PREDLOG ZAKONA
O IZMENAMA ZAKONA O POPISU STANOVNIŠTVA, DOMAĆINSTAVA I STANOVA 2011. GODINE
Član 1.
U Zakonu o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine („Službeni glasnik RS”, broj 104/09), u članu 1. stav 2. reči: „ od 1. do 15. aprila” zamenjuju se rečima: „ od 1. do 15. oktobra”.
U stavu 4. reči: „31. marta” zamenjuju se rečima: „30. septembra”.
Član 2.
U članu 28. reči: „ do 15. aprila” zamenjuju se rečima: „ do 15. oktobra”.
Član 3.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
OBRAZLOŽENjE
I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u članu 97. tačka 11. Ustava Republike Srbije, prema kojem Republika Srbija uređuje i obezbeđuje prikupljanje statističkih i drugih podataka od opšteg interesa, a u vezi sa članom 42. Ustava Republike Srbije, prema kojem se prikupljanje, držanje, obrada i korišćenje podataka o ličnosti uređuje zakonom.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
Gledano u svetskim razmerama, popisi stanovništva predstavljaju, s jedne strane, najpopularnije statističke akcije, a s druge, najobimnija i najkompleksnija statistička istraživanja, kako po sadržaju i metodološkim rešenjima, tako i po svojoj specifičnoj organizaciji.
Rezultatima popisa 2011. godine biće utvrđen ukupan broj stanovnika, domaćinstava i stanova u Republici Srbiji, kao i njihov raspored na nižim teritorijalnim nivoima: upravnim okruzima, opštinama, gradovima i naseljima. Pored toga, uspostavljena relaciona baza popisnih podataka obezbediće neograničene mogućnosti za brze i efikasne obrade podataka o pojedinim delovima svakog naselja, i to do nivoa statističkih i popisnih krugova, čime će biti zadovoljene potrebe korisnika podataka iz oblasti populacione politike, prostornog planiranja, realizacije generalnih i regionalnih urbanističkih projekata, stambeno-komunalnih delatnosti i dr.
Na osnovu izvornih obaveštenja o obeležjima osnovnih jedinica popisa (stanovniku, domaćinstvu i stanu) biće utvrđeno brojno stanje i najbitnije karakteristike porodica, poljoprivrednih gazdinstava i zgrada. U tom kontekstu, biće posebno značajni podaci o broju i teritorijalnom razmeštaju tzv. staračkih domaćinstava, kao i o veličini i stepenu iskorišćenosti poljoprivrednih fondova koji se nalaze u njihovom posedu. Takođe, na temelju podataka o vitalnim, etničkim, ekonomskim, obrazovnim, migracionim i drugim karakteristikama stanovništva stvoriće se jasna slika o strukturnim promenama koje su nastale nakon popisa 2002. godine unutar osnovnih skupova stanovništva, kao što su: aktivno, izdržavano, migrantsko, autohtono, fertilno stanovništvo itd. Pored toga, prvi put nakon Drugog svetskog rata, popisom će se prikupiti podaci o funkcionalnoj sposobnosti lica za obavljanje svakodnevnih aktivnosti (kod kuće, na poslu, u školi), čime će se obezbediti okvir za formiranje jedinstvene baze podataka o osobama sa invaliditetom. Takođe, jedan od krucijalnih ciljeva popisa biće identifikaciono povezivanje Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova i predstojećeg Popisa poljoprivrede (poslednji put popis poljoprivrede sproveden je davne 1960. godine). Naime, s obzirom na to da će se nakon popisa stanovništva sprovesti popis poljoprivrede, predviđeno je da se u toku terenskog sprovođenja popisa stanovništva identifikuju domaćinstva koja će biti obuhvaćena potpunim popisom poljoprivrede, kako bi na najracionalniji način bili iskorišćeni postojeći kadrovski resursi, informatička oprema i finansijska sredstva.
Sasvim je izvesno da će predstojeći popis, po obimu sadržaja, složenosti metodoloških rešenja (u svemu usaglašenih s međunarodnim preporukama i propisanim standardima Ujedinjenih nacija i Evrostata) i angažovanom broju popisivača i drugih neposrednih učesnika ove sveobuhvatne terenske statističke akcije (oko 50.000 učesnika), nadmašiti sve dosadašnje popise.
Držeći se striktno utvrđenog zakonskog roka za izvršenje popisa (od 1. do 15. aprila 2011. godine), Republički zavod za statistiku izvršio je čitav niz neophodnih pripremnih aktivnosti za njegovu realizaciju. Pre svega, Republički zavod za statistiku pravovremeno je imenovao popisne komisije u jedinicama lokalne samouprave, čiji je primarni zadatak da rukovode pripremama, organizacijom i sprovođenjem popisa na teritoriji opština i gradova. Za štampu su pripremljeni osnovni popisni obrasci (Popisnica, Upitnik za domaćinstvo i stan, Kontrolnik), pomoćni obrasci i metodološka i organizaciona uputstva. Intenzivno se radi na izgradnji Informacionog sistema za optičko prepoznavanje i obradu podataka prikupljenih u popisu. Pored toga, Republički geodetski zavod radi na pripremi ažurnih dokumenata popisnih i statističkih krugova za terensku realizaciju popisa.
Međutim, s obzirom na činjenicu da Republički zavod za statistiku nije dobio sredstva koja su Zakonom o popisu bila predviđena za pripreme popisa u 2010. godini, nije bilo moguće izvršiti nabavku potrebne opreme, započeti štampu obrazaca u višemilionskom tiražu i obaviti druge pripremne poslove.
Pored toga, u Predlogu zakona o budžetu Republike Srbije za 2011. godinu, za potrebe Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova, planirana su znatno niža sredstva od sredstava predviđenih Zakonom o popisu. Planirana sredstva nisu dovoljna za kvalitetnu i blagovremenu pripremu i realizaciju popisa u periodu od 1. do 15. aprila 2011. godine. Suočeni sa nedostatkom sredstava za najvažnije aktivnosti (štampa obrazaca i uputstava, obuka i testiranje neposrednih učesnika u popisu, rad popisnih komisija u opštinama/gradovima, medijska kampanja, pretpopisivanje i isplate popisivača, instruktora i drugih angažovanih lica), prinuđeni smo da predložimo odlaganje terenske realizacije popisa za 6 meseci, tj. za period od 1. do 15. oktobra 2011. godine, kako bi se deo sredstava koja nedostaju mogao obezbediti iz donacije Evropske unije (sredstva iz donacije će biti na raspolaganju u septembru 2011. godine).
Vremenski interval od 1. do 15. oktobra je isto tako pogodan za sprovođenje popisa kao i period od 1. do 15. aprila, u pogledu male pokretljivosti stanovništva, koja je bitna sa stanovišta obezbeđenja što potpunijeg obuhvata stanovništva i domaćinstava. Pored toga, odlaganjem popisa za 6 meseci omogućilo bi se daleko kvalitetnije ažuriranje skica i opisa statističkih i popisnih krugova i kontrola do sada pripremljene dokumentacije teritorijalnih jedinica jer, zbog nedostatka finansijskih sredstava, realizacija ove aktivnosti kasni.
Odlaganjem popisa za 6 meseci očuvala bi se i vremenska uporedivost podataka popisa sa rezultatima popisa država članica Evropske unije s obzirom na to da je Uredbom 763/2008 Evropskog parlamenta i Saveta Evrope definisano da svaka država članica EU treba, u referentnoj 2011. godini, samostalno da utvrdi period sprovođenja popisa.
III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
Nacrtom zakona o izmenama Zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine u Republici Srbiji uređuju se priprema, organizacija i sprovođenje popisa u periodu od 1. do 15. oktobra 2011. godine. Sve jedinice popisa (lica, domaćinstva i stanovi) biće popisane prema stanju u tzv. kritičnom momentu popisa, tj. na dan 30. septembra 2011. godine, u 24.00 sata (član 1).
U članu 28. Zakona navedeni rok u kome je lice obuhvaćeno popisom dužno da se javi nadležnom organu radi davanja podataka u vezi s popisom, ako ga popisivač u vreme popisa ne zatekne u stanu, pomeren je na 15. oktobar 2011. godine zbog usklađivanja sa novim terminom sprovođenja popisa (član 2).
IV. PROCENA IZNOSA FINANSIJSKIH SREDSTAVA ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti dodatna sredstva u budžetu Republike Srbije.
PREDLOG ODREDABA ZAKONA KOJE SE MENjAJU
Član 1.
Ovim zakonom se utvrđuje pravni okvir kojim se obuhvataju: sadržaj, priprema, organizacija i sprovođenje Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine u Republici Srbiji (u daljem tekstu: popis), kao i obaveze državnih i drugih organa i organizacija u popisu, obaveze i dužnosti davalaca popisnih podataka i lica koja vrše poslove popisa, objavljivanje popisnih rezultata i finansiranje popisa.
Popis se sprovodi u periodu od 1. do 15. aprila OD 1. DO 15. OKTOBRA 2011. godine.
Neposredno po završetku popisa, vrši se kontrola kvaliteta podataka prikupljenih popisom u izabranim popisnim krugovima.
Popis i kontrola kvaliteta podataka prikupljenih popisom sprovede se prema stanju na dan 31. marta 30. SEPTEMBRA 2011. godine u 24,00 sata.
Član 28.
Ako popisivač u vreme popisa ne zatekne u stanu lica obuhvaćeno popisom, a podatake ne može da prikupi na način predviđen u članu 27. ovog zakona, ostaviće pismeno obaveštenje da je to lice dužno da se najkasnije do 15. aprila DO 15. OKTOBRA 2011. godine javi nadležnom organu radi davanja podataka u vezi s popisom.
IZJAVA O USKLAĐENOSTI PROPISA SA PROPISIMA EVROPSKE UNIJE
1. Ovlašćeni predlagač propisa –Vlada
Obrađivač: Republički zavod za statistiku
2. Naziv propisa
PREDLOG ZAKONA O IZMENAMA ZAKONA O POPISU STANOVNIŠTVA, DOMAĆINSTAVA I STANOVA 2011. GODINE
3. Usklađenost propisa sa odredbama Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica, sa jedne strane, i Republike Srbije sa druge strane („Službeni glasnik RS”, broj 83/08) (u daljem tekstu: Sporazum), odnosno sa odredbama Prelaznog sporazuma o trgovini i trgovinskim pitanjima između Evropske zajednice, sa jedne strane, i Republike Srbije, sa druge strane („Službeni glasnik RS”, broj 83/08) (u daljem tekstu: Prelazni sporazum)
Sporazum, odnosno Prelazni sporazum nema direktnu vezu sa sadržinom Predloga zakona o izmenama Zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine
a) Odredba Sporazuma i Prelaznog sporazuma koja se odnose na normativnu saržinu propisa
/
b) Prelazni rok za usklađivanje zakonodavstva prema odredbama Sporazuma i Prelaznog sporazuma
/
v) Ocena ispunjenosti obaveze koje proizlaze iz navedene odredbe Sporazuma i Prelaznog sporazuma
/
g) Razlozi za delimično ispunjavanje, odnosno neispunjavanje obaveza koje proizlaze iz navedene odredbe Sporazuma i Prelaznog sporazuma
/
d) Veza sa Nacionalnim programom za integraciju Republike Srbije u Evropsku uniju
/
4. Usklađenost propisa sa propisima Evropske unije
a) Navođenje primarnih izvora prava EU i usklađenost sa njima
b) Navođenje sekundarnih izvora prava EU i usklađenost sa njima
– Uredba Ek 763/2008 Evropskog parlamenta i Saveta o popisima stanovništva i stambenih jedinica. Nema direktnu vezu sa sadržinom Predloga zakona o izmenama Zakona o popisu stanovništva, domaćinstava i stanova 2011. godine.
v) Navođenje ostalih izvora prava EU i usklađenst sa njima
/
g) Razlozi za delimičnu usklađenost, odnosno neusklađenost
/
d) Rok u kojem je predviđeno postizanje potpune usklađenosti propisa sa propisima Evropske unije
/
5. Ukoliko ne postoje odgovarajući propisi Evropske unije sa kojima je potrebno obezbediti usklađenost treba konstatovati tu činjenicu. U ovom slučaju nije potrebno popunjavati Tabelu usklađenosti propisa.
/
6. Da li su prethodno navedeni izvori prava EU prevedeni na srpski jezik?
Prevedeno u Republičkom zavodu za statistiku
7. Da li je propis preveden na neki službeni jezik EU?
/
8. Učešće konsultanata u izradi propisa i njihovo mišljenje o usklađenosti?
/