O B R A Z L O Ž E Nj E
I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u članu 97. stav 1. tačka 6. Ustava Republike Srbije, kojim se utvrđuje da Republika Srbija, uređuje i obezbeđuje, između ostalog, jedinstveno tržište, pravni položaj privrednih subjekata i sistem obavljanja pojedinih privrednih i drugih delatnosti.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
Oblast tehničkog zakonodavstva je do sada bila uređena Zakonom o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti („Službeni glasnik RS”, broj 36/09), kao i podzakonskim aktima donetim na osnovu tog zakona. Ovaj zakon je u bio delimično usaglašen sa evropskom regulativom u ovoj oblasti koja je važila u vreme njegovog donošenja.
Nakon perioda primene ovog zakona u trajanju od osam godina, praksa je pokazala da je u cilju efikasnijeg obavljanja poslova iz oblasti tehničkog zakonodavstva neophodno propisati nova zakonska rešenja. Ovo naročito imajući u vidu potrebu daljeg usaglašavanja tehničkog zakonodavstva u Republici Srbiji sa regulativom i praksom koja se primenjuje u Evropskoj uniji, odnosno sa odredbama Odluke EU br. 768/2008 Evropskog parlamenta i Saveta od 9. jula 2008. godine o zajedničkom okviru za trgovanje proizvodima i ukidanju odluke 93/465/EEZ (Decision No 768/2008/EC of the European Parliament and of the Council of 9 July 2008 on a common framework for the marketing of products, and repealing Council Decision 93/465/EEC). Ova potreba je naročito došla do izražaja nakon bilateralnog i eksplanatornog skrininga za Poglavlje 1 – Sloboda kretanja roba, održanih u 2014. godini, te nakon pripreme i dostavljanja Evropskoj komisiji nacrta Strategije i Akcionog plana za harmonizovanu oblast u okviru pripreme za otvaranje tog pregovaračkog poglavlja, u decembru 2016. godine.
U skladu sa važećim zakonom, ministarstvo nadležno za poslove privrede – Ministarstvo privrede obavlja poslove koji se odnose na tehničke propise, što uključuje propisivanje osnova za donošenje tehničkih propisa i ocenjivanje usaglašenosti proizvoda, pripremu i donošenje tehničkih propisa, imenovanje tela za ocenjivanje usaglašenosti, prijavljivanje tehničkih propisa i tela za ocenjivanje usaglašenosti, priznavanje inostranih isprava o usaglašenosti i sprovođenje drugih aktivnosti koje su u funkciji podrške navedenim poslovima.
S obzirom da se ovim zakonom sistemski uređuje oblast tehničkog zakonodavstva, poslovanje privrednih subjekata u Republici Srbiji i zaštita zdravlja i bezbednosti potrošača, predlagač kroz tekst Predloga zakona definiše pravni osnov za unapređivanje tehničkog zakonodavstva, usklađivanje sa najboljom praksom EU i savremenim standardima u oblasti tehnike, poboljšanje uslova za poslovanje i razvoj srpske privrede, kao i smanjivanje nelojalne konkurencije i uklanjanje neopravdanih prepreka trgovini. Takođe, Predlogom zakona se omogućava unapređivanje zaštite javnih interesa kao što je zaštita zdravlja i bezbednosti potrošača i drugih korisnika, zaštita imovine, zaštita životne sredine i zaštitu na radu.
Analiza primene važećeg zakona je identifikovala određene probleme u vezi sa funkcionisanjem i implementacijom tehničkog zakonodavstva: (1) neusaglašenost određenog broja proizvoda koji se isporučuju na tržište, (2) neujednačen učinak imenovanih tela i (3) složenost i neadekvatnost dela važećih tehničkih propisa (4) neodgovarajući ili nedovoljan pravni osnov u važećem zakonu za formulisanje odredaba pojedinih kategorija podzakonskih akata.
Ocenjeno je da će se značajan deo ovih problema rešiti nastavljanjem usklađivanja sa važećim zakonodavstvom EU u ovoj oblasti, što se posebno odnosi na punu harmonizaciju sa Odlukom EU br. 768/2008, te brojne sektorske direktive objedinjene u tzv. Novom paketu za trgovanje proizvodima, uputstvom i vodičima EU, posebno „Blue Guide“ („Plavi vodič”) o sprovođenju pravila EU o proizvodima iz 2016. godine. Takođe, javila se potreba i za preciziranjem odredbi koje, nezavisno od zajedničkog tj. harmonizovanog zakonodavstva EU, predstavljaju pravni osnov za uređivanje tzv. neharmonizovane oblasti, odnosno tehničkih propisa koji su isključivo nacionalnog tipa, a u skladu sa Uredbom EU 764/2008.
Pomenuti propisi EU su doneli važne novine u tehničkom zakonodavstvu, koje uključuju i pooštrene zahteve za ispunjavanje uslova za imenovanje tela za ocenjivanje usaglašenosti, dodatne režime u vezi sa tržišnim nadzorom, pojačanu odgovornost i precizirane obaveze isporučilaca u funkciji zaštite bezbednosti potrošača i korisnika, posebno u vezi sa dokumentacijom koja prati proizvod na tržištu kao i i obavezom jačanja saradnje privrednika sa organima tržišnog nadzora.
Istovremeno se javila i potreba za rasterećenjem privrednika posebno u vezi sa obavezama administrativne prirode koje nisu neophodne sa stanovišta realnog obezbeđivanja ispunjenosti bezbednosnih zahteva, ili predstavljaju nepotrebne prepreke trgovini, ili ne uzimaju u dovoljnoj meri status malih i srednjih preduzeća prilikom propisivanja određenih obaveza.
Imajući u vidu sve gorenavedeno, ocenjeno je da samo donošenjem novog zakona mogu biti prevaziđeni uočeni problemi u primeni, naročito ako se uzme u obzir da je više od dve trećine odredbi važećeg zakona potrebno izmeniti kako bi se postigao planirani efekat.
III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
Čl. 1-3. ovog zakona propisuju predmet, područje primene i značenje pojedinih izraza. Ovaj zakon uređuje način propisivanja tehničkih zahteva za proizvode, način ocenjivanja usaglašenosti proizvoda sa zahtevima tehničkih propisa, obaveze isporučilaca i vlasnika proizvoda, pretpostavka usaglašenosti, zaštitna klauzula i klauzula o uzajamnom priznavanju, važenje inostranih isprava o usaglašenosti, obaveštavanje o tehničkim propisima i postupcima ocenjivanja usaglašenosti, opšti zahtevi za imenovanje i obaveze imenovanih tela, notifikacija tela za ocenjivanje usaglašenosti i tehničkih propisa, vođenje registara, kao i vršenje nadzora nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona.
U pogledu primene i odnosa prema drugim zakonima potrebno je naglasiti da je ovo „krovni” zakon za propisivanje tehničkih zahteva, pri čemu se mora imati u vidu da se tehnički propisi mogu pripremati i donositi i na osnovu posebnih (sektorskih) zakona. Sve ovo čini „regulisano područje” u pogledu bezbednosti proizvoda. U slučaju da za pojedine proizvode nisu propisani tehnički zahtevi po napred navedenim osnovama, u pogledu bezbednosti proizvoda na tržištu i tokom upotrebe primenjivaće se Zakon o opštoj bezbednosti proizvoda.
Ovaj zakon se primenjuje na sve proizvode, osim na proizvode za koje su tehnički zahtevi uređeni posebnim zakonima i propisima donetim na osnovu tih zakona. Ukoliko su tehnički zahtevi za pojedine proizvode propisani na osnovu posebnih zakona i propisa donetih na osnovu tih zakona, a tim zakonima i propisima nisu uređena pojedina pitanja koja uređuje ovaj zakon, na ta pitanja se primenjuju odredbe ovog zakona.
Odredbe ovog zakona kojima se uređuje način donošenja tehničkih propisa, vođenje registara, klauzula o uzajamnom priznavanju, Srpski znak usaglašenosti, postupak i način imenovanja tela za ocenjivanje usaglašenosti, postupak i način notifikacije tela za ocenjivanje usaglašenosti, postupak i način nadzora nad imenovanim i notifikovanim telima i notifikacija tehničkih propisa, primenjuju se i na proizvode za koje su tehnički zahtevi uređeni posebnim zakonima i propisima donetim na osnovu tih zakona.
Neophodno je da pojedine odredbe ovog zakona zadrže univerzalni karakter radi centralizovanog vođenja registra tehničkih propisa i prijavljivanja tehničkih propisa u skladu sa međunarodnim obavezama, kao i radi prijavljivanja imenovanih tela za ocenjivanje usaglašenosti.
U pogledu terminologije (član 3.) zakonodavac se rukovodio izrazima i definicijama iz referentnih dokumenata (srpski i međunarodni standardi, dokumenti EU), ali uz neophodne izmene i prilagođavanje sadržini i potrebama ovog zakona.
Čl. 4-6. ovog zakona uređuju pojam tehničkog propisa, način donošenja tehničkog propisa i način propisivanja tehničkih zahteva, kao najvažnijeg elementa tehničkog propisa, čime proizvod u smislu bezbednosti, postaje deo regulisanog područja na tržištu. Potrebno je naglasiti da regulisano područje postoji samo kada su tehnički zahtevi direktno ili indirektno sadržani u tehničkom propisu. Kad su tehnički zahtevi deo standarda na koji se ne poziva niti jedan tehnički propis, radi se o neregulisanom području, a ispunjavanje tih tehničkih zahteva unapređuje kvalitet proizvoda, ali ne obavezuje proizvođača na primenu istih. Kod regulisanog područja tehnički zahtevi se propisuju kao obavezni, ali samo kad je to neophodno radi bezbednosti, pri čemu se mora voditi računa o pomirenju dva, po pravilu konfrontirana cilja, od kojih je jedan bezbednost proizvoda, a drugi izbegavanje prepreka trgovini.
Član 7. uređuje tzv. pretpostavku usaglašenosti, odnosno da se tehničkim propisom može propisati da se pretpostavlja da je proizvod usaglašen sa propisanim tehničkim zahtevima ako je usaglašen sa odgovarajućim srpskim standardima kojima su preuzeti harmonizovani standardi, ili, ukoliko nema takvih standarda u određenoj oblasti, drugim relevantnim standardima ili tehničkim specifikacijama za tu oblast. Spisak srpskih standarda ili tehničkih specifikacija sastavlja ministar koji rukovodi radom nadležnog ministarstva (u daljem tekstu: nadležni ministar) i objavljuju se u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
Čl. 8-10. uređuju propisivanje ocenjivanja usaglašenosti, što predstavlja drugi važan elemenat tehničkog propisa. Pošto se tehničkim propisom utvrde tehnički zahtevi za pojedine proizvode, potrebno je utvrditi i odgovarajuće postupke ocenjivanja usaglašenosti proizvoda sa tim zahtevima, a takođe i definisati ko ih i na koji način sprovodi. U zavisnosti od grupa proizvoda i opasnosti koje proizvod može predstavljati, Zakon predviđa različite subjekte koji mogu sprovoditi postupke ocenjivanja usaglašenosti, i to: proizvođača, imenovano, odnosno notifikovano telo za ocenjivanje usaglašenosti (laboratorija, kontrolno ili sertifikaciono telo) ili državu (organ državne uprave) za proizvode koji predstavljaju najveće rizike. Zakon, takođe, predviđa da će se tehničkim propisom odrediti i vrste isprave o usaglašenosti koju je proizvođač, zastupnik, odnosno uvoznik, dužan da za određeni proizvod sačini ili obezbedi, pre njegovog stavljanja na tržište ili upotrebu.
Takođe, ovaj zakon predviđa da se tehničkim propisom može propisati da pojedine aktivnosti ocenjivanja usaglašenosti sprovodi telo za ocenjivanje usaglašenosti akreditovano u skladu sa odgovarajućim srpskim standardom koji sadrži zahteve za tela za ocenjivanje usaglašenosti.
Ovaj zakon predviđa i da se način sprovođenja ocenjivanja usaglašenosti, načela i glavni principi ocenjivanja usaglašenosti, način određivanja troškova ocenjivanja usaglašenosti, moduli i isprave o usaglašenosti uređuju propisom koji donosi Vlada.
Takođe, ovaj zakon uređuje načela propisivanja postupaka ocenjivanja usaglašenosti i modula u harmonizovanoj oblasti tako da modul bude odgovarajući za određeni proizvod, odnosno grupu proizvoda, da modul bude odgovarajući u odnosu na vrstu, prirodu i stepen rizika koji predstavlja, odnosno koji može predstavljati proizvod, ako je obavezno učešće nezavisne treće strane, proizvođaču se omogućuje izbor između modula ocenjivanja usaglašenosti kojima se obezbeđuje garancija kvaliteta i modula sertifikacije proizvoda, kao i izbegavanje modula kojima se nameće preveliko opterećenje u odnosu na rizike za proizvode na koje se odnosi tehnički propis.
Čl. 11-13. uređuje se ocenjivanje usaglašenosti koje sprovodi proizvođač, imenovano telo i organ državne uprave. U cilju smanjenja troškova proizvođača, trend je da se država povlači iz uloge subjekta koji sprovodi ocenjivanje usaglašenosti (npr. kod široke lepeze tehničkih proizvoda). Tako, ovaj zakon propisuje da u skladu sa zahtevima tehničkog propisa proizvođač može samostalno da izvrši ocenjivanje usaglašenosti sopstvenog proizvoda sa zahtevima iz tehničkog propisa i da o tome sačini deklaraciju o usaglašenosti, kao i da obezbedi potrebnu tehničku dokumentaciju.
U tehničkom propisu kojim je preuzeto harmonizovano zakonodavstvo EU, ukoliko pojedine aktivnosti ocenjivanja usaglašenosti sprovodi akreditovano telo u sastavu proizvođača, to telo mora da bude organizovano kao zasebna organizaciona jedinica, ne sme da učestvuje u izradi, isporuci, montaži, korišćenju ili održavanju proizvoda čiju usaglašenost ocenjuje i može da pruža usluge isključivo proizvođaču u čijem se sastavu nalazi.
Predlogom zakona je predviđeno da će se posebni zahtevi za akreditovana tela u sastavu proizvođača bliže urediti propisom koji donosi Vlada.
Takođe, Predlog zakona propisuje da, u skladu sa zahtevima tehničkog propisa, imenovano telo za ocenjivanje usaglašenosti kao „nezavisna treća strana”, potvrđuje usaglašenost proizvoda pre njegovog stavljanja na tržište. Pravni poredak zahteva od proizvođača da se, u cilju potvrđivanja usaglašenosti njegovog proizvoda sa propisanim zahtevima, obrati telu koje je za te poslove imenovalo nadležno ministarstvo. U tom delu država samo propisuje pravila, a na proizvođaču je sloboda izbora koje telo će izabrati.
Kada je posebnim zakonom ili tehničkim propisom utvrđeno da ocenjivanje usaglašenosti sprovodi organ državne uprave, nadležni organ državne uprave sprovodi ocenjivanje usaglašenosti u skladu sa postupcima utvrđenim tim propisom.
Kada je posebnim zakonom ili tehničkim propisom utvrđeno da ocenjivanje usaglašenosti sprovodi organ državne uprave, tim propisom se može propisati da za potrebe tog organa određene aktivnosti ocenjivanja usaglašenosti sprovodi ovlašćeno, odobreno ili drugo telo za ocenjivanje usaglašenosti, kome je taj organ odobrio aktivnosti ocenjivanja usaglašenosti.
Članom 14. Predloga zakona propisan je Srpski znak usaglašenosti, kao i označavanje proizvoda ovim znakom, ako je to utvrđeno tehničkim propisom.
Čl. 15-22. uređuju se pitanja koja se odnose na opšte zahteve za imenovanje tela za ocenjivanje usaglašenosti, obaveze imenovanog tela u vezi sa angažovanjem podizvođača, donošenje rešenja o imenovanju tela za ocenjivanje usaglašenosti, obaveštenja koja dostavlja imenovano telo, nadzor nad radom imenovanih tela, suspenziju ili oduzimanje imenovanja, notifikaciju tela za ocenjivanje usaglašenosti Evropskoj komisiji i državama članicama Evropske unije, kao i posebni zahtevi za organ nadležan za notifikaciju. Uređivanje ovih pitanja je od naročitog značaja za prenošenje, kao i za sprovođenje evropskih direktiva novog pristupa zasnovanih na Odluci 768/2008/EZ.
Članom 15. su predviđeni opšti zahtevi za imenovanje. Država zadržava pravo da reguliše pitanja kompetentnosti tela za ocenjivanje usaglašenosti i da njihovu osposobljenost za sprovođenje poslova ocenjivanja usaglašenosti utvrdi u postupku imenovanja. U odnosu na rešenja iz važećeg zakona, predviđeno je da se tehničkim propisom moraju urediti i zahtevi za imenovano telo u pogledu njegovog pravnog statusa, kao i zahtevi koji se odnose na odgovornost imenovanog tela za aktivnosti koje poverava podizvođaču.
Čl. 16. i 18. uređuju se obaveze imenovanih tela u vezi sa angažovanjem podizvođača i obaveštavanjem, u skladu sa Odlukom 768/2008/EZ. Ove odredbe su uglavnom nepromenjene u odnosu na rešenja iz važećeg zakona i podzakonskih akata, osim odredbe iz člana 18. stav 3. Predloga zakona kojom se predviđa mogućnost da se tehničkim propisom uredi međusobno obaveštavanje imenovanih tela u vezi sa rezultatima ocenjivanja usaglašenosti.
Članom 17. uređuje se donošenje rešenja o imenovanju tela za ocenjivanje usaglašenosti od strane nadležnog ministra. Novina u odnosu na rešenja iz važećeg zakona jeste u tome da rešenje o imenovanju može biti vremenski ograničeno ili doneto pod raskidnim ili odložnim uslovom. Ovim članom uređuje se i uloga akreditacije u postupku imenovanja. Zakonodavac je predvideo da se pri donošenju rešenja o imenovanju uzima u obzir sertifikat o akreditaciji koji je izdalo Akreditaciono telo Srbije, u meri u kojoj su propisani postupci ocenjivanja usaglašenosti obuhvaćeni obimom akreditacije, kao i da se uzima u obzir ispunjenost zahteva srpskih standarda kojima su preuzeti relevantni harmonizovani standardi koji sadrže zahteve za tela za ocenjivanje usaglašenosti, u meri u kojoj su ti zahtevi obuhvaćeni navedenim standardima. Istovremeno, uvažen je princip da akreditacija ne mora biti i jedino sredstvo za utvrđivanje kompetentnosti tela za ocenjivanje usaglašenosti.
Čl. 19. i 20. Predloga zakona uređuje se nadzor nad radom imenovanih tela, odnosno nadzor nad ispunjavanjem propisanih zahteva za imenovanje tela za ocenjivanje usaglašenosti i nad izvršavanjem propisanih obaveza imenovanih tela. Predviđena je i mogućnost suspenzije ili oduzimanja imenovanja telu za ocenjivanje usaglašenosti, ako nadležni ministar utvrdi da imenovano telo više ne ispunjava propisane zahteve za imenovana tela ili da ne izvršava svoje obaveze, odnosno da izvršava obaveze na način koji nije u skladu sa odredbama ovog zakona i tehničkog propisa na osnovu kojeg je doneto rešenje o imenovanju. Novina je i odredba kojom nadležni ministar, prilikom donošenja rešenja o oduzimanju imenovanja, može odlučiti o periodu u kome telo za ocenjivanje usaglašenosti kome se oduzima imenovanje ne može podneti novi zahtev za imenovanje, pri čemu je propisan period od najmanje dve godine od dana pravnosnažnosti rešenja o oduzimanju imenovanja.
Čl. 21. i 22. uređuju se pitanja u vezi sa notifikacijom tela za ocenjivanje usaglašenosti Evropskoj komisiji i državama članicama EU, u skladu sa Odlukom 768/2008/EZ. Ovo je zbog toga što u delu tehničkog zakonodavstva kojim se preuzima harmonizovano zakonodavstvo EU mora biti predviđeno da ocenjivanje usaglašenosti, od dana pristupanja Republike Srbije Evropskoj uniji, sprovodi, odnosno u njemu učestvuje u skladu sa zahtevima preuzetog harmonizovanog zakonodavstva EU, telo za ocenjivanje usaglašenosti koje je notifikovano Evropskoj komisiji i državama članicama EU, tj. notifikovano telo. Predlogom zakona se predviđa centralizovana notifikacija tela za ocenjivanje usaglašenosti, odnosno da je organ nadležan za notifikaciju ministarstvo nadležno za poslove tehničkih propisa, standardizacije, akreditacije, mera i dragocenih metala. Međutim, Predlogom se propisuje da organ nadležan za notifikaciju može notifikovati isključivo tela za ocenjivanje usaglašenosti koja su imenovana od strane nadležnog ministra. Iz navedenog proizlazi da se utvrđivanje ispunjenosti propisanih zahteva za notifikovana tela i nadzor nad radom tih tela poverava nadležnom ministarstvu (ministarstvu nadležnom za donošenje tehničkog propisa), ali da organ nadležan za notifikaciju ostaje odgovoran za primenu propisanih postupaka za ocenjivanje i notifikaciju, kao i nadzor nad radom tela za ocenjivanje usaglašenosti, u skladu sa Odlukom 768/2008/EZ. Predviđeno je da će se postupak notifikacije tela za ocenjivanje usaglašenosti, način utvrđivanja ispunjenosti propisanih opštih i posebnih zahteva za notifikovana tela, nadzor nad radom tih tela, kao i suspenzija i povlačenje notifikacije urediti propisom koji donosi Vlada. U članu 22. propisuju se posebni zahtevi za nadležne organe u vezi sa obavljanjem poslova notifikacije u skladu sa Odlukom 768/2008/EZ.
Čl. 23. do 32. uređuju se obaveze isporučilaca i vlasnika proizvoda.
Članom 23. utvrđuje se opšta obaveza da proizvodi koji se isporučuju na tržištu i stavljaju u upotrebu moraju ispunjavati zahteve svih tehničkih propisa koji se odnose na te proizvode. Propisuje se i odgovornost isporučilaca za usaglašenost proizvoda koje isporučuje na tržištu u zavisnosti od svoje uloge u lancu isporuke, kao i za tačnost i potpunost podataka koje pružaju o proizvodima koje isporučuju na tržištu.
Može se uočiti da se odredbama člana 23. ne pokriva samo stavljanje na tržište već sve faze u lancu isporuke, pa je samim tim proizvod pod nadzorom tokom lanca isporuke, ali i u upotrebi.
Osnovni cilj ovog zakona je da se na tržište stavljaju, odnosno isporučuju proizvodi koji su usaglašeni sa tehničkim i drugim zahtevima, a pre svega onim bezbednosnim i drugim zahtevima kojima se štite osnovne vrednosti društva koje predstavljaju javni interes (naročito život, zdravlje i bezbednost ljudi, zaštita životne sredine i imovine).
Uloge, tj. opšte obaveze različitih isporučilaca proizvoda (proizvođača, zastupnika, uvoznika i distributera) uređuju se čl. 24. do 27. Predloga zakona. Najvažnija je uloga proizvođača, koji je odgovoran za projektovanje i izradu proizvoda, pa su stoga i njegove obaveze najveće. Predviđeno je da proizvođač zastupniku može, pisanim ovlašćenjem, preneti svoje obaveze, ali ne i obavezu obezbeđivanja da je proizvod koji stavlja na tržište projektovan i izrađen u skladu sa propisanim zahtevima, kao ni sačinjavanje tehničke dokumentacije. Imajući u vidu da su i uvoznici lica koja stavljaju proizvode na tržište, i to proizvode iz drugih zemalja, njihove odgovornosti i obaveze u velikoj meri odgovaraju odgovornostima i obavezama proizvođača. Na kraju, obaveze distributera su, između ostalog, da postupaju savesno u pogledu propisanih zahteva za proizvode kako bi obezbedili da na tržištu isporučuju isključivo proizvode koji su usaglašeni sa tim zahtevima. U odnosu na rešenja iz važećeg zakona, obaveze isporučilaca su opštije i brojnije i daje se ovlašćenje za njihovo detaljnije uređivanje u tehničkom propisu, u skladu sa potrebama u različitim proizvodnim sektorima.
Čl. 28-29. utvrđuju se posebne obaveze uvoznika i distributera, ako stavljaju na tržište proizvode pod svojim imenom ili trgovačkim znakom ili izmene proizvod koji je već stavljen na tržište, u meri koja utiče na usaglašenost sa zahtevima iz tehničkih propisa.
Član 30. predstavlja novo rešenje, u skladu sa Odlukom 768/2008/EZ, za utvrđivanje lanca isporuke proizvoda, s obzirom da se propisuje obaveza isporučilaca da čuvaju i da, na zahtev nadležnog inspektora, dostavljaju podatke o svim isporučiocima od kojih su nabavili proizvode, kao i o svim isporučiocima kojima su isporučili proizvode.
Članom 31. propisano je da vlasnik proizvoda, za koji je tehničkim propisom utvrđena obaveza pregleda radi potvrđivanja usaglašenosti proizvoda tokom veka upotrebe, može da stavi u upotrebu taj proizvod, odnosno da omogući upotrebu tog proizvoda, samo ako su izvršeni propisani pregledi kojima je potvrđena njegova usaglašenost. Ovo je predviđeno kako bi se pojedine evropske direktive u celosti mogle preuzeti, npr. za liftove ili opremu pod pritiskom. Ovim odredbama daje se mogućnost da se pregledima proverava da li proizvod i tokom veka upotrebe zadovoljava zahteve u pogledu bezbednosti. Niži, ali ipak bezbedan, nivo tehničkih zahteva može biti propisan za „vek upotrebe” proizvoda, a mora se obezbediti odgovarajuća kompetentnost tela koje vrši propisane preglede. Propisuje se da ove preglede mogu vršiti imenovana ili akreditovana tela za ocenjivanje usaglašenosti ili organi državne uprave. Novina u odnosu na rešenja iz važećeg zakona jeste odredba kojim se propisuje da se, ako se tehnički propis primenjuje na složen proizvod, odnosno postrojenje, tim propisom može utvrditi obaveza vlasnika da čuva propisanu dokumentaciju, kao i da dokaže usaglašenost u slučaju osnovane sumnje u usaglašenost. Ova odredba je neophodna za obezbeđivanje pune primene odredaba iz pojedinih evropskih direktiva koje se u određenoj meri primenjuju i na postrojenja, kao što je npr. direktiva u oblasti elektromagnetske kompatibilnosti.
Članom 32. Predloga zakona propisano je važenje inostranih isprava o usaglašenosti. Predviđeno je da isprava o usaglašenosti koju je izdalo inostrano telo za ocenjivanje usaglašenosti, važi u Republici Srbiji ako je izdata u skladu sa potvrđenim međunarodnim sporazumima čiji je potpisnik Republika Srbija. Ovim članom propisani su i uslovi pod kojima nadležni ministar može rešenjem priznati važenje inostrane isprave o usaglašenosti. Ovim članom Predloga zakona predviđeno je i da na osnovu rešenja o priznavanju inostrane isprave iz stava 2. ovog člana, proizvođač, zastupnik ili uvoznik stavlja Srpski znak usaglašenosti, ukoliko je to propisano srpskim tehničkim propisom. Takođe, predviđeno je i da se način i postupak priznavanja isprava iz stava 2. ovog člana uređuje propisom koji donosi Vlada. Predviđeno je i da se na pitanja koja ovim zakonom nisu posebno uređena, a odnose se na postupak priznavanja važenja inostrane isprave, primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje opšti upravni postupak.
Članom 33. Predloga zakona propisana je nadležnost Ministarstva za vođenje određenih registara, kao i da će postupak upisa u registar, sadržinu i način vođenja registara, bliže propisati ministar nadležan za poslove koji se odnose na tehničke propise.
Član 34. Predloga zakona propisuje notifikaciju tehničkih propisa u pripremi, odgovarajućim organima, u skladu sa pravilima međunarodnih i evropskih sporazuma čiji je Republika Srbija potpisnik.
Članom 35. Predloga zakona propisano je pružanje informacija domaćim i stranim pravnim i fizičkim licima i drugim zainteresovanim stranama, od strane Ministarstva, kao informativnog centra za proizvode.
Član 36. propisuje organizaciju aktivnosti i preduzimanje mera u okviru tržišnog nadzora.
Član 37. predviđa propise po kojima su nadležni organi dužni da organizuju i sprovode nadzor, ciljeve koje postižu svojim aktivnostima i merama koje preduzimaju u skladu sa zakonom, kao i bliže određivanje tih organa.
Član 38. propisuje ovlašćenja nadležnog inspektora u vršenju nadzora, osim mera za koje je ovlašćen drugim propisima.
Čl. 39. i 40. propisuju postupanje sa proizvodima koji predstavljaju rizik, kao i postupanje sa usaglašenim proizvodima koji predstavljaju rizik.
Član 41. utvrđuje formalnu neusaglašenost proizvoda.
Član 42. propisuje, izuzetno od odredaba čl. 39. do 41. Predloga zakona, preduzimanje odgovarajuće mere od strane nadležnog inspektora, za ograničavanje ili zabranu isporuke proizvoda na tržištu, povlačenje ili opoziv proizvoda, bez prethodnog nalaganja korektivnih radnji, za proizvode za koje utvrdi da predstavljaju ozbiljan rizik u skladu sa zakonom kojim se uređuje tržišni nadzor.
Član 43. utvrđuje klauzulu o uzajamnom priznavanju.
Čl. 44. do 47. propisane su kaznene odredbe i to za prekršaje, a visina kazni je srazmerna težini opasnosti koju proizvod može predstavljati.
Član 48. propisuje da nadležni inspektor neće podneti zahtev za pokretanje prekršajnog postupka protiv isporučioca za koga je utvrđeno da je prvi put isporučio na tržište formalno neusaglašen proizvod, pod uslovom da je neusaglašenost otklonjena u roku koji je odredio nadležni inspektor.
Član 49. propisuje postupanje ukoliko je utvrđena neusaglašenost proizvoda, koja može da ima posledice i izvan teritorije Republike Srbije.
Čl. 50-56. sadrže prelazne i završne odredbe. Propisano je da se do donošenja tehničkih i drugih propisa na osnovu ovog zakona, odnosno drugih zakona, primenjuju tehnički i drugi propisi koji su doneti na osnovu Zakona o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti („Službeni glasnik RS”, broj 36/09). Predviđeno je i da tela za ocenjivanje usaglašenosti koja su imenovana, ovlašćena, odnosno akreditovana do dana stupanja na snagu ovog zakona, nastavljaju sa radom do donošenja tehničkih propisa, kojima se utvrđuju zahtevi koje moraju da ispune imenovana tela za ocenjivanje usaglašenosti u skladu sa ovim zakonom, odnosno do donošenja propisa iz člana 15. ovog zakona. Propisuje se i rok Vladi, za donošenje svih potrebnih podzakonskih akata za sprovođenje ovog zakona, kao i period važenja ranije donetih podzakonskih akata. Ovim odredbama takođe je ustanovljeno da danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti („Službeni glasnik RS”, broj 36/09), kao i Pravilnik o sadržini obrasca na kome se objavljuje spisak srpskih standarda na koje se poziva tehnički propis („Službeni glasnik RS”, br. 110/09 i 14/12).
Članom 57. propisano je da zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
IV. FINANSIJSKA SREDSTVA POTREBNA ZA SPROVOĐENjE OVOG ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nisu potrebna dodatna sredstva iz budzeta Republike Srbije.