OBRAZLOŽENjE
I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje Zakona o potvrđivanju Sporazuma između Republike Srbije i Republike Portugal o zapošljavanju članova porodice diplomatskog i konzularnog osoblja, sadržan je u članu 99. stav 1. tačka 4. Ustava Republike Srbije, kojim je propisano da Narodna skupština potvrđuje međunarodne ugovore kada je zakonom predviđena obaveza njihovog potvrđivanja.
II. RAZLOZI ZA POTVRĐIVANjE SPORAZUMA
Oblast zapošljavanja članova porodica diplomatskog i konzularnog osoblja dve zemlje do sada nije bila pravno regulisana. Postoji obostrani interes za regulisanje ovog pitanja.
Sporazumom se na recipročnoj osnovi između dve države, reguliše zapošljavanje članova porodice diplomatskog i konzularnog osoblja.
Postupak zapošljavanja članova porodice diplomatskog i konzularnog osoblja države imenovanja pokreće se tako što diplomatsko predstavništvo u ime člana porodice podnosi zvaničan zahtev za zapošljavanje Ministarstvu spoljnih poslova zemlje prijema, uz navođenje stepena srodstva koje postoji između člana porodice i člana diplomatskog ili konzularnog predstavništva koji ga izdržava i plaćene delatnosti kojom bi se bavio. Procedure koje uslede nakon toga bi trebalo da omoguće članu porodice da se što pre zaposli, nakon čega Ministarstvo spoljnih poslova zemlje prijema obaveštava ambasadu države imenovanja o odobrenju u vezi sa zahtevom za obavljanje plaćene delatnosti.
U slučaju da izdržavani član porodice uživa imunitet od građanske i upravne jurisdikcije države prijema, neće uživati imunitet u odnosu na postupanje ili propust iz sadržine plaćene delatnosti koju obavlja, a što podleže građanskom ili upravnom postupku u zemlji prijema.
Kada član porodice uživa imunitet od krivičnog sudstva zemlje prijema, neće uživati imunitet u krivičnom postupku koji se vodi u zemlji prijema u pogledu svakog činjenja ili nečinjenja koje proistekne iz bavljenja plaćenom delatnošću, osim u posebnim slučajevima kada država imenovanja smatra da bi takvo odricanje moglo biti protivno njenim interesima.
Odricanje od imuniteta u krivičnom postupku neće se smatrati odricanjem od imuniteta od izvršenje kazne za koju će biti potrebno posebno odricanje. U takvim slučajevima, država imenovanja će ozbiljno razmotriti mogućnost odricanja od imuniteta od izvršenja.
Dozvola za zapošljavanje u skladu sa ovim sporazumom, prestaće da važi usled službenog prestanka funkcije člana diplomatskog ili konzularnog predstavništva, ili po isteku razumnog perioda nakon odlaska iz zemlje prijema člana osoblja, u slučaju razdvajanja ili razvoda sa članom diplomatskog ili konzularnog predstavništva, ili usled prestanka zajedničkog života nevenčane dece sa članom diplomatskog ili konzularnog osoblja.
Poslednjih godina je postala uobičajena međunarodnopravna praksa zaključivanja bilateralnih sporazuma kojima se na recipročnoj osnovi reguliše zapošljavanje članova porodice zaposlenih u diplomatsko-konzularnim predstavništvima ili misijama pri međunarodnim vladinim organizacijama. Druga svrha ovih sporazuma je da se pomenutom krugu lica ograniče privilegije i imuniteti kada su u pitanju aktivnosti vezane za obavljanje plaćenih delatnosti, koji bi im inače pripadali prema bečkim konvencijama o diplomatskim i konzularnim odnosima.
U savremenim uslovima života sve je češća pojava da u mnogim zemljama supružnici odbijaju da napuste svoj posao da bi pratili u inostranstvo bračnog ili vanbračnog partnera koji je član osoblja diplomatsko–konzularnog predstavništva ili misije pri međunarodnim vladinim organizacijama. Ova činjenica navela je mnoge države, odnosno njihova ministarstva spoljnih poslova da pronađu pravni način da reše ovaj problem svojih zaposlenih. Osnovni cilj je očuvanje normalnog porodičnog života diplomatsko-konzularnih predstavnika i držanje porodice na okupu, uz zadovoljenje profesionalnih i ekonomskih preduslova za funkcionisanja tih porodica. Efekti rada diplomatsko–konzularnih predstavnika u slučaju razdvojenih porodica nesumnjivo su manji od radnog učinka onih diplomatsko-konzularnih predstavnika koji rade u okruženju svojih porodica koje se nalaze sa njima u državi službovanja.
III. PROCENA POTREBNIH FINANSIJSKIH SREDSTAVA ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje Zakona o potvrđivanju Sporazuma između Republike Srbije i Republike Portugal o zapošljavanju članova porodice diplomatskog i konzularnog osoblja nije potrebno obezbeđivanje sredstava u budzetu Republike Srbije.