Na osnovu člana 43. stav 3. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05 – ispravka, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12 – US i 72/12), na predlog Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike,
Vlada donosi
Z A K LJ U Č A K
1. Utvrđuje se Akcioni plan za sprovođenje Strategije unapređenja položaja osoba sa invaliditetom u Republici Srbiji za period od 2013. do 2015. godine, koji je sastavni deo ovog zaključka.
2. Ovaj zaključak objaviti u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
05 Broj: 580-6578/2013-1
U Beogradu, 9. avgusta 2013. godine
V L A D A
PREDSEDNIKIvica Dačić
AKCIONI PLAN
za sprovođenje Strategije unapređenja položaja osoba sa invaliditetom u Republici Srbiji
za period od 2013. do 2015. godine
UVOD
Jedan od prvih koraka ka unapređenju položaja osoba sa invaliditetom u Republici Srbiji, pored Zakona o sprečavanju diskriminacije osoba sa invaliditetom („Službeni glasnik RS”, broj 33/06), predstavlja Strategija unapređenja položaja osoba sa invaliditetom („Službeni glasnik RS”, broj 1/07, u daljem tekstu: Strategija). Strategijom je utvrđen plan aktivnosti svih društvenih aktera u Republici Srbiji na ovom polju, što pokazuje čvrstu posvećenost naše zemlje radu na podršci osobama sa invaliditetom u svim oblastima društvenog života. Polazeći od osnovnih elemenata Strategije, pripremljen je i Akcioni plan za sprovođenje Strategije unapređenja položaja osoba sa invaliditetom u Republici Srbiji za period od 2013. do 2015. godine (u daljem tekstu: Akcioni plan). Akcionim planom utvrđuju se aktivnosti koje će se realizovati od strane državnih organa, organizacija i institucija u periodu od 2013. do 2015. godine, imajući u vidu da su u prethodnom periodu već postignuti neki od ciljeva Strategije, posebno kada se govori o pravnom okviru koji omogućava unapređenje položaja i zaštitu osoba sa invaliditetom. Tako su, u prethodnom periodu, usvojeni sledeći propisi: Zakon o potvrđivanju Konvencije o pravima osoba sa invaliditetom („Službeni glasnik RS” broj 42/09) i Zakon o potvrđivanju Opcionog protokola uz Konvenciju o pravima osoba sa invaliditetom („Službeni glasnik RS” broj 42/09), Zakon o potvrđivanju Revidirane evropske socijalne povelje („Službeni glasnik RS” broj 42/09), Zakon o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom („Službeni glasnik RS” br. 36/09 i 32/13), Zakon o socijalnoj zaštiti („Službeni glasnik RS”, broj 24/11), Zakon o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS”, br. 72/09, 81/09, 24/11 i 121/12), Zakon o udruženjima („Službeni glasnik RS”, br. 51/09 i 99/11), Zakon o zaštiti lica sa mentalnim smetnjama („Službeni glasnik RS”, broj 45/13) i drugi propisi, čijom se doslednom primenom, uz istovremeno usvajanje novih u različitim oblastima, u velikoj meri obezbeđuje realizacija opštih ciljeva utvrđenih Strategijom.
Imajući u vidu navedeni pravni okvir i već postignute ključne rezultate, Akcionim planom se izdvajaju isti opšti i posebni ciljevi utvrđeni Strategijom ali se preciziraju pojedine mere i aktivnosti koje je potrebno sprovesti u poslednjem dvogodišnjem periodu implementacije Strategije. Najveći broj mera i aktivnosti planiranih ovim akcionim planom su dugoročne i kontinuirane, te prevazilaze vremenski okvir na koji je projektovan sam Akcioni plan. Takođe, određene mere predstavljaju samo početne aktivnosti ili aktivnosti koje prerastaju u sistem ili neprekidni proces. Ova činjenica ukazuje i na ključnu ulogu multisektorskog i multidisciplinarnog pristupa u politici mera koje utiču na položaj osoba sa invaliditetom, sa pomeranjem težišta sa dugoročne zavisnosti i pasivne uloge ka aktiviranju potencijala i izgradnji kapaciteta osoba sa invaliditetom i cele zajednice, u pravcu stvaranja mogućnosti da osobe sa invaliditetom postanu aktivni i produktivni članovi društva.
MERE I AKTIVNOSTI AKCIONOG PLANA U ODNOSU NA CILJEVE STRATEGIJE
Strategija sadrži šest strateških oblasti i u okviru svake od njih je definisan po jedan opšti cilj. Svaki opšti cilj je razrađen na posebne ciljeve. U skladu sa postavljenim oblastima u Strategiji, određeni su sledeći opšti i posebni ciljevi:
Pitanje položaja osoba sa invaliditetom ugraditi u opšte razvojne planove uz izgradnju institucionalnog okvira i operacionalizaciju multisektorske i multiresorne saradnje na aktivnostima planiranja i praćenja politika u ovoj oblasti.
Ovaj opšti cilj realizuje se posebnim ciljevima, i to:
razviti i primeniti mehanizme za uključivanje pitanja invalidnosti u glavne tokove društva, razvojne planove, sektorske strategije, programe i projekte i
podržati formiranje odgovarajućeg institucionalnog okvira i osigurati razvoj mehanizama za zajedničko planiranje i praćenje politike mera u oblasti invalidnosti svih relevantnih činilaca na svim nivoima (nacionalni, pokrajinski, okružni, lokalni).
U okviru ovih ciljeva, naročito na nacionalnom nivou, vrednuje se iskustvo osoba sa invaliditetom i uvažava stav da su osobe sa invaliditetom najbolji predstavnici i poznavaoci problematike invalidnosti uz poštovanje principa – ništa o nama bez nas, te se prilikom planiranja i sprovođenja različitih politika, mera, strategija, planova i projekata, naročito u okviru Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike (kao ministarstva nadležnog za unapređenje položaja osoba sa invaliditetom), u rešavanje svih pitanja koja se tiču položaja osoba sa invaliditetom uključuju predstavnici njihovih organizacija i udruženja.
Takođe, obezbeđen je mehanizam i potrebni resursi za praćenje položaja osoba sa invaliditetom na nacionalnom nivou osnivanjem i radom Saveta za osobe sa invaliditetom. Izvršeno je i delimično prikupljanje podataka o osobama sa invaliditetom i njihovim uslovima života, kroz uvođenje pitanja o invalidnosti u istraživanja i merenja opšte populacije koje je, na osnovu propisa o popisu stanovništva, domaćinstva i stanova 2011. godine, sproveo Republički zavod za statistiku.
U tom smislu, u narednom periodu, potrebno je nastaviti sa dosadašnjom praksom i istovremeno podsticati dalje uključivanje osoba sa invaliditetom u sve društvene tokove, a posebno podsticati ovakvo uključivanje na lokalnom nivou, gde se u najvećoj meri može uticati na poboljšanje položaja osoba sa invaliditetom. Sa druge strane, potrebno je nastaviti sa osnaživanjem organizacija i predstavničkih grupa osoba sa invaliditetom u zastupanju njihovih interesa i daljeg razvoja i praćenja politike unapređenja položaja osoba sa invaliditetom.
Razviti efikasnu pravnu zaštitu, uz razvijene i sprovedene planove prevencije i sprečavanja diskriminacije osoba sa invaliditetom, kao i planove senzibilizacije društva po pitanjima invalidnosti.
Ovaj opšti cilj realizuje se posebnim ciljevima, i to:
osigurati poštovanje prava osoba sa invaliditetom kroz razvoj mehanizama zaštite prava osoba sa invaliditetom i
podići nivo svesti zajednice o osobama sa invaliditetom i osoba sa invaliditetom o pravima, položaju i potrebama.
U okviru ovih ciljeva redovno se vrši praćenje sprovođenja relevantnih, već usvojenih pravnih propisa (pomenuta Konvencija UN o pravima osoba sa invaliditetom, Revidirana evropska socijalna povelja, Zakon o sprečavanju diskriminacije osoba sa invaliditetom i Zakon o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom), uz istovremeno podsticanje daljeg razvoja mera aktivne politike zapošljavanja i profesionalne rehabilitacije osoba sa invaliditetom. Takođe, u okviru Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike, Sektor za zaštitu osoba sa invaliditetom, vrši se sufinansiranje projekata po konkursima u oblasti osnaživanja osoba sa invaliditetom za samozastupanje i razvoj nedostajućih usluga, u oblasti informisanja osoba sa invaliditetom uopšte i posebno u regionalnim i lokalnim medijima putem posebno prilagođenih tehnika, informisanje šire javnosti o pravima i položaju osoba sa invaliditetom, kulturno-umetničkog stvaralaštva osoba sa invaliditetom, bibliotečke delatnosti za slepe osobe, prevodilačkih servisa za gluve i druge aktivnosti.
Na osnovu navedenog, potrebno je dalje praćenje postojećih propisa uz istovremeni rad na unapređenju prava osoba sa invaliditetom i podizanju nivoa pristupačnosti, standardizaciji znakovnog jezika i izradi propisa o upotrebi znakovnog jezika za gluve, kao i daljem sufinansiranju i pronalaženju novih modela finansiranja aktivnosti koje za cilj imaju poštovanje prava i podizanje nivoa svesti zajednice o pravima osoba sa invaliditetom. Potrebno je dalje razvijati i osnaživati programe obrazovanja javnosti o pitanjima invalidnosti i uključivanje perspektive invalidnosti u teme od opšteg interesa i podržavati rad organizacija osoba sa invaliditetom koje razvijaju i pružaju usluge namenjene osobama sa invaliditetom (dnevni boravci, klubovi, servis personalnih asistenata, SOS-telefon) na svim nivoima.
Socijalne, zdravstvene i druge usluge bazirane na pravima i potrebama korisnika načiniti dostupnim, u skladu sa savremenim međunarodno prihvaćenim metodama procene invalidnosti i potreba.
Ovaj opšti cilj realizuje se posebnim ciljevima, i to:
(1) unaprediti sistem podrške i usluga usmerenih ka korisniku u skladu sa njegovim potrebama;
osnažiti porodice osoba sa invaliditetom kroz sistem pružanja adekvatne podrške odgovarajućih servisa i službi koje pomažu integraciju osoba sa invaliditetom u zajednicu i
unaprediti kvalitet rada pružalaca usluga.
U okviru ovih ciljeva razvijaju se standardi kvaliteta socijalnih, zdravstvenih i drugih usluga koje se pružaju osobama sa invaliditetom u lokalnoj zajednici, obezbeđujući programsku i metodološku podršku u njihovoj implementaciji finansiranjem (iz republičkog budžeta) razvoja novih usluga koje pružaju organizacije i udruženja osoba sa invaliditetom, u okviru propisa o socijalnoj zaštiti. Ove usluge baziraju se prvenstveno na osnaživanju zajednice i porodica osoba sa invaliditetom u pravcu pružanja podrške za punu integraciju osoba sa invaliditetom u zajednicu. U tom smislu razvijaju se usluge personalne asistencije, dnevnih boravaka, stanovanja uz podršku, vrši se razvoj institucionalnog smeštaja, program malih kućnih zajednica, podrška deinstitucionalizaciji i dr.
Aktivnost koja predstoji jeste usvajanje nedostajućih podzakonskih propisa na osnovu Zakona o socijalnoj zaštiti, permanentna edukacija osoba sa invaliditetom i zaposlenih u ustanovama socijalne zaštite i uključivanje ovaj proces jedinica lokalne samouprave. Potrebno je razviti mehanizme koji će omogućiti postojanje pluralizma pružaoca usluga socijalne zaštite (vladine institucije, agencije, udruženja građana i privatni sektor), koji će pružati usluge na bazi utvrđenih standarda sa ciljem što bolje dostupnosti. Osigurati pristupačnost, u skladu sa finansijskim mogućnostima, socijalnim, zdravstvenim i drugim uslugama u arhitektonskom, organizacionom i programskom smislu – prostor bez barijera, mobilni servisi, fleksibilno radno vreme, prilagođeni formati informacija, edukovani pružaoci usluga, kao i uključivanje novih tehnologija.
Potrebno je osigurati sveobuhvatnost zdravstvene zaštite za osobe sa invaliditetom (promocija zdravlja, prevencija bolesti na svim nivoima, rana dijagnoza, lečenje i rehabilitacija), bez diskriminacije u odnosu na njihovo stanje i bolest, u skladu sa njihovim potrebama i obezbediti pristup, u skladu sa finansijskim mogućnostima, osobama sa invaliditetom specijalizovanim službama zdravstvene zaštite i rehabilitacije.
Razviti politike mera i primeniti programe, naročito u oblastima obrazovanja, zapošljavanja, rada i stanovanja, koji osobama sa invaliditetom pružaju jednake mogućnosti i podstiču samostalnost, lični razvoj i aktivan život u svim oblastima.
Ovaj opšti cilj realizuje se posebnim ciljevima, i to:
osigurati poštovanje i ostvarivanje prava svih osoba sa invaliditetom na adekvatno obrazovanje uz obezbeđivanje jednakih mogućnosti za učenje i razvoj u lokalnoj zajednici za svu decu, omladinu i odrasle osobe sa invaliditetom;
obezbediti bolju dostupnost usluga karijernog vođenja i savetovanja osobama sa invaliditetom;
obezbediti jednake mogućnosti za rad i zapošljavanje osoba sa invaliditetom uz razvoj i primenu sistemskih rešenja baziranih na potrebama i sposobnostima;
razvijati i osigurati jednake mogućnosti za žene sa invaliditetom za ravnopravno i aktivno učešće u životu zajednice;
poboljšati kvalitet života osoba sa invaliditetom stvaranjem mogućnosti za slobodan izbor uslova i načina života u izabranom okruženju i
povećati uključenost osoba sa invaliditetom u zajednicu stvaranjem uslova za učešće u kulturnom i sportsko-rekreativnom životu i slobodnim aktivnostima.
U okviru ovih ciljeva, implementacijom Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom, na osnovu koga se vrši procena radne sposobnosti i mogućnosti zaposlenja ili održanja zaposlenja primenom Međunarodne klasifikacije funkcionisanja, invalidnosti i zdravlja, omogućena je procena radne sposobnosti svakog pojedinca u odnosu na njegove sposobnosti, znanja i iskustva i to imajući u vidu konkretno radno mesto. Uvedena je i sveobuhvatna tipologija OSI (0-3. stepen radne sposobnosti), u smislu sagledavanja pojedinačnih sposobnosti samih lica i sa druge strane sprovođenja mera podsticanja zapošljavanja svih kategorija osoba sa invaliditetom i njihovog zapošljavanja u odgovarajućim uslovima rada, što je u skladu sa ciljevima utvrđenim brojnim kako međunarodnim tako i domaćim strateškim dokumentima. Permanentno se sprovode mere aktivne politike zapošljavanja osoba sa invaliditetom i mere i aktivnosti profesionalne rehabilitacije, vrši se licenciranje izvođača obuka u okviru profesionalne rehabilitacije i podstiče rad preduzeća za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba sa invaliditetom.
Potrebno je raditi na daljoj implementaciji propisa o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom, uz razvoj novih mera i aktivnosti profesionalne rehabilitacije. Takođe, neophodno je dalje podizati nivo znanja i kompetencija svih društvenih aktera neposredno uključenih u proces kreiranja i primene politike zapošljavanja osoba sa invaliditetom. Posebnu mogućnost u smislu uključivanja osoba sa invaliditetom u svet rada predstavlja donošenje i sprovođenje Zakona o socijalnom preduzetništvu i zapošljavanju u socijalnom preduzeću, te je, pored usvajanja ovog propisa, potrebno vršiti edukaciju i podsticanje odgovornih na lokalnom nivou i jačati ulogu i odgovornost socijalnih partnera u pravcu podsticanja socijalnog preduzetništva radi povećanja nivoa socijalno ekonomske samostalnosti najteže zapošljivih kategorija stanovništva i posebno osoba sa invaliditetom.
Takođe, zbog specifičnih potreba u pogledu karijernog razvoja, potrebno je obezbediti bolju dostupnost usluga krijernog informisanja, savetovanja i psihološke procene radnih potencijala, a pružaocima tih usluga omogućiti sticanje specifičnih kompetencija u cilju unapređenja kvaliteta rada sa osobama sa invaliditetom.
Programi samostalnog stanovanja i stanovanja uz podršku koji omogućavaju osobama sa invaliditetom da ostaju u svojoj zajednici se moraju dalje širiti i razvijati.
Radi ravnopravnog uključivanja u inkluzivan proces obrazovanja potrebno je dosledno sprovoditi Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja i razvijati obrazovanje po inkluzivnim principima postavljenim ovim zakonom. Potrebno je dalje reformisati rad i metodologije komisija za procenu potreba za pružanjem dodatne obrazovne, zdravstvene ili socijalne podrške učeniku i vršiti dalje usklađivanje sa međunarodnim standardima u ovoj oblasti. Edukacija kadra u sistemu obrazovanja i vaspitanja za primenu inkluzivnih principa u realizaciji obrazovno-vaspitnog procesa je dugotrajan proces i postaje redovna aktivnost.
Dalje, potrebno je obezbediti materijalna i druga sredstva organizacijama koje se bave zaštitom prava žena sa invaliditetom, a posebnu pažnju neophodno je posvetiti rodnoj komponenti u zakonskim i strateškim dokumentima. Potrebno je raditi i na unapređenju kvaliteta postojećih usluga podrške i razvoju novih servisa podrške za žene sa invaliditetom.
Obezbediti razvoj i primenu tehničkih i tehnoloških formata u televizijskim programima, filmovima, pozorišnim, sportskim, turističkim i drugim sadržajima za nesmetano praćenje od strane svih osoba sa invaliditetom. Istovremeno neophodno je stvaranje pristupačnosti u postojećim sportskim objektima i objektima sportskim klubovima, kao i instaliranje natpisa na Brajevom pismu i propisne svetlosne i zvučne signalizacije u sportskim i kulturnim institucijama. Potrebno je i promovisanje i stvaranje sportskih klubova prilagođenih potrebama i mogućnostima osoba sa invaliditetom.
Ovaj opšti cilj realizuje se posebnim ciljevima, i to:
obezbediti da svi novi javni i objekti otvoreni za javnost, saobraćajna infrastruktura i objekti u funkciji javnog prevoza putnika u svim granama saobraćaja, budu pristupačni za osobe sa invaliditetom;
postepena i kontinuirana adaptacija postojećih javnih objekata i saobraćajne infrastrukture i prevoznih sredstava u javnom prevozu putnika u svim granama saobraćaja, kako bi postali pristupačni za osobe sa invaliditetom i
obezbediti pristupačnost informacija, komunikacija i usluga uključujući primenu informacijskih i komunikacijskih tehnologija kao i drugih naučnih dostignuća u cilju stvaranja jednakih mogućnosti i unapređenja položaja osoba sa invaliditetom.
U okviru ovih ciljeva potrebno je pratiti implementaciju propisa o planiranju i izgradnji u smislu poštovanja standarda pristupačnosti i vršiti edukaciju jedinica lokalne samouprave, komora stručnih radnika – arhitekte, građevinski inženjeri i dr., kao i stručnjaka u drugim oblastima i svih zainteresovanih.
Potrebno je raditi i na planiranju i obezbeđivanju finansijskih sredstava za uklanjanje barijera u javnim službama, javnim objektima, predškolskim i školskim ustanovama, saobraćajnoj infrastrukturi i prevoznim sredstvima u javnom prevozu putnika u svim granama saobraćaja. Istovremeno potrebno je podsticati instaliranje natpisa na Brajevom pismu i propisne svetlosne, taktilne i zvučne signalizacije u objektima od opšteg interesa, a potrebno je podsticati i adaptaciju veb sajtova u pravcu pristupačnosti. Inicirati uvođenje posebnog SOS telefona pri hitnoj pomoći, policiji, vatrogasnoj službi za osobe sa oštećenim sluhom.
Osigurati osobama sa invaliditetom adekvatan standard življenja i socijalnu sigurnost.
Ovaj opšti cilj realizuje se posebnim ciljem, i to:
(1) obezbediti svim osobama sa invaliditetom socijalnu sigurnost i puno i nesmetano uživanje tog prava.
Ovaj cilj predstavlja redovnu aktivnost svih nosilaca realizacije predviđenih mera i aktivnosti i predstavlja krajnji cilj ne samo ovog Akcionog plana, nego i politike unapređenja položaja i zaštite osoba sa invaliditetom.
3. NOSIOCI AKTIVNOSTI
Pored liste potrebnih aktivnosti za realizaciju predviđenih ciljeva, Akcionim planom se definišu i nosioci pojedinih aktivnosti, prvenstveno radi praćenja ostvarenja predviđenih rezultata.
Mere i aktivnosti predviđene Akcionim planom sprovode: Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalne politike (MINRZS); Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja (MPN); Ministarstvo zdravlja (MZ); Ministarstvo finansija i privrede (MFP); Ministarstvo saobraćaja (MS); Ministarstvo građevinsrstva i urbanizma (MGU); Ministarstvo regionalnog razvoja i lokalne samouprave (MRRLS); Ministarstvo kulture i informisanja (MKI); Ministarstvo omladine i sporta (MOS) u saradnji sa: Savetom za osobe sa invaliditetom (Savet za OSI), Nacionalnom službom za zapošljavanje (NSZ); ustanovama socijalne zaštite; jedinicama lokalne samouprave; kancelarijama za mlade, Republičkim zavodom za statistiku (RZS), organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom, NVO i drugim.
POTREBNA FINANSIJSKA SREDSTVA
Finansiranje mera i aktivnosti planiranih ovim Akcionim planom vršiće se iz sredstava budžeta Republike Srbije, budžeta teritorijalne autonomije i budžeta jedinica lokalnih samouprava, sredstava poklona, donacija, legata, kredita i iz drugih izvora.
U skladu sa sredstvima budžeta Republike Srbije za 2013.godinu, u okviru Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike–kao ministarstva koje je nosilac najvećeg broja aktivnosti, u okviru Budžetskog fonda za programe zaštite i unapređenje položaja osoba sa invaliditetom predviđeno je oko 350.000.000 dinara, dok je u okviru Budžetskog fonda za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba sa invaliditetom obezbeđeno oko 1.000.000.000,00 dinara, što je ukupno 1.350.000.000,00 dinara.
Za realizaciju planiranih mera i aktivnosti na godišnjem nivou, u okviru istog ministarstva, u skladu sa prioritetnim oblastima finansiranja za 2014. i 2015. godinu, prilikom iskazivanja sredstava neophodnih za realizaciju prioritetnih oblasti finansiranja polazi se od projekcije osnovnih parametara i usvojenih limita za iste godine, te se, u okviru Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike za realizaciju predviđenih mera i aktivnosti, može očekivati iznos od oko 1.400.000.000,00 dinara na godišnjem nivou.
Ostali nosioci aktivnosti, imajući u vidu da se u najvećem broju aktivnosti radi o redovnim poslovima pojedinih državnih organa i organa teritorijalne autonomije i jedinica lokalne samouprave, u okviru obezbeđenih sredstava, takođe raspolažu sa određenim iznosom sredstava, a potrebno je naglasiti i da će se aktivnosti na godišnjem nivou sprovoditi u okviru finansijskih mogućnosti svakog pojedinačno.
Istovremeno, potrebno je uložiti najveće napore u svim oblastima u pravcu obezbeđivanja dodatnih sredstava za realizaciju aktivnosti predviđenih Akcionim planom u smislu pronalaženja različitih donatora i kreiranju programa i projekata koji će u narednom periodu omogućiti unapređenje položaja osoba sa invaliditetom.
PRAĆENJE REALIZACIJE AKCIONOG PLANA
Praćenje realizacije mera i aktivnosti definisanih Akcionim planom vrši Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalne politike, na osnovu izveštaja koji svi nosioci aktivnosti dostave po isteku perioda predviđenog za implementaciju ovog akcionog plana. Na osnovu prikupljenih izveštaja i izvršene analize postignutih rezultata, Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalne politike će biti u prilici da sagleda najbolju praksu i dalje podstiče poboljšanje položaja i zaštite osoba sa invaliditetom.
6. TABELA MERA I AKTIVNOSTI ZA REALIZACIJU AKCIONOG PLANA
Opšti cilj: Pitanje položaja osoba sa invaliditetom ugraditi u opšte razvojne planove uz izgradnju institucionalnog okvira i operacionalizaciju multisektorske i multiresorne saradnje na aktivnostima planiranja i praćenja politika u ovoj oblasti Mera/aktivnost Očekivani rezultati Indikator Nosioci aktivnosti Izvor finansiranja 1.1. podsticanje daljeg uključivanja osoba sa invaliditetom u sve društvene tokove, posebno na lokalnom nivou – razvijeni različiti oblici multiresorne saradnje,- održavanje tribina, okruglih stolova i edukacije o osobama sa invaliditetom i njihovim sposobnostima,- osnovani saveti za osobe sa invaliditetom na lokalnom nivou ili rešavanje problema i ostvarivanje prava osoba sa invaliditetom u okviru postojećih tela na lokalnom nivou,- obezbeđena sredstva na lokalnom nivou u cilju podsticanja uključivanja osoba sa invaliditetom – vrste i rezultati različitih oblika saradnje,- održane edukacije,- broj saveta ili drugih tela na kojima se raspravlja o uključenosti osoba sa invaliditetom,- obim sredstava i broj lokalnih samouprava koje obezbeđuju namenska sredstva za različite oblike uključivanja osoba sa invaliditetom MINRZS,MOS u saradnji sa ( NSZ,Savetom za OSI,jedinicama lokalne samouprave,kancelarijama za mlade, ustanovama socijalne zaštite i drugim organima,organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,projekti, pokloni i donacije 1.2. osnaživanje organizacija i udruženja osoba sa invaliditetom u zastupanju njihovih interesa i daljeg razvoja i praćenja politike unapređenja položaja osoba sa invaliditetom – u potpunosti razvijen projektni način finansiranja organizacija i udruženja osoba sa invaliditetom na republičkom i lokalnom nivou,- održavanje edukacija o pravima i položaju osoba sa invaliditetom- uključene organizacije i udruženja osoba sa invaliditetom u različite oblike saradnje u vezi unapređenja njihovog položaja – izveštaj o projektnom načinu finansiranja i obimu sredstava za organizacije i udruženja osoba sa invaliditetom,- održane edukacije,- načini uključivanja i postignuti rezultati MINRZS,MOS u saradnji sa (jedinicama lokalne samouprave,organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,projekti, pokloni i donacije 1.3. prikupljanje podataka o osobama sa invaliditetom i njihovim uslovima života – napravljena baza podataka o zaposlenim i nezaposlenim osobama sa invaliditetom,- RZS pripremio posebnu publikaciju o osobama sa invaliditetom,- napravljena jedinstvena baza podataka o organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom i njihovim članovima,- sagledavane potrebe osoba sa invaliditetom – postojanje baze podataka o zaposlenim i nezaposlenim osobama sa invaliditetom, – RZS obezbedio posebnu publikaciju sa više indikatora o osobama sa invaliditetom na bazi podataka Popisa stanovništva domaćinstava i stanova 2011. godine,- postojanje baze podatka o organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom i njihovim članovima,- izvršena analiza prikupljenih podataka o potrebama osoba sa invaliditetom MINRZS u saradnji sa ( NSZ,RZS,organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,projekti, pokloni i donacije Opšti cilj: Razviti efikasnu pravnu zaštitu, uz razvijene i sprovedene planove prevencije i sprečavanja diskriminacije osoba sa invaliditetom, kao i planove senzibilizacije društva po pitanjima invalidnosti Mera/aktivnost Očekivani rezultati Indikator Nosioci aktivnosti Izvor finansiranja 2.1. praćenje postojećih propisa uz istovremeni rad na unapređenju prava osoba sa invaliditetom i podizanju nivoa pristupačnosti – redovno praćenje propisa kojima se uređuje položaj osoba sa invaliditetom,- izmenjeni propisi u pravcu unapređenja prava i položaja osoba sa invaliditetom,- podignut nivo pristupačnosti u praksi – izveštaji o praćenju propisa kojima se uređuje položaj osoba sa invaliditetom,- izmenjeni propisi i sadržina prava uz obezbeđenje pravnog okvira za pristupačnost,- vrste i obim pristupačnih mesta za osobe sa invaliditetom svi organii organizacije Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,projekti, pokloni i donacije 2.2. standardizacija znakovnog jezika – standardizovan znakovni jezik za gluve i izrađen propis o njegovoj upotrebi,- primenjen propis o upotrebi znakovnog jezika u ključnim oblastima života – standardizovan znakovni jezik za gluve,- izrađen propis o upotrebi znakovnog jezika,- izveštaj o praćenju primene propisa o upotrebi znakovnog jezika MINRSZu saradnji sa ( Savetom za OSI,organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom Budžet RS,projekti, pokloni i donacije 2.3. sufinansiranje i pronalaženje novih modela finansiranja aktivnosti koje za cilj imaju poštovanje prava i podizanje nivoa svesti zajednice o pravima osoba sa invaliditetom – sagledani i pronađeni načini finansiranja predviđenih aktivnosti,- razvijeni i osnaženi programi obrazovanja javnosti o pitanjima invalidnosti i uključivanje perspektive invalidnosti u teme od opšteg interesa – vrsta i obim finansiranja predviđenih aktivnosti,- količina i vrste programa obrazovanja javnosti MINRZSu saradnji sa ( jedinicama lokalne samouprave,organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,projekti, pokloni i donacije 2.4. podržavanje rada organizacija osoba sa invaliditetom koje razvijaju i pružaju usluge namenjene osobama sa invaliditetom (dnevni boravci, klubovi, servis personalnih asistenata, SOS-telefon) na svim nivoima – finansiranje organizacija osoba sa invaliditetom koje razvijaju i pružaju usluge redovno i kontinuirano,- razvijene usluge dnevni boravci, klubovi, servis personalnih asistenata, SOS-telefon na lokalnom nivou – obim obezbeđenih sredstava i broj finansiranih organizacija,- vrsta usluga i broj uključenih korisnika MINRZSu saradnji sa ( jedinicama lokalne samouprave,organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,projekti, pokloni i donacije Opšti cilj: Socijalne, zdravstvene i druge usluge bazirane na pravima i potrebama korisnika načiniti dostupnim, u skladu sa savremenim međunarodno–prihvaćenim metodama procene invalidnosti i potreba Mera/aktivnost Očekivani rezultati Indikator Nosioci aktivnosti Izvor finansiranja 3.1. usvajanje podzakonskih propisa na osnovu Zakona o socijalnoj zaštiti i njihova primena uz razvoj mehanizma koji omogućava postojanje pluralizma pružaoca usluga socijalne zaštite – usvojeni propisi,- edukacija osoba sa invaliditetom i zaposlenih u ustanovama socijalne zaštite o ostvarivanju prava i usluga iz oblasti socijalne zaštite,- uključivanje jedinica lokalne samouprave,- razvijeni mehanizmi koji će omogućiti postojanje pluralizma pružaoca usluga socijalne zaštite kroz različite pružaoce takvih usluga,- razvijeni programi samostalnog stanovanja i stanovanja uz podršku koji omogućavaju osobama sa invaliditetom da ostaju u svojoj zajednici – broj usvojenih propisa,- održane edukacije,- broj i vrsta pružalaca usluga (vladine institucije, agencije, udruženja građana i privatni sektor),- programi samostalnog stanovanja i stanovanja uz podršku razvijeni na nivou jedinica lokalne samouprave,- zadovoljstvo korisnika pruženim uslugama MINRZSu saradnji sa (Savetom za OSI,jedinicama lokalne samouprave,organizacijama i udruženjima osoba sa invaliditetom Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave 3.2.osiguranje pristupačnosti socijalnim, zdravstvenim i drugim uslugama u arhitektonskom, organizacionom i programskom smislu – obezbeđen prostor bez barijera, prilagođeni formati informacija i uključene nove tehnologije,- obezbeđeni mobilni servisi, fleksibilno radno vreme, – edukovani pružaoci usluga,- uveden poseban SOS telefon pri hitnoj pomoći, policiji, vatrogasnoj službi za osobe sa oštećenim sluhom – broj ustanova socijalne i zdravstvene zaštite u kojima je obezbeđena pristupačnost,- vrste i načini obezbeđivanja prilagođenih formata informacija i novih tehnologija,- vrste specifičnih servisa MINRZSMZ Budžet RS,projekti, pokloni i donacije 3.3.osiguranje sveobuhvatnosti zdravstvene zaštite za osobe sa invaliditetom – kontinuirana promocija zdravlja i prevencija bolesti na svim nivoima, – rana dijagnoza, lečenje i adekvatna rehabilitacija osoba sa invaliditetom – promocija zdravlja i prevencija bolesti na svim nivoima trajna aktivnost,- lečenje i rehabilitacija osoba sa invaliditetom u skladu sa potrebama i mogućnostima MZ Budžet RS Opšti cilj: Razviti politike mera i primeniti programe, naročito u oblastima obrazovanja, zapošljavanja, rada i stanovanja, koji osobama sa invaliditetom pružaju jednake mogućnosti i podstiču samostalnost, lični razvoj i aktivan život u svim oblastima Mera/aktivnost Očekivani rezultati Indikator Nosioci aktivnosti Izvor finansiranja 4.1.implementacija Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju osoba sa invaliditetom – razvijene nove mere i aktivnosti profesionalne rehabilitacije,- podignut nivo znanja i kompetencija svih društvenih aktera neposredno uključenih u proces kreiranja i primene politike zapošljavanja osoba sa invaliditetom,- sprovedene mere aktivne politike zapošljavanja osoba sa invaliditetom,- poboljšano stanje u preduzećima za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba sa invaliditetom – izveštaj o merama i aktivnostima profesionalne rehabilitacije i broj uključenih osoba sa invaliditetom,- održane edukacije aktera u kreiranju politike zapošljavanja,- broj zaposlenih osoba sa invaliditetom primenom aktivne politike zapošljavanja,- broj preduzeća za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba sa invaliditetom koji pozitivno posluju i broj zaposlenih osoba sa invaliditetom u njima MINRZSu saradnji sa (Savetom za OSI,NSZ Budžetski fond za profesionalnu rehabilitaciju i zapošljavanje osoba sa invaliditetom 4.2. donošenje i sprovođenje Zakona o socijalnom preduzetništvu i zapošljavanju u socijalnom preduzeću – donet Zakon o socijalnom preduzetništvu i zapošljavanju u socijalnom preduzeću,- izvršena edukacija i podsticanje socijalnog preduzetništva na svim nivoima i potrebi zapošljavanja u socijalnim preduzećima,- ojačana uloga i odgovornost lokalne samouprave i socijalnih partnera u pravcu podsticanja socijalnog preduzetništva,- uključene osobe sa invaliditetom u podsticanje zapošljavanja u socijalnim preduzećima – izveštaj o sprovođenju Zakona o socijalnom preduzetništvu i zapošljavanju u socijalnom preduzeću,- održane edukacije na svim nivoima,- broj socijalnih preduzeća,- broj zaposlenih osoba sa invaliditetom MINRZSu saradnji sa (NSZ,ustanovamasocijalne zaštite,jedinicama lokalne samouprave Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,Budžetski fond za podsticanje socijalnog preduzetništva 4.3. implementacija Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja i razvijanje obrazovanja na inkluzivnim principima – reformisan rad i metodologija komisija za procenu potreba za pružanjem dodatne obrazovne, zdravstvene ili socijalne podrške učeniku,- edukacija kadra u sistemu obrazovanja i vaspitanja za primenu inkluzivnih principa u realizaciji obrazovno-vaspitnog procesa,- sprovedena informativna kampanja o pravima i potrebama dece sa invaliditetom za školsku decu i roditelje,- sagledane potrebe za odgovarajućim stručnjacima koji poseduju specifična znanja o alternativnim oblicima komunikacije – izveštaj o radu komisija za procenu potreba za pružanjem dodatne obrazovne, zdravstvene ili socijalne podrške učeniku,- održane edukacije,- povećan stepen informisanosti dece i roditelja o pravima dece sa invaliditetom–sprovedena informativna kampanja,- obezbeđeni stručnjaci koji poseduju specifična znanja o alternativnim oblicima komunikacije u oblasti obrazovanja MPN,MOS Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave 4.4. obezbeđivanje bolje dostupnosti usluga karijernog vođenja i savetovanja osobama sa invaliditetom – unapređen kvalitet rada pružalaca usluga karijernog vođenja i savetovanja kroz senzibilisanje za podršku osobama sa invaliditetom,- veća dostupnost informacija o mogućnostima karijernog razvoja osobama sa invaliditetom,- povećan broj osoba sa invaliditetom upoznatih sa konceptom karijernog vođenja i savetovanja i mestima gde mogu dobiti te usluge – održane obuke pružalaca usluga karijernog vođenja i savetovanja posvećene senzibilisanju za rad sa osobama sa invaliditetom,- količina informacija u oblasti karijernog vođenja i savetovanja prilagođena osobama sa invaliditetom,- broj osoba sa invaliditetom koji je koristio usluge karijernog vođenja i savetovanja MOS,MPNTRu saradnji sa (NSZ,kancelarijama za mlade Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave 4.5. podsticanje rodne ravnopravnosti i zaštite prava žena sa invaliditetom – obezbeđena materijalna i druga sredstva organizacijama koje se bave zaštitom prava žena sa invaliditetom- rodna komponenta element zakonskih i strateških dokumenata koji se tiču osoba sa invaliditetom,- unapređen kvalitet postojećih usluga podrške i razvoj novih servisa podrške za žene sa invaliditetom – broj finansiranih organizacija koje se bave zaštitom prava žena sa invaliditetom i sprovedenih usluga i obim obezbeđenih sredstava,- zakonska i strateška dokumenta prepoznaju rodnu komponentu,- vrsta servisa podrške za žene sa invaliditetom i broj uključenih žena MINRZSu saradnji sa ( jedinicama lokalne samouprave Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,projekti, pokloni i donacije Opšti cilj: Osobama sa invaliditetom osigurati pristup izgrađenom okruženju, pristupačnom prevozu, informacijama, komunikacijama i uslugama namenjenim javnosti, a kroz razvoj i sprovođenje plana uklanjanja barijera i izgradnje pristupačnih objekata i usluga Mera/aktivnost Očekivani rezultati Indikator Nosioci aktivnosti Izvor finansiranja 5.1. praćenje implementacije Zakona o planiranju i izgradnji – poštovanja standarda pristupačnosti u izgradnji i rekonstrukciji objekata,- sprovedene edukacije jedinica lokalne samouprave, komor inženjera i arhitekata i drugih stručnjaka u različitim oblastima u smislu pristupačnosti,- uklonjene barijere u javnim službama, javnim objektima, predškolskim i školskim ustanovama, saobraćajnoj infrastrukturi i prevoznim sredstvima u javnom prevozu putnika u svim granama saobraćaja,- instalirani natpisi na Brajevom pismu i propisana svetlosna, taktilna i zvučna signalizacija u objektima od opšteg interesa,- planiranje i obezbeđivanje sredstava za namene pristupačnosti kontinuirano – izveštaj o poštovanju standarda pristupačnosti pri izgradnji i rekonstrukciji objekata,- održane edukacije,- uklanjanje barijera trajna aktivnost, u skladu sa raspolažućim sredstvima,- obim planiranih i obezbeđenih sredstava za namene pristupačnosti MS, MGU Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave 5.2. razvijanje i primenjivanje tehničkih i tehnoloških formata u televizijskim programima, filmovima, pozorišnim, sportskim, turističkim i drugim sadržajima za nesmetano praćenje od strane svih osoba sa invaliditetom – stvaranje pristupačnosti u postojećim sportskim objektima i objektima sportskih klubova- instaliranje natpisa na Brajevom pismu i propisne svetlosne i zvučne signalizacije u sportskim i kulturnim institucijama- promovisani i stvoreni sportski klubovi prilagođeni potrebama i mogućnostima osoba sa invaliditetom,- primenjeni tehnički i tehnološki formati u TV programima,- adaptirani veb sajtovi u pravcu pristupačnosti – pristupačni sportski objekti,- obaveznost instaliranja pristupačnih natpisa,- održane promocije,- vrste i broj TV programa u kojima se primenjuju savremeni tehnički i tehnološki formati,- vrsta i količina pristupačnih veb sajtova MKI,MOS,MFP Budžet RS,budžeti jedinica lokalne samouprave,projekti, pokloni i donacije