Na osnovu člana 41a stav 2. Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10 i 91/10-ispravka) i člana 42. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05-ispravka, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12-US, 72/12, 7/14-US i 44/14),
Vlada donosi
U R E D B U
O PROGLAŠENJU SPOMENIKA PRIRODE
„PRERASTI U KANJONU VRATNE”
Član 1.
Geomorfološki fenomen, Prerasti u kanjonu Vratne koji se nalaze u istočnoj Srbiji, proglašava se zaštićenim područjem I kategorije, od nacionalnog odnosno izuzetnog značaja, kao Spomenik prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” (u daljem tekstu: Spomenik prirode „Prerasti u kanjonu Vratne”).
Član 2.
Spomenik prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” predstavlja jedinstven oblik podzemne i površinske kraške morfologije nastao lokalnim poniranjem rečnog toka i urušavanjem delova tavanice rečne pećine. Nad rekom Vratnom, na dužini od 3 km formirana su tri prirodna kamena mosta-prerasti: Suva prerast, Velika prerast i Mala prerast.
Područje Spomenika prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” stavlja se pod zaštitu radi očuvanja specifične šumske vegetacije odnosno mešovitog složenog sastava koji karakteriše prisustvo tercijarnih i endemoreliktnih vrsta, kao i izuzetne raznovrsnosti faune.
Član 3.
Spomenik prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” nalazi se na području opštine Negotin i obuhvata katastarske parcele: KO Jabukovac i KO Vratna ukupne površine 144,7473 ha od čega je 39,6233 ha u državnoj svojini, a 105,1340 ha u privatnoj svojini.
Opis granice i grafički prikaz Spomenika prirode „Prerasti u kanjonu Vratne”, dati su u prilozima, koji su odštampani uz ovu uredbu i čine njen sastavni deo.
Član 4.
Na području Spomenika prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” utvrđuje se režim zaštite II stepena.
Na području na kojem je utvrđen režim zaštite II stepena zabranjene su sledeće aktivnosti:
industrijska i individualna eksploatacija bigra i drugih mineralnih i nemineralnih sirovina i otvaranje pozajmišta zemlje i kamena;
primarna prerada i predkoncentracija sirovina;
rukovanje otrovnim hemijskim materijama, naftnim derivatima i drugim opasnim materijama na otvorenom prostoru;
deponovanje primarnih i sekundarnih jalovina, komunalnog, industrijskog i drugog otpada, otpadnih materijala svih vrsta i viškova zemlje sa otkopa, kao i formiranje mrciništa i odlaganje stajskog đubriva na zaštićenom području;
promena namena površine, izuzev promena koje proističu iz programskih dokumenata upravljača;
izgradnja industrijskih, infrastrukturnih, privrednih, hidrotehničkih i drugih objekata čiji rad i postojanje mogu izazvati nepovoljne promene kvaliteta zemljišta, voda, vazduha, živog sveta i narušiti ambijentalne vrednosti zaštićenog područja i njegove okoline;
izgradnja septičkih jama propusnog tipa i svako ispuštanje otpadnih i osočnih voda u vodotok i zemljište;
gradnja stambenih, ekonomskih, turističkih i vikend objekata;
izgradnja hidrotehničkih objekata (akumulacija, brana i dr), ribnjaka, uključujući i regulaciju vodotoka – svi kaptažni ili regulacioni radovi u kanjonu reke Vratne;
kaptiranje izvora, izgradnja vodozahvata, dubokih bušotina ili izdvojenih objekata, za potrebe vodosnabdevanja pojedinačnih domaćinstava i sve druge aktivnosti koje bi mogle imati uticaja na režim podzemnih voda na području zaštićenog područja;
svaka promena postojeće morfologije terena, prevođenje voda i izmena hidrodinamičnih karakteristika i režima reke Vratne i svi drugi radovi i intervencije koji mogu uticati na izmenu hidrološkog režima podzemnih i površinskih voda;
krčenje vegetacije i vršenje zemljanih, građevinskih i drugih radova, naročito na mestima i na način koji mogu izazvati procese jake vodne erozije;
čista seča, odnosno uništavanje šumske vegetacije i uklanjanje autohtone vegetacije priobalja;
postavljanje (ukucavanje) tabli i drugih obaveštenja na stablima;
uznemiravanje ptica i uzimanje jaja;
sve aktivnosti koje mogu dovesti do oštećenja ili degradacije elemenata geonasleđa.
Na području ne kojem je utvrđen režim zaštite II stepena ograničavaju se sledeće aktivnosti:
uzimanje fosilonosnih materijala u naučne svrhe, uz znanje upravljača i uz uslove zaštite prirode;
ribolov na reci Vratni, na naučno-istraživački;
lov, na sanitarni odstrel;
branje i sakupljanje divlje flore i faune, uz pribavljenu Dozvolu za sakupljanje i korišćenje u komercijalne svrhe (koju izdaje nadležno ministarstvo);
radovi u okviru održavanja vegetacije (šumskog kompleksa) – na sanitarno-uzgojne mere, odnosno na poboljšanje zdravstvenog stanja sastojina;
sadnja i zasejavanje vrsta biljaka i naseljavanje vrsta životinja stranih za prirodni živi svet ovog područja, u slobodnom prostoru;
izgradnja objekata i izvođenje radova, odnosno infrastrukturno opremanje, koje je u funkciji prezentacije i zaštite prirodnog dobra (rekonstrukcija i uređenje postojećih staza i puteva, prihvatnih površina i dr.);
rekonstrukcija i dogradnja postojećih objekata manastira Vratna;
transport neopasnog otpada.
Za sve aktivnosti koje nisu zabranjene, kao i za radove koji su ograničeni, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita prirode, podnosi se zahtev Zavodu za zaštitu prirode Srbije za izdavanje uslova zaštite prirode. Radovi i delatnosti na zaštićenom području koji nisu zabranjeni, kao i radovi za koje se osnovano pretpostavlja da mogu imati nepovoljne i štetne posledice po zaštićeno područje, podležu proceduri sprovođenja ocene prihvatljivosti, izrade procene uticaja i dobijanja saglasnosti u skladu sa zakonom koji uređuje zaštitu prirode i zakonom koji uređuje procenu uticaja na životnu sredinu.
Izrečene zabrane i navedena procedura ne odnose se na postojeći način korišćenja poljoprivrednog zemljišta.
Član 5.
Spomenik prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” poverava se na upravljanje Javnom preduzeću „Srbijašume” Beograd (u daljem tekstu: upravljač).
Član 6.
U obavljanju zakonom utvrđenih poslova upravljanja zaštićenim područjem, upravljač je ovlašćen i dužan naročito da:
upravlja zaštićenim područjem na način koji omogućava da se u potpunosti sprovedu propisane mere i aktivnosti zaštite (režim zaštite) u cilju očuvanja i unapređenja zaštićenog područja;
vrši obeležavanje zaštićenog područja;
donese desetogodišnji plan upravljanja i godišnji program upravljanja;
obezbedi čuvarsku službu;
donese akt o unutrašnjem redu na prostoru zaštićenog područja i čuvarskoj službi;
u slučaju nastalih promena koje mogu uništiti ili narušiti osnovnu vrednost zaštićenog područja obaveštava Zavod za zaštitu prirode Srbije;
obezbeđuje uslove za sprovođenje naučnoistraživačkih, obrazovnih, informativno-propagandnih i drugih aktivnosti u skladu sa zakonom;
obezbeđuje finansijska sredstva iz sopstvenih prihoda i iz naknada za korišćenje zaštićenog područja, kao i drugih izvora utvrđenih zakonom;
obraća se nadležnim organima radi obezbeđivanja sredstava iz opštinskog i republičkog budžeta i drugih izvora prihoda;
vodi evidenciju o prirodnim vrednostima i ljudskim aktivnostima;
učestvuje u postuku utvrđivanja naknade za uskraćivanje ili ograničavanje
prava korišćenja;
izdaje saglasnosti i odobrenja;
prati stanje i vodi evidenciju o prirodnim vrednostima, nepokretnostima i
ljudskim aktivnostima i
utvrđuje i naplaćuje naknadu za korišnjenje zaštićenog područja.
Upravljač je dužan da izvrši upis delatnosti upravljanja zaštićenim područjem u skladu sa propisima kojima se uređuje klasifikacija delatnosti i registracija udruženja u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Član 7.
Očuvanje, unapređenje, održivo korišćenje i prikazivanje prirodnih i drugih vrednosti područja Spomenika prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” sprovodi se prema planu upravljanja koji donosi upravljač na period od deset godina (u daljem tekstu: Plan upravljanja), sa sadržinom i na način propisan zakonom kojim se uređuje zaštita prirode.
Plan upravljanja, između ostalog, sadrži i preventivne mere zaštite od požara u skladu sa zakonom koji uređuje zaštitu od požara i propisima donetim na osnovu tog zakona.
Plan upravljanja upravljač donosi i dostavlja ministarstvu nadležnom za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo) najkasnije u roku od deset meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
U postupku davanja saglasnosti na Plan upravljanja, Ministarstvo pribavlja mišljenja ministarstava nadležnih za poslove nauke, prosvete, kulture, rudarstva i energetike, privrede, građevine, saobraćaja i prostornog planiranja, turizma i finansija.
Upravljač je dužan da jednom u tri godine analizira sprovođenje Plana upravljanja i ostvarene rezultate i po potrebi izvrši njegovu reviziju.
Do donošenja Plana upravljanja, upravljač vrši poslove na osnovu godišnjeg programa upravljanja koji je dužan da donese i dostavi Ministarstvu na saglasnost u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Godišnji program upravljanja iz stava 6. ovog člana sadrži naročito: sažet prikaz prirodnih i drugih vrednosti zaštićenog područja, ciljeva zaštite i održivog korišćenja, mogućnosti i ograničenja za njihovo ostvarivanje; detaljan prikaz godišnjih zadataka na čuvanju, održavanju, unapređenju, prikazivanju i održivom korišćenju zaštićenog područja za potrebe nauke, obrazovanja, rekreacije i turizma i ukupnog socio-ekonomskog razvoja; prikaz konkretnih poslova na izradi i donošenju upravljačkih dokumenata, prvenstveno Plana upravljanja, akta o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi i akta o naknadi za korišćenje zaštićenog područja; prikaz zadataka na obeležavanju zaštićenog područja, zasnivanju informacionog sistema i protivpožarnoj zaštiti; prikaz subjekata i organizacionih i materijalnih uslova za izvršenje programa, visine i izvora potrebnih finansijskih sredstava.
Član 8.
Upravljač je dužan da obezbedi sprovođenje režima zaštite, odnosno unutrašnji red i čuvanje zaštićenog područja u skladu sa pravilnikom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi koji donosi uz saglasnost Ministarstva u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
U okviru sadržine propisane zakonom kojim se uređuje zaštita prirode, pravilnikom iz stava 1. ovog člana se bliže utvrđuju zabranjeni radovi i aktivnosti, kao i pravila i uslovi obavljanja radova i aktivnosti koji su dopušteni na području Spomenika prirode „Prerasti u kanjonu Vratne”.
Pravilnik iz stava 1. ovog člana se objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
Član 9.
Upravljač je dužan da na propisan način obeleži Spomenik prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” i njegove spoljne granice, odnosno granice režima zaštite II stepena, najkasnije u roku od 12 meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Upravljač je dužan da zasnuje digitalnu bazu podataka o Spomeniku prirode „Prerasti u kanjonu Vratne”, koja se odnosi na prirodne i stvorene vrednosti, spoljne granice i granice režima zaštite na osnovu katastarskog plana, nepokretnosti, aktivnosti i druge podatke od značaja za upravljanje zaštićenim područjem.
Član 10.
Upravljač donosi i dostavlja Ministarstvu na saglasnost akt o naknadi za korišćenje zaštićenog područja Spomenika prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Član 11.
Sredstva za sprovođenje Plana upravljanja Spomenika prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” obezbeđuju se iz budžeta Republike Srbije, od naknade za korišćenje zaštićenog područja, prihoda ostvarenih obavljanjem delatnosti upravljača i iz drugih izvora u skladu sa zakonom.
Član 12.
Planovi uređenja prostora, šumske, lovne, poljoprivredne i druge osnove i programi koji obuhvataju zaštićeno područje Spomenika prirode „Prerasti u kanjonu Vratne” usaglasiće se sa Prostornim planom Republikom Srbije, Planom upravljanja i režimom zaštite utvrđenim ovom uredbom.
Član 13.
Danom stupanja na snagu ove uredbe prestaje da važi Rešenje o stavljanju pod zaštitu države kanjona reke Vratne sa dve prerasti – prirodna mosta na ovoj reci („Službeni glasnik NRS”, broj 31/57).
Član 14.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
05 broj ___________
U Beogradu, _________ godine
PREDSEDNIK
VLADA