PREDLOG ZAKONA
O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O
POREZU NA DOBIT PREDUZEĆA
Član 1.
U Zakonu o porezu na dobit preduzeća („Službeni glasnik RS”, br. 25/01, 80/02, 80/02 – dr. zakon, 43/03 i 84/04), u nazivu Zakona reč: „preduzeća” briše se.
Član 2.
U članu 1. stav 1. reč: „preduzeća” briše se, a posle reči: „je” dodaju se reči: „privredno društvo, odnosno”.
U tački 6) tačka na kraju zamenjuje se tačkom i zapetom i dodaje tačka 7), koja glasi:
„7) druga pravna forma društva, odnosno preduzeća u skladu sa posebnim propisima.”
Član 3.
Član 5. menja se i glasi:
„Nerezidentni obveznik koji ostvaruje dobit poslovanjem preko stalne poslovne jedinice koja vodi poslovne knjige u skladu sa propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija (ogranak i drugi organizacioni delovi nerezidentnog obveznika koji obavljaju privrednu delatnost), oporezivu dobit utvrđuje u skladu sa ovim zakonom i podnosi za stalnu poslovnu jedinicu poreski bilans kao poreski obveznik iz člana 1. stav 1. ovog zakona i poresku prijavu.
Nerezidentni obveznik dužan je da vodi u stalnoj poslovnoj jedinici koja ne obavlja privrednu delatnost evidenciju kojom se obuhvataju svi podaci o prihodima i rashodima, kao i drugi podaci za utvrđivanje dobiti koju ta jedinica ostvaruje poslovanjem na teritoriji Republike.
Sadržaj poreske prijave iz stava 1. ovog člana i način vođenja evidencije iz stava 2. ovog člana propisuje ministar finansija.”
Član 4.
U članu 6. stav 1. reč: „preduzeća” briše se.
U stavu 2. posle reči: „(u daljem tekstu: MRS)” dodaju se zapeta i reči: „odnosno međunarodnim standardima finansijskog izveštavanja (u daljem tekstu: MSFI)”, a reč: „računovodstvo” zamenjuje se rečima: „računovodstvo i revizija”.
Dodaje se stav 3, koji glasi:
„Oporeziva dobit obveznika koji, prema propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, ne primenjuje MRS, odnosno MSFI, utvrđuje se u poreskom bilansu usklađivanjem dobiti obveznika, iskazane u skladu sa načinom priznavanja, merenja i procenjivanja prihoda i rashoda koji propisuje ministar finansija, na način utvrđen ovim zakonom.”
Član 5.
U članu 7. posle reči: „MRS” dodaju se zapeta i reči: „odnosno MSFI”, a reč: „računovodstvo” zamenjuje se rečima: „računovodstvo i revizija”.
Dodaje se stav 2, koji glasi:
„Za utvrđivanje oporezive dobiti obveznika koji, prema propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, ne primenjuje MRS, odnosno MSFI, priznaju se rashodi utvrđeni u skladu sa načinom priznavanja, merenja i procenjivanja rashoda koji propisuje ministar finansija, osim rashoda za koje je ovim zakonom propisan drugi način utvrđivanja.”
Član 6.
U članu 9a reči: „ne priznaju se kao rashod u poreskom bilansu” zamenjuju se rečima: „priznaju se kao rashod u poreskom bilansu u poreskom periodu kada su isplaćene”.
Član 7.
U članu 16. posle stava 2. dodaje se novi stav 3, koji glasi:
„Za iznos rashoda po osnovu ispravke vrednosti pojedinačnih potraživanja iz stava 2. ovog člana, koji su bili priznati u poreskom bilansu, uvećavaju se prihodi u poreskom bilansu u poreskom periodu u kome obveznik izvrši otpis vrednosti istih potraživanja, ako nije kumulativno ispunio uslove iz stava 1. ovog člana.”
Dosadašnji stav 3. postaje stav 4.
Član 8.
U članu 20. stav 2. posle reči: „autorskog” dodaju se reči: „i srodnih”.
Član 9.
Član 22a menja se i glasi:
„Na teret rashoda u poreskom bilansu banke priznaje se uvećanje ispravke vrednosti potraživanja bilansne aktive i rezervisanja za gubitke po vanbilansnim stavkama, koja su u skladu sa unutrašnjim aktima banke iskazani u bilansu uspeha na teret rashoda u periodu izrade poreskog bilansa, do visine utvrđene u skladu sa propisima Narodne banke Srbije.
Na teret rashoda u poreskom bilansu društva za osiguranje priznaje se uvećanje indirektnog otpisa prema kategorijama naplativosti potraživanja, obračunato i iskazano u bilansu uspeha na teret rashoda u periodu izrade poreskog bilansa, do visine utvrđene u skladu sa propisima Narodne banke Srbije.”
Član 10.
U članu 22b dodaje se stav 2, koji glasi:
„Na teret rashoda priznaju se i rezervisanja za izdate garancije i druga jemstva, u visini iskorišćenih iznosa tih rezervisanja u poreskom periodu, odnosno izmirenih obaveza i odliva resursa po osnovu tog rezervisanja.”
Član 11.
U članu 23. posle reči: „MRS” dodaju se zapeta i reči: „odnosno MSFI”, a reč: „računovodstvo” zamenjuje se rečima: „računovodstvo i revizija”.
Dodaje se stav 2, koji glasi:
„Za utvrđivanje oporezive dobiti obveznika koji, prema propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija, ne primenjuje MRS, odnosno MSFI, priznaju se prihodi utvrđeni u skladu sa načinom priznavanja, merenja i procenjivanja prihoda koji propisuje ministar finansija, osim prihoda za koje je ovim zakonom propisan drugi način utvrđivanja.”
Član 12.
U članu 25a stav 1. reči: „fundamentalne greške” zamenjuju se rečima: „greške iz prethodnog perioda”, a reči: „u finansijskim izveštajima za godinu u kojoj su nastale” zamenjuju se rečima: „podnošenjem poreskog bilansa i poreske prijave za poreski period u kome su nastale, kao i finansijskih izveštaja u skladu sa propisima o računovodstvu i reviziji i MRS, odnosno MSFI”.
U stavu 2. reči: „Fundamentalnom greškom” zamenjuju se rečima: „Greškom iz prethodnog perioda”, a posle reči: „MRS,” dodaju se reči: „odnosno MSFI”.
Član 13.
U članu 26. stav 1. reč: „računovodstvo” zamenjuje se rečima: „računovodstvo i revizija”.
Član 14.
U članu 27. stav 1. tačka 3) reči: „štednje građana, državnih zapisa Republike i zapisa Narodne banke Srbije” zamenjuju se rečima: „štednje građana i dužničkih hartija od vrednosti, u skladu sa zakonom, čiji je izdavalac Republika, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave ili Narodna banka Srbije”.
Član 15.
Član 29. menja se i glasi:
„Za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, nabavna cena, u smislu ovog zakona, jeste cena po kojoj je obveznik stekao imovinu, umanjena po osnovu amortizacije obračunate na način propisan ovim zakonom.
Nabavna cena iz stava 1. ovog člana koriguje se na procenjenu, odnosno fer vrednost, u skladu sa MRS, odnosno MSFI i usvojenim računovodstvenim politikama, ukoliko je utvrđivanje, odnosno promena fer vrednosti iskazivana kao prihod ili rashod perioda u kome je vršena.
Ako cena po kojoj je imovina nabavljena nije iskazana u poslovnim knjigama obveznika, ili nije iskazana u skladu sa st. 1. i 2. ovog člana, nabavna cena za svrhu određivanja kapitalnog dobitka jeste tržišna cena na dan nabavke, koju utvrdi nadležni poreski organ, na način propisan u st. 1. i 2. ovog člana.
Kod prodaje nepokretnosti u izgradnji, nabavnu cenu čini iznos troškova izgradnje koji su do dana prodaje iskazani u skladu sa MRS, odnosno MSFI i propisima kojima se uređuje računovodstvo i revizija.
Za nepokretnosti stečene putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga, nabavna cena jeste tržišna cena nepokretnosti na dan unosa uloga, umanjena po osnovu amortizacije obračunate na način propisan ovim zakonom.
Kod hartija od vrednosti kojima se trguje na organizovanom tržištu, u smislu zakona kojim se uređuje tržište hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata, nabavna cena jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu, a ako to ne učini – najniža tržišna cena kojom se trgovalo na organizovanom tržištu u periodu između nabavke i prodaje te hartije od vrednosti.
Kod hartija od vrednosti kojima se ne trguje na organizovanom tržištu, nabavna cena hartije od vrednosti jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu, a ako to ne učini – njena nominalna vrednost.
Kod hartija od vrednosti pribavljenih putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga, nabavnu cenu čini tržišna cena koja je važila na organizovanom tržištu na dan unosa uloga ili, ukoliko takva cena nije bila formirana, nominalna vrednost hartije od vrednosti na dan unosa uloga.
Nabavna cena udela u imovini pravnih lica i prava industrijske svojine jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu. Nabavna cena udela u imovini pravnih lica i prava industrijske svojine, stečenih putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga jeste tržišna cena na dan unosa uloga.”
Član 16.
U članu 34. stav 3. tačka 2) reči: „dostavljanja rešenja o okončanju” zamenjuju se rečima: „dana okončanja”.
Član 17.
U članu 35. reči: „Ostatak imovine likvidacione mase” zamenjuju se rečima: „Imovina koja preostane”, a reč: „višak” zamenjuje se rečju: „ostatak”.
Član 18.
U članu 36. reč: „viška” zamenjuje se rečju: „ostatka”.
Član 19.
U članu 38. dodaje se stav 3, koji glasi:
„Na zahtev poreskog obveznika koji je dobio saglasnost ministra finansija, odnosno guvernera Narodne banke Srbije da sastavlja i prikazuje finansijske izveštaje sa stanjem na poslednji dan poslovne godine koja je različita od kalendarske, nadležan poreski organ odobrava rešenjem da se poslovna godina i kalendarska godina razlikuju, s tim da poreski period traje 12 meseci. Tako odobreni poreski period obveznik je dužan da primenjuje najmanje pet godina.”
Član 20.
U članu 40. stav 1. posle reči: „dobitaka” dodaju se reči: „(osim kapitalnih dobitaka nastalih prodajom hartija od vrednosti na organizovanom tržištu u Republici)”.
Posle stava 1. dodaju se novi st. 2. do 6, koji glase:
„Porez po odbitku iz stava 1. ovog člana obračunava se i plaća i na prihode nerezidentnog obveznika po osnovu izvođenja estradnog, zabavnog, umetničkog, sportskog ili sličnog programa u Republici, koji nisu oporezovani kao dohodak fizičkog lica (izvođača, muzičara, sportiste i sl.), u skladu sa propisima kojima se uređuje oporezivanje dohotka građana.
Na prihode koje ostvari nerezidentni obveznik od drugog nerezidentnog obveznika, po osnovu kapitalnih dobitaka nastalih prodajom nepokretnosti ili udela u imovini pravnih lica, obračunava se i plaća porez po stopi od 20%, ako međunarodnim ugovorom o izbegavanju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno.
Na prihode koje ostvari nerezidentni obveznik od rezidentnog obveznika ili od drugog nerezidentnog obveznika, po osnovu kapitalnih dobitaka nastalih prodajom hartija od vrednosti na organizovanom tržištu u Republici, obračunava se i plaća porez po stopi od 20%, ako međunarodnim ugovorom o izbegavanju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno.
Nerezidentni obveznik – primalac prihoda dužan je da nadležnom poreskom organu, preko poreskog punomoćnika određenog u skladu sa propisima kojima se uređuje poreski postupak i poreska administracija, podnese poresku prijavu u roku od 15 dana od dana ostvarivanja prihoda iz st. 3. i 4. ovog člana.
Sadržaj poreske prijave iz stava 5. ovog člana bliže uređuje ministar finansija.”
Dosadašnji stav 2, koji postaje stav 7, menja se i glasi:
„Porez po odbitku iz st. 1. i 2. ovog člana i porez po rešenju iz st. 3. i 4. ovog člana ne obračunava se i ne plaća ako se prihod iz st. 1. do 4. ovog člana isplaćuje stalnoj poslovnoj jedinici nerezidentnog obveznika iz člana 4. ovog zakona.”
Član 21.
U članu 40a stav 1. reči: „državna zajednica Srbija i Crna Gora” zamenjuju se rečju: „Republika”.
Dodaje se stav 5, koji glasi:
„Nerezidentni obveznik iz člana 40. st. 3. i 4. ovog zakona primenjuje odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja u skladu sa st. 1. do 3. ovog člana.”
Član 22.
Naslov iznad člana 44. menja se i glasi:
„Poreska oslobođenja i olakšice”
Član 23.
U članu 44. stav 1. reč: „preduzeća” briše se, a broj: „300.000” zamenjuje se brojem: „400.000”.
U stavu 2. broj: „300.000” zamenjuje se brojem: „400.000”.
U stavu 3. posle reči: „je” dodaju se reči: „da obezbedi i iskaže, odnosno evidentira podatke o nastalim prihodima i rashodima i”.
U stavu 5. posle reči: „bilansa” dodaju se reči: „i način vođenja evidencije o prihodima i rashodima”.
Član 24.
U članu 45. stav 3. reči: „st. 1. i 2.” zamenjuju se rečima: „stava 1.”, a reči: „koncesionim aktom, odnosno” brišu se.
Član 25.
Posle člana 46. dodaje se član 46a, koji glasi:
„Član 46a
Korisnik slobodne zone, u skladu sa zakonom kojim se uređuju slobodne zone, plaća porez na dobit po stopi umanjenoj za 50% od propisane stope.”
Član 26.
U članu 48. stav 1. reči: „u sopstvenoj registrovanoj delatnosti” zamenjuju se rečima: „za obavljanje pretežne delatnosti i delatnosti upisanih u osnivački akt obveznika, odnosno navedenih u drugom aktu obveznika, kojim se određuju delatnosti koje obveznik obavlja,”.
U stavu 2. reč: „računovodstvo” zamenjuje se rečima: „računovodstvo i revizija”, a reči: „u sopstvenoj registrovanoj delatnosti” zamenjuju se rečima: „za obavljanje pretežne delatnosti i delatnosti upisanih u osnivački akt obveznika, odnosno navedenih u drugom aktu obveznika, kojim se određuju delatnosti koje obveznik obavlja”.
Dodaje se stav 8, koji glasi:
„U slučaju kada obveznik izvrši ulaganje u osnovna sredstva iz st. 1. i 2. ovog člana uplatom avansnog računa, na osnovu overene privremene situacije i slično, a u narednom poreskom periodu, zbog raskida ugovora o nabavci ili posle okončanja ulaganja u ta osnovna sredstva, ne izvrši prenos sa osnovnih sredstava u pripremi na pribavljena osnovna sredstva koja koristi za upotrebu, odnosno ne evidentira ta osnovna sredstva u poslovnim knjigama, gubi pravo na poreski kredit i dužan je da plati porez koji bi platio da nije koristio poreski kredit, indeksiran stopom rasta cena na malo prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.”
Član 27.
U članu 48a stav 1. posle reči: „razvrstan” dodaju se reči: „prema delatnosti koju pretežno obavlja”.
U stavu 2. reči: „za čije obavljanje je registrovan” zamenjuju se rečima: „koje su upisane u njegov osnivački akt, odnosno navedene u drugom aktu obveznika, kojim se određuju delatnosti koje obveznik obavlja”.
U stavu 4. reči: „st. 5-7.” Zamenjuju se rečima: „st. 5-8.”
Član 28.
U članu 49. stav 1. reč: „preduzeća” briše se.
Dodaju se st. 4. i 5, koji glase:
„Novozaposlenim licima iz stava 1. ovog člana ne smatraju se lica koja su bila zaposlena na neodređeno vreme u, posredno ili neposredno, zavisnom preduzeću.
Raskidom ugovora o radu, u smislu ovog zakona, smatra se svaki prestanak radnog odnosa, osim prestanka radnog odnosa usled smrti zaposlenog.”
Član 29.
U članu 50a stav 1. broj: „600” zamenjuje se brojem: „900”, reči: „u registrovanoj delatnosti u Republici” zamenjuju se rečima: „za obavljanje pretežne delatnosti i delatnosti upisanih u osnivački akt obveznika, odnosno navedenih u drugom aktu obveznika, kojim se određuju delatnosti koje obveznik obavlja”, a reč: „preduzeća” briše se.
Posle stava 1. dodaju se novi st. 2. i 3, koji glase:
„Ulaganjem u osnovna sredstva od strane drugog lica, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se i ulaganje u osnovni kapital i povećanje osnovnog kapitala, odnosno ulog i povećanje uloga izvršeno u osnovnim sredstvima, u skladu sa zakonom.
U slučaju iz stava 2. ovog člana, osnovna sredstva vrednuju se po tržišnoj (fer) vrednosti.”
Dosadašnji st. 2. i 3. postaju st. 4. i 5.
Član 30.
U članu 50b stav 1. menja se i glasi:
„Poreski obveznik koji obavlja delatnost u nedovoljno razvijenom području, oslobađa se plaćanja poreza na dobit za period od pet godina, ako ispunjava sledeće uslove:
1) da je on ili drugo lice uložio u osnovna sredstva tog obveznika iznos veći od devet miliona dinara;
2) da koristi 80% vrednosti osnovnih sredstava za obavljanje pretežne delatnosti i delatnosti upisanih u osnivački akt, odnosno navedenih u drugom aktu obveznika, kojim se određuju delatnosti koje obveznik obavlja, u nedovoljno razvijenom području;
3) da u periodu ulaganja dodatno zaposli na neodređeno vreme najmanje pet lica;
4) da najmanje 80% zaposlenih na neodređeno vreme ima prebivalište i boravište u nedovoljno razvijenom području.”
U stavu 4. reči: „na području od posebnog interesa za Republiku”, na oba mesta, zamenjuju se rečima: „u nedovoljno razvijenom području”.
Dodaju se st. 6. i 7, koji glase:
„Ulaganjem u osnovna sredstva od strane drugog lica, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se i ulaganje u osnovni kapital i povećanje osnovnog kapitala, odnosno ulog i povećanje uloga izvršeno u osnovnim sredstvima, u skladu sa zakonom.
U slučaju iz stava 6. ovog člana, osnovna sredstva vrednuju se po tržišnoj (fer) vrednosti.”
Član 31.
U članu 50v reči: „utvrđenog u članu” zamenjuju se rečima: „ukupno zaposlenih na neodređeno vreme u poreskom periodu u kome je ispunio uslove za poreski kredit iz člana”, a reči: „i članu 50b” zamenjuju se rečima: „i člana 50b”.
Član 32.
Član 50d briše se.
Član 33.
Posle člana 50i dodaje se član 50j, koji glasi:
„Član 50j
Pravo na poreski kredit iz čl. 48. i 48a ovog zakona i na podsticaje kod ulaganja iz čl. 50a i 50b ovog zakona, ne ostvaruje se za nabavku opreme već korišćene u Republici.”
Član 34.
U članu 51. stav 1, na sva tri mesta, reči: „republici, odnosno” i reč: „preduzeća” brišu se.
U stavu 2. reči: „drugoj republici, odnosno u” brišu se.
Član 35.
U članu 52. stav 1. posle reči: „dobit” reč: „preduzeća” i reči: „republici, odnosno” brišu se.
U stavu 2. posle reči: „dobit” reč: „preduzeća” briše se.
Član 36.
U članu 53. stav 2. reči: „republici, odnosno” brišu se.
Član 37.
U članu 57. dodaje se stav 3, koji glasi:
„U slučaju da je nad jednim ili više povezanih preduzeća koja koriste poresku konsolidaciju, pre isteka roka od pet godina otvoren i okončan postupak stečaja, gubi se pravo na dalju poresku konsolidaciju, bez obaveze povezanih preduzeća da plate razliku poreza na ime već iskorišćene poreske privilegije.”
Član 38.
U članu 62. stav 3. reči: „za narednu godinu” zamenjuju se rečima: „u naredne tri godine, do iznosa pozitivne razlike između priznatih rashoda kamata i pripadajućih troškova i stvarnih rashoda kamata i pripadajućih troškova u svakom poreskom periodu”.
Član 39.
U članu 67. stav 1. posle reči: „godinu” dodaju se zapeta i reči: „odnosno poreski period,”.
U stavu 4. tačka na kraju zamenjuje se zapetom i dodaju reči: „a početkom plaćanja mesečne akontacije u skladu sa stavom 3. ovog člana, visina tih akontacija se koriguje naviše ili naniže, tako da se ukupno plaćene akontacije od početka tekuće godine, odnosno početka poreskog perioda dovedu na iznos kao da je uplata akontacija vršena u skladu sa poreskom prijavom iz stava 3. ovog člana.”
Član 40.
Posle člana 70. dodaje se član 70a, koji glasi:
„Član 70a
Rešenje po podnetoj poreskoj prijavi iz člana 40. stav 5. ovog zakona nadležni poreski organ donosi u roku od 15 dana od dana prijema poreske prijave.
Porez utvrđen rešenjem nadležnog poreskog organa iz člana 70. stav 2. ovog zakona i stava 1. ovog člana poreski obveznik je dužan da uplati u roku od osam dana od dana kada mu je rešenje dostavljeno.”
Član 41.
U članu 71. stav 1. posle reči: „člana 40.” dodaju se reči: „st. 1. i 2.”.
Član 42.
U članu 112. stav 1. tačka 1) posle reči: „član 40.” dodaju se reči: „st. 1. i 2”.
Tačka na kraju stava zamenjuje se tačkom i zapetom i dodaje tačka 9), koja glasi:
„9) ako u propisanom roku ne izvrši uplatu po rešenju nadležnog poreskog organa (član 70a stav 2).”
Član 43.
U članu 39. st. 1. i 2, članu 41. stav 2, članu 46. i članu 47. stav 1. reč: „preduzeća” briše se.
Član 44.
Poreski obveznik iz člana 19. ovog zakona dužan je da podnese poresku prijavu i poreski bilans za utvrđivanje konačne poreske obaveze za period od 1. januara tekuće godine do dana kada, po rešenju nadležnog poreskog organa, započinje poslovnu godinu koja se razlikuje od kalendarske, u roku od deset dana od dana isteka roka propisanog za podnošenje finansijskih izveštaja za period za koji se podnosi poreska prijava i poreski bilans.
Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio manje poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi, dužan je da razliku uplati najkasnije do podnošenja poreske prijave uz podnošenje dokaza o uplati razlike poreza.
Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio više poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi, više plaćeni porez uračunava se kao akontacija za naredni period ili se obvezniku vraća na njegov zahtev u roku od 30 dana od dana prijema zahteva za povraćaj.
Član 45.
Poreski obveznik koji do 1. januara 2007. godine nije ostvario pravo na poreski podsticaj iz čl. 50a i 50b Zakona o porezu na dobit preduzeća („Službeni glasnik RS”, br. 25/01, 80/02, 80/02 – dr. zakon, 43/03 i 84/04), navedene poreske podsticaje koristi pod uslovima iz tog zakona i čl. 29, 30, 31. i 33. ovog zakona.
Član 46.
Propisi za izvršavanje ovog zakona, doneće se najkasnije u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 47.
Ovaj zakon primenjivaće se od 1. januara 2007. godine, osim odredaba čl. 3, 4, 5. i 11, koje će se primenjivati od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 48.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
OBRAZLOŽENjE
I USTAVNO PRAVNI OSNOV
Ustavno pravni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u odredbama člana 72. stav 1. tač. 4. i 10. Ustava Republike Srbije, prema kojima Republika Srbija, između ostalog, uređuje i obezbeđuje finansijski sistem i finansiranje ostvarivanja prava i dužnosti Republike Srbije utvrđenih Ustavom i zakonom.
II RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
U okviru daljih aktivnosti na sprovođenju fiskalne reforme, u skladu sa ekonomskom politikom Vlade Republike Srbije, i nastavka procesa izgradnje jednostavnog i podsticajnog sistema oporezivanja pravnih lica, usklađenog sa preovlađujućim evropskim poreskim sistemima i smernicama i uputstvima EU, predlaže se, između ostalih, i donošenje Zakona o izmenama i dopunama Zakona o porezu na dobit preduzeća.
Razlozi za donošenje zakona sadržani su, pre svega, u potrebi da se odgovarajuće norme postojećeg Zakona usklade sa korespodentnim rešenjima usvojenim u zakonima donetim nakon poslednjih izmena i dopuna ovog zakona, odnosno posle 1. avgusta 2004. godine (Zakon o računovodstvu i reviziji, Zakon o privrednim društvima, Zakon o slobodnim zonama, Zakon o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata, Zakon o stečajnom postupku, Zakon o bankama i dr.). Osim toga, razlog je i dodatno oblikovanje poreske politike, prema kojoj je porez na dobit preduzeća jedan od poreza kojim se ostvaruju ciljevi stabilizacione politike i koji ima za cilj ne samo fiskalni već i razvojni aspekt, kroz tržišnu orijentisanost i podsticanje konkurentske sposobnosti privrede, što se omogućuje stimulativnom poreskom stopom i investiciono-razvojnim podsticajima.
Prema tome, ovim zakonom vrši se dogradnja sistema oporezivanja dobiti pravnih lica, sa ciljem da se, kroz nastavak fiskalne reforme, a uz postojeću stimulativnu poresku stopu, proširi ekonomska uloga ovog poreskog oblika na privredne subjekte.
U navedenom smislu, osnovna sadržina predloženih izmena i dopuna Zakona o porezu na dobit preduzeća sastoji se u sledećem:
– usaglašavanje sa novodonetim zakonima, koji su funkcionalno povezani sa zakonom kojim se uređuje oporezivanje dobiti;
uvođenje niže stope poreza za korisnike slobodnih zona, kako bi se podstakli ciljevi osnivanja i jačanja slobodnih zona (povećanje proizvodnje, izvoza i deviznog priliva, otvaranje novih radnih mesta, povećanje direktnih stranih investicija, transfer novih tehnologija, razvoj servisa i logistike i dr.), uključujući i indirektni efekat na okruženje preko saradnje privrednih društava, korisnika slobodnih zona sa ostalim društvima;
priznavanje u poreskom bilansu rashoda po osnovu neisplaćenih otpremnina i novčanih naknada zaposlenom po osnovu odlaska u penziju ili prestanka radnog odnosa, u poreskom periodu kada budu isplaćene;
priznavanje u poreskom bilansu troškova rezervisanja za izdate garancije i druga jemstva proistekla iz poslovnih odnosa, u visini iskorišćenih iznosa rezervisanja;
realno, odnosno tržišno određivanje nabavne cene imovine ( npr. udela u imovini pravnih lica; mogućnost korigovanja nabavne cene imovine na tržišnu-fer vrednost za imovinu kod koje je procena, odnosno dovođenje na tržišnu vrednost već oporezovano u periodu kada je procena vršena), za svrhu utvrđivanja kapitalnog dobitka prilikom prodaje imovine;
kapitalni dobitak se ne ostvaruje pri prodaji svih dužničkih hartija od vrednosti čiji je izdavalac Republika, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave ili NBS;
mogućnost da se poreski period za utvrđivanje poreza na dobit razlikuje od kalendarske godine;
– kod priznatog poreskog konsolidovanja grupi povezanih preduzeća, u slučaju kada jedno ili više tih preduzeća prestane da postoji usled okončanja postupka stečaja, gubitak prava na nastavak poreskog konsolidovanja ne povlači i obavezu povezanih preduzeća da plate razliku poreza na ime već iskorišćene poreske privilegije;
– porez po odbitku plaća se i na prihode nerezidentnog obveznika po osnovu
izvođenja estradnog, zabavnog, umetničkog, sportskog ili sličnog programa u Republici, koji nisu oporezovani kao dohodak fizičkog lica;
utvrđivanje i naplata poreza na kapitalni dobitak koji ostvari nerezidentni obveznik od prodaje hartija od vrednosti na organizovanom tržištu u Republici ili od prodaje nepokretnosti ili udela u imovini drugom nerezidentnom obvezniku, rešeno je na jednostavniji način i vrši se po podnetoj poreskoj prijavi nerezidentnog obveznika, na osnovu koje nadležni poreski organ donosi rešenje;
Pored ovih izmena, vrše se i druge izmene koje su neophodne u cilju efikasnije primene pojedinih zakonskih rešenja, kao i određena pravna i terminološka preciziranja u pojedinim zakonskim odredbama.
III OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
Uz član 1. Naziv Zakona se menja, s obzirom da Zakon o privrednim društvima uređuje osnivanje privrednih društava (pri čemu dopušta i druge pravne forme društava, odnosno preduzeća), a da su poreski obveznici ne samo privredna društva već i zadruge kao i sva druga pravna lica (kada ostvaruju prihod sa tržišta).
Uz član 2. Vrši se usklađivanje vrste poreskih obveznika prema Zakonu o privrednim društvima.
Uz član 3. Usklađivanje postojećeg člana 5. Zakona, kojim se uređuje posebna evidencija za stalne poslovne jedinice, sa Zakonom o računovodstvu i reviziji, koji propisuje da će se „odredbe ovog zakona odnositi i na ogranke i druge organizacione delove stranih pravnih lica sa sedištem u inostranstvu, koji obavljaju privrednu delatnost u Republici“. U skladu sa tim, predloženo je da ogranci i drugi organizacioni delovi stranih pravnih lica sa sedištem u inostranstvu podnose poreski bilans konzistentno sa finansijskim izveštajima koje će podnositi u skladu sa propisima o računovodstvu i reviziji. Sadržaj poreske prijave za ove obveznike propisaće ministar finansija.
Uz član 4. Usklađivanje sa Zakonom o računovodstvu i reviziji, prema kome ministar nadležan za poslove finansija propisuje način priznavanja, merenja i procenjivanja prihoda i rashoda ( i imovine i obaveza) malih pravnih lica, koja ne primenjuju MRS, odnosno MSFI ( odnosno, koja se opredele da ne primenjuju MSFI). Iz tog razloga, dobit poslovne godine ovih pravnih lica mora i u poreskom bilansu (dobit pre korekcije u poreskom bilansu) biti utvrđena na način kako to propiše ministar finansija.
Uz član 5. Kao za član 4.
Uz član 6. Predloženo je da se obračunate a neisplaćene otpremnine i novčane naknade zaposlenom po osnovu odlaska u penziju ili prestanka radnog odnosa po drugom osnovu, koje se sada ne priznaju kao rashod u poreskom bilansu (a priznaju se u bilansu uspeha kao trošak poslovanja), priznaju i u poreskom bilansu, ali ne u periodu kada su obračunate već u poreskom periodu kada dođe do njihove isplate.
Uz član 7. Obezbeđivanje jednake primene uslova za otpis potraživanja (postojeći član 16. stav 1.). Naime, u slučaju kada obveznik izvrši ispravku vrednosti pojedinačnih potraživanja, kada je od roka za naplatu prošlo najmanje 60 dana, ovi rashodi priznaju se u poreskom bilansu (član 16. stav 2.). Ako u narednom poreskom periodu obveznik izvrši otpis tih potraživanja, ovaj otpis ne tereti rashode ovog poreskog perioda (rashodi su već knjiženi i priznati u prethodnom periodu prilikom ispravke vrednosti), pa u ovom slučaju otpis potraživanja može da se izvrši i bez ispunjenja uslova iz stava 1. ovog člana. Predloženim rešenjem, otpis potraživanja, bez obzira da li je prethodno vršena ispravka vrednosti tih potraživanja, priznaje se u poreskom bilansu samo ako su ispunjeni uslovi iz člana 16. stav 1. Zakona. U protivnom, za priznate rashode u periodu kada je izvršena ispravka vrednosti, vršila bi se korekcija (uvećanje) prihoda u poreskom bilansu naredne godine.
Uz član 8. Usaglašavanje sa Zakonom o autorskim i srodnim pravima, koji definiše i prava srodna autorskim pravima (pravo proizvođača fonograma, pravo proizvođača videograma, pravo proizvođača emisije i dr.). Ovo je značajno i iz razloga što je prihod nerezidentnog obveznika po osnovu autorskih naknada (član 40. Zakona), određen definisanjem autorske naknade u članu 20. stav 2. Zakona.
Uz član 9. Usaglašavanje sa novim Zakonom o bankama („Službeni glasnik RS”, broj 107/05), koji se primenjuje od 1.07.tekuće godine ( pojedine odredbe od 1.10.) i novom Odlukom o klasifikaciji bilansne aktive i vanbilansnih stavki banke („Službeni glasnik RS”, broj 57/06). Takođe, indirektni otpis potraživanja po kategorijama naplativosti, koje na teret rashoda vrše društva za osiguranje, do visine utvrđene Odlukom o načinu procenjivanja bilansnih i vanbilansnih pozicija društva za osiguranje („Službeni glasnik RS”, broj 3/05), treba da budu priznati kao kod banaka, jer se radi o istoj kategoriji rashoda.
Uz član 10. Priznavanje dugoročnih rezervisanja za date garancije i jemstva po osnovu poslovnog odnosa kao rashoda u poreskom bilansu u periodu kada nastane stvarni odliv sredstava po osnovu obaveze za koju je prethodno izvršeno rezervisanje, ima svoje ekonomsko opravdanje i ne može uticati na proizvoljno smanjenje poreske osnovice, već samo ukoliko rezervisana sredstva budu i utrošena. U tom slučaju, ovi rashodi, prema predlogu, treba da budu priznati u poreskom bilansu.
Uz član 11. Kao za čl. 4. i 5. Predloga zakona o izmenama i dopunama Zakona.
Uz član 12. Preciziranje odredbe člana 25a Zakona, u smislu da se greške iz prethodnog perioda ( raniji termin: fundamentalne greške) i promene računovodstvene politike moraju korigovati u poreskom periodu kada su nastale, što znači podnošenjem poreske prijave i poreskog bilansa za taj period. Osim toga, vrši se i terminološko usaglašavanje sa MRS 8.
Uz član 13. Vrši se terminološko usklađivanje sa Zakonom o računovodstvu i reviziji.
Uz član 14. Predlaže se izmena člana 27. stav 1. tačka 3) Zakona, prema kojoj se kapitalnim dobitkom ne bi smatrala prodaja bilo kojih dužničkih hartija od vrednosti, jer je postojeće taksativno nabrajanje takvih hartija od vrednosti čijom se prodajom ne ostvaruje kapitalni dobitak prevaziđeno kasnijim izdavanjem i prometom dužničkih hartija od vrednosti koje nisu navedene kao predmet oslobađanja. Na taj način stimuliše se promet određenih dužničkih hartija od vrednosti ( koje izdaju Republika, NBS, jedinica teritorijalne autonomije i sl.), što je u opštem državnom interesu, a imajući u vidu i činjenicu da su te hartije od vrednosti predmet odgovarajućeg poreskog oslobođenja u Zakonu o porezu na dohodak građana i u Zakonu o porezima na imovinu.
Uz član 15. Predlaže se izmena člana 29. Zakona, pri čemu se, između ostalog, za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, precizira da se nabavna cena umanjuje za amortizaciju obračunatu i priznatu u skladu sa ovim zakonom (poreska amortizacija).
Predlaže se da se u skladu sa MRS 40, koji dozvoljava procenu vrednosti i evidentiranje stalnih sredstava po tržišnoj vrednosti, kao nabavna vrednost prizna revalorizovana nabavna vrednost ( fer vrednost), u slučaju kada obveznik, prema usvojenim računovodstvenim politikama i MRS, primenjuje ovaj metod u računovodstvu, za osnovna sredstva čije se procenjivanje na fer vrednost iskazuje preko prihoda perioda u kome se vrši procena (investicione nekretnine), pa je porez na tako uvećanu vrednost već u tom periodu plaćen. Nepriznavanje uvećane procenjene nabavne vrednosti-fer vrednost, kod utvrđivanja kapitalnog dobitka (prilikom prodaje) dovodi do dvostrukog oporezivanja. Osim toga, uređuje se utvrđivanje nabavne vrednosti udela u drugim društvima ( koji nisu hartije od vrednosti) i nabavne cene imovine unete kao osnivački nenovčani ulog, kako bi se utvrdila realna vrednost za određivanje kapitalnog dobitka, s obzirom da se vrednost nenovčanih uloga (osim za otvoreno akcionarsko društvo) može utvrditi i sporazumno između ortaka, članova ili akcionara, što može dovesti do izbegavanja plaćanja kapitalnog dobitka kod prodaje te imovine. Takođe, vrši se terminološko usaglašavanje sa novim Zakonom o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata.
Uz član 16. Predlaže se usaglašavanje sa Zakonom o privrednim društvima, jer se više ne donosi rešenje o okončanju postupka likvidacije, s obzirom da likvidaciju ne sprovodi sud.
Uz član 17. Vrši se usklađivanje sa terminologijom iz Zakona o privrednim društvima i Zakona o stečajnom postupku.
Uz član 18. Usklađivanje sa terminologijom iz Zakona o privrednim društvima.
Uz član 19. Predlaže se da na zahtev poreskog obveznika poreska uprava odobrava da se poreski period ( u trajanju od 12 meseci) razlikuje od kalendarske godine. Zakon o računovodstvu i reviziji dopušta sastavljanje finansijskih izveštaja za poslovnu godinu koja nije jednaka kalendarskoj, pa ima osnova da za isti period izveštavanja poreska uprava odobri i sastavljanje poreskih izveštaja.
Uz član 20. Osnovni razlog za izmenu je efikasnije utvrđivanje i naplata poreza po odbitku na kapitalne dobitke nerezidenata po osnovu prodaje hartija od vrednosti (bilo rezidentnom ili nerezidentnom obvezniku), jer se na finansijskom tržištu trguje elektronskim putem a hartije od vrednosti se deponuju na poseban račun kod Centralnog registra, gde se vrši saldiranje izvršenih transakcija, pa obračun poreza ne može da se izvrši odmah (po odbitku) u skladu sa Zakonom. Predloženo je, kao najpogodnije, da se rešenjem poreskog organa po posebnoj poreskoj prijavi nerezidentnog obveznika, odnosno njegovog punomoćnika, utvrđuje kapitalni dobitak koji ostvare nerezidentni obveznici prodajom hartija od vrednosti na teritoriji Republike, kako bi se postupak pojednostavio i direktno vezao za obveznika poreza (nerezidenta), jer je izmirenje utvrđene obaveze i uslov za transfer sredstava na račun nerezidenta u inostranstvu. Na ovaj način bi se vršilo i utvrđivanje poreske obaveze u slučaju kada nerezidentni obveznik ostvari kapitalni dobitak od prodaje nepokretnosti ili udela u imovini drugom nerezidentnom obvezniku.
Takođe, predloženo je da nerezidentni obveznici, koji ostvaruju prihode od izvođenja estradnog, zabavnog, sportskog, umetničkog ili sličnog programa u Republici, koji do sada nisu bili predmet oporezivanja, budu oporezovani porezom po odbitku, za deo prihoda po osnovu izvođenja navedenih programa, koji ne pripadaju direktno fizičkom licu (izvođaču, muzičaru, sportisti), odnosno koji nisu oporezovani kao dohodak fizičkog lica.
Uz član 21. Usaglašavanje sa izmenom člana 40. Zakona, da se poreska obaveza iz člana 40. st. 3. i 4. utvrđuje rešenjem a ne kao porez po odbitku, pri čemu se i u ovom slučaju primenjuju odredbe člana 40a st. 1. do 3, koje se odnose na izbegavanje dvostrukog oporezivanja.
Uz član 22. Razlog za izmenu je novi član 46a koji sledi u okviru ovog naslova, kojim se daju poreske olakšice a ne i potpuno poresko oslobođenje.
Uz član 23. Kako je visina viška prihoda nad rashodima nedobitnih organizacija koji je, pod uslovima iz Zakona, oslobođen od plaćanja poreza na dobit utvrđena još 2001. godine, predloženo je njeno vrednosno usklađivanje. Takođe, daje se ovlašćenje ministru finansija da propiše način vođenja evidencije o prihodima i rashodima nedobitnih organizacija, ukoliko nemaju obavezu da vode knjigovodstvenu evidenciju u skladu sa propisima o računovodstvu.
Uz član 24. Usaglašavanje sa Zakonom o koncesijama kao i preciziranje norme, jer oslobađanje od plaćanja poreza na dobit iz stava 2. ovog člana (pre završetka koncesionog ulaganja u celini) ne utvrđuje Vlada Republike Srbije, već se ono priznaje u skladu sa Zakonom, u periodu od kada je obveznik počeo da ostvaruje dobit pre ugovorenog završetka koncesionog ulaganja u celini do završetka koncesionog ulaganja.
Uz član 25. Novim članom 46a predlaže se sniženje stope poreza na dobit na 50% od postojeće za društva korisnike slobodnih zona, čime bi se podstakli ciljevi programa jačanja slobodnih zona (povećanje proizvodnje, izvoza i deviznog priliva, otvaranje novih radnih mesta, povećanje direktnih stranih investicija, transfer novih tehnologija i dr.), uključujući i indirektni efekat na celokupnu privredu, preko saradnje tih privrednih društava iz slobodnih zona sa privrednim društvima i ostalim privrednim subjektima van zone.
Uz član 26. Predlaže se način priznavanja poreskog podsticaja za ulaganja u osnovna sredstva sa stanovišta propisanog ulaganja u registrovanu delatnost, s obzirom da prema Zakonu o privrednim društvima i Zakonu o registraciji privrednih subjekata obveznik prijavljuje-registruje samo pretežnu delatnost, a uz nju može da obavlja i sve druge zakonom dozvoljene delatnosti. Analogno postojećem rešenju, priznavalo bi se ulaganje u nabavku osnovnih sredstava za obavljanje pretežne delatnosti i za sve delatnosti upisane u osnivački akt privrednog društva, odnosno navedene u drugom aktu društva, kojim se određuju delatnosti koje društvo obavlja. Uz to, precizira se korišćenje poreskog kredita, odnosno gubljenje prava na poreski kredit, kada je izvršeno ulaganje u jednom poreskom periodu (nekretnine, postrojenja i oprema u pripremi) a uknjiženje osnovnog sredstva u poslovne knjige je izvršeno u narednom poreskom periodu.
Uz član 27. Kao uz član 26, u delu koji se odnosi na registraciju delatnosti.
Uz član 28. Predlaže se da se zapošljavanje radnika koji već rade na neodređeno vreme u zavisnom preduzeću ne stimuliše kao zapošljavanje novih radnika, jer na taj način poreska olakšica može da se usmeri na odgovarajuće zavisno društvo i tako umanji ukupna oporeziva dobit zavisnih preduzeća. Ovakvo ograničenje već postoji u članu 50a i 50b Zakona. Takođe, precizira se da se pod raskidom ugovora o radu podrazumeva svaki prestanak radnog odnosa (sporazumom između zaposlenog i poslodavca, otkazom ugovora o radu od strane poslodavca ili zaposlenog, i dr.), osim smrti zaposlenog.
Uz član 29. Preciziranje postojeće odredbe, prema kojoj se kao poreski podsticaj priznaje i ulaganje drugog lica u osnovna sredstva obveznika, što se ostvaruje i ulaganjem u osnovni kapital i povećanje osnovnog kapitala, odnosno kroz ulog i povećanje uloga izvršeno u osnovnim sredstvima. Osim toga, visina potrebnog ulaganja za ostvarivanje prava na poreski podsticaj bila je prilikom donošenja norme izražena u protivvrednosti od oko 10 miliona evra, pa se, imajući u vidu i dužinu poreskog oslobođenja (10 godina), predlaže usklađivanje vrednosti ulaganja.
Uz član 30. Kao uz čl. 26, 27. i 29. ovog zakona, odnosno usklađivanje sa propisima o privrednim društvima i registraciji, kao i preciziranje šta se smatra ulaganjem drugog lica u osnovna sredstva obveznika.
Uz član 31. Preciziranje postojeće norme, u smislu da se poreski podsticaj gubi u slučaju smanjenja ukupnog broja zaposlenih, po ispunjenju uslova iz člana 50a i 50b Zakona, a ne da se broj zaposlenih može smanjiti ispod broja utvrđenog u članu 50a (100 radnika), što može da se tumači kao dopušteno smanjenje raskidom ugovora sa ranije zaposlenim radnicima, bez posledica na priznavanje poreskog podsticaja.
Uz član 32. Predlaže se brisanje postojećeg člana 50d Zakona na ovom mestu (odeljak o velikim poreskim podsticajima) kako bi se isto rešenje, ne samo za čl. 50a i 50b Zakona, primenilo i jedinstveno uredilo i za ulaganja u osnovna sredstva iz čl. 48. i 48a Zakona (član 33. Predloga zakona).
Uz član 33. Prema predlogu, poreski podsticaji ne bi se priznavali za nabavku korišćene opreme, kako se ne bi sukcesivno za istu opremu koristio poreski kredit. Osim toga, time se stimuliše samo nabavka profitabilne savremene opreme, odnosno razvojno ulaganje.
Uz čl. 34. do 36. Ovim članovima vrši se usaglašavanje sa predloženom izmenom naziva Zakona i sa postojećim stanjem da državu više ne čine dve republike.
Uz član 37. Predlaže se dopuna člana 57. važećeg Zakona u smislu izmene uslova i gubljenja prava na poresko konsolidovanje. Naime, poresko konsolidovanje se upravo odobrava kada u grupi povezanih preduzeća postoje preduzeća koja imaju gubitke u poreskom bilansu (koji se prebijaju na račun dobiti ostalih povezanih preduzeća, tako da grupa povezanih preduzeća sa poreskog aspekta predstavlja jednog poreskog obveznika). S obzirom na već postojeće gubitke, postoji velika mogućnost da dođe i do stečaja nekog od zavisnih preduzeća (stečajni postupak je hitan) što za preostala preduzeća znači gubitak prava na dalju konsolidaciju, ali ne bi trebalo da bude razlog da povezana preduzeća zbog toga srazmerno plate razliku na ime poreske privilegije koju su iskoristili.
Uz član 38. Predlaže se izmena člana 62. stav 3. Zakona, prema kome se nepriznata kamata i pripadajući troškovi u jednom poreskom periodu u narednoj godini, bez ikakvih uslova i nezavisno od visine kamate i pripadajućih troškova naredne godine, priznaju u poreskom bilansu naredne godine. Izmenom se predviđa da se ovi rashodi mogu priznati u naredne tri godine, ali samo do iznosa pozitivne razlike između priznatih rashoda kamata i pripadajućih troškova i stvarnih rashoda kamata i pripadajućih troškova u svakom poreskom periodu. Ukoliko su, međutim, kamata i pripadajući troškovi i u narednim poreskim periodima iznad nivoa propisanog stavom 1. člana 62. Zakona, nepriznati rashodi iz prethodnih poreskih perioda ne mogu se priznati, jer obveznik i dalje (kontinuirano) iskazuje te rashode u većem iznosu od Zakonom priznatih.
Uz član 39. Ovim članom precizira se obaveza da se posle podnošenja poreske prijave (i utvrđivanja akontacije za tekuću godinu) usklade akontacije koje su plaćane u iznosu akontacije iz poslednjeg meseca prethodnog poreskog perioda, što je u skladu sa stavom 1. člana 67 postojećeg Zakona, da se porez na dobit plaća tokom godine u vidu mesečnih akontacija, na osnovu podnete poreske prijave.
Uz član 40. Ovim članom utvrđuje se rok za donošenje rešenja od strane nadležnog poreskog organa, u slučaju kada se poreska obaveza utvrđuje rešenjem. Takođe, utvrđuje se i rok za plaćanje poreske obaveze po donetom rešenju, uključujući i porez po rešenju iz člana 70 stav 2. važećeg Zakona (u slučaju postupka likvidacije i stečaja). Ovo je u skladu sa Zakonom o poreskom postupku i poreskoj administraciji, kojim je uređeno da porez dospeva za plaćanje u roku propisanom zakonom.
Uz član 41. Izmena se predlaže zbog člana 20. Predloga zakona, jer je porez po odbitku uređen sada u st. 1. i 2. člana 40. Zakona.
Uz član 42. Ovim članom dopunjuju se kaznene odredbe, u skladu sa predloženim izmenama i dopunama, odnosno ukoliko obveznik ne izvrši u propisanom roku uplatu po rešenju nadležnog poreskog organa.
Uz član 43. Vrši se terminološko usklađivanje sa predloženom izmenom naziva Zakona.
Uz član 44. Propisuje se obaveza poreskog obveznika, koji dobije rešenje da mu se poreski period razlikuje od kalendarske godine, da u određenom roku podnese poresku prijavu i poreski bilans za utvrđivanje konačne poreske obaveze za period od 1. januara tekuće godine do dana kada, po rešenju nadležnog poreskog organa, započinje poslovnu godinu koja se razlikuje od kalendarske. Takođe, utvrđuje se rok za plaćanje manje plaćenog poreza, odnosno postupanje u slučaju više plaćenog poreza (uračunavanje u akontaciju ili povratak u roku od 30 dana od dana prijema zahteva za povraćaj).
Uz član 45. Predlaže se da se za obveznika koji do dana početka primene ovog zakona (1. januar 2007. godine) nije ostvario pravo na poreski podsticaj iz čl. 50a i 50b Zakona o porezu na dobit preduzeća („Službeni glasnik RS”, br. 25/01, 80/02, 80/02 – dr. Zakon, 43/03 i 84/04), odnosno nije uložio više od 600 mil. dinara i zaposlio najmanje 100 lica, poreski podsticaj priznaje, odnosno koristi pod uslovima koji od 1. januara 2007. godine važe za sve ulagače (najmanje 900 mil. dinara uloga i 100 novozaposlenih radnika, uz ostale uslove propisane Zakonom), jer pravo na poreski podsticaj nije ostvareno niti je počelo korišćenje poreskog podsticaja.
Uz član 46. Propisan je rok za donošenje podzakonskih akata saglasno izvršenim izmenama i dopunama zakona.
Uz član 47. Predloženo je da se ovaj zakon primenjuje od 1. januara 2007. godine, osim odredaba čl. 3, 4, 5. i 11, koje će se primenjivati od dana stupanja na snagu ovog zakona, zbog saglasnosti poreskog bilansa sa finansijskim izveštajima ogranaka i malih pravnih lica koja direktno ne primenjuju MRS, odnosno MSFI, koje će oni podnositi za 2006. godinu.
Uz član 48. Predloženo je da ovaj zakon stupi na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
IV ANALIZA EFEKATA ZAKONA
Problemi koje zakon treba da reši:
Donošenje zakona omogućiće da se reši problem neusaglašenosti pojedinih postojećih normi, sa korespondentnim i međuzavisnim rešenjima u zakonima donetim ili izmenjenim nakon poslednje izmene ovog zakona (1. avgust 2004. godine). Prvenstveno, ovo se odnosi na usklađivanje sa novim Zakonom o računovodstvu i reviziji, Zakonom o privrednim društvima, Zakonom o tržištu hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata, Zakonom o deviznom poslovanju, Zakonom o bankama i dr.
Oporezivanje dobiti i utvrđivanje poreske osnovice, posebno za određene obveznike ( npr. ogranci stranih pravnih lica, mala pravna lica koja direktno ne primenjuju međunarodne računovodstvene standarde), ne bi moglo da se adekvatno izvrši bez izmene i dopune Zakona, kojim će se stvoriti usaglašen korporativni, računovodstveni i poreski sistem.
Osim toga, rešiće se i određeni drugi problemi u oporezivanju obveznika ( npr. jednostavniji i brži postupak utvrđivanja i naplate prihoda koje nerezidentni obveznici, bez stalne poslovne jedinice u Republici, ostvare poslovanjem u Republici- posebno prodajom hartija od vrednosti i udela; problem usklađenosti poreskih izveštaja zavisnih pravnih lica čije je matično pravno lice sa sedištem u inostranstvu- kroz mogućnost iskazivanja poreskog perioda koji se razlikuje od kalendarske godine, i sl.).
Takođe će biti rešene pojedine nejasnoće u primeni Zakona, koje su od velikog značaja za stvaranje sigurnosti ulaganja ( npr: priznavanje ulaganja drugog lica- investitora u osnovna sredstva obveznika, kod velikog poreskog podsticaja iz čl. 50a Zakona) kao i problem utvrđivanja nabavne vrednosti pojedine imovine za svrhu određivanja kapitalnog dobitka (tržišni princip kod utvrđivanja nabavne cene za svrhu određivanja kapitalnog dobitka).
Ciljevi koji se postižu donošenjem zakona:
Ciljevi koji se postižu ovim zakonom su uglavnom sledeći:
– dodatno oblikovanje poreske politike, prema kojoj treba smanjiti poresko opterećenje privrede ( relativno smanjenje zahvatanja po osnovu direktnih poreza uz širi krug poreskih obveznika), što predviđa da porez na dobit preduzeća treba da ima za cilj stabilizacionu i razvojnu, a ne strogo fiskalnu orijentisanost, koja se ogleda u niskoj poreskoj stopi i investiciono-razvojnim podsticajima (npr. davanje poreske olakšice za korisnika slobodne zone);
– ostvarivanje stabilnosti sistema oporezivanja dobiti u smislu kontinuiranih rešenja koja ne podležu kratkim i negativnim promenama, i stvaraju pravnu sigurnost uloga investitora (posebno stranih);
– održavanje već postignute veoma visoke usklađenosti sa rešenjima usvojenim u zemljama članicama EU i uputstvima EU (postojeće odredbe o odlaganju oporezivanja kapitalnih dobitaka- tzv. roll-over olakšica; prenos poslovnih gubitaka unapred u periodu od deset godina; transferne cene; mogućnost grupnog oporezivanja- poreska konsolidacija, neutralne i jasne poreske stimulacije koje se lako mogu identifikovati, odnosno uočiti od strane zainteresovanih investitora i dr.), uz postupnu dalju dogradnju sistema oporezivanja dobiti. U tom smislu, konsultovana su iskustva zemalja članica EU i zemalja okruženja;
– usklađenost poreskog i računovodstvenog sistema;
– usaglašavanje sa poreskim propisima razvijenih zemalja u pogledu utvrđivanja oporezive dobiti, odnosno priznavanja prihoda i rashoda iz finansijskih izveštaja (npr. priznavanje rashoda rezervisanja za izdate garancije i druga jemstva) i stimulisanje razvoja finansijskog tržišta u funkciji opšteg privrednog razvoja (oslobađanje od plaćanja poreza po osnovu kapitalnih dobitaka kod prometa svih dužničkih hartija od vrednosti).
Da li su razmatrane druge mogućnosti za rešenje problema:
Materija koja se uređuje ovim zakonom odnosi se na oporezivanje dobiti pravnih lica, podrazumeva zakonodavnu regulativu ( već postojeću) iz ove oblasti, tako da nema osnova za razmatranje mogućnosti da se rešenja iz ovog zakona urede na drugi način- drugim zakonom ili podzakonskim aktom.
Zašto je donošenje Zakona najbolje rešenje datog problema?
Donošenje ovog zakona je jedino rešenje, s obzirom da se radi o izmenema i dopunama već postojeće zakonske regulative.
Na koga će uticati rešenja predložena u Zakonu?
Predložena rešenja iz ovog zakona ( npr. poreska olakšica za korisnike slobodnih zona, priznavanje određenih rashoda iz bilansa uspeha u poreskom bilansu i dr.) odnose se i uticaće neutralno na sve obveznike poreza na dobit. Prema tome, predložena rešenja imaju jednak tretman za sve poreske obveznike, a po stupanju na snagu, odnosno od dana početka primene uticaće kako na već registrovane obveznike tako i na obveznike koji budu osnovani u narednom periodu.
6. Koji su troškovi koje će primena Zakona izazvati građanima i privredi, posebno malim i srednjim preduzećima (MSP)?
Ovaj zakon odnosi se samo na pravna lica. Primena ovog zakona neće privrednim subjektima stvoriti nikakve dodatne troškove, već upravo treba da u narednom periodu doprinese još realnijem utvrđivanju visine oporezive dobiti, kroz priznavanje odgovarajućih troškova iz bilansa uspeha i u poreskom bilansu.
7. Da li pozitivni efekti Zakonaopravdavaju troškove njegove primene?
Kako je već navedeno, primena Zakona neće izazvati dodatne troškove.
8. Da li Zakon stimuliše pojavu novih privrednih subjekata na tržištu i tržišnu konkurenciju?
Iz do sada izloženog je evidentno da će Zakon, generalno uzevši, stimulativno delovati na privredne subjekte, što znači da treba stimulativno da deluje i na osnivanje novih privrednih subjekata, kao jedan od uslova za jačanje tržišne konkurencije.
9. Da li su sve zainteresovane strane imale priliku da iznesu svoje stavove o Zakonu?
U postupku pripreme ovaj zakon dostavljen je i drugim nadležnim organima sa čijim delokrugom rada su povezana predložena rešenja, a posebno Poreskoj upravi koja je zadužena za primenu odredaba ovog zakona. Osim toga, pojedine odredbe Zakona su i predložene na inicijativu onih na koje se prvenstveno odnosi, odnosno poreskih obveznika, a razmatrane su i sugestije i predlozi drugih zainteresovanih strana: Saveta stranih investitora, Komisije za podsticanje ulaganja u privredu Republike Srbije, Privredne komore i sl.
10. Koje će mere tokom primene Zakona biti preduzete da bi se ostvarili ciljevi donošenja Zakona?
Ministarstvo će koordinirati sa nadležnim organima, prvenstveno sa Poreskom upravom, kako bi se pratila primena Zakona, eventualni problemi i sl, i davaće mišljenja da bi se obezbedila jedinstvena primena propisa i jedinstveno ostvarili ciljevi donošenja Zakona.
V PROCENA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti finansijska sredstva.
PREGLED ODREDABA ZAKONA KOJE SE MENjAJU
ODNOSNO DOPUNjUJU
Z A K O N
O POREZU NA DOBIT PREDUZEĆA
Član 1.
Poreski obveznik poreza na dobit preduzeća (u daljem tekstu: poreski obveznik) je PRIVREDNO DRUŠTVO, ODNOSNO preduzeće organizovano u jednom od sledećih oblika:
1) akcionarsko društvo;
2) društvo sa ograničenom odgovornošću;
3) ortačko društvo;
4) komanditno društvo;
5) društveno preduzeće;
6) javno preduzeće;
7) DRUGA PRAVNA FORMA DRUŠTVA, ODNOSNO PREDUZEĆA U SKLADU SA POSEBNIM PROPISIMA.
Poreski obveznik je i zadruga koja ostvaruje prihode prodajom proizvoda na tržištu ili vršenjem usluga uz naknadu.
Poreski obveznik je, u skladu sa zakonom, i drugo pravno lice koje nije organizovano u smislu st. 1. i 2. ovog člana, ako ostvaruje prihode prodajom proizvoda na tržištu ili vršenjem usluga uz naknadu.
Član 5.
Nerezidentni obveznik vodi u stalnoj poslovnoj jedinici evidenciju kojom se obuhvataju svi podaci o prihodima i rashodima, kao i drugi podaci za utvrđivanje dobiti koju ta jedinica ostvaruje poslovanjem na teritoriji Republike.
Način vođenja evidencije iz stava 1. ovog člana propisuje ministar finansija.
NEREZIDENTNI OBVEZNIK KOJI OSTVARUJE DOBIT POSLOVANjEM PREKO STALNE POSLOVNE JEDINICE KOJA VODI POSLOVNE KNjIGE U SKLADU SA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA (OGRANAK I DRUGI ORGANIZACIONI DELOVI NEREZIDENTNOG OBVEZNIKA KOJI OBAVLjAJU PRIVREDNU DELATNOST), OPOREZIVU DOBIT UTVRĐUJE U SKLADU SA OVIM ZAKONOM I PODNOSI ZA STALNU POSLOVNU JEDINICU PORESKI BILANS KAO PORESKI OBVEZNIK IZ ČLANA 1. STAV 1. OVOG ZAKONA I PORESKU PRIJAVU.
NEREZIDENTNI OBVEZNIK DUŽAN JE DA VODI U STALNOJ POSLOVNOJ JEDINICI KOJA NE OBAVLjA PRIVREDNU DELATNOST EVIDENCIJU KOJOM SE OBUHVATAJU SVI PODACI O PRIHODIMA I RASHODIMA, KAO I DRUGI PODACI ZA UTVRĐIVANjE DOBITI KOJU TA JEDINICA OSTVARUJE POSLOVANjEM NA TERITORIJI REPUBLIKE.
SADRŽAJ PORESKE PRIJAVE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA I NAČIN VOĐENjA EVIDENCIJE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA PROPISUJE MINISTAR FINANSIJA.
Član 6.
Osnovica poreza na dobit preduzeća je oporeziva dobit.
Oporeziva dobit utvrđuje se u poreskom bilansu usklađivanjem dobiti obveznika iskazane u bilansu uspeha, koji je sačinjen u skladu sa međunarodnim računovodstvenim standardima (u daljem tekstu: MRS), ODNOSNO MEĐUNARODNIM STANDARDIMA FINANSIJSKOG IZVEŠTAVANjA (U DALjEM TEKSTU: MSFI) i propisima kojima se uređuje računovodstvo RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA, na način utvrđen ovim zakonom.
OPOREZIVA DOBIT OBVEZNIKA KOJI, PREMA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA, NE PRIMENjUJE MRS, ODNOSNO MSFI, UTVRĐUJE SE U PORESKOM BILANSU USKLAĐIVANjEM DOBITI OBVEZNIKA, ISKAZANE U SKLADU SA NAČINOM PRIZNAVANjA, MERENjA I PROCENjIVANjA PRIHODA I RASHODA KOJI PROPISUJE MINISTAR FINANSIJA, NA NAČIN UTVRĐEN OVIM ZAKONOM.
Član 7.
Za utvrđivanje oporezive dobiti priznaju se rashodi u iznosima utvrđenim bilansom uspeha, u skladu sa MRS, ODNOSNO MSFI i propisima kojima se uređuje računovodstvo RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA, osim rashoda za koje je ovim zakonom propisan drugi način utvrđivanja.
ZA UTVRĐIVANjE OPOREZIVE DOBITI OBVEZNIKA KOJI, PREMA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA, NE PRIMENjUJE MRS, ODNOSNO MSFI, PRIZNAJU SE RASHODI UTVRĐENI U SKLADU SA NAČINOM PRIZNAVANjA, MERENjA I PROCENjIVANjA RASHODA KOJI PROPISUJE MINISTAR FINANSIJA, OSIM RASHODA ZA KOJE JE OVIM ZAKONOM PROPISAN DRUGI NAČIN UTVRĐIVANjA.
Član 9a
Obračunate a neisplaćene otpremnine i novčane naknade zaposlenom po osnovu odlaska u penziju ili prestanka radnog odnosa po drugom osnovu, ne priznaju se kao rashod u poreskom bilansu PRIZNAJU SE KAO RASHOD U PORESKOM BILANSU U PORESKOM PERIODU KADA SU ISPLAĆENE.
Član 16.
Na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja, osim potraživanja iz člana 7a tačka 2) ovog zakona, pod uslovom:
1) da se nesumnjivo dokaže da su ta potraživanja prethodno bila uključena u prihode obveznika;
2) da je to potraživanje u knjigama poreskog obveznika otpisano kao nenaplativo;
3) da poreski obveznik pruži dokaze o neuspeloj naplati tih potraživanja sudskim putem.
Na teret rashoda priznaje se ispravka vrednosti pojedinačnih potraživanja ako je od roka za njihovu naplatu prošlo najmanje 60 dana.
ZA IZNOS RASHODA PO OSNOVU ISPRAVKE VREDNOSTI POJEDINAČNIH POTRAŽIVANjA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA, KOJI SU BILI PRIZNATI U PORESKOM BILANSU, UVEĆAVAJU SE PRIHODI U PORESKOM BILANSU U PORESKOM PERIODU U KOME OBVEZNIK IZVRŠI OTPIS VREDNOSTI ISTIH POTRAŽIVANjA, AKO NIJE KUMULATIVNO ISPUNIO USLOVE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA.
Sva otpisana, ispravljena i druga potraživanja koja su priznata kao rashod, a koja se kasnije naplate, u momentu naplate ulaze u prihode poreskog obveznika.
Član 20.
Kamata i pripadajući troškovi po osnovu zajma odobrenog stalnoj poslovnoj jedinici iz člana 4. ovog zakona od strane njene nerezidentne centrale ne priznaju se kao rashod u poreskom bilansu stalne poslovne jedinice.
Naknada po osnovu autorskog I SRODNIH prava i prava industrijske svojine (u daljem tekstu: autorska naknada), koju stalna poslovna jedinica iz člana 4. ovog zakona isplaćuje svojoj nerezidentnoj centrali, ne priznaje se kao rashod u poreskom bilansu stalne poslovne jedinice.
Član 22a
Na teret rashoda u poreskom bilansu banaka i drugih finansijskih organizacija priznaje se uvećanje opšte ispravke vrednosti, utvrđene u skladu sa propisima Narodne banke Srbije, kao razlika iznosa ove ispravke na kraju i na početku poreske godine, odnosno u periodu izrade poreskog bilansa.
NA TERET RASHODA U PORESKOM BILANSU BANKE PRIZNAJE SE UVEĆANjE ISPRAVKE VREDNOSTI POTRAŽIVANjA BILANSNE AKTIVE I REZERVISANjA ZA GUBITKE PO VANBILANSNIM STAVKAMA, KOJA SU U SKLADU SA UNUTRAŠNjIM AKTIMA BANKE ISKAZANI U BILANSU USPEHA NA TERET RASHODA U PERIODU IZRADE PORESKOG BILANSA, DO VISINE UTVRĐENE U SKLADU SA PROPISIMA NARODNE BANKE SRBIJE.
NA TERET RASHODA U PORESKOM BILANSU DRUŠTVA ZA OSIGURANjE PRIZNAJE SE UVEĆANjE INDIREKTNOG OTPISA PREMA KATEGORIJAMA NAPLATIVOSTI POTRAŽIVANjA, OBRAČUNATO I ISKAZANO U BILANSU USPEHA NA TERET RASHODA U PERIODU IZRADE PORESKOG BILANSA, DO VISINE UTVRĐENE U SKLADU SA PROPISIMA NARODNE BANKE SRBIJE.
Član 22b
Na teret rashoda priznaju se izvršena dugoročna rezervisanja za obnavljanje prirodnih bogatstava, za troškove u garantnom roku i zadržane kaucije i depozite.
NA TERET RASHODA PRIZNAJU SE I REZERVISANjA ZA IZDATE GARANCIJE I DRUGA JEMSTVA, U VISINI ISKORIŠĆENIH IZNOSA TIH REZERVISANjA U PORESKOM PERIODU, ODNOSNO IZMIRENIH OBAVEZA I ODLIVA RESURSA PO OSNOVU TOG REZERVISANjA.
Član 23.
Za utvrđivanje oporezive dobiti priznaju se prihodi u iznosima utvrđenim bilansom uspeha, u skladu sa MRS, ODNOSNO MSFI i propisima kojima se uređuje računovodstvo RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA, osim prihoda za koje je ovim zakonom propisan drugi način utvrđivanja.
ZA UTVRĐIVANjE OPOREZIVE DOBITI OBVEZNIKA KOJI, PREMA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA, NE PRIMENjUJE MRS, ODNOSNO MSFI, PRIZNAJU SE PRIHODI UTVRĐENI U SKLADU SA NAČINOM PRIZNAVANjA, MERENjA I PROCENjIVANjA PRIHODA KOJI PROPISUJE MINISTAR FINANSIJA, OSIM PRIHODA ZA KOJE JE OVIM ZAKONOM PROPISAN DRUGI NAČIN UTVRĐIVANjA.
Član 25a
Prihodi i rashodi koji zbog fundamentalne greške GREŠKE IZ PRETHODNOG PERIODA ili promene računovodstvene politike nisu iskazani u finansijskim izveštajima u periodu u kojem su nastali, ne uključuju se u dobit ili gubitak tekućeg perioda, već se naknadno ustanovljene greške i efekti promene računovodstvene politike ispravljaju u finansijskim izveštajima za godinu u kojoj su nastale PODNOŠENjEM PORESKOG BILANSA I PORESKE PRIJAVE ZA PORESKI PERIOD U KOME SU NASTALE, KAO I FINANSIJSKIH IZVEŠTAJA U SKLADU SA PROPISIMA O RAČUNOVODSTVU I REVIZIJI I MRS, ODNOSNO MSFI.
Fundamentalnom greškom GREŠKOM IZ PRETHODNOG PERIODA iz stava 1. ovog člana smatra se greška definisana na način u MRS, ODNOSNO MSFI ako za više od 2% menja oporezivu dobit, odnosno gubitak iskazan u poreskom bilansu.
Član 26.
U vrednost zaliha nedovršene proizvodnje, poluproizvoda i gotovih proizvoda, za obračun oporezive dobiti priznaju se troškovi proizvodnje u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA.
U slučajevima dugog proizvodnog ciklusa i naglašenog sezonskog uticaja na obim aktivnosti, dopušteno je da se u vrednost zaliha iz stava 1. ovog člana uključi i pripadajući deo opštih troškova upravljanja i prodaje i troškova finansiranja.
Vrednost zaliha obračunata saglasno st. 1. i 2. ovog člana ne može biti veća od njihove prodajne vrednosti na dan podnošenja poreskog bilansa.
Član 27.
Kapitalnim dobitkom smatra se prihod koji obveznik ostvari prodajom, odnosno drugim prenosom uz naknadu (u daljem tekstu: prodaja):
1) nepokretnosti;
2) prava industrijske svojine;
3) udela u imovini pravnih lica i akcija i ostalih hartija od vrednosti, osim obveznica izdatih u skladu sa propisima kojima se uređuje izmirenje obaveze Republike po osnovu zajma za privredni razvoj i devizne štednje građana, državnih zapisa Republike i zapisa Narodne banke Srbije ŠTEDNjE GRAĐANA I DUŽNIČKIH HARTIJA OD VREDNOSTI, U SKLADU SA ZAKONOM, ČIJI JE IZDAVALAC REPUBLIKA, AUTONOMNA POKRAJINA, JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE ILI NARODNA BANKA SRBIJE.
Kapitalni dobitak predstavlja razliku između prodajne cene imovine iz stava 1. ovog člana (u daljem tekstu: imovina) i njene nabavne cene, usklađene prema odredbama ovog zakona.
Ako je razlika iz stava 2. ovog člana negativna, u pitanju je kapitalni gubitak.
Član 29.
Za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, nabavna cena, u smislu ovog zakona, jeste cena po kojoj je obveznik stekao imovinu, umanjena po osnovu amortizacije.
Ako cena po kojoj je imovina nabavljena nije iskazana u poslovnim knjigama obveznika, ili nije iskazana u skladu sa stavom 1. ovog člana, nabavna cena za svrhu određivanja kapitalnog dobitka jeste tržišna cena na dan nabavke, koju utvrdi nadležni poreski organ, na način propisan u stavu 1. ovog člana.
Kod prodaje nepokretnosti u izgradnji, nabavnu cenu iz stava 1. ovog člana čini iznos troškova izgradnje koji su do dana prodaje iskazani u skladu sa propisima kojima se uređuje računovodstvo.
Kod hartija od vrednosti koje su kotirane na berzi, nabavna cena jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu, a ako to ne učini – najniža zabeležena kotizacija u vremenu od godinu dana koje prethodi prodaji hartije od vrednosti.
Kod hartija od vrednosti koje se ne kotiraju na berzi, nabavna cena jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu, a ako to ne učini – njena nominalna vrednost.
ZA SVRHU ODREĐIVANjA KAPITALNOG DOBITKA, NABAVNA CENA, U SMISLU OVOG ZAKONA, JESTE CENA PO KOJOJ JE OBVEZNIK STEKAO IMOVINU, UMANjENA PO OSNOVU AMORTIZACIJE OBRAČUNATE NA NAČIN PROPISAN OVIM ZAKONOM.
NABAVNA CENA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA KORIGUJE SE NA PROCENjENU, ODNOSNO FER VREDNOST, U SKLADU SA MRS, ODNOSNO MSFI I USVOJENIM RAČUNOVODSTVENIM POLITIKAMA, UKOLIKO JE UTVRĐIVANjE, ODNOSNO PROMENA FER VREDNOSTI ISKAZIVANA KAO PRIHOD ILI RASHOD PERIODA U KOME JE VRŠENA.
AKO CENA PO KOJOJ JE IMOVINA NABAVLjENA NIJE ISKAZANA U POSLOVNIM KNjIGAMA OBVEZNIKA, ILI NIJE ISKAZANA U SKLADU SA ST. 1. I 2. OVOG ČLANA, NABAVNA CENA ZA SVRHU ODREĐIVANjA KAPITALNOG DOBITKA JESTE TRŽIŠNA CENA NA DAN NABAVKE, KOJU UTVRDI NADLEŽNI PORESKI ORGAN, NA NAČIN PROPISAN U ST. 1. I 2. OVOG ČLANA.
KOD PRODAJE NEPOKRETNOSTI U IZGRADNjI, NABAVNU CENU ČINI IZNOS TROŠKOVA IZGRADNjE KOJI SU DO DANA PRODAJE ISKAZANI U SKLADU SA MRS, ODNOSNO MSFI I PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA.
ZA NEPOKRETNOSTI STEČENE PUTEM OSNIVAČKOG ULOGA ILI POVEĆANjEM OSNIVAČKOG ULOGA, NABAVNA CENA JESTE TRŽIŠNA CENA NEPOKRETNOSTI NA DAN UNOSA ULOGA, UMANjENA PO OSNOVU AMORTIZACIJE OBRAČUNATE NA NAČIN PROPISAN OVIM ZAKONOM.
KOD HARTIJA OD VREDNOSTI KOJIMA SE TRGUJE NA ORGANIZOVANOM TRŽIŠTU, U SMISLU ZAKONA KOJIM SE UREĐUJE TRŽIŠTE HARTIJA OD VREDNOSTI I DRUGIH FINANSIJSKIH INSTRUMENATA, NABAVNA CENA JESTE CENA KOJU OBVEZNIK DOKUMENTUJE KAO STVARNO PLAĆENU, A AKO TO NE UČINI – NAJNIŽA TRŽIŠNA CENA KOJOM SE TRGOVALO NA ORGANIZOVANOM TRŽIŠTU U PERIODU IZMEĐU NABAVKE I PRODAJE TE HARTIJE OD VREDNOSTI.
KOD HARTIJA OD VREDNOSTI KOJIMA SE NE TRGUJE NA ORGANIZOVANOM TRŽIŠTU, NABAVNA CENA HARTIJE OD VREDNOSTI JESTE CENA KOJU OBVEZNIK DOKUMENTUJE KAO STVARNO PLAĆENU, A AKO TO NE UČINI – NjENA NOMINALNA VREDNOST.
KOD HARTIJA OD VREDNOSTI PRIBAVLjENIH PUTEM OSNIVAČKOG ULOGA ILI POVEĆANjEM OSNIVAČKOG ULOGA, NABAVNU CENU ČINI TRŽIŠNA CENA KOJA JE VAŽILA NA ORGANIZOVANOM TRŽIŠTU NA DAN UNOSA ULOGA ILI, UKOLIKO TAKVA CENA NIJE BILA FORMIRANA, NOMINALNA VREDNOST HARTIJE OD VREDNOSTI NA DAN UNOSA ULOGA.
NABAVNA CENA UDELA U IMOVINI PRAVNIH LICA I PRAVA INDUSTRIJSKE SVOJINE JESTE CENA KOJU OBVEZNIK DOKUMENTUJE KAO STVARNO PLAĆENU. NABAVNA CENA UDELA U IMOVINI PRAVNIH LICA I PRAVA INDUSTRIJSKE SVOJINE, STEČENIH PUTEM OSNIVAČKOG ULOGA ILI POVEĆANjEM OSNIVAČKOG ULOGA JESTE TRŽIŠNA CENA NA DAN UNOSA ULOGA.
Član 34.
Dobit utvrđena u postupku likvidacije obveznika podleže oporezivanju.
Dobit obveznika u toku likvidacije se utvrđuje kao pozitivna razlika imovine obveznika sa kraja i sa početka likvidacionog postupka.
Obveznik nad kojim se otvara postupak likvidacije dužan je da nadležnom poreskom organu podnese prijavu i poreski bilans, i to:
1) sa stanjem na dan otvaranja postupka likvidacije – u roku od 15 dana od dana otvaranja postupka likvidacije;
2) sa stanjem na dan okončanja postupka likvidacije – u roku od 15 dana od dostavljanja rešenja o okončanju DANA OKONČANjA postupka likvidacije.
Period za koji se utvrđuje osnovica iz stava 2. ovog člana odgovara stvarnom trajanju postupka likvidacije, ali ne može biti duži od jedne godine, s tim što, ukoliko se postupak prenese u narednu godinu, obveznik sastavlja i poreski bilans sa stanjem na dan 31. decembra tekuće godine, koji se podnosi u roku od 10 dana od dana isteka roka propisanog za podnošenje finansijskih izveštaja.
Član 35.
Ostatak imovinelikvidacione mase IMOVINA KOJA PREOSTANE posle podmirenja poverilaca (likvidacioni višak OSTATAK) iznad vrednosti uloženog kapitala, smatra se kapitalnim dobitkom.
Član 36.
Ako je vrednost uloženog kapitala veća od likvidacionog viška OSTATKA, ostvaruje se kapitalni gubitak.
Član 38.
Poreski period za koji se obračunava porez na dobit je poslovna godina.
Poslovna godina je kalendarska godina, osim u slučaju prestanka ili otpočinjanja obavljanja delatnosti u toku godine, uključujući i statusne promene.
NA ZAHTEV PORESKOG OBVEZNIKA KOJI JE DOBIO SAGLASNOST MINISTRA FINANSIJA, ODNOSNO GUVERNERA NARODNE BANKE SRBIJE DA SASTAVLjA I PRIKAZUJE FINANSIJSKE IZVEŠTAJE SA STANjEM NA POSLEDNjI DAN POSLOVNE GODINE KOJA JE RAZLIČITA OD KALENDARSKE, NADLEŽAN PORESKI ORGAN ODOBRAVA REŠENjEM DA SE POSLOVNA GODINA I KALENDARSKA GODINA RAZLIKUJU, S TIM DA PORESKI PERIOD TRAJE 12 MESECI. TAKO ODOBRENI PORESKI PERIOD OBVEZNIK JE DUŽAN DA PRIMENjUJE NAJMANjE PET GODINA.
Član 39.
Stopa poreza na dobit preduzeća je proporcionalna i jednoobrazna.
Stopa poreza na dobit preduzeća iznosi 10%.
Član 40.
Na prihode koje ostvari nerezidentni obveznik od rezidentnog obveznika po osnovu dividendi i udela u dobiti u pravnom licu, autorskih naknada, kamata, kapitalnih dobitaka (OSIM KAPITALNIH DOBITAKA NASTALIH PRODAJOM HARTIJA OD VREDNOSTI NA ORGANIZOVANOM TRŽIŠTU U REPUBLICI) i naknada po osnovu zakupa nepokretnosti i pokretnih stvari, obračunava se i plaća porez po odbitku po stopi od 20%, ako međunarodnim ugovorom o izbegavanju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno.
POREZ PO ODBITKU IZ STAVA 1. OVOG ČLANA OBRAČUNAVA SE I PLAĆA I NA PRIHODE NEREZIDENTNOG OBVEZNIKA PO OSNOVU IZVOĐENjA ESTRADNOG, ZABAVNOG, UMETNIČKOG, SPORTSKOG ILI SLIČNOG PROGRAMA U REPUBLICI, KOJI NISU OPOREZOVANI KAO DOHODAK FIZIČKOG LICA (IZVOĐAČA, MUZIČARA, SPORTISTE I SL.), U SKLADU SA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE OPOREZIVANjE DOHOTKA GRAĐANA.
NA PRIHODE KOJE OSTVARI NEREZIDENTNI OBVEZNIK OD DRUGOG NEREZIDENTNOG OBVEZNIKA, PO OSNOVU KAPITALNIH DOBITAKA NASTALIH PRODAJOM NEPOKRETNOSTI ILI UDELA U IMOVINI PRAVNIH LICA OBRAČUNAVA SE I PLAĆA POREZ PO STOPI OD 20%, AKO MEĐUNARODNIM UGOVOROM O IZBEGAVANjU DVOSTRUKOG OPOREZIVANjA NIJE DRUKČIJE UREĐENO.
NA PRIHODE KOJE OSTVARI NEREZIDENTNI OBVEZNIK OD REZIDENTNOG OBVEZNIKA ILI OD DRUGOG NEREZIDENTNOG OBVEZNIKA, PO OSNOVU KAPITALNIH DOBITAKA NASTALIH PRODAJOM HARTIJA OD VREDNOSTI NA ORGANIZOVANOM TRŽIŠTU U REPUBLICI, OBRAČUNAVA SE I PLAĆA POREZ PO STOPI OD 20%, AKO MEĐUNARODNIM UGOVOROM O IZBEGAVANjU DVOSTRUKOG OPOREZIVANjA NIJE DRUKČIJE UREĐENO.
NEREZIDENTNI OBVEZNIK – PRIMALAC PRIHODA DUŽAN JE DA NADLEŽNOM PORESKOM ORGANU, PREKO PORESKOG PUNOMOĆNIKA ODREĐENOG U SKLADU SA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE PORESKI POSTUPAK I PORESKA ADMINISTRACIJA, PODNESE PORESKU PRIJAVU U ROKU OD 15 DANA OD DANA OSTVARIVANjA PRIHODA IZ ST. 3. I 4. OVOG ČLANA.
SADRŽAJ PORESKE PRIJAVE IZ STAVA 5. OVOG ČLANA BLIŽE UREĐUJE MINISTAR FINANSIJA.
Porez po odbitku ne obračunava se i ne plaća ako se prihod iz stava 1. ovog člana isplaćuje stalnoj poslovnoj jedinici nerezidentnog obveznika iz člana 4. ovog zakona.
POREZ PO ODBITKU IZ ST. 1. I 2. OVOG ČLANA I POREZ PO REŠENjU IZ ST. 3. I 4. OVOG ČLANA NE OBRAČUNAVA SE I NE PLAĆA AKO SE PRIHOD IZ ST.1. DO 4. OVOG ČLANA ISPLAĆUJE STALNOJ POSLOVNOJ JEDINICI NEREZIDENTNOG OBVEZNIKA IZ ČLANA 4. OVOG ZAKONA.
Član 40a
Kod obračuna poreza po odbitku na prihode nerezidenta, isplatilac prihoda primenjuje odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja, pod uslovom da nerezident dokaže status rezidenta države sa kojom je državna zajednica Srbija i Crna Gora REPUBLIKA zaključila ugovor o izbegavanju dvostrukog oporezivanja i da je nerezident stvarni vlasnik prihoda.
Status rezidenta države sa kojom je zaključen ugovor o izbegavanju dvostrukog oporezivanja u smislu stava 1. ovog člana, nerezident dokazuje kod isplatioca prihoda potvrdom ili drugim odgovarajućim dokumentom overenim od nadležnog organa druge države ugovornice čiji je rezident.
Ako isplatilac prihoda primeni odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja, a nisu ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana, što za posledicu ima manje plaćeni iznos poreza, dužan je da plati razliku između plaćenog poreza i dugovanog poreza po ovom zakonu.
Nadležni poreski organ, na zahtev nerezidenta, dužan je da izda potvrdu o porezu plaćenom u Republici.
NEREZIDENTNI OBVEZNIK IZ ČLANA 40. ST. 3. I 4. OVOG ZAKONA PRIMENjUJE ODREDBE UGOVORA O IZBEGAVANjU DVOSTRUKOG OPOREZIVANjA U SKLADU SA ST. 1. DO 3. OVOG ČLANA.
Član 41.
Radi ostvarivanja ciljeva ekonomske politike u pogledu stimulisanja privrednog rasta, razvoja malih preduzeća, koncesionih ulaganja, zapošljavanja radnika i poboljšanja ekološke situacije, obveznicima se pružaju poreski podsticaji.
Poreski podsticaji u odnosu na porez na dobit preduzeća utvrđuju se samo ovim zakonom.
Poreska oslobođenja
PORESKA OSLOBOĐENjA I OLAKŠICE
Član 44.
Oslobađa se plaćanja poreza na dobit preduzeća obveznik iz člana 1. stav 3. ovog zakona (u daljem tekstu: nedobitna organizacija) koji u godini za koju se odobrava pravo na oslobođenje ostvari višak prihoda nad rashodima do 300.000 400.000 dinara, pod sledećim uslovima:
1) da nedobitna organizacija ne raspodeljuje tako ostvareni višak svojim osnivačima, članovima, direktorima, zaposlenima ili sa njima povezanim licima;
2) da lična primanja koja nedobitna organizacija isplaćuje zaposlenima, direktorima i sa njima povezanim licima ne prelaze iznos dvostrukog proseka za delatnost u kojoj je nedobitna organizacija razvrstana;
3) da nedobitna organizacija ne raspodeljuje imovinu u korist svojih osnivača, članova, direktora, zaposlenih ili sa njima povezanih lica.
Pravo na oslobođenje nema nedobitna organizacija koja ostvari višak prihoda nad rashodima veći od 300.000 400.000 dinara, kao ni nedobitna organizacija koja ima monopolski ili dominantan položaj na tržištu u smislu zakona kojim se uređuje suzbijanje monopolskog ili dominantnog položaja.
Nedobitna organizacija dužna je DA OBEZBEDI I ISKAŽE, ODNOSNO EVIDENTIRA PODATKE O NASTALIM PRIHODIMA I RASHODIMA I da u poreskom bilansu posebno iskaže prihode ostvarene na tržištu i sa njima povezane rashode.
Povezanim licima se smatra lice iz člana 59. ovog zakona.
Sadržaj poreskog bilansa I NAČIN VOĐENjA EVIDENCIJE O PRIHODIMA I RASHODIMA iz stava 3. ovog člana propisuje ministar finansija.
Član 45.
U slučaju koncesionog ulaganja, koncesiono preduzeće, odnosno koncesionar koji ima registrovano preduzeće za obavljanje koncesione delatnosti oslobađa se plaćanja poreza na dobit ostvarenu po osnovu prihoda od predmeta koncesije na rok do pet godina od dana ugovorenog završetka koncesionog ulaganja u celini.
Ukoliko koncesiono preduzeće, odnosno koncesionar iz stava 1. ovog člana ostvaruje dobit pre završetka koncesionog ulaganja, oslobađa se plaćanja poreza na dobit.
Dužinu roka iz st. 1. i 2. STAVA 1. ovog člana utvrđuje Vlada Republike Srbije koncesionim aktom, odnosno ugovorom o koncesiji, u zavisnosti od vremena potrebnog za početak korišćenja predmeta koncesije.
Koncesionar koji saglasno zakonu kojim se uređuju koncesije nije dužan da osnuje koncesiono preduzeće, radi ostvarivanja prava na oslobođenje od plaćanja poreza na dobit, posebno obračunava i utvrđuje dobit ostvarenu po osnovu prihoda od predmeta koncesije u skladu sa zakonom.
Ministar finansija bliže uređuje način iskazivanja prihoda i rashoda koncesionara iz stava 4. ovog člana.
Član 46.
Oslobađa se plaćanja poreza na dobit preduzeća preduzeće za radno osposobljavanje, profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje invalidnih lica, srazmerno učešću tih lica u ukupnom broju zaposlenih.
Član 47.
Obvezniku koji je ostvario dobit u novoosnovanoj poslovnoj jedinici u nedovoljno razvijenim područjima, umanjuje se porez na dobit preduzeća u trajanju od dve godine, srazmerno učešću tako ostvarene dobiti u ukupnoj dobiti preduzeća.
Uslov za ostvarivanje olakšice u obliku umanjenja obračunatog poreza (u daljem tekstu: poreski kredit) iz stava 1. ovog člana je odvojeno evidentiranje poslovanja takve jedinice.
Član 48.
Obvezniku koji izvrši ulaganja u osnovna sredstva u sopstvenoj registrovanoj delatnosti ZA OBAVLjANjE PRETEŽNE DELATNOSTI I DELATNOSTI UPISANIH U OSNIVAČKI AKT OBVEZNIKA, ODNOSNO NAVEDENIH U DRUGOM AKTU OBVEZNIKA, KOJIM SE ODREĐUJU DELATNOSTI KOJE OBVEZNIK OBAVLjA, priznaje se pravo na poreski kredit u visini od 20% izvršenog ulaganja, s tim što ne može biti veći od 50% obračunatog poreza u godini u kojoj je izvršeno ulaganje.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, obvezniku koji je prema zakonu kojim se uređuje računovodstvo RAČUNOVODSTVO I REVIZIJA razvrstan u malo preduzeće priznaje se pravo na poreski kredit u visini od 40% izvršenog ulaganja u osnovna sredstva u sopstvenoj registrovanoj delatnosti ZA OBAVLjANjE PRETEŽNE DELATNOSTI I DELATNOSTI UPISANIH U OSNIVAČKI AKT OBVEZNIKA, ODNOSNO NAVEDENIH U DRUGOM AKTU OBVEZNIKA, KOJIM SE ODREĐUJU DELATNOSTI KOJE OBVEZNIK OBAVLjA, s tim što ne može biti veći od 70% obračunog poreza u godini u kojoj je izvršeno ulaganje.
Neiskorišćeni deo poreskog kredita može se preneti na račun poreza na dobit iz budućih obračunskih perioda, najviše do limita iz st. 1 i 2. ovog člana, ali ne duže od deset godina.
U svakoj od godina perioda iz stava 3. ovog člana prvo se primenjuje poreski kredit po osnovu ulaganja iz te godine, a zatim se, do limita iz st. 1. i 2. ovog člana, primenjuju preneti poreski krediti po redosledu ulaganja.
Osnovnim sredstvima iz st. 1. i 2. ovog člana ne smatraju se: putnički automobili, osim automobila za taksi prevoz, rent-a-car, obuku vozača i specijalnih putničkih automobila sa ugrađenim uređajima za bolesnike; nameštaj, osim nameštaja za opremanje hotela, motela, restorana, omladinskih, dečijih i radničkih odmarališta; tepisi; umetnička dela likovne i primenjene umetnosti i ukrasni predmeti za uređenje prostora, kao ni alat i inventar sa kalkulativnim otpisom.
U slučaju otuđenja osnovnih sredstava iz st. 1. i 2. ovog člana pre isteka roka od tri godine od dana nabavke, poreski obveznik gubi pravo na poreski kredit iz st. 1. i 2. ovog člana i dužan je da plati neplaćeni porez, koji se indeksira stopom rasta cena na malo prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
U slučaju iz stava 6. ovog člana, poreski obveznik je dužan da otuđenje osnovnih sredstava prijavi nadležnom poreskom organu u roku od pet dana od dana otuđenja tih sredstava.
U SLUČAJU KADA OBVEZNIK IZVRŠI ULAGANjE U OSNOVNA SREDSTVA IZ ST. 1. I 2. OVOG ČLANA UPLATOM AVANSNOG RAČUNA, NA OSNOVU OVERENE PRIVREMENE SITUACIJE I SLIČNO, A U NAREDNOM PORESKOM PERIODU, ZBOG RASKIDA UGOVORA O NABAVCI ILI POSLE OKONČANjA ULAGANjA U TA OSNOVNA SREDSTVA, NE IZVRŠI PRENOS SA OSNOVNIH SREDSTAVA U PRIPREMI NA PRIBAVLjENA OSNOVNA SREDSTVA KOJA KORISTI ZA UPOTREBU, ODNOSNO NE EVIDENTIRA TA OSNOVNA SREDSTVA U POSLOVNIM KNjIGAMA, GUBI PRAVO NA PORESKI KREDIT I DUŽAN JE DA PLATI POREZ KOJI BI PLATIO DA NIJE KORISTIO PORESKI KREDIT, INDEKSIRAN STOPOM RASTA CENA NA MALO PREMA PODACIMA REPUBLIČKOG ORGANA NADLEŽNOG ZA POSLOVE STATISTIKE.
Član 48a
Izuzetno od člana 48. st. 1. i 2. ovog zakona, obvezniku se priznaje pravo na poreski kredit iz tog člana u visini od 80% od ulaganja izvršenog u toj godini u osnovna sredstva za obavljanje delatnosti, pod uslovom da je, u skladu sa zakonom kojim se uređuje klasifikacija delatnosti i registar jedinica razvrstavanja, razvrstan PREMA DELATNOSTI KOJU PRETEŽNO OBAVLjA u jednu od sledećih delatnosti:
01 – poljoprivreda;
05 – ribarstvo;
17 – proizvodnja tekstilnih prediva i tkanina;
18 – proizvodnja odevnih predmeta, dorada i bojenje krzna;
19 – prerada kože i proizvodnja predmeta od kože;
27 – proizvodnja osnovnih metala;
28 – proizvodnja standardnih metalnih proizvoda;
29 – proizvodnja mašina i uređaja;
30 – proizvodnja kancelarijskih i računskih mašina;
31 – proizvodnja električnih mašina i aparata;
32 – proizvodnja radio, tv i komunikacione opreme;
33 – proizvodnja medicinskih, preciznih i optičkih
instrumenata;
34 – proizvodnja motornih vozila, prikolica i poluprikolica;
35 – proizvodnja ostalih saobraćajnih sredstava;
37 – reciklaža;
92 – grupa 9211 – kinematografska i video proizvodnja.
Obvezniku koji je razvrstan u smislu stava 1. ovog člana priznaje se pravo na poreski kredit za sve delatnosti iz tog stava za čije obavljanje je registrovan KOJE SU UPISANE U NjEGOV OSNIVAČKI AKT, ODNOSNO NAVEDENE U DRUGOM AKTU OBVEZNIKA, KOJIM SE ODREĐUJU DELATNOSTI KOJE OBVEZNIK OBAVLjA.
Obvezniku iz st. 1. i 2. ovog člana poreski kredit se priznaje bez ograničenja u odnosu na obračunati porez u godini u kojoj je izvršeno ulaganje i u narednih 10 godina u koje se može preneti neiskorišćeni deo poreskog kredita.
Kod ostvarivanja poreskog kredita iz st. 1-3. ovog člana primenjuju se odredbe člana 48. st. 5-7. ST. 5 – 8. ovog zakona.
Član 49.
Obvezniku koji na neodređeno vreme zaposli nove radnike, obračunati porez na dobit preduzeća umanjuje se u poreskom periodu za iznos jednak iznosu koji čini 100% bruto zarada, odnosno plata, isplaćenih tim zaposlenima, uvećanih za pripadajuće javne prihode plaćene na teret poslodavca.
Poreski kredit iz stava 1. ovog člana priznaje se i u slučaju kad poreski obveznik raskine ugovor o radu sa jednim brojem zaposlenih, ako u istom poreskom periodu zaposli više lica na neodređeno vreme nego što je broj zaposlenih sa kojima je raskinut ugovor o radu.
U slučaju iz stava 2. ovog člana, obračunati porez umanjuje se za pozitivnu razliku između zarada, odnosno plata, uvećanih za pripadajuće javne prihode na teret poslodavca, isplaćenih novozaposlenim licima i zarada, odnosno plata, uvećanih za pripadajuće javne prihode na teret poslodavca, koje bi od dana raskida ugovora o radu do kraja poreskog perioda primili radnici sa kojima je raskinut ugovor o radu.
NOVOZAPOSLENIM LICIMA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA NE SMATRAJU SE LICA KOJA SU BILA ZAPOSLENA NA NEODREĐENO VREME U, POSREDNO ILI NEPOSREDNO, ZAVISNOM PREDUZEĆU.
RASKIDOM UGOVORA O RADU, U SMISLU OVOG ZAKONA, SMATRA SE SVAKI PRESTANAK RADNOG ODNOSA, OSIM PRESTANKA RADNOG ODNOSA USLED SMRTI ZAPOSLENOG.
Član 50a
Poreski obveznik koji uloži u svoja osnovna sredstva, odnosno u čija osnovna sredstva drugo lice uloži više od 600 900 miliona dinara, koji ta sredstva koristi u registrovanoj delatnosti u Republici ZA OBAVLjANjE PRETEŽNE DELATNOSTI I DELATNOSTI UPISANIH U OSNIVAČKI AKT OBVEZNIKA, ODNOSNO NAVEDENIH U DRUGOM AKTU OBVEZNIKA, KOJIM SE ODREĐUJU DELATNOSTI KOJE OBVEZNIK OBAVLjA i u periodu ulaganja dodatno zaposli na neodređeno vreme najmanje 100 lica, oslobađa se plaćanja poreza na dobit preduzeća u periodu od deset godina srazmerno tom ulaganju.
ULAGANjEM U OSNOVNA SREDSTVA OD STRANE DRUGOG LICA, U SMISLU STAVA 1. OVOG ČLANA, SMATRA SE I ULAGANjE U OSNOVNI KAPITAL I POVEĆANjE OSNOVNOG KAPITALA, ODNOSNO ULOG I POVEĆANjE ULOGA IZVRŠENO U OSNOVNIM SREDSTVIMA, U SKLADU SA ZAKONOM.
U SLUČAJU IZ STAVA 2. OVOG ČLANA, OSNOVNA SREDSTVA VREDNUJU SE PO TRŽIŠNOJ (FER) VREDNOSTI
Poresko oslobođenje primenjuje se po ispunjenju uslova iz stava 1. ovog člana, od prve godine u kojoj je ostvarena oporeziva dobit.
Novozaposlenim licima u smislu stava 1. ovog člana ne smatraju se lica koja su bila zaposlena u, posredno ili neposredno, zavisnom preduzeću ulagača.
Član 50b
PORESKI OBVEZNIK KOJI OBAVLjA DELATNOST U NEDOVOLjNO RAZVIJENOM PODRUČJU, OSLOBAĐA SE PLAĆANjA POREZA NA DOBIT ZA PERIOD OD PET GODINA, AKO ISPUNjAVA SLEDEĆE USLOVE:
1) DA JE ON ILI DRUGO LICE ULOŽIO U OSNOVNA SREDSTVA TOG OBVEZNIKA IZNOS VEĆI OD DEVET MILIONA DINARA;
2) DA KORISTI 80% VREDNOSTI OSNOVNIH SREDSTAVA ZA OBAVLjANjE PRETEŽNE DELATNOSTI I DELATNOSTI UPISANIH U OSNIVAČKI AKT, ODNOSNO NAVEDENIH U DRUGOM AKTU OBVEZNIKA, KOJIM SE ODREĐUJU DELATNOSTI KOJE OBVEZNIK OBAVLjA, U NEDOVOLjNO RAZVIJENOM PODRUČJU;
3) DA U PERIODU ULAGANjA DODATNO ZAPOSLI NA NEODREĐENO VREME NAJMANjE PET LICA;
4) DA NAJMANjE 80% ZAPOSLENIH NA NEODREĐENO VREME IMA PREBIVALIŠTE I BORAVIŠTE U NEDOVOLjNO RAZVIJENOM PODRUČJU.
Poresko oslobođenje iz stava 1. ovog člana ostvaruje se srazmerno ulaganju.
Poresko oslobođenje primenjuje se po ispunjenju uslova iz stava 1. ovog člana, od prve godine u kojoj je ostvarena oporeziva dobit.
Zaposlenim na neodređeno vreme na području od posebnog interesa za Republiku U NEDOVOLjNO RAZVIJENOM PODRUČJU, kod obveznika iz stava 1. ovog člana, smatra se zaposleni koji je kod tog obveznika proveo u radnom odnosu i imao prebivalište i boravište na području od posebnog interesa za Republiku U NEDOVOLjNO RAZVIJENOM PODRUČJU, najmanje devet meseci u kalendarskoj godini.
Novozaposlenim licima, u smislu stava 1. tačka 3. ovog člana, ne smatraju se lica koja su bila zaposlena u, posredno ili neposredno, zavisnom preduzeću ulagača.
ULAGANjEM U OSNOVNA SREDSTVA OD STRANE DRUGOG LICA, U SMISLU STAVA 1. OVOG ČLANA, SMATRA SE I ULAGANjE U OSNOVNI KAPITAL I POVEĆANjE OSNOVNOG KAPITALA, ODNOSNO ULOG I POVEĆANjE ULOGA IZVRŠENO U OSNOVNIM SREDSTVIMA, U SKLADU SA ZAKONOM.
U SLUČAJU IZ STAVA 6. OVOG ČLANA, OSNOVNA SREDSTVA VREDNUJU SE PO TRŽIŠNOJ (FER) VREDNOSTI.
Ako obveznik iz čl. 50a i 50b ovog zakona, smanji broj zaposlenih ispod broja utvrđenog u članu UKUPNO ZAPOSLENIH NA NEODREĐENO VREME U PORESKOM PERIODU U KOME JE ISPUNIO USLOVE ZA PORESKI KREDIT IZ ČLANA 50a stav 1. i članu 50b I ČLANA 50b stav 1. tačka 3), ili smanji procenat utvrđen u članu 50b stav 1. tačka 4), gubi pravo na poresko oslobođenje za celi period korišćenja poreskog oslobođenja i dužan je da plati porez koji se valorizuje primenom stope rasta cena na malo prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
Član 50d
U iznos ulaganja u osnovna sredstva iz čl. 50a i 50b ovog zakona ne uračunava se vrednost opreme koja je već u upotrebi u Republici.
Član 51.
Ako rezidentni obveznik ostvari dobit poslovanjem u drugoj republici, odnosno državi, na koju je plaćen porez u toj republici, odnosno državi, na račun poreza na dobit preduzeća utvrđenog prema odredbama ovog zakona odobrava mu se poreski kredit u visini poreza na dobit plaćenog u toj drugoj republici, odnosno državi.
Poreski kredit iz stava 1. ovog člana ne može biti veći od iznosa koji bi se obračunao primenom odredaba ovog zakona na dobit ostvarenu u drugoj republici, odnosno u inostranstvu.
Član 52.
Matičnom preduzeću – rezidentnom obvezniku Republike može se umanjiti obračunati porez na dobit preduzeća za iznos koji odgovara porezu koji je njegova nerezidentna filijala platila u drugoj republici, odnosno državi na dobit iz koje su isplaćene dividende koje se uključuju u prihode matičnog preduzeća i na te isplaćene dividende.
Prihodi od dividendi iz nerezidentne filijale uključuju se u prihode rezidentnog matičnog preduzeća u iznosu uvećanom za plaćeni porez na dobit preduzeća, odnosno porez po odbitku na dividende iz stava 1. ovog člana.
Poreski kredit iz stava 1. ovog člana može se koristiti za umanjenje obračunatog poreza matičnog preduzeća najviše do iznosa poreza koji bi po odredbama ovog zakona bio obračunat na dobit, odnosno na dividendu.
Neiskorišćeni deo poreskog kredita iz stava 1. ovog člana može se preneti na račun poreza matičnog preduzeća iz budućih obračunskih perioda, ali ne duže od 10 godina.
Matičnim preduzećem, u smislu ovog zakona, smatra se pravno lice koje poseduje akcije ili udele drugih pravnih lica pod uslovima predviđenim ovim zakonom.
Filijalom, u smislu ovog zakona, smatra se pravno lice u čijem kapitalu matično preduzeće učestvuje pod uslovima predviđenim ovim zakonom.
Član 53.
Pravo na poreski kredit iz člana 52. ovog zakona ima matično preduzeće koje je neprekidno u periodu od najmanje godinu dana koji prethodi podnošenju bilansa posedovalo 25% ili više akcija, odnosno udela nerezidentne filijale.
Obveznik iz stava 1. ovog člana je dužan da nadležnom poreskom organu podnese odgovarajuće dokaze o veličini svog učešća u kapitalu nerezidentne filijale, dužini trajanja tog učešća i porezu koji je filijala platila u drugoj republici, odnosno državi, zajedno sa njenim bilansom uspeha i poreskim bilansom.
Odredbe st. 1. i 2. ovog člana shodno se primenjuju i u slučaju kada matično preduzeće ostvaruje posrednu kontrolu nad nerezidentnom filijalom kroz posedovanje 25% ili više akcija, odnosno udela druge nerezidentne filijale.
Član 57.
Jednom odobreno poresko konsolidovanje primenjuje se najmanje pet godina.
Ako se pre isteka roka iz stava 1. ovog člana izmene uslovi iz člana 55. st. 1. i 2. ovog zakona, ili se jedno preduzeće, više povezanih preduzeća, ili sva povezana preduzeća u grupi naknadno opredele za pojedinačno oporezivanje pre isteka roka iz stava 1. ovog člana, sva povezana preduzeća su dužna da srazmeno plate razliku na ime poreske privilegije koju su iskoristili.
U SLUČAJU DA JE NAD JEDNIM ILI VIŠE POVEZANIH PREDUZEĆA KOJA KORISTE PORESKU KONSOLIDACIJU, PRE ISTEKA ROKA OD PET GODINA OTVOREN I OKONČAN POSTUPAK STEČAJA, GUBI SE PRAVO NA DALjU PORESKU KONSOLIDACIJU, BEZ OBAVEZE POVEZANIH PREDUZEĆA DA PLATE RAZLIKU POREZA NA IME VEĆ ISKORIŠĆENE PORESKE PRIVILEGIJE.
Član 62.
Kod duga prema poveriocu sa statusom povezanog lica iz člana 59. ovog zakona, poreskom obvezniku, izuzev banci ili drugoj finansijskoj organizaciji, ne priznaju se kao rashod u poreskom bilansu kamata i pripadajući troškovi iznad nivoa jednakog proizvodu četvorostruke vrednosti obveznikovog sopstvenog kapitala i,
1) u slučaju zajma denominovanog u dinarima, 110% kamatne stope koju Narodna banka Jugoslavije primenjuje na zajmove koje odobrava komercijalnim bankama na dan 31.12. prethodne godine; odnosno,
2) u slučaju deviznog zajma, 110% kamatne stope koju centralna banka države čija je valuta u pitanju primenjuje na zajmove koje odobrava komercijalnim bankama na dan 31.12. prethodne godine.
Sopstveni kapital, u smislu ovog zakona, jednak je razlici između aktive na osnovu koje obveznik ostvaruje dohodak, koji se uključuje u ukupan prihod, i dugova sa njom povezanih, s tim što su i aktiva i dugovi uprosečeni za stanje na dan 1.1. i 31.12. tekuće godine.
Kamata i pripadajući troškovi iznad nivoa predviđenog u stavu 1. ovog člana mogu se preneti kao rashod u poreskom bilansu za narednu godinu U NAREDNE TRI GODINE, DO IZNOSA POZITIVNE RAZLIKE IZMEĐU PRIZNATIH RASHODA KAMATA I PRIPADAJUĆIH TROŠKOVA I STVARNIH RASHODA KAMATA I PRIPADAJUĆIH TROŠKOVA U SVAKOM PORESKOM PERIODU.
Za banke i druge finansijske organizacije limit iz stava 1. ovog člana jednak je proizvodu desetostruke vrednosti sopstvenog kapitala i kamatne stope predviđene u tački 1, odnosno u tački 2. toga stava.
Ministar finansija bliže uređuje primenu kamate „van dohvata ruke“ i način sprečavanja utanjene kapitalizacije.
Član 67.
Poreski obveznik tokom godine porez na dobit plaća u vidu mesečnih akontacija, čiju visinu utvrđuje na osnovu poreske prijave za prethodnu godinu, ODNOSNO PORESKI PERIOD, u kojoj iskazuje i podatke od značaja za utvrđivanje visine akontacije u tekućoj godini.
Mesečna akontacija poreza na dobit plaća se do 15-og u mesecu za prethodni mesec.
Plaćanje mesečnih akontacija u skladu sa poreskom prijavom iz stava 1. ovog člana vrši se od prvog dana narednog meseca u odnosu na mesec u kome je prijava podneta.
Do početka plaćanja mesečne akontacije u skladu sa stavom 3. ovog člana, obveznik u tekućoj godini plaća mesečnu akontaciju u visini koja odgovara mesečnoj akontaciji iz poslednjeg meseca prethodnog poreskog perioda, A POČETKOM PLAĆANjA MESEČNE AKONTACIJE U SKLADU SA STAVOM 3. OVOG ČLANA, VISINA TIH AKONTACIJA SE KORIGUJE NAVIŠE ILI NANIŽE, TAKO DA SE UKUPNO PLAĆENE AKONTACIJE OD POČETKA TEKUĆE GODINE, ODNOSNO POČETKA PORESKOG PERIODA DOVEDU NA IZNOS KAO DA JE UPLATA AKONTACIJA VRŠENA U SKLADU SA PORESKOM PRIJAVOM IZ STAVA 3. OVOG ČLANA.
Na iznos mesečnih akontacija koje nisu plaćene u roku utvrđenom u stavu 2. ovog člana, poreski obveznik dužan je da obračuna i plati kamatu, u skladu sa zakonom kojim se uređuje poreski postupak i poreska administracija.
Član 71.
Porez po odbitku na prihode iz člana 40. ST. 1. I 2. ovog zakona za svakog obveznika i za svaki pojedinačno isplaćeni prihod isplatilac obračunava, obustavlja i uplaćuje na propisane račune u momentu isplate prihoda.
Porez po odbitku iz stava 1. ovog člana obračunava se i plaća po propisima koji važe u momentu isplate prihoda.
Član 112.
Novčanom kaznom od 100.000 do 600.000 dinara kazniće se za prekršaj obveznik:
1) ako ne obračuna i ne uplati porez po odbitku na dividende i udele, autorske naknade, kamate, kapitalne dobitke i naknade od zakupa nepokretnosti i pokretnih stvari (član 40. ST. 1. I 2 );
2) ako u propisanom roku ne prijavi poreskom organu otuđenje osnovnih sredstava (član 48. stav 7);
3) ako u poreskom bilansu ne iskaže posebno vrednost transakcija sa povezanim licima u skladu sa principom „van dohvata ruke“ (član 60);
4) ako poreskom organu ne dostavi bilans uspeha, bilans stanja i drugu dokumentaciju propisanu ovim zakonom (član 63. stav 2);
5) ako u propisanom roku ne podnese poreski bilans ili ako u poreskom bilansu podnese netačne podatke, što je za posledicu moglo da ima smanjenje poreske osnovice ili neosnovano ostvarivanje prava na poreske podsticaje ili ako ne podnese ostala propisana dokumenta (čl. 34, 63, 65. i 70.);
6) ako po otpočinjanju obavljanja delatnosti u propisanom roku ne da procenu prihoda, rashoda i dobiti za poslovnu godinu (član 64);
7) ako ne uveća mesečnu akontaciju ili ne izvrši uplatu mesečne akontacije u propisanom roku (član 67. st. 2 i 3. i član 68. stav 2.);
8) ako u propisanom roku ne izvrši uplatu razlike poreza obračunatog u poreskoj prijavi i uplaćenih mesečnih akontacija poreza (član 66. st. 2. i 3);
9) AKO U PROPISANOM ROKU NE IZVRŠI UPLATU PO REŠENjU NADLEŽNOG PORESKOG ORGANA (ČLAN 70a STAV 2).
Za radnje iz stava 1. ovog člana odgovorno lice u pravnom licu kazniće se za prekršaj novčanom kaznom od 2.500 do 20.000 dinara.