Na osnovu člana 41a stav 2. Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10 i 91/10-ispravka) i člana 42. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05-ispravka, 101/07, 65/08 i 16/11),
Vlada donosi
UREDBU
O PROGLAŠENjU
SPECIJALNOG REZERVATA PRIRODE
„KOVILjSKO-PETROVARADINSKI RIT”
Član 1.
Deo plavnog područja na levoj i desnoj obali reke Dunav, na njegovom srednjem toku kroz Republiku Srbiju (km 1225-1250), pored naselja Kovilj i Petrovaradin proglašava se za specijalni rezervat prirode pod imenom „Koviljsko-petrovaradinski rit” i stavlja pod zaštitu kao područje I kategorije odnosno od izuzetnog značaja (u daljem tekstu: Specijalni rezervat prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”).
Član 2.
Specijalni rezervat prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” stavlja se pod zaštitu da bi se očuvao kompleks vodenih, močvarnih, livadskih i šumskih plavnih staništa (izdvojeno je 39 prioritetnih tipova staništa za zaštitu) sa raznovrsnim orografskim i hidrografskim oblicima ritova (ade, rukavci, meandri, pliće i dublje depresije, obalske grede) i za njih vezane životne zajednice (ritske galerijske šume hrasta lužnjaka, jasena i veza, šume crne i bele topole, šume bele vrbe, vlažnih livada, močvara i bara, otvorenih vodenih površina), prirodne vrednosti i tipični panonski elementi flore (443 taksona viših biljaka, od toga veliki broj endema i relikata i 37 vrsta zaštićenih na nacionalnom i međunarodnom nivou) i faune (42 vrste insekata, 26 vrsta riba, 11 vrsta vodozemaca, 7 vrsta gmizavaca, od kojih su sve zaštićene, 206 vrsta ptica, a od sisara veći broj retkih i ugroženih vrsta, kao što su vodena i močvarna rovčica, vidra, divlja mačka, kuna, belica).
Specijalni rezervat prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” sastoji se od dve odvojene celine koje povezuje tok reke Dunav, Petrovaradinski rit koji predstavlja manju celinu i nalazi se uz desnu obalu Dunava, dok znatno veći deo, koji je smešten uz levu obalu Dunava, čini Koviljski rit, na koji se nadovezuje Krčedinska ada i deo Gardinovačkog rita, u čijim granicama se nalaze i dve manje dunavske ade.
Član 3.
Specijalni rezervat prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” nalazi se na teritoriji grada Novog Sada i opština Inđija, Sremski Karlovci i Titel i obuhvata ukupnu površinu 5895 ha, od čega je 4062 ha u državnoj svojini, 1027 ha u svojini Srpske pravoslavne crkve i 806 ha u privatnoj i drugim oblicima svojine.
Od ukupne površine Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”, 2922 ha je na delovima katastarskih opština Kać, Kovilj i Petrovaradin, koje pripadaju teritoriji grada Novog Sada, 1562 ha je na katastarskim opštinama Čortanovci, Beška i Krčedin, koje pripadaju teritoriji opštine Inđija, 986 ha je na katastarskoj opštini Sremski Karlovci, koja pripada teritoriji opštine Sremski Karlovci i 425 ha je na katastarskoj opštini Gardinovci, koja pripada teritoriji opštine Titel.
Područje Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” čine prostorne celine Koviljski rit, površine 4484 ha i Petrovaradinski rit, površine 1411 ha, koje su razdvojene vodotokom Dunava.
Opis i grafički prikaz granica Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” odštampani su uz ovu uredbu i čine njen sastavni deo.
Član 4.
Na području Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” utvrđuju se režimi zaštite I, II i III stepena.
Režim zaštite I stepena, ukupne površine 373 ha, odnosno 6 % područja Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”, obuhvata sledeće površine:
Bare na Kurjačkoj gredi – Patrijašijska tonja, površine 29 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Šume na Varošanskoj adi, površine 44 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Krndija, površine 13 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Kozjak, površine 199 ha, opština Inđija, katastarska opština Čortanovci;
Bara Barka, površine 19 ha, opština Inđija, katastarske opštine Krčedin i Beška;
Zatonja, površine 70 ha, opština Inđija, katastarska opština Krčedin.
Režim zaštite II stepena, ukupne površine 1738 ha, odnosno 29 % područja Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”, obuhvata sledeće površine:
Dobrovača-sever, površine 3 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Ostrva na Dunavcu, površine 18 ha, grad Novi Sad, katastarske opštine Kovilj i Petrovaradin;
Boktarska mlaka, površine 20 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Paljevina, površine 26 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj i opština Sremski Karlovci, katastarska opština Sremski Karlovci;
Vlaška zatoka, površine 3 ha, opština Sremski Karlovci, katastarska opština Sremski Karlovci;
Bara Venecija, površine 19 ha, opština Sremski Karlovci, katastarska opština Sremski Karlovci;
Hrastovi, površine 17 ha, opština Sremski Karlovci, katastarska opština Sremski Karlovci;
Kurjačka greda, površine 109 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Karlovački Dunavac, površine 15 ha, opština Sremski Karlovci, katastarska opština Sremski Karlovci;
Topolova greda, površine 56 ha, opština Sremski Karlovci, katastarska opština Sremski Karlovci;
Tuk, površine 30 ha, opština Sremski Karlovci, katastarska opština Sremski Karlovci i opština Inđija, katastarska opština Čortanovci;
Varoška ada, površine 154 ha, opština Sremski Karlovci, katastarska opština Sremski Karlovci i grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Šlajz 2, površine 46 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Carski sprud i Stari Dunavac, površine 101 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Agla u panjevima, površine 16 ha, opština Inđija, katastarska opština Čortanovci;
Burence, površine 7 ha, opština Inđija, katastarska opština Čortanovci;
Kozjak, površine 141 ha, opština Inđija, katastarska opština Čortanovci;
Stari Dunavac, površine 30 ha, opština Inđija, katastarska opština Čortanovci i grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Aleksina bara, površine 10 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Jelenska greda, površine 47 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Priliva Arkanj, površine 68 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj;
Okruglica, površine 42 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj i opština Titel, katastarska opština Gardinovci;
Rljačka agla, površine 62 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Kovilj, opština Titel, katastarska opština Gardinovci i opština Inđija, katastarska opština Beška;
Široka bara, površine 59 ha, opština Titel, katastarska opština Gardinovci;
Majur, površine 161 ha, grad Novi Sad, katastarska opština Petrovaradin;
Vlažna staništa na Krčedinskoj adi, površine 478 ha, opština Inđija, katastarske opštine Beška i Krčedin.
Režim zaštite III stepena, površine 3784 ha, odnosno 65 % područja Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”, obuhvata preostali deo zaštićenog područja koji nije obuhvaćen režimom zaštite I i II stepena, i to: prostore izdvojene za odmor i rekreaciju, Šlajz, turističke punktove, vikend naselje Subić, lokalitet Hrljak, plantaže topola, kulture vrba i sve puteve.
Član 5.
Na području Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”, nije dozvoljeno obavljati radove i aktivnosti za koje se u skladu sa zakonom utvrdi da mogu oštetiti populacije, zajednice i staništa biljnih i životinjskih vrsta iz člana 2. ove uredbe, narušiti prirodne procese i ekološku celovitost područja ili značajno nepovoljno uticati na estetska obeležja predela i životnu sredinu.
Na površinama sa režimom zaštite I, II ili III stepena neposredno se primenjuju zabrane radova i aktivnosti koje su kao takve utvrđene članom 35. Zakona o zaštiti prirode.
Na području Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”, neposredno se primenjuju odredbe Zakona o zaštiti prirode koje se odnose na određivanje količine vode u vlažnim i vodenim ekosistemima, očuvanje pokretnih zaštićenih prirodnih dokumenata i zaštitu i očuvanje divljih vrsta, uključujući kontrolu i suzbijanje invazivnih vrsta.
Član 6.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite I stepena sprovodi se stroga zaštita kojom se omogućava spontano odvijanje prirodne sukcesije i drugih ekoloških procesa, očuvanje staništa, životnih zajednica i populacija biljaka i životinja u uslovima divljine, odnosno sa neznatnim uticajem i prisustvom čoveka.
Radovi i aktivnosti ograničavaju se na:
naučna istraživanja i praćenje prirodnih procesa;
kontrolisanu posetu u obrazovne, rekreativne i opštekulturne
svrhe;
sprovođenje zaštitnih, sanacionih i drugih neophodnih mera u slučaju požara, elementarnih nepogoda i udesa, pojava biljnih i životinjskih bolesti i prenamnožavanja štetočina;
unošenje autohtonih vrsta drveća na progaljena šumska staništa;
zamena alohtonih vrsta drveća autohtonim najkasnije po isteku ophodnje;
interventne mere na zaštiti ekosistema po posebnim uslovima zaštite prirode.
Član 7.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite II stepena sprovodi se aktivna zaštita radi očuvanja i unapređenja prirodnih vrednosti, posebno kroz mere upravljanja populacijama divljih biljaka i životinja, održanje i poboljšanje uslova u prirodnim staništima i tradicionalno korišćenje prirodnih resursa.
Radovi i aktivnosti ograničavaju se na:
izgradnju objekata i uređenje prostora za potrebe očuvanja, unapređenja i prikazivanja prirodnih vrednosti i rekonstrukciju i održavanja postojećih objekata saobraćajne i ostale infrastrukture;
obnovu šuma na prostornim celinama manjim od 5 ha, osim za potrebe revitalizacije;
negu i obnovu šuma sa autohtonim vrstama drveća, postepenu zamenu sastojina i grupacija alohtonih vrsta drveća kao i kultura klonskih topola sa autohtonim vrstama, ostavljanje najmanje 5 suvih i/ili izvaljenih stabala po hektaru prilikom izvođenja mera nege šume, uklanjanje konkurentske drvenaste vegetacije oko mladih jedinki hrastova;
radove i aktivnosti koji mogu imati značajan nepovoljan uticaj na geomorfološke, hidrološke i pedološke karakteristike, životnu sredinu, ekološki integritet i estetska obeležja pejsaža/predela zaštićenog područja;
selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih bogatstava i kontrolisane intervencije i aktivnosti u prostoru, ukoliko su usklađene sa funkcijama zaštićenog područja, ili su vezane za nasleđene tradicionalne oblike privrednih aktivnosti;
zaštitu i gajenje divljači, uređivanje i održavanje lovišta, postavljanje namenskih objekata i opreme za potrebe prihrane, čuvanja i posmatranja divljači i lov divljači;
kontrolisano košenje, ispašu i paljenje vegetacije;
poribljavanje autohtonim vrstama za potrebe reintrodukcije, rekreativni ribolov izvan perioda mresta, sanacioni ribolov i izlovljavanje alohtonih vrsta riba, a posebno na ribolovnim vodama u posedu manastira Kovilj za potrebe manastira;
upotrebu čamaca i drugih plovila za potrebe čuvarskog nadzora, naučnih istraživanja i prikazivanja prirodnih vrednosti;
kretanje vozila u skladu sa pravilnikom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi;
sakupljanje gljiva, divlje flore i faune i šumskih plodova na zemljištu u privatnoj svojini, osim strogo zaštićenih vrsta.
Dozvoljeni su i radovi i aktivnosti iz člana 6. stav 2. ove uredbe.
Član 8.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite III stepena sprovodi se proaktivna zaštita radi restauracije, održanja i unapređenja prirodnih ekosistema i predela, očuvanja ekološke celovitosti i održivog korišćenja prirodnih resursa.
Radovi i aktivnosti ograničavaju se na:
izgradnju, rekonstrukciju i održavanja objekata elektroenergetske, telekomunikacione, hidro-tehničke i komunalne infrastrukture, molova i objekata za potrebe očuvanja, unapređenja i prikazivanja prirodnih vrednosti, prihvat i odmor posetilaca, uređenje turističkih punktova i punktova za odmor i rekreaciju po posebnom Planu i Programu uređenja, izgradnju porodičnih objekata unutar vikend naselja Subić, rekonstrukciju i održavanje postojećih objekata namenjenih poljoprivrednoj proizvodnji i plansku rekonstrukciju i održavanje gasne infrastrukture;
očuvanje, restauraciju i stavljanje u funkciju objekata kulturno-istorijskog nasleđa i tradicionalnog graditeljstva;
pošumljavanje vlažnih livada, depresija, bara i pašnjaka, kao i sađenje alohtonih vrsta i klonova topola na udaljenosti većoj od 15 m od ruba vodotokova, depresija, bara;
rekonstrukciju, rehabilitaciju i održavanje puteva, osim asfaltiranja postojećih puteva sa zemljanom podlogom;
izmuljivanje prirodnih vodotoka i održavanja kanala, bez korišćenja šljunka, peska i drugog rečnog nanosa;
izvođenje svih radova u krugu većem od 50 m od stabala u čijim krošnjama se nalaze gnezda strogo zaštićenih vrsta;
seča starih reprezentativnih jedinki autohtonih vrsta drveća;
košenje uz primenu zaštitnih mera za floru i faunu;
ispašu, uključujući i kontrolisanu ispašu;
korišćenje trske na tradicionalan način;
obavljanje stočarstva, ratarstva, voćarstva, vinogradarstva i pčelarstva uz kontrolisanu i što manju upotrebu hemijskih sredstava i razvoj organske poljoprivrede, očuvanje i obnavljanje starih sorti i rasa biljnih kultura i domaćih životinja;
pošumljavanje i podizanje vanšumskog zelenila, osim na livadama, depresijama, barama i pašnjacima;
održavanja zasada alohtonih vrsta drveća na postojećim površinama do isteka ophodnje;
gajenje, zaštitu i lov divljači;
upotrebu čamaca na motorni pogon, osim za potrebe čuvarskog nadzora, naučnih istraživanja i prikazivanja prirodnih vrednosti;
uređenje objekata i mesta za privremeno odlaganje i sakupljanje komunalnog i poljoprivrednog otpada;
sportski i privredni ribolov na rastojanju većem od 30 m (sa jedne i sa druge strane) od ušća dunavca i vokova u Dunav;
razvoj i promociju turizma.
Dozvoljeni su i radovi i aktivnosti iz člana 6. stav 2. i člana 7. stav 2. ove uredbe.
Član 9.
Specijalni rezervat prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” poverava se na upravljanje Javnom preduzeću „Vojvodinašume”, Petrovaradin (u daljem tekstu: Upravljač).
Upravljač je ovlašćen i dužan naročito da: organizuje čuvarsku službu, čuva, održava i obeležava zaštićeno područje, donosi plan upravljanja, godišnji program upravljanja i pravilnik o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi, obaveštava korisnike zaštićenog područja o mogućnostima za obavljanje radova i aktivnosti, učestvuje u postupku utvrđivanja naknade za uskraćivanje ili ograničavanje prava korišćenja, izdaje saglasnosti i odobrenja, vodi evidencije o prirodnim vrednostima, nepokretnostima i ljudskim aktivnostima, utvrđuje i naplaćuje naknade za korišćenje zaštićenog područja, proglašava i koristi ribarsko područje na ribolovnoj vodi zaštićenog područja i donosi programe upravljanja ribarskim područjem.
Upravljač je dužan da u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe izvrši upis delatnosti upravljanja zaštićenim područjem u skladu sa propisima koji uređuju klasifikaciju delatnosti i registraciju privrednih subjekata.
Član 10.
Očuvanje, unapređenje, održivo korišćenje i prikazivanje prirodnih i drugih vrednosti područja Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” sprovodi se prema planu upravljanja koji se donosi za period od deset godina (u daljem tekstu: Plan upravljanja), sa sadržajem i na način propisan zakonom kojim se ukređuje zaštita prirode.
U postupku davanja saglasnosti na Plan upravljanja, ministarstvo nadležno za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo) pribavlja mišljenja ministarstava nadležnih za poslove nauke, prosvete, poljoprivrede, šumarstva, vodoprivrede, turizma i finansija.
Plan upravljanja Upravljač će doneti i dostaviti Ministarstvu najkasnije u roku od 10 meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Upravljač je dužan da jednom u tri godine analizira sprovođenje Plana upravljanja i ostvarene rezultate i po potrebi izvrši njegovu reviziju.
Do donošenja Plana upravljanja, Upravljač će vršiti poslove na osnovu godišnjeg programa upravljanja koji je dužan da donese i dostavi Ministarstvu na saglasnost u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Godišnji program upravljanja iz stava 5. ovog člana sadrži naročito: sažet prikaz prirodnih i drugih vrednosti zaštićenog područja, ciljeva zaštite i održivog korišćenja, mogućnosti i ograničenja za njihovo ostvarivanje; detaljan prikaz godišnjih zadataka na čuvanju, održavanju, unapređenju, prikazivanju i održivom korišćenju zaštićenog područja za potrebe nauke, obrazovanja, rekreacije i turizma i ukupnog socio-ekonomskog razvoja; prikaz konkretnih poslova na izradi i donošenju upravljačkih dokumenta, prvenstveno Plana upravljanja, akta o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi i akta o naknadi za korišćenje zaštićenog područja; prikaz zadataka na obeležavanju zaštićenog područja, zasnivanju informacinog sistema i protivpožarnoj zaštiti; prikaz subjekata i organizacionih i materijalnih uslova za izvršenja programa, visine i izvora potrebnih finansijskih sredstava.
Član 11.
Upravljač je dužan da obezbedi sprovođenje režima zaštite odnosno unutrašnji red i čuvanje zaštićenog područja u skladu sa pravilnikom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi, koji donosi uz saglasnost Ministarstva u roku od 6 meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
U okviru sadržaja propisanog Zakonom o zaštiti prirode, pravilnikom se bliže utvrđuju zabranjeni radovi i aktivnosti, kao i pravila i uslovi obavljanja radova i aktivnosti koji su dopušteni.
Pravilnik se objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srbije” i na drugi pogodan način koji odredi Upravljač.
Član 12.
Upravljač je dužan da na propisan način obeleži Specijalni rezervat prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”, njegove spoljne granice i granice površina odnosno lokaliteta sa režimom zaštite I i II stepena najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Upravljač će u roku od 10 meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe, u saradnji sa Republičkim geodetskim zavodom, Beograd i Pokrajinskim zavodom za zaštitu prirode, Novi Sad, izvršiti identifikaciju granica Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” na terenu, digitalnoj ortofoto karti i katastarskom planu.
Na operat odnosno zapisnik o utvrđivanju granica iz stava 2. ovog člana, Vlada daje saglasnost na predlog Ministarstva.
Granice i površine, utvrđene, opisane i verifikovane na način propisan u st. 2. i 3. ovog člana, smatraće se merodavnim u svim stvarima koje se tiču sprovođenja ove uredbe.
Član 13.
Upravljač će u roku od 18 meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe zasnovati digitalnu bazu podataka odnosno geografski informacioni sistem o prirodnim i stvorenim vrednostima, nepokretnostima, aktivnostima i drugim podacima od značaja upravljanje Specijalnim rezervatom prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”.
Član 14.
Upravljač će na način i u rokovima utvrđenim posebnim zakonom proglasiti ribarsko područje na ribolovnoj vodi zaštićenog područja Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” i doneti programe upravljanja ribarskim područjem.
Član 15.
Upravljač će najkasnije u roku od 90 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe doneti i dostaviti Ministarstvu na saglasnost akt o naknadi za korišćenje zaštićenog područja Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit”.
Član 16.
Sredstva za sprovođenje Plana upravljanja obezbeđuju se iz budžeta Republike Srbije, Fonda za zaštitu životne sredine, od naknade za korišćenje zaštićenog područja, prihoda ostvarenih obavljanjem delatnosti Upravljača i iz drugih izvora u skladu sa zakonom.
Član 17.
Planovi uređenja prostora, planovi, programi i osnove iz oblasti šumarstva, lovstva, upravljanja ribljim fondom, vodoprivrede, poljoprivrede i turzma i drugi programi i planovi koji se odnose na korišćenje prirodnih resursa i prostora u zaštićenom području Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” usaglasiće se sa Prostornim planom Republike Srbije, ovom uredbom i Planom upravljanja.
Član 18.
Danom stupanja na snagu ove uredbe prestaje da važi Uredba o zaštiti Specijalnog rezervata prirode „Koviljsko-petrovaradinski rit” („Službeni glasnik RS”, br. 27/98, 91/06 i 81/08).
Član 19.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
05 broj:
U Beogradu, 9. juna 2011. godine
V L A D A
PREDSEDNIK