O B R A Z L O Ž E Nj E
I. USTAVNI OSNOV
Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u članu 72. stav 1. tač. 4. i 10. Ustava Republike Srbije, kojima je utvrđeno da Republika Srbija uređuje i obezbeđuje, između ostalog, finansijski sistem i finansiranje ostvarivanja prava i dužnosti Republike Srbije utvrđenih Ustavom i zakonom i u članu 73. tačka 3. Ustava Republike Srbije, kojim je utvrđeno da Narodna skupština, između ostalog, donosi završni račun.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
U skladu sa odredbama Zakona o budzetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 9/02 i 87/02 – u daljem tekstu: Zakon), po isteku godine za koju je budzet donet, sastavlja se završni račun budzeta. U završnom računu budzeta Republike Srbije iskazani su ukupno ostvareni tekući prihodi i primanja za 2002. godinu, kao i ukupno izvršeni tekući rashodi i izdaci u periodu od 1. januara do 31. decembra 2002. godine.
Završni račun budzeta za 2002. godinu, izrađen je prvi put u skladu sa Zakonom, odnosno na osnovu konsolidacije podataka iz završnih računa direktnih korisnika budzetskih sredstava.
III. SADRŽINA ZAKONA
Zakon o budzetu Republike Srbije za 2002. godinu („Službeni glasnik RS“, broj 74/01) Narodna skupština Republike Srbije donela je 28. decembra 2001. godine, u kojem su ukupno planirani budzetski prihodi iznosili 180,7 mlrd dinara, a ukupni izdaci 219,5 mlrd dinara, iz čega proističe planirani deficit u iznosu od 38,8 mlrd dinara.
Po donošenju Zakona o budzetu Republike Srbije za 2002. godinu, doneti su sledeći zakoni: Zakon o budzetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, broj 9/02); Zakon o utvrđivanju određenih nadležnosti autonomne pokrajine („Službeni glasnik RS“, broj 6/02) i Zakon o izmenama i dopunama Zakona o ministarstvima („Službeni glasnik RS“, broj 27/02), za čiju primenu su bile potrebne izmene ovog zakona. Radi stvaranja uslova za njihovu primenu, ocenjeno je kao neophodno da se izvrše izmene i dopune Zakona o budzetu Republike Srbije za 2002. godinu. Zakon o izmenama i dopunama Zakona o budzetu Republike Srbije za 2002. godinu („Službeni glasnik RS“, broj 35/02) Narodna skupština Republike Srbije donela je 20. juna 2002. godine, u kojem su ukupno planirani budzetski prihodi iznosili 177,6 mlrd dinara, a ukupni planirani izdaci iznosili 217,4 mlrd dinara, iz čega proističe deficit u iznosu od 39,8 mlrd dinara.
Nakon izvršenih sagledavanja ostvarenja prihoda i izvršenja izdataka budzeta Republike, u periodu januar – novembar 2002. godine, ocenjeno je da je neophodno da se dodeljene aproprijacije za pojedine direktne korisnike budzetskih sredstava moraju povećati, tako da je Narodna skupština Republike Srbije donela 16. decembra 2002. godine Zakon o izmenama i dopunama Zakonona o budzetu Republike Srbije za 2002. godinu („Službeni glasnik RS“, broj 86/02). Ovim zakonom, ukupni tekući prihodi utvrđeni su u iznosu od 176,7 mlrd dinara, a ukupni tekući rashodi i izdaci budzeta utvrđeni su u iznosu od 217,4 mlrd dinara.
U ukupan iznos sredstava utvrđen Zakonom o izmenama i dopunama Zakonona o budzetu Republike Srbije za 2002. godinu („Službeni glasnik RS“, broj 86/02) uključeni su i iznosi sredstva preneti za izvršavanje izdataka direktnih i indirektnih korisnika budzetskih sredstava od 1. januara do 16. decembra 2002. godine.
Ovim zakonom planiran je deficit u iznosu od 40,7 mlrd dinara, kao i izvori njegovog finansiranja, i to:
– iz donacija u iznosu od 7,7 mlrd dinara,
od privatizacije 13,3 mlrd dinara,
od međunarodnih finansijskih institucija 10,3 mlrd dinara,
iz domaćeg zaduživanja 9,3 mlrd dinara.
Ostvareni tekući prihodi budzeta za 2002. godinu, iznose 174,5 mlrd dinara i manji su za 1,22% od planiranih.
U strukturi tekućih prihoda budzeta, najveće učešće ostvarili su prihodi od:
poreza na promet u iznosu od 68,8 mlrd dinara ili 39,42%,
poreza na dohodak u iznosu od 44,1 mlrd dinara ili 25,29%,
akciza u iznosu od 37,7 mlrd dinara ili 21,59%,
i oni čine 86,30% od ostvarenih tekućih prihoda budzeta. Ostali tekući prihodi budzeta učestvuju sa 13,70%, a ostvareni su u ukupnom iznosu od 23,9 mlrd dinara.
Tekući rashodi i izdaci budzeta izvršeni su u ukupnom iznosu od 214,8 mlrd dinara, ili sa 98,81% u odnosu na plan za ovu godinu.
U strukturi tekućih rashoda i izdataka najveći procenat učešća imaju donacije i transferi, i to 32,59% ili 70,0 mlrd dinara, u čijem izvršenju transferi organizacijama obaveznog socijalnog osiguranja učestvuju sa 83,42% ili 58,4 mlrd dinara.
Subvencije u strukturi tekućih rashoda i izdataka učestvuju sa 20,84% ili 44,8 mlrd dinara, u čijem izvršenju subvencije nefinansijskim korporacijama učestvuju sa 78,19% ili 35,0 mlrd dinara, a ostatak od 21,81% ili 9,7 mlrd dinara odnosi se na subvencije finansijskim korporacijama.
Rashodi za zaposlene u državnim organima učestvuju sa 18,78%, što čini iznos od 40,3 mlrd dinara.
Naknade za socijalnu zaštitu iz budzeta, u strukturi tekućih rashoda i izdataka, učestvuju sa 12,64%, što iznosi 27,1 mlrd dinara. Najveći iznosi naknada za socijalnu zaštitu iz budzeta realizovani su preko Ministarstva za socijalna pitanja sa 67,52%, što je iznos od 18,3 mlrd dinara.
Ostali tekući rashodi i izdaci učestvuju sa 15,15% ili sa 32,5 mlrd dinara.
Bilans stanja, Bilans prihoda i rashoda, Izveštaj o kapitalnim izdacima i finansiranju i drugi izveštaji iz člana 65. Zakona o budzetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 9/02, 87/02, 61/05 i 66/05), dati su u prilogu.
IV. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
U članu 1. stav 1. daju se tekući prihodi budzeta Republike Srbije za 2002. godinu, koji iznose 174.537.677.333,00 dinara, a u stavu 2. tekući prihodi iz izvornih aktivnosti direktnih i indirektnih korisnika budzetskih sredstava za 2002. godinu, koji iznose 16.925.557.730,00 dinara.
U članu 2. stav 1. daju se tekući rashodi i izdaci za 2002. godinu, koji iznose 214.801.643.633,00 dinara, a u stavu 2. tekući rashodi i izdaci direktnih i indirektnih budzetskih korisnnika, koji su finasirani iz izvornih aktivnosti za 2002. godinu, koji iznose 16.925.557.730,00 dinara.
U članu 3. daju se planirani i ostvareni tekući prihodi po vrstama, kao i planirani i izvršeni tekući rashodi i izdaci po ekonomskim klasifikacijama.
U članu 4. raspoređuju se sredstva tekućih prihoda i tekućih prihoda iz izvornih aktivnosti po korisnicima i ekonomskim klasifikacijama.
U članu 5. propisuje de da ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“.
V. POTREBNA SREDSTVA ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti sredstva u budzetu Republike Srbije.