PROGRAM IMPLEMENTACIJE
REGIONALNOG PROSTORNOG PLANA KOLUBARSKOG I MAČVANSKOG UPRAVNOG OKRUGA ZA PERIOD OD 2016. DO 2020. GODINE
UVOD
Vlada je 30. januara 2015. godine donela Uredbu o utvrđivanju Regionalnog prostornog plana za područje Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga („Službeni glasnik RS”, broj 11/15 – u daljem tekstu: RPPKMO). Ovim strateškim planskim dokumentom utvrđeni su ciljevi, opšte planske postavke, planska rešenja i smernice za njegovu implementaciju/ostvarivanje sa strateškim prioritetima prostornog razvoja teritorije u obuhvatu RPPKMO.
Nakon usvajanja RPPKMO, u skladu sa odredbama čl. 12. i 58. Zakona o planiranju i izgradnji pristupilo se pripremi Programa implementacije Regionalnog prostornog plana Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga za period od 2016. do 2020. godine (u daljem tekstu: Program implementacije RPPKMO). Sadržina ovog programa utvrđena je Zakonom o planiranju i izgradnji, a osnovni metodološki okvir za njegovu izradu postavljen je u Uredbi o utvrđivanju Programa implementacije Prostornog plana Republike Srbije od 2010. do 2020. godine, za period od 2011. do 2015. godine („Službeni glasnik RS”, broj 102/11 – u daljem tekstu: Program implementacije PPRS 2011-2015). Nosilac i koordinator pripreme RPPKMO i Programa implementacije RPPKMO je Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture, koje je poslove na izradi Programa implementacije RPPKMO poverila Institutu za arhitekturu i urbanizam Srbije, u svojstvu obrađivača RPPKMO.
Program implementacije RPPKMO sadrži glave: I. Regionalni prostorni plan, II. O Programu implementacije RPPKMO, III. Strateški prioriteti regionalnog prostornog plana za period od 2016. do 2020. godine, IV. Detaljni pregled glavnih pokazatelja za praćenje regionalnog prostornog razvoja, V. Gis podrška praćenju i izveštavanju o ostvarivanju programa implementacije i regionalnog prostornog plana i VI. Okvirni model godišnjeg izveštaja o ostvarivanju RPPKMO i Programa implementacije RPPKMO.
U Programu implementacije RPPKMO razrađeni su strateški prioriteti koji se realizuju ili njihova realizacija započinje do 2020. godine i utvrđeni su strateški prioriteti koji se, iz različitih razloga, ne razrađuju u ovom programu. Programom implementacije RPPKMO utvrđeni su pokazatelji prostornog razvoja koji će biti osnova za izradu godišnjih izveštaja o ostvarivanju ovog regionalnog prostornog plana.
Prostorni plan je urađen u GIS okruženju zasnovanom na ESRI tehnologiji (ArcGIS 10h). Pristupanjem izradi Programa implementacije RPPKMO izvršeno je ažuriranje formirane baze prostornih podataka RPPKMO, čime je unapređena GIS i opšta informatička podrška implementacije ovog prostornog plana.
Program implementacije RPPKMO je urađen poštujući odredbe zakona koji upućuju na aktivnu saradnju sa svim akterima (nadležni organi, organizacije i institucije) od kojih zavisi ostvarenje planskih rešenja i strateških prioriteta i projekata koji bi trebalo da budu u celini ili delimično ostvareni, odnosno pripremljena njihova realizacija u periodu do 2020. godine.
Prilikom izrade Programa implementacije RPPKMO jasno se ukazala činjenica da se pojedina planska rešenja i strateški prioriteti nalaze u poziciji suočavanja sa mogućnostima promena (institucionalnih, socio-ekonomskih, finansijskih i dr) u periodu od donošenja RPPKMO 2015. godine do pripreme ovog programa 2016. i njegovog ostvarivanja do 2020. godine, te da njihovo ostvarenje može da bude modifikovano, usporeno ili odloženo radi toga. Veliki broj aktera, sa opštim i sektorskim strategijama, planovima i programima, usložnjavaju ostvarenje brojnih aktivnosti i projekata, pogotovo ako se uzme u obzir nedovoljna horizontalna i vertikalna koordinacija među njima. Radi toga je prilikom pripreme i sprovođenja ovog programa od posebnog značaja utvrđivanje i uspostavljanje nedovoljno razvijenih horizontalnih veza između sektora koji imaju interes oko istih aktivnosti i projekata, kao i vertikalnih veza među nivoima upravljanja u sprovođenju planskih prioriteta.
I. REGIONALNI PROSTORNI PLAN
1. O REGIONALNOM PROSTORNOM PLANU
Povod za izradu RPPKMO bio je stvaranje preduslova za realizaciju nacionalnih, regionalnih i lokalnih razvojnih interesa. Prvi zadatak RPPKMO je da ponudi strategije razvoja i prostorno-planska rešenja koja će omogućiti očuvanje vrednosti i valorizaciju pogodnosti ovog prostora za dugoročni i uravnoteženi ekonomski razvoj. Donošenjem RPPKMO obezbeđen je planski osnov za: racionalnu organizaciju, izgradnju, uređenje i korišćenje prostora; zaštitu životne sredine; poboljšanje kvaliteta življenja lokalnog stanovništva unapređenjem infrastrukturne i komunalne opremljenosti i razvojem privrede; implementaciju i informatičku podršku njegovoj primeni. Ovaj prostorni plan je donet za period do 2025. godine. Dati su elementi za prvu, prioritetnu etapu implementacije RPPKMO koji se Programom implementacije RPPKMO razrađuju za period do 2018. godine.
Područje RPPKMO nalazi se između AP Vojvodine na severu, Grada Beograda i Šumadijskog okruga na istoku, Zlatiborskog i Moravičkog okruga na jugu (u Republici Srbiji) i Republike Srpske i reke Drine na zapadu (Bosna i Hercegovina). Pripada statističko-planskom regionu Šumadija i Zapadna Srbija, u skladu sa nomenklaturom statističkih teritorijalnih jedinica. RPPKMO obuhvata cele teritorije Grada Valjeva i opština Lajkovac, Ljig, Mionica, Osečina i Ub na području Kolubarskog okruga (2.474 km2), gradova Šapca i Loznice i opština Bogatić, Vladimirci, Koceljeva, Krupanj, Ljubovija i Mali Zvornik na području Mačvanskog okruga (3.272 km2), ukupne površine od 5.746 km2 (što predstavlja oko 6,5% površine teritorije Republike Srbije). Površina teritorija gradova/opština kreće se od 184 km2 (Mali Zvornik) do 905 km2 (Valjevo). Područje RPPKMO zauzima deo zapadne Srbije i obuhvata teritorije Kolubarskog i Mačvanskog okruga sa 446 naselja (u 425 katastarskih opština) i 521.829 stanovnika po Popisu iz 2002, odnosno 472.006 po prvim rezultatima Popisa iz 2011. godine (za oko 50.000 stanovnika ili za oko 10% manje u odnosu na prethodni Popis).
U fizičko geografskom smislu područje RPPKMO se diferencira na niske terene Mačve i donjeg toka Kolubare na severu, niske planine i pobrđa u središnjem delu i pojas srednje visokih planina na jugu i jugozapadu. Na severnom delu su niski i ravni tereni, koji u širem smislu predstavljaju deo Panonskog basena, u okviru čega posebnu podcelinu predstavlja ravničarska Mačva, disecirana gustom mrežom rečnih tokova koji pripadaju slivovima Drine, Save i Kolubare. Središnji deo odlikuju brežuljkasti tereni, sa visinama koje retko prelaze 400 m n.v. (Cer, Iverak, Vlašić, Čot), sa jasno izraženim sledećim podcelinama: dve dolinske (Jadar sa Lešnicom i Kolubara), dve brežuljkaste (Cer sa Iverkom i Čot sa Vlašićem) i dve zaravnjene (Tamnava i Pocerina). Na južnom i jugozapadnom delu područja je planinski venac Podrinjskih i Valjevskih planina: Gučevo, Boranja, Jagodnja, Sokolske planine, Jablanik, Povlen, Maljen i Suvobor. Ove planine su disecirane brojnim planinskim tokovima iznad kojih se izdižu, ponekad vertikalne, dolinske strane, što ovim predelima daje klisurast, a ponekad i kanjonski karakter (Gradac, Jablanica, Ljuboviđa, Drina). Najniža tačka područja Prostornog plana ima visinu oko 70 m n.v (u donjem toku Kolubare), a najviša 1.347 m n.v (vrh Mali Povlen na Povlenu).
Osnovno opredeljenje predviđenog budućeg razvoja je postizanje većeg stepena funkcionalne integrisanosti područja RPPKMO i smanjenje ekonomsko-socijalne i teritorijalne polarizacije između regionalnih centara, subregionalnog centra i opštinskih centara i naselja. Integraciji područja pogoduju saobraćajno-geografski položaj i planirani razvoj infrastrukturnih i vodoprivrednih sistema, što će se odraziti i na pojaseve regionalnog i subregionalnog razvoja područja, a posebno na pojedine urbane i industrijske centre, energetski kompleks, turističke destinacije, kao i druga područja posebne namene. Za ostvarivanje ravnomernijeg subregionalnog razvoja neophodno je: 1) uvažavanje realnih faktora razvoja uz preduzimanje podsticajnih mera od strane državnih i drugih fondova za izgradnju i razvoj Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga u funkciji razvoja lokalnih zajednica, izgradnje lokalne i regionalne infrastrukture i uređenja prostora za razvoj profitabilnih privrednih pogona i 2) ekonomsko oživljavanje pograničnih područja kroz transgraničnu saradnju.
Jedan od preduslova je poboljšanje saobraćajne pristupačnosti i infrastrukturne opremljenosti područja RPPKMO. Izgradnjom planiranog autoputa Beograd – Južni Jadran ostvariće se kvalitetna veza istočnog dela područja RPPKMO sa Panevropskim multimodalnim transportnim koridorom X koji povezuje zapadne delove Republike Srbije putem E70 (granica Hrvatske – Beograd) i E75 preko Beograda sa jugom (Niš – Leskovac – granica Makedonije) i priključnim vezama E75 (Beograd – granica Mađarske) i E80 (Niš – granica Bugarske).
Poboljšanje saobraćajne pristupačnosti postići će se i revitlaizacijom, rekonstrukcijom i modernizacijom državne putne mreže- modernizacijom državnih puteva II reda – IIA 142 (od granice Grada Valjeva do sela Ubić na putu ka Valjevskoj Kamenici); IIB 327 (od Grkovog brda prema granici sa opštinom Koceljeva); IIB 338 (od sela Mravinjci do granice Grada Valjeva); IIB 342 (od granice sa opštinom Ub prema selu Popučke); IIB 361 (od Bogovađe ka granici sa opštinom Ljig); IIB 364 (od Belanovice ka Lazarevcu); IIB 358 (od sela Kadina Luka prema granici sa opštinom Mionica); IIB 362 (od Ljiga na severu ka granici sa opštinom Lajkovac); IIB 356 (od sela Brežđe ka granici sa opštinom Ljig); IIA 175 (od Mionice preko Krčmara do Divčibara); IIB 340 (od Banjana do Čučuga); IIB 342 (od granice sa Gradom Valjevo prema Ubu); IIB 336 (od Pecke do granice opštine prema Krupnju); IIB 337 (od Pecke ka Osečini); rekonstrukcija IIA 170 (Valjevo – Debelo Brdo); IIA 137 (na teritoriji opštine Krupanj) i završetak rekonstrukcije IIB 357 (od Slavkovice do Rajca) i kompletiranjem putne mreže – realizacijom deonice od Beograda do Požege na autoputu E763 Beograd – Južni Jadran; izmeštanjem državnih puteva IB 26 i 27 u cilju podizanja kvaliteta ovog putnog pravca, izmeštanjem deonice državnog puta IB 27 Valjevo – Lajkovac u novi koridor, izgradnjom obilaznice na putu DP IB 27 – oko Valjeva, Osečine i Lajkovca, izgradnjom novog mosta na reci Savi kod Šapca; izgradnjom planiranog DP II reda između IB 20 (Badovinci) i IB 26 (Duvanište), realizacijom planiranog državnog puta II reda za povezivanje primarne turističke destinacije Valjevske i Podrinjske planine – Drina sa DP IB 28, DP IB 21 i 22; sa pravcem pružanja preko planina Suvobor, Maljen, Povlen i Sokolskih planina (prva faza: deonica Rajac – Sokolske planine) i dr.
Za postizanje veće teritorijalne kohezije i održivosti područja RPPKMO neophodno je jačanje komplementarnih funkcija regionalnih centara Valjeva i Šapca, kao i Loznice kao subregionalnog centra, ali i jačanje funkcija opštinskih i mikrorazvojnih centara sa potencijalima stvaranja više aglomeracionih sistema u bližoj budućnosti. Od prioritetnog značaja je jačanje funkcijskih veza u postojećim i planiranim razvojnim pojasevima nacionalnog i/ili transgraničnog značaja (zapadnomoravskog, moravičkog i drinskog). Značajno će biti i jačanje regionalnih i subregionalnih veza na relacijama: Valjevo-Kosjerić-Požega-Arilje-Ivanjica-Sjenica; Novi Pazar-Sjenica-Prijepolje-Priboj-BiH; Kosjerić-Gornji Milanovac; Lučani-Guča-Kraljevo; Ivanjica-Ušće; Užice-Bajina Bašta- BiH.
Vizija prostornog razvoja područja RPPKMO je da bude ravnomerno razvijeno, konkurentno i integrisano sa okruženjem (područjem statističko-planskih regiona Šumadija i Zapadna Srbija, Beograd i AP Vojvodina, kao i sa susednim pograničnim opštinama i regionima u Bosni i Hercegovini, to jest Republici Srpskoj). To podrazumeva aktiviranje i mobilizaciju teritorijalnog kapitala, održivo korišćenje prirodnih i stvorenih resursa, dugoročnu obnovu i razvoj ljudskih resursa, saobraćajnu pristupačnost i infrastrukturnu opremljenost, razvoj privrede i institucija, zaštitu prirodnog i kulturnog nasleđa i životne sredine kao faktora razvoja. Područje RPPKMO će biti društvena i prostorna zajednica koja će težiti: postizanju ravnoteže između ekonomskog rasta, socijalne pravičnosti i zaštite životne sredine, razvoju i diversifikaciji privredne strukture, razvoju preduzetništva i društveno odgovornog poslovanja, kvalitetnoj i dostupnoj mreži javnih službi i infrastrukturnih sistema, očuvanoj životnoj sredini, efikasnoj lokalnoj i regionalnoj administraciji i bogatijem kulturnom životu.
Poljoprivreda predstavlja jedan od značajnijih resursa za razvoj usled raspoloživosti poljoprivrednog fonda, tradicionalne vezanosti stanovništva za ovu privrednu granu i izgrađenim agroindustrijskim kapacitetima. Ostvarivanje održivog poljoprivrednog i ruralnog razvoja uslovljeno je obezbeđenjem materijalne, savetodavne i organizaciono-institucionalne podrške, usklađene s prostorno heterogenim agroekološkim uslovima, s jedne strane i konkretnim ekonomskim mogućnostima i potrebama lokalnih zajednica, s druge. U razvojnom pogledu, prioritetno je poslovno povezivanje poljoprivrednih gazdinstava i drugih aktera ruralne ekonomije radi obezbeđenja zadovoljavajućih dohodaka i prinosa na sredstva uložena u razvoj poljoprivredno-prehrambene proizvodnje i druge ekonomske aktivnosti na selu. Intenziviranje razvoja poljoprivrede (posebno stočarstva i voćarstva, naročito jagodičastog voća) omogućiće brži razvoj i zasnivanje raznovrsnijih prerađivačkih kapaciteta. Uporišta razvoja poljoprivrede su: pogodni uslovi za proizvodnju „zdrave hrane” i organizovanje mini – prerađivačkih kapaciteta i sticanje karakterističnog obeležja „brenda” za specifične proizvode; i poboljšanje agrarne strukture u sklopu sprovođenja programa integralnog ruralnog razvoja, prema novom modelu Zajedničke agrarne politike EU, kojom se istovremeno podržava povećanje konkurentnosti poljoprivredne proizvodnje, zaštita životne sredine i ruralnih predela, diverzifikacija ekonomskih aktivnosti na selu, buđenje lokalne inicijative, podizanje tehničke opremljenosti, edukacija i obrazovanje poljoprivrednih proizvođača za ekološku proizvodnju i dr.
U realizaciji održivog privrednog razvoja područja RPPKMO mogu se očekivati značajni uticaji faktora iz šireg regionalnog okruženja, među kojima su najvažniji: trajanje i dubina delovanja ekonomske i finansijske krize, brzina integracija u EU, evropske okvire i standarde, dostupnost i korišćenje sredstava evropskih i regionalnih fondova, dinamika i priliv stranih direktnih investicija, dinamika strukturnih promena, politika konkurentnosti privrede i prostora, međuregionalna, unutarregionalna i susedska privredna saradnja; institucionalno i organizaciono prilagođavanje i dr. Koncepcija teritorijalnog razvoja privrede zasniva se na oporavku dela privrednih aktera, ubrzanju reformskih procesa koji se odnose na restrukturiranje, modernizaciju preduzeća, osnivanje novih MSP, standardizaciju proizvodnje, rast konkurentnosti, obezbeđenje infrastrukturnih uslova i kompetentnog kadra. Koncepcija podrazumeva valorizaciju i aktiviranje teritorijalnog kapitala u manje razvijenom području i stvaranje kvalitetne privredne i socijalne infrastrukture, radi smanjivanja neravnomernosti u nivou razvijenosti, zaostajanja u razvoju, siromaštva, izolovanosti i slabe pristupačnosti dela područja. Zbog toga se očekuje primena osnovnih instrumenata ekonomske i prostorne integracije nerazvijenog dela područja – razvoj krupne regionalne infrastrukture i izgradnja regionalne industrijske/privredne infrastrukture (industrijskih zona, slobodnih zona i parkova) kao preduslova aktiviranja kreativnih resursa, kao i razvoj pogodnih upravljačkih mehanizama, institucionalno-organizacionih aranžmana i partnerstava za koordinaciju sektorskih politika i projekata u prostorni okvir na regionalnom i subregionalnom nivou. Značajnu ulogu treba da ostvari formiranje regionalnih klastera u prehrambenom, metalskom i hemijskom kompleksu, namenskoj industriji, drvopreradi, preradi papira i plastike, turizmu, poljoprivredi i drugim kompleksima. Oslonac na kreativne resurse i koncept industrijskog razvoja trebalo bi da omogući kvalitativnu promenu u razvoju ekonomije. Predviđeno je 18 industrijskih zona i nekoliko ostalih lokaliteta, kao i nekoliko većih rudarsko-energetskih lokaliteta (tamnavski površinski kopovi). Industrijske zone su pretežno grinfild karaktera, uz manju površinu zona mešovitog i braunfild tipa. Najveći deo grinfild lokaliteta predviđen je u urbanim centrima Valjevo, Šabac i Loznica. Postoji mogućnost izgradnje industrijskih parkova u Valjevu, Loznici i Šapcu (sa slobodnom zonom). Pored slobodne zone u Šapcu, moguće je osnivanje slobodnih zona u Loznici i Malom Zvorniku.
Turizam i komplementarne aktivnosti će imati značajnu ulogu u razvoju područja, a baziraće se na očuvanoj prirodnoj sredini i turističkim resursima od međunarodnog i nacionalnog značaja. Organizacija prostornog razvoja turizma na području RPPKMO zasnivaće se na opredeljenju da su glavni turistički resursi područja zastupljeni na primarnim turističkim prostorima Valjevskih i Podrinjskih planina, Drine i Save. Ovi turistički prostori biće organizovani u sedam destinacija u sklopu turističkog klastera Beograda, od kojih su. tri primarne prostorne celine (Valjevske i Podrinjske planine – Drina); tri u sklopu primarnih međunarodnih i nacionalnih tranzitno-plovnih i turno turističkih pravaca i rečnih obala; i jedan u sklopu primarnog međunarodnog tranzitno-drumskog i turno turističkog pravca. Ove destinacije su: 1) Valjevsko-planinska destinacija (VPL); 2) Valjevsko-podgorinska destinacija (VPOD); 3) Podrinjsko-planinska destinacija (PDPL); 4) Podrinjsko – jadarska destinacija (PDJ); 5) Podrinjsko – mačvanska destinacija (PDM); (6) Posavsko – mačvanska destinacija (PSM); i (7) Kolubarsko – tamnavska destinacija (KT). Predviđen je razvoj turističkih proizvoda: izletničkog i stacionarnog, vodnog, seoskog i turizma specijalnih interesa.
Održivo korišćenje metaličnih, nemetaličnih i energetskih mineralnih sirovina, usklađivaće se sa opštom koncepcijom korišćenja mineralnih resursa Republike Srbije, lokalnim interesima i uslovima zaštite životne sredine. Uporište predstavljaju: stavljanje u razvojnu funkciju dokazanih rezervi i nastavak istraživanja perspektivnih rezervi; sanacija devastirane životne sredine uz preduzimanje svih mera da se njeno degradiranje i uništavanje svede na prihvatljiv nivo u svim fazama eksploatacije i prerade mineralnih sirovina i dr.
Tercijarni sektor privrede, čiji je razvoj znatno zaostao, neophodno je, ne samo nadoknaditi, već i znatno intenzivirati i diverzifikovati u skladu sa funkcijama pojedinih centara u mreži naselja i prioritetima razvoja seoskih područja.
Polazeći od postojećeg modela koncentracije stanovništva, diverzifikacije delatnosti i areala uticaja većih urbanih centara, koncept razvoja se zasniva na kvalitativnim promenama privredne i socio-ekonomske strukture sistema naselja. Plansko opredeljenje je da funkcije mikrorazvojnih centara imaju gradski/opštinski supcentri i naselja sa specifičnim funkcijama. Ostali značajni centri zajednica naselja biće utvrđeni prostornim planovima jedinica lokalnih samouprava. U RPPKMO prepoznati su sledeći supcentri i naselja sa specifičnim funkcijama:u gradu Valjevo – supcentri Popučke i Divci i naselja sa specifičnim funkcijama: Divčibare (turizam), Brankovina (kulturno nasleđe), naselje Petnica (naučnoistraživački i turističko-sportsko-rekreativni centar) i naselje Taor (eksploatacija bakra i plemenitih metala); u gradu Loznica – supcentri Lešnica, Banja Koviljača (specifična funkcija – banjsko mesto) i Zajača (rudarsko mesto), naselja sa specifičnim funkcijama Tekeriš i Tršić (kulturno-istorijsko nasleđe); u opštini Ljig – naselja sa specifičnim funkcijama Belanovica (turizam i rekreacija), Slavkovica i naselje Ba (planinski turizam); u opštini Mionica – naselja sa specifičnim funkcijama Banja Vrujci/Gornja Toplica (banjski turizam) i Struganik (memorijalni kompleks); u opštini Osečina – naselje sa specifičnim funkcijama Pecka (zdravstveni turizam i dečiji rekreativni centar); i u opštini Ub – naselja sa specifičnim funkcijama Dokmir (ribolov) i Paljuvi (rekreacija na vodi). Funkcije mikrorazvojnih centara će u nekim slučajevima, prevazilaziti opštinske/gradske granice i imati širi uticaj (između dve ili čak tri jedinice lokalne samouprave), shodno morfološkim predispozicijama terena ali i tradicionalnim usmerenostima stanovništva. Razvoj Kolubarskog lignitskog basena imaće znatnog uticaja na budući razvoj naselja u zoni planiranih rudarskih radova i u zoni uticaja površinskih kopova. Razvoj prostorno-funkcionalne organizacije područja po zajednicama naselja ostvarivaće se decentralizacijom funkcije rada, pojedinih proizvodnih delatnosti, javnih službi i aktivnosti iz urbanih centara u centre zajednice sela i veća naselja sa opštim ili specifičnim funkcijama, radi racionalizacije upravljanja i organizacije javnih službi, kvalitetnijeg zadovoljavanja potreba i efikasnijeg koordiniranja aktivnosti lokalnih zajednica, čime se stvaraju uslovi i za ostanak i povratak stanovništva. Stvaranje nukleusa socio-ekonomske transformacije ruralnih i slabo urbanizovanih delova regiona (što odgovara principima održivog razvoja teritorije naročito u pogledu racionalnog korišćenja prostora, resursa, energije i transporta) i razvijanje dnevnih urbanih sistema (odnosno formiranja funkcionalnih urbanih područja) biće instrumenti hijerarhizovano uravnoteženog i policentričnog razvoja.
Poboljšanje kvaliteta života i ubrzaniji razvoj privrednih funkcija i javnih službi ostvarivaće se prioritetno u manje razvijenim opštinskim centrima sa specifičnim funkcijama, odnosno sa delimično razvijenim urbanim funkcijama. Koncepcija je diverzifikacija funkcija i participiranje u razvojnim procesima šireg regionalnog okruženja. Odgovarajućim politikama otvaranja radnih mesta, investicionim i drugim merama intenziviraće se specifične subregionalne, opštinske, privredne i javno-socijalne funkcije kako bi se usporila koncentracija ekonomskih i drugih aktivnosti u regionalnim centrima i podstakao ekonomski i socijalni razvoj drugih centara u mreži naselja. Dalji razvoj Valjeva i Šapca zasnivaće se na obezbeđenju višeg kvaliteta urbanih funkcija regionalnog značaja, a posebno privrednih, javno-socijalnih, razvojno-upravljačkih, informacionih, naučnoistraživačkih, kulturnih i dr. Subregionalni centar Loznica kao sekundarni pol predstavljaće važan pokretač privrednog razvoja sa javnim, socijalnim, kulturnim i drugim funkcijama. Sa stanovišta planskog razvoja mreže naselja posebno je važna ograničena i kontrolisana izgradnja prigradskih naselja i naseobinskih celina u koridorima javnih puteva.
Jedno od osnovnih uporišta RPPKMO odnosi se na štednju, racionalno korišćenje i zaštitu prirodnih resursa, što se prevashodno odnosi na vodne resurse, koji su naročito deficitarni i strateški značajni za razvoj i kvalitet življenja. Zaštita vodnih resursa bazira se na zaštiti izvorišta regionalnih sistema za snabdevanje vodom naselja – vodotoka u zoni postojećih i planiranih akumulacija na Valjevskim planinama i aluviona Podrinja, Mačve i Posavine, kao i svih lokalnih izvorišta na području RPPKMO; održavanju kvaliteta voda Drine, Jadra i Kolubare do Lajkovca; uspostavljanju i sprovođenju režima sanitarne zaštite izvorišta, posebno akumulacije „Stuborovni” (u formiranju) i lokalnih izvorišta; očuvanju i unapređenju vodenih ekosistema i povećanju njihove biološke raznovrsnosti. Ukupan bilans vodnih resursa, kao i njihov prostorni i vremenski razmeštaj, zahteva izuzetno pažljivo korišćenje i u potpunosti obezbeđen sistem zaštite od zagađenja i neplanskog korišćenja izvorišta površinskih i podzemnih voda. Koncepcija jeste zaštita poljoprivrednog zemljišta, a naročito striktno ograničavanje pretvaranja zemljišta I-IV bonitetne klase u nepoljoprivredne namene, očuvanje kvaliteta i prirodne plodnosti zemljišta. Važan značaj pridaje se pošumljavanju, obnavljanju i poboljšanju kvaliteta šuma, antierozivnim radovima u slivovima postojećih i budućih akumulacija, kao i razvoju preduzetništva, posebno u oblasti osnivanja i razvoja mikro preduzeća za ekološki bezbednu preradu lokalnih poljoprivrednih, šumskih i mineralnih sirovina. Deo područja zasnivaće svoj razvoj na zaštiti i održavanju postojećih prirodnih resursa i vrednosti, ubiranjem resursne rente (za vode, OIE, zaštićena područja, šumu i dr) i razvojem aktivnosti na zaštiti prirodnih vrednosti i životne sredine.
Uspostaviće se efikasnija kontrola korišćenja i uređenja građevinskog zemljišta i usmeravati izgradnja i komunalno opremanje i uređenje seoskih naselja i ruralnih predela. Radi blagovremenog rezervisanja prostora za racionalnu izgradnju i korišćenje objekata/područja od javnog interesa, uspostaviće se i sprovoditi režimi korišćenja i zaštite prostora koridora planiranih infrastrukturnih sistema, područja eksploatacije mineralnih sirovina, slivnih područja i prostora za izgradnju planiranih akumulacija, zaštićenih prirodnih i nepokretnih kulturnih dobara, kao i prostora za izgradnju regionalnih sanitarnih deponija sa reciklažnim centrima.
Važno uporište RPPKMO predstavlja i unapređenje i zaštita životne sredine, zaštita i promocija vrednog prirodnog nasleđa i očuvanje većih područja posebne namene sa prirodnim vrednostima od značaja za biodiverzitet i kvalitet životne sredine. U domenu zaštite i promocije kulturnog nasleđa, zalaganje je za promenu dosadašnje prakse koju je karakterisala, kako nedovoljna valorizacija, prezentacija i korišćenje kulturnih dobara, tako i nedovoljna uređenost, naročito vangradskih dobara (arheoloških nalazišta, verskih objekata i seoskog etno-nasleđa). Koncepcija jeste ostvarivanje integralne zaštite NKD i očuvanja regionalnih specifičnosti i kulturnog identiteta prostora Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga.
Prostorno-funkcionalni uticaji koji su uspostavljeni između urbanih centara različitog hijerarhijskog ranga, u širem okruženju područja RPPKMO, opredeljuju formiranje razvojnih osovina nacionalnog i transgraničnog značaja: savske razvojne osovine na pravcu Beograd – Obrenovac – Šabac – Sremska Mitrovica – Brčko – Slavonski Brod; drinske razvojne osovine na pravcu Šabac – Bjeljina – Loznica – Zvornik – Bajina Bašta i ibarske razvojne osovine na pravcu Beograd – (Lazarevac – Lajkovac – Ljig) – Gornji Milanovac –Čačak. Od podjednake važnosti za privrednu i saobraćajnu interregionalnu integraciju područja Kolubarskog i Mačvanskog okruga su i sledeći pravci regionalnog, subregionalnog i lokalnog značaja kojima se ostvaruje veza sa AP Vojvodinom i područjem statističko-planskog regiona Šumadija i Zapadna Srbija: Šabac – Ruma – Novi Sad, Valjevo – Lajkovac – Aranđelovac – Topola, Valjevo – Kosjerić – Požega, TC Divčibare – Kosjerić – Gornji Milanovac, Ljubovija – Bajina Bašta, Valjevo – Bajina Bašta i dr.
Područje RPPKMO ima mogućnost ostvarivanja prekograničnih veza sa Bosnom i Hercegovinom i Republikom Hrvatskom kroz institucionalnu saradnju na međunarodnom, međudržavnom, međuregionalnom i lokalnom nivou. Za saobraćajno i privredno povezivanje Republike Srbije i Bosne i Hercegovine značajna će biti izgradnja železničke pruge Valjevo – Loznica i dalje ka Republici Srpskoj (Zvornik – Brasina), a za povezivanje sa Republikom Hrvatskom – Panevropski koridor 10. Drinski pojas u celosti, a naročito Donje Podrinje, bi trebalo da ima integrativnu ulogu u korišćenju hidroenergetskog potencijala Drine, korišćenju i zaštiti voda, privrednom razvoju, razvoju turizma i saobraćajnom povezivanju Republike Srbije sa Bosnom i Hercegovinom (Republikom Srpskom), kao i sa Crnom Gorom.
U delu o implementaciji ovog planskog dokumenta utvrđeni su: strateški prioriteti za implementaciju RPPKMO; učesnici u implementaciji; smernice za izradu planskih dokumenata (prostornih i urbanističkih planova, sektorskih planova i programa); mere i instrumenti za sprovođenje planskog dokumenta; institucionalno-organizaciona, informatička i programska podrška. Posebno su značajne smernice za preduzimanje aktivnosti i akcija na: izgradnji institucionalnog okvira za upravljanje prostornim i ukupnim razvojem područja, u prvom redu na promenama i proširivanju organizacione strukture, kadrovskom jačanju i finansiranju poslova opštinskih/gradskih službi i regionalnih institucija; unapređenju informatičke osnove formiranjem i razvojem baze podataka o prostoru RPPKMO, kao preduslova za praćenje, kontrolu i ocenjivanje sprovođenja planskih rešenja; i koordinaciji i uspostavljanju odgovarajuće saradnje između nacionalnog, (sub)regionalnog i lokalnog nivoa u sprovođenju planskih odluka.
2. CILJEVI PROSTORNOG RAZVOJA DEFINISANIREGIONALNIM PROSTORNIM PLANOM
Opšti ciljevi razvoja i uređenja područja RPPKMO su:
odgovorno upravljanje razvojem, uređenjem i zaštitom prostora u skladu sa potencijalima i ograničenjima prirodnih i stvorenih vrednosti, dugoročnim potrebama ekonomskog i socijalnog razvoja i zaštite životne sredine;
uravnotežen razvoj na intraregionalnom i interregionalnom nivou, povećanje dostupnosti područja i iniciranje transgraničnih programa za prigranična područja; i brži privredni rast od prosečnog za Republiku Srbiju sa osloncem na urbane centre državnog značaja (Šabac, Valjevo i Loznicu), manje urbane centre u njihovom polju uticaja i na transgraničnom delu područja;
unapređenje kvaliteta života i stvaranje uslova za demografsku obnovu, zadržavanje i podsticanje naseljavanja i povratka stanovništva, posebno u ruralna područja i centre, investiranjem u izgradnju, obnavljanje i održavanje infrastrukture, javnih službi i usluga, očuvanjem i unapređenjem prirodnog i kulturnog nasleđa, razvojem ekonomski isplativih i statusno privlačnih aktivnosti, i
maksimizovanje komparativnih prednosti i minimizovanje dejstva ograničavajućih razvojnih i upravljačkih faktora, sa ciljem da se ojača ukupni teritorijalni kapital i konkurentska sposobnost u ekonomskom, socijalnom, kulturnom i drugom smislu, te da se prošire mogućnosti za saradnju sa partnerima u regionalnom, republičkom, transgraničnom i evropskom okruženju.
Predviđeno je da će se ostvarenje ovih ciljeva postići:
mobilizacijom teritorijalnog kapaciteta područja – polazeći od prioritetnih planskih rešenja i aktivnosti, konkurisanjem regiona i opština/gradova za korišćenje instrumenata IPA za predpristupnu podršku Evropske unije (IPA instrument for pre-accession assistance), bilateralnih i multilateralnih donatora (Japanska agencija za međunarodnu saradnju, USAID MEGA program i dr), United Nations Development Assistance Framework (UNDAF, 2011 – 2015.), kao i republičkih sredstava za: uravnotežen i održiv regionalni razvoj, a naročito za podsticanje razvoja nerazvijenih lokalnih zajednica (kao što su izgradnja nacionalne, regionalne i lokalne infrastrukture, profitabilnih privrednih pogona, uređenje površina za potrebe turističkih područja i privrednih zona, stvaranje stimulativnog poslovnog okruženja i dr); održiv ruralni razvoj i održivo korišćenje prirodnih resursa, prirodnog i kulturnog nasleđa;
zaštitom životne sredine – sprečavanjem degradacije prirodnih resursa i neracionalnog korišćenja prostora (posebno planinskih područja i zona zaštite akumulacija); zaštitom poljoprivrednog i šumskog zemljišta od neplanskog širenja izgradnje u dolinsko-kotlinskim područjima, rubnim zonama gradova/većih urbanih naselja i u infrastrukturnim koridorima; zaštitom vazduha, rekultivacijom i revitalizacijom zemljišta, naročito u zonama površinske eksploatacije energetskih izvora i mineralnih sirovina; zaštitom poljoprivrednog zemljišta od degradacije pašnjaka, kao i od gubljenja iz poljoprivredne proizvodnje značajnih površina poljoprivrednog zemljišta i sl; usklađivanjem organizacije, uređenja i korišćenja prostora sa potrebama zaštite teritorije, stanovništva, aktivnosti, prirodnih i stvorenih resursa od elementarnih nepogoda i efikasnim upravljanjem otpadom i povećanjem energetske efikasnosti;
dispergovano-koncentrisanim modelom razvoja – ravnomernijim urbano-ruralnim razvojem i razmeštajem stanovništva, privrednih i drugih aktivnosti, što zahteva: jačanje regionalnih funkcija Šapca i Valjeva i subregionalnih funkcija Loznice, decentralizaciju ostalih funkcija u manje urbane centre (poput Uba, Lajkovca, Bogatića, Ljubovije, Mionice), subopštinske centre i druge mikrorazvojne centre na ruralnom području kao nosioce socio-ekonomskog razvoja zajednica ruralnih naselja; razvoj industrijskih kompleksa i privrednih zona, marketinga i informatičkih službi u urbanim centrima državnog značaja i ostalim urbanim centrima, uz podsticanje disperzije manjih i srednjih prerađivačkih kapaciteta baziranih pretežno na lokalnoj sirovinskoj osnovi i primeni ekološki prihvatljivih tehnologija (u oblasti prerađivačke industrije, turizma, poljoprivrede, zanatstva i dr) u mikrorazvojne centre na ruralnom području; jačanje prostorno funkcijskih veza između urbanih centara državnog značaja sa manjim urbanim centrima u njihovom polju uticaja, naporedo sa širenjem njihovog polja uticaja na druge urbane centre u okruženju; intenziviranje i iniciranje formiranja razvojnih pojaseva kao dela funkcionalno-urbanih sistema preko kojih se ostvaruje integracija i teritorijalna kohezija područja;
maksimalnim aktiviranjem raspoložive radne snage na efikasnijem razvoju privrede – intenziviranjem privrednog rasta i razvoja, u prvom redu u oblastima koje najviše doprinose rastu konkurentnosti i rešavanju problema nezaposlenosti i to: uspostavljanjem i promovisanjem finansijske i institucionalne podrške za razvoj preduzetništva i klastera; boljim povezivanjem privrede sa visokoobrazovnim i istraživačkim institucijama u primeni istraživanja i inovacija za efikasniji razvoj i povećanje konkurentnosti privrede;
razvojem područja kao društvene i prostorne zajednice u kojoj će svi građani moći da iskažu i da zadovolje svoje potrebe za pripadanjem i identitetom – otklanjanjem negativnih posledica dosadašnjih tranzicijskih prilagođavanja, rešavanjem problema siromaštva i društvene isključenosti; opštim povećanjem bezbednosti i smanjenjem rizika po život i zdravlje, imovinu, socijalnu sigurnost i stanovanje; stvaranjem uslova za individualni razvoj, ličnu afirmaciju, kao i bogat i sadržajan društveni život; jačanjem zajednice kroz uključivanje svih građana, uz jačanje solidarnosti i razvijanje regionalnog i lokalnog identiteta;
ublažavanjem i sprečavanjem depopulacije – poboljšanjem starosne strukture stanovništva merama ekonomske, demografske, socijalne i drugih politika i realizacijom rešenja Prostornog plana kojima se utiče na brži ekonomski prosperitet i razvoj sela, jačanje ekonomske pozicije poljoprivrede i poljoprivrednih proizvođača, razvoj dopunskih izvora prihoda na selu, razvoj infrastrukturnog i podizanje komunalnog standarda naselja, i
prilagođenim modelima upravljanja regionalnim razvojem i razvojem gradova/opština – koordinacijom institucija i sektora na regionalnom i lokalnom nivou, kooperacijom gradova i opština, poboljšanjem informatičke podrške, jačanjem „institucionalnog kapaciteta” i efikasnosti javnog sektora (lokalne samouprave, javnih službi i preduzeća), naročito u planiranju i upravljanju razvojem.
3. PREGLED POSTOJEĆIH I PREDVIĐENA IZRADA PROSTORNIH IURBANISTIČKIH PLANOVA NA PODRUČJU RPPKMO
3.1. Prostorni planovi područja posebne namene na području RPPKMO
U obuhvatu RPPKMO i njegovog bližeg okruženja usvojeni su sledeći prostorni planovi područja posebne namene:
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora Beograd – Južni Jadran, deonica Beograd – Požega („Službeni glasnik RS”, br. 37/06 i 31/10);
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene sliva vodoakumulacije „Stuborovni” („Službeni glasnik RS”, broj 20/09);
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja eksploatacije Kolubarskog lignitskog basena („Službeni glasnik RS”, broj 122/08);
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda br. 21 Novi Sad – Ruma – Šabac i državnog puta I reda broj 19 Šabac – Loznica („Službeni glasnik RS”, broj 40/11);
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene Specijalnog rezervata prirode „Zasavica” („Službeni glasnik RS”, broj 66/11), i
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora železničke pruge Valjevo – Loznica („Službeni glasnik RS”, broj 1/13).
U obuhvatu RPPKMO, u ovom trenutku u izradi su izmene i dopune Prostornog plana područja eksploatacije Kolubarskog lignitskog basena.
U glavi IV. 2. o smernicama za izradu planskih dokumenata za područje RPPKMO, utvrđena je obaveza izrada i donošenja sledećih prostornih planova područja posebne namene, za prostorne celine čiju posebnost određuje jedna ili više opredeljujućih namena, aktivnosti ili funkcija u prostoru koje su od republičkog interesa:
Memorijalni prirodni spomenik „Deo područja sela Tršić i manastira Tronoše”;
Specijalni rezervat prirode „Klisura reke Trešnjice”;
Drinski pojas (deo područja Prostornog plana), i
Valjevske planine (deo područja Prostornog plana).
Od navedenih prostornih planova područja posebne namene iz prethodnog stava, očekuje se izrada Prostornog plana područja posebne namene za sistem hidroelektrana na Donjoj Drini, u skladu sa zapisnikom sa 7. sednice vlada Republike Srbije i Republike Srpske od 26. juna 2015. godine. Ostaje otvoren rok za početak izrade ostalih navedenih prostornih planova područja posebne namene.
U toku pripreme Programa implementacije RPPKMO, različiti akteri predložili su kao novi prioritet izradu sledećih prostornih planova područja posebne namene (u daljem tekstu: PPPPN): 1) za područja u obuhvatu RPPKMO – područje izvorišta podzemnih voda u Mačvi i područje Cera i 2) za područja čiji se obuhvat prostire i van obuhvata RPPKMO te pripada nivou razrade nacionalnog prostornog plana – uređenje koridora međunarodnog plovnog puta Savom (od Zagreba do Beograda) i biciklističkih koridora nacionalnih ciklo ruta. Odluku o pristupanju izradi predloženih PPPPN donosi Vlada na predlog ministarstva nadležnog za prostorno planiranje.
3.2. Prostorni i urbanistički planovi u nadležnostijedinica lokalne samouprave na području RPPKMO
Za potrebe izrade Programa implementacije RPPKMO analizirano je stanje dokumentacije prostornog i urbanističkog planiranja na području Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga.
Pokrivenost prostornim planovima jedinica lokalne samouprave (usvojeni prostorni planovi gradova i opština) na teritoriji RPPKMO je potpuna.
U glavi IV. 2. o smernicama za izradu planskih dokumenata za područje RPPKMO, utvrđena je obaveza nadležnih skupština obuhvaćenih opština/gradova donošenja odgovarajući urbanistički plan za sledeće površine i objekte javne namene od republičkog i regionalnog značaja:
severnu tranzitnu obilaznicu Valjeva i izmeštanje deonice DP IB broj 27. Valjevo – Lajkovac;
magistralni cevovod za dovod sirove vode od brane „Stuborovni” do PPV „Pećine”, magistralni cevovod za čistu vodu na relaciji rezervoar „Gajina” − „Vrapče brdo”;
Vodovodne sisteme „Kukalj” i „Rovni”, grupne i individualne kanalizacione sisteme sa PPOV za naselja Sovač, Vujinovača, Tubravić, Brezovice, Stubo i Rovni, u slučaju da je neophodno odrediti površine za javne namene;
planirane DV 400 kV, 220 kV i 110 kV;
planirane TS 110/35 kV i TS 110/x kV;
planirane optičke kablove Šabac – Krupanj i Krupanj – Jagodnja;
planirane magistralne i distributivne gasovode;
Podbranski akva-siti „Stuborovni” i „Paljuvi”;
Ski-stadion „Povlen”, i
nepokretna kulturna dobra od izuzetnog i velikog značaja sa njihovom zaštićenom okolinom.
U nastavku se daje pregled pokrivenosti područja RPPKMO urbanističkim planovima na osnovu raspoloživih podataka sa vebsajtova jedinica lokalne samouprave i Centralnog registra planskih dokumenata, među kojima su i pojedini koji se svrstavaju u urbanističke planove navedene u prethodnom stavu.
Pokrivenost urbanističkim planovima (usvojeni planovi i planovi u izradi) je sledeća:
Plan generalne regulacije za zonu uticaja površinskog kopa Radljevo („Službeni glasnik opštine Ubˮ, broj 6/12);
Plan generalne regulacije područja TE „Kolubara B” – prva faza („Službeni list grada Beograda”, broj 29/06);
Generalni plan Valjeva;
Generalni plan gradskog naselja Valjeva – razrada na nivou generalne regulacije područja Beloševac;
Generalni plan gradskog naselja Valjeva – razrada na nivou generalne regulacije područja Industrijska zona;
Generalni plan gradskog naselja Valjeva – razrada na nivou plana generalne regulacije „Krušik”;
Plan generalne regulacije „Centar” Valjevo;
Plan generalne regulacije „Privredna zona” Valjevo;
Plan generalne regulacije „Zapad” Valjevo;
Plan generalne regulacije Lajkovca;
Plan generalne regulacije Uba;
Plan generalne regulacije gradskog naselja Mionice;
Plan generalne regulacije Koceljeva;
Generalni plan/plan generalne regulacije Ljiga;
Plan generalne regulacije „Kolubara”;
Plan generalne regulacije za naselje Krupanj do 2025. godine;
Plan detaljne regulacije „Krupanj-kolektor”;
Plan detaljne regulacije za područje od ulice 5. septembar do punkta P.Z.P. Valjevo u Krupnju;
Plan detaljne regulacije za k.p. br. 503,504,505 i 506 KO Krupanj;
Plan detaljne regulacije za područje cele Stoličke ulice i ulice M. Tita, od raskrsnice sa Stoličkom ulicom do kraja PGR;
Plan detaljne regulacije dela puta Krupanj-Kržava;
Plan generalne regulacije „Šabac”-revizija;
Plan opšteg uređenja sa elementima detaljne regulacije za eksploataciju krečnjaka u ležištu „Duge šume” u Culjkoviću;
Plan opšteg uređenja sa lementima detaljne regulacije „Kamenolom Volujac” u Volujcu;
izmene i dopune Plana generalne regulacije za turistički centar Divčibare;
Plan generalne regulacije za područje sela Bujačić, Petnica i Klinci sa detaljnom razradom turističko rekreativnog centra „Petnica” Opština Valjevo;
Plan generalne regulacije za deo naseljenog mesta Brankovina;
Plan detaljne regulacije dela MZ „Stari grad” za ekološko-etnografski park „Gradac”;
Regulacioni plan seoskog naselja Divci;
Plan generalne regulacije privredna zona, Plan generalne regulacije koridora severne obilaznice Valjevo;
Plan generalne regulacije za selo Popučke;
Plan detaljne regulacije koridora dalekovoda DV 110 KV broj 106 AB TS Valjevo – HE Zvornik;
Plan detaljne regulacije „Centar 2/1” u Šapcu;
Izmena i dopuna plana detaljne regulacije „Centar 2/1” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Ob 2” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Union” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije za deo naselja Triangl u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Centar 7” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Blok solidarnosti” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Raskrsnica Pocerske ulice i puta M-19” u Šapcu;
Izmena i dopuna plana detaljne regulacije „F 3-1” u Šapcu;
Izmena i dopuna plana detaljne regulacije „F 3” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Raskrisnica ulice VI puka i puta M-19” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Blok H” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Donji Šor 1” u Šapcu;
Plan detaljne regulacije „Donji Šor 2” u Šapcu, i
Plan detaljne regulacije „Donji Šor 3” u Šapcu.
Navedeni urbanistički planovi iz prethodnog stava mogu da se klasifikuju na:
1) urbanistički plan za grad/opštinski centar – Generalni urbanistički plan / Plan generalne regulacije: Generalni plan Valjeva, Plan generalne regulacije Lajkovca, Plan generalne regulacije Uba, Plan generalne regulacije gradskog naselja Mionice, Plan generalne regulacije Koceljeva, Generalni plan/plan generalne regulacije Ljiga, Plan generalne regulacije „Šabac” -revizija, Plan generalne regulacije za naselje Krupanj do 2025. godine i izmene i dopune Plana generalne regulacije Krupanj u 2016. (u toku);
2) urbanistički plan za naselje sa specifičnom funkcijom (naselja koja nisu centri jedinice lokalne samouprave, a koja imaju određenu specifičnu funkciju utvrđenu RPPKMO – banjsko mesto, turističko naselje, rudarsko naselje i dr): Plan generalne regulacije za područje sela Bujačić, Petnica i Klinci sa detaljnom razradom turističko rekreativnog centra „Petnica” Opština Valjevo, Plan generalne regulacije za deo naseljenog mesta Brankovina, Plan detaljne regulacije dela MZ „Stari grad” za ekološko-etnografski park „Gradac”, Detaljni urbanistički plan Područje akumulacije „Rovni”, Plan generalne regulacije „Kolubara”, Plan generalne regulacije Jevremovac, Plan generalne regulacije „Pocerski Pričinović”, Plan generalne regulacije Jelenča, Plan generalne regulacije Mišar, Plan generalne regulacije za zonu uticaja površinskog kopa Radljevo („Službeni glasnik opštine Ubˮ, broj 6/12) i izmene i dopune Plana generalne regulacije za turistički centar Divčibare;
3) urbanistički plan za područje (naselje, zonu, kompleks, objekat) u obuhvatu PPPPN:
u obuhvatu PPPPN sliva vodoakumulacije „Stuborovni”: PGR Popučke,
u obuhvatu PPPPN Kolubarskog lignitskog basena: PGR područja TE „Kolubara B” – prva faza;
4) urbanistički plan za prostor (kompleks, zonu) ili objekat od regionalnog i/ili nacionalnog značaja (kulturna i prirodna dobra, regionalne deponije, objekti infrastrukture, privredne zone i dr): Plan detaljne regulacije za prostornu celinu stare čaršije – Tešnjar Valjevo (izradu inicirao RZZSK) i Plan detaljne regulacije područja „Sava parka” u Šapcu (izrada u toku).
4. PROJEKTI OD ZNAČAJA ZA REGIONALNI PROSTORNI RAZVOJKOJI SE SUFINANSIRAJU IZ FONDOVA EVROPSKE UNIJE I VEZA SA STRATEŠKIM PRIORITETIMA EVROPSKIH INTEGRACIJA
U Tabeli I-1 predstavljeni su tematske oblasti u okviru kojih je za planska rešenja i strateške prioritete iz RPPKMO moguća implementacija projektima koji se sufinansiraju iz fondova EU i/ili drugih međunarodnih fondova, a na osnovu definisanih Nacionalnih prioriteta za međunarodnu pomoć (u daljem tekstu: NAD) za period 2014-2017. godine sa projekcijama do 2020. godine (2013).
Tabela I-1: Strateški prioriteti RPPKMO koji su usklađeni sa tematskim oblastima NAD
Tematska oblast Prioriteti i mere (NAD) Plansko rešenje (RPPKMO)Strateški prioritet (RPPKMO) 1 2 3 B5. Energetika 2. Obezbeđivanje pouzdanog, kvalitetnog i efikasnog lanca snabdevanja energijom Razvoj energetske infrastruktureRekonstrukcija i izgradnja planiranih DV 400 kV, 220 kV i 110 kV3. Rekonstrukcija, dogradnja i izgradnja novih planiranih TS 110/35 kV i TS 110/x kV 2.2. Unapređenje održivog korišćenja svih obnovljivih izvora energije uz usmerenje na biomasu Razvoj energetske infrastrukture1. Revitalizacija HE „Zvornik”4. Izgradnja mHE „Rovni”5. Priprema i realizacija kaskadnog sistema protočnih hidroelektrana na području Srednje (potez između HE „Bajina Bašta” i HE „Zvornik”) i Donje Drine (potez od HE „Zvornik” do ušća u Savu)6. Korišćenje hidropotencijala, geotermalne energije (Mačva), biomase i solarne energije 3. Ublažavanje negativnog uticaja energetskog sektora na životnu sredinu putem smanjenja zagađenja, aktivnosti remedijacijom zemljišta i pripremnih aktivnosti usmerenih na pospešivanje buduće održive proizvodnje energije Revitalizacija i sanacija područja eksploatacije mineralnih sirovinaIzrada i sprovođenje programa zaštite vazduha, vode i zemljišta od zagađivanja teškim metalima i sekundarnim produktima rudarskih aktivnosti, posebno u Tamnava-zapadno polje (u Kolubarskom lignitskom basenu) B6. Zaštita životne sredine 1. Izrada i jačanje strateških, regulatornih, finansijskih i mehanizama za praćenje kako bi se osigurao održivi razvoj, uključujući podizanje nivoa svesti u pogledu pitanja životne sredine Unapređenje i zaštita kvaliteta životne sredineIzrada i realizacija lokalnih ekoloških akcionih planova za sve opštine/gradove Kolubarskog i Mačvanskog okrugaIzrada i sprovođenje programa zaštite zemljišta od vodne erozije, zagađivanja i drugih degradacionih procesa, zaštite vazduha i zaštite od bukeUspostavljanje sistema stalnog monitoringa svih parametara kvaliteta životne sredine na području opština/grada (zemljišta, vode, vazduha, vegetacije, kvaliteta života) i 24 časovnog monitoringa na lokacijama Šabac, Loznica, Krupanj, Valjevo, Ub, Lajkovac i Ljig 2. Podrška prilagođavanju na izmenjene klimatske uslove, ublažavanju posledica i sprečavanju rizika Održivo korišćenje geoloških resursa4. Izrada karte hazarda terena (katastar klizišta i nestabilnih padina, plavnih zona i dr) 3. Osiguranje održivosti životne sredine putem valjanog upravljanja prirodnim resursima i smanjenjem zagađenja Održivo korišćenje i zaštita poljoprivrednog zemljištaZaustavljanje stihijskog zauzimanja obradivih površina za građevinsko zemljište u ravničarsko-dolinskom/stočarsko-ratarskom rejonu; i zaustavljanje procesa spontanog ispadanja iz poljoprivredne proizvodnje zemljišta i drugih agrarnih fondova u brdsko-planinskom/stočarsko-voćarskom rejonuPopravljanje agrohemijskih osobina obradivih zemljišta, selektivnim korišćenjem podsticajnih sredstava iz Agrarnog budžeta Republike Srbije i drugih izvora, na osnovu prethodnih agropedoloških analizaUspostavljanje kontrole korišćenja, to jest redukovanja upotrebe mineralnih đubriva i pesticida u biljnoj proizvodnji, uz istovremeno promovisanje metoda njihove integralne primene u procesima tehničko-tehnološkog unapređivanja poljoprivredne proizvodnjeOdrživo korišćenje i zaštita šuma i šumskog zemljišta 1. Unapređenje stanja postojećih šuma prevođenjem većeg dela površine izdanačkih šuma u visoke, popunjavanjem razređenih, rekonstrukcijom degradiranih šuma sa prevođenjem u sastojine visokog stepena obraslosti2. Povećanje površina pod šumama pošumljavanjem oko 1.950 ha na području Kolubarskog okrugaZaštita kvaliteta vodaZaštita izvorišta voda regionalnih sistema vodosnabdevanja (u I i I/II klasi kvaliteta) u zoni postojećih i planiranih akumulacija na Valjevskim planinama (Ribnica, Jablanica, Sušica i dr), aluviona Podrinja, Mačve i Posavine, kao i svih lokalnih izvorišta Uspostavljanje i sprovođenje režima zona sanitarne zaštite svih izvorišta, posebno akumulacije „Stuborovni” i rezervisanje prostora za zone potapanja planiranih akumulacijaOdržavanje voda Drine, Jadra i Kolubare do Lajkovca u IIa klasi kvalitetaUnapređenje i zaštita kvaliteta životne sredineSmanjenje zagađenja iz industrije (naročito u Loznici i Šapcu) 3.1. Obezbeđivanje očuvanja, održivog korišćenja i efikasnijeg upravljanja prirodnim resursima (zaštita prirode, biodiverziteta i oporavak zagađenih lokacija) Zaštita, prezentacija i održivo korišćenje prirodnih dobara1. Sprovođenje mera zaštite na postojećim zaštićenim područjima, uz reviziju stanja, statusa tih područja i akata o njihovom proglašenju 4. Organizovanje monitoringa i efikasnog upravljanja zaštićenim područjima, i sprovođenje planova i programa upravljanjaRevitalizacija i sanacija područja eksploatacije mineralnih sirovina2. Revitalizacija i rekultivacija napuštenih površinskih kopova, odlagališta raskrivke, flotacijskih jalovišta i degradiranog zemljišta, i podizanje imisionih šuma. 3.2. Razvoj i unapređenje sistema za upravljanje otpadom Razvoj sistema integralnog upravljanja otpadomIzgradnja regionalne deponija Kalenić (Ub i Lajkovac)Izgradnja transfer stanica Valjevo, Koceljeva, Šabac i LjubovijaIzrada Regionalnog plana upravljanja otpadom, lokalnih planova upravljanja otpadom za Grad Loznicu i opštine Mali Zvornik, Krupanj i Ljubovija, planske i tehničke dokumentacije za regionalnu deponiju u Loznici, kojima će se utvrditi dinamika realizacije regionalne deponije i transfer stanica na obuhvaćenom područjuIzrada projektne dokumentacije, zatvaranje, sanacija i remedijacija postojećih deponija u Kolubarskom i Mačvanskom okruguZatvaranje i sanacija lokalnih smetlišta u ruralnim područjima i formiranje sanitarno uređenih seoskih odlagališta komunalnog otpada, u skladu sa regionalnim i lokalnim planovima upravljanja otpadomIzrada planske i tehničke dokumentacije za regionalno skladište opasnog otpada na području Mačvanskog okruga Izgradnja manjih regionalnih skladišta za sakupljanje opasnog otpada iz domaćinstava (baterija, akumulatora, otpadnih ulja, otpadnih električnih i elektronskih aparata), u skladu sa regionalnim i lokalnim planovima upravljanja otpadom 3.3. Unapređenje upravljanja vodama (snabdevanje vodom i upravljanje otpadnim vodama) Razvoj vodne infrastruktureZavršetak punjenja akumulacije „Stuborovni”Izgradnja cevovoda za dovod sirove vode od brane „Stuborovni” do PPV „Pećine” iznad Valjeva, II faze PPV „Pećine” za još 600 L/s, magistralnog cevovoda za čistu vodu na relaciji rezervoar „Gajina” – „Vrapče brdo” u okviru realizacije Kolubarskog regionalnog sistema za snabdevanje naselja vodomZavršetak vodovodnih sistema „Kukalj” i „Rovni” u slivu akumulacije „Stuborovni” u okviru realizacije Kolubarskog regionalnog sistema za snabdevanje naselja vodomRekonstrukcija izvorišta „Nepričava” kod Lajkovca u okviru realizacije Kolubarskog regionalnog sistema za snabdevanje naselja vodom Obnova vodovodnih sistema svih urbanih centara u cilju smanjivanja gubitaka u mreži (na manje od 20%), realizacija dodatnih rezervoaraskih prostora (specifična zapremina rezarvoara ne manja od 300 L/korisnik), ugradnja merno-informacione opreme u sve vodovodne sisteme prema prioritetima koji se utvrđuju prostornim planovima i sektorskim planovima/programima jedinica lokalne samoupraveIzgradnja grupnih i individualnih kanalizacionih sistema sa PPOV opšteg tipa (sa mehaničkim i biološkim tretmanom otpadnih voda) za naselja u zoni II sanitarne zaštite i slivu akumulacije „Stuborovni” – Sovač, Vujinovača, Tubravić, Brezovice, Stubo i Rovni 7. Realizacija kanalizacionih sistema sa PPOV opšteg prema prioritetima koji se utvrđuju prostornim planovima i sektorskim planovima/programima jedinica lokalne samouprave 3.4. Unapređenje kvaliteta vazduha putem smanjenja emisija štetnih materija Unapređenje i zaštita kvaliteta životne sredine4. Smanjenje zagađenja iz industrije (naročito u Loznici i Šapcu);Revitalizacija i sanacija područja eksploatacije mineralnih sirovina1. Izrada i sprovođenje programa zaštite vazduha, vode i zemljišta od zagađivanja teškim metalima i sekundarnim produktima rudarskih aktivnosti, posebno na lokacijama Veliki majdan, Bobija i Zajača B7. Saobraćaj 2. Unapređenje kapaciteta i kvaliteta saobraćajne infrastrukture i usluga u okviru panevropskih saobraćajnih koridora i Osnovne regionalne saobraćajne mreže Jugoistočne Evrope Viši kvalitet saobraćajne dostupnosti i mreže saobraćajne infrastrukture 2.1.Modernizacija železničke pruge Završetak izgradnje železničke pruge Valjevo-Loznica (Lipica) Revitalizacija i modernizacija regionalne železničke pruge Ruma – Šabac – Loznica – Brasina – Zvornik 2.2. Unapređenje drumskog saobraćaja uzimajući u obzir socijalne, bezbednosne i karakteristike kapaciteta Izrada potrebne tehničke dokumentacije za izmeštanje deonica državnih puteva I reda (DP IB br. 21, 26 i 27) Izrada tehničke i planske dokumentacije za severnu tranzitnu obilaznicu Valjeva na DP IB broj 27 i početak izgradnje severne tranzitne obilaznice oko ValjevaRehabilitacija i modernizacija državnih puteva II reda 2.3. Jačanje kapaciteta za efikasan intermodalni transport sa ciljem povećanja modalne podele vidova transporta u korist vidova koji manje zagađuju (železnica i plovni putevi) Izgradnja robno transportnog centra u zoni postojeće luke Šabac (istočna industrijska zona) i na graničnom prelazu sa Republikom Srpskom (Pavlovića most) 2.4. Unapređenje uslova za navigaciju na unutrašnjim plovnim putevima Rehabilitacija međunarodnog plovnog puta Savom, rekonstrukcija i modernizacija luke Šabac B8. Ljudski resursi i društveni razvoj 2. Izgradnja društva zasnovanog na znanju putem osnaživanja formalnog i neformalnog obrazovanja Razvoj i povećanje dostupnosti usluga javnih službi 2.1. Podizanje kvaliteta i efikasnosti opšteg obrazovanja na preduniverzitetskom nivou 4. Usklađivanje obrazovanih programa na nivou srednjeg obrazovanja sa profesionalnim kvalifikacijama potrebnim za razvoj opština/gradova, okruga i regiona 2.2. Veće učešće i pristup obrazovanju 3. Podizanje kvaliteta nastave i uvođenje fleksibilnih programa osnovnog obrazovanja i vaspitanja, višenamensko korišćenje postojećih objekata i organizovanje specijalizovanog prevoza učenika 3. Povećanje delotvornosti i pravednosti sistema socijalne zaštite Razvoj i povećanje dostupnosti usluga javnih službi 3.2. Unapređenje efikasnosti socijalne zaštite i socijalne uključenosti putem inovacija 6. Razvijanje raznovrsnih usluga socijalne zaštite usaglašenih sa potrebama korisnika koje se prioritetno zadovoljavaju u lokalnoj zajednici i porodici (prirodnom okruženju); razvoj novih oblika zaštite starih lica i smanjenje broja korisnika smeštenih u ustanovama socijalne zaštite 4. Poboljšanje zdravstvenog stanja stanovništva osnaživanjem pristupačnosti, dostupnosti, ekonomičnosti i efikasnosti usluga zdravstvene zaštite. Razvoj i povećanje dostupnosti usluga javnih službi5. Povećanje dostupnosti primarne zdravstvene zaštite korisnicima, naročito na ruralnom području, organizovanjem mobilnih zdravstvenih timova, integrisanim pružanjem usluga zdravstvene i socijalne zaštite, i pružanjem kvalitetne prehospitalne hitne medicinske pomoći B9. Poljoprivreda i ruralni razvoj 1. Povećanje konkurentnosti sektora poljoprivrednog poslovanja i stvaranja uslova za održivi rast prihoda poljoprivrednika (uz poziv na IPARD osu 1) Razvoj i restrukturiranje poljoprivrednog sektora 1.1. Ulaganje u poljoprivredna gazdinstva, preradu i plasman poljoprivrednih proizvoda, uvođenje standarda EU za poljoprivredne proizvode i hranu 1. Obezbeđivanje sigurnih prava zakupa zemljišta i dobrog funkcionisanja tržišta zemljišta, koje olakšava pomeranje resursa sa napuštenih/regresivnih gazdinstava ka produktivnijim poljoprivrednicima, kao i drugih mera podrške ukrupnjavanju i tehničko-tehnološkoj modernizaciji porodičnih gazdinstava3. Modernizacija proizvodnje na gazdinstvima – proširenje poseda, uvođenje savremenih tehnologija i standarda, izgradnja savremenih objekata za smeštaj stoke, kabaste stočne hrane i odlaganje stajnjaka, nabavka uređaja za navodnjavanje, skladištenje i hlađenje mleka, podizanje dugogodišnjih zasada u voćarstvu, nabavka osnovnog stada, razvoj pčelarstva, uzgoj autohtonih biljnih vrsta i rasa stoke4. Ubrzavanje procesa registracije poljoprivrednih gazdinstava, uvođenje HACCP i Global GAP standarda 1.2. Pospešivanje inovacija, prihvat istraživanja i prenošenje znanja putem savetodavne službe 9. Saradnja proizvođača i njihovih udruženja sa savetodavnom službom, naučnoistraživačkim institucijama i centrima za regionalni i ruralni razvoj; jačanje lokalnih partnerstava za razvoj poljoprivrede i pratećih delatnosti; i jačanje prekogranične i regionalne saradnje na zajedničkim projektima zaštite prirodnih resursa i unapređenja poljoprivrede i održivog ruralnog razvoja 2. Unapređenje kvaliteta života ruralnog stanovništva i atraktivnosti ruralnih područja (uz poziv na IPARD ose 2 i 3) 2.1. Stvaranje uslova za unapređenje ruralne infrastrukture Viši kvalitet saobraćajne dostupnosti i mreže saobraćajne infrastrukture8. Rehabilitacija, rekonstrukcija i izgradnja deonica veznih opštinskih puteva 2.2. Podrška diverisifikaciji ruralne ekonomije i otvaranju novih radnih mesta Razvoj novih prostornih formi smeštaja industrije i MSP2. Aktiviranje i poboljšanje infrastrukturne opremljenosti postojećih lokacija i napuštenih objekata (proizvodnih hala, skladišta, vojnih objekata i dr) – braunfild lokaliteta u urbanim centrima i ruralnim naseljima 3. Obezbeđenje zasebnih infrastrukturno opremljenih lokacija za MSP u mikrorazvojnim centrima na ruralnom području B10. Kultura Razvoj sistema koji omogućava primenu standarda EU u kulturi i koji podstiče kulturnu raznolikost na teritoriji Republike Srbije 1.2. Očuvanje kulturnog nasleđa i podrška kulturnoj produkciji i kreativnoj umetnosti Razvoj i povećanje dostupnosti usluga javnih službi 7. Subvencionisanje javnog i privatnog sektora iz republičkih fondova i donacija; uključivanje neprofitnog sektora u razvoj novih usluga kulture, posebnih regionalnih i lokalnih programa i organizaciju mobilne kulturne ponude na ruralnom područjuZaštita, prezentacija i održivo korišćenje nepokretnih kulturnih dobaraSprovođenje mera zaštite, uređenja i prezentacije šest nepokretnih kulturnih dobara od izuzetnog značaja i 20 kulturnih dobara od velikog značajaUtvrđivanje granica zaštićene okoline i zona sa različitim režimima zaštite, izgradnje i uređenja prostora za kategorisana kulturna dobraIstraživanje arheoloških nalazišta, objekata narodnog graditeljstva i ruralnih prostornih celina, sprovođenje procedure kategorizacije i sticanja statusa kulturnog dobra Izrada i sprovođenje srednjoročnih programa zaštite, uređenja i prezentacije nepokretnih kulturnih dobaraSistematsko rekognosciranje ruralnog područja u okviru projekta „Atlas narodnog graditeljstva Srbije”6. Razvoj nacionalnih i regionalnih „puteva kulture” u funkciji prezentacije i interpretacije nepokretnog i nematerijalnog kulturnog nasleđa
U skladu sa prioritetima NAD 2014-2017 koji su utvrđeni za podruje Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga i prikazani u Tabeli I-1, u narednoj Tabeli I-2 navedeni su primeri projekata iz Jedinstvenog pregleda infrastrukturnih projekata (Single Project Pipeline) (od 1. oktobra 2016) za predmetne upravne okruge koji su u skladu sa planskim rešenjima i strateškim prioritetima RPPKMO.
Tabela I-2: Projekti iz Jedinstvenog pregleda infrastrukturnih projekata (Single Project Pipeline) koji su u skladu sa RPPKMO
Naziv projekta iz Jedinstvenog pregleda infrastrukturnih projekata Procenjena vrednost projekta (u RSD) Projekti u sektoru upravljanja otpadom Regionalni centar za upravljanje otpadom Kalenić u regionu Valjeva 2.214.000.000 Projekti u sektoru vodoprivrede Regionalni sistem vodosnabdevanja „Kolubara” – izgradnja glavnog cevovoda od rezervoara Slovac do Uba, Lajkovca i Lazarevca i glavnog cevovoda Divci-Mionica 969.240.000 Sakupljanje i prečišćavanje otpadnih voda Loznica 4.292.700.000 Projekti u sektoru energetike Projekat iskorišćenja geotermalne energije – Bogatić 332.100.000 Postrojenje za proizvodnju kombinovane toplotne i električne energije koje koristi komunalni otpad kao gorivo u Šapcu 3.690.000.000 Izgradnja objekata za skladištenje otpada i opasnog otpada objekta sa pratećom infrastrukturom za TE Kolubara A Postrojenje za proizvodnju kombinovane toplotne i električne energije koje koristi biomasu u Šapcu 2.091.000.000 Adaptacija deponije u TE Kolubara A u skladu sa evropskom Direktivom o deponijama Projekti u sektoru saobraćaja Izgradnja ekspresnog motornog puta sa četiri trake Novi Sad – Ruma – Šabac – Loznica – državna granica sa BiH 31.352.700.000.000 Modernizacija železničke pruge Ruma – Šabac – Donja Borina – Državna granica sa BiH 14.760.000.000 Projekti u sektoru upravljanja rizicima od poplava Zaštićena oblast „Mačva – Drina i pritoke”: 1. Zaštićena oblast „Mačva, Lozničko Polje i Loznica – Banja Koviljača: Drina”: Izgradnja i rekonstrukcija nasipa na desnoj obali reke Drine kod Pavlovića mosta do Banje Koviljače 2. Zaštićena oblast „Kozjak – Jelav – Straža – Gornji Dobrić: Jadar i Korenita”: Sistem za zaštitu od poplava u gradu Loznici – Regulacija reke Jadar od Gornjeg Dobrića do Draginca od km 10 + 999 do km 29 + 400 3.330.840.000 Zaštićeno područje „Šabac–Sava i pritoke”: Rekonstrukcija postojećeg Sistema za zaštitu od poplava grada Šapca i izgradnja novih postrojenja za zaštitu od poplava u široj oblasti Šapca („Dobrava” brana i veštačko jezero) 5.768.700.000 Zaštićena područja reke Kolubare – uzvodni deo reke:1. Zaštićeno područje „Koceljeva – Tamnava i pritoke”: Izgradnja Sistema zaštite od poplava ugrožene oblasti Tamnava – Borina u naselju Koceljeva.2. Zaštićeno područje „Ub – Ub, Tamnava i pritoke”: Izgradnja Sistema zaštite od poplava Ub – Gračica – Tamnava u ugroženom području naselja Ub 4.956.900.000 Zaštićena područja reke Kolubare – srednji deo reke:1. Zaštićeno područje „Ljig-Lajkovac: Kolubara, Ljig”: Izgradnja Sistema zaštite od poplava Ljig-Kacer – Dragobilj u ugroženim područjima naselja Ljig i Lajkovac2. Zaštićeno područje „Mionica–Lajkovac – Toplica, Ribnica i pritoke”: Izgradnja Sistema zaštite od poplava Toplica – Kolubara – Ribnica u ugroženim područjima naselja Lajkovac i Mionica 7.174.590.000 Zaštićeno područje „Valjevo: Kolubara sa pritokama”: Nadgradnja sistema za zaštitu od poplava grada Valjeva – izgradnja novih postrojenja za zaštitu od poplava na pritokama reke Kolubara u naseljenom području i na reci Obnica uzvodno od ušća (ugrožena oblast prigradskih oblasti i javnih objekata- KPZ Valjevo) 1.434.180.000
II. O PROGRAMU IMPLEMENTACIJE RPPKMO
U skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji uveden je novi dokument za primenu prostornih planova – program implementacije. Program implementacije RPPKMO utvrđuje mere i aktivnosti za sprovođenje prostornog plana za razdoblje od pet godina. On sadrži naročito: prioritetne projekte koji proizlaze iz strateških prioriteta prostornog plana, vezu sa strateškim prioritetima evropskih integracija, opis pokazatelja za praćenje promena stanja u prostoru na nivou jedinice lokalne samouprave, smernice za realizaciju informacionog sistema o prostornom razvoju na regionalnom nivou, pregled stanja postojećih i predviđenu izradu planskih dokumenata i način saradnje sa resorom regionalnog razvoja.
Osnovni metodološki okvir za njegovu izradu postavljen je u Programu implementacije PPRS 2011-2015.
Planske koncepcije i rešenja RPPKMO sprovode se, kao i za ostale planske dokumente, na dva načina:
direktnom implementacijom – razradom u prostornim planovima područja posebne namene, prostornim planovima obuhvaćenih jedinica lokalne samouprave i urbanističkim planovima na osnovu kojih se prostor neposredno privodi planiranoj nameni, to jest, direktnom izdavanju lokacijskih uslova;
indirektnom implementacijom – razradom u programu njegove implementacije i usklađivanjem regionalnih, opštih i sektorskih strategija, planova i programa, mera i instrumenata različitih politika.
Za direktnu implementaciju planskih rešenja RPPKMO u prostornim planovima obuhvaćenih jedinica lokalne samouprave i urbanističkim planovima nadležni su organi jedinica lokalnih samouprava.
Za indirektnu implementaciju planskih rešenja RPPKMO u regionalnim, opštim i sektorskim strategijama, prostornim planovima područja posebne namene, drugim planovima i programima, kao i merama i instrumentima različitih politika, direktnu nadležnost imaju organi i organizacije republičkog nivoa upravljanja (ministarstva, agencije, javna preduzeća, privredna društva i dr), a indirektnu nadležnost imaju regionalne organizacije (akreditovane regionalne razvojne agencije i dr) i organi i organizacije jedinica lokalne samouprave (uprave, javna preduzeća i tako dalje).
1. ULOGA I SARADNJA SA REGIONALNIM AKTERIMA
Za direktnu i za indirektnu implementaciju RPPKMO ključna je horizontalna i vertikalna koordinacija aktera i njihovih aktivnosti.
Horizontalna koordinacija interesa i aktivnosti različitih sektora i teritorija se odnosi na aktivnosti i aktere istog nivoa upravljanja. Za horizontalno usklađivanje, to jest, za koordinaciju, potrebna je neprekidna komunikacija između predstavnika institucija različitih sektora. Poželjna je takođe i komunikacija među različitim sektorima društva – javni, privatni i takozvani civilni, odnosno nevladin sektor.
Vertikalna koordinacija se odnosi na aktivnosti i interese aktera među različitim nivoima upravljanja – od međunarodnog, preko republičkog, do regionalnog i lokalnog nivoa. U vertikalnoj saradnji bitan je princip supsidijarnosti koji se odnosi na podršku manjim teritorijalnim jedinicama – lokalnoj samoupravi, akterima na regionalnom nivou, privatnom i nevladinom sektoru – prilikom zastupanja njihovih interesa i ostvarivanja njihovih potreba.
Za razliku od Programa implementacije PPRS 2011-2015. ili Programa implementacije Regionalnog prostornog plana AP Vojvodine (Odluka o donošenju Programa implementacije Regionalnog prostornog plana Autonomne pokrajine Vojvodine za period 2013-2017. godine – „Službeni list Autonomne pokrajine Vojvodine”, broj 22/13), gde se radilo o usklađivanju aktivnosti i interesa institucija na republičkom, odnosno pokrajinskom nivou upravljanja, Program implementacije RPPKMO trebalo bi da ima nekoliko nivoa horizontalne i vertikalne koordinacije. Kako se radi o implementaciji regionalnog prostornog plana, trebalo bi da podrazumeva usklađivanje aktivnosti i interesa institucija na republičkom, regionalnom i lokalnom nivou upravljanja.
Problem predstavlja nerazvijen sistem institucija i koordinacije aktera i njihovih aktivnosti na nivou statističko-planskih regiona – za ovaj program implementacije, na nivou NSTJ 2 Regiona Šumadija i Zapadna Srbija, odnosno, na nivou upravnih okruga/oblasti, na nivou NSTJ 1, Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga. Za ostvarivanje celovite vertikalne i horizontalne koordinacije nedostaju nadležnosti institucija na republičkom nivou upravljanja, i/ili na nivou statističko-planskog (statističko-teritorijalnog) regiona i okruga/oblasti u odnosu na lokalni nivo upravljanja. Primeri dosadašnje prakse međususedske saradnje u upravljanju razvojem jedinica lokalne samouprave ukazuju da se samousklađivanje aktivnosti i interesa susednih opština/gradova odvija otežano i kada se radi o rešavanju urgentnih potreba i problema od zajedničkog interesa. Njihova aktivna participacija u vertikalnoj i horizontalnoj koordinaciji ne može se očekivati sve dok ne bude uslovljena korišćenjem sredstava republičkog budžeta, IPA fondova i drugih fondova i donacija za programe i pomoć razvoju jedinica lokalne samouprave i lokalnih aktera, što za sada nije slučaj.
Bez razvijenih regionalnih institucija, horizontalna i vertikalna koordinacija aktera i njihovih aktivnosti veoma je neizvesna i otežano se odvija, kako se pokazalo tokom pripreme Programa implementacije RPPKMO, a što se odrazilo na neujednačenost u razradi prioritetnih planskih rešenja utvrđenih RPPKMO.
2. FAZE I UČESNICI IZRADE PROGRAMA IMPLEMENTACIJE RPPKMO
Program je urađen poštujući zakone koji upućuju na aktivnu saradnju sa svim akterima (nadležni organi, organizacije i institucije) od kojih zavisi ostvarenje planskih rešenja i strateških prioriteta i projekata koji bi trebalo da budu u celini ili delimično ostvareni, odnosno, čija bi realizacija trebalo da bude pripremljena do 2020. godine.
Izrada Programa implementacije RPPKMO odvijala se po sledećim fazama:
I faza – identifikacija i komunikacija sa akterima i mogućim izvorima finansiranja u implementaciji strateških prioriteta;
II faza – provera preliminarne liste aktivnosti i projekata, institucionalno-organizacionih i finansijskih aranžmana za njihovu realizaciju;
III faza – izrada Predloga programa implementacije Regionalnog prostornog plana za područje Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga za period od 2016. do 2020. godine.
Predstoji poslednja faza, IV faza – usklađivanje sa mišljenjima nadležnih ministarstava, i najzad, usvajanje Programa implementacije Regionalnog prostornog plana za područje Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga za period od 2016. do 2020. godine.
Koordinaciju faza i aktera u pripremi i sprovođenju Programa implementacije RPPKMO obavljao je nosilac njegove izrade –ministarstvo nadležno za prostorno planiranje.
Analitičke kartice u tabelarnom obliku sa listama strateških prioriteta, u skladu sa tematskom oblašću na koju se odnosi prioritet, dostavljene su relevantnim akterima u pripremi i ostvarivanju Programa implementacije RPPKMO. U Tabeli II-1. naznačeno je od kojih aktera su dobijene popunjene analitičke kartice.
Tabela II-1. Pregled učešća aktera u pripremi Programa implementacije RPPKMO
AKTERIprema vrsti nadležnosti NIVO UPRAVLJANJA I NAZIV AKTERA Dostavljena popunjena kartica REPUBLIČKI NIVO UPRAVLJANJA MINISTARSTVA Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine + Ministarstvo rudarstva i energetike + Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave + Ministarstvo privrede + Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja + Ministarstvo kulture i informisanja + Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja + Ministarstvo omladine i sporta + Ministarstvo građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture + Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija + Ministarstvo unutrašnjih poslova- sektor za vanredne situacije + Ministarstvo zdravlja + Agencija za zaštitu životne sredine + Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine – Republička direkcija za vode (RDV) + JAVNA PREDUZEĆA I USTANOVE I DRUGE ORGANIZACIJE JP Srbijašume (JP SŠ) + JVP Srbijavode (JVP SV), VPC Sava Dunav + Privredna komora Srbije +/- JP Putevi Srbije (JP PS) + Direkcija za vodne puteve „Plovput” + Koridori Srbije (KS) + Železnice Srbije (ŽS) + Elektromreža Srbije ( EMS) + JP Elektroprivreda Srbije + NIS Gaspromnjeft + Jugorosgaz, a.d. + JP Transnafta + JP „Srbijagas” – Telekom Srbija, a.d. + JP Emisiona tehnika i veze (JP ETV) + JP Pošta Srbije (JP PTT) + VIP mobile + Telenor + Orion telekom +/- Zavod za zaštitu prirode Srbije (ZZPS) + Republički zavod za zašitutu spomenika kulture (RZZSK) + JP za upravljanje i korišćenje regionalnog višenamenskog hidrosistema Stuborovni „Kolubara” Valjevo + Turistička organizacija Srbije – Lovački savez Srbije +/- JP Skijališta Srbije (JP SS) + Nacionalna služba za zapošljavanje + REGIONALNE ORGANIZACIJE I USTANOVE REGIONALNE INSTITUCIJE Agencija za regionalni razvoj opština Kolubarskog okruga ARROKO + Regionalna razvojna agencija Podrinja, Podgorine i Rađevine d.o.o. Loznica – Regionalna privredna komora Valjevo + Nacionalna služba za zapošljavanje – Loznica + Nacionalna služba za zapošljavanje – Šabac – Nacionalna služba za zapošljavanje – Valjevo – Zavod za javno zdravlje Šabac + Zavod za javno zdravlje Valjevo – Zavod za zaštitu spomenika kulture – Valjevo + LOKALNI NIVO UPRAVLJANJA JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE Grad Šabac + Grad Valjevo + Opština Krupanj + Opština Lajkovac – Opština Ljig – Opština Mionica – Opština Osečina – Opština Ub – Grad Loznica – Opština Bogatić – Opština Vladimirci – Opština Koceljeva – Opština Ljubovija – Opština Mali Zvornik – SPECIFIČNI DOPISI Kancelarija za upravljanje javnim ulaganjima – kancelarija za pomoć i obnovu poplavljenih područja – Kancelarija za evropske integracije –
3. METODOLOGIJA IZRADE PROGRAMA IMPLEMENTACIJE RPPKMO
3.1. Osvrt na prioritetna planska rešenja
Programom implementacije RPPKMO razrađuje se i operacionalizuje realizacija prioritetnih planskih rešenja definisanih u ovom planskom dokumentu.
Regionalnim prostornim planom Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga u glavi IV.1. „Prioriteti i strateško razvojni projekti prve etape sprovođenja Prostornog plana” definisani su strateški prioriteti do 2018. godine za implementaciju planskih rešenja u 16 tematskih oblasti. Razrada strateških prioriteta izvršena je u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji, s tim da je rok za njihovo ostvarivanje pomeren sa 2018. na 2020.
U Programu implementacije RPPKMO razrađeni su strateški prioriteti koji se već realizuju ili čija će realizacija započeti do 2020. godine, ali su utvrđeni i strateški prioriteti koji se iz različitih razloga ne razrađuju u ovom programu. Prilikom izrade Programa implementacije RPPKMO, jasno se ukazala činjenica da se pojedina planska rešenja i strateški prioriteti nalaze u poziciji suočavanja sa mogućnostima promena (institucionalnih, socio-ekonomskih, finansijskih i dr) u periodu od donošenja RPPKMO 2015. godine do pripreme programa 2016. godine i njegovog sprovođenja do 2020. godine, te da njihovo ostvarenje zbog toga može biti modifikovano, usporeno ili odloženo. Veliki broj aktera, sa opštim i sektorskim strategijama, planovima i programima, usložnjavaju ostvarenje brojnih aktivnosti i projekata, pogotovo ako se uzme u obzir nedovoljna horizontalna i vertikalna koordinacija među njima. Radi toga, za sprovođenje ovog programa od posebnog značaja je uspostavljanje nedovoljno razvijenih horizontalnih veza između sektora i jedinica lokalne samouprave koje imaju interes oko istih aktivnosti i projekata, kao i vertikalnih veza među nivoima upravljanja u sprovođenju strateških planskih prioriteta.
U Programu implementacije RPPKMO, strateški prioriteti koji se razrađuju, prikazani su u okviru tabela i na grafičkim prilozima. Ostali strateški prioriteti koji se ne razrađuju navedeni su u posebnoj glavi.
Za izbor strateških prioriteta koji se razrađuju korišćen je metodološki pristup i kriterijumi koji su definisani i primenjeni na izradi Programa implementacije PPRS 2011-2015. Postupak odabira, preispitivanja i preciziranja prioriteta posebno je obrađen sa stanovišta njihove opravdanosti i realnih mogućnosti za njihovo ostvarivanje, a koliko je to bilo sagledivo u trenutku izrade Programa implementacije RPPKMO. Za svaki prioritet koji se detaljno razrađuje inicirana je i ostvarena uspešna saradnja sa većinom nadležnih organa i organizacija na republičkom nivou upravljanja, pojedinih organizacija na regionalnom/okružnom nivou, kao i malog broja (svega tri od 14) gradskih/opštinskih uprava na nivou jedinica lokalne samouprave.
Razrada strateških prioriteta do 2020. godine urađena je u saradnji sa relevantnim akterima prostornog razvoja putem popunjavanja analitičkih kartica, koje su pretočene u tabele sa dole navedenom strukturom (Tabela III-1) i nalaze se u glavi III.
Tabela II-2: Struktura razrade strateških prioriteta utvrđenih RPPKMO
Red.br.SP Strateški prioritetiSP Aktivnosti / Projekti za realizaciju prioriteta(A/P) Učesnici u realizaciji aktivnosti/ Odgovornost (O) i partneri (Pr) za realizaciju projekata Orijentacioni iznosi i izvori finansiranja A i P Rokovi realizacije A i P(faza P) 1 2 3 4 5 6 Tematska oblast Strateški prioritet utvrđen RPPKMO
Osnovna svrha izrade analitičkih kartica bila je provera realnosti (podrazumevajući i izmene i dopune strateških prioriteta), odnosno, razrada i realizacija strateških prioriteta utvrđenih RPPKMO.
3.2. Strateški prioriteti
Razrađeni su strateški prioriteti po tematskim oblastima, koji su bili definisani za period do 2018. godine u glavi IV.1. „Prioriteti i strateško razvojni projekti prve etape sprovođenja Prostornog plana” a realizovaće se do 2020. godine. Zbog kraćeg roka iz glavi IV.1. RPPKMO, uvršteni su i novi strateški prioriteti za planska rešenja po tematskim oblastima RPPKMO koje su predložili relevantni akteri na republičkom, regionalnom i lokalnom nivou upravljanja.
Aktivnosti i projekti za realizaciju prioriteta (A i P)
Aktivnosti za realizaciju prioriteta podrazumevaju: upravne i organizacione aspekte i planske aktivnosti (na pripremi i donošenju prostornih, urbanističkih i sektorskih planova i programa) na realizaciji prioriteta, sadržane u nadležnostima i programima resornih ministarstava, republičkih i regionalnih agencija, republičkih javnih preduzeća, javnih ustanova i privrednih društava, organa i organizacija jedinica lokalne samouprave (uprave, javna preduzeća i javne ustanove).
Navedeni su sve konkretne aktivnosti i projekti koji su dobijeni od nadležnih organa, organizacija i asocijacija, čija realizacija je predviđeno da započne ili da se okonča u vremenskom horizontu Programa implementacije RPPKMO do 2020. godine.
Za ostvarivanje pojedinih prioriteta navedene aktivnosti i/ili projekti su diferencirani prema nivou upravljanja i predloženih iz delokruga određene nadležnosti.
Učesnici i odgovornosti u realizaciji aktivnosti i projekata
Navedeni su svi akteri za koje je prepoznato da imaju direktnu ili indirektnu ulogu u realizaciji strateškog prioriteta. U njih se ubrajaju: organi i organizacije na republičkom nivou upravljanja (ministarstva, agencije, javna preduzeća, privredna društva, zavodi i dr), organizacije na regionalnom nivou (akreditovane razvojne agencije, zavodi, privredne komore, asocijacije i dr) i organi i organizacije na lokalnom nivou upravljanja (skupštine i uprave jedinica lokalne samouprave, javna preduzeća, javne ustanove, asocijacije i dr). Pored ovih učesnika, naznačene su i druge domaće i međunarodne institucije, nevladine organizacije i zainteresovani investitori koji učestvuju ili predstavljaju potencijalne učesnike u realizaciji strateških prioriteta.
Odgovornost za realizaciju navedenih aktivnosti i projekata nosi organ ili organizacija na republičkom ili lokalnom nivou upravljanja, koja prati realizaciju strateškog prioriteta po fazama (ukoliko faze postoje) i o tome priprema izveštaj koji će se ugrađivati u periodični izveštaj o ostvarivanju RPPKMO. Odgovornost za realizaciju prioriteta ima organ zadužen za određenu oblast bez obzira na povremene promene naziva organa u okviru rekonstrukcije u sklopu organa uprave.
Izvori finansiranja i orijentacioni iznosi
Izvori sredstava za finansiranje projekata jesu javna sredstva (budžet Republike Srbije, budžeti JLS i ostali javni izvori finansiranja među kojima su razni fondovi) i sredstva opredeljena iz drugih izvora, kao što su evropski fondovi (IPA i dr), razni krediti (Svetska banka, Međunarodni monetarni fond, Evropska banka za obnovu i razvoj, Evropska investiciona banka i slično), donacije, privatni i međunarodni fondovi.
Sredstva neophodna za ostvarivanje započetih, predviđenih ili predloženih aktivnosti i projekata neophodnih za realizaciju strateškog prioriteta data su u orijentacionim iznosima u dinarima (RSD) ili u dinarskoj protivvrednosti prema kursnoj listi na dan 17. februara 2016. godine (123 RSD za evro). Finansijska sredstva su za većinu prioriteta definisana u trenutku izrade Programa implementacije RPPKMO i treba ih prihvatiti uslovno, odnosno realna finansijska sredstva će se definisati u trenutku realizacije projekata u skladu sa realnim mogućnostima izvora finansiranja. U pojedinim slučajevima, za određene aktivnosti i projekte, nisu se mogli dati orijentacioni iznosi, već će se isti utvrditi pre početka njihove realizacije i u procesu inoviranja ovog programa.
Rokovi realizacije A i P (faza P)
Za navedene aktivnosti i projekte utvrđeni su rokovi njihove realizacije ili planiranih faza realizacije. Pojedine aktivnosti su kontinuiranog karaktera i ne ograničavaju se na vremenski horizont Programa implementacije RPPKMO. Za pojedine aktivnosti i projekte nije dat ovaj podatak, saglasno dostavljenim predlozima od strane nadležnih organa i organizacija.
3.7. Osvrt na pokazatelje prostornog razvoja i informacioni sistem
Prvi korak ka složenijem monitoringu i evaluaciji prostornog razvoja sa ciljem formiranja informacionog sistema o razvoju Kolubarskog i Mačvanskog okruga jesu predloženi relevantni pokazatelji i njihova sistematizacija. Model pokazatelja prezentovan u Programu implementacije RPPKMO baziran je na ciljnom pristupu, tj. na odnosu pokazatelja prema ciljevima i prioritetima razvoja planskog područja. Kod izbora pokazatelja, teži se ispunjavanju sledećih zahteva: na osnovu ograničenog broja strateških indikatora formiraće se valjana osnova za sprovođenje prostornih analiza i merenja kao i za dugoročno praćenje ostvarivanja definisanih ciljeva. Takođe, obezbediće se uporedivost sa drugim pokazateljima uz što manje preklapanje, kao i usaglašenost sa pokazateljima prostornog razvoja koji su definisani u PPRS.
Istovremeno, u skladu sa osnovnim principima za uključivanje u evropske integracione procese, težilo se da lista pokazatelja prostornog razvoja bude usklađena sa listom ESPON pokazatelja (Evropska mreža opservatorija za prostorni razvoj i koheziju) koji se razvijaju za monitoring ukupnog evropskog prostora.
Nakon toga se vrši analiza pokazatelja prema nivou upotrebljivosti, prostorne pokrivenosti, vremenskih serija, izvora i načina prikupljanja podataka i izračunavanja. Proizvod je lista od 46 glavnih pokazatelja koji su relevantni za tematske oblasti i problemske zadatke obuhvaćene RPPKMO.
Program implementacije PPRS 2011-2015. predviđa uspostavljanje informacionog sistema zasnovanog na GIS-tehnologiji sa ciljem praćenja i ocenjivanja sprovođenja plana. Informacioni sistem će doprineti jednostavnijem i efikasnijem upravljanju kompleksnim skupom različitih podataka čime će se povećati efikasnost u donošenju blagovremenih mera i aktivnosti neophodnih za uravnoteženi i kontrolisani razvoj socio-ekonomsko-ekološkog potencijala prostora Republike Srbije. Prilagođavanjem i jačanjem institucionalno-organizacionih kapaciteta u svrhu primene savremenih informacionih tehnologija, istovremeno će se unaprediti sistem prostornog planiranja u Republici Srbiji. Program implementacije PPRS 2011-2015. ukazuje na značaj primene niza međunarodnih, kao i stvaranje i prilagođavanje brojnih lokalnih standarda.
Jedan od osnovnih ciljeva uspostavljanja Informacionog sistema je doprinos formiranju infrastrukture prostornih podataka u domenu prostornog planiranja, čime se stvaraju uslovi za integraciju tehnologija, prostornih podataka, brojnih korisnika i drugog, a koji su neophodni za aktivnu ulogu planera u budućem planskom procesu.
Na osnovu propozicija RPPKMO i Programa implementacije RPPKMO, predviđeno je formiranju i održavanju baze prostornih podataka RPPKMO (GIS-a RPPKMO), u saradnji sa ministarstvom nadležnim za prostorno planiranje i IAUS, regionalnim razvojnim agencijama sa obuhvaćenog područja kao i integracijom lokalnih informacionih sistema koji se u razvijaju skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji. Regionalni informacioni sistem o prostornom razvoju (RISP) formiraće se u funkciji korišćenja, praćenja i ocene sprovođenja RPPKMO i drugih prostornih planova na području Kolubarskog i Mačvanskog okruga, kao i u funkciji izmena, dopuna i inoviranja strateških prioriteta, planskih koncepcija i rešenja. Formiranje baze prostornih podataka, kao osnove budućeg RISP-a izvršiće se na osnovu RPPKMO, njegove dokumentacione osnove i ovog programa.
4. PROCES PRAĆENJA, IZVEŠTAVANJA I INOVIRANJA PROGRAMA IMPLEMENTACIJE RPPKMO
Horizontalna i vertikalna koordinacija aktera i njihovih aktivnosti otežano se odvijala u toku pripreme Programa implementacije RPPKMO, što se odrazilo na neujednačenost u razradi strateških prioriteta utvrđenih RPPKMO.
Imajući u vidu neujednačenost u nivou detaljnosti kategorije detaljno razrađenih strateških prioriteta i uzimajući u obzir mogućnost da će u toku realizacije ovog programa implementacije dolaziti do adaptacija, modifikacija i novih inicijativa u ostvarivanju detaljno razrađenih strateških prioriteta, – radi omogućavanja da pojedini nerazrađeni strateški prioriteti pređu u kategoriju detaljno razrađenih prioriteta kao i pomaka u organizovanju aktivnosti, institucija i koordinacije na nivou regiona Šumadije i Zapadne Srbije i donošenja odgovarajućeg strateškog dokumenta regionalnog razvoja i svih drugih promena u organizaciji i koordinaciji aktivnosti lokalnog nivoa upravljanja – dokument pod nazivom Program implementacije RPPKMO predstavlja deo kontinuiranog procesa planiranja, programiranja i implementacije planskog prostornog razvoja područja.
Kao deo tog procesa, izmene i dopune Programa implementacije RPPKMO, a po potrebi i izmene i dopune ili inoviranje RPPKMO, predlagaće se na osnovu izveštaja o ostvarivanju RPPKMO i Programa implementacije RPPKMO. Kako je ovaj program operativni dokument za implementaciju RPPKMO, realno je očekivati da se inovira zajedno sa podnošenjem izveštaja.
Time će se ostvariti kontinuitet procesa planiranja i implementacije planiranog prostornog razvoja i omogućiti:
svim akterima, naročito onima koji nisu bili dovoljno pripremljeni za aktivnije učešće u pripremi prvog programa, da inoviraju i dopune svoje predloge za detaljnu razradu strateških prioriteta;
usklađivanja Programa implementacije RPPKMO sa izradom odgovarajućeg strateškog dokumenta regionalnog razvoja za Region Šumadija i Zapadne Srbije, u delovima koji se teritorijalno odnose na RPPKMO;
usklađivanja Programa implementacije RPPKMO i izrade sektorskih strategija, planova i programa, u delovima koji se teritorijalno odnose na RPPKMO;
usklađivanja Programa implementacije RPPKMO i projekata koji konkurišu za IPA fond, donacije ili za realizaciju javno-privatnog partnerstva.
Na ovaj način se omogućava povećanje efikasnosti i efektivnosti procesa planiranja, prostornog razvoja i uređenja teritorije Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga.
Monitoring i njegovo dobro uspostavljanje predstavlja sastavni deo i osnov uspešne implementacije. U periodu važenja ovog programa implementacije predviđena je izrada periodičnih izveštaja o stanju u prostoru u kojima treba da se prate: napredovanje u realizaciji strateških prioriteta, kao i promene u vrednostima pokazatelja prostornog razvoja i njegovo realno ocenjivanje stanja putem merenja vrednosti definisanih pokazatelja u utvrđenim vremenskim intervalima. Iz tog razloga se u glavi V. Programa implementacije RPPKMO preporučuje organizacija monitoringa, kao postupka kojim se obezbeđuje stalna sprega između dobijanja informacija i njihove interpretacije, a koji se (monitoring) tokom implementacije usresređuje na praćenje i ocenu promena prioriteta.
Programom implementacije RPPKMO utvrđuju se pokazatelji za praćenje promena stanja u prostoru, tako da Program implementacije RPPKMO predviđa izgradnju i korišćenje GIS – orijentisanog informacionog sistema, što je neophodan uslov za kvalitetan monitoring i upravljanje implementacijom prostornog razvoja RPPKMO.
Pored pokazatelja za praćenje promena stanja u prostoru definisanih u glavi IV. Programa implementacije RPPKMO, date su i preporuke za praćenje pokazatelja prostornog razvoja, koje će poslužiti i za periodično izveštavanje o ostvarivanju RPPKMO i stanju prostornog razvoja.
III. STRATEŠKI PRIORITETI REGIONALNOG PROSTORNOG PLANA ZA PERIOD OD 2016. DO 2020. GODINE
1. DETALJNO RAZRAĐENI STRATEŠKI PRIORITETI RPPKMO ZAPERIOD OD 2016. DO 2020. GODINE
U Tabeli III-1 (deo Priroda, ekološki razvoj i zaštita), III-2 (deo Razvoj stanovništva, naselja i socijalni razvoj) i III-3 (deo Održivi razvoj ekonomije, transporta i infrastrukture) detaljno je razrađeno 82 strateška prioriteta, pod odgovarajućim rednim brojem za 19 planskih rešenja u šest tematskih oblasti, i to:
zaštita i korišćenje prirodnih resursa;
zaštita životne sredine, prirodnih vrednosti i nepokretnih kulturnih dobara;
razvoj stanovništva, mreže naselja i javnih službi;
razvoj privrednih delatnosti i turizma;
razvoj infrastrukturnih sistema, i
vodoprivredna infrastruktura.
Ove tematske oblasti sa svim strateškim prioritetima su u RPPKMO definisane u glavi IV. „Smernice za primenu Prostornog plana”, odeljak 1. „Prioriteti i strateško razvojni projekti prve etape sprovođenja Prostornog plana”, pododeljak 1.1. „Prioritetne aktivnosti”. Svi orijentacioni iznosi u Tabeli III (1-3), dati su u dinarima, s tim da su za pojedine aktivnosti i projekte iznosi dati u dinarskoj protivrednosti prema kursnoj listi na dan 28. marta 2016. godine (123 RSD za evro).
U sklopu inoviranja Programa implementacije RPPKMO preporučuje se obavljanje inoviranja i dopune navedenih aktivnosti i projekata za ostvarivanje strateških prioriteta.
Tabela III-1: Detaljna razrada strateških prioriteta utvrđenih RPPKMO – Priroda, ekološki razvoj i zaštita
Red.br.SP Plansko rešenje: 1.1. Održivo korišćenje i zaštita poljoprivrednog zemljišta 1. Zaustavljanje stihijskog zauzimanja obradivih površina za građevinsko zemljište u ravničarsko-dolinskom/stočarsko-ratarskom rejonu i zaustavljanje procesa spontanog ispadanja iz poljoprivredne proizvodnje zemljišta i drugih agrarnih fondova u brdsko-planinskom/stočarsko-voćarskom rejonu Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine 1. Izdavanje uslova i davanje mišljenja na planska dokumenta2. Melioracija livada i pašnjaka3. Privođenje kulturi obradivog poljoprivrednog zemljišta 1-3. O: MPZŽS, PSSSPr: vlasnici poljoprivrednog zemljišta 1-3. Budžet RS 1.-2-3. Kontinuirana aktivnost 2. Popravljanje agrohemijskih osobina obradivih zemljišta, selektivnim korišćenjem podsticajnih sredstava iz agrarnog budžeta Republike Srbije i drugih izvora, na osnovu prethodnih agropedoloških analiza Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine 1. Poboljšanje hemijskih i bioloških svojstava obradivog poljoprivrednog zemljišta 1. O: MPZŽS, PSSSPr: vlasnici poljoprivrednog zemljišta 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnost 3. Uspostavljanje kontrole korišćenja, to jest redukovanja upotrebe mineralnih đubriva ipesticida u biljnoj proizvodnji, uz istovremeno promovisanje metoda njihoveintegralne primene u procesima tehničko-tehnološkog unapređivanja poljoprivredneproizvodnje Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine 1. Kontrola plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta 1. O: MPZŽS, PSSSPr: vlasnici poljoprivrednog zemljišta 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnost Opština Krupanj 1. Program zaštite, uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta opštine Krupanj kroz uređenje poljoprivrednog zemljišta, kontrola plodnosti obradivog poljoprivrednog zemljišta (I-II klasa), unetog mineralnog đubriva i pesticida 1. O: MPZŽSPr: PSSS ,,Poljosavet” Loznica 1. 1.500.000 RSD/godBudžet RS 1. Kontinuirana aktivnost 4. Unapređivanje infrastrukturnih i tehničko-tehnoloških uslova za povećanje tržišne konkurentnosti, posebno brežuljkastog/stočarsko-voćarsko-ratarskog i brdsko-planinskog/stočarsko-voćarskog rejona u cilju proizvodnje i plasmana voća i stočnih proizvoda posebnih odlika kvaliteta Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine 1. Uređenje (revitalizacija poljskih puteva) 1. O: MPZŽSPr: JLS 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnost 7. Ubrzavanje procesa registracije poljoprivrednih gazdinstava, obeležavanje životinja, uvođenje HACCP i Global GAP standarda Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine (MPZŽS) – Opština Krupanj 1. Pomoć opštinske uprave poljoprivrednim gazdinstvima pri registraciji, obnovi i podsticajima 1. O: JLS 1. Budžet JLS 1. Kontinuirana aktivnost JLS – 8. Evidentiranje terena koji su ugroženi: eolskom erozijom, primenom neadekvatne agrotehnike (smanjenje nivoa organskih materija, salinizacija, sabijanje i sl), prisustvom opasnih i štetnih materija u poljoprivrednom zemljištu i vodi za navodnjavanje, odlivom tečnog stajnjaka sa stočarskih farmi, neadekvatnim rukovanjem agrohemikalijama i slično, radi određivanja i ubrzanog sprovođenja odgovarajućih radova na remedijaciji i zaštiti zemljišta prema smernicama koje će biti utvrđene republičkom poljoprivrednom osnovom Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine – Republička direkcija za vode 1. Realizacija projekta ENVAP II „Određivanje osetljivih i ranjivih područja” sa predlogom granica ranjivih područja u svim oblastima na teritorijama koje se dreniraju u vode identifikovane kao vode koje su zagađene i vode koje mogu biti pod uticajem zagađenja, čime se doprinosi zagađenju. 1. O: MPZŽS, MGSI, Pokrajinski sekretarijat za poljoprivredu, vodoprivredu i šumarstvo, Pokrajinski sekretarijat za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine, Švedska agencija za zaštitu životne sredinePr: Javna vodoprivredna preduzeća, RHMZ, Institut za vodoprivredu Jaroslav Černi 1. Budžet RS,Donacija Švedska agencija za zaštitu životne sredine 1. – 9. Saradnja proizvođača i njihovih udruženja sa savetodavnom službom, naučnoistraživačkim institucijama i centrima za regionalni i ruralni razvoj; jačanje lokalnih partnerstava za razvoj poljoprivrede i pratećih delatnosti i jačanje prekogranične i regionalne saradnje na zajedničkim projektima zaštite prirodnih resursa i unapređenja poljoprivrede i održivog ruralnog razvoja Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine – Opština Krupanj 1. Program mera podrške poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja opštine Krupanj kroz transfer znanja i razvoj savetodavstva-unapređenje obuka u oblasti poljoprivrede i ruralnog razvoja 1. O: PSSS ,,Poljosavet” Loznica i Opštinska uprava KrupanjPr: poljoprivredna gazdinstva 1. 400.000 RSD/god, Budžet JLS 1. Kontinuirana aktivnost
Red.br.SP Plansko rešenje: 1.2. Razvoj i restrukturiranje poljoprivrednog sektora 1. Obezbeđivanje sigurnih prava zakupa zemljišta i dobrog funkcionisanja tržišta zemljišta, koje olakšava pomeranje resursa sa napuštenih/regresivnih gazdinstava ka produktivnijim poljoprivrednicima, kao i drugih mera podrške ukrupnjavanju i tehničko-tehnološkoj modernizaciji porodičnih gazdinstava Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine 1.Davanje u zakup obradivog državnog poljoprivrednog zemljišta2.Davanje u zakup obradivog poljoprivrednog zemljišta (lica > 60 godina, licima mlađim od 40 godina) 1-2. O: MPZŽSPr: fizička i pravna lica 1-2. Budžet RS 1-2. Kontinuirana aktivnost 3. Modernizacija proizvodnje na gazdinstvima – proširenje poseda, uvođenje savremenih tehnologija i standarda, izgradnja savremenih objekata za smeštaj stoke, kabaste stočne hrane i odlaganje stajnjaka, nabavka uređaja za navodnjavanje, skladištenje i hlađenje mleka, podizanje dugogodišnjih zasada u voćarstvu, nabavka osnovnog stada, razvoj pčelarstva, uzgoj autohtonih biljnih vrsta i rasa stoke Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine 1. Komasacija i investicioni radovi u komasaciji 1. O: MPZŽSPr: JLS 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnost Opština Krupanj 1. Program mera podrške poljoprivredne politike i politike ruralnog razvoja opštine Krupanj. 1. O: JLS 1. 20.645.661 RSD/godBudžet JLS 1. Kontinuirana aktivnost
Red.br.SP Plansko rešenje: 1.3. Održivo korišćenje i zaštita šuma i šumskog zemljišta 1. Unapređenje stanja postojećih šuma prevođenjem većeg dela površine izdanačkih šuma u visoke, popunjavanjem razređenih, rekonstrukcijom degradiranih šuma sa prevođenjem u sastojine visokog stepena obraslosti JP „Srbijašume” 1. Program mera i aktivnosti za unapređivanje stanja izdanačkih šuma bukve i hrasta 1. O: MPZŽS – Uprava za šume,JP „Srbijašume” Pr: Šumarski fakultet, Boku Univerzitet u Beču 1. 2018. 4. Zaštita šumskog zemljišta od voda i erozije na oko 1.630 ha JP „Srbijašume” 1. Pilot projekat: Razvoj i uvođenje inovativnog koncepta gazdovanja šumama uz poštovanje ekonomskih, ekoloških (zaštita od poplava, ledoloma i požara) i socijalnih aspekata 1. O: MPZŽS – Uprava za šumeJP „Srbijašume”, JP „Vojvodinašume” Pr: Šumarski fakultet, Institut za šumarstvo, Institut za nizijsko šumarstvo, Vlada Republike Nemačke 1. Budžet RS,Donacija Vlade Republike Nemačke 1. – 5. Poboljšanje monitoringa zdravstvenog stanja šuma, u skladu sa Međunarodnimkooperativnim programom za šume (ICPF) JP „Srbijašume” 1. Praćenje zdravstvenog stanja šuma i izveštavanje 1. O: MPZŽS, JP „Srbijašume” Pr: IDP služba Instituta za šumarstvo Beograd 1. 12.000.000 RSD Budžet RS 1. Kontinualna aktivnost Red.br.SP Plansko rešenje: 1.4. Razvoj lovstva 1. Očuvanje raznovrsnosti lovne faune (gajenje, naseljavanje i zaštita divljači), uz usklađivanje lovnih i ostalih delatnosti u lovištima JP „Srbijašume” 1. Naseljavanje jelena evropskog u otvoreni deo lovišta „Cer-Vidojevica” 1. O: JP „Srbijašume” 1. Sredstva JP „Srbijašume” 1. 2018.
Red.br.SP Plansko rešenje: 1.5. Zaštita kvaliteta voda i zaštita od voda 1. Zaštita izvorišta voda regionalnih sistema vodosnabdevanja (u I i I/II klasi kvaliteta) u zoni postojećih i planiranih akumulacija na Valjevskim planinama (Ribnica, Jablanica, Sušica i dr), aluviona Podrinja, Mačve i Posavine, kao i svih lokalnih izvorišta Republička direkcija za vode, JP „Kolubara” 1. Zaštita akumulacije „Stuborovni” i izvorišta voda regionalnih sistema vodosnabdevanja biće regulisana u skladu sa režimima zona njihove sanitarne zaštite, rezervisanjem prostora za zone potapanja planiranih akumulacija kao i sa Zakonom o vodama („Službeni glasnik RS”, br. 30/10 i 93/12) i pratećim pravilnicima 1. O: MPZŽS-RDV, MGSI, MZdPr: JLS, JP „Kolubara” 1. Budžet RS 1. 2020. 2. Uspostavljanje i sprovođenje režima zona sanitarne zaštite svih izvorišta, posebno akumulacije „Stuborovni” i rezervisanje prostora za zone potapanja planiranih akumulacija Republička direkcija za vode, JP „Kolubara” 1. Elaborat određivanja i održavanja zona sanitarne zaštite akumulacije „Stubo – Rovni” 1. O: MPZŽS-RDV, JLS Valjevo, Pr: JP „Kolubara” 1. 2.000.000 RSD Budžet RS, Budžet JLS 1.- 3. Održavanje voda Drine, Jadra i Kolubare do Lajkovca u IIa klasi kvaliteta JVP „Srbijavode” 1. Unapređenje katastra zagađivača voda-KIZ2. Unapređenje kontrole i monitoringa3. Administrativna podrška usklađivanju emisije zagađujućih materija u vodi, uvođenjem optimalnih tretmana komunalnih i industrijskih otpadnih voda u cilju dostizanja propisanih standarda 1-3. O: MPZŽS-RDVPr: JVP, JKP, JLS 1-3. Budžet RS, Budžet JLS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja, kreditne linije, sredstva privatnih investitora, donacije 1-3. Rok za usklađivanje emisije zagađujućih materija u vode je 2030. za industrijska postrojenja i 2045. za JKPMoguće izmene u rokovima u skladu sa izmenom zakonodavstva EU 5. Obnova obodnih kanala u Mačvi – Cerskog, Srednjemačvanskog, Donjemačvanskog, kao i vodotoka koji su uključeni u zaštitni sistem Mačve od unutrašnjih bujičnih i provirnih voda Republička direkcija za vode – JVP „Srbijavode” 1. Izrada elaborata i dinamičkog plana u skladu sa projektnom dokumentacijom i prioritetnim deonicama2. Izvođenje radova na čišćenju i izmuljenju kanala i dostizanju projektovanih kapaciteta3. Redovno održavanje u skladu sa standardima, kriterijumima i normativima za održavanje objekata za odvodnjavanje 1-3. O: MPZŽS-RDV, JVP „Srbijavode”Pr: JVP, VP 1-3. 200.000 RSD/km god.Budžet RS, Budžet JLS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja, kreditne linije, sredstva privatnih investitora, donacije 1-3. – 6. Regulacija toka reke Jadar Republička direkcija za vode – JVP „Srbijavode” Mačvanski upravni okrug 1. I faza: Regulacija Jadra od Gornjeg Dobrića do ušća Korenite (od km 10+999 do km 17+400) 2. II faza: Nastavak započete regulacije Korenite od ušća do mosta na putu Loznica-Valjevo (od km 3+000 do km 10+100), sa rasteretnim kanalom Korenita – Jadar 3. III faza: Regulacija Jadra od ušća Korenite do rasteretnog kanala (od km 17+400 do km 25+180)4. IV faza: Regulacije Jadra od ušća rasteretnog kanala do mosta u Dragincu (od km 25+180 do km 29+400)5. Izrada planske dokumentacije za sve faze i Projekta za 4. fazu6. Rešavanje I/O –sprovođenje postupka eksproprijacije zemljišta za izgradnju nasipa i uređenje korita na celoj deonici koja je planirana za regulaciju 1-4. O: MPZŽS-RDV, JVP „Srbijavode”Pr: JVP, JLS 1-4. za izvođenje radova 550.000.000 RSD5. za plansku i nedostajuću tehničku dokumentaciju 20.000.000 RSD6. za troškove eksproprijacije 100.000.000 RSD 1-6. Budžet RS, Budžet JLS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja, kreditne linije sredstva privatnih investitora, donacije 1-4. – Kolubarski upravni okrug1. Regulacija Jadra od ušća Pecke do mosta u centru Osečine ( od km 52+320 do km 55+533 )2. Regulacija Jadra od ušća Lovačke reke do gvozdenog mosta na putu Osečina-Valjevo Osečine ( od km 56+235 do km 59+580 ) 1-2. O: MPZŽS-RDV, JVP „Srbijavode”Pr: JVP, JLS 1-2. – za izvođenje radova 90.000.000 RSD-za plansku i tehničku dokumentaciju 15.000.000 RSD – ne raspolaže se podacima o orijentacionim troškovima eksproprijacije1-2. Budžet RS, Budžet JLS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja, kreditne linije, sredstva privatnih investitora, donacije 1-2. – 7. Zabrana i kontrola izgradnje novih i širenja postojećih urbanih i ruralnih naselja, privrednih i infrastrukturnih objekata u zonama ugroženim od poplava (velikih voda verovatnoće 0,5%) Republička direkcija za vode – JVP „Srbijavode” 1. Izrada karata ugroženosti i karata rizika od poplava2. Izrada planova upravljanja rizicima od poplava3. Izmena urbanističkih planova nakon izrade karata ugroženosti 1-3. O: MPZŽS-RDV, JVP „Srbijavode”Pr: JVP, JLS, naučne istitucije, 1-3. 60.000.000 RSDBudžet RS, Budžet JLS 1-3. – MUP-Sektor za vanredne situacije-Odeljenje za vanredne situacije u Valjevu 1. Usklađivanje prostornih i urbanističkih planova i strategija razvoja JLS sa planovima upravljanja rizicima od poplava 1. O: JLS Valjevo, Ub, Lajkovac, Ljig, Osečina i Mionica 1. Budžet JLS 1. – 8. Uspostavljanje kontrole i planskog usmeravanje eksploatacije građevinskih materijala iz rečnog korita Drine, u skladu sa principima kontrolisanog „upravljanja rečnim nanosom” Republička direkcija za vode – JVP „Srbijavode” 1. Izrada potrebne tehničke dokumentaciju2. Obezbeđivanje institucionalnog okvira za planiranje, sprovođenje i kontrolu eksploatacije rečnih nanosa (tehnički i finansijski)3. Obezbeđivanje finansijske održivosti4. Uvođenje zabrane vađenja rečnih nanosa sa dna ili padina, osim za potrebe obezbeđenja propusne sposobnosti korita vodotoka5. Izrada godišnjeg plana vađenja rečnih nanosa, koji sadrže lokacije i planirane količine vađenja rečnih nanosa 1-5. O: MPZŽS-RDVPr: JVP, inspekcijske službe 1-5. Budžet RS,Budžet JLS 1-5. 2018.
Red.br.SP Plansko rešenje:1.6. Održivo korišćenje geoloških resursa 1. Kontrolisanje postojećih odlagališta jalovine, radi zaštite i održavanja kvaliteta vodotokova Ministarstvo rudarstva i energetike – Opština Krupanj 1. Geomehanička ispitivanja i projektovanje za jalovište na ,,Stolicama” 1. O: UNDP, Kancelarija za pomoć i obnovuPr: Institut ,,Jaroslav Černi” 1. Fondovi EU 1. Kontinuirana aktivnost 2. Otvaranje ležišta bornih i litijskih minerala u dolini reke Jadar Ministarstvo rudarstva i energetike 1. Projekat višegodišnjih primenjenih geoloških istraživanja ležišta bora i litijuma „Jadar” kod Loznice 1. O: „Rio Sava Exploration” d.o.o iz Beograda 1. 3.129.272.789 RSD Sredstva „Rio Sava Exploration” 1. 2017. 3. Detaljna geološka i metalogenetska istraživanja ležišta antimona u zoni Zajače, Krupnja, Rujevca i dr, olova i cinka u zoni Velikog Majdana Ministarstvo rudarstva i energetike 1. Projekat dugoročnih detaljnih geoloških istraživanja Pb-Zn sa pratećom asocijacijom elemenata na području rudnika Veliki Majdan 2. Projekat detaljnih geoloških istraživanja Cu sa pratećom asocijacijom elemenata na području Kosjerića3. Realizacija potencijalnog projekta geoloških istraživ. antimona i cinka (Sb,Zn) u rejonu Rujevca kod Ljubovije 1-3. O: Rudnik olova i cinka „Veliki Majdan” d.o.o. iz Uzovnice kod Ljubovije;Pr: „Metalfer Mining” iz Sremske Mitrovice (potencijalno) 1. Veliki Majdan 62.860.000 RSD, 2. Kosjerić 92.090.000 RSD 3. Rujevac 75.147 .000Sredstva Rudnika Veliki Majdan 1-3. 2018.
Red.br.SP Plansko rešenje: 5.1. Unapređenje i zaštita kvaliteta životne sredine 1. Izrada i realizacija lokalnih ekoloških akcionih planova za sve opštine/gradove Kolubarskog i Mačvanskog okruga Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine – Opština Krupanj 1. Realizacija LEAP-a 1. O: JLSPr: ,,Heming” iz Loznice 1. 1220.000 RSDBudžet JLS 1. Kontinuirana aktivnost Grad Valjevo 1. Realizacija LEAP-a iplana kvaliteta vazduha 1. O: JLSPr: „EKO DIMeC” Valjevo 1. Budžet JLS, Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnost 2. Izrada i sprovođenje programa zaštite zemljišta od vodne erozije, zagađivanja i drugih degradacionih procesa, zaštite vazduha i zaštite od buke Grad Šabac 1.Nadzor nad vodotocima drugog reda i kanalskom mrežom2. Merenje buke i nadzor sprovođenja propisa iz oblasti zaštite od buke 1-2. O: JLS Šabac 1-2. Budžet JLS 1-2. Kontinuirana aktivnost Grad Valjevo 1. Program zaštite vazduha kroz nastavak toplifikacije 1. O: JLS ValjevoPr: JKP 1. Budžet JLS, donacije 1. Kontinuirana aktivnost 3. Uspostavljanje sistema stalnog monitoringa svih parametara kvaliteta životne sredine na području opština/grada (zemljišta, vode, vazduha, vegetacije, kvaliteta života) i 24 časovnog monitoringa na lokacijama: Šabac, Loznica, Krupanj, Valjevo, Ub, Lajkovac i Ljig Agencija za zaštitu životne sredine 1. Državni monitoring – AMSKV – automatski monitoring stanica kvaliteta vazduha: kontinualno merenje parametara kvaliteta vazduha definisanih uredbom kojom se uređuje utvrđivanje programa kontrole kvaliteta vazduha u državnoj mreži i monitoring kvaliteta vazduha na stanicama AMSKV Valjevo, AMSKV Loznica i AMSKV Šabac 1-3. O: SEPA 1. 30.720.000 RSDdonacija održavanje i servisiranje 1.843.200 RSD/godBudžet RS 1. Kontinuirana aktivnost 2. Uspostavljanje monitoringa površinskih voda usklađenog sa Okvirnom direktivom o vodi EU (WFD): Program godišnjeg monitoringa površinskih voda (stanice monitoringa na području Mačvanskog i Kolubarskog okruga) 2. 7.800.000 RSD/god Budžet RS Kontinuirana aktivnost 3. Monitoring zemljišta: ispitivanje kvaliteta zemljišta na osnovu godišnjeg plana rada Agencije za potrebe izrade indikatora stanja zemljišta i uspostavljanja Katastra kontaminiranih lokacija 3. 2.000.000 RSD/god Budžet RS Kontinuirana aktivnost Republička direkcija za vode 1. Kontinualni monitoring statusa voda prema uredbi kojom se uređuje uspostavljanje godišnjeg programa monitoringa statusa voda 1. O: MPZŽS – RDVPr: SEPA, RHMZ 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnost Grad Valjevo 1. Monitoring buke – dva puta godišnje 1. O: JLS ValjevoPr: stručne akreditovane institucije, ZJZ Valjevo i Šabac 1. Budžet JLS, Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnost 6. Sprovođenje mera zaštite životne sredine i uređenja zaštitnih pojaseva saobraćajnica (DP I i II reda) Grad Valjevo 1. Realizacija saobraćajne studije za izmeštanje saobraćaja iz centralnog dela grada, izgradnja tunela i biciklističke staze 1. O: JLS 1. Budžet JLS 1. Kontinuirana aktivnost
Red.br.SP Plansko rešenje: 5.5. Zaštita, prezentacija i održivo korišćenje prirodnih dobara 1. Sprovođenje mera zaštite na postojećim zaštićenim područjima, uz reviziju stanja, statusa tih područja i akata o njihovom proglašenju Zavod za zaštitu prirode Srbije (ZZPS) 1. Revizija zaštite Memorijalnog prirodnog spomenika „Deo područja sela Tršić i manastira Tronoša” kojom su predviđene izmene granica i režima zaštite – dobro je promenjeno u predeo izuzetnih odlika 1. O: MPZŽSPr: ZZPS 1. Budžet RS 1. 2016-2020. 3. Završetak izrade studije zaštite Valjevskih planina, izrada studije zaštite za Donji tok Drine – stanište male čigre i druga područja Zavod za zaštitu prirode Srbije (ZZPS) 1.Revizija zaštite strogih prirodnih rezervata „Velika Peć – Vražiji vir”, „Zabalac”, „Crna reka” i „Čalački potok”, kao i Predela naročite lepote „Rajac” u okviru fazne zaštite Valjevskih planina – prema srednjeročnom Programu zaštite prirodnih dobara za period 2011-2020. godina2. Terenska istraživanja i valorizacija Podrinjskih planina, planine Cer i vodotoka i priobalja Drine 1-2. O: MPZŽSPr: ZZPS 1-2. Budžet RS 1-2.2016-2020.
Red.br.SP Plansko rešenje: 5.6. Zaštita, prezentacija i održivo korišćenje nepokretnih kulturnih dobara 1. Sprovođenje mera zaštite, uređenja i prezentacije šest nepokretnih kulturnih dobara od izuzetnog značaja i 20 kulturnih dobara od velikog značaja Republički zavod za zaštitu spomenika kulture (RZZSK) 1. Spomen kuća Vuka Stefanovića Karadžića u Tršiću – Konzervatorski radovi na šest objekata narodnog graditeljstva O: MKI, RZZSKPr: ZZSK Valjevo, Centar za kulturu Loznica, Grad Loznica, MP 1. 3.600.000 RSDBudžet RS, Budžet JLS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja 1. 2018. (dva objekta tokom 2016, dva objekta tokom 2017, dva objekta tokom 2018) 2. Spomen kompleks Bela Crkva – Konzervatorsko-restauratorski radovi na zgradama Stare kafane, Stare opštine i Stare škole – Redefinisanje korišćenja prostora i aktiviranje izložbene postavke u Staroj kafani 2. O: MKI, RZZSKPr: ZZSK Valjevo, Opština Krupanj 2. Budžet RS, Budžet JLS 2. – 3. Spomen kompleks Stolice- Konzervatorsko-restauratorski radovi na svim objektima – Prenamena funkcije Radničkih baraka 3. O: MKI, RZZSKPr: ZZSK Valjevo, Opština Krupanj 3. Budžet RS, Budžet JLS 3. – 4. Bebića Luka- Hitni konzervatorsko – restauratorski radovi na najugroženijim objektima – Izrada Plana pravljanja 4. O: MKI, RZZSKPr: ZZSK Valjevo, Grad Valjevo 4. 4.000.000 RSDBudžet RS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja, vlasnici kulturnog dobra 4. 2017. Ministarstvo kulture i informisanja, Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo, Grad Valjevo NKD izuzetni značaj 5. Tešnjar, Valjevo- Izarada i realizacija plana detaljne regulacije- Izrada projektne dokumentacije i izvođenje infrastrukture za ulicu kneza Jovice 5. O: JLS ValjevoPr: Direkcija za izgradnju, RZZSK, ZZSK Valjevo 5. Budžet JLS2.200.000 RSD14.500.000 RSD 5. 2019. 6. Spomen – kapela sa kosturnicom, Prnjavor- Realizacija konzervatorskog projekta 6. O: MKIPr: ZZSK Valjevo 6. 2.000.000 RSDBudžet RS 6. – 7. Spomen kosturnica Tekeriš- Realizacija projekta konzevatorskih radova na sanaciji i rekonstrukciji spomenika 7. O: MRZBSPPr: ZZSK Valjevo 7.1.300.000 RSDBudžet RS,donacije 7. – 8. Spomen kompleks Bela Crkva- Donošenje odluke o nameni i revitalizaciji objekata- Izrada i realizacija projekta sanacije zgrada koje su u funkciji muzeja 8. O: MRZBSP, MKI, RZZSKPr: ZZSK Valjevo, JLS Valjevo 8. 9.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 8. – 9. Spomen kompleks Stolice- Donošenje odluke o nameni i revitalizaciji objekata- Izrada i realizacija projekta sanacije zgrada i okruženja 9. O: MRZBSP, MKI, RZZSKPr: ZZSK Valjevo, JLS Valjevo 9. 35.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 9. – NKD veliki značaj 10. Crkva brnara u Miličinici- Nastavak konzervatorskih radova radova. 10. O: MKI Pr: ZZSK Valjevo, donatori 10. 2.500.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS, donacija 10. 2017. 11. Crkva manastira Pustinja- Sanacija krovnog pokrivača i dr. radovi 11. O: MKI Pr: ZZSK Valjevo, JLS Valjevo, donatori 11. 5.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS, donacija 11. 2018. 12. Crkva manastira JovanjaSanacija krovnog pokrivača i dr. radovi 12. O: MKIPr: ZZSK Valjevo, JLS Valjevo, donatori 12. 3.800.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS, donacija 12. 2018. 13. Kuća vojvode Živojina Mišića Struganik, MionicaProjekat sanacije objekata i radovi u parteru 13. O: MRZBSP, MKI, RZZSKPr: ZZSK Valjevo, JLS Mionica, donatori 13. 3.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS, donacija 13. 2018. 14. Hram u Slavkovici- Realizavija projekta obnove hrama 13. O: MRZBSP, MKI, RZZSKPr: ZZSK Valjevo, JLS Ljig, donatori 14. 9.000.000, RSDBudžet JLS, Budžet RS 14. 2020. 15. Manastir u Bogovađi- Realizavija projekta sanacije i rekonstrukcije 15. O: MKIPr: ZZSK Valjevo, Grad Beograd -Lazarevac, donatori 15. 5.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 15. 2019 16. Manastir Dokmir- Realizavija dela projekta sanacije i konzervacije hrama 16. O: MKIPr: ZZSK Valjevo, JLS Ub, donatori 16. 2.500.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 16. 2018. 17. Okućnica Soldatovića, Bastav- Donošenje odluke o budućoj nameni kompleksa- modaliteti revitalizacije- Realizacija projekta 17. O: MKIPr: JLS Osečina, TOL muzej, 17. 8.000.000RSDBudžet JLS, Budžet RS donacije 17. 2020. 18. Šabačka tvrđava- Donošenje odluke o budućoj nameni kompleksa- modaliteti revitalizacije- Izrada projekta muzejske postavke- Realizacija projekta -rekonstrukcija, infrastruktura – Konzervatorski radovi 18. O: MKIPr: Grad Šabac , TOL muzej, ZZSK Valjevo 18. 40.000.000RSDBudžet JLS, Budžet RS donacije 18. 2020. 19. Crkva u Krivaji- Realizacija projekta sanacije i rekonstrukcije 19. O: MKIPr: Grad Šabac, ZZSK Valjevo 19. 3.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 19. 2019. 20. Manastir Tronoša- Izrada i realizacija projekta – Konzervatorski radovi i čišćenje živopisa 20. O: MKIPr: Grad Loznica, ZZSK Valjevo 20. 6.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 20. 2020. 2. Utvrđivanje granica zaštićene okoline i zona sa različitim režimima zaštite, izgradnje i uređenja prostora za kategorisana kulturna dobra Republički zavod za zaštitu spomenika kulture 1. Kompleks zgrada sa dvorištem u Bastavu- Izrada predloga odluge o kategorizaciji nepokretnog kulturnog dobra za NKD od izuzetnog značaja 1. O: RZZSKPr: ZZSK Valjevo 1. 300.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 1. 2017 2. Spomenik i kosturnica streljanim u Dragincu- Završetak utvrđivanja granica zaštićene okoline i zona sa različitim režimima zaštite 2. O: RZZSKPr: ZZSK Valjevo 2. 300.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 2. – 3. Detaljna identifikacija karaktera i ocena zadovoljavanja kriterijuma za utvrđivanje kulturnih predela u Kolubarskom i Mačvanskom okrugu (kulturno nasleđe) 3. O: RZZSKPr: ZZSK Valjevo, JLS, ZZPS 3. 5.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS potencijalno međunarodni izvori finansiranja 3. 2018. Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo, Grad Valjevo 1. Tešnjar- Revizija granice zaštićene okoline2. Manastir Tronoša- Izrada predloga zaštićene okoline 1 -2. O: MKIPr: RZZS, ZZSK Valjevo 1-2. 500.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 1-2. 2019.godine 3. Istraživanje arheoloških nalazišta, objekata narodnog graditeljstva i ruralnih prostornih celina, sprovođenje procedure kategorizacije i sticanja statusa kulturnog dobra Ministarstvo kulture i informisanja, Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo, Grad Valjevo 1. Arheološko istraživanje nalazišta Anine, Lajkovac 1-3. O: MKIPr: JLS, ZZSK Valjevo 1. 10.000.000 RSD 1. 2020. 2. Arheološko istraživanje nalazišta Jerinin grad, Brangović 2. 8.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 2. 2020. 3. Arheološko istraživanje nalazišta Trojanov grad 3. 1.000.000. RSDBudžet JLS, Budžet RS 3. 2018. 4. Rekognosciranje srednjevekovnih stećaka i utvrđenja Kolubarskog i Mačvanskog kraja 4-5. O: MKIPr: JLS, ZZSK Valjevo, RZZSK, Istorijski institut 4. 2.000.000. RSDBudžet JLS, Budžet RS 4. 2020. 5. Izrada predloga za kategorizaciju arheoloških nalazišta (Crkvina vrhpolje, Trojanov grad, Cikotski gradac, Zvonara ćelije, Graduždina Debrec, Kulina Krčmar) 5. 500.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 5. 2017. 6. Zaštitna arheološka istraživanja i rekognosciranja prostora ugroženim površinskim kopom Kolubara 6-11 .O: MKIPr: JLS, ZZSK Valjevo, RZZSK 6.10.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 6. 2019. 7. Konzervacija i prezentacia nepokretnih arheoloških nalaza rimske vile rustike na nalazištu Anine, Lajkovac 7. 4.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 7. 2019. 8. Konzervacija i prezentacia nepokretnih arheoloških nalaza crkve i utvrđenja Jerinin grad, Brangović 8. 6.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 8. 2019. 9. Rekognosciranje područja grada Valjevo i Loznica i opštine Ljig 9. 850.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 9. 2019. 10. Izrada predloga za kategorizaciju crkvi brvnara (Miličinica, Skadar, Orovica) 10. 650.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 10. 2020. 11. Izrada predloga za kategorizaciju: crkava u Oridu, Zminjaku, Vukona, Vrelo, Drenovac, Gračanica, Brdarica, Sv. Ane Šabac; zgrade Uprave prihoda Šabac, upavne zgrade i zgrade sa satom Zorka Šabac 11. 1.200.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS 11. 2020. 4. Izrada i sprovođenje srednjoročnih programa zaštite, uređenja i prezentacije nepokretnih kulturnih dobaraZnamenito mesto Brankovina (2.6) Republički zavod za zaštitu spomenika kulture (RZZSK) 1. Izrada programa interpretacije i prezentacije nepokretnih kulturnih dobara u Brankovini 1. O: MKI, MPPr: JLS, ZZSK Valjevo, RZZSK 1. 400.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja 1. 2017. 5. Sistematsko rekognosciranje ruralnog područja u okviru projekta „Atlas narodnoggraditeljstva Srbije” Republički zavod za zaštitu spomenika kulture (RZZSK) 1. Sistemsko rekognosciranje i dokumentovanje objekata narodnog graditeljstva na teitoriji opština (Valjevo, Osečina, Bogatić, Vladimirovci, Koceljeva, Krupanj) 1. O: MKIPr: JLS, ZZSK Valjevo, RZZSK 1. 3.000.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja 1. 2019. 6. Razvoj nacionalnih i regionalnih „puteva kulture” u funkciji prezentacije i interpretacije nepokretnog i nematerijalnog kulturnog nasleđa Republički zavod za zaštitu spomenika kulture (RZZSK) 1. Definisanje i razvoj turističkih itinerera koji uključuju nepokretna kulturna dobra po temama 1. O: MKIPr: JLS, ZZSK Valjevo, RZZSK, TOS 1.500.000 RSDBudžet JLS, Budžet RS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja, donacije 1. 2020. Ministarstvo kulture i informisanja, Zavod za zaštitu spomenika kulture Valjevo, Grad Valjevo 1. Razvoj puteva kulture: – Prvi i Drugi srpski ustanak i ratovi u prošlom veku,- Manastiri i Crkve Regiona,- Jevreji u Šapcu 1. O: MKIPr: JLS, ZZSK Valjevo, RZZSK, TOS 1. Budžet JLS, Budžet RS 1. 2020.
Red.br.SP Novi strateški prioritet 1. Zaštita od prirodnih nepogoda i tehnoloških udesa Ministarstvo unutrašnjih poslova 1. Izrada planova zaštite i spasavanja jedinica lokalne samouprave u vanrednim situacijama 1. O: JLSPr: MUP 1. Budžet JLS 1. – Tabela III-2: Detaljna razrada strateških prioriteta utvrđenih RPPKMO – Razvoj stanovništva, naselja i socijalni razvoj
Red.br.SP Plansko rešenje: 2.2. Razvoj i povećanje dostupnosti usluga javnih službi 2. Povećanje kapaciteta i širenje mreže objekata predškolskog vaspitanja i obrazovanja, organizovanje specijalizovanog prevoza i mobilnih, putujućih dečijih vrtića Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja 1. Izgradnja novih predškolskih objekata – vrtića, kompletna sanacija i adaptacija objekata finansiranih iz kredita međunarodnih banaka ili donacija, prema uslovima i prioritetima utvrđenim u saradnji sa predstavnicima institucija koje obezbeđuju kredit ili donaciju i predstavnicima lokalne samouprave 1. O: MPNTR Pr: JLS 1. Međunarodni krediti i donacije 1. – MUP-Sektor za vanredne situacije-Odeljenje za vanredne situacije u Valjevu 1. Smanjenje rizika od zemljotresa u predškolskim i školskim ustanovama u objektima koji nemaju otpornost na zemljotres intenziteta VIII stepeni Merakalijeve skale. 1. O:MUPPr: Školska uprava Valjevo i JLS 1. Budžet RS,Budžet JLS 1. – 3. Podizanje kvaliteta nastave i uvođenje fleksibilnih programa osnovnog obrazovanja i vaspitanja, višenamensko korišćenje postojećih objekata i organizovanje specijalizovanog prevoza učenika RPK Valjevo (Opština Osečina) 1. Poboljšanje javne usluge prevoza školske dece u ruralnom području Osečine 1. O: JLS 1. Budžet JLS, Donacije6.800.000 RSD 1. 2020. 4. Usklađivanje obrazovnih programa na nivou srednjeg obrazovanja sa profesionalnim kvalifikacijama potrebnim za razvoj opština/gradova, okruga i regiona NSZ Loznica 1. NSZ-filijala Loznica redovno informisanje srednje škole u Gradu Loznica o kretanjima na tržištu rada radi uvođenja novih obrazovnih profila 1. O: NSZ-filijala Loznica, Grad Loznica Pr: Gimnazija Loznica, Srednja škola „Sveti Sava”, Tehnička škola, Srednja ekonomska škola 1. Nisu potrebna finansijska sredstva 1. Kontinualna aktivnost 2. Osnivanje samostalne srednje škole sa odeljenjima poljoprivredne struke u opštini Osečina 2. O: JLS, MPNTR 2. Budžet JLS, Budžet RS10.000.000 RSD 2. 2019. 3. Proizvodno-edukativni pčelarski dom u Plušcu 3. O: JLS 3. javno privatno partnerstvo 5.000.000 RSD 3. 2018. 5. Povećanje dostupnosti primarne zdravstvene zaštite korisnicima, naročito na ruralnom području, organizovanjem mobilnih zdravstvenih timova, integrisanim pružanjem usluga zdravstvene i socijalne zaštite i pružanjem kvalitetne prehospitalne hitne medicinske pomoći Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja 1. Osnivanje socijalno-zdravstvenih ustanova 1. O: MRZBS, MZd, JLSPr: ustanove socijalne zaštite, zdravstvene ustanove 1. Budžet RS, Budžeti JLS 1. 2018. RPK Valjevo (Opština Osečina) 1. Kućna nega i lečenje u ruralnim područjima Osečine 1. O: JLS, Dom zdravljaPr: MZd 1. Budžet RS 1.845.600 RSD/god. 1. 2017. Opština Krupanj 1. Kućna nega i lečenje 1. O: Dom zdravlja „Krupanj” 1. Sredstva RFZO 1. Kontinuirana aktivnost 6. Razvijanje raznovrsnih usluga socijalne zaštite usaglašenih sa potrebama korisnika koje se prioritetno zadovoljavaju u lokalnoj zajednici i porodici (prirodnom okruženju); razvoj novih oblika zaštite starih lica i smanjenje broja korisnika smeštenih u ustanovama socijalne zaštite Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja (MINRZBS) 1. Implementacija Strategije razvoja socijalne zaštite („Službeni glasnik RS”, broj 108/05)2. Deinstitucionalizacija i razvoj mreže usluga u zajednici3. Raspisivanje konkursa za JLS i nevladine organizacije, odnosno udruženja građana radi obezbeđenja, podsticaja i razvoja usluga socijalne zaštite iz nadležnosti JLS koje nije moguće obezbediti na drugi način u potrebnom obimu 1-3. O: MRZBS, JLSPr: Ustanove socijalne zaštite, nevladine organizacije 1-3. Budžet RS 1-3. 2018. Grad Šabac 1. Izgradnja zgrade od 25 stanova namenjenih davanju u zakup izbegličkim porodicama, uz mogućnost otkupa2. Izgradnja 16 montažnih kuća, i to: za 13 porodica iz Kolektivnog centra Varna i tri kuće za socijalno ugrožene domicilne porodice3. Izgradnja objekta od 36 stanova za Socijalno stanovanje u zaštićenim uslovima, pri čemu je 29 stanova namenjeno izbegličkim porodicama iz Kolektivnog centra Varna i sedam stanova za socijalno ugroženo domicilno stanovništvo 1. O: Grad Šabac, Komesarijat za izbeglice i JUP Istraživanje i razvoj2-3. O: Grad Šabac, Hausing centar, Komesarijat za izbeglice, Centar za socijalni rad Šabac 1. 73.728.000 RSD Svetska banka i Budžet JLS 2. 43.008.000 RSD potencijalno međunarodni izvori finansiranja, Budžet JLS 3. 98.304.000 RSD potencijalno međunarodni izvori finansiranja, JLS 1. 2017. 2. 2016.3. 2016. RPK Valjevo (Opština Osečina) 1. Dom za stare i osobe sa demencijom u Peckoj 1.O: JLS, Dom zdravlja 1. Budžet JLS , donacije 950.000 RSD 1. 2018. 2. Pomoć u kući starim licima u ruralnim sredinama u opštini Osečina 2. O: JLS 2. 1.860.000 RSD/god.Budžet JLS 2. 2017. Opština Krupanj 1. Usluge socijalne zaštite : pomoć i nega u kući za stara lica i osobe sa invaliditetom, Dnevni boravak za decu i mlade sa smetnjama u razvoju;Pružanje usluga lični pratilac učenika (Personalni asistent) u osnovnoj školi 1. O: JLS, Centar za socijalni radPr: izabrani pružaoci usluga – udruženja građana 1. 7.000.000 / god. RSDBudžet JLS 1. Kontinuirana aktivnost 8. Razvoj različitih sportskih i rekreativnih aktivnosti, mreže klubova, sportskihterena i objekata Ministarstvo omladine i sporta 1. Izgradnja fiskulturne sale OŠ „Dositej Obradović” u Volujcu, Šabac 1. O: MOS i JLS 1. 27.788.773 RSD Budžet RS, Budžet JLS 1. 2016. RPK Valjevo (Opština Valjevo) 1. Kreativne radionice za mlade u opštini Osečina 1. O: JLS, Kancelarija za mlade 1. 1.050.000 RSD Budžet JLS, donacije 1. 2016. 2. Uređenje sportskih igrališta u selima Osečine 2. O: JLS, Kancelarija za mlade 2. 300.000 RSDBudžet JLS 2. 2017. Grad Šabac 1. Rekonstrukcija „Koš kluba” (košarkaški teren sa tribinama) 2. Rekonstrukcija Sokolskog doma 1-2. O: JLS i JP „Sportski -centar Šabac” 1. 11.800.000 RSD2. 40.000.000 RSDBudžet JLS 1. 2016.2. 2017. Ministarstvo omladine i sporta 1. Rekonstrukcija i adaptacija malihsportskih terena na teritorijiRepublike Srbije u opštini Krupanj 1-2. O: MOSPr: JLS 1. 2.802.120 RSDBudžet RS 1-2. 2016. 2. Rekonstrukcija i adaptacija malihsportskih terena na teritorijiRepublike Srbije u opštiniLjubovija 2. 2.802.120 RSDBudžet RS RPK (Opština Osečina) 1. Sanacija i adaptacija seoskih domova u opštini Osečina 1. O: JLSPr:JLS 1. 3.000.000 RSDBudžet JLS 1. 2021. JLS –
Tabela III-3: Detaljna razrada strateških prioriteta utvrđenih RPPKMO – Održivi razvoj ekonomije, transporta i infrastrukture
Red.br.SP Plansko rešenje: 3.1. Konkurentan privredni razvoj 1. Institucionalna podrška regionalnom razvoju, uspešnim firmama i sektoru malih i srednjih preduzeća (iz oblasti industrije, poljoprivrede, turizma, saobraćaja i skladišno-logističkih aktivnosti, uslužnih delatnosti i dr), uz povezivanje u proizvodno-uslužne regionalne klastere Ministarstvo privrede 1. Godišnji programi podsticanja ravnomernog regionalnog razvoja 2. Sprovođenje Programa razvoja Podrinja 2016-2020. 1-2.O: MP 1. 100.000.000 RSD, Budžet RS2. 30.000.000 RSD, Budžet RS 1. Kontinualana aktivnost2.2016-2020. NSZ Loznica, Ministarstvo za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja 1. Realizacija mera aktivne politike zapošljavanja u skladu sa godišnjim Nacionalnim akcionim planom zapošljavanja i lokalnim akcionim planovima zapošljavanja 1. O: NSZ, JLSPr: Privatni preduzetnici 1. Budžet RS, Budžet JLS 1. Kontinualana aktivnost JLS ─ 3. Intenziviranje partnerstva na nivou jedinica lokalne samouprave, okruga i regiona u cilju zajedničkog nastupa kod EU i drugih relevantnih međunarodnih asocijacija za realizaciju transgraničnih programa privrednog razvoja Ministarstvo privrede 1. IPA 2010 – Podrška opštinama u Republici Srbiji u pripremi i sprovođenju infrastrukturnih projekata (MISP 2010)2. Mera unapređenja lokalne i regionalne infrastrukture-Gradimo zajedno 3. Program podrške unapređenja lokalne i regionalne infrastrukture-Gradimo zajedno 4. Program podrške unapređenja lokalne i regionalne infrastrukture-Gradimo zajedno (EIB 8) 1-4. O: MP 1. 50.000.000 RSD2.151.521.000 RSD3.12.511.000 RSD4. 500.000.000 RSD1-4. Budžet RS, Fondovi EU i IPA 1-4. 2016. NSZ Loznica 1. Zajedničko učešće u projektima IPA –Prekogranična saradnja sa BiH 1. O: JLSPr: Javna preduzeća 1. Budžet RS, Budžet JLS, fondovi EU 1.- Ostale JLS ─ Plansko rešenje: 3.2. Razvoj novih prostornih formi smeštaja industrije i malih i srednjih preduzeća 2. Aktiviranje i poboljšanje infrastrukturne opremljenosti postojećih lokacija i napuštenih objekata (proizvodnih hala, skladišta, vojnih objekata i dr) – braunfild lokaliteta u urbanim centrima i ruralnim naseljima Opština Krupanj 1. Kupovina i pokretanje proizvodnje nekadašnje tekstilne fabrike ,,Krupanjke” Krupanj 1. O: JLS, MP, Investitori 1. 100.000.000 RSD Budžet JLS 1. 2020. Ostale JLS ─ 4. Priprema strateških planova uređenja, razvoja i upravljanja industrijskim zonama, sa akcionim planovima za realizaciju industrijskih zona i drugih projekata Ministarstvo privrede 1. Podrška razvoju poslovnih zona2. Podrška razvoju poslovne infrastrukture 1-2. O: MP 1. 141.538.000 RSD2. 500.000.000 RSD1-2. Budžet RS 1-2. 2016. JLS ─
Red.br.SP Plansko rešenje: 3.3. Razvoj i integracija turističke ponude 1. Sanacija, obnova i kompletiranje postojećih sadržaja turističke ponude: u Valjevskoj planinskoj destinaciji (posebno ponuda u prostoru, komunalna oprema i javne službe na Divčibarama i Rajcu); Valjevskoj podgorinskoj destinaciji (posebno komunalna oprema, javne službe i sportsko-rekreativni sadržaji u banjama Vrujci i Ljig); Podrinjsko – jadarskoj destinaciji (uređenje izletišta na Gučevu i obale Drine); Podrinjsko – mačvanskoj destinaciji (uređenje obale donje Drine i prostora uz deo Zasavice) i Posavsko – mačvanskoj destinaciji (uređenje obale Save, posebno naspram Obedske bare) Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija 1. Priprema i donošenje Programa rasporeda i korišćenja subvencija i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma za budžetsku godinu 1. O: MTTTPr: TO, DMO, privredna društva i druge organizacije i institucije čiji je osnivač Vlada ili JLS, upravljač turističkog prostora 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnostProjekti koji se finansiraju na osnovu programa, prtežno se realizuju u periodu od šest do 12 meseci, uglavnom u toku budžetske godine RPK Valjevo (Grad Valjevo) Turistički centar Divčibare:1. Izgradnja kanalizacije sanitarnih – otpadnih voda sa postrojenjem za prečišćavanje otpadnih voda za turističko mesto Divčibare2. Put od vodovodnog postrojenja do nove ski staze na Divčibarama3. Put od „Kampa Breza”-„Ljuti Krš” na Divčibarama4. Put od puta „Valjevo-Divčibare” do DO „malog Golubca” na Divčibarama5. Put od benzinske pumpe do vodovodnog postrojenja na Divčibarama6. Valjevska ulica7. ,,Vizitorski centar Divčibare”8. Izgradnja – sportskog objekta trening hale za mali fudbal i rukomet 1. O: JP „Direkcija za urbanizam, građevinsko zemljište puteve i izgradnju Valjeva” i JKP Vodovod Valjevo2-7. O: JP „Direkcija za urbanizam, građevinsko zemljište puteve i izgradnju Valjeva”8. O: JP „Direkcija za urbanizam, građevinsko zemljište puteve i izgradnju Valjeva” i JKP Valis 1. 32.053.829 RSD2. 26.711.524 RSD3. 9.601.651 RSD4. 47.394.059 RSD5. 23.075.759 RSD 6. 182.721.997 RSD 7. 6.555.665 RSD8. 78.977.582 RSD1-8. Budžet JLS, Budžet RS, donacije 1-8. 2016-2020. JLS ─ 2. Modernizacija i izgradnja neophodnih drumskih saobraćajnica za bolje povezivanje srednje Drine, Podrinjskih i zapadnog dela Valjevskih planina sa Beogradom i obližnjim centrima u AP Vojvodini; uređenje panoramskog izletničko-planinarskog puta grebenom Valjevskih i Podrinjskih planina (od Rajca do Gučeva), pešačkog puta E7 i dr Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija 1. Priprema i donošenje Programa rasporeda i korišćenja subvencija i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma za budžetsku godinu 1. O: MTTT Pr: TO, DMO, privredna društva i druge organizacije i institucije čiji je osnivač Vlada ili JLS, upravljač turističkog prostora 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnostProjekti koji se finansiraju na osnovu Programa, prtežno se realizuju u periodu od šest do 12 meseci, uglavnom u toku budžetske godine RPK Valjevo 1. Obnova rimskog puta (u okviru Prostornog plana posebne namene za područje Cera) na vencu Cera u dužini od 15 km, koji spaja četiri rimska utvrđenja (Kosanin grad, Trojanov grad, Konjušu, Vidojevic) i rudnik srebra iz rimskog vremena „Srebrne rupe” 1. O: MTTT, JLS Šabac i JLS LoznicaPr: Udruženje građana za razvoj Cera 1. 147.456.000 RSDBudžet RS, potencijalno međunarodni izvori finansiranja 1. 2016-2020. 3. Izgradnja i uređenje nove turističke ponude u prostoru – prve faze ski-stadiona Povlen, prve faze regionalnog sportsko-rekreativnog kompleksa na Savi u Šapcu i vodno-kopnenog sportsko-rekreativnog centra u Loznici, prve faze nautičkog kampa i marine na ušću Drine u Savu, kao i vodnih punktova na srednjoj i donjoj Drini i na Savi Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija 1. Priprema i donošenje Programa rasporeda i korišćenja subvencija i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma za budžetsku godinu 1. O: MTTT Pr: TO, DMO, privredna društva i druge organizacije i institucije čiji je osnivač Vlada ili JLS, upravljač turističkog prostora 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnostProjekti koji se finansiraju na osnovu Programa, pretežno se realizuju u periodu od šest do 12 meseci, uglavnom u toku budžetske godine RPK Valjevo 1. Izgradnja „Sava parka” u priobalju reke Save od drumskog mosta u Šapcu do Kočinog kanala. 300 ha) 1. O: JLS 1. 2.457.600.000 RSDBudžet JLS 1. 2016-2023. 4. Organizovanje uređenja i turističke prezentacije prirodnih i kulturnih dobara, u saradnji službi zaštite, turističkih subjekata i lokalnih samouprava Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija 1. Priprema i donošenje Programa rasporeda i korišćenja subvencija i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma za budžetsku godinu 1. O: MTTTPr: TO, DMO, privredna društva i druge organizacije i institucije čiji je osnivač Vlada ili JLS, upravljač turističkog prostora 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnostProjekti koji se finansiraju na osnovu Programa, prtežno se realizuju u periodu od šest do 12 meseci, uglavnom u toku budžetske godine RPK Valjevo (Opština Osečina) 1. Prvi srpski muzej šljive u Osečini 1. O: JLS, Muzej 1. 32.100.000 RSD, Budžet JLS, Budžet RS, donacije 1. – Opština Krupanj 1. Spomen kompleks „Stolice” – pokrenuta inicijativa za sređivanje i obnavljanje kompleksa u saradnji lokalne samouprave i RZZSK 2. Realizacija elaborata o daljoj nameni Spomen kompleksa u „Beloj Crkvi” 1-2. O: RZZSK, JLS 1-2. 1.966.080 RSDBudžet RS, Budžet JLS 1-2. – JLS ─ 5. Intenziviranje istraživanja i eksploatacije geotermalnih voda Mačve i termomineralnih voda u banjama za potrebe turizma, naselja i komplementarnih aktivnosti Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija 1. Priprema i donošenje Programa rasporeda i korišćenja subvencija i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma za budžetsku godinu 1. O: MTTTPr: TO, DMO, privredna društva i druge organizacije i institucije čiji je osnivač Vlada ili JLS, upravljač turističkog prostora 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnostProjekti koji se finansiraju na osnovu Programa, prtežno se realizuju u periodu od šest do 12 meseci, uglavnom u toku budžetske godine RPK Valjevo (Opština Osečina) 1. Izgradnja banjskog lečilišta u Gornjem Crniljevu 1. O: JLS, privatni investitori 1. 10.000.000 RSD/god. JPP 1. – JLS ─ 6. Pokretanje akcija za organizovanu promociju i marketing turizma, umrežavanje susednih destinacija i ostvarivanje transgranične saradnje u razvoju turizma sa Bosnom i Hercegovinom i Republikom Srpskom Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija 1. Priprema i donošenje Programa rasporeda i korišćenja subvencija i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma za budžetsku godinu 1. O: MTTTPr: TO, DMO, privredna društva i druge organizacije i institucije čiji je osnivač Vlada ili JLS, upravljač turističkog prostora 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnostProjekti koji se finansiraju na osnovu Programa, prtežno se realizuju u periodu od šest do 12 meseci, uglavnom u toku budžetske godine RPK Valjevo (Grad Valjevo) 1. Realizacija projekta „Putevima avanturizma”Uvođenje i objedinjavanje turističkih proizvoda prekograničnog prostora na primeru avanturističkog turizma kao pilot aktivnosti koja bi se dalje reflektovala na druge ponude kao što su gradski odmor, seoski turizam, poslovni turizam, zdravstveni turizam, događaji, planine i jezera. Avanturistički turizam bi inkorporirao ponude koje se odnose na istorijsko, kulturno i religijsko nasleđe prekograničnog prostora. 1. O: NVO „Wild Serbia” 1. 5.000.000,00 RSDBudžet RS, donacije 1. 2016-2018. 2. Razvoj „Puta šljivovice” u Osečini i susednim opštinama 2. O: TO Podgorina, JLS 2. 3.000.000 RSDBudžet JLS 2. 2017. Jugo Cikling kampanja (JCK) 1. Promovisanje međunarodnih biciklističkih koridora, veza nacionalnih ruta N6-Savska i N11-Drinska sa nacionalnim rutama u BiH i Republici Srpskoj2. Promovisanje ciklo turizma 1-2. O: TOS, LTO, JCK, Nacionalne i lokalne turističke organizacije u BiH i Republici Srpskoj 1-2. Budžet RS, Budžet RSrp, donacije 1-2. – JLS ─ 7. Formiranje informacionog sistema i uvođenje monitoringa razvoja turističkihdestinacija Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija 1. Priprema i donošenje Programa rasporeda i korišćenja subvencija i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma za budžetsku godinu 1. O: MTTTPr: TO, DMO, privredna društva i druge organizacije i institucije čiji je osnivač Vlada ili JLS, upravljač turističkog prostora 1. Budžet RS 1. Kontinuirana aktivnostProjekti koji se finansiraju na osnovu Programa, prtežno se realizuju u periodu od šest do 12 meseci, uglavnom u toku budžetske godine 8. Edukacija kadrova u turizmu, formiranje centara za podršku ljudskim resursima uturizmu, razvoj destinacijske menadžment organizacije za primarnu turističkudestinaciju i lokalnih akcionih grupa za sedam turističkih prostornih celina Ministarstvo trgovine, turizma i telekomunikacija 1. Priprema i donošenje Programa rasporeda i korišćenja subvencija i dotacija namenjenih za projekte razvoja turizma za budžetsku godinu2. Priprema i donošenje odluke o proglašenju turističkog prostora i utvrđivanje upravljača turističkog prostora 1. O: MTTTPr: TO, DMO, privredna društva i druge organizacije i institucije čiji je osnivač Vlada ili JLS, upravljač turističkog prostora2. O: MTTTPr: Upravljač turističkog prostora 1-2. Budžet RS 1-2. Kontinuirana aktivnostProjekti koji se finansiraju na osnovu Programa, prtežno se realizuju u periodu od šest do 12 meseci, uglavnom u toku budžetske godine RPK Valjevo (Opština Osečina) 1. Razvoj usluge seoskog turizma u opštini Osečina 1. O: TO Podgorina 1. 1.721.000 RSD Budžet JLS, donacije 2018. JLS ─
Red.br.SP Plansko rešenje: 4.1. Viši kvalitet saobraćajne dostupnosti i mreže saobraćajne infrastrukture 1. Izrada potrebne tehničke dokumentacije za izmeštanje deonica državnih puteva I reda (DP IB br. 21, 26 i 27) JP Putevi Srbije 1.Generalni projekat sa Studijom opravdanosti obilaznice oko Lajkovca na DP I B reda broj 27.2.Izrada glavnog projekta pojačanog održavanja DP I A reda broj 21, deonica Valjevo 5 (obilaznica)-Kaona i Kaona-Kosjerić3. Urgentno održavanje i otklanjanje oštećenja na DP I B 27, Loznica-Valjevo, deonica Zavlaka-Pričevići4.Urgentno održavanje i otklanjanje oštećenja na DP I B 27 Loznica 6-Zavlaka 2, deonica Krst-Zavlaka 2 5. Urgentno održavanje i otklanjanje oštećenja na DP I B reda 26, Beograd-Šabac-Mali Zvornik, deonica Banja Koviljača-Mali Zvornik i DP I B 28 Mali Zvornik-Ljubovija-Užice, deonica Mali Zvornik-Ljubovija6.Urgentno održavanje i otklanjanje oštećenja na DP I B 28, Mali Zvornik-Ljubovija, deonica Mali Zvornik-Gračanica 1.-6 O: JP PS 1-6. SB/EIB/EBRD 1. 40.000 000 RSD/god 2. 8.300.000 RSD/god3. 1.047.840.000 RSD/god4. 729.524.000RSD/god5.1.219.235.000 RSD/god6. 1.333.872.973 RSD/god 1-6. 2016. 3. Rehabilitacija i modernizacija državnih puteva (DP) II reda JP Putevi Srbije 1.Idejni projekat sa Studijom opravdanosti obilaznice Uba veza sa DP IIA reda broj 146 i IIA reda broj 1412.Glavni projekat sa TK poboljšanja ukrsnog mesta DP IIA reda broj 144 i lokalnog puta u Ljuboviji3. .Izgradnja mosta preko reke Drine kod Ljubovije DP IIa reda broj 144 sa DP IB reda broj 28 1-3. O: JP „Putevi Srbije” 1-3. Budžet RS 1. 6.000 000 RSD 2. 147.720 RSD +TK 140.000 RSD3. 40.000 000 RSD 1. 2017-2-3. 2016. 4. Završetak izgradnje železničke pruge Valjevo – Loznica (Lipica) JP Infrastruktura železnice Srbije Realizacija projekta izgradnje pruge Valjevo-Loznica 1. O: MGSI i JP „Infrastruktura železnice Srbije” 1. Deonica Valjevo – Lipnički Šor 24.576.000.000 RSDRekonstrukciju i modernizaciju postojeće pruge od Lipničkog Šora do Loznice 3.686.400.000 RSD 1. – 5. Revitalizacija i modernizacija regionalne železničke pruge Ruma – Šabac – Loznica – Brasina – Zvornik JP Infrastruktura železnice Srbije Projekat modernizacije železničke pruge Ruma – Šabac – Zvornik – Rasputnica Donja Borina – državna granica Bosne i Hercegovine podrazumeva:rekonstrukciju pruge dužine 102,2 km uz poboljšanje elemenata trase za odvijanje saobraćaja brzinom do 120 km/hrekonstrukciju koloseka stanice, Šabac, Štitar, Petlovača, Prnjavor Mačvanski i Lešnica, Loznica, Koviljača, Brasinaizgradnju kolosečne veze (triangle) između pruga Beograd – Ruma i Ruma –Zvornik opremanje pruge savremenim uređajima osiguranja i telekomunikacija i usaglašavanje sa novim propisima i standardima 5. rekonstrukcija pogonskih elektroenergetskih postrojenja u stanicama 1-5. O: MGSI i JP Infrastruktura železnice Srbije 1-5. 14.745.600.000 RSDPreliminarna procenjena sredstva za izradu projektne dokumentacije iznose oko 442.368.000 RSDZa sada nisu poznati izvori finansiranja 1-5. – 6. Rehabilitacija međunarodnog plovnog puta Savom, rekonstrukcija i modernizacijaluke Šabac Agencija za upravljanje lukama 1. Hidrotehnički i bagerski radovi na kritičnim sektorima na reci SaviA1) Proglašenje lučkog područja luke u Šapcu – Vlada na predlog AUL usvaja uredbu kojom se uređuje utvrđivanje lučkog područja luke u ŠapcuP1) Projekat izrade sledeće dokumentacije: prethodna analiza osnovnih faktora, studija lokacije,ekonomsko finansijska analizaA2) Izbor lučkog operatera kroz tenderski postupak koji sprovodi AUL ili kroz koncesiju i izdavanje Odobrenja za obavljanje lučke delatnosti 1. O: MGSI – Direkcija za vodne putevePr: JLS Šabac, AUL 1. 1.142.784.000 RSDEU IPA 2014-2020 1. 2017-2020. 8. Rehabilitacija, rekonstrukcija i izgradnja deonica veznih opštinskih puteva,uređenje biciklističkih i pešačkih staza prema prioritetima koji se utvrđujuprostornim planovima i sektorskim planovima/programima jedinica lokalnesamouprave Opština Krupanj 1. Godišnja rekonstrukcija opštinskih, lokalnih i nekategorisanih puteva, ulica i trotoara 1. O: JLS 1. 100.000.000 RSD Budžet JLS 1. Kontinuiranaaktivnost JLS ─
Red.br.SP Plansko rešenje: 4.3. Razvoj energetske infrastrukture 1. Revitalizacija HE „Zvornik” Ministarstvo rudarstva i energetike, JP „Elektroprivreda Srbije” 1. Izvođenje rekonstrukcije HE „Zvornik” 1. O:JP EPSPr: MGSI, EMS 1. 8.601.600.000 RSD kredit KfW 1. 2019. 2. Rekonstrukcija i izgradnja planiranih TS i DV 400 kV, 220 kV i 110 kV Elektromreža Srbije 1. Izgradnja DV 2x400kV Obrenovac – Bajina Bašta 1-3. O: EMSPr: MGSI 1. 5.000.000.000 RSDSopstvena sredstva, donacije evropskih fondova (IPA, WBIF), krediti 1.2016-2021. 2. Rekonstrukcija TS 220/35kV Bajina Bašta u TS 400/220/35kV Bajina Bašta 2. 730.000.000 RSDSopstvena sredstva, donacije evropskih fondova (IPA, WBIF), krediti 2. 2016-2021. 3. Rekonstrukcija dvostrukog DV 110kV Valjevo 3 – Loznica 3.380.000.000 RSD Sopstvena sredstva 3. 2017. 4.. Izgradnja DV 110kV Ljubovija – granica BiH 4. O: EMS, JP EPSPr: MGSI, Prenosni sistem Bosne i Hercegovine 4. 130.000.000 RSDSopstvena sredstva 4. 2020. 5. Izgradnja DV 2x110kV HE Zvornik – TS Loznica 5-6. O: EMS, JP EPSPr: MGSI 5. 400.000.000 RSD Sopstvena sredstva 5. 2020. 6. Izgradnja dvosistemskog DV110kV do nove TS Ub 2 6. 150.000.000 RSDSopstvena sredstva 6. 2020. JP „Elektroprivreda Srbije” 1. Projektovanje DV 110 kV Valjevo-Koceljeva2. Projektovanje DV do buduće TS-e 110/20 kV „Šabac 13” 1-2. O: EMS 1-2. Sopstvena sredstva 1-2. po planu EMS 3. Rekonstrukcija, dogradnja i izgradnja novih planiranih TS 110/35 kV i TS 110/x kV JP Elektroprivreda Srbije, EPS Distribucija 1. Dogradnja (ugradnja drugog transformatora) TS 110/20 kV „Vladimirci” 1.Izgradnja nove TS 110/35 kV Loznica 2 1.O: JP EPSPr: EPS Distribucija 1. 300 000 000 RSD 1. 2019. JP „Elektroprivreda Srbije” – ED Valjevo 1. Izgradnja TS 110/35/10 kV „Ub”2. Rekonstrukcija TS 110/35 kV „Valjevo 1”3. Rekonstrukcija TS 110/35/10 kV „Valjevo 2” 1-3. O: JP EPS, EMSPr: MGSI, MRE, JLS 1. 300.000.000 RSD2. 65.126.400 RSD3. 129.024.000 RSDSopstvena sredstva EPS 1-3. 2018. JP „Elektroprivreda Srbije” – ED Lazarevac 1. Izgradnja i ugradnja drugog transformatora TS 110/35/20kV „Ljig” 1. O: ODS, EPS Distribucija Beograd 1. 330.000.000 RSDSopstvena sredstva EPS 1. 2018. Novi strateški prioritet 3.a Izgradnja planiranih TS 35/10 kV EPS Distribucija 1. Izgradnja TS 35/10 kV „Loznica 5” 1. O: JP EPSPr: MGSI, EMS, JP EPS Distribucija, JLS 1. 60.000.000 RSDSopstvena sredstva EPS 2017. 4. Izgradnja MHE „Rovni” Ministarstvo rudarstva i energetike, JP EPS 1. Izvođenje radova na gradnji MHE „Rovni” Plansko rešenje: 4.4. Poboljšanje mreže telekomunikacione infrastrukture 1. Zamena postojećih analognih komutacija (centrala) digitalnim Telenor – Telekom Srbija 1. Decentralizacija mreže i supstitucija starih digitalnih centrala, uz prebacivanje korisnika sa tih sistema na sistem najnovije generacije (IMS). 1. O: Telekom Srbija 1. Sredstva Telekom Srbija 1. Rokovi realizacije se definišu godišnjim investicionim planovima Telenor 1. Projekat unapređenja UMTS radio pristupne mreže (U900)LTE rollout 1. O: Telenor d.o.o. 1. Sredstva Telenor 1. 2016. Telekom Srbija 1. Dalja realizacija aktivnosti i projekata razvoja fiksne pristupne mreže kroz decentralizaciju i skraćenje pretplatničke petlje, instalaciju novih generacija IPAN uređaja u cilju pružanja naprednih usluga krajnjim korisnicima, povećanja protoka i unapređenja korisničkog iskustva 1. O: Telekom Srbija 1. Sredstva Telekom Srbija 1. Rokovi realizacije se definišu godišnjim investicionim planovima 3. Izgradnja optičkih kablova Telenor Bogatić– Šabac Loznica 5 – Loznica 1 Majur– Šabac ili Majur– Šabac 9 Ub – Obrenovac Valjevo 2– Valjevo ili Valjevo 2 – ValjevoValjevo 5 – Valjevo ili Valjevo 5– Valjevo ATC 1-6. O: Telenor d.o.o. 1-6. Sredstva Telenor 1-6.- Telekom Srbija 1. Aktivnosti i projekti razvoja magistralne mreže optičkih kablova:- izrada investiciono tehničke dokumentacije- izgradnja optičkih kablova za proširenje kapaciteta na postojećim telekomunikacionim koridorima i izgradnju novih magistralnih optičkih kablova na relacijama:Valjevo – Zavlaka, Drinska magistrala (Ljubovija – Rogačica), Valjevo – Koceljeva – Šabac (uz magistralni put broj 21) sa privodima za Pambukovicu i Golu Glavu.2. Aktivnosti i projekti razvoja lokalne mreže optičkih kablova:- izrada investiciono tehničke dokumentacije – izgradnja optičkih kablova za proširenje kapaciteta na postojećim telekomunikacionim koridorima i izgradnja novih optičkih kablova za povezivanje novih pristupnih čvorova u fiksnoj i mobilnoj mreži na području Kolubarskog i Mačvanskog okruga. 1-2. O: Telekom Srbije 1-2. Sredstva Telekom Srbija 1-2. Rokovi realizacije se definišu godišnjim investicionim planovima.Optički kablovi na relacijama Šabac – Krupanj i Krupanj – Jagodnja izgrađeni su u prethodnom periodu 4. Realizacija bežične pristupne mreže (CDMA tehnologijom) za planinska i retkonaseljena mesta Telenor – Telekom Srbija Nema daljih aktivnosti i ulaganja u CDMA bežičnu pristupnu mrežu 5. Izgradnja planiranih baznih stanice mobilnih operatera VIP mobile 1. Realizacija planiranih 13 stanica VIP mobile na području Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga. 2. Razmatranje i realizacija dela potencijalnih 88 stanica VIP mobile na području RPPKMO 1-2. O: VIP mobile Beograd – Sektor pristupne mreže, odeljenja planiranja mreže RNPO i odeljenje izgradnje mreže SD /TI 1-2. Sredstva VIP mobile 1. 2016. 2. 2018. Telenor Valjevo 14 Valjevo 16 Valjevo 17 Valjevo 19 Valjevo 20 Šabac 12 Šabac 13 1-7. O: Telenor d.o.o. 1-7. Sredstva Telenor 1-7. 2016. Telekom Srbija Priprema i izrada planske i tehničke dokumentacije za 25 planiranih baznih stanicaPriprema prostora, izgradnja i opremanje 20 baznih stanica na planiranim lokacijamaPriprema i izrada planske i tehničke dokumentacije za izgradnju radio-relejnih linkova. 1-3. O: Telekom Srbija 1-3. Sredstva Telekom Srbija. 1-3. Rokovi realizacije su definisani godišnjim investicionim planovima
Red.br.SP Plansko rešenje: 4.6. Razvoj sistema integralnog upravljanja otpadom 1. Izgradnja regionalne deponija Kalenić (Ub i Lajkovac) Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine – Grad Valjevo 1. Završne pripreme za kompletiranje dokumentacije potrebne za konkurisanje za sredstva IPA fondova 1. O: MPZŽSPr: JLS Valjevo, Ub, Vladimirci, Lajkovac, Mionica, Koceljeva, Osečina, Ljig i Grad Beograd – Obrenovac, Lazarevac i Barajevo 1. „REC EKO TAMNAVA” d.o.o. Ub 1.- Ostale JLS – 3. Izrada Regionalnog plana upravljanja otpadom, lokalnih planova upravljanja otpadom za grad Loznicu i opštine Mali Zvornik, Krupanj i Ljubovija, planske i tehničke dokumentacije za regionalnu deponiju u Loznici, kojima će se utvrditi dinamika realizacije regionalne deponije i transfer stanica na obuhvaćenom području Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine – Opština Krupanj 1. Realizacija Lokalnog plana upravljanja otpadom opštine Krupanj za period 2012-2020. 1. O: JLS 1. Budžet JLS 1. Kontinualna aktivnost Ostale JLS – 4. Izrada projektne dokumentacije, zatvaranje, sanacija i remedijacija postojećih deponija u Kolubarskom i Mačvanskom okrugu Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine – Grad Valjevo 1. Realizacija nužne sanacije opštinske deponije na teritoriji grada Valjeva 1. O: MPZŽSPr: Grad Valjevo, direkcija 1. 4.000.000 din/god Zeleni fond RS 1. Kontinuirana aktivnost Opština Krupanj 1. Sanacija postojeće deponije i formiranje kontrolisane deponije čvrstog komunalnog otpada na lokaciji ,,Dvorska Košine” 1. O: MPZŽSPr: JLS 1. Budžet JLS 1.- Ostale JLS – 5. Zatvaranje i sanacija lokalnih smetlišta u ruralnim područjima i formiranje sanitarno uređenih seoskih odlagališta komunalnog otpada, u skladu sa regionalnim i lokalnim planovima upravljanja otpadom Ministarstvo poljoprivrede i zaštite životne sredine – Grad Šabac 1.Realizacija nužne sanacije seoskih deponija i obuhvatanje seoskih deponija sistemom JP 1. O: JLSPr: JLS, JKP 1. Budžet JLS 1. 2017. Grad Valjevo 1. Aktivnosti na uklanjanju divljih deponija i na sistemu izđubravanja manjih naselja 1. O: JLSPr: JLS, inspekcija i JKP 1. 3.000.000 din.Zeleni fond RS 1.- Ostale JLS –
Red.br.SP Plansko rešenje: 4.2. Razvoj vodne infrastrukture A. Planska rešenja utvrđena RPPKMO kao strateški prioritet do 2018. čija se realizacija ostvaruje u periodu 2016-2020. 1. Završetak punjenja akumulacije „Stuborovni” Republička direkcija za vode, JP „Kolubara” 1. Završetak osnovnog izvorišnog dela regionalnog vodoprivrednog sistema „Stuborovni”– brana i akumulacija „Stuborovni” sa kompletnom tehnološkom opremom i sistemom za osmatranje i obaveštavanje, i završetak punjenja akumulacije „Stuborovni” 1. O: MPZŽS-RDV, JP „Kolubara”Pr: JP „Kolubara” 1. 130.000.000 RSDBudžet RS 1. 2016. 2. Preformulacija prioriteta:Izgradnja Kolubarskog regionalnog sistema za vodosnabdevanje Republička direkcija za vode (MPZŽS-RDV), JP „Kolubara” 1. Rekonstrukcija cevovoda sirove vode, deonica CS „Paklje”– PPV „Pećina” u Valjevu (sa Ø 700 na Ø 1000)2.Izgradnja cevovoda za transport čiste vode Divci-Mionica i rezervoara „Svetlak”3. Projektovanje i izgradnja cevovoda za transport čiste vode za deonice rezervoar „Oštrikovac” – Ub i rezervoar „Oštrikovac”- Lajkovac – Lazarevac4. Rekonstrukcija starog postrojenja za prečišćavanje vode „Pećina” na ~ 400 l/s 1-4. O: MPZŽS-RDV, JP „Kolubara”Pr: JP „Kolubara”, JLS Valjevo, Mionica, Ub, Lajkovac, Grad Beograd – Lazarevac 1. 491.520.000 RSDBudžet RS, donacije2. 164.044.800 RSDBudžet RS, donacije3. 804.864.000 RSD Budžet RS, donacije, Budžeti JLS4.- Budžet RS, Budžet JLS, donacije 1-4. -Završeni su radovi na izgradnji: cevovoda za transport sirove vode od brane „Stubo-Rovni” do PPV „Pećina” u Valjevu; cevovoda za transport čiste vode PPV „Pećina” – rezervoar „Gajina”-Beloševac-Divci- rezervoar „Oštrikovac”; kao i rezervoari „Gajina” i „Oštrikovac” JLS ─ 3. Završetak vodovodnih sistema „Kukalj” i „Rovni” u slivu akumulacije „Stuborovni”u okviru realizacije Kolubarskog regionalnog sistema za snabdevanje naselja vodom Republička direkcija za vode, JP „Kolubara” 1. Izvođenje radova na izgradnji cevovoda i rezervoara za snabdevanje vodom naselja Stubo i Rovni 1. O: MPZŽS-RDV, JLS Valjevo Pr: JP „Kolubara” 55.000.000 RSDBudžet RS, Budžet JLS 1.- 5. Obnova vodovodnih sistema svih urbanih centara u cilju smanjivanja gubitaka u mreži (na manje od 20%), realizacija dodatnih rezervoarskih prostora (specifična zapremina rezarvoara ne manja od 300 L/korisnik), ugradnja merno-informacione opreme u sve vodovodne sisteme prema prioritetima koji se utvrđuju prostornim planovima i sektorskim planovima/programima jedinica lokalne samouprave Republička direkcija za vode, JP „Kolubara” 1.Izvođenje radova na sistemu daljinskog nadzora i upravljanja vodovodnim sistemom Valjevo 1. O: JLS Valjevo, JKP 1. 3.000.000 RSDBudžet JLS 1. -Urađena je projektna dokumentacija 2. Izvođenje radova na obnovi, rekonstrukciji i dogradnji Vodovodnog distribucionog sistema Lajkovca, radi sanacije gubitaka vode 2. O: JLS, Direkcija za izgradnju i uređenje Lajkovca 2.189.239.660 RSDBudžet JLS 2. -Urađena je projektna dokumentacija za sanaciju gubitaka vode JLS ─ 6. Izgradnja grupnih i individualnih kanalizacionih sistema sa PPOV opšteg tipa (sa mehaničkim i biološkim tretmanom otpadnih voda) za naselja u zoni II sanitarne zaštite i slivu akumulacije „Stuborovni” – Sovač, Vujinovača, Tubravić, Brezovice, Stubo i Rovni Republička direkcija za vode, JP „Kolubara” 1. Izrada projektne dokumentacije:Sanitarno uređenje sliva akumulacije „Stuborovni” 1. O: MPZŽS-RDV, JP KolubaraPr: MZ, JLS Valjevo 4.000.000 RSDBudžet RS, Budžet JLS Valjevo 1.- JLS ─ 7. Realizacija kanalizacionih sistema sa PPOV opšteg prema prioritetima koji seutvrđuju prostornim planovima i sektorskim planovima/programima jedinicalokalne samouprave koji moraju biti u skladu sa strategijom upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije, Planom zaštite voda od zagađivanja i Planom upravljanja vodama na vodnom području Republička direkcija za vode 1. Realizacija postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda Šapca 1. O: JLSPr: MPZŽS-RDV 1. 1.056.768.000 RSD MISP IPA 2008 2020. 2. Realizacija postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda Loznice 2. O: JLS Pr: MPZŽS-RDV, KEI 2. 602.112.000 RSD PPF2 IPA 2008, IPA 2018/2020 2020. Opština Krupanj 1. Izgradnja sistema za prečišćavanje i odvođenje otpadnih voda u naselju Krupanj 1. O: JLSPr: MPZŽS-RDV 1. Budžet JLS, Budžet RS 1. 2016-2020.Druga i treća faza za sistem PPOV Završena I faza Ostale JLS ─ B. Planska rešenja RPPKMO koja su novi strateški prioritet za ostvarivanje u periodu 2016-2020. 8. Snabdevanje vodom naselja Divčibare iz KRSV, deonicarezervoar „Gajina” – Divčibare Republička direkcija za vode, JP „Kolubara” 1. Izrada projektne dokumentacije i izvođenje radova 1. O: MPZŽS-RDV, JLSPr: JP „Kolubara” 30.000.000 RSDBudžet RS, Budžet JLS 1.- 9. Snabdevanje vodom podbranskog naselja brane „Stubo-Rovni” Republička direkcija za vode, JP „Kolubara” 1. Izrada projektne dokumentacije, hidrotehničko i parterno uređenje prostora nizvodno od brana „Stubo-Rovni” 1. O: MPZŽS-RDV, JLSPr: JP „Kolubara” 1. 7.000.000 RSDBudžet RS 1.-
2. LISTA STRATEŠKIH PRIORITETA KOJI SE NE RAZRAĐUJU
Strateški prioriteti iz RPPKMO koji nisu razrađeni u Programu implementacije RPPKMO navedeni su po tematskim oblastima i planskim rešenjima u Tabeli III-4. U svih pet tematskih oblasti RPPKMO nije detaljno razrađeno ukupno 38 strateških prioriteta za 19 planskih rešenja.
Ima više razloga zbog kojih pojedini strateški prioriteti nisu razrađeni u Programu implementacije RPPKMO:
strateški prioritet je realizovan ili delimično realizovan (*);
predložene aktivnosti i projekti na realizaciji strateškog prioriteta su van programskog horizonta do 2020. godine, te će biti predmet narednog programa implementacije RPPKMO;
za realizaciju strateškog prioriteta nisu dati adekvatni predlozi aktivnosti i projekata ili nedostaje pola ili više od polovine elemenata za detaljnu razradu od strane relevantnih aktera iz Tabela III (1-3);
aktivnosti i projekti za razradu strateškog prioriteta nisu bili utvrđeni do donošenja PI RPPKMO i mogu da budu predmet detaljne razrade u procesu inoviranja ovog programa;
realizacija strateškog prioriteta uslovljena je drugim aktivnostima; realizuju se kroz nacionalne, regionalne, lokalne i sektorske strategije, planove i programe i programe poslovanja institucija i preduzeća; kroz edukaciju i promociju; u indirektnoj su vezi sa prostornim razvojem i dr.
Tabela III-4. Lista strateških prioriteta koji nisu razrađeni u Programu implementacije RPPKMO
Red.br.SP Strateški prioriteti Tematska oblast: Zaštita i korišćenje prirodnih resursa Plansko rešenje 1.1: Održivo korišćenje i zaštita poljoprivrednog zemljišta 5. Izrada i sprovođenje posebnih programa obnove pašnjačkog stočarenja i uspostavljanja organskog sistema proizvodnje, prvenstveno u funkciji očuvanja i progradacije prirodnih brežuljkastih i brdsko-planinskih travnjaka 6. Organizovanje organskih sistema ratarske, voćarske i povrtarske proizvodnje, kao i obnova pašnjačkog stočarstva, uporedo sa stimulisanjem aktivnosti za dobijanje odgovarajuće robne marke Tematska oblast: Zaštita i korišćenje prirodnih resursa Plansko rešenje 1.2: Razvoj i restrukturiranje poljoprivrednog sektora 2. Uspostavljanje organske biljne i stočarske proizvodnje, zaštita geografskog porekla i sertifikacija, regionalno brendiranje, aktivnosti na unapređenju promocije i plasmana organskih i tradicionalnih proizvoda zaštićene oznake porekla 4. Izgradnja savremenih hladnjača, sušara i malih pogona za preradu mleka, voća i povrća i sakupljanje, doradu, pakovanje i plasman lekovitog i aromatičnog bilja, meda, šumskih plodova i pastrmke 5. Formiranje/jačanje udruženja proizvođača, zadruga i klastera u cilju organizovane proizvodnje, prerade/dorade, skladištenja, standardizacije, kontrole kvaliteta, brendiranja, promocije i plasmana finalnih proizvoda Tematska oblast: Zaštita i korišćenje prirodnih resursa Plansko rešenje 1.3: Održivo korišćenje i zaštita šuma i šumskog zemljišta 2. Povećanje površina pod šumama pošumljavanjem oko 1.950 ha na području Kolubarskog okruga 3. Izrada programa razvoja šumskog i integralnog informacionog sistema za sektor šumarstva za potrebe održivog upravljanja šumama 6. Edukacija kadrova u skladu sa principima održivog upravljanja šumama i istraživanje uticaja klimatskih promena na šumske ekosisteme Plansko rešenje 1.4: Razvoj lovstva 2. Poboljšanje uslova staništa u lovištima, brojnosti i odgovarajuće polne i starosnestrukture glavnih vrsta sitne i krupne divljači i kvaliteta trofeja, u skladu sa kapacitetom lovno produktivnih površina na šumskim područjima 3. Poboljšanje monitoringa populacija divljači i organizacije stručnih službi zapraćenje i usmeravanje razvoja populacije divljači 4. Organizovanje lovnog turizma i edukacija lovnih stručnjaka i lovaca za zaštitu i uzgoj divljači Plansko rešenje 1.5: Zaštita kvaliteta voda i zaštita od voda 4. Završetak radova na rekonstrukciji brane Paljuvi Viš na Kladnici, ključnog objekta za zaštitu površinskih kopova i realizacija novog izvorišta nizvodno od brane, za potrebe Uba i naselja predviđenih za raseljavanje Plansko rešenje:1.6. Održivo korišćenje geoloških resursa 4. Izrada karte hazarda terena (katastar klizišta i nestabilnih padina, plavnih zona i dr) (*) Tematska oblast: Razvoj stanovništva, mreže naselja i javnih službi Plansko rešenje 2.2: Razvoj i povećanje dostupnosti usluga javnih službi 1. Usklađivanje mreža objekata i usluga javno socijalne – infrastrukture sa funkcijama centara u mreži naselja, razmeštajem i potrebama korisnika 7. Subvencionisanje javnog i privatnog sektora iz republičkih fondova i donacija;uključivanje neprofitnog sektora u razvoj novih usluga kulture, posebnihregionalnih i lokalnih programa i organizaciju mobilne kulturne ponude naruralnom području Tematska oblast: Razvoj privrednih delatnosti i turizma Plansko rešenje 3.1: Konkurentan privredni razvoj 2. Podrška razvoju kreativnih resursa i inovacija kao osnovi održivog razvoja ekonomije i konkurentnosti Tematska oblast: Razvoj privrednih delatnosti i turizma Plansko rešenje 3.2: Razvoj novih prostornih formi smeštaja industrije i malih i srednjih preduzeća 1. Osnivanje i aktiviranje novih prostornih modela smeštaja industrije i malih i srednjih preduzeća u urbanim centrima — industrijske zone, industrijski park, slobodna zona, biznis inkubator, mešovita privredna ili lučka zona, preduzetnička zona, BID (Business Improvement District) zona 3. Obezbeđenje zasebnih infrastrukturno opremljenih lokacija za MSP u mikrorazvojnim centrima na ruralnom području Tematska oblast: Razvoj infrastrukturnih sistema Plansko rešenje 4.1: Viši kvalitet saobraćajne dostupnosti i mreže saobraćajne infrastrukture 2. Izrada tehničke i planske dokumentacije za severnu tranzitnu obilaznicu Valjeva na DP IB broj 27 i početak izgradnje severne tranzitne obilaznice oko Valjeva 7. Izgradnja robno transportnog centra u zoni postojeće luke Šabac (istočna industrijska zona) i na graničnom prelazu sa Republikom Srpskom (Pavlovića most) Plansko rešenje 4.2: Razvoj vodne infrastrukture 4. Rekonstrukcija izvorišta „Nepričava” kod Lajkovca u okviru realizacije Kolubarskog regionalnog sistema za snabdevanje naselja vodom Plansko rešenje 4.3: Razvoj energetske infrastrukture 2. Izgradnja transfer stanica Valjevo, Koceljeva, Šabac i Ljubovija 6. Izrada planske i tehničke dokumentacije za regionalno skladište opasnog otpada na području Mačvanskog okruga 7. Izgradnja manjih regionalnih skladišta za sakupljanje opasnog otpada iz domaćinstava (baterija, akumulatora, otpadnih ulja, otpadnih električnih i elektronskih aparata), u skladu sa regionalnim i lokalnim planovima upravljanja otpadom Plansko rešenje 4.4: Poboljšanje mreže telekomunikacione infrastrukture 6. Digitalizacija radiodifuzne mreže Plansko rešenje 4.5: Razvoj mreže poštanskih usluga 1. Mogućnost funkcionisanja dela poštanskih jedinica kao sistema stalnih, odnosnosezonskih ugovornih pošti 2. Realizaciju poštanskih jedinica u većim turističkim naseljima Plansko rešenje 4.6: Razvoj sistema integralnog upravljanja otpadom 6. Korišćenje hidropotencijala, geotermalne energije (Mačva), biomase i solarneenergije Tematska oblast: Zaštita životne sredine, prirodnih vrednosti i nepokretnih kulturnih dobara Plansko rešenje 5.1: Unapređenje i zaštita kvaliteta životne sredine 4. Smanjenje zagađenja iz industrije (naročito u Loznici i Šapcu) 5. Čišćenje akumulacija i vodotokova od deponovanog komunalnog otpada Plansko rešenje5.2: Revitalizacija i sanacija područja eksploatacije mineralnih sirovina 1. Izrada i sprovođenje programa zaštite vazduha, vode i zemljišta od zagađivanja teškim metalima i sekundarnim produktima rudarskih aktivnosti, posebno na lokacijama Veliki majdan, Bobija, Zajača i Tamnava-zapadno polje (u Kolubarskom lignitskom basenu) 2. Revitalizacija i rekultivacija napuštenih površinskih kopova, odlagališta raskrivke, flotacijskih jalovišta i degradiranog zemljišta i podizanje imisionih šuma Plansko rešenje 5.3: Prevencija rizika od udesa i akcidenata 1. Obezbeđivanje monitoringa životne sredine i adekvatnog neutralisanja ili smanjenja uticaja rada postrojenja sa SEVESO II liste Plansko rešenje 5.4: Smanjenje prekograničnog/interregionalnog uticaja 1. Uspostavljanje integralnog sistema upravljanja vodama Drine 2. Smanjenje prekograničnog uticaja na zagađenje površinskih i podzemnih voda rudnika Sase u Srebrenici kroz uspostavljanje integralnog sistema upravljanja životnom sredinom 3. Smanjenje interregionalnog uticaja termoelektrana Obrenovac i Lazarevac uspostavljanjem opštinskih/regionalnih nivoa saradnje u oblasti zaštite životnesredine Plansko rešenje 5.5: Zaštita, prezentacija i održivo korišćenje prirodnih dobara 2. Donošenje akata o proglašenju zaštićenih područja za koja su urađene studijezaštite (Taorska vrela i dr) 4. Organizovanje monitoringa i efikasnog upravljanja zaštićenim područjima i sprovođenje planova i programa upravljanja 5. Organizovanje interpretativnih centara i razvoj programa interpretacije za zaštićena područja
3. LISTA PRIORITETNIH PLANSKIH REŠENJA IZ STRATEŠKIH DOKUMENATA KOJA SE NE NALAZE U RPPKMO
Uredba o utvrđivanju Regionalnog prostornog plana na području Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga stupila je na snagu 7. februara 2015. godine.
RPPKMO usklađen je sa svim važećim planskim i strateškim dokumentima Republike Srbije donetim pre njegovog utvrđivanja, i to:
planskim dokumentima:
Zakon o Prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine („Službeni glasnik RS”, broj 88/10),
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora Beograd – Južni Jadran, deonica Beograd – Požega,
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene sliva vodoakumulacije „Stuborovni”,
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja eksploatacije Kolubarskog lignitskog basena,
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora državnog puta I reda broj 21 Novi Sad – Ruma – Šabac i državnog puta I reda broj 19 Šabac – Loznica,
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene Specijalnog rezervata prirode „Zasavica”,
Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene infrastrukturnog koridora železničke pruge Valjevo – Loznica,
Regionalni prostorni plan Autonomne pokrajine Vojvodine („Službeni list Autonomne pokrajine Vojvodine”, broj 22/11),
Uredba o utvrđivanju Regionalnog prostornog plana Zlatiborskog i Moravičkog upravnog okruga („Službeni glasnik RS”, broj 1/13);
strateškim planskim dokumentima:
Nacionalna strategija održivog razvoja („Službeni glasnik RS”, broj 44/05),
Nacionalna strategija održivog korišćenja prirodnih resursa i dobara („Službeni glasnik RS”, broj 33/12),
Nacionalni program zaštite životne sredine („Službeni glasnik RS”, broj 12/10),
Strategija biološke raznovrsnosti Republike Srbije za period od 2011. do 2018. godine („Službeni glasnik RS”, broj 13/11),
Strategija poljoprivrede i ruralnog razvoja Republike Srbije za period 2014-2024. godine („Službeni glasnik RS”, broj 85/14),
Strategija razvoja šumarstva Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 59/06),
Uredba o utvrđivanju Vodoprivredne osnove Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 11/02),
Strategija i politika razvoja industrije Republike Srbije od 2011. do 2020. godine („Službeni glasnik RS”, broj 55/11),
Strategija razvoja slobodnih zona Republike Srbije za period 2011. do 2016. godine („Službeni glasnik RS”, broj 22/11),
Strategija razvoja turizma Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 91/06),
Strategija razvoja železničkog, drumskog, vodnog, vazdušnog i intermodalnog transporta u Republici Srbiji od 2008. do 2015. godine („Službeni glasnik RS”, broj 4/08),
Strategija razvoja energetike Republike Srbije do 2015. godine („Službeni glasnik RS”, broj 44/05),
Strategija razvoja elektronskih komunikacija u Republici Srbiji od 2010. do 2020. godine („Službeni glasnik RS”, broj 68/10),
Strategija za prelazak sa analognog na digitalno emitovanje radio i televizijskog programa u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS”, br. 52/09, 18/12 i 26/13),
Strategija upravljanja otpadom 2010 – 2019. godine („Službeni glasnik RS”, broj 29/10),
kao i druge nacionalne strategije (smanjenja siromaštva, pristupanja EU, zapošljavanja, reforme državne uprave, reforme sistema socijalne zaštite, razvoja obrazovanja, unapređenje položaja žena, naučnog i tehnološkog razvoja Republike Srbije i dr).
Nakon stupanja na snagu RPPKMO, doneti su sledeći strateški dokumenti Republike Srbije:
Strategija razvoja vodnog saobraćaja Republike Srbije od 2015. do 2025. godine („Službeni glasnik RS”, broj 3/15);
Zaključak o Akcionom planu za sprovođenje strategije razvoja vodnog saobraćaja Republike Srbije za period od 2015. do 2020. godine („Službeni glasnik RS”, broj 40/15);
Strategija razvoja energetike Republike Srbije do 2025. godine sa projekcijama do 2030. godine („Službeni glasnik RS”, broj 101/15);
Strategija bezbednosti saobraćaja na putevima Republike Srbije za period od 2015. do 2020. godine („Službeni glasnik RS”, broj 64/15);
Strategija za podršku razvoja malih i srednjih preduzeća, preduzetništva i konkurentnosti za period od 2015. do 2020. godine („Službeni glasnik RS”, broj 3/15);
Strategija razvoja elektronske uprave u Republici Srbiji za period od 2015-2018. godine i Akcioni plan za sprovođenje Strategije za period 2015-2016. godine („Službeni glasnik RS”, broj 107/15);
Strategija naučnog i tehnološkog razvoja Republike Srbije za period od 2016. do 2020. godine – istraživanja za inovacije („Službeni glasnik RS”, broj 25/16);
Strategija unapređenja sistema infrastrukture kvaliteta u Republici Srbiji za period 2015-2020. godine („Službeni glasnik RS”, broj 93/15);
Nacionalna strategija za rodnu ravnopravnost za period od 2016. do 2020. godine sa akcionim planom za period od 2016. do 2018. godine („Službeni glasnik RS”, broj 4/16);
Strategija za socijalno uključivanje Roma i Romkinja u Republici Srbiji za period od 2016. do 2025. godine („Službeni glasnik RS”, broj 26/16);
Zaključak o usvajanju Akcionog plana za sprovođenje nacionalne strategije za mlade za period od 2015. do 2017. godine („Službeni glasnik RS”, broj 70/15), i
Predlog strategije upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije – 2016.
Među navedenim strateškim dokumentima pod rednim br. 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10. i 11. nemaju planskih i prostornih odrednica koje se odnose na područje RPPKMO.
Predlog strategije upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije i Strategija razvoja energetike Republike Srbije do 2025. godine sa projekcijama do 2030. godine definišu strateške prioritete na području Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga koji nisu sadržani u RPPKMO, i to:
Predlog strategije upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije:
izrada planova zaštite vode od zagađivanja (MPZŽS-RDV) na području RPPKMO,
izrada planova upravljanja vodama na vodnim područjima za period od šest godina (MPZŽS-RDV),
formiranje regionalnog centra na teritoriji RPPKMO za implementaciju investicionih projekata u sektoru voda,
razvoj dopunskog sistema monitoringa akumulacija, brana i izvorišta,
uključivanje podataka u okviru vodnih katastara u VIS,
izgradnja planiranih sistema za navodnjavanje doline Kolubare na površini od 1500 ha,
radovi na kompletiranju sistema zaštite od poplava duž Save i Drine, i to završetak radova na rekonstrukciji nasipa u istočnoj i zapadnoj zoni Mačve, uz preispitivanje uslova zaštite i povećanje stepena grada Šapca kombinacijom stalnih objekata i mobilne zaštite,
unapređenje zaštite od poplava u slivu Kolubare, kroz izradu Studije upravljanja rizicima od poplava u slivu Kolubare, koja će definisati sistem investicionih i neinvesticionih mera koje treba implementirati u narednih 30 godina; Studije ugroženosti teritorije opštine Obrenovac od plavljenja spoljnim i unutrašnjim vodama; projekata rekonstrukcije pojedinih objekata, posebno u zoni Obrenovca i površinskih kopova RB Kolubara,
uređenje erozionih područja i bujičnih tokova ugroženih velikih vodama 2014,
realizacija radova na zaštiti na teritoriji RPPKMO su: neposredne pritoke Drine, od Bajine Bašte do Loznice, i mali vodotoci u Zapadnoj Srbiji (pre svega u Krupnju i Osečini),
izrada generalnih projekata uređenja erozionih područja i bujičnih tokova za sliv reke Kolubare, i
Strategije razvoja energetike Republike Srbije do 2025. godine sa projekcijama do 2030. godine;
otvaranje novih površinskih kopova u Kolubarskom basenu (Polje E, kao zamenskog kopa za kop Polje D i otvaranje površinskog kop Polje G kao zamena za kop Veliki Crljeni ) i investicije u postojeće kopove (Tamnava – Zapadno Polje, Polja C i D, izmeštanje naselja Vreoci).
Navedeni strateški prioriteti iz Strategije razvoja energetike Republike Srbije do 2025. godine sa projekcijama do 2030. godine realizuju se na osnovu donetog Uredbe o utvrđivanju Prostornog plana područja eksploatacije Kolubarskog lignitskog basena i njegovih izmena i dopuna koje su u toku, a ne na osnovu RPPKMO i programa njegove implementacije.
Navedeni strateški prioriteti iz Predloga strategije upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije nisu mogli da budu utvrđeni u RPPKMO, ali nisu sadržani ni u Programu implementacije RPPKMO jer ih nisu predložili nadležan resor ili javno vodoprivredno preduzeće, iako za deo njih (predviđene radove) postoji opšti planski osnov u regionalnom prostornom planu.
IV. DETALJNI PREGLED GLAVNIH POKAZATELJA ZA PRAĆENJE REGIONALNOG PROSTORNOG RAZVOJA
METODOLOGIJA UTVRĐIVANJA POKAZATELJA PROSTORNOG RAZVOJA
Polazeći od opštih i posebnih ciljeva, na kojima se zasnivaju propozicije i planska rešenja prostornog razvoja područja Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga, izveden je set potencijalnih ključnih pokazatelja (indikatora) za praćenje rezultata planskih odluka tokom utvrđenog planskog horizonta. Potrebno je da pokazatelji pomognu u ocenjivanju trendova razvoja i isticanju kritičnih unutarregionalnih razlika i problema, kako bi se podstaklo šire uključivanje lokalne zajednice i motivisanje ključnih aktera da deluju u skladu sa planskim rešenjima i merama. Pokazatelji će identifikovati u kojim se segmentima regionalno područje unapređuje, a u kojim stagnira ili zaostaje u odnosu na postavljene ciljeve razvoja, kroz odmeravanje sa drugim područjima, poređenje sa usvojenim normama i standardima i druge ocene. U kontekstu isprepletanih razvojnih politika u prostoru, izborom odgovarajućih pokazatelja omogućava se koordinacija različitih nivoa odgovornosti pojedinih aktera u pravcu dostizanja zadovoljavajućeg nivoa uzajamne optimizacije u prostoru.
Izbor i sistematizacija pokazatelja bazira se na prevashodnoj povezanosti sa ciljevima prostornog razvoja područja. Shodno tome, organizaciona šema pokazatelja prati razmatrane problemske oblasti planerskog postupka, vodeći računa o standardnim informacijskim zahtevima relevantnosti pokazatelja, među kojima su:
prepoznatljivost u ciljevima i prioritetima razvoja datog područja;
mogućnost objektivnog, jednoznačnog i pouzdanog merenja;
mogućnost dugoročnog praćenja za čitavo područje (vremenska i geografska pokrivenost);
uporedivost pokazatelja uz što manje preklapanja, i
usaglašenost sa pokazateljima prostornog razvoja na nacionalnom nivou, koji su definisani u PPRS.
Dodatni zahtev u izboru i organizovanju pokazatelja jeste da se dođe do što kraće liste, ali i da oblasti budu ravnomerno zastupljene, tako da pojedini pokazatelji mogu ukazati na korelacije između pojedinih problemskih oblasti u aspektima koji se razmatraju. Intencija je da predloženi pokazatelji budu prvi korak ka složenijem monitoringu prostornog razvoja u pravcu formiranja informacionog sistema o prostornom razvoju Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga.
2. VEZA POKAZATELJA PROSTORNOG RAZVOJA SA CILJEVIMA PLANSKOG DOKUMENTA I PRIORITETNIM PLANSKIM REŠENJIMA
Pokazatelji se neretko koriste kao mera nekog opšteg i kompleksnog koncepta, kao što je koncept održivog razvoja ili koncept policentričnog razvoja, ali analitičari retko pronalaze neki savršeni indikator da prikažu suštinu takvog koncepta. Važno je, zapravo, ustanoviti analitički okvir ili problemski domen u kom treba tražiti odgovarajuće pokazatelje. Na taj način osvetljavaju se ključne tematske oblasti koje se smatraju važnim za merenje određenog koncepta.
U skladu sa ovim polazišem, za monitorig prostornog razvoja područja Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga primenjen je ciljni pristup za izbor pokazatelja. Ciljevi prostornog razvoja, koji su definisani u RPPKMO, koriste se kao polazište za izbor usmerenih pokazatelja za konkretno područje.
RPPKMO polazi od šest glavnih ciljeva prostornog razvoja:
1) zaštita i održivo korišćenje prirodnih resursa;
2) demografski razvoj i unapređenje teritorijalne kohezije;
3) održivi ekonomski razvoj uz povećanje konkurentnosti i transgranične saradnje;
4) razvoj turizma, organizacije i uređenja turističkih i rekreativnih prostora;
5) razvoj infrastrukturnih sistema;
6) zaštita i unapređenje životne sredine, prirodnih vrednosti i kulturnog nasleđa.
Set od 46 prostornih pokazatelja identifikovan je kao odraz šest ključnih ciljeva prostornog razvoja navedenih u RPPKMO i drugim ključnim dokumentima razvojnih politika. Ovi pokazatelji su odabrani na osnovu konceptualne povezanosti sa ciljevima relevantnih razvojnih politika, ali se mora uzeti u obzir da se promene u vrednosti pokazatelja mogu pripisati velikom broju faktora, od kojih su mnogi van odgovornosti prostornog planiranja. Istovremeno, pojedini indikatori se koriste kao mera različitih dimenzija identifikovanih planskih ciljeva, uz odgovarajuće kriterijume za njihovu procenu. U prilog identifikovanih pokazatelja predviđena je inicijalna baza meta-podataka koja pruža bliže informacije za izračunavanje predviđenih pokazatelja i raspoloživosti relevantnih podataka.
Od 46 izabranih pokazatelja 19 je razrađeno za nivo RPPKMO, polazeći od indikatora koji su definisani u Programu implementacije PPRS 2011-2015.
U nastavku se daje pregled osnovnih ciljeva i izabranih pokazatelja za monitoring prostornog razvoja područja RPPKMO(:
1. Zaštita i održivo korišćenje prirodnih resursa
1) Prostorna distribucija zemljišnih resursa po osnovnim namenama korišćenja (površine i trend promena)
2) Prostorna distribucija zemljišnih resursa po posebnim/specifičnim namenama korišćenja (površine i trend promena)
2. Demografski razvoj i unapređenje teritorijalne kohezije
2.1. Tendencije u dinamici stanovništva
3) Uporedni prikaz promena u demografskoj veličini naselja (prema veličinskim kategorijama naselja)
4) Migracioni saldo po opštinama
5) Udeo stanovništva po velikim starosnim grupama i polu*
2.2. Socioekonomski pokazatelji diferenciranosti naselja
6) Stopa aktivnosti stanovništva*
7) Obrazovna struktura stanovništva
8) Struktura domaćinstava prema izvorima prihoda
2.3. Proces funkcijske transformacije u mreži naselja – prema konceptu policentričnog teritorijalnog razvoja
9) Stepen koncentracije stanovništva u primarnim centrima prema funkcionalnim nivoima centara *
10) Distribucija zaposlenosti u privrednim, razvojno-upravljačkim, naučnoistraživačkim, turističkim i uslužnim delatnostima prema funkcionalnoj ulozi pojedinih naselja u mreži
11) Izohrona povezanost funkcijskih centara u mreži naselja
2.4. Kvalitet i dostupnost javnih službi
12) Opremljenost školskih objekata propisnim instalacijama
13) Dostupnost primarnoj i sekundarnoj zdravstvenoj zaštiti*
14) Dostupnost regionalnih i subregionalnih centara javnim prevozom
15) Trend uvođenja mobilnih javnih službi po opštinama
2.5. Efikasnost teritorijalne uprave
16) Budžet opštine/grada
17) Pokrivenost prostora prostornim i urbanističkim planovima čija je izrada predviđena RPPKMO*
18) Vreme potrebno za dobijanje građevinske dozvole
3. Održivi ekonomski razvoj uz povećanje konkurentnosti i međuregionalne saradnje
3.1. Zaposlenost i pristup tržištu
19) Stopa zaposlenosti na području RPPKMO
20) Struktura zaposlenih po delatnostima prema rangu industrijskih centara*
21) Broj i kvalifikaciona struktura nezaposlenih lica
3.2. Konkurentnost i privlačnost za investiranje
22) Udeo naselja u teritorijalnoj distribuciji privrednih delatnosti
23) Poljoprivredne površine u sistemu integralne i organske proizvodnje
24) Broj izdatih građevinskih dozvola za industrijske i turističke objekte
25) Broj i alokacija novih pokrenutih preduzeća i broj ugašenih preduzeća godišnje
3.3. Međuregionalna i transgranična saradnja
26) Broj programa i projekata međuregionalne i transgranične saradnje
4. Razvoj turizma, organizacije i uređenja turističkih i rekreativnih prostora
27) Turistički smeštaj (prema tipu i kategoriji objekata i broju ležaja)
28) Broj turista i turističkih noćenja godišnje*
29) Realizovani projekti u turističku infrastrukturu po lokacijama
5. Razvoj infrastrukturnih sistema
5.1. Unapređenje saobraćajne pristupačnosti
30) Deonice sa najmanjom i najvećom brzinom odvijanja železničkog saobraćaja
31) Promet putnika i robe na glavnim železničkim stanicama (trend)
5.2. Kompletiranje vodoprivredne infrastrukture
32) Stepen realizacije planiranih regionalnih vodoprivrednih sistema
33) Pokrivenost naselja (% broja domaćinstava) mrežom javnog vodovoda*
34) Pokrivenost naselja (% broja domaćinstava) kanalizacionom mrežom*
35) Stepen prečišćavanja otpadnih voda
5.2. Razvoj energetske infrastrukture
36) Pokrivenost naselja (% broja domaćinstava) elektro mrežom visoke sigurnosti snabdevanja*
37) Realizacija planova izgradnje i rekonstrukcije dalekovodne mreže
5.3. Dostupnost informacijama i znanju
38) Pristup širokopojasnim sistemima*
6. Zaštita i unapređenje životne sredine, prirodnih vrednosti i kulturnog nasleđa
6.1. Unapređenje stanja životne sredine
39) Broj i % stanovnika naselja koji su izloženi stalnom i učestalom prekomernom zagađenju vazduha*
40) Kvalitet površinskih voda (klase kvaliteta)*
41) Naselja i kultivisana područja potencijalno ugrožena od poplava*
42) Naselja u prostorima ugroženosti od erozivnih procesa*
43) Udeo komunalnog otpada koji se organizovano sakuplja (% domaćinstava)*
6.2. Očuvanje prirodnog i kulturnog nasleđa
44) Zaštićena prirodna područja i predlozi za zaštitu*
45) Broj i vrsta zaštićenih nepokretnih kulturnih dobara i dobara predloženih za zaštitu*
46) Broj društvenih događaja (manifestacija) sa prezentacijom narodne tradicije i kulturnog identiteta lokalnih zajednica*.
3. RAZRADA POKAZATELJA PROSTORNOG RAZVOJA
Razrada pokazatelja obuhvata opis, izvor podataka i način izračunavanja koji se daju u nastavku teksta za svaki od 46 izabranih pokazatelja.
1) Prostorna distribucija zemljišnih resursa po osnovnim namenama korišćenja (površine i trend promena)
Značaj praćenja ovog indikatora sadržan je u jednom od osnovnih ciljeva prostornog razvoja koji se tiče racionalnog korišćenja zemljišta, posebno u smislu opravdanosti konverzije poljoprivrednog i šumskog zemljišta u građevinsko. Ovaj pokazatelj treba da pruži uvid u realizaciju više planskih ciljeva:
povećanje stepena šumovitosti područja, posebno u odnosu na optimalnu šumovitost utvrđenu u PPRS (34% za Kolubarski okrug i 37% za Mačvanski okrug), kao i promene sastojinskog stanja šuma (udeo visokih, izdanačkih i veštački podignutih sastojina);
očuvanje poljoprivrednih površina, prateći promene u površini i strukturi poljoprivrednog zemljišta (oranice, voćnjaci i sl, livade, pašnjaci);
ograničeno i kontrolisano širenje građevinskih područja u skladu sa demografskim i ekonomskim potrebama razvoja.
Izračunavanje: Identifikacija osnovnih kategorija namena prostora (iskazana u ha ili km2, % udelom u ukupnoj površini opštine/grada, kao i mapiranjem teritorije). U skladu sa dostupnošću ažurnih podataka (godina redovnih zvaničnih popisa i/ili CORINE (CLC) baza podataka) ovaj pokazatelj se proširuje na prikaz strukture korišćenja zemljišta po osnovnim prostornim celinama (ravničarsko, brežuljkasto, brdsko, planinsko / opština, grad, okrug).
2) Prostorna distribucija zemljišnih resursa po posebnim/specifičnim namenama korišćenja (površine i trend promena)
Ovim pokazateljem prate se, pre svega, promene kod posebnih namena od nacionalnog i regionalog značaja za koja je RPPKMO utvrdio propozicije i planska rešenja, kao što su:
površine pod akumulacijama i prostor rezervisan za nove akumulacije, zone izvorišta podzemnih i površinskih voda, zone obezbeđenja regionalnih vodovoda, kanalskih sistema i PPOV;
površine saobraćajnih koridora i objekata i rezervisanje prostora za izgradnju (državni putevi, obilaznice, železničke pruge, aerodromi, luke, pristaništa);
površine zauzete rudarstvom (eksploatacione površine i zone prerade);
lokacije sa termalnim i mineralnim vodama koje se koriste u balneološke svrhe;
industrijske i privredne zone, slobodna zona i robno transportni centar, skladišno-stovarišne zone i drugi privredni kompleksi (posebno regionalnog značaja);
građevinska područja naselja;
rekultivisane površine degradirane rudarskim aktivnostima;
prostori zaštićenih prirodnih i kulturnih vrednosti izvan građevinskih područja;
zone specijalne namene, zabranjene gradnje i zone kontrolisane gradnje;
regionalne deponije i transfer stanice za otpad i dr.
Pored praćenja ovih promena, za potpuniju analizu promena u strukturi korišćenja zemljišta koriste se podaci dostupni iz CORINE (CLC) baze podataka, kao i podaci zvaničnih baza podataka geodetskih službi. Podaci oba ova izvora su korišćeni u analitičkom postupku izrade RPPKMO, tako da se promene mogu pratiti u odnosu na ove već dokumentovane podatke.
Izračunavanje: Promene u površinama pojedinih namena prostora (iskazano u ha ili km2, udelom u ukupnoj površini opštine/grada/okruga, kao i mapiranjem teritorije).
3) Uporedni prikaz promena u demografskoj veličini naselja (prema veličinskim kategorijama naselja)
Indikatorom se prate tendencije u dinamici stanovništva, kao i teritorijalna neravnomernost u razmeštaju stanovništva po opštinama/gradovima. Demografske promene su zapravo kumulativni pokazatelj trendova razvoja nekog područja imajući u vidu da najbrže reaguju na razvojne procese. Indikator je važan za analizu populacionog potencijala gradskih naselja za njihovu funkcionalnu ulogu u mreži naselja, usled urbane koncentracije stanovništva i funkcija. Sa druge strane, indikatorom se prate promene u demografskoj veličini seoskih naselja, s obzirom na problem njihovog demografskog pražnjenja izazvanog kombinacijom emigracije i smanjenja prirodnog priraštaja. Za analizu ovog pokazatelja, posebno sukcesije u demografskom usitnjavanju seoskih naselja, u RPPKMO su već identifikovane četiri kategorije seoskih naselja razvrstanih po demografskoj veličini: patuljasta naselja sa manje od 250 stanovnika; mala naselja koja imaju od 250 do 500 stanovnika; srednja naselja koja se javljaju u dve varijante (srednja manja naselja sa 500 do 750 stanovnika i srednja veća naselja sa 750 do 1000 stanovnika); i velika seoska naselja sa 1000 i više stanovnika.
Izračunavanje: statistički podaci iz Popisa stanovništva i godišnjih procena broja stanovnika.
4) Migracioni saldo po opštinama
Velike promene u prostorno-demografskoj strukturi uzrokovane su snažnim procesom primarne urbanizacije i intenzivnim migracionim tokovima na relaciji selo-grad, čije usporavanje je otpočelo tek smanjivanjem demografskih „rezervi” ruralnih sredina. Cilj ovog indikatora je da prati trend ovih procesa i identifikuje prostore prema intenzitetu promena.
Izračunavanje: statistički podaci iz Popisa stanovništva i godišnjih procena broja stanovnika.
5) Udeo stanovništva po velikim starosnim grupama i polu *
Starosna struktura stanovništva je relevantna indikacija nekoliko aspekata prostornog razvoja. Udeo stanovništva do 15 godina pokazuje udeo stanovništva školskog uzrasta i time potencijalni trošak za zajednicu, a takođe deo stanovništva koji će ući na tržište rada u bliskoj budućnosti, što znači i mogući nastanak disbalansa na tržištu rada. Populacija 15-65 godine je esencijana varijabla, pošto pokazuje radno sposobni deo populacije. Udeo stanovništva starijeg od 65 godina je važan indikator, jer ova populacija skoro u potpunosti zavisi od kolektiva, što ukazuje na ekonomski pritisak starih na radni kontingent.
Pored ovih parametara, koje je važno pratiti radi upoređenja sa nacionalnim i međunarodnim (ESPON) trendovima promena, za regionalni nivo prostornih analiza od značaja su i sledeći starosni kontigenti: udeo mladog stanovništva (do 19 godina), mlađe sredovečnog (20-39 godina), starije sredovečnog (40-65 godina) i starog stanovništva (preko 65 godina), kao i polna struktura svake starosne grupe.
Izračunavanje: statistički podaci iz Popisa stanovništva i godišnjih procena broja stanovnika. Poželjno je da se mapiraju lokalne zajednice na osnovu izvedenih indikatora iz osnovnog indikatora, na primer (prema PPRS, 2010): koeficijenti starosne zavisnosti: zavisnost starih predstavlja broj starih 65 i više godina na jednu osobu starosti 20-65 godine; zavisnost mladih predstavlja broj starih 0-19 godina na jednu osobu starosti 20-65 godine; ukupna zavisnost predstavlja zbir broja starih 0-19 godina i starih 65 i više godina na jednu osobu starosti 20-65 godine; indeks starenja predstavlja broj starih 65 i više godina na jednu osobu starosti 0-19 godina.
6) Stopa aktivnosti stanovništva *
Stopa aktivnosti muškog i ženskog stanovništva, s jedne strane, reflektuje društveni aspekt pristupačnosti tržišta rada i, s druge strane, ekonomska ograničenja kao što je stopa nezaposlenosti koja može biti obeshrabrujući faktor pristupa tržištu rada. U smislu razvojnih politika to ukazuje na očekivani budući udeo aktivnog stanovništva, koje će realno biti u stanju da izdržava neaktivni deo populacije. Stoga je značajno ustanoviti razlike u nivou aktivnosti muškog i ženskog stanovništva, kao i regionalne razlike.
Ovaj pokazatelj može ukazati, na primer, da li postoji podrška mladim poljoprivrednicima u preuzimanju staračkih gazdinstava, što je u RPPKMO postavljeno kao jedan od prioriteta u domenu poljoprivrede.
Izračunavanje: Prema statističkoj definiciji, aktivno stanovništvo (radnu snagu) čine sva zaposlena i nezaposlena lica određenog područja. Stopa aktivnosti predstavlja procenat aktivnog stanovništva u ukupnom stanovništvu starom 15 i više godina. Za potpunije analize potrebno je uzeti u obzir pojedine kategorije aktivnog stanovništva po polu i starosti, za koje postoje statistički podaci (muško i žensko aktivno stanovništvo, mlado stanovništvo (15–24), radni uzrast (15–64) (statistički obrađeni podaci RZS -Anketa o radnoj snazi u Republici Srbiji).
7) Obrazovna struktura stanovništva
Analizom obrazovne strukture stanovništva može se dobiti bolji uvid o potencijalima ili ograničenjima područja za kapitalne investicije, kao i prostornoj (ne)uravnoteženosti ponude radne snage. Mapiranjem ovog indikatora jasno se može ukazati na funkcionalni disbalans mreže naselja, shodno prostornoj koncentraciji stručnih profila stanovništva.
Izračunavanje: statistiki podaci, trend promene obrazovnog nivoa stanovništva na nivou lokalnih samouprava po godinama i u odnosu na republički prosek.
8) Struktura domaćinstava prema izvorima prihoda
Indikator prezentuje unutar-regionalne dispariteta prihoda domaćinstava, a time odražava i aspekte prevazilaženja siromaštva, smanjenje ekonomskih razlika, kao i poželjnu zastupljenost različitih socijalnih grupa u zajednici i prevenciju socijalne segregacije. Prati se prostorna distribucija stanovništva po kategorijama: bez prihoda; prihodi iz poljoprivrede, nepoljoprivrede i od ličnih prihoda; prihodi iz poljoprivrede i iz ličnih prihoda; prihodi iz poljoprivrede i nepoljoprivrede; prihodi iz nepoljoprivrede i iz ličnih prihoda; od ličnih prihoda; prihodi iz poljoprivrede; prihodi iz nepoljoprivrede.
Posebno je indikativna teritorijalna predstava ovog pokazatelja: ravničarsko, brežuljkasto, brdsko, planinsko područje (prema kriterijumima koji su izvedeni u planskom dokumentu); nivo opštine/grada i okruga.
Izračunavanje: mapiranje teritorije po navedenim kategorijama domaćinstava prema izvorima prihoda, na osnovu statističkih podataka.
9) Stepen koncentracije stanovništva u primarnim centrima prema funkcionalnim nivoima centara *
Udeo stanovništva na području RPPKMO skoncentrisan u urbanim centrima, pruža prvi uvid u karakter mreže naselja i tendencije u ostvarenju cilja o unutarregionalnoj uravnoteženosti razvoja. Regionalno područje je policentrično ako je stepen koncentracije relativno podjednak za urbane centre istog funkcionalnog nivoa i monocentrično ako u tom području dominira samo jedan centar. Pored toga, važno je uporediti promene u broju stanovnika u odnosu na ostale centre istog nivoa funkcija u susednim okruzima, kako bi se jasnije ocenio značaj pojedinih centara u regionalnom prostoru.
Izračunavanje: Udeo stanovništva planskog područja u urbanim centrima prema funkcionalnom značaju u mreži naselja. Pored toga, za uporedne ocene uzima se u obzir udeo stanovništva okruga u urbanim centrima.
10) Distribucija zaposlenosti u privrednim, razvojno-upravljačkim, naučnoistraživačkim, turističkim i uslužnim delatnostima prema funkcionalnoj ulozi pojedinih naselja u mreži
Indikator prati ciljeve koji se tiču distribucije zaposlenosti u privrednim, razvojno-upravljačkim, naučnoistraživačkim, turističkim i uslužnim delatnostima prema funkcionalnoj ulozi pojedinih naselja u mreži (regionalni, subregionalni, opštinski i mikrorazvojni centri, u mreži naselja na području RPPKMO).
Delatnosti koje su apostrofirane u ovom indikatoru označene su u RPPKMO kao obavezni sadržaji prema rangu važnosti funkcionalnih centara. Naime, razvoj funkcija centara u mreži naselja, prema RPPKMO, podrazumeva:
jačanje regionalnih funkcija Valjeva i Šapca (privrednih, razvojno-upravljačkih, naučnoistraživačkih i dr);
jačanje subregionalnih funkcija Loznice sa Banjom Koviljačom (privrednih, razvojnih, turističkih i dr);
jačanje i razvoj privrednih i javno-socijalnih funkcija opštinskih centara, subopštinskih i mikrorazvojnih centara, kao i specifičnih funkcija pojedinih centara (turističkih i uslužnih).
Izračunavanje: Upoređenje pojedinih funkcionalnih centara prema broju zaposlenih u privrednim, razvojno-upravljačkim, naučnoistraživačkim, turističkim i uslužnim delatnostima, na osnovu statističkih podataka.
11) Izohrona povezanost funkcijskih centara u mreži naselja
Približavanje konceptu policentričnog teritorijalnog razvoja prati se, u prvom koraku, kroz promene/urađena poboljšanja u izohronoj povezanosti regionalnih i subreginalnih centara. Dalje, prati se izohrona povezanost lokalnih centara sa centrima višeg reda u mreži (regionalnim i subregionalnim centrima). Za ovaj nivo plana, važno je da se oceni policentričnost mreže kroz jačanje veza između manjih urbanih centara, kao i prema centrima višeg funkcijskog nivoa.
Ovaj pokazatelj je povezan sa pokazateljima koji ukazuju na nivo poboljšanja kvaliteta saobraćajne infrastrukture i razvoj javnog saobraćaja, odnosno ostvarenje cilja da se stanovništvu sa planskog područja omogući bolja dostupnost funkcionalnim centrima u mreži naselja.
Izračunavanje: Mapira se prosečno vreme putovanja (autom) između tri najbliža urbana centra istog funkcionalnog nivoa. U okviru ovih analiza izdvojeno se prati procenat stanovništva planskog područja koje živi unutar izohrone od 45 minuta putovanja autom do najbližeg regionalnog i subregionalnog centra. Podaci su rezultat modelovanja.
12) Opremljenost školskih objekata propisnim instalacijama
Za regionalni nivo planiranja pokazatelj predstavlja uporednu ocenu stanja u gradskim školama u odnosu na seoske škole po opštinama. Važno je pratiti broj škola sa podstandardnim uslovima u pogledu opremljenosti objekata (uporedno gradske i seoske škole po opštinama).
Pored toga, važno je pratiti broj škola u kojima je u datoj godini uloženo za podizanje nivoa opremljenosti objekata (rekonstrukcija objekata, opremanje savremenim nastavnim i drugim sredstvima).
Izračunavanje: Analizira se opremljenost školskih objekata propisnim instalacijama: topla voda, trofazna struja, higijenski toaleti, telefonski i internet pristup. Analiziraju se podaci o ulaganjima u poboljšanje stanja školskih objekata. Podaci se sumiraju na dve grupe: gradske i seoske škole, po opštinama.
13) Dostupnost primarnoj i sekundarnoj zdravstvenoj zaštiti *
Imajući u vidu složenost merenja dostupnosti i nivoa zdravstvenih usluga, predviđeno je da se ovaj indikator prati preko tri bazna indikatora: broj stanovnika na jednog lekara, broj stanovnika na jednog stomatologa i broj stanovnika na jednu bolničku postelju. Zadovoljenje sekundarnog nivoa zdravstvenih usluga je važna indikacija regionalne razvijenosti (zdravstvena delatnost na sekundarnom nivou obuhvata specijalističko-konsultativnu i bolničku zdravstvenu delatnost).
U kasnijim fazama monitoringa očekuje se poboljšanje indikatora kroz kompletiranje podataka i za tercijarni nivo zdravstvenih usluga (dostupnost klinika, instituta, kliničko-bolničkih centara). Shodno planskim propozicijama ovaj pokazatelj bi trebalo analizirati uporedo sa modalitetima organizacije zdravstvene zaštite, kao što je organizovanje mobilnih zdravstvenih ekipa koje pružaju zdravstvenu, edukativnu i preventivnu uslugu, integrisanost pružanja usluga zdravstvene i socijalne zaštite i pružanje prehospitalne hitne medicinske pomoći. Ova poboljšanja indikatora su važna za praćenje ostvarenja cilja koji se odnosi na povećanje dostupnosti primarne zdravstvene zaštite korisnicima, naročito na ruralnom području.
Izračunavanje: 1) broj stanovnika na jednog lekara opšte prakse, 2) broj stanovnika na jednog stomatologa; 3) broj stanovnika na jednu bolničku postelju. Koriste se statistički podaci i radi mapiranje opština/gradova, okruga, planskog područja u odnosu na republički prosek.
14) Dostupnost regionalnih i subregionalnih centara javnim prevozom
Na nivou regionalnih i subregionalnih centara organizuju se javne službe višeg ranga – više i visoko obrazovanje, bolnička i specijalizovana zdravstvena zaštita, određeni vidovi socijalne zaštite osetljivih društvenih grupa, aktivnosti i usluge u oblasti kulture na regionalnom nivou i dr. Indikator je namenjen da ukaže da li je omogućena dostupnost ovih usluga za stanovništvo manjih gradskih i seoskih naselja na području RPPKMO ili je potrebno da se obezbede drugi modaliteti ili mehanizmi kojima se povećava njihovo gravitaciono područje.
Izračunavanje: Pokrivenost teritorije uslugama javnog prevoza (%, broj naselja, broj stanovnika), kao i prosečno vreme putovanja od lokalnih centara do dva najbliža regionalna i/ili subregionalna centara.
15) Trend uvođenja mobilnih javnih službi po opštinama
U RPPKMO se podržava razvoj sistema mobilnih službi kao modalitet poboljšanja kvaliteta i dostupnosti javnih službi, posebno za manja naselja. Ovim pokazateljem se prati trend organizovanja ovih službi po lokalnim zajednicama, u različitim oblastima, kao što su: mobilni putujući dečiji vrtići, mobilne nastavne ekipe, mobilni zdravstveni timovi, organizacija mobilne kulturne ponude na ruralnom području i dr.
Izračunavanje: opisni indikatori, koji su rezultat ankete lokalnih zajednica, ali se analiziraju uporedo sa ostalim indikatorima dostupnosti javnih službi i izohrone povezanosti funkcijskih centara u mreži naselja.
16) Budžet opštine/grada
Ovaj indikator pruža uvid u materijalnu osnovu lokalne samouprave, odnosno sistem finansiranja poslova jedinica lokalne samouprave – prihodi i rashodi za obavljanje izvornih i poverenih poslova u toku jedne godine. S obzirom na razuđeni model formiranja izvora prihoda lokalne samouprave, kao i promene u skladu sa promenama republičkog budžetskog sistema, za interpetiranje ovog indikatora važno je uključiti i okolnosti koje su u datoj godini promenjene u odnosu na prethodnu godinu formiranja budžeta. U okviru izvora prihoda budžeta jedinica lokalne samouprave, značajno je ukazati na srazmeru između izvornih javnih prihoda (za koje uživaju relativnu autonomiju u pogledu utvrđivanje visine) i ustupljenih javnih prihoda (koji su predmet utvrđivanja centralnih vlasti radi obezbeđenja približno jednakog nivoa usluga koje lokalna samouprava pruža građanima), kao i prihoda koje Republika Srbija delimično ustupa (koji su obično najizdašniji izvor prihoda za budžet lokalnih samouprava).
Izračunavanje: statistički podatak. Za detaljnije prostorne analize raspoloživi su i izvedeni pokazatelji: budžet opštine/grada po stanovniku, udeo pojedinih izvora prihoda u ukupnom budžetu (izvorni javni prihodi, ustupljeni javni prihodi i dopunska sredstva iz budžeta Republike Srbije).
17) Pokrivenost prostora prostornim i urbanističkim planovima čija je izrada predviđena RPPKMO *
Indikatorom se prati planska razrada Regionalnog prostornog plana područja Kolubarskog i Mačvanskog upravnog okruga, kroz donošenje prostornih planova područja posebne namene, prostornih planova jedinica lokalne samouprave i urbanističkih planova. Bilo bi značajno uključiti nekoliko osnovnih parametara za proveru usaglašenosti planova, kao i koordinacije u njihovom sprovođenju. Pored toga, u praćenje je potrebno uključiti regionalne i sektorske planove i programe, u meri u kojoj imaju uticaj na prostorni razvoj, na koje se prostorni planovi direktno oslanjaju.
Izračunavanje: Mapiranje teritorije važećim prostornim i urbanistikim planovima (prema prostornom nivou i godini donošenja), prema podacima centralnog i lokalnih registara planskih dokumenata. Pored toga, mapiranje teritorije važećim sektorskim planovima i programima u skladu sa pomenutim planskim smernicama.
18) Vreme potrebno za dobijanje građevinske dozvole
Kao indikacija efikasnosti rada državne uprave (na republičkom i lokalnom nivou), kao i validnosti, ažurnosti i operativnosti planske dokumentacije, ovim se može pratiti kako rad odgovornih instanci u sprovođenju plana, tako i nivo razrade planske dokumentacije koji se ostvaruje u praksi.
Izračunavanje: Prosečno vreme potrebno za dobijanje građevinske dozvole prema složenosti procedure za različite vrste objekata, po opštinama/gradovima, na osnovu podataka dobijenih anketom ili zvaničnih službi.
19) Stopa zaposlenosti na području RPPKMO
Stopa zaposlenosti je jedan od ključnih indikatora za procenu tržišta rada i uopšte za ocenu dinamičnosti razvoja. Indikator je važan za analizu atraktivnosti područja za investiranje, kao i za analizu socijalne isključenosti i siromaštva. Pokazatelj se odnosi na statističko praćenje registrovane zaposlenosti, što obuhvata: zaposlene kod pravnih lica i preduzetnika, u radnom odnosu i van radnog odnosa; lica koja obavljaju samostalne delatnosti ili su osnivači privrednih društava ili preduzetničkih radnji; kao i lica koja obavljaju poljoprivredne delatnosti a nalaze se u evidenciji Centralnog registra obaveznog socijalnog osiguranja.
Izračunavanje: Stopa zaposlenosti predstavlja procenat zaposlenih u ukupnom stanovništvu starom 15 i više godina, na nivou lokalne samouprave (statistički obrađeni podaci RZS -Anketa o radnoj snazi u Republici Srbiji).
20) Struktura zaposlenosti po delatnostima prema rangu industrijskih centara *
Ovim indikatorom prate se promene u pravcu ekonomske obnove, koja će zahtevati neophodnu reindustrijalizaciju urbanih centara. Prema planskim smernicama očekuje se veoma selektivan pristup po pitanju tehnoloških, ekoloških i ekonomskih efekata u prostornom razvoju. Za ocenu promena preispitaće se postupak koji je primenjen u planskim analizama sa klasifikacijom privredno- industrijskih centara (prema broju zaposlenih u industriji). U industrijske centre srednje veličine sa 10 000 – 20 000 zaposlenih u industriji svrstani su Šabac i Valjevo, a sa 5 000 – 10 000 zaposlenih Loznica, Mali Zvornik i Lajkovac, dok su u manje industrijske centre sa 1 500 – 5 000 zaposlenih svrstani Ljubovija, Bogatić, Vladimirici, Koceljeva i Ljig, a u ostale male industrijske centre sa manje od 1 000 zaposlenih Ub, Mionica i Osečina.
Izračunavanje: Broj zaposlenih lica po ekonomskim aktivnostima, prema usvojenoj statističkoj klasifikaciji delatnosti, na nivou lokalne samouprave (statistički obrađeni podaci RZS -Anketa o radnoj snazi u Republici Srbiji).
21) Broj i kvalifikaciona struktura nezaposlenih lica
Ovo je jedan od ključnih indikatora za procenu regionalnog tržišta rada, kao i za procenu stepena socijalne isključenosti i siromaštva, imajući u vidu da visok nivo nezaposlenosti generiše niz demografskih problema. Visoka stopa nezaposlenosti može ići uporedo sa delovima društva koji imaju poteškoće u pristupu tržištu rada, koje ih sprečavaju da budu u potpunosti integrisani članovi društva u kome žive. Za potpuniju primenu ovog indikatora važno je analizirati kvalifikacionu strukturu nezaposlenih, kao i kategorije nezaposlenog stanovništva (na primer: žene, mladi, etničke grupe, urbani i opštinski/gradski centri, ruralne oblasti i mikrorazvojni centri). Pored toga, ovaj indikator je potrebno analizirati kroz različite regionalne uslove (u brdsko-planinskim područjima, urbanim i ruralnim područjima) i uporediti sa drugim indikatorima kako bi se mogla definisati marginalizacija sela, stagniranje i opadanje vitalnosti ruralnih područja, ograničene mogućnosti za zapošljavanje mladih, visok stepen siromaštva.
Izračunavanje: Broj nezaposlenih i stopa nezaposlenosti – udeo nezaposlenih lica (po starosti, polu i kvalifikacionoj strukturi) u ukupnom broju aktivnih stanovnika starih 15 i više godina (statistički obrađeni podaci RZS), na nivou lokalne samouprave, uz dodatnu obradu prema rejonizaciji područja (urbana, ruralna, planinska područja i sl), zavisno od raspoloživih podataka.
22) Udeo naselja u teritorijalnoj distribuciji privrednih delatnosti
Ovim kompozitnim indikatorom prati se trend (produbljivanja ili ublažavanja) ekonomsko-socijalne i teritorijalne polarizacije unutar regiona, ukazujući na pojave otvaranja novih razvojno atraktivnih kao i depresivnih područja. Sadržaj ovog indikatora (koji je već korišćen u planskom dokumentu) obuhvata sledeća merenja:
% u alokaciji preduzeća i drugih pravnih lica;
% u ukupnoj zaposlenosti;
% u industrijskoj zaposlenosti;
% u stvaranju dohotka privrede (posebno udeo prerađivačke industrije -%);
% u proizvodnji električne energije, gasa i vode;
% u trgovini;
% u saobraćaju i skladištenju;
% u turizmu.
Izračunavanje: statistički podaci obrađeni na nivou lokalne samouprave u odnosu na plansko područje.
23) Poljoprivredne površine u sistemu integralne i organske proizvodnje
Ovim pokazateljem prati se ostvarivanje planskih ciljeva u domenu poljoprivrede koji se odnosi na promovisanje sistema integralne kao i organske proizvodnje, posebno u oblasti voćarstva i široke lepeze stočnih proizvoda (posebno ovčijeg mesa i mleka i njihovih prerađevina), uz istovremeno preduzimanje aktivnosti za dobijanje robne oznake hrane definisanog geografskog porekla. U prilog ovom pokazatelju su ocene da područje Kolubarskog i Mačvanskog okruga ima velike, ali nedovoljno korišćene kapacitete za ovaj sistem proizvodnje. Pored savršenih uslova u brdovitim predelima za razvoj voćarstva, prostoranih livada i pašnjaka za razvoj stočarstva, ističu se i ravničarsko-dolinska područja, koja su poznata po tradiciji u proizvodnji kravljeg mleka, svinjskog i goveđeg mesa.
Izračunavanje: Udeo poljoprivrednih površina koje su sertifikovane za organsku proizvodnju ili uzgajanje kultura pod stručnim nadzorom, u ukupnim poljoprivrednim površinama opštine (%). Očekuje se da indikator bude obuhvaćen redovnim statističkim izveštajima po odgovarajućoj metodologiji za međunarodna upoređenja i raspoloživ za manje teritorijalne celine.
24) Broj izdatih građevinskih dozvola za industrijske i turističke objekte
Podaci o izdatim građevinskim dozvolama pokazuju intenzitet građevinske delatnosti, kao i strukturu i razmeštaj investicija, kao i realizaciju planskih propozicija. Ovim indikatorom izdvojeni su objekti iz klase 121, 125 i 230 prema statističkoj klasifikaciji objekata (121- Hoteli i ostale zgrade za kratkotrajni boravak, 125 – Industrijske zgrade i skladišta, 230 – Složene industrijske građevine za rudarstvo, elektrane, građevine i postrojenja za hemijsku industriju i drugi objekti i postrojenja u teškoj industriji). (Izvor: Klasfikacija vrsta građevina, Republički zavod za statistiku, Beograd, 2005).
Izračunavanje: statistički podaci – iz upitnika i kontrolnika GRAĐ-10, agregirano na godišnjem nivou (na osnovu mesečnih statističkih istraživanja) za nivo naselja prema funkcionalnom značaju u mreži naselja, kao i za nivo lokalne samouprave.
25) Broj i alokacija novih pokrenutih preduzeća i broj ugašenih preduzeća godišnje
Ovaj indikator upućuje na stepen diverzifikovanosti i vitalnosti ekonomije. Nova preduzeća su znak dinamične ekonomije, dok njihovo gašenje ukazuje na smanjenje privlačnosti područja za investiranje, što dugoročno može uticati na pogoršanje demografske i socijalne strukture područja.
Izračunavanje: statistički podatak, praćenje na nivou lokalne samouprave.
26) Broj programa i projekata transgranične i međuregionalne saradnje
Praćenje ovog indikatora predviđeno je u okviru programa izveštavanja na nacionalnom nivou, dok se za regionalni nivo predviđa njegova razrada na tematske oblasti na koje se projekti odnose. Indikatorom se prate oblici interregionalne saradnje i povezivanja sa pojedinim regionima Bosne i Hercegovine, posebno Republike Srpske, shodno strateškim planskim rešenjima za: integralno uređenje, korišćenje i zaštitu sliva reke Drine (kao jednog od prostorno i funkcionalno najsloženijih vodoprivrednih sistema u Evropi); korišćenje geotermalnih voda; privredni razvoj; saobraćaj; turizami druge oblasti.
Izračunavanje: Broj projekata u okviru međunarodne saradnje u koje je uključena najmanje jedna institucija rezident koja predstavlja lokalnu samoupravu ili region, prikazano po tematskim oblastima.
27) Turistički smeštaj (prema tipu i kategoriji objekata i broju ležaja)
Indikatorom se prati raspoloživost smeštajnih kapaciteta za razvoj turizma, koji je označen kao jedan od glavnih ciljeva prostornog razvoja područja RPPKMO. Važno je uočiti trend u podizanju nivoa turističke ponude, kroz merenje broja ležaja prema kategorijama turističkih objekata. Učinjena poboljšanja mogu se proceniti u odnosu na polaznu ocenu da je turistička ponuda pretežno nekompletna i nestandardna, te da je turistički smeštaj, sem delom u banjama Koviljača i Vrujci, u delu Divčibara i delu gradova, pretežno je supstandardan, zastareo, zapušten i samo delimično u funkciji.
Izračunavanje: Broj ležaja prema vrsti i kategoriji turističkih objekata (prema propisanoj kategorizaciji turističkih objekata). Shodno izdvojenim turističkim rejonima planskog područja važno je da indikator bude razmatran na nivou opštine/grada, kao i nivou turističkih rejona i kompleksa-destinacija koji su naznačeni u RPPKMO.
28) Broj turista i turističkih noćenja godišnje *
Pored ukazivanja na povećanje turističkog značaja područja, ovaj pokazatelj bi imao veću vrednost ukoliko bi se pratio prema vidovima turizma: banjski, planinsko-klimatski, seoski, manifestacioni, lovni, kulturni i drugi vidovi turizma. Indikator predstavlja razradu nacionalnog nivoa izveštavanja o stanju u prostoru, tako što se prati na nižim teritorijalnim nivoima u skladu sa ciljem turističkog aktiviranja područja RPPKMO.
Izračunavanje: Mere se promene u godišnjem broju turista i turističkih noćenja po opštinama/gradovima i turističkim centrima planskog područja. Podaci su raspoloživi iz zvaničnih statističkih izvora.
29) Realizovani projekti u turističku infrastrukturu po lokacijama
Pokazatelj polazi od ocene da je nerazvijena turistička infrastruktura uslovila veoma skromno urađenu turističku ponuda u prostoru, i pored takvih resursa kakvi su Sava i Drina, Valjevske i Podrinjske planine, sa brojnim prirodnim i kulturnim dobrima. Posebno su zapostavljeni sportovi i rekreacija na vodi i komercijalni lov, a zatim spomenički, etno, eko i delom zimski turizam na najvišim delovima planina.
Izračunavanje: Prati se realizacija planova i projekata u turističku infrastrukturu po lokacijama.
30) Deonice sa najmanjom i najvećom brzinom odvijanja železničkog saobraćaja
U skladu sa ciljevima i planskim propozicijama ovim indikatorom se prati revitalizacija, modernizacija i izgradnja magistralnih i regionalnih železničkih sistema, radi povećanja udela ovog vida transporta, odnosno rasterećivanja putnog saobraćaja. Posebno su značajni radovi na revitalizaciji i modernizaciji postojećih železničkih pruga (Beograd – Bar i Ruma -Šabac – Loznica – Brasina – Zvornik) i završetak izgradnje železničke pruge Valjevo -Loznica (u budućnosti i izgradnja železničke pruge Beograd – Obrenovac – Šabac), sa prioritetom obezbeđivanja sigurnog odvijanja saobraćaja na putno-pružnim prelazima.
Izračunavanje: Meri se najveća i najmanja brzina, odnosno odstupanje od projektovanih brzina u železnikom saobraćaju, po deonicama između urbanih centara.
31) Promet putnika i robe na glavnim železničkim stanicama
Planiranim razvojem železničke infrastrukture povećaće se stepen saobraćajne dostupnosti u odnosu na centralnu Srbiju i susedne regione. Jedno od osnovnih pitanja je pristup železničkim stanicama, što ističe problem nesrazmere u obimu putničkog saobraćaja između železničkog i drugih vidova transporta. Odvojeno se prati promet robe, po glavnim stanicama, čime se pokazuje važnost železničkog saobraćaja za razvoj planskog područja, odnosno trend u preraspodeli između vidova saobraćaja i izgradnja efikasnog saobraćajnog sistema.
Izračunavanje: statistički podatak: promet putnika i robe na glavnim železničkim stanicama po godinama (trend).
32) Stepen realizacije planiranih regionalnih vodoprivrednih sistema
Osnovni cilj razvoja vodne infrastrukture jeste integralno korišćenje, uređenje i zaštita vodnih resursa, što podrazumeva razvoj dva regionalna sistema za snabdevanje vodom naselja (Kolubarskog i Mačvanskog).
Ovo je opisni pokazatelj, kojim se prati razvoj planiranih regionalnih sistema vodosnabdevanja prema propozicijama u RPPKMO. Pored realizovanih projekata, ovaj pokazatelj treba da sadrži informacije o promenama u nivou pouzdanosti i kvalitetu sistema vodosnabdevanja po opštinama, u odnosu na stanje opisano u planskom dokumentu (u kom su precizirani pouzdani i nedovoljno pouzdani sistemi po opštinama). Posebni planski ciljevi su snabdevanje vodom svih naselja u oba okruga sa obezbeđenošću većom od 97%, uz obaveznost isporuke vode od bar 70% u odnosu na tražene količine i u periodima neophodnih redukcija, sa ostvarivanjem planirane norme potrošnje od 250 L/korisnik na dan, i svođenjem gubitaka u dovodima regionalnih sistema i u mreži distributivnih sistema na 15 – 18%.
Izračunavanje: Opisni pokazatelj o realizovanim projektima koji su deo regionalnih vodoprivrednih sistema i koji su sadržani u planskim rešenjima i propozicijama.
33) Pokrivenost naselja (% broja domaćinstava) mrežom javnog vodovoda *
Opremljenost naselja vodovodnom infrastrukturom jedan je od ključnih pokazatelja kvaliteta življenja što opravdava praćenje ovog pokazatelja. Ovaj indikator je namenjen za praćenje obnove mreže vodovoda kako je apostrofirano u RPPKMO. Indikator bi trebalo povezati sa demografskim trendovima i koliko ovi procesi utiču na komunalno opremanje i obnovu postojećih sistema.
Izračunavanje: Udeo domaćinstava urbanih i ostalih naselja, na nivou lokalnih samouprava, priključenih na mrežu javnog vodovoda (statistički podatak).
34) Pokrivenost naselja (% broja domaćinstava) kanalizacionom mrežom *
Opremljenost naselja kanalizacionom mrežom jedan je od ključnih pokazatelja standarda življenja, kao i urbanog standarda, što opravdava praćenje ovog pokazatelja. Polazi se od ocene da je na području RPPKMO razvoj kanalizacionih sistema znatno kasnio za realizacijom vodovoda, što se odrazilo na sanitaciju svih naselja koja ne zadovoljava uspostavljene kriterijume u EU.
Indikatorom se prati realizacija planskih ciljeva da se sprovede sanitacija urbanih centara, prigradskih naselja i naselja sa više od 5000 ekvivalentnih stanovnika proširenjem i rekonstrukcijom separacionih kanalizacionih sistema na oko 95% domaćinstava koja su priključena na vodovode.
Izračunavanje: Udeo domaćinstava u urbanim i ostalim naseljima, na nivou lokalnih samouprava, priključen na javnu kanalizacionu mrežu (statistički podatak).
35) Stepen prečišćavanja otpadnih voda
Planski ciljevi su izgradnja zajedničkih postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda opšteg tipa (PPOV) sa primarnim i sekundarnim (biološkim) prečišćavanjem (u zoni izvorišta i sa produženom bioaeracijom). Pored toga, cilj je sanitacija ostalih seoskih naselja, posebno u zonama izvorišta, realizacijom vododrživih septičkih jama i stvaranjem operativne organizacije njihovog pražnjenja i odnošenja do PPOV, odnosno, uklanjanja i korišćenja u poljoprivredi na sanitarno bezbedan način.
U skladu sa dostupnim podacima, ovim pokazateljem je važno pratiti da li industrije, koje otpadne vode upuštaju u gradsku kanalizaciju, prethodno prečišćavaju otpadne vode u skladu sa graničnim vrednostima parametara definisanih propisima.
Izračunavanje: Realizovani planirani PPOV po naseljima i privrednim kompleksima.
36) Pokrivenost naselja (% broja domaćinstava) elektro mrežom visoke sigurnosti snabdevanja *
Indikator prati ispunjavanje uslova za kontinuirano, pouzdano i racionalno napajanje električnom energijom područja, pri čemu se prate samo podaci za domaćinstva za potrebe preciznijih prostornih analiza. Potpunija primena indikatora bi se postigla praćenjem podataka na naseljskom nivou, pošto bi se mogli identifikovati problemi seoskih i gradskih naselja, naselja sa malim gustinama naseljenosti, prigradskih naselja u odnosu na naselja sa relativno kompaktnom urbanom strukturom.
Izračunavanje: Udeo domaćinstava u opštini/gradu priključen na elektro mrežu visoke sigurnosti (izvorni podatak)
37) Realizacija planova izgradnje i rekonstrukcije dalekovodne mreže
Indikatorom se prati realizacija prostornog razvoja energetske infrastrukture koji su precizirani u planskim rešenjima i prioritetima razvoja elektroenergetske mreže i objekata. Rešenja se odnose na izgradnju novih i rekonstrukciju postojećih prenosnih i distributivnih infrastrukturnih objekata i vodova (po naponskim nivoima).
Izračunavanje: Realizovani projekti energetskih objekata i mreže 400, 220, 110 i 35kV, u odnosu na utvrđena planska rešenja i prioritete.
38) Pristup širokopojasnim sistemima *
Indikator se odnosi na pokrivenost planskog područja pristupnim mrežama širokopojasnih usluga za prenos podataka, s tim da je poželjno prikazati da li je baziran na žičanom, bežičnom ili optičkom povezivanju.
Izračunavanje: Širokopojasna konekcija u domaćinstvima i preduzećima prema teritoriji (u skladu sa raspoloživim stepenom dezagregiranja podataka).
39) Broj i % stanovnika naselja koji su izloženi stalnom i učestalom prekomernom zagađenju vazduha *
Indikatorom se prati koliko su naseljena područja izložena zagađenju vazduha, sa posebnim akcentom na izloženost stalnom ili učestalom prekoračenju graničnih vrednosti za tipične (SO2, CO2, NOx, PM10) i specifične zagađujuće materije.
Izračunavanje: Broj stanovnika koji živi unutar zona zagađenja – prema evidencijama praćenja koncentracije, intenziteta i učestalosti zagađenja tipičnih i specifičnih zagađujućih materija. U prvom koraku, potrebno je označiti izolinije oko potrencijalnih izvora zagađenja prema tipu, intenzitetu i učestalosti zagađenja. U drugom koraku potrebno je izračunati broj stanovnika koji se nalaze unutar označenog prostora. U trećem koraku potrebno je agregiranje dobijenih podataka na nivou opštine/grada.
40) Kvalitet površinskih voda (klase kvaliteta) *
Indikator opisuje jedan aspekt u okviru osnovnog cilja optimizacije integralnih vodoprivrednih sistema i usklađivanje njihovog razvoja sa ciljevima očuvanja životne sredine i drugih korisnika prostora. Taj aspekt se odnosi na zaštitu voda na nivou rečnih sistema, koji su već teritorijalno uspostavljeni, uz integralno korišćenje tehnoloških, vodoprivrednih i organizaciono-ekonomskih mera. Posebno je važno uporedo pratiti promene u kvalitetu voda i realizaciju planiranih PPOV, s obzirom na stepen prečišćavanja otpadnih voda koji moraju postići. Merama su date propozicije i prioriteti za postavljanje postrojenja za preradu otpadnih voda (PPOV), kanalisanje naselja, poboljšanje režima malih voda, za zone zaštite izvorišta, kao i preventivnih mehanizama i stimulansa, sve u cilju zaštite voda i dovođenje kvaliteta voda u rekama i jezerima u propisane klase.
Izračunavanje: Klase kvaliteta površinskih voda u odnosu na propisanu klasu u skladu sa uredbom kojom se uređuje kategorizacija vodotoka, na bazi redovnih analiza kvaliteta vode na mernim profilima (statistički podaci).
41) Naselja i kultivisana područja potencijalno ugrožena od poplava *
Osnovni cilj razvoja vodne infrastrukture jeste integralno korišćenje, uređenje i zaštita vodnih resursa, što podrazumeva razvoj tri rečna sistema za korišćenje, uređenje i zaštitu voda (Drinskog, Kolubarskog i Savsko-sremskog). Ovaj indikator je važan za praćenje s obzirom na ocenu iz Prostornog plana da je ugroženost od poplava veoma izražena u većem delu Mačvanskog i severnim, ravničarskim delovima Kolubarskog okruga. Istovremeno prati se ostvarivanje ciljeva na optimizaciji integralnih vodoprivrednih sistema:
zaštita od poplava većih naselja u dolinama sa stepenom od Qvv1%, tj. od stogodišnjih velikih voda, a manjih naselja u dolinama i na pritokama od Qvv2%, tj. od pedesetogodišnjih velikih voda;
zaštita od unutrašnjih provirnih i bujičnih voda i održavanje drenažnih sistema (Cerski obodni kanal, branjeno priobalje Drine i Save i dr), i
realizacija novih kaskadnih sistema hidroenergetski sistem (HES) „Srednja Drina” i HES „Donja Drina” i njenih glavnih pritoka (Ljuboviđe, Jadra itd).
Izračunavanje: Ovaj indikator identifikuje hazarde od poplava (karte hazarda i rizika od poplava) i prvenstveno se tumači u vezi sa realizacijom niza planskih mera koji su precizirani u planskom dokumentu, a koji se odnose na sprovođenje zaštitnih mera za odbranu od poplava (izgradnja nasipa, regulisanje vodnog režima, sprečavanje gradnje u plavnim zonama i dr).
42) Naselja u prostorima ugroženosti od erozivnih procesa *
Ovim indikatorom se identifikuju i prate promene površina zahvaćene erozivnim procesima i izloženost naselja prema intenzitetu erozije.
Mapiranjem pojava može se ukazati na neodgovarajuću upotrebu prostora (na primer, pojava klizišta na terenima relativno slabije nosivosti ili u delovima naselja gde nije adekvatno regulisano odvođenje voda). Pored toga, označavanje ovih zona omogućava sigurniji izbor lokacije i smanjenja troškova izgradnje kuća, privrednih objekata i infrastrukturnih sistema. Ovaj indikator se bazira na osnovnim planskim opredeljenjima očuvanje ekonomskih i ekosistemskih funkcija zemljišta – sprovođenjem tehničkih i bioloških radova i mera zaštite na evidentiranim erozionim terenima, posebno onim sa ekscesivnom erozijom (u slivu Tamnave, Kolubare i Jadra), vrlo jakom erozijom (na padinama Cera, u opštini Vladimirci i u Brankovini u gradu Valjevu) i većim površinama zahvaćenim slabom erozijom.
Izračunavanje: Mapiranje površina zahvaćenih erozivnim procesima, posebno u okviru građevinskih područja naselja (% izloženosti teritorije prema intenzitetu erozije).
43) Udeo komunalnog otpada koji se organizovano sakuplja (% domaćinstava) *
Količina komunalnog otpada koje se organizovano sakuplja na nivou svih lokalnih samouprava, ilustruje i stepen održivosti koji je dostignut za plansko područje.
Izračunavanje: Meri se udeo domaćinstava po lokalnim samoupravama (agregirano na nivou planskog područja) koje pokriva rad komunalnih službi za odnošenje otpada.
44) Zaštićena prirodna područja i predlozi za zaštitu *
Indikatorom se prate zaštićena područja prema vrsti i stepenu zaštite, odnosno ostvarenje cilja strogo kontrolisanog smanjivanja prirodnih područja, zaštite prirodnih staništa i očuvanja biodiverziteta. Posebno je značajno da se prati zaštita prostora identifikovanih prostornih celina koje su inicirane u RPPKMO, do okončanja istraživanja i proglašenja prirodnih dobara različite vrste. Polazište za praćenje ovog indikatora je površina od skoro 10% područja RPPKMO (ili 57.656 ha) koje je u postupku proglašenja zaštite i područja predviđenog za zaštitu. Orijentaciona ukupna površina zaštićenih područja i predviđenih za sticanje statusa zaštićenih područja iznosi oko 62.756 ha, odnosno oko 11% područja RPPKMO.
Izračunavanje: Zaštićena prirodna područja prema vrsti i stepenu zaštite i status područja predloženih za zaštitu, prema registru Zavoda za zaštitu prirode, kao i identifikovana međunarodno značajna područja: IBA područja (Important Bird Areas), IPA područja (Important Plant Areas); PBA (Prime Butterfly Areas), Ramsarska područja i područja Emerald mreže, do uključenja u mrežu Natura 2000.
45) Broj i vrsta zaštićenih nepokretnih kulturnih dobara i dobara predloženih za zaštitu *
Uskladu sa osnovnim planskim konceptom da se kulturno nasleđe artikuliše kao razvojni resurs, da se zaštiti, uredi i koristi na način koji će doprineti uspostavljanju regionalnog i lokalnog identiteta, u skladu sa evropskim standardima zaštite, ovim indikatorom prati se broj, vrsta i status zaštite nepokretnih kulturnih dobara. Pored već zaštićenih nepokretnih kulturnih dobara indikator prati status dobara koja uživaju prethodnu zaštitu, kao i objekata i lokaliteta koji su identifikovani za zaštitu, s obzirom da planske propozicije predviđaju za njih isti tretman kao i za proglašena kulturna dobra.
Izračunavanje: Mapiranje zaštićenih nepokretnih kulturnih dobara, prema vrsti i stepenu zaštite (površina teritorije pod zaštitom), kao i dobara i lokaliteta predloženih za zaštitu (prema vrsti i površini), na nivou lokalnih samouprava, prema podacima zvaničnih službi zaštite spomenika.
46) Broj društvenih događaja (manifestacija) sa prezentacijom narodne tradicije i kulturnog identiteta lokalnih zajednica *
Uloga indikatora je da pomogne u identifikovanju posebnosti mesta, stepenu oživljavanja izvorne kulturne tradicije, nivou očuvanosti identiteta, ali i spremnosti lokalnog stanovništva da preuzmu deo odgovornosti za razvoj područja (uključujući folklor, obnovljene radionice starih zanata, prodaju originalnih lokalnih proizvoda i dr).
Izračunavanje: Broj društvenih događaja sa prezentacijom narodne tradicije i kulturnog identiteta, po mestu održavanja, broju učesnika i eventualno broju posetilaca.
V. GIS PODRŠKA PRAĆENJU I IZVEŠTAVANJU OOSTVARIVANJU PROGRAMA IMPLEMENTACIJE IREGIONALNOG PROSTORNOG PLANA
INFORMACIONI SISTEM ZA PRAĆENJE I OCENJIVANJEPROSTORNOG RAZVOJA
Program implementacije PPRS 2011-2015 definisani su sledeći ciljevi uspostavljanja Informacionog sistema:
razvoj instrumenta podrške izradi, praćenju, oceni i reviziji planova različitih hijerarhijskih nivoa (regionalnih prostornih planova, prostornih planova područja posebne namene i prostornih planova jedinica lokalnih samouprava) i stvaranje uslova za njihovo jednostavno usklađivanje sa izmenama u PPRS, kao i promenama u domenu pravne osnove i državne politike;
uvođenje standarda u tehnologiji izrade i sadržaj planskih dokumenata, čime se omogućuje formiranje jedinstvene baze prostornih podataka, primena analitičkih GIS alata i povezivanje sa sektorskim bazama podataka;
primena metoda simulacije i scenarija razvoja, kako bi se preduzele odgovarajuće aktivnosti i prilagođena rešenja, koja će doprineti stvaranju optimalnih uslova života i rada;
podrška stvaranju odgovarajuće politike planskog upravljanja prostorom Republike Srbije, praćenje usklađenosti sa drugim razvojnim politikama i stvaranje optimalnih uslova za sprečavanje pojave konfliktnih ili međusobno neusklađenih sektorskih ciljeva razvoja;
jačanje kapaciteta sistema prostornog planiranja, njegove institucionalno-organizacione osnove i ljudskih resursa.
Razvoj informacionog sistema podrazumevaće primenu različitih međunarodnih, evropskih, regionalnih i lokalnih principa, pravila i preporuka u cilju stvaranja odgovarajućih tehničko-tehnoloških i institucionalno-organizacionih uslova njegove uspešne realizacije. U tom smislu razvoj sistema baziraće se na:
aktuelnim standardima, standardima Open Geospatial Consortium (OGC), World Wide Web Consortium (W3C) i dr;
implementacionim pravilima i specifikacijama podataka INSPIRE direktive Evropske komisije (EK);
rezultatima, preporukama i zahtevima Projekta Plan4All, pokrenutog u okviru INSPIRE direktive, koji će definisati obavezan sadržaj i strukturu baze podataka PPRS i prostornog planiranja uopšte;
tehnološkim okvirom projekta razvoja Nacionalne infrastrukture geoprostornih podataka (NIGP) u Republici Srbiji, koji je u nadležnosti Republičkog geodetskog zavoda, i
sektorskim informacionim sistemima u Republici Srbiji.
Uspešan razvoj informacionog sistema podrazumevaće određena usklađivanja postojećih organizacionih i pravnih rešenja sa ciljem optimalne iskorišćenosti kapaciteta GIS tehnologija. Jedan od najznačajnijih preduslova razvoja uspešnog informacionog sistema je odgovarajući kadar i njegovo jačanje stalnom edukacijom i usavršavanjem.
2. REGIONALNI INFORMACIONI SISTEM
Rešenjima i planskim propozicijama o implementaciji RPPKMO predviđeno je formiranje centralizovane GIS baza prostornih podataka za područje u obuhvatu ovog regionalnog prostornog plana, koja će biti osnov za stvaranje Regionalnog informacionog sistem o prostornom razvoju (RISP). Baza prostornih podataka zasnivaće se na postojećim podacima RPPKMO i njegove dokumentacione osnove, u koju će se naknadno integrisati prostorni podaci iz lokalnih informacionih sistema koji se u razvijaju skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji.
U skladu sa postojećim zakonskim okvirima regionalne razvojne agencije (RRA) će u saradnji i koordinaciji sa nadležnim skupštinama gradova/opština pristupiti organizaciji RISP upravnih okruga u obuhvatu plana. Ovaj centralizovani sistem geoinformatičke podrške za praćenje sprovođenja i prostornog razvoja biće u nadležnosti RRA, a njegovo funkcionisanje podrazumevaće obradu podataka (o aktivnostima i radovima u vezi sa korišćenjem, organizacijom, uređenjem i izgradnjom prostora), koje prikupljaju i ažurno dostavljaju nadležne stručne službe jedinice organa lokalnih samouprava sa područja oba upravnog okruga. Na osnovu dobijenih podataka i informacija, ministarstvo nadležno za prostorno planiranje će, u saradnji sa IAUS i RRA, proveravati i ocenjivati usklađenost planiranih i ostvarenih promena u prostoru sa strateškim prioritetima iz Programa implementacije RPPKMO i planskim koncepcijama i rešenjima RPPKMO. Radi realizacije ovih zadataka, posebna pažnja će se posvetiti primeni GIS standarda u prikazu planskih i projektantskih rešenja ili pokazatelja, kako bi bilo omogućeno njihovo upoređivanje.
Informacioni sistem o prostoru je potrebno racionalno i efikasno organizovati kako bi bio objedinjen za sve lokalne samouprave u obuhvatu RPPKMO, sa pokazateljima datim ovim programom implementacije (glava IV) za praćenje promena u prostoru i primene planskih rešenja i detaljno razrađenih strateških prioriteta, kao i za blagovremeno pružanje informacija donosiocima odluka u gradovima/opštinama i zainteresovanim investitorima o mogućnostima korišćenja i izgradnje prostora i slično.
Skupovi prostornih podataka mogu biti dostupni preko „Nacionalnog geoportala”, kao i lokalnih i drugih informacionih sistemima, putem odgovarajućih servisa (geoportali i veb-gis servisi).
Finansiranje formiranja i održavanja baze podataka o prostoru (nabavka softvera i hardvera, obuka kadra i implementacija sistema) trebalo bi da se obezbedi iz budžeta Republike Srbije (ministarstva nadležna za poslove prostornog planiranja i regionalnog razvoja), domaćih i stranih fondova za podsticanje razvoja lokalnih samouprava, opštinskih i gradskih budžeta i drugih izvora.
3. KONCEPT GIS ZA REGIONALNI PROSTORNI PLAN IPREPORUKE ZA NJEGOVO UNAPREĐENJE
Formiranje GIS RPPKMO kao preduslova za RISP ima sledeće osnovne faze:
u prvoj fazi obavlja se prikupljanje i analiza dostupnih podataka, te ocenjuje njihova validnost i ažurnost;
u drugoj fazi formira se jedinstvena prostorna baza podataka;
u trećoj fazi, integrišu se baze prostornih podataka u budući informacioni sistem.
Prvi i najznačajniji korak je formiranje skupa digitalnih (vektorskih) prostornih podataka na osnovu različitih izvora (tematske karte, raspoloživi podaci pribavljeni tokom izrade RPPKMO i dr) i njihovo prevođenje u standardni GIS format („shape file”, *.shp). Ukoliko su podaci u drugom fajl formatu mora se izvršiti njihova konverzija. Vektorskim podacima pridružuju se relevantne informacije (videti Tabelu V-1) u formi tabele (tzv. atributivna tabela) i potom se smeštaju u bazu prostornih podataka. Periodično se obavlja ažuriranje i održavanje baze podataka, tako što se ona dopunjuje digitalnim podacima ili izmenom atributa opisnih polja o konkretnoj promeni u prostoru ili planskim, programskim i projektnim aktivnostima na području RPPKMO.
Bazi prostornih podataka biće omogućen javni pristup (putem interneta na osnovu geoportala i veb servisa koji će se formirati i sklopu RISP) i interni pristup, za potrebe stručnih službi (preko intraneta). Sadržaj podataka iz baze može biti javno dostupan krajnjem korisniku preko specifičnih dokumenata koje je moguće pregledati i/ili odštampati, dok će izmene podataka biti moguće samo ovlašćenim licima stručnih službi.
Struktura podataka neophodna za regionalne prostorne planove u suštini opredeljuje i strukturu baze podataka. Svi podaci koji su od značaja za RPPKMO, klasifikuju se u sledeće kategorije:
administrativni podaci: granice i površine teritorijalnih jedinica, planskog obuhvata, statističkih naselja i slično;
namena površina: podaci koji opisuju postojeću i planiranu opštu i posebnu namenu prostora;
infrastruktura: skup podataka o objektima, mrežama i sistemima infrastrukture;
zaštita: područja i lokacije pod različitim režimima zaštite;
rasteri – topografske karte koje su strukturirane u „katalog”, a najčešće u razmeri 1:50.000, 1:100.000 i 1:200.000, kao i drugi kartografski izvori.
U Tabeli V-1. data je struktura baze prostornih podataka po temama i klasama podataka. Definisana je geometrija slojeva, minimalni skup atributa za svaki sloj, kao i moguće vrednosti atributa. Struktura podataka je u velikoj meri usaglašena sa temama koje zahteva INSPIRE direktiva. Svaki sloj u bazi prostornih podataka i svaki element u sloju pozicionirani su u državni koordinatni sistem.
Organizacije i institucije na regionalnom nivou i stručne službe lokalnih samouprava treba da se pridruže formiranju i održavanju baze prostornih podataka, posebno u domenu relevantnih prostornih pojava i usvojenih razvojnih i planskih dokumenata. Intencija je da predloženi koncept formiranja i razvoja informacionog sistema bude prvi korak ka uspostavljanju monitoringa područja RPPKMO.
Na osnovu ovakve koncepcije RISP stiče se osnov za dalje izmene i praćenje: ostvarivanja planskih rešenja RPPKMO i detaljno razrađenih strateških prioriteta u Programu implementacije RPPKMO; regionalne razvojne strategije; drugih prostornih planova (prostornih planova područja posebne namene i prostornih planova jedinica lokalne samouprave); kao i sektorskih planova, programa i projekata.
Sistem će imati otvorenu strukturu koja se, u skladu sa budućim potrebama, može menjati i proširivati integrisanjem planske, programske i projektne dokumentacije većeg stepena detaljnosti. Na osnovu ovih mogućnosti GIS-a, izveštavanje o ostvarivanju RPPKMO, Programa implementacije RPPKMO i drugih razvojnih i planskih dokumenata, kao i izrada nove planske dokumentacije (prostornih planova i regionalne razvojne strategije) biće jednostavnija i znatno brža.
Tabela V-1. Struktura baze prostornih podataka, po temama i klasama
Klasa podataka (Feature Dataset) |Sloj (INSPIRE) |Sloj (BPP*RPPKMO) |Geometrija |Pokazatelj |Osnovni atributi |Ostali značajni atributa | |Administrativni podaci |I4-Administrativne jedinice
III5-Zdravlje i zaštita ljudi
III10-Demografija |Državna granica |Linija | |Naziv upravnog okruga |- | | | |Upravni okruzi |Poligon / Linija |26 | |- | | | | | | |Matični broj upravnog okruga |- | | | | | | |Broj stanovnika | | | | |JLS |Poligon / Linija |3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 27, 28, 29, 35, 46. |Naziv JLS |- | | | | | | |Matični broj JLS |- | | | | | | |Upravni okrug |- | | | | | | |Broj stanovnika | | | | |Katastarske opštine |Poligon / Linija | |Naziv katastarske opštine |- | | | | | | |Matični broj katastarske opštine |- | | | | | | |Matični broj JLS |- | | | |Naselja |Poligon / Linija |3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 19, 20, 21, 22, 33, 34, 36, 38, 39, 41, 42. |Naziv naselja |- | | | | | | |Matični broj naselja |- | | | | | | |Naziv JLS |- | | | | | | |Upravni okrug |- | | | | | | |Broj stanovnika | | | | |Obuhvati planskih dokumenata |Poligon /
Linija |17 |Vrsta planskog dokumenta |Prostorni plan/ Urbanistički plan | | | | | | |Godina usvajanja |- | |Infrastruktura |I7-Saobraćajna mreža
III6-Vodovi i državni servisi |Državni putevi |Linija |11 |Kategorija |DP IA reda / DP IB reda / DP IIA reda / DP IIB reda / Lokalni putevi | | | | | | |Oznaka |- | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Granični prelazi |Tačka | |Naziv |- | | | | | | |Vrsta |Drumski / Rečni / Aerodrom | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Železnička pruga |Linija |30, 31. |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Aerodrom |Tačka | |Kategorija |Sportski, Vojno-civilni | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |EE Mreža (dalekovodi) |Linija |36, 37. |Tip |Nadzemni / kabl | | | | | | |Napon |DV 440 kV / DV 220 kV / DV 110 kV / DV 35 kV | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |EE objekti |Tačka |37 |Naziv |- | | | | | | |Napon |TS 400 kV / TS 220kV / TS 110kV /TS 35kV | | | | | | |Tip |HE / MHE / TS | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | | | | |Kategorija |- | | | |Gasovod – mreža |Linija | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Gasovod – objekti |Tačka | |Tip |GMRS, GRČ, BS | | | |Izvorišta vodosnabdevanja |Poligon |2, 32. |Kategorija |Izvorišta površinskih / Izvorišta podzemnih voda | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Mreža ViK |Linija |33, 34, 35. |Tip |Vodovod / Kanalizacioni kolektor | | | | | | |Kategorija |- | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Objekti ViK |Tačka |33, 34, 35. |Naziv |- | | | | | | |Tip |PPV / PPOV / R / CS / PS | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |EK mreža |Linija |38 |Tip |Optički kabl | | | | | | |stanje |Postojeće / Planirano | | | |EK objekti |Tačka |38 |Tip |Komutacioni čvor / Multiservisni pristupni čvor / Bazna stanica mobilne telefonije / Pošta | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Komunalna infrastruktura |Tačka |43 |Tip |Regionalna sanitarna deponija / Transfer stanica | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Centri naselja |Tačka |3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 18, 19. |Naselje |- | | | | | | |rang PPRS |FUP | | | | | | |Rang |Regionalni / Subregionalni / Lokalni | | | |Osovine (pravci) |Linija / Poligon | |Osovina |- | | | | | | |Rang |I reda / II reda / Međudržavne saradnje / Međuregionalne saradnje | | | |Privredni centri |Tačka |6, 11, 20, 22, 24, 25. |Centar |- | | | | | | |Rang |Regionalni polifunkcionalni / Regionalni industrijski / Lokalni industrijski | | | |Potencijalne aglomeracije |Poligon | |Rang |Primarna / Sekundarna | |Namena površina |I8-Hidrografija
II2-Pokrivenost tla
III4-Korišćenje i namena zemljišta
III8-Proizvodni i industrijski kapaciteti
III9-Poljoprivreda i poljoprivredni kapaciteti
III11-Upravljanje zemljištem, zone regulacije i ograničenja
III20-Energetski resursi
III21-Mineralni resursi |Akumulacije za vodosnabdevanje |Poligon |1, 2, 40. |Naziv |- | | | | | | |Status |Planirane / Postojeće | | | | | | |Površina (km2) | | | | |Namena površina |Poligon |1, 2, 41. |Kategorija
|Poljoprivredno zemljište / Šume i šumsko zemljište / Vodene površine / Izgrađene površine/okvirno građevinsko područje naselja | | | | | | |Stanje |Postojeće / Planirano | | | |Korišćenje zemljišta (CORINE Land Cover – CLC) |Poligon |1, 2, 41. |Kategorija |Prema CLC kategorizaciji i odgovarajućem stepenu generalizacije (CLC nivo 1, CLC nivo 2 i/ili CLC nivo 3) | | | |Mineralne sirovine – koncesiona područja |Poligon |1, 2. |JLS |- | | | | | | |Koncesija |- | | | | | | |Sirovina |- | | | | | | |Preduzeće |- | | | | | | |Faza |Eksploatacija / Istraživanje / Rezerve | |Zaštita |I9-Zaštićena područja
III7- Praćenje životne sredine
III12-Zone prirodnih rizika |Nepokretna kulturna dobra |Tačka |45 |Naziv |- | | | | | | |Stanje |Utvrđeno / Pod prethodnom zaštitom | | | | | | |Vrsta |Spomenik kulture / Arheološko nalazište / Prostorno-kulturno-istorijska celina / Znamenito mesto | | | | | | |Kategorija |Izuzetan značaj / Veliki značaj | | | | | | |Svetska baština |Lista Svetske baštine / Preliminarna lista za upis u Svetsku baštinu / Godina upisa ili kandidovanja | | | |Zaštićena prirodna dobra |Poligon |44 |Naziv |- | | | | | | |Kategorija |NP / PP / SRP / PIO / Zaštićena okolina NKD | | | | | | |Režim zaštite prirode |I stepen zaštite / II stepen zaštite / III stepen zaštite | | | | | | |Stanje |Postojeće / U postupku zaštite / Predviđeno za zaštitu | | | |Zone zaštite izvorišta vodosnabdevanja |Poligon |40 |Tip izvorišta |Površinska akumulacija / Površinski izvor / Podzemni izvor | | | | | | |Zona zaštite |Zona I / Zona II / Zona III | | | |Zone zaštite |Poligon |41, 42. |Vrsta zaštite |Erozija/ Poplave | | | | | | |Stanje |Postojeće/Planirano | | | |Kategorije životne sredine |Tačka/
poligon |39 |Kategorija |Izuzetno zagađena / Zagađena i degradirana / Ugrožena / Pretežno kvalitetna / Kvalitetna | |Turizam | |Turistički kompleksi |Poligon |2, 27, 28, 29. |Rejon |- | | | |Turistički lokaliteti |Tačka |2, 27, 28, 29. |Naziv |- | | | | | | |Kategorija / Rang |Turistički centar / Banjski centar / Gradsko turističko mesto / Etno selo | |*BPP – Baza prostornih podatak
VI. OKVIRNI MODEL GODIŠNJEG IZVEŠTAJA O OSTVARIVANJU RPPKMO I PROGRAMA IMPLEMENTACIJE RPPKMO
Analogno „Izveštaju o realizaciji PPRS”, „Godišnji izveštaj o ostvarivanju RPPKMO i Programu implementacije RPPKMO” (u daljem tekstu: „Izveštaj”) priprema se periodično i prati promene u procesu implementacije nastale u toku prethodne godine. „Izveštaj” će se sastojati od sledećih delova:
ocena postizanja osnovnih ciljeva prostornog razvoja utvrđenih RPPKMO na osnovu praćenja pokazatelja prostornog razvoja utvrđenih u Programu implementacije RPPKMO;
realizacija strateških prioriteta RPPKMO razrađenih u Programu implementacije RPPKMO;
ocena stanja dokumenata prostornog i urbanističkog planiranja za područje RPPKMO;
realizacija informacionog sistema za praćenje i ocenjivanje prostornog razvoja, kao i realizacija baze prostornih podataka iz Programa implementacije RPPKMO (glava V);
sintezna ocena stanja razvoja u prostoru RPPKMO na osnovu „Izveštaja”.
„Izveštaj” će sadržati prikaz stanja i promena pokazatelja utvrđenih u glava IV. Programa implementacije RPPKMO, na osnovu kojih će se pratiti stanje razvoja u prostoru. Broj pokazatelja može se vremenom povećati, što će se bliže utvrditi izmenama i dopunama ovog programa. Oni će doprineti kvalitetnijem i jednostavnijem praćenju i davanju ocene, i to o:
očekivanim trendovima razvoja;
2) ocenjivanju ostvarenom razvoju;
postizanja osnovnih ciljeva prostornog razvoja utvrđenih RPPKMO.
Time će se omogućiti procena potrebnih aktivnosti na efikasnijoj implementaciji RPPKMO i implementaciji Programa implementacije RPPKMO, uključujući potrebne izmene i dopune, odnosno inoviranje predmetnih planskih dokumenata.
Detaljno razrađeni strateški prioriteti iz Tabele III (1-3) Programa implementacije RPPKMO, pratiće se kroz izveštaje, a vršiće se i njihovo poređenje sa očekivanom dinamikom realizacije. Biće registrovane aktivnosti i projekti za ostvarivanje strateških prioriteta čija je realizacija već započela ili je okončana. Takođe će se registrovati eventualna odstupanja od planirane dinamike realizacije. Na kraju ovog dela Izveštaja, predlagaće se potrebne izmene i dopune, odnosno vršiće se inoviranje Tabele III (1-3), kao i razrada strateških prioriteta datih u Tabeli III-2 Programa implementacije RPPKMO. Istovremeno će se utvrditi i potreba za inoviranjem Tabele III (1-3) Programa implementacije RPPKMO radi usklađivanja sa:
donetom regionalnom razvojnom strategijom i (godišnjim) programom finansiranja razvoja Regiona Šumadije i Zapadne Srbije, odnosno odgovarajućim strateškim dokumentom regionalnog razvoja (u delovima koji se teritorijalno odnose na RPPKMO);
sektorskim strategijama, planovima i programima (u delovima koji se teritorijalno odnose na RPPKMO) donetih posle Programa implementacije RPPKMO;
projektima koji konkurišu za IPA i međunarodne fondove polazeći od Tabele I-1 Programa implementacije RPPKMO ili za realizaciju javno-privatnog partnerstva.
Jedna od opcija je da se „izmene i dopune Programa implementacije RPPKMO” (Tabela III 1-3) podnose zajedno sa „Izveštajem”. Na osnovu ocena iznetih u prethodnim poglavljima „Izveštaja”, biće data sintezna ocena stanja razvoja u prostoru RPPKMO. Okvirna struktura „Izveštaja” biće podložna promenama ukoliko se u međuvremenu utvrde novi elementi koji doprinose njegovom kvalitetu.