PREDLOG ZAKONA O ODGOVORNOSTI PROIZVOĐAČA
STVARI SA NEDOSTATKOM
Član 1.
Ovim zakonom uređuje se odgovornost proizvođača za štetu nastalu od stvari sa nedostatkom.
Član 2.
Proizvođač, u smislu ovog zakona, je lice koje proizvodi gotove proizvode, sirovine i sastavne delove.
Proizvođačem se smatra i lice koje se predstavlja kao proizvođač stavljanjem svog imena, zaštitnog znaka ili drugog obeležavajućeg znaka na proizvod i lice koje uvozi proizvod namenjen prodaji.
Ako proizvod ne sadrži podatke o proizvođaču, prodavac ima položaj proizvođača, osim ako u razumnom roku ne obavesti oštećenog o identitetu proizvođača, odnosno lica od koga je nabavio proizvod .
Ako uvozni proizvod ne sadrži podatke o uvozniku, prodavac ima položaj proizvođača, iako proizvod sadrži podatke o proizvođaču.
Član 3.
Proizvod, u smislu ovog zakona, je pokretna stvar, odvojena ili ugrađena u drugu pokretnu ili nepokretnu stvar.
Proizvodom se smatra i svaka proizvedena ili sakupljena energija za davanje svetlosti, toplote ili kretanja.
Proizvod, u smislu ovog zakona, nisu osnovni poljoprivredni proizvodi (proizvodi iz zemljišta, stočarstva i ribarstva).
Član 4.
Nedostatak postoji ako proizvod ne obezbeđuje sigurnost koja se s pravom očekuje s obzirom na sve okolnosti, uključujući i reklamu, svrhu kojoj je namenjen i vreme kada je stavljen u promet.
Neće se smatrati da proizvod ima nedostatak samo zato što je kasnije stavljen u promet kvalitetniji proizvod.
Član 5.
Šteta, u smislu ovog zakona, je šteta prouzrokovana smrću ili telesnim povredama i šteta nastala uništenjem ili oštećenjem nekog dela imovine, pod uslovom da se on uobičajeno koristi za ličnu upotrebu ili potrošnju i da ga je oštećeni u tu svrhu koristio.
Član 6.
Oštećeni ima pravo na naknadu štete ako dokaže da je pretrpeo štetu, da je proizvod imao nedostatak i da postoji uzročna veza između proizvoda sa nedostatkom i pretrpljene štete.
Član 7.
Proizvođač odgovara za štetu nastalu od proizvoda sa nedostatkom bez obzira na to da li je znao za nedostatak.
Član 8.
Proizvođač neće biti odgovoran ako dokaže da:
– nije stavio proizvod u promet;
– nedostatak verovatno nije postojao u vreme kada je stavio proizvod u promet ili da se pojavio kasnije;
– on nije proizveo proizvod namenjen za prodaju i da proizvod nije proizveden u okviru njegove redovne delatnosti;
– je nedostatak nastao usled usaglašavanja svojstva proizvoda sa propisanim normama;
– nivo naučnog i tehničkog znanja u vreme kada je proizvod stavljen u promet nije omogućavao otkrivanje nedostatka.
Proizvođač sastavnog dela proizvoda neće biti odgovoran ako dokaže da se nedostatak može pripisati dizajnu proizvoda ili da je posledica uputstva datog od strane proizvođača.
Proizvođač se može delimično ili potpuno osloboditi odgovornosti ako je oštećeni ili lice za koje je on odgovoran delimično doprineo nastanku štete.
Ako je nastanku štete od proizvoda sa nedostatkom delimično doprinelo treće lice isključivo je odgovoran proizvođač.
Član 9.
Ako je više lica prouzrokovalo štetu od proizvoda sa nedostatkom njihova odgovornost je solidarna.
Član 10.
Potraživanje naknade štete od proizvoda sa nedostatkom zastareva za tri godine od kada je oštećeni doznao za štetu, nedostatak i identitet proizvođača.
U svakom slučaju ovo potraživanje zastareva za deset godina od dana kad je proizvođač stavio u promet proizvod sa nedostatkom.
Član11.
Odgovornost proizvođača ne može biti ograničena ili isključena propisom ili ugovorom.
Ovim odredbama ne dira se u prava koja oštećeni ima prema odredbama o ugovornoj i vanugovornoj odgovornosti.
Član 12.
Odredbe ovog zakona ne primenjuju se na odgovornost za štetu prouzrokovanu nuklearnim udesima i obuhvaćenu ratifikovanim međunarodnim ugovorima.
Član 13.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“.
O B R A Z L O Ž E Nj E
USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje Zakona o odgovornosti proizvođača stvari sa nedostatkom sadržan je u članu 72. stav 1. tačka 4. Ustava, prema kome Republike Srbija uređuje i obezbeđuje, pored ostalog, svojinske i obligacione odnose i zaštitu svih oblika svojine.
RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
Razlog za donošenje ovog zakona predstavlja potreba za usklađivanjem domaćeg zakonodavstva sa direktivama 85/374 EEZ i 199/34EZ. Navedene direktive imaju za cilj da zaštite potrošača ustanovljavanjem objektivne odgovornosti proizvođača za štetu nastalu od proizvoda sa nedostatkom.
Harmonizacija sa pravom Evropske unije iz oblasti odgovornosti za štetu prouzrokovanu proizvodom sa nedostatkom od velikog je značaja za lakše i intenzivnije trgovinske odnose između naše zemlje i članica Evropske unije.
OBRAZLOŽENjE POJEDINAČNIH REŠENjA
Ovim zakonom definišu se pojmovi proizvođača, proizvoda, nedostatka proizvoda i štete u skladu sa gore navedenim direktivama.
Predloženim rešenjima uspostavlja se i neka vrsta objektivne odgovornosti proizvođača, a pod određenim uslovima, i prodavca proizvoda sa nedostatkom. Pored toga, predviđa se i odgovornost uvoznika proizvoda sa nedostatkom čime se njegov položaj izjednačava sa položajem proizvođača.
Takođe, propisuju se i slučajevi oslobađanja proizvođača od odgovornosti.
Propisani su uslovi pod kojima oštećeni ima pravo na naknadu štete nastale od proizvoda sa nedostatkom.
Predviđeno je da se ovaj zakon ne primenjuje na odgovornost za štetu prouzrokovanu nuklearnim udesima i obuhvaćenu ratifikovanim međunarodnim ugovorima.
SREDSTVA POTREBNA ZA SPROVOĐENjE OVOG ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti dodatna sredstva u budžetu Republike Srbije.
ANALIZA EFEKATA ZAKONA
Primena predloženih rešenja neće izazvati, po našaoj proceni, dodatne troškove građanima i privredi, a time ni malim i srednjim preduzećima.
RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU
Predlaže se donošenje zakona po hitnom postupku radi ispunjavanja obaveze preuzete Akcionim planom za harmonizaciju propisa Republike Srbije sa propisima Evropske Unije.