PREDLOG ZAKONA
O POTVRĐIVANjU EVROPSKE KONVENCIJE
O NEZASTAREVANjU KRIVIČNIH DELA PROTIV ČOVEČNOSTI
I RATNIH ZLOČINA
Član 1.
Potvrđuje se Evropska konvencija o nezastarevanju krivičnih dela protiv čovečnosti i ratnih zločina, sačinjena 25. januara 1974. godine u Strazburu, u originalu na engleskom i francuskom jeziku.
Član 2.
Tekst Konvencije u originalu na engleskom jeziku i u prevodu na srpski jezik glasi:
„European convention on the non-applicability of statutory limitation
to crimes against humanity and war crimes
Strasbourg, 25.I.1974.
The member States of the Council of Europe, signatory hereto,
Considering the necessity to safeguard human dignity in time of war and in time of peace;
Considering that crimes against humanity and the most serious violations of the laws and customs of war constitute a serious infraction of human dignity;
Concerned in consequence to ensure that the punishment of those crimes is not prevented by statutory limitations whether in relation to prosecution or to the enforcement of the punishment;
Considering the essential interest in promoting a common criminal policy in this field, the aim of the Council of Europe being to achieve a greater unity between its members,
Have agreed as follows:
Article 1
Each Contracting State undertakes to adopt any necessary measures to secure that statutory limitation shall not apply to the prosecution of the following offences, or to the enforcement of the sentences imposed for such offences, in so far as they are punishable under its domestic law:
1. the crimes against humanity specified in the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide adopted on 9 December 1948 by the General Assembly of the United Nations;
2. a) the violations specified in Article 50 of the 1949 Geneva Convention for the Amelioration of the Condition of the Wounded and Sick in Armed Forces in the Field, Article 51 of the 1949 Geneva Convention for the Amelioration of the Condition of Wounded, Sick and Shipwrecked Members of Armed Forces at Sea, Article 130 of the 1949 Geneva Convention relative to the Treatment of Prisoners of War and Article 147 of the 1949 Geneva Convention relative to the Protection of Civilian Persons in Time of War,
b) any comparable violations of the laws of war having effect at the time when this Convention enters into force and of customs of war existing at that time, which are not already provided for in the above-mentioned provisions of the Geneva Conventions,
when the specific violation under consideration is of a particularly grave character by reason either of its factual and intentional elements or of the extent of its foreseeable consequences;
3. any other violation of a rule or custom of international law which may hereafter be established and which the Contracting State concerned considers according to a declaration under Article 6 as being of a comparable nature to those referred to in paragraph 1 or 2 of this article.
Article 2
1. The present Convention applies to offences committed after its entry into force in respect of the Contracting State concerned.
2. It applies also to offences committed before such entry into force in those cases where the statutory limitation period had not expired at that time.
Article 3
1. This Convention shall be open to signature by the member States of the Council of Europe. It shall be subject to ratification or acceptance. Instruments of ratification or acceptance shall be deposited with the Secretary General of the Council of Europe.
2. The Convention shall enter into force three months after the date of deposit of the third instrument of ratification or acceptance.
3. In respect of a signatory State ratifying or accepting subsequently, the Convention shall come into force three months after the date of the deposit of its instrument of ratification or acceptance.
Article 4
1. After the entry into force of this Convention, the Committee of Ministers of the Council of Europe may invite any non-member State to accede thereto, provided that the resolution containing such invitation receives the unanimous agreement of the members of the Council who have ratified the Convention.
2. Such accession shall be effected by depositing with the Secretary General of the Council of Europe an instrument of accession which shall take effect three months after the date of its deposit.
Article 5
1. Any State may, at the time of signature or when depositing its instrument of ratification, acceptance or accession, specify the territory or territories to which this Convention shall apply.
2. Any State may, when depositing its instrument of ratification, acceptance or accession or at any later date, by declaration addressed to the Secretary General of the Council of Europe, extend this Convention to any other territory or territories specified in the declaration and for whose international relations it is responsible or on whose behalf it is authorised to give undertakings.
3. Any declaration made in pursuance of the preceding paragraph may, in respect of any territory mentioned in such declaration, be withdrawn according to the procedure laid down in Article 7 of this Convention.
Article 6
1. Any Contracting State may, at any time, by declaration addressed to the Secretary General of the Council of Europe, extend this Convention to any violations provided for in Article 1, paragraph 3, of this Convention.
2. Any declaration made in pursuance of the preceding paragraph may be withdrawn according to the procedure laid down in Article 7 of this Convention.
Article 7
1. This Convention shall remain in force indefinitely.
2. Any Contracting State may, in so far as it is concerned, denounce this Convention by means of a notification addressed to the Secretary General of the Council of Europe.
3. Such denunciation shall take effect six months after the date of receipt by the Secretary General of such notification.
Article 8
The Secretary General of the Council of Europe shall notify the member States of the Council and any State which has acceded to this Convention of:
a) any signature;
b) any deposit of an instrument of ratification, acceptance or accession;
c) any date of entry into force of this Convention in accordance with Article 3 thereof;
d) any declaration received in pursuance of the provisions of Article 5 or Article 6;
e) any notification received in pursuance of the provisions of Article 7 and the date on which the denunciation takes effect.
In witness whereof the undersigned, being duly authorised thereto, have signed this Convention.
Done at Strasbourg, this 25th day of January 1974, in the English and French languages, both texts being equally authoritative, in a single copy which shall remain deposited in the archives of the Council of Europe. The Secretary General of the Council of Europe shall transmit certified copies to each of the signatory and acceding States.
EVROPSKA KONVENCIJA O NEZASTAREVANjU
KRIVIČNIH DELA PROTIV ČOVEČNOSTI I RATNIH ZLOČINA
Strazbur, 25.1.1974.
Države članice Saveta Evrope, potpisnice ove konvencije,
s obzirom na potrebu da se zaštiti ljudsko dostojanstvo u vreme rata i u vreme mira;
s obzirom da krivična dela protiv čovenosti i najozbiljnije povrede zakona i običaja rata predstavljaju ozbiljno kršenje ljudskog dostojanstva;
zabrinute za posledicu da se obezbedi da kazna za takva krivična dela nije sprečena zastarelošću u odnosu na gonjenje ili izdržavanje kazne;
s obzirom na osnovni interes u promovisanju zajedničke politike u borbi protiv kriminala u ovoj oblasti, cilj Saveta Evrope je da se postigne veće jedinstvo njegovih članova,
sporazumele su se sledeće:
Član 1.
Svaka Strana ugovornica preduzeće mere neophodne da se obezbedi da se zastarelost neće primeniti na gonjenje sledećih dela, ili na izdržavanje izrečenih kazni za takva dela, ukoliko su kažnjiva prema domaćem zakonodavstvu:
1. krivična dela protiv čovečnosti predviđena Konvencijom o sprečavanju i kažnjavanju zločina genocida, koja je usvojena u Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija 9. decembra 1948. godine;
2. a) povrede predviđene u članu 50. Ženevske konvencije o poboljšanju položaja ranjenika i bolesnika u oružanim snagama u ratu iz 1949. godine, članu 51. Ženevske konvencije o poboljšanju položaja ranjenika, bolesnika i brodolomnika oružanih snaga na moru iz 1949. godine, članu 130. Ženevske konvencije o postupanju sa ratnim zarobljenicima iz 1949. godine i članu 147. Ženevske konvencije o zaštiti građanskih lica za vreme rata iz 1949. godine,
b) svako slično kršenje ratnog prava koje se primenjuje u vreme kada ova konvencija stupa na snagu i običaja rata koji postoje u to vreme, koji već nisu predviđeni u gore navedenim odredbama Ženevskih kovencija,
kada određena povreda koja se razmatra ima naročito ozbiljan karakter iz razloga faktičkih ili namernih elemenata ili zbog obima predviđenih posledica;
3. bilo koje drugo kršenje pravila ili običaja međunarodnog prava koje može u budućnosti da bude ustanovljeno i koje ta Strana ugovornica, shodno izjavi datoj u skladu sa članom 6. ove konvencije, smatra uporedivim sa delima iz st. 1. i 2. ovog člana.
Član 2.
1. Ova konvencija primenjuje se na krivična dela učinjena nakon njenog stupanja na snagu u odnosu na svaku Stranu ugovornicu.
2. Ona se takođe primenjuje na krivična dela pre njenog stupanja na snagu u onim slučajevima gde zastarelost nije nastupila u tom trenutku.
Član 3.
1. Ova konvencija je otvorena za potpisivanje državama članicama Saveta Evrope. Ona podleže potvrđivanju ili prihvatanju. Instrumenti o potvrđivanju ili prihvatanju deponuju se kod Generalnog sekretara Saveta Evrope.
2. Konvencija stupa na snagu tri meseca nakon dana deponovanja trećeg instrumenta o potvrđivanju ili prihvatanju.
3. U odnosu na Stranu potpisnicu koja naknadno potvrdi ili prihvati Konvenciju, ona stupa na snagu tri meseca nakon datuma deponovanja njenih instrumenta o potvrđivanju ili prihvatanju.
Član 4.
1. Nakon stupanja na snagu ove konvencije, Komitet ministara Saveta Evrope može da pozove bilo koju državu koja nije članica da joj pristupi, ukoliko rezolucija koja sadrži takav poziv dobije jednoglasnu saglasnost članica Saveta Evrope koje su je potvrdile.
2. Takvo pristupanje proizvodi dejstvo deponovanjem kod Generalnog sekretara Saveta Evrope instrumenta o pristupanju koje proizvodi dejstvo tri meseca nakon datuma njegovog deponovanja.
Član 5.
1. Svaka država može da, u trenutku potpisivanja ili prilikom deponovanja instrumenta o potvrđivanju, prihvatanju ili pristupanju, naznači teritoriju ili teritorije na koje se ova konvencija primenjuje.
2. Svaka država može da, prilikom deponovanja instrumenta o potvrđivanju, prihvatanju ili pristupanju ili bilo kojeg kasnijeg datuma, izjavom upućenom Generalnom sekretaru Saveta Evrope proširi ovu konvenciju na bilo koju teritoriju ili teritorije naznačene u izjavi i za čije međunarodne odnose je odgovorna ili u čije ime je ovlašćena da preuzima obaveze.
3. Svaka izjava data u skladu sa prethodnim stavom može, za svaku teritoriju koja je navedena u njoj, da bude povučena u skladu sa postupkom predviđenim članom 7. ove konvencije.
Član 6.
1. Svaka Strana ugovornica može da, u bilo koje vreme, izjavom upućenom Generalnom sekretaru Saveta Evrope proširi primenu ove kovencije na bilo koje kršenje prava predviđenog članom 1. stav 3. ove konvencije.
2. Svaka izjava data u skladu sa prethodnim stavom može da bude povučena u skladu sa postupkom predviđenim članom 7. ove konvencije.
Član 7.
1. Ova konvencija ostaje na snazi neodređeno vreme.
2. Svaka Strana ugovornica može da, u meri u kojoj želi, otkaže ovu konvenciju slanjem obaveštenja Generalnom sekretaru Saveta Evrope.
3. Otkazivanje proizvodi dejstvo šest meseci nakon datuma prijema obaveštenja od strane Generalnog sekretara.
Član 8.
1. Generalni sekretar Saveta Evrope obaveštava države članice Saveta i sve države koje su pristupile ovoj konvenciji o:
a) svakom potpisivanju;
b) svakom deponovanju instrumenta o potvrđivanju, prihvatanju ili pristupanju;
v) svakom datumu stupanja na snagu ove kovencije u skladu sa članom 3. ove konvencije;
g) svakoj izjavi primljenoj u skladu sa odredbama čl. 5. i 6;
d) svakom obaveštenju primljenom u skladu sa odredbama člana 7. i datumu kada je otkazivanje proizvelo dejstvo.
U potvrdu čega su, dole potpisani, za to propisno ovlašćeni, potpisali ovu konvenciju.
Sačinjeno u Strazburu, dana 25. januara 1974. godine, na engleskom i francuskom jeziku, pri čemu su oba teksta podjednako verodostojna, u po jednom primerku, koji ostaju deponovani u arhivama Saveta Evrope. Generalni sekretar Saveta Evrope dostavlja overene kopije svakoj državi članici Saveta Evrope i državi koja joj je pristupila.”
Član 3.
O izvršavanju ove konvencije stara se ministarstvo nadležno za pravosuđe.
Član 4.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije – Međunarodni ugovori”.
O B R A Z L O Ž E Nj E
USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje Zakona o potvrđivanju Evropske konvencije o nezastarevanju zločina protiv čovečnosti i ratnih zločina sadržan je u članu 99. stav 1. tačka 4. Ustava Republike Srbije, prema kome Narodna skupština potvrđuje međunarodne ugovore kad je zakonom predviđena obaveza njihovog potvrđivanja.
II. RAZLOZI ZBOG KOJIH SE PREDLAŽE DONOŠENjE ZAKONA
Savet Evrope je 1974. godine usvojio Evropsku konvenciju o nezastarevanju zločina protiv čovečnosti i ratnih zločina, a u cilju da se zaštiti ljudsko dostojanstvo u ratu i u miru, kao i da zločini protiv čovečnosti i ratni zločini ne zastarevaju, iz razloga što predstavljaju najteža krivična dela.
Konvencijom je predviđeno da će države usvojiti neophodne mere da bi obezbedile da zastarelost krivičnog gonjenja neće važiti za krivična dela protiv čovečnosti i ratne zločine koji su predviđeni Ženevskim konvencijama i domaćim pravom.
Članom 34. stav 6. Ustava Republike Srbije utvrđeno je da krivično gonjenje i izvršenje kazne za ratni zločin, genocid i zločin protiv čovečnosti ne zastareva. Pored toga, i članom 108. Krivičnog zakonika propisano je da krivično gonjenje i izvršenje kazne ne zastarevaju za krivična dela: Genocid, Zločin protiv čovečnosti, Ratni zločin protiv civilnog stanovništva, Ratni zločin protiv ranjenika i bolesnika; Organizovanje i podsticanje na izvršenje genocida i ratnih zločina, kao i za krivična dela za koja po potvrđenim međunarodnim ugovorima zastarelost ne može da nastupi.
Potvrđivanjem ove konvencije, ona postaje deo pravnog poretka Republike Srbije i predstavlja još jedan pravni instrument u našem sistemu kojim se izržava spremnost naše države za poštovanje međunarodnog humanitarnog prava i gonjenje učinilaca krivičnih dela protiv čovečnosti i ratnih zločina. Takođe, usvajanjem Zakona ispunjava se i jedna od preostalih obaveza Republike Srbije predviđenih preporukom Parlamentarne skupštine Saveta Evrope – Rezolucija 1661 (2009), a radi okončanja monitoring procedure Parlamentarne skupštine Saveta Evrope za Republiku Srbiju.
III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
Članom 1. Zakona predviđeno je potvrđivanje Evropske konvencija o nezastarevanju krivičnih dela protiv čovečnosti i ratnih zločina, koja je sačinjena 25. januara 1974. godine u Strazburu.
Član 2. Zakona sadrži tekst Konvencije u originalu na engleskom jeziku i u prevodu na srpski jezik.
Članom 3. Zakona određen je organ koji je nadležan za sprovođenje konvencije.
Članom 4. Zakona predviđeno je stupanje na snagu Zakona.
IV. OCENA POTREBNIH FINANSIJSKIH SREDSTAVA
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti dodatna finansijska sredstva u budžetu Republike Srbije.