ANALIZA EFEKATA ZAKONA
1. Određivanje problema koji zakon treba da reši
Jedan od ključnih principa za ukupno unapređenje državne uprave jeste njena profesionalizacija, pri čemu je podizanje nivoa stručnosti i sposobnosti državnih službenika od naročitog uticaja na uspešno i kvalitetno obavljanje poslova, promenu načina rada i organizacione kulture u savremenim uslovima.
Stoga, organizovani i kontinuirani profesionalni razvoj državnih službenika, zasnovan na realnim potrebama i mogućnostima, ima poseban značaj.
Na tom putu, sistemski organizovano i institucionalizovano stručno usavršavanje bitno doprinosi ubrzanom procesu evropskih integracija i ispunjenju evropskih kriterijuma za uspostavljanje modernog i profesionalnog sistema državne uprave i državno-službeničkog sistema, definisanog smernicama (standardima) razvoja službeničkog sistema SIGMA-e.
U skladu sa tim, Strategijom reforme javne uprave u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS”, br. 9/14 i 42/14 – ispravka), kao jedan od posebnih ciljeva reforme, utvrđeno je uspostavljanje usklađenog javno-službeničkog sistema zasnovanog na zaslugama i unapređenje upravljanja ljudskim resursima, koji između ostalog, obuhvata strateške pravce razvoja i upravljanja ljudskim resursima u javnoj upravi koji mogu da doprinesu ukupnom unapređenju kadrovskih kapaciteta za ostvarivanje utvrđenih ciljeva i principa reforme javne uprave. Posebno mesto daje se stručnom usavršavanju, jer se unapređenje te oblasti smatra jednim od suštinskih uslova za uspešno uspostavljanje integrisanog upravljanja i razvoja ljudskih resursa i izgradnju administrativnih kapaciteta koji mogu da obezbede podizanje nivoa kompetencija neophodnih za kvalitetno obavljanje poslova iz utvrđenog delokruga i nadležnosti, odnosno poslova celokupne javne uprave.
Imajući u vidu izneto, predviđa se „unapređenje sistema stručnog usavršavanja uspostavljanjem institucionalnog okvira i sprovođenjem mera i aktivnosti predviđenih Strategijom stručnog usavršavanja državnih službenika u Republici Srbiji” i akcionim planom za njeno sprovođenje, kao i „uspostavljanje pravnog i institucionalnog okvira za stručno usavršavanje zaposlenih u ostalim organima i organizacijama javne uprave na osnovu jedinstvenih programa stručnog usavršavanja za poverene poslove i definisanje pretpostavki za objedinjavanje stručnog usavršavanja službenika u celom sistemu javne uprave”.
Polazeći od navedenih prioriteta, istovremeno sa realizacijom utvrđenih mera i aktivnosti koje se odnose na pripremu i donošenje zakona kojim će se urediti osnivanje centralne nacionalne institucije za stručno usavršavanje u javnoj upravi, koji u osnovi treba da ima karakteristike organizacionog propisa, neophodno je pristupiti donošenju zakona kojim će se izmeniti ili dopuniti odredbe trenutno važećeg Zakona o državnim službenicima, čime bi se obezbedili materijalni elementi unapređenja stanja u oblasti stučnog usavršavanja državnih službenika i uspostavili odnosi koji na usklađen, celovit i metodičan način podrobno uređuju sva pitanja značajna za ostvarivanje svrhe stručnog usavršavanja i sticanje funkcionalnih, primenjivih znanja državnih službenika za sprovođenje ukupnih reformskih ciljeva i principa.
U odnosu na ove potrebe, kao i zahteve da se u određenom segmentu unaprede rešenja koja nisu dala očekivane rezultate, ovaj zakon treba da reši sledeće probleme:
Organizacioni oblik za sprovođenje stručnog usavršavanja
U ovom delu neophodno je istovremeno sa pripremom zakona kojim se uređuje osnivanje Nacionalne akademije za javnu upravu (u daljem tekstu: Nacionalna akademija), izvršiti usklađivanje odredaba Zakona o državnim službenicima („Službeni glasnik RS”, br. 79/05, 81/05 – ispravka, 83/05 – ispravka, 64/07, 67/07 – ispravka, 116/08, 104/09 i 99/14), preciziranjem obima i vrste ovlašćenja Nacionalne akademije u poslovima stručnog usavršavanja državnih službenika, odnosno stručnog usavršavanja u državnim organima na koje se ovaj zakon odnosi.
Vrste i elementi programa stručnog usavršavanja
Rešenja iz važećeg Zakona (član 97. st. 1, 3. i 4), ne odražavaju u neophodnom obimu potrebe državnih službenika za stručnim usavršavanjem, posebno u delu unapređenja znanja i sposobnosti neophodnih državnim službenicima na rukovodećim radnim mestima u procesu utvrđivanja i sprovođenja javnih politika.
U tom smislu, Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima (u daljem tekstu: Zakon) bi trebalo programe stručnog usavršavanja sistematizovati i unaprediti do nivoa neophodnog za ukupno zadovoljenje potreba kako državnih službenika na nerukovodećim, tako i državnih službenika na rukovodećim radnim mestima, ali i državnih organa radi obezbeđenja zakonitog, celishodnog i efikasnog izvršavanja poslova iz njihovog delokruga, odnosno nadležnosti, uz što manje troškova za upravu, građane i privredne subjekte, i to:
a) Opšti program obuke trebalo bi da obuhvata Uvodni program obuke i Program kontinuiranog stručnog usavršavanja državnih službenika u državnim organima u cilju obezbeđivanja uslova za permanentno usavršavanje i unapređenje nivoa znanja i veština državnih službenika za obavljanje konkretnih funkcija, aktivnosti i zadataka iz utvrđenog delokruga, odnosno poslova državnih organa, ali i da omogući ostvarivanje strateških pravaca reforme i sprovođenje utvrđenih javnih politika. U tom smislu, Uvodni program obuke ima za cilj da stručno osposobi državne službenike koji po prvi put zasnivaju radni odnos u državnom organu i da ih pripremi za polaganje državnog stručnog ispita, a Program kontinuiranog stručnog usavršavanja državnih službenika u državnim organima da podigne nivo njihovih stručnih i praktičnih znanja i veština u svim opštim i posebnim temama koje su zajedničke ili odlikuju većinu korisnika.
b) S obzirom da je propoznata posebna potreba za stručnim usavršavanjem državnih službenika koji se pripremaju ili su raspoređeni na rukovodeća radna mesta za ostvarivanje funkcija državnog organa i kvalitetno utvrđivanje i sprovođenje javnih politika, novi Zakon bi trebalo da obezbedi uvođenje Programa obuke rukovodilaca.
v) Posebni programi stručnog usavršavanja bi trebalo da omoguće usavršavanje državnih službenika u skladu sa specifičnim potrebama iz delokruga i nadležnosti državnih organa, odnosno ostvarivanje potreba u vezi sa pojedinim radnim mestima, vrstama poslova ili posebnih grupa korisnika. Posebno je važno obezbediti stručnio usavršavanje članova pregovaračkog tima i pregovaračkih grupa i drugih relevantnih grupa u procesu pregovora o pristupanju Republike Srbije Evropskoj uniji, odnosno potreba koje proizlaze iz tog procesa.
Od posebnog značaja za unapređenje programa stručnog usavršavanja jeste njihova standardizacija i utvrđivanje obaveznih elemenata programa (npr. razlog za donošenje programa i cilj koji se želi ostvariti njegovom realizacijom; oblast stručnog usavršava; opis programa i tematskih celina; državni organi kojima je namenjen; opis ciljne grupe korisnika obuke i najmanji i optimalan broj polaznika; projekcija troškova programa po jednom korisniku; oblici, metode i nosioci realizacije; očekivani efekti u podizanju nivoa znanja i veština polaznika; način vrednovanja i verifikacije).
Kriterijumi, merila i način utvrđivanja potreba za stručnim usavršavanjem
Kvalitet stručnog usavršavanja u velikoj meri zavisi od kvaliteta analize potreba za stručnim usavršavanjem. Ovaj proces podrazumeva sprovođenje analize više međusobno povezanih elemenata koji u ukupnom zbiru odražavaju potrebe državnih službenika i državnih organa za tematskim jedinicama u okviru opštih i posebnih programa stručnog usavršavanja. Trenutno važeći zakon ne uređuje ovo važno pitanje, a samo delimično je uređeno podzakonskim propisom – Uredbom o stručnom usavršavanju državnih službenika („Službeni glasnik RS”, broj 25/15).
Stoga je Zakon potrebno dopuniti propisivanjem kriterijuma, merila i načina utvrđivanja potreba za stručnim usavršavanjem, nadležnost Nacionalne akademije u ovim poslovima (npr. da vrši razvoj jedinstvene metodologije i standardnih instrumenata koji omogućavaju kontinuirano i fleksibilno praćenje i prilagođavanje programa obuke u skladu sa potrebama državnih organa, sprovodi postupak utvrđivanja potreba za programe koje ona realizuje i pruža stručnu podršku državnim organima za utvrđivanje potrebe za posebnim programima obuke) i slično.
4) Priprema, donošenje i sprovođenje programa stručnog usavršavanja
Ostvarivanje svrhe stručnog usavršavanja državnih službenika podrazumeva multisektorski pristup, multidisciplinarnost, interaktivnost, integrisanost procesa, po potrebi i individualni pristup, kao i korišćenje modernih tehnologija. Takođe, neophodno je obezbediti da instrumenti stručnog usavršavanja budu prilagođeni potrebama i prioritetima državnih službenika, naročito zato što su resursi definisani i ograničeni. Određivanje adekvatnog institucionalnog okvira od ključne je važnosti za uspešnost sprovođenja procesa stručnog usavršavanja.
Imajući u vidu nove tendencije razvoja sistema stručnog usavršavanja državnih službenika i shodno tome potrebu za osnivanjem Nacionalne akademije, institucionalni zahtevi prevazišli su postojeće mogućnosti predviđene važećim Zakonom (član 97. stav 1. i član 97a).
U tom smislu, novi Zakon bi trebalo da omogući uspostavljanje adekvatnog institucionalnog okvira za sprovođenje procesa stručnog usavršavanja.
Preciznije, trebalo bi predvideti da Opšti programe obuke i Program obuke rukovidilaca donosi Vlada, na predlog Nacionalne akademije, po prethodno pribavljenom mišljenju Visokog službeničkog saveta, a da posebne programe obuke donose državni organi, izuzev posebnog programa koji se odnosi na pregovarački tim i pregovaračke grupe i druge relevantne grupe u procesu pregovora o pristupanju Republike Srbije Evropskoj uniji koji bi donosio organ u čijem delokrugu su poslovi koordinacije u vezi sa procesom pridruživanja i pristupanja Evropskoj uniji – po prethodno pribavljenoj saglasnosti organa u čijem delokrugu su oblasti obuhvaćene odgovarajućim pregovaračkim poglavljem.
Sprovođenje opštih programa trebalo bi poveriti Nacionalnoj akademiji, a posebne programe obuke trebalo bi da sprovode organi koji ih donose, uz mogućnost da njihovo izvođenje povere i Nacionalnoj akademiji.
Pored toga, trebalo bi inovativno propisati i moguće oblike u kojima se organizuju i sprovode programi stručnog usavršavanja (predavanja, seminari, treninzi, radionice, okrugli stolovi, konferencije, stažiranja, koučing, mentorstvo, studijske posete, elektronsko učenje i dr.).
Predavači i drugi realizatori i sprovodioci programa
Važeći Zakon propisuje da programe stručnog usavršavanja državnih službenika, po pravilu, realizuju zaposleni u organima državne uprave, službama Vlade i drugim državnim organima, kao i stručnjaci iz oblasti značajnih za rad državne uprave (član 97a stav 3). Na ovaj način utvrđena je prioritetna kategogija predavača, a ostali realizatori i sprovodioci programa definisani su na ograničavajući način koji negativno utiče na mogućnosti angažovanja drugih lica shodno zahtevanoj temi i kvalitetu obuke. Takođe, važećim zakonom nisu predviđena pravila u vezi sa selekcijom i akreditacijom predavača i drugih realizatora i sprovodioca programa.
U tom smislu, neophodno je obezbediti izbor najkvalitetnijih predavača u skladu sa vrstom i tematskim oblastima programa, oblicima i metodima izvođenja stručnog usavršavanja i ponuđenom cenom usluge. Pored toga, mora postojati potpuna ravnopravnost zainteresovanih lica koja ispunjavaju uslove za izvođenje stručnog usavršavanja. Konačno, neophodno je obezbediti da se procedure izbora predavača odvijaju u skladu sa načelima efikasnosti i ekonomičnosti.
Imajući u vidu potrebe unapređenja sistema stručnog usavršavanja, novi Zakon bi trebalo da precizira i sledeće: ko može biti predavač ili drugi realizator i sprovodilac programa obuke; uslove selekcije i akreditacije predavača i drugih realizatora i sprovodioca programa obuke; nadležnost za sprovođenje postupka selekcije i akreditacije subjekata koji realizuju programe obuke; program selekcije, obuke, akreditacije i načina angažovanja predavača, mentora i kouča, naknade za njihov rad i način upisa i vođenja stalne liste predavača i drugih realizatora obuka; kriterijume i merila kojima se dokazuje ispunjenost uslova za akreditaciju drugih sprovodioca programa obuke, odnosno potvrđivanje statusa akreditovane visokoškolske ustanove ili naučnoistraživačke organizacije ili javno priznatog organizatora obrazovanja odraslih, kao i oblik, način upisa i vođenja evidencije o ovim licima.
Od izuzetnog značaja je omogućavanje selekcije i akreditacije stranca kao predavača, uz minimalne uslove koji podrazumevaju program obuke koji obuhvata osnove pravnog poretka i zakonodavnog sistema Republike Srbije, organizacije, delokruga i nadležnosti državnih organa i njihovog odnosa prema drugim organima javne vlasti i imaocima javnih ovlašćenja i osnovne mere i aktivnosti iz strateških akata iz oblasti za koju se angažuje, a koji se može organizovati i realizovati i on-line.
6) Evidencija, akreditacija i depozit podataka o programima stručnog usavršavanja
Evidencije koje se u različitim oblicima i sadržaju vode u vezi sa stručnim usavršavanjem u skladu sa važećim režimom u najvećem su u nedovoljnom obimu i/ili neažurne i nepotpune, što sve ima za posledicu da podaci o programima, polaznicima obuka, verifikaciji programa obuka, predavača i drugo, ne daju pozitivne efekte i ne mogu se koristiti kao metod „upravljanja znanjem”.
U tom smislu, radi obezbeđivanja uslova za ukupno praćenje stanja u oblasti stručnog usavršavanja, Zakonom bi trebalo propisati da Nacionalna akademija vodi evidencije o programima stručnog usavršavanja u državnim organima. Takođe, trebalo bi utvrditi obavezne podatke koje državni organi treba da dostavljaju za upis u ovu evidenciju, kao i obavezu dostavljanja podataka i materijala koji su pripremljeni za potrebe ili su proizvod programa stručnog usavršavanja. Pored toga, trebalo bi predvideti i koje podatke evidencija, pored podataka o programu, sadrži (npr. podatke o državnim organima, odnosno korisnicima; učesnicima; sprovodiocu kome je povereno izvođenje obuke; predavačima, mentorima i koučima; ocenama uspešnosti sprovedenih programa i materijalima koji su pripremljeni za potrebe ili su proizvod programa stručnog usavršavanja i tome slično).
7) Vrednovanje sprovedenih programa stručnog usavršavanja
Način uređenja pitanja vrednovanja programa stručnog usavršavanja i njihovog sprovođenja u praksi, jedna je od ključnih pretpostavki za stepen realizacije željenih efekata stručnog usavršavanja. Neophodno je obezbediti objektivnost ocenjivanja sadržaja, metoda i učesnika u izvođenju stručnog usavršavanja, kao i konkretne posledice dobijenih rezultata ocenjivanja. Evaluacija efekata stručnog usavršavanja mora se vršiti i nezavisno od evaluacije koju obavljaju sami realizatori obuke. Ona mora obuhvatiti ocenu zaposlenog koji je bio na stručnom usavršavanju, ali i ocenu njegovog neposrednog rukovodioca.
8) Verifikacija programa stručnog usavršavanja
Jedan od ključnih elemenata za uređenje sistema stručnog usavršavanja je verifikacija programa stručnog usavršavanja. Budući da ovo pitanje nije uređeno važećim Zakonom potrebno je utvrditi modalitete u vezi sa izdavanjem uverenja (sertifikata, potvrda) učesnicima obuka, u odnosu na to da li je na završetku obuke vršena provera znanja polaznika.
Takođe, trebalo bi utvrditi i nadležnost za izdavanje uverenja (sertifikata, potvrda), kao i obavezu propisivanja bližih pravila u vezi sa izdavanjem uverenja (sertifikata, potvrda).
9) Program osposobljavanja pripravnika
Kompatibilno rešenjima o mentorima u realizaciji programa stručnog usavršavanja, trebalo bi izvršiti dopunu člana 105. Zakona o državnim službenicima, odnosno urediti pitanja i u vezi sa mentorstvom u programu osposobljavanja pripravnika za rad u državnom organu. U tom smislu, trebalo bi propisati da mentori mogu biti, po pravilu, državni službenici koji imaju značajno iskustvo u obavljanju relevantnih poslova, koji su ostvarili zapažene i priznate rezultate u radu državnih organa. Takođe, trebalo bi predvideti da se mentorstvo u državnim organima ostvaruje u skladu sa aktom, odnosno odgovarajućim programom, kao i da podrazumeva neposredan lični prenos znanja i iskustava u određenom trajanju. Konačno, neophodno je utvrditi i obavezu pripreme i sprovođenja posebnog programa obuke mentora i donošenje smernice za njihov rad od strane Nacionalne akademije, radi obezbeđenja standardizacije ovog procesa.
10) Ugovor o stručnom osposobljavanju
Odredbama novog Zakona trebalo bi unaprediti važeći član 106a Zakona, tako što bi se bliže propisala sadržina programa stručnog osposobljavanja, nadležnost za donošenje programa, mentorstvo u stručnom osposobljavanju i međusobna prava i obaveze korisnika stručnog osposobljavanja i državnog organa.
11) Delokrug Službe za upravljanje kadrovima
Uspostavljanje sistema za upravljanje ličnim razvojem i karijerom državnih službenika jedna je od ključnih funkcija u upravljanju ljudskim resursima. Iako prepoznata u Strategiji reforme javne uprave u Republici Srbiji, ova funkcija do sada nije na odgovarajući način uređena u normativnom okviru državno-službeničkog sistema. Imajući u vidu da je Strategijom reforme javne uprave u Republici Srbiji i akcionim planom za njeno sprovođenje postavljen okvir za politiku upravljanja ljudskim resursima i potrebu unapređenja instrumenata za strateško upravljanje ljudskim resursima u državnoj upravi, trebalo bi predložiti da Služba za upravljanje kadrovima, koja već ima izgrađene kapacitete u vezi sa poslovima koji se odnose na upravljanje karijerom, analizu individualnih potencijala za razvoj, izradu individualnih planova razvoja i karijerno savetovanje državnih službenika, obavlja poslove u vezi sa analizom individualnih potencijala za razvoj i upravljanje karijerom državnih službenika.
U vezi sa izvršavanjem ovih, ali i drugih nadležnosti Službe za upravljanje kadrovima postoji potreba da se uredi pitanje davanja ovlašćenja Službi da može vršiti obradu podataka upisanih u Centralnu kadrovsku evidenciju u svrhu izvršavanja svojih nadležnosti.
12) Popunjavanje radnih mesta preuzimanjem
Pored navedenog, izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima vrši se usklađivanje sa odredbama Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicima lokalne samouprave u pogledu načina popunjavanja radnih mesta u državnim organima putem premeštaja. Naime, važećim odredbama Zakona o državnim službenicima propisan je osnov za preuzimanje državnog službenika samo iz drugog državnog organa ali ne iz organa autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave, gradske opštine, službe i organizacije koje osniva nadležni organ autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave i gradske opštine, prema posebnom zakonu. Prema članu 91. Zakona o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave („Službeni glasnik RS”, broj 21/16), predviđeno je da poslodavac, u smislu člana 4. ovog zakona, može preuzeti, između ostalog, iz državnog organa, bez konkursa, službenika koji je u radnom odnosu na neodređeno vreme.
Imajući u vidu da je jedan od posebnih ciljeva Akcionog plana za sprovođenje Strategije reforme javne uprave u Republici Srbiji 2015–2017. godine, uspostavljanje usklađenog javno-službeničkog sistema zasnovanog na zaslugama i unapređenje upravljanja ljudskim resursima, potrebno je uskladiti zakone kojima se uređuju državno službenički sistem i službenički sistem u organima autonomnih pokrajina i jedinica lokalne samouprave dodatnim uređivanjem instituta premeštaja u Zakonu o državnim službenicima, kako bi se propisao pravni osnov za preuzimanje službenika zaposlenih na neodređeno vreme u organu autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave, kao i organu gradske opštine, službi i organizaciji koje osniva nadležni organ autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave i gradske opštine, prema posebnom zakonu, u državne organe.
2. Ciljevi koji se donošenjem zakona postižu
Donošenje Zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima predlaže se u cilju stvaranja upotpunjenog i jasnijeg pravnog okvira kojim će se unaprediti sistem stručnog usavršavanja državnih službenika u Republici Srbiji, čime će se doprineti stvaranju delotvorne i efikasne državne uprave u službi građana i privrede.
U odnosu na trenutno važeća rešenja kojima se uređuju prava i dužnosti državnih službenika i državnih organa u vezi sa stručnim usavršavanjem, predložena rešenja na novim osnovama uređuju sva pitanja neophodna za ostvarivanje funkcije stručnog usavršavanja. Opšti cilj predloženih rešenja jeste pre svega, da se obezbede celovitost, sveobuhvatnost i održivost znanja i veština državnih službenika i ukupnih administrativnih kapaciteta za ostvarivanje ciljeva i principa reforme kako državne, tako i javne uprave u celini.
Posebni ciljevi predloženih rešenja odnose se na:
1) Unapređenje prava na stručno usavršavanje (postizanje ovog cilja moguće je uvođenjem u sistem stručnog usavršavanja kategorije rukovodilaca – državni službenici na rukovodećim radnim mestima);
Unapređenje kvaliteta i delotvornosti stručnog usavršavanja (ispunjenje ovog cilja moguće je ostvariti: definisanjem programa i njihovih elemenata; definisanjem kriterijuma, merila i načina utvrđivanja potreba za stručnim usavršavanjem; propisivanjem pravila u vezi sa pripremom, donošenjem i sprovođenjem programa stručnog usavršavanja; definisanjem lica ovlašćenih za sprovođenje utvrđenih programa, kao i pravila u vezi sa njihovom selekcijom i akreditacijom; uvođenjem pravila u vezi sa vođenjem evidencija, akreditacijom i depozitom podataka o programima stručnog usavršavanja; uvođenjem pravila o vrednovanju i verifikaciji programa stručnog usavršavanja; unapređenjem pitanja mentorstva; preciznijim uređenjem ugovora o o stručnom osposobljavanju);
3) Unapređenje efikasnosti procesa stručnog usavršavanja (ispunjenje ovog cilja moguće je definisanjem novog institucionalnog okvira za stručno usavršavanje i utvrđivanjem uloga i obaveza državnih organa u vezi sa poslovima stručnog usavršavanja, a naročito definisanjem uloge Nacionalne akademije u sistemu stručnog usavršavanja državnih službenika).
U pogledu predložene odredbe Zakona o državnim službenicima kojim se dodatno uređuje institut preuzimanja, odnosno da u državni organ mogu da budu preuzeti službenici zaposleni na neodređeno vreme u organ autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave, kao i organ gradske opštine, službe i organizacije koje osniva nadležni organ autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave i gradske opštine, prema posebnom zakonu, ukoliko se o tome dogovore rukovodici tih organa, službi ili organizacija i ako se službenik saglasi sa premeštajem, postiže se cilj koji se odnosi na uspostavanje dalje usaglašenosti službeničkih sistema uređenih Zakonom o državnim službenicima i Zakonom o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave. S obzirom da je preuzimanje državnih službenika u organe autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave (u daljem tekstu: AP i JLS) propisano Zakonom o zaposlenima u autonomnim pokrajinama i jedinicama lokalne samouprave, predloženom odredbom Zakona o državnim službenicima postiže se cilj da se preuzimanje u okviru službeničkih sistema može vršiti „obostrano“, odnosno kako službenika iz organa sa lokalnog nivoa u državne organe, tako i službenika iz organa AP i JLS u državne organe.
3. Druge mogućnosti za rešavanje problema
Imajući u vidu pravnu prirodu otvorenih pitanja u vezi sa sistemom stručnog usavršavanja i drugim pitanjima koji su predmet uređenja ovog propisa, izmene i dopune važećeg Zakona o državnim službenicima su jedini način za rešavanje uočenih problema.
4. Zašto je donošenje zakona najbolje za rešavanje problema
Polazeći od strateških prioriteta, istovremeno sa realizacijom utvrđenih mera i aktivnosti koje se odnose na pripremu i donošenje zakona kojim će se urediti osnivanje Nacionalne akademije, koji u osnovi treba da ima karakteristike organizacionog propisa, neophodno je pristupiti donošenju zakona kojim će se radi usaglašavanja izmeniti ili dopuniti odredbe trenutno važećeg Zakona o državnim službenicima. Takođe, predložene izmene i dopune Zakona koje uređuju funkcionalni aspekt stručnog usavršavanja državnih službenika, ali i popunjavanja radnih mesta preuzimanjem, materija su koja se isključivo reguliše zakonom.
5. Na koga će i kako uticati predložena rešenja
Ovaj zakon imaće pozitivan uticaj na sve državne službenike. Imajući u vidu da predviđena rešenja bitno unapređuju sistem stručnog usavršavanja, državnim službenicima će biti omogućeno da na delotvorniji i efikasniji način koriste svoje pravo na stručno usavršavanje. Kako se Zakonom stvaraju uslovi za pripremu i sprovođenje svrsishodnih programa stručnog usavršavanja, opravdano je očekivati unapređen nivo znanja, sposobnosti i veština državnih službenika, što će imati uticaj ne samo na razvoj karijere državnog službenika kao pojedinca, već i na unapređenje izvršavanja funkcija organa u sistemu državne uprave.
Posebnu ulogu u skladu sa novim Zakonom imaju državni službenici raspoređeni na rukovodeća radna mesta. Za njihove potrebe utvrđena je posebna vrsta programa stručnog usavršavanja čije će sprovođenje omogućiti sticanje specifičnih znanja i veština, kao i unapređenja sposobnosti za uspešno ostvarivanje funkcije rukovođenja. S druge strane, njihova uloga u procesu utvrđivanja potreba za stručnim usavršavanjem, kao i u vezi sa pripremom, donošenjem, sprovođenjem i verifikovanjem programa stručnog usavršavanja zahteva posebnu pažnju i dodatno angažovanje u okviru obavljanja rukovodeće funkcije, naročito kada je u pitanju primena novih zakonskih rešenja.
Primena Zakona uticaće direktno na sve organe državne uprave i službe Vlade (ali i druge državne organe na čije zaposlene se primenjuje Zakon o državnim službenicima), odnosno na državne službenike zaposlene u tim organima koji obavljaju poslove u vezi sa stručnim usavršavanjem. Imajući u vidu da je potrebno obezbediti da nove funkcije stručnog usavršavanja budu uvedene, da unutrašnja organizacija prati funkcionalne potrebe, kao i da administrativni i tehnički kapaciteti za obavljanje poslova u vezi sa stručnim usavršavanjem podržavaju potrebe unapređenja ovog sistema, neophodno je da sva lica uključena u ovaj proces ulože dodatni napor u cilju uspešne primene novih zakonskih rešenja. Poseban značaj u institucionalnom smislu ima osnivanje Nacionalne akademije.
Takođe, očekuje se pozitivan uticaj Zakona na visokoškolske ustanove koje su akreditovane u skladu sa propisima o visokom obrazovanju, naučnoistraživačke organizacije akreditovane u skladu sa propisima o naučnoistraživačkoj delatnosti, javno priznate organizatore obrazovanja odraslih koji su taj status stekli saglasno propisima o obrazovanju odraslih i lica koja za to budu akreditovana u skladu sa odredbama ovog zakona, u smislu otvaranja mogućnosti za proširenje osnovne/obavljanje registrovane delatnosti. To istovremeno podrazumeva i odgovarajuće stručne i administrativno-tehničke pripreme navedenih lica da bi ispunili uslove za akreditaciju ili priznavanje statusa akreditovanog sprovodioca programa stručnog usavršavanja.
U manjem obimu predložena rešenja će imati uticaj i na lica koja su, po trenutno važećim propisima, odlukom nadležnog organa stekla status lica koja sprovode programe, odnosno status realizatora programa (predavača, mentora, kouča i sl.) i akreditovana ili na drugi način ovlašćena da učestvuju u sprovođenju, odnosno realizaciji programa i koja se nalaze na postojećim listama lica ovlašćenih za sprovođenje, odnosno realizaciju programa. Naime, ova lica zadržavaju stečeni status i nastavljaju da sprovode, odnosno realizuju programe na kojima jesu ili na kojima budu angažovani – dok ne budu akreditovani i upisani u stalnu listu predavača i drugih realizatora obuke ili evidenciju o akreditovanim sprovodiocima obuke, u skladu sa odredbama ovog zakona i propisa donetih za njegovo izvršavanje, a najduže tri godine od dana stupanja na snagu ovog zakona. Celina predloženih rešenja je takva da s jedne strane, obezbeđuje kontinuitet u ostvarivanju funkcije stručnog usavršavanja u jedinicama lokalne samouprave i nesmetan prelazak na novi sistem koji će se uspostaviti po osnivanju Nacionalne akademije, a s druge strane stvara mogućnost da ova lica nastave sa ostvarivanjem tog prava u istom obimu i nakon početka primene unapređenog pravnog režima u oblasti stručnog usavršavanja u jedinicama lokalne samouprave, s optimalnim rokom u kome mogu da potvrde taj status u skladu sa zakonom. Pored ovih lica, Zakon će imati uticaj na druga lica koja će po ovom zakonu prvi put steći status akreditovanog realizatora, odnosno sprovodioca programa stručnog usavršavanja, ali samo u minimalnom obimu koji podrazumeva vreme utvrđeno zakonskim rokovima za rešavanje u ovim upravnim stvarima i trošak utvrđen republičkim administrativnim taksama.
Konačno, očekuje se da primena novih zakonskih rešenja pozitivno utiče i na građane i privredu s obzirom da proces unapređenog stručnog usavršavanja treba da doprinese kvalitetnijem, delotvornijem i efikasnijem pružanju usluga.
Predloženo rešenje koje se odnosi na popunjavanje radnih mesta premeštajem službenika iz organa AP i JLS, pozitivno će uticati pre svega na službenike koji su u radnom odnosu na neodređeno vreme u navedenim organima, čime se izjednačavaju sa državnim službenicima u pogledu mogućnosti da budu preuzeti kako u organe AP i JLS tako i u državne organe. Takođe, pozitivan uticaj ogleda se i u doslednijem ostvarivanju načela jednake dostupnosti radnih mesta utvrđenog Zakonom o državnim službenicima i širih mogućnosti za državne organe pri popunjavanju radnog mesta po osnovu preuzimanja jer bi se krug zaposlenih koji mogu biti preuzeti odnosio i na državne službenike u drugim državnim organima kao i na službenike u organima autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave, kao i organu gradske opštine, službi i organizaciji koje osniva nadležni organ autonomne pokrajine, jedinice lokalne samouprave i gradske opštine, prema posebnom zakonu, što doprinosi daljem razvoju profesionalizacije javne uprave.
6. Troškovi koje će primena zakona izazvati kod građana i privrede, posebno malih i srednjih preduzeća
Imajući u vidu predloženu celinu uređenja oblasti stručnog usavršavanja u javnoj upravi i vezu sa zakonom (Predlog zakona o Nacionalnoj akademiji za javnu upravu) čije je uređenje povezano pitanje sa rešenjima sadržanim u ovom predlogu zakona (saglasno kome su planirana sredstva za sprovođenje programa stručnog usavršavanja državnih službenika prema trenutno važećim kriterijumima – u iznosu od 0.01% ukupnih sredstava obezbeđenih za plate svih zaposlenih u organima državne uprave i službama Vlade), za primenu ovog Zakona nije potrebno obezbediti dodatna sredstva u budzetu Republike Srbije.
Imajući u vidu oblast koju uređuje, primena neće stvoriti posebne troškove privredi (naročito ne malim i srednjim preduzećima).
Troškovi lica koja će po ovom zakonu ostvarivati pravo na akreditaciju za realizatore, odnosno sprovodioce programa stručnog usavršavanja su minimalni i odnose se samo na takse za spise i radnje koje su utvrđene Zakonom o republičkim administrativnim taksama (za zahtev – 310 RSD i za rešenje kojim se odobrava akreditacija – 520 RSD).
Ovo se posebno odnosi na lica kojima se može priznati status akreditovanog sprovodioca programa stručnog usavršavanja (visokoškolske ustanove, naučnoistraživačke organizacije i drugi javno priznati organizatori obrazovanja odraslih), budući da su već akreditovani u skladu sa propisima koji predviđaju kompatibilne uslove za akreditaciju u pogledu prostora i opreme, te se ne očekuje da će ovaj zakon izazvati posebene ili dodatne troškove za te namene.
Ostala lica koja se po odredbama ovog zakona akredituju za sprovodioce programa stručnog usavršavanja potrebno je da obezbede minimum uslova u pogledu prostora i opreme, kako bi se ostvarila svrha uspostavljanja saradnje odnosno sprovođenje programa stručnog usavršavanja. U tom smislu, nije neophodno da prostorom raspolažu u vlasništvu ili po osnovu zakupa, dovoljan je bilo koji drugi osnov korišćenja, što je prevashodno značajno za udruženja i druge neprofitne organizacije koje mogu u manjem obimu, ako je delatnost predviđena statutom i u vezi sa statutarnim ciljevima, neposredno obavljati delatnost kojom se stiče dobit u skladu sa zakonom.
7. Da li pozitivni efekti opravdavaju troškove
Pravilno postavljen proces stručnog usavršavanja trebalo bi posmatrati kao investiciju, a ne kao trošak. Ovo naročito kada se ima u vidu da državno-službenički sistem Republike Srbije predstavlja relativno zatvoreni sistem u kome je oslonac prvenstveno na kadrove koji se nalaze u okviru tog sistema od samog početka svoje karijere kroz njihovo napredovanje i horizontalno ili vertikalno premeštanje unutar sistema. Državna uprava koja kreativno doprinosi utvrđivanju delotvornih i sprovodivih javnih politika, koja obezbeđuje delotvorno i efikasno rešavanje brojnih upravnih stvari u različitim upravnim oblastima, koja kroz inspekcijski nadzor preventivno sprečava enormne rizike po ljudski život, zdravlje i životnu sredinu, suzbija „sivu ekonomiju” i obezbeđuje zakonito postupanje i ponašanje pravnih i fizičkih lica, koja vodi ažurne i potpune evidencije, koje su međusobno umrežene i omogućavaju jednostavno utvrđivanje i ostvarivanje prava i obaveza, koja deluje u skladu sa principima pravne sigurnosti i predvidivosti, koja raspolaže sposobnostima da predvidi i predupredi buduće neizvesne događaje ili smanji štetu koja iz toga može da proistekne (poplave, migrantska kriza i sl.) je uprava koja ne može postojati bez profesionalaca kojima je obezbeđeno permanentno usavršavanje i usvajanje novih znanja i veština kroz različite oblike stručnog usavršavanja. Pozitivni efekti na privredu i građane su enormni u odnosu na troškove ulaganja u stručno usavršavanje, koji su planirani i uređeni restriktivno i u obimu koji ne prevazilazi do sada izdvajana sredstva u budzetu za ovu namenu.
8. Da li zakon stimuliše pojavu novih privrednih subjekata na tržištu i tržišnu konkurenciju
Zakonom se stvaraju uslovi za pojavu novih privrednih subjekata koji bi obavljali delatnosti u vezi za sprovođenje posebnih programa obuke u slučaju da su akreditovani u skladu sa novim Zakonom.
Imajući u vidu da je predviđeno da posebne programe obuke mogu da sprovode visokoškolske ustanove koje su akreditovane u skladu sa propisima o visokom obrazovanju, naučnoistraživačke organizacije koje su akreditovane u skladu sa propisima o naučnoistraživačkoj delatnosti, javno priznati organizatori obrazovanja odraslih koji su taj status stekli saglasno propisima o obrazovanju odraslih i lica koja za to budu akreditovana u skladu sa rešenjima sadržanim u Zakonom stvaraju se uslovi za tržišnu utakmicu.
9. Da li su zainteresovane strane imale priliku da iznesu svoje stavove
Ministar državne uprave i lokalne samouprave, u skladu sa ovlašćenjima iz člana 28. Uredbe o načelima za unutrašnje uređenje i sistematizaciju radnih mesta u ministarstvima, posebnim organizacijama i službama Vlade („Službeni glasnik RS”, br. 81/07 – prečišćen tekst, 69/08, 98/12 i 87/13), doneo je Rešenje o obrazovanju Posebne radne grupe za pripremu teksta nacrta zakona o centralnoj instituciji za stručno usavršavanje u javnoj upravi, koja je u okviru zadatka da pripremi tekst tog zakona, pripremila neophodna usklađivanja materijalnih elemenata stručnog usavršavanja državnih službenika sadržanih u odredbama Zakona o državnim službenicima sa organizacionom formom stručnog usavršavanja u javnoj upravi koja se utvrđuje Predlogom zakona o Nacionalnoj akademiji za javnu upravu.
U radu Posebne radne grupe učestvovali su predstavnici organa čiji je delokrug povezan sa sadržinom ovih zakona. Pored predstavnika Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave u radu na pripremi teksta zakona učestvovali su i predstavnici Republičkog sekretarijata za zakonodavstvo, Službe za upravljanje kadrovima, Kancelarije za evropske integracije, Ministarstva finansija, Ministarstva pravde i Pravosudne akademije.
Konsultativni proces o tekstu zakona kojim se vrše izmene i dopune Zakona o državnim službenicima započet je u toku pripreme predloga ovog zakona, kada je radna verzija zakona – 12.12.2017. godine, data na uvid javnosti, objavljivanjem na sajtu Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave.
Tom prilikom, Ministarstvo je pozvalo državne organe i druge imaoce javnih ovlašćenja, kao i državne službenike i zaposlene u sitemu javne uprave, stručnu javnost i ostale zainteresovane subjekte da se upoznaju sa radnom verzijom Zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima i dostave svoje komentare, predloge i sugestije.
Ovaj proces je bio izuzetno interaktivan, a u njemu su uzeli učešće predstavnici državnih organa, državni službenici i nevladin sektor (NALED, Beogradski fond za političku izuzetnost i dr.). Svi komentari i predlozi za unapređenje teksta radne verzije zakona uzeti su u razmatranje, a pomogli su definisanju rešenja predloženih u Predlogu zakona.
Nakon što je Posebna radna grupa pripremila tekst zakona i podnela izveštaj o izršenom zadatku ministru državne uprave i lokalne samouprave, na predlog Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave, Odbor za pravni sistem i državne organe doneo je Zaključak 05 broj: 011-3613/2017-1 od 19. aprila 2017. godine, kojim je određeno sprovođenje javne rasprave o Nacrtu zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima i utvrđen Program javne rasprave o Nacrtu zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima.
Javna rasprava o tekstu zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima sprovedena je od 24. aprila do 15. maja 2017. godine.
Program javne rasprave, sa tekstom zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima i prilozima utvrđenim Poslovnikom Vlade, objavljeni su na internet stranici Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave http://www.mduls.gov.rs/aktivnosti-obavestenja, sa pozivom svim zainteresovanim stranama da u toku trajanja javne rasprave dostave svoje komentare, predloge i sugestije za unapređenje teksta zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima, na e-mail adresu: [email protected] ili putem pošte na adresu: Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave, Beograd, Birčaninova 6. Istovremeno, tekst navedenog zakona, sa prilozima i pozivom za dostavljanje komentara, predloga i sugestija objavljen je i na portalu e-uprava.
Učesnici u javnoj raspravi bili su predstavnici državnih organa, predstavnici stranih diplomatskih misija u Republici Srbiji, međunarodnih organizacija i tela i donatorske zajednice, predstavnici akademske javnosti i eminentni stručnjaci u ovoj oblasti, predstavnici nevladinog sektora, kao i ostali zainteresovani subjekti.
Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave, u saradnji sa Kancelarijom Evropske unije u Beogradu i Savetom Evrope, organizovalo je okrugle stolove na kojima je predstavljen tekst zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima, i to po jedan u Nišu i Novom Sadu i dva u Beogradu. Učesnici u javnoj raspravi pokazali su veliku zainteresovanost za participaciju u okruglim stolovima, tako da je ovim skupovima prisustvovalo ukupno 362 učesnika.
Učesnici okruglih stolova uzeli su aktivno učešće i izneli svoje komentare o tekstu zakona o izmenama i dopunama Zakona o državnim službenicima. Posebno je pohvaljen sistemski pristup u zakonodavnoj aktivnosti Ministarstva državne uprave i lokalne samouprave u pripremi zakona koji uređuju stručno usavršavanje u javnoj upravi, odnosno istovremeni rad na pripremi zakona organizacione prirode, koji uređuje osnivanje Nacionalne akademije za javnu upravu i ovog zakona koji uređuje materijalne elemente stručnog usavršavanja u državnim organima.
Predlozi i pitanja izneti u diskusiji na održanim okruglim stolovima uglavnom su bili u pravcu razjašnjenja, odnosno pojašnjenja konceptualnih i pojedinačnih rešenja sadržanih u Predlogu zakona, što je doprinelo boljem razumevanju sadržine zakona i cilja koji se njegovim donošenjem želi postići.
Neophodan nivo korelacije učesnika u debati, pored mogućnosti neposredne interakcije, obezbedilo je i korišćenje komunikacionog alata sli.do i virtuelna diskusija prisutnih učesnika pojedinačnih okruglih stolova, koji su bili u prilici da iznesu dodatne komentare, predloge i sugestije ne samo o tekstu Predloga zakona, već i o odgovorima i izjašnjenjima predstavnika predlagača Predloga zakona u vezi sa prethodno u diskusiji iznetim pitanjima i sugestijama.
Najveće interesovanje učesnika okruglih stolova odnosilo se na pitanja u vezi sa kriterijumima, merilima i načinom utvrđivanja potreba za stručnim usavršavanjem; predavačima i drugim realizatorima i sprovodiocima programa i njihovom selekcijom i akreditacijom; sredstvima za sprovođenje programa stručnog usavršavanja, kao i sa stručnim osposobljavanjem pripravnika u državnim organima.
Međutim, polazeći od izjašnjenja predstavnika predlagača Predloga zakona, obrazloženog potrebom obezbeđenja usklađenosti sa pravnim sistemom i ukupnim odnosima koji se u oblasti stručnog usavršavanja uspostavljaju osnivanjem Nacionalne akademije za javnu upravu, učesnici okruglih stolova načelno su potvrdili potrebu uspostavljanja predstavljenih standarda i kriterijuma koji na celovit način treba da ostvare svrhu stručnog usavršavanja i sticanja funkcionalnih, primenjivih znanja državnih službenika. Stoga, nisu izneti posebni predlozi za određene izmene ili dopune Predloga zakona.
Komentari, predlozi i sugestije koji su u toku trajanja javne rasprave dostavljeni Ministarstvu državne uprave i lokalne samouprave putem elektronske pošte uzeti su razmatranje, a svi oni koji su u duhu koncepta na kome se zakon zasniva i usmereni na poboljšanje predloženog teksta su prihvaćeni i uneti u tekst Predloga zakona.
10. Koje će mere tokom primene zakona biti sprovedene da bi se ostvarili razlozi donošenja zakona
Primena novog Zakona podrazumeva sprovođenje sledećih mera:
Razvoj metodologije i standardnih instrumenata koji omogućavaju kontinuirano i fleksibilno praćenje i prilagođavanje programa obuke u skladu sa potrebama državnih organa i sprovođenje postupka utvrđivanja potreba za programe koje priprema i sprovodi Nacionalna akademija;
Utvrđivanje potrebe za stručnim usavršavanjem razmatra i usvaja Programski savet Nacionalne akademije, koja istu razvija u saradnji sa nadležnim organom za poslove upravljanja kadrovima u državnoj upravi, organom nadležnim u poslovima koordinacije u vezi sa procesom pridruživanja i pristupanja Evropskoj uniji, kao i odgovornim licima za poslove upravljanja kadrovima u državnim organima;
Utvrđivanje potreba za posebne programe obuke sprovode državni organi, uz stručnu podršku Nacionalne akademije;
Opšti program obuke priprema, sprovodi i razvija Nacionalna akademija, u saradnji sa nadležnim organom za poslove upravljanja kadrovima u državnoj upravi, kao i odgovornim licima za poslove upravljanja kadrovima u državnim organima, a u tematskoj oblasti Evropska unija u saradnji sa organom nadležnim u poslovima koordinacije u vezi sa procesom pridruživanja i pristupanja Evropskoj uniji;
Program obuke rukovodilaca priprema, sprovodi i razvija Nacionalna akademija, u saradnji sa nadležnim organom za poslove upravljanja kadrovima u državnoj upravi, kao i odgovornim licima za poslove upravljanja kadrovima u državnim organima;
Opšti program obuke i Program obuke rukovodilaca, za svaku godinu donosi Vlada, na predlog Nacionalne akademije, po prethodno pribavljenom mišljenju Visokog službeničkog saveta;
Posebne programe obuke donosi rukovodilac, odnosno drugi nadležni organ, za svaku godinu, prema posebnim potrebama državnog organa, a posebni program koji se odnosi na pregovarački tim i pregovaračke grupe i druge relevantne grupe u procesu pregovora o pristupanju Republike Srbije Evropskoj uniji, odnosno potrebe koje proizlaze iz tog procesa, rukovodilac organa nadležnog u poslovima koordinacije u vezi sa procesom pridruživanja i pristupanja Evropskoj uniji – po prethodno pribavljenoj saglasnosti organa u čijem delokrugu su oblasti obuhvaćene odgovarajućim pregovaračkim poglavljem;
Selekciju i akreditaciju predavača i drugih realizatora programa sprovodi Nacionalna akademija iz reda stručnjaka iz oblasti relevantne za rad državnih organa, prvenstveno iz reda zaposlenih u državnim organima. Pri tome, predavač se selektuje na osnovu propisanih kriterijuma (stručnog, radnog i predavačkog iskustva u predmetnoj oblasti za koju se prijavljuje, objavljenih radova iz relevantne stručne oblasti, provere trenerskih veština, kao i uspeha u programu obuke predavača koji podrazumeva stručno usavršavanje lica sa specijalističkim znanjem iz određenih oblasti i sprovodi se radi unapređenja predavačkih veština, usvajanja didaktičko metodičkih znanja i razvoja veština prezentacije i komunikacije radi prenošenja stručnih znanja).
Vlada, na predlog Nacionalne akademije, donosi akt kojim se bliže uređuje program selekcije, obuke, akreditacije i načina angažovanja predavača, mentora i kouča, iznos naknada za njihov rad, kao i oblik, način upisa i vođenja stalne liste predavača i drugih realizatora obuka;
Vlada, na predlog Nacionalne akademije, donosi akt kojim se bliže uređuju kriterijumi i merila kojima se dokazuje ispunjenost uslova za akreditaciju za posebne programe stručnog usavršavanja, odnosno potvrđuje status akreditovane visokoškolske ustanove ili naučnoistraživačke organizacije ili javno priznatog organizatora obrazovanja odraslih, kao i oblik, način upisa i vođenja evidencije o ovim licima;
Nacionalna akademija vodi evidenciju programa stručnog usavršavanja u državnim organima u okviru centralne evidencije programa stručnog usavršavanja u javnoj upravi. Državni organi dužni su da Nacionalnoj akademiji dostavljaju podatke i materijale koji čine sadržinu evidencija. Oblik, način upisa i vođenja evidencije bliže propisuje Nacionalna akademija;
Kriterijume i merila za vrednovanje programa stručnog usavršavanja utvrđuje Nacionalna akademija, u saradnji sa nadležnim organom za poslove upravljanja kadrovima u državnoj upravi, organom nadležnim u poslovima koordinacije u vezi sa procesom pridruživanja i pristupanja Evropskoj uniji, kao i odgovornim licima za poslove upravljanja kadrovima u državnim organima;
Uslove izdavanja, oblik uverenja (sertifikata, potvrde) i način vođenja evidencije o izdatim uverenjima (sertifikatima, potvrdama) bliže propisuje Nacionalna akademija;
Vlada bliže uređuje način izbora državnih službenika koji se upućuju na stručno usavršavanje putem stažiranja, bitne elemente ugovora o uređivanju međusobnih prava i obaveza državnog službenika i državnog organa iz kog se upućuje na stažiranje, način obračuna i refundacije (vraćanja) troškova stažiranja, način prenošenja stečenog znanja i veština po završenom stažiranju, kao i druga pitanja od značaja za stažiranje;
Nacionalna akademija priprema i sprovodi poseban program obuke mentora u programima stručnog osposobljavanja pripravnika u državnim organima i donosi smernice za njihov rad;
Program stručnog osposobljavanja u organima državne uprave donosi Vlada, na predlog Nacionalne akademije, a programe stručnog osposobljavanja u drugim državnim organima donose ti organi;
Podzakonska akta koja su predviđena ovim zakonom doneće se u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu novog Zakona;
Podzakonska akta doneta na osnovu Zakona o državnim službenicima usaglasiće se sa odredbama ovog zakona u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu novog Zakona;
Za selekciju i akreditaciju predavača, drugih realizatora i sprovodilaca programa donetih u skladu sa novim Zakonom, Nacionalna akademija, odnosno organ nadležan za donošenje odgovarajućeg programa raspisaće javni poziv u roku od 60 dana od dana donošenja podzakonskih akata utvrđenih novim Zakonom.