PREDLOG ZAKONA
O IZMENAMA I DOPUNAMA KRIVIČNOG ZAKONIKA
Član 1.
U Krivičnom zakoniku („Službeni glasnik RS”, br. 85/05, 88/05 – ispravka, 107/05 – ispravka i 72/09), u članu 79. stav 1. posle tačke 10. tačka se zamenjuje tačkom i zapetom i dodaje tačka 11. koja glasi:
„11) zabrana prisustvovanja određenim sportskim priredbama.”
Član 2.
U članu 80. stav 5. posle reči: „zemlje” dodaju se reči: „i zabrana prisustvovanja određenim sportskim priredbama”.
Član 3.
Posle člana 89a dodaju se naslov i član 89b koji glase:
„Zabrana prisustvovanja određenim sportskim priredbama
Član 89b
(1) Sud može učiniocu krivičnog dela izreći meru zabrane prisustvovanja određenim sportskim priredbama, kada je to radi zaštite opšte bezbednosti neophodno.
(2) Mera iz stava 1. ovog člana izvršava se na taj način što je učinilac krivičnog dela dužan da se neposredno pre početka vremena održavanja određenih sportskih priredbi lično javi službenom licu u područnoj policijskoj upravi, odnosno policijskoj stanici, na području na kojem se učinilac prekršaja zatekao i da boravi u njihovim prostorijama za vreme održavanja sportske priredbe.
(3) Sud određuje trajanje mere iz stava 1. ovog člana, koje ne može biti kraće od jedne niti duže od pet godina, računajući od dana pravnosnažnosti odluke, s tim da se vreme provedeno u zatvoru ne uračunava u vreme trajanja ove mere.
(4) Ako sud izrekne uslovnu osudu, sud će odrediti da će se ta osuda opozvati, ako učinilac prekrši zabranu prisustvovanja određenim sportskim priredbama, odnosno ako ne izvrši dužnost iz stava 2. ovog člana.
(5) Ako posle izdržane kazne zatvora, učinilac prekrši zabranu prisustvovanja određenim sportskim priredbama, odnosno ako ne izvrši dužnost iz stava 2. ovog člana, sud koji je izrekao meru iz stava 1. ovog člana, može ga kazniti zatvorom od trideset dana do tri meseca.
(6) Zakonom se može odrediti obavezna zabrana prisustvovanja određenim sportskim priredbama.”
Član 4.
U članu 112. stav 35. reči: „ili radi ostvarivanja i zadržavanja uticaja na privredne ili druge važne državne strukture” brišu se.
Član 5.
U članu 344a stav 1. posle reči: „vrši nasilje” dodaju se reči: „ili oštećuje imovinu veće vrednosti”.
Posle stava 5. dodaje se stav 6. koji glasi:
„(6) Učiniocu dela iz st. 1. do 4. ovog člana, obavezno se izriče mera bezbednosti zabrane prisustvovanja određenim sportskim priredbama.”.
Član 6.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
OBRAZLOŽENjE
I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje Zakona o izmenama i dopunama Krivičnog zakonika sadržan je u odredbi člana 34. stav 2. Ustava Republike Srbije kojim je propisano da se krivična dela i krivične sankcije određuju zakonom, kao i članom 97. tačka 2. Ustava kojom je propisano da Republika Srbija uređuje i obezbeđuje, između ostalog, odgovornost i sankcije za povredu zakona.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
Donošenje Zakona o izmenama i dopunama Krivičnog zakonika predlaže se iz razloga što u poslednje vreme sve veći broj incidenata sa elementima nasilja na sportskim priredbama, iziskuje potrebu donošenja dopune ovog zakonika, kako bi se borba protiv nasilja na sportskim priredbama učinila još intenzivnijom i efikasnijom.
Poslednjim izmenama i dopunama Krivičnog zakonika iz septembra 2009. godine, Krivični zakonik dopunjen je odredbom člana 344a kojom je uneto krivično delo nasilničko ponašanje na sportskoj priredbi koje je ranije bilo propisano u Zakonu o sprečavanju nasilja i nedoličnog ponašanja na sportskim priredbama.
Imajući u vidu gorenavedeno, neophodno je da se Krivični zakonik dopuni propisivanjem mere bezbednosti zabrane prisustva određenim sportskim priredbama kojom će se utvrditi nova sankcija u cilju efikasnije borbe za sprečavanje nasilja na sportskim priredbama.
III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
Čl. 1. do 3. Zakona na odgovarajući način dopunjuje se Krivični zakonik tako što se propisuje posebna mera bezbednosti zabrane prisustvovanja određenim sportskim priredbama. Ova mera se izriče kada je to neophodno radi zaštite opšte bezbednosti. Učinilac krivičnog dela kojem je ova mera bezbednosti izrečena, dužan je da se, pre početka održavanja određenih sportskih priredbi, javi u policijsku stanicu i da boravi u stanici za vreme održavanja sportske priredbe.
Vreme trajanja ove mere ne može biti kraće od jedne niti duže od pet godina, s tim što se vreme provedeno na izdržavanju kazne zatvora ne uračunava u vreme trajanja ove mere. Ako je mera bezbednosti izrečena uz uslovnu osudu, u slučaju prekršaja mere bezbednosti, sud opoziva uslovnu osudu.
Članom 4. Zakona vrši se usklađivanje odredbe člana 112. stav 35. Krivičnog zakonika, kojom je definisan pojam organizovane kriminalne grupe, sa definicijama iz Zakonika o krivičnom postupku i Zakona o organizaciji i nadležnosti državnih organa u suzbijanju organizovanog kriminala.
Članom 5. Zakona dopunjuje se odredba člana 344a Krivičnog zakonika, kojom je propisano krivično delo nasilničko ponašanje na sportskoj priredbi, tako što se određuje da će se učiniocu ovog krivičnog dela obavezno izreći mera bezbednosti zabrane prisustvovanja određenim sportskim priredbama.
Članom 6. Zakona uređuje se stupanje na snagu ovog zakona.
IV. PROCENA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nisu potrebna dodatna finansijska sredstva u budžetu Republike Srbije.
V. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU
Predlaže se da se Zakon donese po hitnom postupku iz razloga što bi nedonošenje Zakona po hitnom postupku moglo da prouzrokuje štetne posledice po rad pravosudnih organa u Republici Srbiji.
PREGLED ODREDABA KRIVIČNOG ZAKONIKA KOJE SE MENjAJU
ODNOSNO DOPUNjUJU
Vrste mera bezbednosti
Član 79.
(1) Učiniocu krivičnog dela mogu se izreći ove mere bezbednosti:
1) obavezno psihijatrijsko lečenje i čuvanje u zdravstvenoj ustanovi;
2) obavezno psihijatrijsko lečenje na slobodi;
3) obavezno lečenje narkomana;
4) obavezno lečenje alkoholičara;
5) zabrana vršenja poziva, delatnosti i dužnosti;
6) zabrana upravljanja motornim vozilom;
7) oduzimanje predmeta;
8) proterivanje stranca iz zemlje;
9) javno objavljivanje presude;
10) zabrana približavanja i komunikacije sa oštećenim. ;
11) ZABRANA PRISUSTVOVANjA ODREĐENIM SPORTSKIM PRIREDBAMA.
(2) Pod uslovima predviđenim ovim zakonikom određene mere bezbednosti mogu se izreći i neuračunljivom licu koje je učinilo protivpravno delo u zakonu predviđeno kao krivično delo (član 80. stav 2).
Izricanje mera bezbednosti
Član 80.
(1) Sud može učiniocu krivičnog dela izreći jednu ili više mera bezbednosti kad postoje uslovi za njihovo izricanje predviđeni ovim zakonikom.
(2) Obavezno psihijatrijsko lečenje i čuvanje u zdravstvenoj ustanovi i obavezno psihijatrijsko lečenje na slobodi neuračunljivom učiniocu izriču se samostalno. Uz ove mere mogu se izreći zabrana vršenja poziva, delatnosti i dužnosti, zabrana upravljanja motornim vozilom i oduzimanje predmeta.
(3) Mere iz stava 2. ovog člana mogu se izreći učiniocu krivičnog dela čija je uračunljivost bitno smanjena, ako mu je izrečena kazna ili uslovna osuda.
(4) Obavezno lečenje narkomana, obavezno lečenje alkoholičara, zabrana vršenja poziva, delatnosti i dužnosti, zabrana upravljanja motornim vozilom, oduzimanje predmeta i javno objavljivanje presude mogu se izreći ako je učiniocu izrečena kazna, uslovna osuda, sudska opomena ili je učinilac oslobođen od kazne.
(5) Proterivanje stranca iz zemlje I ZABRANA PRISUSTVOVANjA ODREĐENIM SPORTSKIM PRIREDBAMA može se izreći ako je učiniocu izrečena kazna ili uslovna osuda.
(6) Mera zabrane približavanja i komunikacije sa oštećenim može se izreći ako je učiniocu izrečena novčana kazna, rad u javnom interesu, oduzimanje vozačke dozvole, uslovna osuda i sudska opomena.
(7) Za krivična dela u sticaju mera bezbednosti će se izreći ako je utvrđena za jedno od krivičnih dela u sticaju.
ZABRANA PRISUSTVOVANjA ODREĐENIM SPORTSKIM PRIREDBAMA
ČLAN 89B
(1) SUD MOŽE UČINIOCU KRIVIČNOG DELA IZREĆI MERU ZABRANE PRISUSTVOVANjA ODREĐENIM SPORTSKIM PRIREDBAMA, KADA JE TO RADI ZAŠTITE OPŠTE BEZBEDNOSTI NEOPHODNO.
(2) MERA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA IZVRŠAVA SE NA TAJ NAČIN ŠTO JE UČINILAC KRIVIČNOG DELA DUŽAN DA SE NEPOSREDNO PRE POČETKA VREMENA ODRŽAVANjA ODREĐENIH SPORTSKIH PRIREDBI LIČNO JAVI SLUŽBENOM LICU U PODRUČNOJ POLICIJSKOJ UPRAVI, ODNOSNO POLICIJSKOJ STANICI, NA PODRUČJU NA KOJEM SE UČINILAC PREKRŠAJA ZATEKAO I DA BORAVI U NjIHOVIM PROSTORIJAMA ZA VREME ODRŽAVANjA SPORTSKE PRIREDBE.
(3) SUD ODREĐUJE TRAJANjE MERE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, KOJE NE MOŽE BITI KRAĆE OD JEDNE NITI DUŽE OD PET GODINA, RAČUNAJUĆI OD DANA PRAVNOSNAŽNOSTI ODLUKE, S TIM DA SE VREME PROVEDENO U ZATVORU NE URAČUNAVA U VREME TRAJANjA OVE MERE.
(4) AKO SUD IZREKNE USLOVNU OSUDU, SUD ĆE ODREDITI DA ĆE SE TA OSUDA OPOZVATI, AKO UČINILAC PREKRŠI ZABRANU PRISUSTVOVANjA ODREĐENIM SPORTSKIM PRIREDBAMA, ODNOSNO AKO NE IZVRŠI DUŽNOST IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.
(5) AKO POSLE IZDRŽANE KAZNE ZATVORA, UČINILAC PREKRŠI ZABRANU PRISUSTVOVANjA ODREĐENIM SPORTSKIM PRIREDBAMA, ODNOSNO AKO NE IZVRŠI DUŽNOST IZ STAVA 2. OVOG ČLANA, SUD KOJI JE IZREKAO MERU IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, MOŽE GA KAZNITI ZATVOROM OD TRIDESET DANA DO TRI MESECA.
(6) ZAKONOM SE MOŽE ODREDITI OBAVEZNA ZABRANA PRISUSTVOVANjA ODREĐENIM SPORTSKIM PRIREDBAMA.
Značenje izraza u ovom zakoniku
Član 112.
(1) Pod teritorijom Srbije podrazumevaju se suvozemna teritorija, vodene površine unutar njenih granica, kao i vazdušni prostor nad njima.
(2) Pod krivičnim zakonodavstvom Srbije podrazumevaju se ovaj zakonik kao i sve krivičnopravne odredbe sadržane u drugim zakonima Srbije.
(3) Službenim licem smatra se:
1) lice koje u državnom organu vrši službene dužnosti;
2) izabrano, imenovano ili postavljeno lice u državnom organu, organu lokalne samouprave ili lice koje stalno ili povremeno vrši službene dužnosti ili službene funkcije u tim organima;
3) lice u ustanovi, preduzeću ili drugom subjektu, kojem je povereno vršenje javnih ovlašćenja, koje odlučuje o pravima, obavezama ili interesima fizičkih ili pravnih lica ili o javnom interesu;
4) službenim licem smatra se i lice kojem je faktički povereno vršenje pojedinih službenih dužnosti ili poslova;
5) vojno lice.
(4) Stranim službenim licem smatra se lice koje je član zakonodavnog, izvršnog ili sudskog organa strane države, javni funkcioner ili službenik međunarodne organizacije i njenih organa, sudija i drugi funkcioner međunarodnog suda.
(5) Odgovornim licem smatra se vlasnik preduzeća ili drugog subjekta privrednog poslovanja ili lice u preduzeću, ustanovi ili drugom subjektu kojem je, s obzirom na njegovu funkciju, uložena sredstva ili na osnovu ovlašćenja, poveren određeni krug poslova u upravljanju imovinom, proizvodnji ili drugoj delatnosti ili u vršenju nadzora nad njima ili mu je faktički povereno obavljanje pojedinih poslova. Odgovornim licem smatra se i službeno lice kad su u pitanju krivična dela kod kojih je kao izvršilac označeno odgovorno lice, a u ovom zakoniku nisu predviđena u glavi o krivičnim delima protiv službene dužnosti, odnosno kao krivična dela službenog lica.
(6) Vojnim licem smatra se profesionalni vojnik (profesionalni oficir, profesionalni podoficir, oficir po ugovoru, podoficir po ugovoru i vojnik po ugovoru), vojnik na odsluženju vojnog roka, student vojne akademije, učenik vojne škole, lice iz rezervnog sastava dok se kao vojni obveznik nalazi na vojnoj dužnosti i civilno lice koje vrši određenu vojnu dužnost.
(7) Kad je kao izvršilac određenih krivičnih dela označeno službeno lice, odgovorno lice ili vojno lice, lica navedena u st. 3, 5. i 6. ovog člana mogu biti izvršioci tih dela, ako iz obeležja pojedinog dela ili iz pojedinog propisa ne proizilazi da izvršilac može biti samo neko od tih lica.
(8) Detetom se smatra lice koje nije navršilo četrnaest godina.
(9) Maloletnikom se smatra lice koje je navršilo četrnaest godina, a nije navršilo osamnaest godina.
(10) Maloletnim licem smatra se lice koje nije navršilo osamnaest godina.
(11) Učiniocem se smatraju izvršilac, saizvršilac, podstrekač i pomagač.
(12) Silom se smatra i primena hipnoze ili omamljujućih sredstava, s ciljem da se neko protiv svoje volje dovede u nesvesno stanje ili onesposobi za otpor.
(13) Izborima se smatraju izbori za narodne poslanike, predsednika Republike, organe autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave i drugi izbori koji se raspisuju i vrše na osnovu Ustava i zakona.
(14) Referendumom se smatra izjašnjavanje građana na kojem se odlučuje o pitanjima za koja je to utvrđeno Ustavom ili zakonom.
(15) Opojnim drogama smatraju se supstance i preparati koji su propisima zasnovanim na zakonu proglašeni za opojne droge.
(16) Pokretnom stvari se smatra i svaka proizvedena ili sakupljena energija za davanje svetlosti, toplote ili kretanja, telefonski impuls, kao i računarski podatak i računarski program.
(17) Računarski podatak je svako predstavljanje činjenica, informacija ili koncepta u obliku koji je podesan za njihovu obradu u računarskom sistemu, uključujući i odgovarajući program na osnovu koga računarski sistem obavlja svoju funkciju.
(18) Računarskom mrežom smatra se skup međusobno povezanih računara, odnosno računarskih sistema koji komuniciraju razmenjujući podatke.
(19) Računarskim programom smatra se uređeni skup naredbi koji služe za upravljanje radom računara, kao i za rešavanje određenog zadatka pomoću računara.
(20) Računarski virus je računarski program ili neki drugi skup naredbi unet u računar ili računarsku mrežu koji je napravljen da sam sebe umnožava i deluje na druge programe ili podatke u računaru ili računarskoj mreži dodavanjem tog programa ili skupa naredbi jednom ili više računarskih programa ili podataka.
(21) Subjektom privrednog poslovanja smatra se preduzeće, drugo pravno lice koje obavlja privrednu delatnost i preduzetnik. Pravno lice koje pored svoje osnovne delatnosti obavlja i privrednu delatnost smatra se subjektom privrednog poslovanja samo kada vrši tu delatnost.
(22) Grupa je najmanje tri lica povezanih radi trajnog ili povremenog vršenja krivičnih dela koja ne mora da ima definisane uloge svojih članova, kontinuitet članstva ili razvijenu strukturu.
(23) Novac je metalni i papirni novac ili novac izrađen od nekog drugog materijala koji je na osnovu zakona u opticaju u Srbiji ili u stranoj državi.
(24) Znacima za vrednost smatraju se i strani znaci za vrednost.
(25) Motornim vozilom smatra se svako saobraćajno sredstvo na motorni pogon u suvozemnom, vodenom i vazdušnom saobraćaju.
(26) Ispravom se smatra svaki predmet koji je podoban ili određen da služi kao dokaz kakve činjenice koja ima značaj za pravne odnose, kao i računarski podatak.
(27) Spis, pismo, pošiljka i dokument mogu biti i u elektronskom obliku.
(28) Članom porodice smatraju se: supružnici, njihova deca, preci supružnika u pravoj liniji krvnog srodstva, vanbračni partneri i njihova deca, usvojilac i usvojenik, hranilac i hranjenik. Članovima porodice smatraju se i braća i sestre, njihovi supružnici i deca, bivši supružnici i njihova deca i roditelji bivših supružnika, ako žive u zajedničkom domaćinstvu, kao i lica koja imaju zajedničko dete ili je dete na putu da bude rođeno, iako nikada nisu živela u istom porodičnom domaćinstvu.
(29) Izraz „neće se kazniti” znači da u tom slučaju nema krivičnog dela.
(30) Kad je radnja krivičnog dela određena trajnim glagolom smatra se da je delo učinjeno, ako je radnja izvršena jednom ili više puta.
(31) Skraćenica „Srbija” označava Republiku Srbiju.
(32) Poslom od javnog značaja smatra se obavljanje profesije ili dužnosti koja ima povećani rizik za bezbednost lica koje ga obavlja, a odnosi se na zanimanja koja su od značaja za javno informisanje, zdravlje ljudi, obrazovanje, javni prevoz, pravnu i stručnu pomoć pred sudskim i drugim državnim organima.
(33) Računar je svaki elektronski uređaj koji na osnovu programa automatski obrađuje i razmenjuje podatke.
(34) Računarski sistem je svaki uređaj ili grupa međusobno povezanih ili zavisnih uređaja od kojih jedan ili više njih, na osnovu programa, vrši automatsku obradu podataka.
(35) Organizovana kriminalna grupa je grupa od tri ili više lica, koja postoji određeno vreme i deluje sporazumno u cilju vršenja jednog ili više krivičnih dela za koja je propisana kazna zatvora od četiri godine ili teža kazna, radi neposrednog ili posrednog sticanja finansijske ili druge koristi ili radi ostvarivanja i zadržavanja uticaja na privredne ili druge važne državne strukture.
(36) Imovinom se smatra dobro svake vrste, materijalno ili nematerijalno, pokretno ili nepokretno, procenjivo ili neprocenjivo i isprava u bilo kom obliku kojim se dokazuje pravo ili interes u odnosu na takvo dobro. Imovinom se smatra i prihod ili druga korist ostvarena, neposredno ili posredno, iz krivičnog dela, kao i dobro u koje je ona pretvorena ili sa kojim je pomešana.
Nasilničko ponašanje na sportskoj priredbi
Član 344a
(1) Ko neovlašćeno uđe na sportski teren ili deo gledališta namenjen protivničkim navijačima i izazove nasilje, fizički napadne ili se fizički obračunava sa učesnicima sportske priredbe, vrši nasilje ILI OŠTEĆUJE IMOVINU VEĆE VREDNOSTI prilikom dolaska ili odlaska sa sportske priredbe, unese u sportski objekat ili baca na sportski teren ili među gledaoce predmete, pirotehnička sredstva ili druge eksplozivne, zapaljive ili škodljive supstance koje mogu da izazovu telesne povrede ili ugroze zdravlje učesnika sportske priredbe, oštećuje sportski objekat, njegovu opremu, uređaje i instalacije, svojim ponašanjem ili parolama na sportskoj priredbi izaziva nacionalnu, rasnu i versku mržnju ili netrpeljivost usled čega dođe do nasilja ili fizičkog obračuna sa učesnicima sportske priredbe, kazniće se zatvorom od šest meseci do pet godina i novčanom kaznom.
(2) Ako je delo iz stava 1. ovog člana izvršeno od strane grupe, učinilac će se kazniti zatvorom od jedne do osam godina.
(3) Kolovođa grupe koja izvrši delo iz stava 1. ovog člana, kazniće se zatvorom od tri do dvanaest godina.
(4) Ako je izvršenjem dela iz stava 1. ovog člana došlo do nereda u kome je nekom licu naneta teška telesna povreda ili je oštećena imovina veće vrednosti, učinilac će se kazniti zatvorom od dve do deset godina.
(5) Službeno ili odgovorno lice koje pri organizovanju sportske priredbe ne preduzme mere obezbeđenja kako bi se onemogućio ili sprečio nered, pa usled toga budu ugroženi život ili telo većeg broja ljudi ili imovina veće vrednosti, kazniće se zatvorom od tri meseca do tri godine i novčanom kaznom.
(6) UČINIOCU DELA IZ ST. 1. DO 4. OVOG ČLANA, OBAVEZNO SE IZRIČE MERA BEZBEDNOSTI ZABRANE PRISUSTVOVANjA ODREĐENIM SPORTSKIM PRIREDBAMA.