PREDLOG ZAKONA O IZMENI
ZAKONA O IZDAVANjU PUBLIKACIJA
Član 1.
U Zakonu o izdavanju publikacija («Službeni glasnik RS», br. 37/91, 53/93, 67/93 i 48/94), u članu 7. stav 1. menja se i glasi:
«Međunarodne standardne brojeve za sve vrste publikacija (ISBN, ISSN, ISMN, DOI i dr.) određuje Narodna biblioteka Srbije.»
Član 2.
Jugoslovenski bibliografski institut predaće Narodnoj biblioteci Srbije odgovarajuće predmete i arhivu u vezi s poslovima određivanja međunarodnih standardnih brojeva za sve vrste publikacija (ISBN, ISSN, ISMN, DOI i dr.), u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 3.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u «Službenom glasniku Republike Srbije».
O B R A Z L O Ž E Nj E
I Pravni osnov
Pravni osnov za donošenje Zakona o izmeni Zakona o izdavanju publikacija, sadržan je u odredbi člana 72. stav 1. tačka 6. Ustava Republike Srbije («Službeni glasnik RS», broj 1/90), prema kojoj, pored ostalog, Republika Srbija uređuje i obezbeđuje sistem u oblasti kulture i zaštite kulturnih dobara.
II Razlozi za donošenje izmene ovog zakona
Zakonom o javnim službama («Službeni glasnik RS», br. 42/91 i 71/94), u članu 3. i 4. propisano je da delatnosti iz oblasti kulture obavljaju ustanove radi obezbeđivanja ostvarivanja prava građana utvrđenih zakonom, a koje u tu svrhu mogu osnivati Republika, autonomna pokrajina, grad opština i druga pravna i fizička lica. Saglasno tome, Republika Srbija je Zakonom o bibliotečkoj delatnosti («Službeni glasnik RS», broj 34/94) u članu 11. utvrdila da opšti interes u bibliotečkoj delatnosti ostvaruje Narodna biblioteka Srbije.
Prema članu 10. tačka 10. Zakona o bibliotečkoj delatnosti, obavljanje matičnih funkcija u oblasti bibliotečke delatnosti povereno je Narodnoj biblioteci Srbije. Opšti interes u bibliotečkoj delatnosti, utvrđen napred navedenim članom − i to u tački 2, «izrada tekuće, retrospektivne i druge bibliografije srpskog naroda i nacionalnih manjina koje žive u Republici Srbiji», tački 3, «prijem i čuvanje obaveznog primerka štampane publikacije, upotpunjavanje nacionalnog fonda bibliotečke građe; organizovanje centralizovane katalogizacije i vođenje centralnog katloga bibliotečke građe», i tački 7, «koordiniranje izgradnje i razvoja jedinstvenog bibliotečko-informacionog sistema na jedinstvenoj informatičkoj tehnologiji u Republici» − ostvaruje Narodna biblioteka Srbije, s tim što, prema članu 11. istog zakona, u ostvarivanju opšteg interesa sarađuje sa Bibliotekom Matice srpske u Novom Sadu.
Prema članu 7. stav 1. Zakona o izdavanju publikacija («Službeni glasnik RS», br. 37/91, 53/93, 67/93 i 48/94), Jugoslovenski bibliogrfski institut određuje međunarodni standardni broj knjige ISBN. Međutim, prema članu 13. Zakona o bibliotečkoj delatnosti, Narodna biblioteka Srbije obavlja kataloški opis publikacija CIP. Po međunarodnim stručnim standardima sastavni deo CIP-a jesu međunarodni standardni brojevi publikacija: ISBN (monografskih), ISSN (serijskih), ISMN (muzičkih) i DOI (digitalnih).
U cilju uspostavljanja racionalnije organizacije posla, s gledišta bibliotečko-informacionog sistema neophodno je da se Narodnoj biblioteci Srbije, kao ustanovi koja u oblasti bibliotečke delatnosti obavlja matične funkcije, poveri vršenje poslova izdavanja međunarodnih standardnih brojeva publikacija (ISBN, ISSN, ISMN i DOI), koji su, po međunarodnim standardima sastavni deo CIP-a.
Ovakvim rešenjem u Narodnoj biblioteci Srbije stekle bi se sledeće funkcije: izrada i distribucija tekuće nacionalne bibliografije, koja bi se temeljila na centralnom elektronskom katalogu sistema uzajamne katalogizacije, za koji, kao vitalni deo jedinstvenog bibliotečko-informacionog sistema, odgovara Narodna biblioteka Srbije; prijem i čuvanje obaveznog primerka štampane publikacije; izrada ISBN, ISSN, ISMN i DOI, koji označavaju organizaciono i stručno objedinjavanje sa servisom CIP Narodne biblioteke Srbije; prevođenje i distribucija tablica Univerzalne decimalne klasifikacije (UDK), čime se takođe postiže organizaciono i stručno objedinjavanje s predmetnim i stručnim katalogom Narodne biblioteke Srbije; objedinjavanje i koordiniranje referalnih poslova (rad na bibliografijama), s čime u vezi stoje i poslovi održavanja centralnog kataloga stranih serijskih publikacija i baza podataka.
Imajući u vidu napred navedeno, najracionalnije je – i za Narodnu biblioteku Srbije i za korisnike njenih usluga – da se svi ti poslovi obavljaju na jednom mestu, a što bi se i ostvarilo predloženim rešenjem, pogotovu stoga što je Narodna biblioteka Srbije osposobljena da te poslove, koji pripadaju istom kontekstu, obavlja.
U cilju urednog obavljanja navedenih poslova neophodno je da odgovarajuće predmete i arhivu, koji se odnose na te poslove, preuzme Narodna biblioteka Srbije.
III Razlozi za donošenje zakona po hitnom postupku
Zakon o izmeni Zakona o izdavanju publikacija potrebno je doneti po hitnom postupku, jer bi nedonošenjem ovog zakona po hitnom postupku nastale štetne posledice po rad Narodne biblioteke Srbije.
Naime, prema članu 10. tačka 10. Zakona o bibliotečkoj delatnosti, obavljanje matičnih funkcija predstavlja opšti interes u oblasti bibliotečke delatnosti, a članom 11. ovog zakona propisano je da opšti interes utvrđen ovim zakonom ostvaruje Narodna biblioteka Srbije. Narodna biblioteka Srbije, prema članu 13. Zakona o bibliotečkoj delatnosti, obavlja kataloški opis publikacija CIP, a po međunarodnim stručnim standardima sastavni deo CIP-a jesu međunarodni standardni brojevi publikacija: ISBN (monografskih), ISSN (serijskih), ISMN (muzičkih) i DOI (digitalnih).
Iz navedenih odredaba sledi da zakon izričito nalaže da opšti interes u oblasti bibliotečke delatnosti ostvaruje Narodna biblioteka Srbije, te bi daljim obavljanjem poslova koji po zakonu pripadaju Narodnoj biblioteci Srbije od strane Jugoslovenskog bibliografskog instituta, Narodnoj biblioteci Srbije bilo onemogućeno da u potpunosti obavlja matične funkcije koje joj po zakonu pripadaju.
Donošenjem ovog zakona, Narodnoj biblioteci Srbije bila bi vraćena nadležnost koja joj je određena zakonom, a izbeglo bi se i dupliranje poslova koje je i sa ekonomskog i sa organizacionog stanovišta potpuno neopravdano i neracionalno.
IV Dodatna sredstva
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti dodatna sredstva u budžetu Republike Srbije.
PREGLED ODREDABA ZAKONA KOJE SE MENjAJU
Član 7.
Međunarodni standardni broj knjige (ISBN) određuje Jugoslovenski
bibliografski institut.
Izdavač je dužan da na svakoj knjizi odštampa kataloški zapis CIP koji prema međunarodnim standardima izrađuje Narodna biblioteka Srbije. Svaku naknadnu izmenu u publikaciji, po dobijenom kataloškom zapisu, izdavač je dužan da dostavi Narodnoj biblioteci Srbije pre štampanja.
Radi izrade kataloškog zapisa izdavač knjige dužan je da Narodnoj biblioteci Srbije dostavi kompletan štamparski otisak posle revizije. Kataloški zapis, izdvojen iz ostalih podataka, štampaće se grafički uočljivo, u neizmenjenom obliku.
Član 7.
MEĐUNARODNESTANDARDNE BROJEVE ZA SVE VRSTE PUBLIKACIJA (ISBN, ISSN, ISMN, DOI I DR.) ODREĐUJE NARODNA BIBLIOTEKA SRBIJE.