Na osnovu člana 71. stav 1. Zakona o energetici («Službeni glasnik RS», broj 84/04 ),
Vlada donosi
UREDBU
O USLOVIMA ZA ISPORUKU PRIRODNOG GASA
I. OPŠTE ODREDBE
Član 1.
Ovom uredbom propisuju se bliži uslovi isporuke prirodnog gasa, kao i mere koje se preduzimaju u slučaju da je ugrožena sigurnost isporuke prirodnog gasa kupcima usled poremećaja u funkcionisanju transportnog, odnosno distributivnog sistema ili poremećaja na tržištu prirodnog gasa na teritoriji Republike Srbije, i to:
uslovi i način davanja odobrenja za priključenje na transportni, odnosno distributivni sistem prirodnog gasa;
mere koje se preduzimaju u slučaju kratkotrajnih poremećaja usled havarija i drugih nepredviđenih situacija zbog kojih je ugrožena sigurnost funkcionisanja transportnog, odnosno distributivnog sistema prirodnog gasa, kao i zbog neophodnih radova na održavanju energetskih objekata ili neophodnih radova na proširenju sistema, kao i drugi uslovi i mere za snabdevanje kupaca prirodnim gasom;
mere koje se preduzimaju u slučaju nastupanja opšte nestašice prirodnog gasa, zbog okolnosti iz člana 76. Zakona o energetici (u daljem tekstu: Zakon);
uslovi i način obustave isporuke prirodnog gasa;
uslovi i način racionalne potrošnje i štednje prirodnog gasa;
uslovi i način preduzimanja mera i redosled ograničenja isporuke prirodnog gasa, kao i mere štednje i racionalne potrošnje prirodnog gasa u slučaju opšte nestašice prirodnog gasa;
uslovi snabdevanja objekata kupaca kojima se ne može obustaviti isporuka prirodnog gasa zbog neizvršenih obaveza za isporučeni prirodni gas ili u drugim slučajevima;
način regulisanja međusobnih odnosa između isporučioca i kupca kome se ne može obustaviti isporuka prirodnog gasa;
način merenja isporučenog prirodnog gasa;
način obračuna neovlašćeno preuzetog prirodnog gasa;
način obaveštavanja kupaca u slučajevima iz tač. 2), 3), 4), 5) i 6)
ovog člana.
II. USLOVI I NAČIN DAVANjA ODOBRENjA ZA PRIKLjUČENjE NA TRANSPORTNI, ODNOSNO DISTRIBUTIVNI SISTEM PRIRODNOG GASA
Član 2.
Priključenje objekata kupaca na transportni, odnosno distributivni sistem prirodnog gasa vrši se pod uslovima i na način propisan Zakonom, ovom uredbom i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema, a u skladu sa standardima i tehničkim propisima koji se odnose na uslove priključenja i korišćenja energetskih objekata, uređaja i postrojenja.
Član 3.
Priključenje objekata kupaca na transportni, odnosno distributivni sistem prirodnog gasa vrši se na osnovu odobrenja, koje u skladu sa Zakonom i ovom uredbom izdaje energetski subjekt na čiji sistem se priključuje objekat fizičkog ili pravnog lica uz saglasnost operatora tog sistema.
Član 4.
Na zahtev fizičkog ili pravnog lica odobrenje za priključenje objekata na transportni, odnosno distributivni sistem prirodnog gasa izdaje rešenjem energetski subjekt na čiji sistem se priključuje objekat fizičkog ili pravnog lica.
Zahtev iz stava 1. ovog člana sadrži podatke o:
1) vlasniku objekta, odnosno nosiocu prava korišćenja objekta uz saglasnost vlasnika objekta (za fizičko lice: lično ime i prebivalište, jedinstveni matični broj građana, a za pravno lice odnosno preduzetnika: poslovno ime odnosno naziv, sedište, izvod iz registra privrednih subjekata, poreski identifikacioni broj, matični broj, račun i odgovorno lice);
2) objektu za čije se priključenje traži izdavanje odobrenja za priključenje (adresa, vrsta, lokacija objekta na kopiji katastarskog plana);
3) radnom pritisku gasa koji je potreban na objektu kupca prirodnog gasa;
4) nameni potrošnje prirodnog gasa;
5) minimalnoj i maksimalnoj časovnoj i dnevnoj potrošnji prirodnog gasa i ukupnoj godišnjoj potrošnji sa očekivanom mesečnom dinamikom za objekte čija je potrošnja veća od 16 m3 na čas;
6) tehničkim karakteristikama objekata kupca čija je potrošnja veća od 16 m3 na čas;
7) mogućnostima zamene gasa drugom vrstom energenta i vremenu potrebnom za prelazak na alternativno gorivo i obrnuto za objekte čija je potrošnja veća od 16 m3 na čas;
8) izdatom odobrenju za gradnju objekta, odnosno odobrenju za upotrebu objekta.
Zahtev iz stava 1. ovog člana može da sadrži i druge podatke koje po potrebi zatraži energetski subjekt za transport, odnosno distribuciju prirodnog gasa.
Zahtev za izdavanje odobrenja za priključenje koje podnosi fizičko lice mora da sadrži samo podatke iz stava 2. tač. 1), 2), 4) i 8) i stava 3. ovog člana.
Član 5.
Energetski subjekt za transport, odnosno distribuciju prirodnog gasa (u daljem tekstu: energetski subjekt), dužan je da uz pribavljenu saglasnost operatora sistema odluči o zahtevu fizičkog ili pravnog lica u roku od 30 dana od dana prijema pismenog zahteva.
Član 6.
Rešenje kojim se odobrava priključenje objekta na transportni, odnosno distributivni sistem (u daljem tekstu: Rešenje), pored delova utvrđenih zakonom, sadrži i :
1)podatke o vrsti i nameni objekta;
2) podatke o energetskom objektu na koji će se priključiti objekat fizičkog ili pravnog lica;
3) podatke o odobrenom kapacitetu (m3/dan) na priključnom mestu, odnosno mestu isporuke;
4) podatke o odobrenoj minimalnoj i maksimalnoj časovnoj potrošnji i dinamici potrošnje prirodnog gasa;
5) uslove transporta, odnosno distribucije prirodnog gasa u skladu sa pravilima rada transportnog, odnosno distributivnog sistema;
6) podatke o mestu priključenja;
7) podatke o mestu isporuke i načinu merenja isporučenog prirodnog gasa;
8) način i tehničke uslove priključenja;
9) podatke o troškovima priključka;
10) rok važenja Rešenja.
Član 7.
Protiv Rešenja može se podneti žalba Agenciji za energetiku Republike Srbije (u daljem tekstu: Agencija) u roku od 15 dana od dana dostavljanja Rešenja.
Odluka Agencije po žalbi je konačna i protiv nje se može pokrenuti upravni spor.
Član 8.
Rešenje se izdaje sa rokom važenja koji odgovara roku izgradnje objekta, odnosno završetku radova navedenih u zahtevu za izdavanje odobrenja za priključenje, a najduže dve godine od dana donošenja Rešenja.
Na zahtev podnosioca rok važenja Rešenja može se produžiti.
Zahtev za produženje iz stava 2. ovog člana podnosi se najkasnije 30 dana pre isteka roka utvrđenog Rešenjem.
Rešenje se dostavlja podnosiocu zahteva, operatoru transportnog, odnosno distributivnog sistema i energetskom subjektu koji obavlja delatnost trgovine prirodnim gasom za potrebe tarifnih kupaca ukoliko je reč o tarifnom kupcu, u skladu sa zakonom kojim se uređuje opšti upravni postupak.
Član 9.
Troškove priključka na transportni, odnosno distributivni sistem snosi podnosilac zahteva za priključenje.
Visinu troškova iz stava 1. ovog člana utvrđuje energetski subjekt u skladu sa metodologijom za utvrđivanje troškova priključka koju donosi Agencija.
Metodologijom iz stava 2. ovog člana utvrđuju se način i bliži kriterijumi za obračun troškova priključka, a u zavisnosti od veličine priključka, mesta priključka, potrebe za izvođenjem radova ili potrebe za ugrađivanjem neophodne opreme i drugih objektivnih kriterijuma.
Član 10.
Posle izdavanja Rešenja, kupac prirodnog gasa i energetski subjekt koji snabdeva prirodnim gasom objekat kupca zaključuju ugovor o prodaji prirodnog gasa u skladu sa Zakonom, zakonom kojim se uređuju obligacioni odnosi, ovom uredbom i drugim propisima donetim u skladu sa Zakonom i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema, a pre donošenja odluke o puštanju prirodnog gasa kupcu.
Energetski subjekt je dužan da pusti prirodni gas kupcu u roku od 15 dana od dana zaključenja ugovora o prodaji prirodnog gasa, pod uslovom da kupac ispunjava uslove iz člana 11. stav 2.ove uredbe.
Član 11.
Zahtev za puštanje prirodnog gasa kupac je dužan da podnese u pismenoj formi energetskom subjektu na čiji sistem je odobreno priključenje u roku od 3 dana od dana potpisivanja ugovora o prodaji prirodnog gasa.
Da bi energetski subjekt iz stava 1. ovog člana pustio prirodni gas kupcu moraju biti ispunjeni sledeći uslovi:
1) da su priključak na sistem, gasovod od mesta priključenja do mernog uređaja, odnosno merno regulacione stanice i merno regulaciona stanica izgrađeni u skladu sa zakonom kojim se uređuje planiranje i izgradnja, tehničkim propisima i standardima, kao i uslovima iz Rešenja;
2) da su objekti kupca izgrađeni u skladu sa zakonom kojim se urđuje planiranje i izgradnja, tehničkim propisima i standardima, odnosno da imaju dozvolu za rad ili probni rad;
da je kupac sklopio ugovor o prodaji prirodnog gasa.
Član 12.
Energetski subjekt iz člana 11. stav 1. ove uredbe koji treba da izvrši puštanje prirodnog gasa dužan je da donese odluku o puštanju prirodnog gasa u roku od osam dana od dana prijema zahteva, ako utvrdi da su ispunjeni uslovi iz člana 11. stav 2. ove uredbe.
Odluka o puštanju prirodnog gasa mora da sadrži tačan datum (termin) puštanja prirodnog gasa koji je usaglašen između energetskog subjekta za snabdevanje, transport, odnosno distribuciju, operatora transportnog, odnosno distributivnog sistema i kupca, a koji ne može biti duži od roka utvrđenog u članu 10.stav 2. ove uredbe.
U slučaju da energetski subjekt iz člana 11. stav 1. ove uredbe utvrdi da instalacije u objektu kupca ne ispunjavaju propisane uslove, dužan je da donese odluku kojom se odbija zahtev za puštanje prirodnog gasa u roku od osam dana od dana prijema zahteva.
Ako energetski subjekt iz člana 11. stav 1. ove uredbe donese odluku kojom
se odbija zahtev za puštanje prirodnog gasa, kupac prirodnog gasa može u roku od 15 dana podneti zahtev nadležnom inspektoru da proveri ispunjenost tih uslova.
Ako nadležni inspektor utvrdi da su ispunjeni uslovi iz člana 11. stav 2.
ove uredbe naložiće energetskom subjektu da bez odlaganja izvrši puštanje prirodnog gasa u objekat kupca.
Član 13.
Energetski subjekt koji treba da izvrši puštanje prirodnog gasa dužan je da dostavi odluku o puštanju prirodnog gasa kupcu i operatoru transportnog, odnosno distributivnog sistema, u roku od osam dana od dana prijema pismenog zahteva kupca.
Ako energetski subjekt ne pusti prirodni gas kupcu u datumu (terminu) iz odluke o puštanju prirodnog gasa, kupac prirodnog gasa može podneti zahtev nadležnom inspektoru da proveri ispunjenost uslova za puštanje prirodnog gasa. Ako nadležni inspektor utvrdi da su ispunjeni uslovi iz člana 11. stav 2. ove uredbe naložiće energetskom subjektu da bez odlaganja izvrši puštanje prirodnog gasa u objekat kupca.
III. MERE KOJE SE PREDUZIMAJU U SLUČAJU POREMEĆAJA ISPORUKE PRIRODNOG GASA KOJI NISU NASTALI USLED OPŠTE NESTAŠICE PRIRODNOG GASA
Član 14.
U slučaju da nastupi kratkotrajni poremećaj isporuke prirodnog gasa, usled havarija na objektima, uređajima, cevovodima i postrojenjima za transport, odnosno distribuciju prirodnog gasa, i drugih nepredviđenih situacija zbog kojih je ugrožena sigurnost funkcionisanja transportnog, odnosno distributivnog sistema, kao i zbog nepredviđenih radova na saniranju, rekonstrukciji i održavanju, transportnih odnosno distributivnih sistema ili neophodnih radova na proširenju sistema, operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da:
1) proceni stepen nastalog poremećaja i preduzima potrebne aktivnosti za dovođenje sistema u bezbedno i nesmetano funkcionisanje;
2) utvrdi način korišćenja preostalih kapaciteta proizvodnih, transportnih, odnosno distributivnih sistema i donosi plan ograničenja isporuke prirodnog gasa.
Član 15.
Ministarstvo nadležno za poslove energetike (u daljem tekstu: ministarstvo) bliže propisuje kriterijume za svrstavanje kupaca prirodnog gasa u potrošačke grupe, i utvrđuje potrošačke grupe na osnovu tih kriterijuma.
Kriterijumi za svrstavanje kupaca prirodnog gasa u potrošačke grupe, kao i utvrđene potrošačke grupe objavljuju se u «Službenom glasniku Republike Srbije».
Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da vodi i redovno ažurira registar svih potrošača na sistemu kojim upravlja, na osnovu kriterijuma iz stava 1. ovog člana.
Član 16.
Plan ograničenja isporuke prirodnog gasa sadrži sledeće mere:
zamenu prirodnog gasa drugim energentima;
ograničenje isporuke prirodnog gasa;
obustavu isporuke prirodnog gasa.
Mere iz stava 1. ovog člana primenjuju se na kupce prirodnog gasa, u skladu sa članom 14. ove uredbe, a koji se snabdevaju sa dela sistema na kome je nastao poremećaj.
Član 17.
Odluku o primeni mera iz člana 16. ove uredbe donosi operator transportnog, odnosno distributivnog sistema, zavisno od mesta nastanka poremećaja, u skladu sa ovom uredbom i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema.
Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da bez odlaganja i na najefikasniji način obavesti kupca prirodnog gasa o primenjenim merama.
Član 18.
Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema može bez prethodne najave privremeno ograničiti ili prekinuti isporuku kupcima prirodnog gasa, zbog kvarova i havarija na transportnom, odnosno distributivnom sistemu, iznenadnih preopterećenja gasovoda i drugih nepredviđenih slučajeva, ako prekid ne traje duže od dva sata.
Izuzetno, operator transportnog, odnosno distributivnog sistema može bez prethodne najave ograničiti ili prekinuti isporuku kupcima prirodnog gasa ukoliko prekid traje duže od dva sata, u slučajevima dejstva više sile i drugim nepredviđenim slučajevima koje isporučilac nije mogao predvideti ili čije posledice ne može otkloniti.
U slučaju nastupanja okolnosti iz stava 2. ovog člana, operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da bez odlaganja na najefikasniji način obavesti kupce prirodnog gasa o razlozima i trajanju mera za uspostavljanje redovne isporuke prirodnog gasa.
Član 19.
U periodu primene mera ograničenja isporuke prirodnog gasa operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da pismeno obaveštava ministarstvo i Agenciju o svim merama koje se preduzimaju u slučaju ograničenja isporuke prirodnog gasa.
IV. MERE OGRANIČENjA KOJE SE PREDUZIMAJU U SLUČAJU NASTUPANjA OPŠTE NESTAŠICE PRIRODNOG GASA
Član 20.
Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema i energetski subjekt koji snabdeva tarifne kupce prirodnim gasom dužni su da u slučaju nastupanja opšte nestašice odmah obaveste ministarstvo o nastupanju opšte nestašice.
Obaveštenje iz stava 1. ovog člana treba da sadrži:
1) podatke o količinama prirodnog gasa sa kojima raspolaže kao i potrebnim količinama za redovno snabdevanje kupaca prirodnim gasom;
razloge o poremećaju u energetskom bilansu prirodnog gasa;
očekivani termin nastanka poremećaja i dužinu trajanja poremećaja;
trenutnu i ugovorenu potrošnju prirodnog gasa po kupcima, odnosno potrošačkim grupama;
spisak kupaca prirodnog gasa sa mogućom zamenom;
predlog mera koje je potrebno preduzeti;
druge podatke na zahtev ministarstva.
Ministarstvo, na osnovu obaveštenja iz stava 1. ovog člana u što kraćem roku podnosi predlog Vladi za donošenje odluke o primeni mera iz člana 76. Zakona.
Član 21.
Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema na osnovu odluke Vlade iz člana 20. ove uredbe donosi planove ograničenja potrošnje prirodnog gasa kojima se utvrđuju mere ograničenja isporuke prirodnog gasa kupcima i mere štednje prirodnog gasa, kojima se obezbeđuje:
1) usklađivanje trenutne potrošnje prirodnog gasa sa raspoloživim izvorima i
2) odobrena maksimalna dnevna i maksimalna časovna potrošnja.
Osnovica za ograničenje isporuke prirodnog gasa na koju će se primenjivati procenat ograničenja je ugovorena količina za mesec u kome se vrši ograničenje, odnosno prosečna dnevna i časovna potrošnja u tom mesecu.
Član 22.
Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema je dužan da obavesti kupce o maksimalnoj satnoj i dnevnoj potrošnji prirodnog gasa za vreme ograničenja isporuke u najkraćem mogućem roku od dana donošenja plana ograničenja potrošnje prirodnog gasa.
V. USLOVI I NAČIN OBUSTAVE ISPORUKE PRIRODNOG GASA
Član 23.
Isporuka prirodnog gasa može se obustaviti u slučajevima i pod uslovima utvrđenim Zakonom, ovom uredbom i ugovorom o prodaji prirodnog gasa.
Član 24.
Isporuka prirodnog gasa može se obustaviti kupcu prirodnog gasa u slučaju:
ako ne izvršava ugovorene obaveze plaćanja za isporučeni prirodni gas i usluge;
ako je neovlašćeno priključio svoje unutrašnje gasne instalacije na transportni, odnosno distributivni sistem;
ako koristi prirodni gas bez Rešenja, odnosno odluke o puštanju prirodnog gasa;
ako koristi prirodni gas mimo mernih uređaja ili preko neodgovarajućeg mernog uređaja;
ako onemogući pravilno merenje količina isporučenog prirodnog gasa;
ako troši prirodni gas suprotno uslovima koji su utvrđeni u Rešenju i ugovoru o prodaji prirodnog gasa;
ako svojim objektima ometa isporuku prirodnog gasa drugim kupcima;
ako preko svoje instalacije dozvoli korišćenje prirodnog gasa drugom pravnom ili fizičkom licu;
ako se ne pridržava pravila rada transportnog, odnosno distributivnog sistema;
ako uskrati ili onemogući ovlašćenim licima pristup do mernih uređaja, odnosno merno regulacionih stanica;
ako uskrati ili onemogući tehničku kontrolu unutrašnjih gasnih instalacija;
ako u slučaju štednje i racionalne potrošnje prirodnog gasa ne poštuje i ne sprovodi propisane mere;
ako njegove unutrašnje gasne instalacije ugrožavaju živote ljudi, imovinu i životnu sredinu, odnosno nisu u skladu sa važećim standardima, propisima i drugim tehničkim normativima koji se primenjuju u ovoj oblasti;
ako odbije da zaključi ugovor o prodaji prirodnog gasa i/ili ne obezbedi ugovoreno sredstvo obezbeđenja plaćanja za slučaj neispunjenja ugovorenih obaveza;
pismenog zahteva kupca.
U slučaju iz stava 1. tač. 7), 9), 10) i 11) ovog člana, energetski subjekt dužan je da prethodno dostavi pismenu opomenu kupcu, u kojoj je određen rok za otklanjanje uočenih nepravilnosti i nedostataka zbog kojih mu se može obustaviti isporuka prirodnog gasa i da odredi primeren rok za otklanjanje nedostataka, odnosno nepravilnosti koji ne može biti kraći od 24 časa ni duži od 15 dana.
U slučaju iz stava 1. tač. 1), 2), 3), 4), 5), 6), 8), 12), 13), 14) i 15) ovog člana, isporuka prirodnog gasa obustavlja se bez odlaganja.
Član 25.
Obustava isporuke prirodnog gasa vrši se na mestu isporuke ili drugom pogodnom mestu prema proceni isporučioca i mora se izvršiti na bezbedan način.
Bezbedan način u smislu stava 1. ovog člana znači da se obustavom isporuke prirodnog gasa ne ugrožavaju životi ljudi i ne prouzrokuju havarije na postrojenjima objekta koji se isključuje.
Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da obavesti kupce prirodnog gasa najkasnije 24 časa pre obustave.
Po dobijanju obaveštenja iz stava 3. ovog člana kupac je dužan da preduzme mere za bezbedan prekid rada svojih trošila u roku navedenom u obaveštenju. Ako u tom roku kupac ne preduzme potrebne mere operator transportnog, odnosno distributivnog sistema obustaviće mu isporuku prirodnog gasa, a troškove izazvane obustavom snosi će kupac.
U slučaju kada je neophodno odmah, bez prethodnog obaveštenja obustaviti isporuku prirodnog gasa, jer su ugroženi život ljudi i imovina, pa nije moguće obavestiti kupce o obustavi isporuke prirodnog gasa, operator transportnog, odnosno distributivnog sistema obaveštava kupce odmah nakon obustave.
Član 26.
Ukoliko kupac onemogući obustavu isporuke prirodnog gasa prinudna obustava vrši se obustavom isporuke prirodnog gasa prinudnim isključenjem na mestu priključenja ili na drugom pogodnom mestu prema proceni isporučioca.
Odluku o načinu prinudnog isključenja donosi operator transportnog, odnosno distributivnog sistema u zavisnosti od okolnosti i razloga za isključenje.
U slučaju prekida isporuke na samom gasovodu, ponovno priključenje izvršiće se u skladu sa ovom uredbom i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema.
Član 27.
Kada prestanu razlozi koji su doveli do obustave isporuke prirodnog gasa operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da nastavi sa isporukom prirodnog gasa kupcu odmah po prestanku razloga za obustavu, a najkasnije u roku od 24 časa, uz prethodnu najavu.
VI. USLOVI I NAČIN RACIONALNE POTROŠNjE I ŠTEDNjE PRIRODNOG GASA
Član 28.
Radi obezbeđenja uslova za racionalnu potrošnju i štednju prirodnog gasa, kupac, pored mera propisanih Zakonom, aktima Agencije za energetsku efikasnost i ugovorom o prodaji prirodnog gasa, dužan je da preduzima i sledeće mere:
1) podešava tehnološki proces i trošila prirodnog gasa, tako da se ostvari što racionalnija potrošnja i štednja prirodnog gasa;
2) preusmerava potrošnju prirodnog gasa iz perioda većih dnevnih opterećenja u period manjih dnevnih opterećenja;
3) usklađuje proizvodni proces rada i rada u smenama sa optimalnim mogućnostima snabdevanja prirodnim gasom.
VII. OBJEKTI KUPACA KOJIMA SE NE MOŽE OBUSTAVITI ISPORUKA PRIRODNOG GASA I NAČIN REGULISANjA MEĐUSOBNIH ODNOSA IZMEĐU ISPORUČIOCA I KUPCA KOME SE NE MOŽE OBUSTAVITI ISPORUKA PRIRODNOG GASA
Član 29.
Isporuka prirodnog gasa ne može se zbog neizvršenih obaveza obustaviti tarifnim kupcima za objekte za koje bi prekid rada doveo do neposredne opasnosti po život i zdravlje ljudi, i za objekte od posebnog interesa za privredu, život ljudi i odbranu zemlje.
Ministarstvo na predlog drugih ministarstava za prioritete u oblastima iz njihove nadležnosti utvrđuje listu kupaca i njihovih objekata kojima se ne može obustaviti isporuka prirodnog gasa.
Lista kupaca i njihovih objekata iz stava 2. ovog člana objavljuje se u «Službenom glasniku Republike Srbije».
Član 30.
Ugovorom o prodaji, transportu odnosno distribuciji prirodnog gasa kupcima iz člana 29. ove uredbe moraju se predvideti posebna sredstva obezbeđenja plaćanja (menice avalirane od strane poslovne banke, garancija banke, osiguranje naplate duga kod osiguravajuće organizacije i drugi oblici obezbeđenja potraživanja) za isporuku prirodnog gasa.
Ugovorom iz stava 1. ovog člana utvrdiće se i obaveza tarifnih kupaca iz člana 29. ove uredbe da u slučaju nastanka opšte nestašice prirodnog gasa, ako postoje mogućnosti, izvrši zamenu prirodnog gasa drugim energentom ili energijom, radi zaštite svojih vitalnih funkcija.
Član 31.
Ako ugovorom iz stava 1. člana 29. nisu obezbeđena posebna sredstva obezbeđenja plaćanja, a nastupi neki od slučajeva predviđenih ovom uredbom u kojima se ne može obustaviti isporuka prirodnog gasa tarifnom kupcu, isporučilac će bez odlaganja pozvati takvog kupca da u roku od osam dana pruži navedena sredstva obezbeđenja plaćanja.
Ako kupac ne postupi na način i u roku iz stava 1. ovog člana isporučilac će tom kupcu obustaviti dalju isporuku prirodnog gasa, a troškove izazvane obustavom snosi kupac.
VIII. NAČIN MERENjA ISPORUČENOG PRIRODNOG GASA I NAČIN OBRAČUNA NEOVLAŠĆENO PREUZETOG PRIRODNOG GASA
Član 32.
Merenje isporučenog prirodnog gasa vrši se odgovarajućim mernim uređajima i primenom propisanih merila.
Merni uređaji koji se ugrađuju moraju biti plombirani od strane ovlašćene organizacije, a njihove priključne veze moraju biti pregledane i plombirane od strane energetskog subjekta za transport, odnosno distribuciju prirodnog gasa u skladu sa pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema, zakonom i drugim propisima.
Energetski subjekt dužan je da vrši proveru ispravnosti mernih uređaja pre njihove ugradnje i tokom rada u radnim ili laboratorijskim uslovima, u skladu sa zakonom, tehničkim i drugim propisima, pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema prirodnog gasa i ugovorom o transportu, distribuciji odnosno prodaji prirodnog gasa.
Član 33.
Energetski subjekt određuje vrstu, tip, klasu tačnosti, potreban broj i merni opseg uređaja za merenje, kao i mesto i način njihove ugradnje u skladu sa pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema prirodnog gasa, ovom uredbom i tehničkim i drugim propisima.
Član 34.
Energetski subjekt dužan je da obezbeđuje redovno i vanredno održavanje mernih uređaja pod uslovima utvrđenim zakonom, tehničkim i drugim propisima i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema.
Energetski subjekt može radi baždarenja da zameni merni uređaj drugim odgovarajućim mernim uređajem uz obavezu da o tome izda potvrdu kupcu. Energetski subjekt i kupac zapisnikom konstatuju sve parametre i pokazatelje potrošnje prirodnog gasa neophodne za obračun isporučenih količina prirodnog gasa u periodu bez odgovarajućeg mernog uređaja.
Član 35.
Kupac prirodnog gasa je dužan da omogući ovlašćenim licima energetskog subjekta pristup delu gasovoda od mesta priključenja do mernog uređaja, odnosno merno regulacione stanice i unutrašnje gasne instalacije radi provere njihove ispravnosti, odnosno radi kontrole i održavanja.
Energetski subjekt dužan je da omogući kupcu prirodnog gasa pristup do mernog uređaja radi kontrolnog uvida u stanje potrošnje.Plombu sa priključnog i obilaznog voda mernog uređaja može da skida samo ovlašćeni radnik energetskog subjekta , o čemu je dužan da sačini zapisnik.
Član 36.
Kupac prirodnog gasa odgovoran je za nestanak i oštećenje mernog uređaja, odnosno merno regulacione stanice koji su smešteni u njegovim objektima, kao i za posledice koje nastanu usled toga.
Kupac prirodnog gasa nije odgovoran za oštećenje mernog uređaja koji je smešten u njegovim objektima, a koje je posledica aktivnosti energetskog subjekta.
Član 37.
Energetski subjekt dužan je da bez odlaganja pismenim putem obavesti kupca prirodnog gasa o nestanku, kao i o svim smetnjama ili oštećenjima na mernom uređaju koja mogu da utiču na tačnost merenja isporučenog prirodnog gasa, a najkasnije u roku od dva dana od dana nastanka, odnosno opažanja nastanka utvrđenih smetnji, nestanka ili oštećenja uređaja.
Kupac je dužan da bez odlaganja pismenim putem obavesti energetskog subjekta o nestanku, kao i o svim smetnjama ili oštećenjima na mernom uređaju, a najkasnije u roku od dva dana od dana nastanka, odnosno opažanja nastanka utvrđenih smetnji, nestanka ili oštećenja uređaja.
Član 38.
Energetski subjekt je dužan da odmah po saznanju za nestanak, smetnje ili oštećenja na mernim uređajima, a najkasnije u roku od dva dana, preduzme odgovarajuće mere za dovođenje mernog uređaja u ispravno stanje.
Član 39.
Energetski subjekt, energetski subjekt koji snabdeva tarifne kupce prirodnim gasom, trgovac i kupac mogu da zahtevaju vanrednu kontrolu mernog uređaja, koja se vrši najkasnije 10 dana po podnošenju zahteva.
Ako se kontrolom utvrdi da je uređaj ispravan, troškove kontrole iz stava 1. ovog člana snosi podnosilac zahteva koji je zahtevao kontrolu,
Ako se kontrolom utvrdi da je uređaj neispravan, troškove kontrole iz stava 1. ovog člana snosi vlasnik mernog uređaja
Član 40.
Ako se utvrdi da uređaj nije registrovao potrošnju u određenom vremenskom periodu, odnosno da je registrovanje bilo nepotpuno, energetski subjekt i kupac će sporazumno izvršiti procenu neregistrovane količine utrošenog prirodnog gasa.
Ako energetski subjekt i kupac ne postignu sporazum iz stava 1. ovog člana, dužni su da o tome sastave zapisnik.
Procenu potrošnje prirodnog gasa, u slučaju iz stava 2. ovog člana, utvrdiće energetski subjekt u skladu sa ugovorom o prodaji, transportu odnosno distribuciji i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema.
Član 41.
Ako energetski subjekt osnovano posumnja da je kupac merni uređaj namerno oštetio ili ako utvrdi da je kupac neovlašćeno priključio svoj objekat na transportni odnosno distributivni sistem ili da na drugi način neovlašćeno koristi prirodni gas, odnosno onemogućava tačno merenje isporučenog prirodnog gasa, dužan je da bez odlaganja isključi takav objekat sa transportnog, odnosno distributivnog sistema.
U slučaju iz stava 1. ovog člana energetski subjekt ima pravo da sam proceni potrošnju prirodnog gasa u skladu sa ugovorom o prodaji, transportu odnosno distribuciji i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema.
Energetski subjekt dužan je da bez odlaganja počne sa isporukom prirodnog gasa odmah po otklanjanju nastalih smetnji i o tome obaveštava operatora transportnog, odnosno distributivnog sistema, kao i da je kupac izmirio obaveze za transport, distribuciju, odnosno prodaju prirodnog gasa.
Član 42.
Kontrolna merenja, zamene i izmene na mernom uređaju vrše se u prisustvu energetskog subjekta i kupca u skladu sa ugovorom o prodaji, transportu odnosno distribuciji i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema.
IX. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 43.
Ugovori o isporuci prirodnog gasa sa kupcima, zaključeni pre stupanja na snagu ove uredbe, uskladiće se sa odredbama ove uredbe u roku od šest meseci od dana njenog stupanja na snagu.
Član 44.
Danom stupanja na snagu ove uredbe prestaje da važi Uredba o opštim uslovima za isporuku prirodnog gasa («Službeni glasnik RS», broj 60/93).
Član 45.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u “Službenom glasniku Republike Srbije“.
05 Broj
U Beogradu
V L A D A
PREDSEDNIK,
O b r a z l o ž e nj e
I Pravni osnov za donošenje Uredbe
Pravni osnov za donošenje Uredbe sadržan je u članu 71. stav 1. Zakona o energetici («Službeni glasnik RS» br.84/04) prema kome Vlada propisuje bliže uslove isporuke električne energije i prirodnog gasa kupcima, kao i mere koje se preduzimaju u slučaju da je ugrožena sigurnost isporuke električne energije i prirodnog gasa kupcima usled poremećaja u funkcionisanju sistema ili poremećaja na tržištu energije.
II Razlozi za donošenje Uredbe
Zakonom o energetici («Službeni glasnik RS» br.84/04), u oblasti prirodnog gasa, propisano je da Vlada propisuje bliže uslove isporuke prirodnog gasa kupcima, kao i mere koje se preduzimaju u slučaju da je ugrožena sigurnost isporuke prirodnog gasa kupcima usled poremećaja u funkcionisanju sistema ili poremećaja na tržištu energije.
Ovom Uredbom propisuju se uslovi i način davanja odobrenja za priključenje na transportni, odnosno distributivni sistem prirodnog gasa, mere koje se preduzimaju u slučaju poremećaja isporuke prirodnog gasa koji nisu nastali usled opšte nestašice prirodnog gasa, mere ograničenje koje se preduzimaju u slučaju nastupanja opšte nestašice prirodnog gasa, uslovi i način obustave isporuke prirodnog gasa, uslovi i način racionalne potrošnje i štednje prirodnog gasa, objekti kupaca kojima se ne može obustaviti isporuka prirodnog gasa, merni uređaji i merenje isporučenog prirodnog gasa.
Razlozi da donošenje navedene Uredbe su da se razrade odredbe Zakona o energetici da bi se obezbedila njegova primena, a naročito primena jedinstvenih uslova za priključenje na transportni, odnosno distributivni sistem, zaštita kupaca u pogledu obezbeđenja trajne i kontinuirane isporuke prirodnog gasa, odnosno da se propišu uslovi za isporuku prirodnog gasa i mere koje se preduzimaju u slučaju kada je ugrožena sigurnost isporuke prirodnog gasa kupcima usled poremećaja u funkcionisanju transportnog, odnosno distributivnog sistema ili poremećaja na tržištu prirodnog gasa na teritoriji Republike Srbije.
III Objašnjenje osnovnih pravnih instituta i pojedinačnih rešenja
Članom 1. propisuju se bliži uslovi za isporuku prirodnog gasa i mere koje se preduzimaju u slučaju kada je ugrožena sigurnost isporuke prirodnog gasa kupcima usled poremećaja u funkcionisanju transportnog, odnosno distributivnog sistema ili poremećaja na tržištu prirodnog gasa na teritoriji Republike Srbije.
Članom 2.-14. propisuju se uslovi i način davanja odobrenja za priključenje na transportni, odnosno distributivni sistem prirodnog gasa a u skladu sa Zakonom, ovom uredbom i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema, standardima i tehničkim propisima koji se odnose na uslove priključenja i korišćenja energetskih objekata, uređaja i postrojenja. Priključenje objekata na transportni, odnosno distributivni sistem prirodnog gasa vrši se na osnovu rešenja koje izdaje energetski subjekt na čiji sistem se priključuje objekat kupca uz saglasnost operatora tog sistema, a na osnovu pismenog zahteva kupca.
Članom 14.- 19. propisuju se mere koje se preduzimaju u slučaju poremećaja isporuke prirodnog gasa koji nisu nastali usled opšte nestašice prirodnog gasa. Ministarstvo nadležno za poslove energetike (u daljem tekstu: ministarstvo) bliže propisuje kriterijume za svrstavanje kupaca prirodnog gasa u potrošačke grupe i utvrđuje potrošačke grupe na osnovu tih kriterijuma i objavljuje ih u «Službenom glasniku Republike Srbije». Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da vodi i redovno ažurira registar svih potrošača na sistemu kojim upravlja. Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da u slučaju da nastupi kratkotrajni poremećaj isporuke prirodnog gasa: proceni stepen nastalog poremećaja i preduzima potrebne aktivnosti za dovođenje sistema u bezbedno i nesmetano funkcionisanje; utvrdi način korišćenja preostalih kapaciteta proizvodnih, transportnih, odnosno distributivnih sistema i donosi plan ograničenja isporuke prirodnog gasa. Mere koje sadrži plan ograničenja isporuke prirodnog gasa su: zamena prirodnog gasa drugim energentima;ograničenje isporuke prirodnog gasa i obustava isporuke prirodnog gasa. Ove mere se, u skladu sa članom 15. ove uredbe, primenjuju na kupce koji se snabdevaju sa dela sistema na kome je nastao poremećaj. Odluku o primeni ovih mera donosi operator transportnog, odnosno distributivnog sistema, zavisno od mesta nastanka poremećaja, u skladu sa ovom uredbom i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema i dužan je da bez odlaganja i na najefikasniji način obavesti kupca prirodnog gasa o primenjenim merama. Bez prethodne najave operator transportnog, odnosno distributivnog sistema može, privremeno ograničiti ili prekinuti isporuku kupcima prirodnog gasa, ako prekid ne traje duže od dva sata, zbog kvarova i havarija na transportnim odnosno distributivnim sistemima, iznenadnih preopterećenja gasovoda i drugih nepredviđenih slučajeva, kao i ograničiti ili prekinuti isporuku kupcima prirodnog gasa ukoliko prekid traje duže od dva sata, u slučajevima dejstva više sile i drugim nepredviđenim slučajevima koje isporučilac nije mogao predvideti ili čije posledice ne može otkloniti. U tom slučaju dužan je da bez odlaganja na najefikasniji način obavesti kupce prirodnog gasa o razlozima i trajanju mera za uspostavljanje redovne isporuke prirodnog gasa i u periodu primene mera dužan je da pismeno obaveštava ministarstvo i Agenciju o svim merama koje se preduzimaju u slučaju ograničenja isporuke prirodnog gasa.
Članom 20.- 22. propisuju se mere ograničenja koje se preduzimaju u slučaju nastupanja opšte nestašice prirodnog gasa. Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema i energetski subjekt koji snabdeva tarifne kupce prirodnim gasom dužni su da u slučaju nastupanja opšte nestašice odmah obaveste ministarstvo o tome i dostave podatke o količinama prirodnog gasa sa kojima se raspolaže, potrebnim količinama za redovno snabdevanje kupaca prirodnim gasom; razlozima o poremećaju u energetskom bilansu prirodnog gasa; očekivanom terminu nastanka poremećaja i dužini trajanja poremećaja; trenutnoj i ugovorenoj potrošnji prirodnog gasa po kupcima, odnosno potrošačkim grupama; spisak kupaca prirodnog gasa sa mogućom zamenom; predlog mera koje je potrebno preduzeti i druge podatke na zahtev ministarstva. Ovim merama obezbeđuje se: usklađivanje trenutne potrošnje prirodnog gasa sa raspoloživim izvorima i odobrena maksimalna dnevna i maksimalna časovna potrošnja.
Član 23.-27 propisuju se uslovi i način obustave isporuke prirodnog gasa. Isporuka prirodnog gasa obustavlja se kupcu bez odlaganja u slučaju: ako ne izvršava ugovorene obaveze plaćanja za isporučeni prirodni gas i usluge; ako je neovlašćeno priključio svoje unutrašnje gasne instalacije na transportni, odnosno distributivni sistem; ako koristi prirodni gas bez rešenja o priključenju odnosno odluke o puštanju prirodnog gasa; ako koristi prirodni gas mimo mernih uređaja ili preko neodgovarajućeg mernog uređaja; ako onemogući pravilno merenje količina isporučenog prirodnog gasa; ako troši prirodni gas suprotno uslovima koji su utvrđeni u rešenju o priključenju i ugovoru o prodaji prirodnog gasa; ako preko svoje instalacije dozvoli korišćenje prirodnog gasa drugom pravnom ili fizičkom licu; ako u slučaju štednje i racionalne potrošnje prirodnog gasa ne poštuje i ne sprovodi propisane mere; ako njegove unutrašnje gasne instalacije ugrožavaju živote ljudi, imovinu i životnu sredinu, odnosno nisu u skladu sa važećim standardima, propisima i drugim tehničkim normativima koji se primenjuju u ovoj oblasti; ako odbije da zaključi ugovor o prodaji prirodnog gasa i/ili ne obezbedi ugovoreno sredstvo obezbeđenja plaćanja za slučaj neispunjenja ugovorenih obaveza i pismenog zahteva kupca. Energetski subjekt koji obavlja delatnost transporta, odnosno distribucije prirodnog gasa dužan je da prethodno dostavi pismenu opomenu kupcu, u roku propisanom ovom uredbom, za otklanjanje uočenih nepravilnosti i nedostataka. Obustava isporuke prirodnog gasa vrši se na mestu isporuke ili drugom pogodnom mestu prema proceni isporučioca i mora se izvršiti na način propisan ovom uredbom. Operator transportnog, odnosno distributivnog sistema dužan je da nastavi sa isporukom prirodnog gasa kupcu, odmah po prestanku razloga za obustavu, a najkasnije u roku od 24 časa, uz prethodnu najavu.
Članom 28. propisuju se uslovi i način racionalne potrošnje i štednje prirodnog gasa.
Članom 29.-31. propisani su objekti kupaca kojima se ne može obustaviti isporuka prirodnog gasa.
Članom 32.- 42. propisuju se merni uređaji i merenje isporučenog prirodnog gasa. Energetski subjekt za transport, odnosno distribuciju prirodnog gasa, određuje vrstu, tip, klasu tačnosti, potreban broj i merni opseg uređaja za merenje, kao i mesto i način njihove ugradnje u skladu sa pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema prirodnog gasa, ovom uredbom i tehnički i drugim propisima. Energetski subjekt za transport, odnosno distribuciju dužan je da vrši proveru ispravnosti mernih uređaja pre njihove ugradnje i tokom rada u radnim ili laboratorijskim uslovima u skladu sa zakonom, tehničkim i drugim propisima, pravilima o radu i ugovorom o transportu, distribuciji odnosno prodaji prirodnog gasa. Energetski subjekt za transport, odnosno distribuciju prirodnog gasa dužan je da obezbeđuje redovno i vanredno održavanje mernih uređaja pod uslovima utvrđenim zakonom, tehničkim i drugim propisima i pravilima o radu transportnog, odnosno distributivnog sistema. Kupac prirodnog gasa je dužan da omogući ovlašćenim licima energetskog subjekta za transport odnosno distribuciju prirodnog gasa pristup delu gasovoda od mesta priključenja do mernog uređaja, odnosno merno regulacione stanice i unutrašnje gasne instalacije radi provere njihove ispravnosti, odnosno radi kontrole i održavanja.
Članom 43. propisuju se prelazne i završne odredbe.
IV Finansijska sredstva potrebna za donošenje i sprovođenje Uredbe
Za donošenje i sprovođenje ove Uredbe nije potrebno obezbediti dodatna sredstva u budžetu Republike Srbije.