Predlog zakona o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode

PREDLOG ZAKONA

O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O ZAŠTITI PRIRODE

Član 1.

U Zakonu o zaštiti prirode (,,Službeni glasnik RS”, broj 36/09), u članu 4. tačka 16) menja se i glasi:

„16) ekološka mreža je skup funkcionalno povezanih ili prostorno bliskih ekološki značajnih područja, koja biogeografskom zastupljenošću i reprezentativnošću značajno doprinose očuvanju biološke raznovrsnosti, uključujući i ekološki značajna područja Evropske unije NATURA 2000; ”.

Posle tačke 16) dodaje se nova tačka 16a) koja glasi:

„16a) ekološki značajna područja Evropske unije NATURA 2000 čine posebna područja za očuvanje staništa i vrsta i područja posebne zaštite za očuvanje staništa određenih vrsta ptica, u skladu sa propisima Evropske unije o zaštiti staništa i zaštiti ptica;”.

Tačka 18) menja se i glasi:

„18) ekološki značajna područja su delovi ekološke mreže značajna za očuvanje vrsta, određenih tipova staništa i staništa određenih vrsta od značaja za Republiku Srbiju, u skladu sa opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava i potvrđenim međunarodnim ugovorima;”.

Posle tačke 26) dodaje se nova tačka 26a) koja glasi:

„26a) zaštitna zona je prostor izvan granica zaštićenog područja, ekološki značajnog područja i/ili ekološkog koridora koji može biti određen prilikom ustanovljavanja tih područja, radi sprečavanja, odnosno ublažavanja spoljnih uticaja;”.

Posle tačke 43) dodaje se nova tačka 43a) koja glasi:

„43a) ocena prihvatljivosti je postupak kojim se procenjuje da li postoji verovatnoća da sprovođenje planova, osnova, programa, projekata, radova i aktivnosti, koji sami ili u kombinaciji sa drugim planovima, osnovama, programima, projektima, radovima i aktivnostima, mogu imati značajan uticaj na ciljeve očuvanja i celovitost ekološki značajnih područja;”.

U tački 52) reči: „stanje prirodnog staništa je stanje prirodnog staništa” zamenjuju se rečima: „stanje tipa prirodnog staništa je stanje tipa prirodnog staništa ”.

Posle tačke 58) dodaje se nova tačka 58a) koja glasi:

„58a) prioritetni tipovi staništa i prioritetne vrste su oni tipovi staništa i vrste koji su kao takvi utvrđeni u Republici Srbiji, u skladu sa opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava i potvrđenim međunarodnim ugovorima ;”

Tač. 69) i 70) menjaju se i glase:

„69) stanište je geografski jasno određen prostor u kome konkretna zajednica biljaka, životinja, gljiva i mikroorganizama (biocenoza) stupa u interakciju sa abiotičkim faktorima (zemljišta, klima, količina i kvalitet vode i dr.) formirajući fukcionalnu celinu;

70) stanište vrste su ona staništa u kojima populacije konkretne vrste imaju uslove za opstanak u dužem vremenskom periodu, odnosno prostor u kome konkretna vrsta realizuje bilo koju fazu svog životnog ciklusa;”.

Posle tačke 71) dodaje se nova tačka 71a) koja glasi:

„71a) tip staništa je skup ili grupa staništa koja su po svojim biotičkim i abiotičkim karakteristikama veoma slična;”.

Član 2.

Naslov iznad člana 8. i član 8. menjaju se i glase:

„1. Planiranje, uređenje i korišćenje prostora,prirodnih resursa, zaštićenih područja i ekološke mreže

Član 8.

Planiranje, uređenje i korišćenje prostora, prirodnih resursa, zaštićenih područja i ekološke mreže sprovodi se na osnovu prostornih i urbanističkih planova, planske i projektne dokumentacije, osnova i programa upravljanja i korišćenja prirodnih resursa i dobara u rudarstvu, energetici, saobraćaju, vodoprivredi, poljoprivredi, šumarstvu, lovstvu, ribarstvu, turizmu i drugim delatnostima od uticaja na prirodu, u skladu sa merama i uslovima zaštite prirode.

Korišćenje prostora, prirodnih resursa i zaštićenih područja dozvoljeno je na način predviđen ovim i drugim zakonima.

Nosilac projekta, odnosno pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje koristi prirodne resurse, obavlja građevinske i druge radove, aktivnosti i intervencije u prirodi dužno je da postupa u skladu sa merama zaštite prirode utvrđenim u planovima, osnovama i programima i u skladu sa projektno-tehničkom dokumentacijom, na način da se izbegnu ili na najmanju meru svedu ugrožavanje i oštećenje prirode.

Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice iz stava 3. ovog člana dužno je da po prestanku radova i aktivnosti izvrši sanaciju, odnosno rekultivaciju u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima.”

Član 3.

Naslov iznad člana 9. i član 9. menjaju se i glase:

„Uslovi zaštite prirode

Član 9.

U postupku izrade planova, osnova, programa, projekata, radova i aktivnosti iz člana 8. ovog zakona pribavljaju se uslovi zaštite prirode koje izdaje nadležni zavod za zaštitu prirode (u daljem tekstu: zavod).

Akt o uslovima zaštite prirode sadrži naročito:

1) podatke o prirodnim vrednostima, posebno biljnog i životinjskog sveta, objekata geonasleđa i predela u granicama prostornog obuhvata dokumenta iz stava 1. ovog člana i prostornom okruženju;

2) podatke o zaštićenim prirodnim dobrima, uključujući prirodna dobra planirana za zaštitu i u postupku zaštite;

3) podatke o ekološki značajnim područjima i tipovima staništa;

4) podatke o ustanovljenim režimima i merama zaštite i korišćenja prirodnih vrednosti i dobara i ekološki značajnih područja;

5) procenu da li se planirani radovi i aktivnosti mogu realizovati sa stanovišta ciljeva zaštite prirode i donetih propisa i dokumenata;

6) uslove, odnosno zabrane i ograničenja pod kojima se planirani radovi i aktivnosti mogu realizovati;

7) biološke, tehničke i tehnološke mere zaštite prirode koje treba primeniti;

8) pravni i stručni osnov za utvrđene uslove i mere.

Uz zahtev za izdavanje akta o uslovima zaštite prirode prilažu se:

1) podaci o vrsti i nosiocu izrade dokumenta iz stava 1. ovog člana i investitoru;

2) podaci o lokaciji i prostornom obuhvatu sa odgovarajućim kartografskim i grafičkim prilozima, a za projekte i sa kopijom katastarskog plana;

3) kratak opis ciljeva zbog kojih se dokument izrađuje, nameravanih aktivnosti na njegovoj realizaciji i glavnih očekivanih rezultata, a za projekat idejno rešenje.

Akt o uslovima zaštite prirode zavod izdaje rešenjem.

Ukoliko podnosilac zahteva u roku od dve godine od dana dostavljanja akta ne otpočne radove i aktivnosti za koje je akt o uslovima zaštite prirode izdat, dužan je da pribavi novi akt.

Za prikupljanje i procenu informacija neophodnih za izdavanje akta o uslovima zaštite prirode plaća se naknada.

Visinu i način obračuna i naplate naknade iz stava 6. ovog člana, obveznike naknade i oslobađanje ili umanjenje od obaveze plaćanja naknade utvrđuje zavod, uz saglasnost Vlade.

Na akt o uslovima zaštite prirode može se izjaviti žalba ministarstvu nadležnom za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo) u roku od 15 dana, a na teritoriji autonomne pokrajine organu nadležnom za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine.

Organ nadležan za donošenje, odnosno usvajanje dokumenta iz stava 1. ovog člana pribavlja akt o ispunjenosti uslova zaštite prirode iz stava 2. ovog člana.”

Član 4.

Naslov iznad člana 10. i član 10. menjaju se i glase:

„Ocena prihvatljivosti

Član 10.

Ukoliko se u postupku izdavanja uslova zaštite prirode iz člana 9. utvrdi da planovi, osnove, programi, projekti, radovi i aktivnosti mogu imati značajan uticaj na ciljeve očuvanja i celovitost ekološki značajnog područja, Ministarstvo, organ nadležan za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine, odnosno organ nadležan za poslove zaštite životne sredine jedinice lokalne samouprave, sprovodi ocenu prihvatljivosti.

Za planove, osnove i programe za koje se, u skladu sa posebnim zakonom, sprovodi postupak strateške procene i za projekte, radove i aktivnosti za koje se u skladu sa posebnim zakonom, sprovodi postupak procene uticaja, ocena prihvatljivosti sprovodi se u okviru tih postupaka.

U slučaju kada se na osnovu ocene prihvatljivosti utvrdi da planovi, osnove, programi, projekti, radovi i aktivnosti mogu imati značajan uticaj na ciljeve očuvanja i celovitost ekološki značajnog područja, nadležni organ će odbiti davanje saglasnosti.

U slučaju kada se na osnovu ocene prihvatljivosti utvrdi da planovi, osnove, programi, projekti, radovi i aktivnosti mogu imati značajan uticaj na ciljeve očuvanja i celovitost ekološki značajnog područja, nadležni organ će dati saglasnost, samo pod sledećim uslovima:

1) ukoliko ne postoji drugo alternativno rešenje;

2) u odnosu na ekološki značajna područja u kojima se nalazi makar jedan prioritetni tip staništa i/ili prioritetna vrsta, samo ukoliko postoje razlozi preovladavajućeg javnog interesa, koji se odnose na zaštitu zdravlja ljudi i javne sigurnosti, na korisne efekte od primarne važnosti za životnu sredinu; u odnosu na sva ostala ekološki važna područja samo ukoliko postoje drugi razlozi od javnog interesa, uključujući interese socijalne ili ekonomske prirode, koji pretežu u odnosu na interes očuvanja ovih područja;

3) ukoliko je moguće preduzeti kompenzacijske mere iz člana 12. ovog zakona, neophodne za očuvanje sveukupne koherentnosti ekološke mreže.

Vlada bliže propisuje postupak, sadržinu, rokove, način sprovođenja ocene prihvatljivosti u odnosu na ciljeve očuvanja ekološki značajnog područja, kao i način obaveštavanja javnosti, utvrđivanja preovladavajućeg javnog interesa i kompenzacijskih mera.”

Član 5.

U članu 12. stav 1. menja se i glasi:

„Radi ublažavanja štetnih posledica na prirodu, koje mogu nastati ili su nastale realizacijom projekata, radova ili aktivnosti na zaštićenom prirodnom dobru ili području ekološke mreže, pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice, odnosno nosilac projekta, dužno je da sprovede kompenzacijske mere u skladu sa rešenjem koje donosi Ministarstvo na predlog zavoda.”

Stav 3. menja se i glasi:

„Kriterijume, postupak i način utvrđivanja kompenzacijskih mera propisuje ministar.”

Posle stava 4. dodaje se novi stav 5. koji glasi:

„Za ekološki značajna područja Evropske unije NATURA 2000 jedina kompenzacijska mera jeste uspostavljanje novog lokaliteta, u smislu stava 2. tačka 1) ovog člana.”

Dosadašnji stav 5. postaje stav 6.

Član 6.

U članu 13. dodaju se st. 2. i 3, i koji glase:

„Ako nosilac aktivnosti iz stava 1. ovog člana ne otkloni štetne posledice svog delovanja ili ne postupi u skladu sa rešenjem iz člana 12. ovog zakona kojim su utvrđene kompenzacijske mere, Ministarstvo će iste sprovesti na njegov trošak i rešenjem utvrditi obavezu na naknadu štete i visinu troškova izvršenja.

Procenu nastale štete, kao i način otklanjanja štetnih posledica Ministarstvu predlaže zavod.”

Član 7.

U članu 15. dodaju se st. 2. i 3, koji glase:

„Zaštita ptica i migratornih vrsta ostvaruje se sprovođenjem mera potrebnih za očuvanje, održavanje i obnovu dovoljne raznovrsnosti i rasprostranjenosti njihovih staništa, izbegavanje zagađenja ili narušavanja kvaliteta staništa i podsticanje istraživanja i upravljanja.

Za očuvanje malih biotopa i staništa preduzimaju se mere koje uključuju stvaranje zaštićenih područja, održavanje i upravljanje staništima unutar zaštićenih područja, obnovu uništenih biotopa i stvaranje novih biotopa.”

Član 8.

Član 16. menja se i glasi:

„Član 16.

Zaštita staništa vrši se sprovođenjem mera i aktivnosti na zaštiti i očuvanju prirode, održivom korišćenju prirodnih resursa i zaštićenih prirodnih dobara i očuvanjem ekološki značajnih područja.

Ministar propisuje kriterijume za izdvajanje ugroženih, retkih i osetljivih staništa i tipova staništa od posebnog značaja za očuvanje, mere zaštite za njihovo očuvanje i utvrđuje spisak tipova staništa u Republici Srbiji.

Tipovi staništa iz stava 2. ovog člana dokumentuju se kartom staništa i GIS bazom podataka.

Karta staništa se objavljuje na internet stranici Ministarstva i Zavoda za zaštitu prirode Srbije.

Upravljanje GIS bazom, prikupljanje podataka i stalno ažuriranje obezbeđuje zavod i druge stručne i naučne isntitucije koje ovlasti ministar.”

Član 9.

U članu 18. stav 4. posle reči: „ekosistema” dodaju se reči: „sa obalnim pojasom”.

Stav 5. menja se i glasi:

„Količinu vode u vlažnim i vodenim ekosistemima, izvan zaštićenih područja, koja je nužna za očuvanje hidrološke pojave i opstanak biološke raznovrsnosti određuje ministarstvo nadležno za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, po prethodno pribavljenom mišljenju Ministarstva, a u zaštićenim područjima i područjima ekološke mreže Ministarstvo, po predhodno pribavljenom mišljenju ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.”

Član 10.

U članu 19. stav 1. menja se i glasi:

„Radi zaštite ekosistema dozvoljena je upotreba bioloških, biotehničkih i hemijskih sredstava u skladu sa zakonom.”

U stavu 2. reči: „za zaštitu bilja”, brišu se.

Stav 3. menja se i glasi:

„Hemijska sredstva u zaštićenim područjima mogu se koristiti u skladu sa propisanim režimima zaštite, uz odobrenje ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede a uz saglasnost Ministarstva.”

Stav 4. briše se.

Član 11.

U članu 26. posle stava 3. dodaju se st. 4. i 5, koji glase:

„Zaštita, upravljanje i planiranje predela zasniva se na identifikaciji predela i proceni njihovih značajnih i karakterističnih obeležja.

Ministar propisuje kriterijume za identifikaciju predela i način procene njihovih značajnih i karakterističnih obeležja.”

Član 12.

U članu 28. stav 1. posle reči: „raznovrsnost” dodaju se reči: „i koja su značajna kao staništa vrsta ptica i drugih migratornih vrsta značajnih u skladu sa međunarodnim propisima”.

Stav 2. briše se.

Dosadašnji st. 3. i 4, postaju st. 2. i 3.

Član 13.

Naslov iznad člana 35. i član 35. menjaju se i glase:

„Režimi zaštite

Član 35.

Na osnovu odlika i stanja prirodnih vrednosti, ciljeva njihovog očuvanja i korišćenja, na zaštićenom području uspostavlja se režim zaštite I, II i/ili III stepena.

Režim zaštite I stepena zabranjuje korišćenje prirodnih resursa i izgradnju objekata, a radove i aktivnosti ograničava na naučna istraživanja i praćenje prirodnih procesa, kontrolisanu posetu u obrazovne, rekreativne i opštekulturne svrhe i sprovođenje zaštitnih, sanacionih i drugih neophodnih mera u slučaju požara, elementarnih nepogoda i udesa, pojava biljnih i životinjskih bolesti i prenamnožavanja štetočina.

Režim zaštite II stepena zabranjuje izgradnju industrijskih, metalurških i rudarskih objekata, asfaltnih baza, objekata za skladištenje i prodaju derivata nafte i tečnog naftnog gasa, termoelektrana i vetrogeneratora, luka i robno-trgovinskih centara, aerodroma, uslužnih skladišta, magacina i hladnjača, vikendica i drugih porodičnih objekata za odmor, eksploataciju mineralnih sirovina, treseta i materijala rečnih korita i jezera, preoravanje prirodnih travnjaka, privredni ribolov, unošenje invazivnih alohtonih vrsta, izgradnju objekata za reciklažu i spaljivanje otpada i obrazovanje deponija otpada, a ograničava regulaciju i pregrađivanje vodotoka, formiranje vodoakumulacija, melioricaione i druge hidrotehničke radove, izgradnju hidroelektrana, solarnih elektrana i elektrana na bio-gas, objekata turističkog smeštaja, ugostiteljstva, nautičkog turizma i turističke infrastrukture i uređenje javnih skijališta, izgradnju objekata saobraćajne, energetske, komunalne i druge infrastrukture, stambenih i ekonomskih objekata poljoprivrednih gazdinstava, tradicionalno korišćenje kamena, gline i drugog materijala za lokalne potrebe, izgradnju ribnjaka, objekata za konvencionalno gajenje domaćih životinja i divljači, ribolov, lov, sakupljanje gljiva, divljih biljnih i životinjskih vrsta, gazdovanje šumama i šumskim zemljištem, formiranje šumskih i poljoprivrednih monokultura, unošenje vrsta stranih za divlji biljni i životinjski svet regije u kojoj se nalazi zaštićeno područje i primenu hemijskih sredstava.

Režim zaštite III stepena zabranjuje izgradnju rafinerija nafte i objekata hemijske industrije, metalurških i termoenergetskih objekata, skladišta nafte, naftnih derivata i prirodnog gasa i unošenje invazivnih alohtonih vrsta a ograničava izgradnju drugih industrijskih i energetskih objekata, asfaltnih baza, objekata turističkog smeštaja i javnih skijališta, infrastrukturnih objekata, skladišta industrijske robe i građevinskog materijala, vikendica, eksploataciju i primarnu preradu mineralnih sirovina, obrazovanje deponija i drugih objekata za upravljanje otpadom, izgradnju naselja i širenje njihovih građevinskih područja, lov i ribolov, formiranje šumskih i poljoprivrednih monokultura, primenu hemijskih sredstava i druge radove i aktivnosti koji mogu imati zanačajan nepovoljan uticaj na prirodne i druge vrednosti zaštićenog područja.

Režimi zaštite i granice delova zaštićenog područja sa različitim režimima zaštite utvrđuju se aktom o proglašenju zaštićenog područja na osnovu studije zaštite.

Režim zaštitne zone zaštićenog područja zabranjuje i ograničava radove i aktivnosti za koje se (u postupku utvrđenom zakonom i drugim propisima) utvrdi da mogu imati značajan nepovoljan uticaj na biološku raznovrsnost, vrednosti geonasleđa i predela tog zaštićenog područja.

Vlada bliže propisuje režime zaštite, postupak i način njihovog određivanja i objekte, radove i aktivnosti koji su zabranjeni ili ograničeni.

U nacionalnom parku mogu se, u skladu s posebnim zakonom, zabraniti radovi i aktivnosti koji su režimima zaštite iz ovog člana ograničeni.”

Član 14.

Član 38. menja se i glasi:

„Član 38.

Ekološku mrežu čine: ekološki značajna područja, ekološki koridori i zaštitna zona ukoliko je potrebna.

Zavod, u saradnji sa drugim stručnim i naučnim institucijama, priprema dokumentaciju za uspostavljanje ekološke mreže na teritoriji Republike Srbije, u skladu sa kriterijumima utvrđenim zakonom, opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava i potvrđenim međunarodnim ugovorima .

Zavod vodi digitalnu bazu podataka za ekološku mrežu koja sadrži i vektorski prikazane granice područja ekološke mreže u odgovarajućoj razmeri državne karte.

Vlada utvrđuje ekološku mrežu kao i bliži način njenog upravljanja i finansiranja.”

Član 15.

Naslov iznad člana 39. i član 39. menjaju se i glase:

„Zaštita ekološke mreže

Član 39.

Zaštita ekološke mreže obezbeđuje se sprovođenjem propisanih mera zaštite radi očuvanja biološke i predeone raznovrsnosti, održivog korišćenja i obnavljanja prirodnih resursa i dobara i unapređenja zaštićenih područja, tipova staništa i staništa divljih vrsta u skladu sa ovim zakonom, drugim propisima, opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava i potvrđenim međunarodnim ugovorima.

Mere zaštite ekološke mreže odnose se na pravna i fizička lica koja koriste prirodne vrednosti i obavljaju aktivnosti i radove u skladu sa zakonom.

Na području ekološke mreže primenjuju se mere, metode i tehničko-tehnološka rešenja sa ciljem očuvanja ekološki značajnih područja i unapređivanja narušenog stanja delova ekološke mreže.

Praćenje stanja ekološki značajnih područja, ekoloških koridora i cele ekološke mreže, obavljaju organizacije za zaštitu prirode.

Zabranjuju se radovi, aktivnosti i delatnosti koji mogu dovesti do ugrožavanja i narušavanja funkcija ekološke mreže i do narušavanja ili trajnog oštećenja svojstava i vrednosti pojedinih delova ekološke mreže.

Izuzetno od stava 5. ovog člana, Ministarstvo može dozvoliti radove, aktivnosti i delatnosti u skladu sa članom 10. ovog zakona.”

Član 16.

Naslov iznad člana 40. i član 40. menjaju se i glase:

Član 40.

Za područje ekološke mreže može se doneti plan upravljanja ili propisati skup mera za očuvanje, obnavljanje i unapređenje stanja ovih područja.

Plan upravljanja, odnosno skup mera iz stava 1. ovog člana donosi Ministarstvo, odnosno organ nadležan za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine, odnosno organ nadležan za poslove zaštite životne sredine jedinice lokalne samouprave, na predlog zavoda.

Područjima ekološke mreže upravljaju upravljači zaštićenih područja.”

Član 17.

Naslov iznad člana 41. i član 41. menjaju se i glase:

,,Kategorizacija zaštićenih područja

Član 41.

Zaštićena područja, u zavisnosti od vrednosti i značaja, svrstavaju se u kategorije:

I kategorija – zaštićeno područje međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja;

II kategorija – zaštićeno područje pokrajinskog/regionalnog, odnosno velikog značaja;

III kategorija – zaštićeno područje lokalnog značaja.

Ministar propisuje kriterijume vrednovanja i postupak kategorizacije zaštićenih područja.”

Član 18.

Posle člana 41. dodaju se naslov i član 41a, koji glase:

„Proglašenje zaštićenih područja

Član 41a

Nacionalni park proglašava se zakonom.

Zaštićeno područje I kategorije proglašava Vlada na predlog Ministarstva.

Zaštićeno područje II kategorije proglašava Vlada, odnosno nadležni organ autonomne pokrajine, kada se zaštićeno područje nalazi na teritoriji autonomne pokrajine. Kada zaštićeno područje proglašava nadležni organ autonomne pokrajine, a obuhvata zemljište, druge nepokretnosti u svojini Republike Srbije i dobra od opšteg ineresa, u postupku proglašenja pribavlja se saglasnost Ministarstva, uz prethodno pribavljena mišljenja nadležnih ministarstava.

Zaštićeno područje III kategorije proglašava nadležni organ jedinice lokalne samouprave, a ako se to zaštićeno područje nalazi na teritoriji dveju ili više jedinica lokalne samouprave, sporazumno proglašavaju zaštićenim područjem nadležni organi tih jedinica lokalne samouprave. Kada zaštićeno područje obuhvata zemljište i druge nepokretnosti u svojini Republike Srbije, odnosno autonomne pokrajine i dobra od opšteg interesa, u postupku proglašenja pribavlja se saglasnost Ministarstva, odnosno organa nadležnog za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine, uz prethodno pribavljena mišljenja nadležnih ministarstava, odnosno nadležnih organa autonomne pokrajine.”

Član 19.

U članu 42. stav 4. posle reči: „održivog razvoja,” dodaju se reči: „analizu zainteresovanih strana, dokumentaciju o usklađivanju potreba zaštite sa zainteresovanim stranama,” a reči: „procenu potrebnih sredstava za sprovođenje mera zaštite,” zamenjeju se rečima: „procenu socioekonomskih efekata zaštite”.

Stav 7. menja se i glasi:

„Postupak zaštite prirodnog područja je pokrenut kada zavod dostavi studiju zaštite nadležnom organu.”

Član 20.

U članu 43. stav 1. reči: „nadležni organ za donošenje akta” zamenjuju se rečima: „predlagač akta”.

U stavu 2. reči: „Nadležni organ” zamenjuju se rečima: „Predlagač akta”.

Član 21.

Član 44. menja se i glasi:

,,Član 44.

Akt o proglašenju zaštićenog područja naročito sadrži:

1) vrstu, naziv i položaj zaštićenog područja;

2) osnovne ciljeve proglašenja i vrednosti zaštićenog područja;

3) ukupnu površinu zaštićenog područja i površine područja opština, odnosno teritorija gradova obuhvaćenih granicom zaštićenog područja, sa spiskom katastarskih opština;

4) osnovnu vlasničku strukturu na nepokretnostima;

5) opis i grafički prikaz granica zaštićenog područja i granica prostora sa propisanim režimima zaštite, kao i granica zaštitne zone, na način koji obezbeđuje identifikaciju tih granica na terenu i katastarskom planu;

6) bliže ciljeve zaštite i održivog korišćenja zaštićenog područja iskazane po prostorima sa propisanim režimima zaštite i mere kojim se ti ciljevi postižu;

7) naziv, pravni/organizacioni status i sedište upravljača;

8) bliži sadržaj i način donošenja plana upravljanja;

9) bliži način obezbeđenja sredstava za sprovođenje akta o proglašenju odnosno plana upravljanja u okviru zakonom utvrđenih izvora sredstava;

10) druge elemente od značaja za upravljanje zaštićenim područjem.

Neophodni podaci iz tač. 3), 4) i 5) ovog člana obezbeđuju se iz baze podataka katastra nepokretnosti koje izdaje Republički geodetski zavod bez naknade troškova, na zahtev zavoda.”

Član 22.

U članu 45. stav 2. posle reči: „dana” dodaje se zapeta i reči: „od dana stupanja na snagu.”

Tačka 1) briše se.

U tački 2) posle reči: „zavodu” dodaje se zapeta i reči: „odnosno nadležnom organu za upis.”

Član 23.

Član 46. menja se i glasi:

„Član 46

Ako područje izgubi vrednosti zbog kojih je zaštićeno, zavod predlaže donošenje akta o prestanku zaštite organu koji je doneo akt.

Organ iz stava 1. ovog člana dužan je da u roku od šest meseci od prijema predloga zavoda, donese akt o prestanku zaštite i dostavi zavodu radi brisanja iz registra zaštićenih prirodnih dobara.

Akt iz stava 1. ovog člana dostavlja se Republičkom geodetskom zavodu, odnosno nadležnom organu za upis radi brisanja zabeležbe u zemljišnim knjigama ili katastru nepokretnosti.

Zavod u roku od mesec dana od dana donošenja akta o prestanku zaštite briše zaštićeno područje iz registra zaštićenih prirodnih dobara.”

Član 24.

U članu 47. stav 2. reči: „ pribavljenoj saglasnosti” zamenjuju se rečima: „pribavljenim mišljenjima”.

Stav 5. menja se i glasi:

„Rešenje o prethodnoj zaštiti objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije” i dostavlja organu nadležnom za proglašenje zaštićenog područja, lokalnoj samoupravi na čijoj se teritoriji nalazi područje pod prethodnom zaštitom i zavodu radi upisa u registar zaštićenih prirodnih dobara.”

Član 25.

U članu 48. posle stava 1. dodaje se novi stav 2. koji glasi:

„O vrstama iz stava 1. ovog člana stara se zavod, kao i imaoci tih vrsta, upravljači zaštićenih područja, javna preduzeća za gazdovanje šumama, korisnici lovišta i ribarskih područja koji su dužni da planiraju i sprovode mere i aktivnosti na upravljanju populacijama strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta u okviru programa i planova upravljanja, u skladu sa ovim i posebnim zakonima.”

Dosadašnji st. 2. i 3. postaju st. 3. i 4.

Član 26.

Član 50. menja se i glasi:

,,Član 50.

Zaštićena prirodna dobra upisuju se u registar zaštićenih prirodnih dobara.

Registar zaštićenih prirodnih dobara predstavlja elektronsku bazu podataka o zaštićenim područjima, područjima pod prethodnom zaštitom, zaštićenim vrstama i pokretnim zaštićenim prirodnim dokumentima i vodi se kao centralni i pokrajinski.

Centralni registar zaštićenih prirodnih dobara za teritoriju Republike Srbije vodi Zavod za zaštitu prirode Srbije.

Pokrajinski registar zaštićenih prirodnih dobara za teritoriju autonomne pokrajine vodi Pokrajinski zavod za zaštitu prirode koji je dužan da podatke o promenama u registru u roku od 15 dana od dana evidentiranja promene dostavi Zavodu za zaštitu prirode Srbije, radi upisa u centralni registar.

Ministar propisuje vrstu podataka, način pribavljanja, vođenja, zaštite i korišćenja podataka iz registra zaštićenih prirodnih dobara, kao i podatke iz registra koji su javnog karaktera.”

Član 27.

U članu 56. stav 4. menja se i glasi:

„Pravilnikom iz stava 1. ovog člana utvrđuju se pravila za sprovođenje propisanog režima zaštite, a naročito: način ponašanja posetilaca i drugih korisnika pri kretanju, boravku i obavljanju poslova na zaštićenom području; način obavljanja delatnosti pri korišćenju prirodnih resursa i prostora za izgradnju objekata; mesta, površine i objekti u kojima se zbog očuvanja divljih biljaka i životinja i drugih vrednosti ograničava kretanje ili zabranjuje i ograničava obavljanje određenih radnji, kao i trajanje tih mera; vrste divljih biljaka i životinja čije je korišćenje, odnosno branje, sakupljanje i izlov ograničeno, kao i način i uslovi obavljanja tih radnji; uslovi zaštite prilikom obavljanja naučnih istraživanja i obrazovnih aktivnosti; mesta i uslovi za odlaganje otpada; način održavanja urednosti i čistoće zaštićenog područja; postupak izdavanja saglasnosti i drugih akata korisnicima od strane upravljača; način i organizacija čuvarske službe, čuvanja zaštićenog prirodnog dobra, oprema i sredstva neophodna za čuvanje i održavanje; način sprovođenja preventivnih mera zaštite od požara, drugih elementarnih nepogoda i udesa.”

Član 28.

Član 57. menja se i glasi:

„Član 57.

Na zaštićenom području zabranjeni su radovi i aktivnosti, odnosno izvođenje projekata, koji oštećuju, narušavaju i menjaju osobine i vrednosti zbog kojih je područje zaštićeno.

Vlada može, u skladu sa zakonom, dozvoliti radove i aktivnosti, odnosno projekte na zaštićenom području, posebno iz oblasti energetike, saobraćajne infrastrukture, vodoprivrede, poljoprivrede, turizma, sporta, rudarstva i zaštite prirode i životne sredine čije je izvođenje zabranjeno propisanim režimima zaštite, ukoliko se radi o projektima od opšteg interesa i nacionalnog značaja.

Za radove i aktivnosti, odnosno izvođenje projekata na zaštićenom području sprovodi se postupak procene uticaja na životnu sredinu, u skladu sa zakonom, uz obavezno pribavljanje akta o uslovima i merama zaštite prirode.

Za radove i aktivnosti, odnosno projekte za koje se ne sprovodi postupak procene uticaja na životnu sredinu, a koji mogu imati uticaj na vrednosti i obeležja zaštićenog dobra, izvođač radova, odnosno nosilac projekta, dužan je da od zavoda pribavi akt o uslovima i merama zaštite prirode, u skladu sa ovim zakonom.

Planirane radove i aktivnosti, odnosno izvođenje projekta iz ovog člana, nosilac projekta dužan je da pismeno prijavi upravljaču zaštićenog područja, koji je u obavezi da ga upozna o mogućnostima za obavljanje istih, kao i o daljoj proceduri.”

Član 29.

U članu 63. posle stava 1. dodaje se novi stav 2. koji glasi:

„Lice iz stava 1. ovog člana kome se usled primena mera biološko tehničke zaštite i uređenjem u cilju održivog korišćenja zaštićenog područja nanosi šteta, ima pravo na naknadu štete.”

U dosadašnjem stavu 2. koji postaje stav 3. reči: „ stava 1.” zamenjuju se rečima: „ st. 1.i 2.”

Dosadašnji stav 3. postaje stav 4.

U dosadašnjem stavu 4. koji postaje stav 5. reči: „ stava 1.” zamenjuju se rečima: „st. 1. i 2.”

Član 30.

U članu 65. posle stava 2. dodaju se novi st. 3. i 4, koji glase:

,, Oštećeno lice i veštak utvrđuju na mestu štetnog događaja činjenice koje su značajne za ustanovljenje nastanka štete, uzročnika i visinu štete, o čemu se sastavlja zapisnik.

Radnje i aktivnosti iz člana 64. ovog zakona, način rada i postupanja veštaka u postupku utvrđivanja štete, iznose naknade štete i kriterijume za izračunavanje štete propisuje ministar.”

Dosadašnji stav 3. postaje stav 5.

Član 31.

Član 67. menja se i glasi:

,, Član 67.

Upravljanje zaštićenim područjem je delatnost od opšteg interesa.

Zaštićenim područjem upravlja pravno lice (u daljem tekstu: upravljač), koje ispunjava stručne, kadrovske i organizacione uslove za obavljanje poslova očuvanja, unapređenja, promovisanja prirodnih i drugih vrednosti i održivog korišćenja zaštićenog područja.

Izuzetno od stava 2. ovog člana, upravljač može biti preduzetnik i/ili fizičko lice ukoliko se radi o zaštićenom području male površine i većinskom privatnom vlasništvu na nepokretnostima.

Upravljač se određuje/imenuje aktom o proglašenju.

Organ nadležan za donošenje akta o proglašenju može za potrebe upravljanja jednim ili više zaštićenih područja osnovati javno preduzeće, javnu ustanovu ili privredno društvo.

Ispunjenost uslova iz stava 2. ovog člana utvrđuje Ministarstvo, odnosno organ nadležan za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine, odnosno organ nadležan za poslove zaštite životne sredine jedinice lokalne samouprave, u postupku pripreme predloga akta o proglašenju.

Ministar propisuje bliže uslove iz stava 2. ovog člana.

U cilju zaštite i prezentacije prirodnih vrednosti zaštićenog područja upravljaču, kada ima svojstvo pravnog lica, mogu se dodeliti na korišćenje nepokretnosti u javnoj svojini, u skladu sa zakonom i propisima koji uređuju korišćenje sredstava u svojini Republike Srbije i dobara od opšteg interesa.”

Član 32.

U članu 68. stav 1. tač. 1) i 2) menjaju se i glase:

„1) čuva zaštićeno područje i sprovodi propisane režime zaštite;

2) unapređuje i promoviše zaštićeno područje”.

Posle tačke 5) dodaje se nova tačka 5a) koja glasi:

„5a) daje saglasnost za obavljanje naučnih istraživanja, izvođenje istražnih radova, snimanje filmova, postavljanje privremenih objekata na površinama u zaštićenom području i daje druga odobrenja u skladu sa ovim zakonom i pravilnikom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi;”.

Posle tačke 9) dodaje se nova tačka 9a) koja glasi:

,,9a) vodi evidenciju o nepokretnostima sa podacima od značaja za upravljanje zaštićenim područjem;”.

Posle stava 1. dodaje se novi stav 2. koji glasi:

„Ako upravljač vršenjem poslova iz stava 1. tač. 1), 5a) i 6) ovog člana utvrdi da je učinjen prekršaj ili postoji osnovana sumnja da je učinjeno krivično delo ili privredni prestup, ovlašćen je i dužan da podnese odgovarajuću prijavu ili zahtev za pokretanje prekršajnog postupka.”

Posle dosadašnjeg stava 2. koji postaje stav 3. dodaje se stav 4. koji glasi:

„Ministar propisuje način obeležavanja zaštićenog područja iz stava 1. tačka 4) ovog člana.”

Član 33.

U članu 69. dodaju se st. 2. i 3, koji glase:

„Sredstva iz stava 1. ovog člana mogu se koristiti za namene utvrđene ovim i drugim zakonom.

Sredstva budžeta iz stava 1. tačka 1) ovog člana prvenstveno se koriste za finansiranje radova i drugih troškova na:

čuvanju, održavanju i prezentaciji zaštićenih područja (uspostavljanje,

opremanje i obuka čuvarskih službi, obeležavanje, održavanje unutrašnjeg reda, medijsko i drugo javno prikazivanje vrednosti, sanacija degradiranih površina, upravljanje otpadom, razvoj informacionog sistema i drugo);

upravljanju posetiocima (izgradnja ulaznih stanica, edukativnih i

vizitorskih centara, štampanje materijala namenjenih posetiocima i drugo);

regulisanju imovinsko-pravnih odnosa (otkup ili zamena zemljišta,

naknada vlasnicima i korisnicima nepokretnosti za uskraćivanje i ograničavanje prava korišćenja, nanetu štetu ili druge troškove koje imaju u vezi zaštite);

praćenju i unapređenju stanja zaštićenih područja (monitoring,

reintrodukcija, rekultivacija i drugo);

uređenju prostora i održivom korišćenju prirodnih resursa (programi,

planovi i projekti razvoja ekoturizma, organske poljoprivrede i drugo).”

Član 34.

Član 70. menja se i glasi:

,,Član 70.

Za korišćenje zaštićenog područja plaća se naknada upravljaču.

Naknadu iz stava 1. ovog člana upravljač može propisati i naplatiti za:

delatnosti u oblasti turizma, ugostiteljstva, trgovine, usluga, zanatstva,

industrije, rudarstva, energetike, vodoprivrede, građevinarstva, saobraćaja, transporta, telekomunikacija, korišćenja divlje flore i faune;

vikendice i druge nekomercijalne objekte za odmor u prirodi;

vozila na motorni pogon u upotrebi na zaštićenom području;

turističke, rekreativne, sportske i druge manifestacije i aktivnosti,

reklamne oznake, komercijalne filmske, foto i tonske zapise;

korišćenje usluga, uređenih terena, objekata i druge imovine upravljača i

imena i znaka zaštićenog područja;

posetu zaštićenom području, njegovim delovima i objektima.

Obveznik naknade je korisnik zaštićenog područja, odnosno pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koji u vezi sa predmetom naknade iz stava 2. ovog člana obavlja poslove ili raspolaže nepokretnostima i drugim stvarima na zaštićenom području, koristi usluge i imovinu upravljača, posećuje zaštićeno područje radi odmora, sporta, rekreacije i sličnih potreba i na drugi način koristi njegove vrednosti i pogodnosti.

Visinu naknade upravljač propisuje u zavisnosti od:

stepena iskorišćavanja zaštićenog područja;

2) stepena štete koja se nanosi zaštićenom području;

3) stepena povećanih obaveza upravljača u održavanju urednosti i čistoće, čuvanja i obavljanja drugih poslova na očuvanju, unapređenju, prikazivanju i razvoju zaštićenog područja;

4) pogodnosti i koristi koje pruža zaštićeno područje za obavljanje dopuštenih delatnosti i aktivnosti.

Upravljač može propisati smanjenje ili oslobađanje plaćanja naknade po jednom ili više predmeta naknade iz stava 2. ovog člana, a pre svega za:

1) stanovnike i stalno zaposlene, fizička lica koja obavljaju poslove ili vrše službene radnje u zaštićenom području, lica sa invaliditetom i posebnim potrebama, decu, penzionere i sl.;

2) korisnike čije aktivnosti neposredno doprinose unapređenju stanja, prezentaciji i promociji vrednosti zaštićenog područja;

3) korisnike kod kojih su, usled elementarne nepogode ili drugih razloga, nastupile okolnosti koje bitno otežavaju uslove rada i poslovanja.

Vlada propisuje zajedničke elemente za utvrđivanje naknade za korišćenje zaštićenog područja, posebno bliži predmet, osnovice, najviše iznose i način obračuna i naplate naknade iz stava 2. tač. 1), 2) i 3) ovog člana, način obračuna i naplate naknade za posetu zaštićenom području iz stava 2. tačka 6) ovog člana, bliža merila za određivanje visine naknade iz stava 4. ovog člana i bliže uslove za umanjenje ili oslobađanje plaćanja naknade iz stava 5. ovog člana.

Na akt upravljača kojim se utvrđuje visina, način obračuna i plaćanja naknade za korišćenje zaštićenog područja saglasnost daje Ministarstvo za nacionalni park i zaštićeno područje proglašeno aktom Vlade, a organ nadležan za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine, odnosno organ nadležan za poslove zaštite životne sredine jedinice lokalne samouprave za zaštićeno područje proglašeno aktom nadležnog organa autonomne pokrajine, odnosno nadležnog organa jedinice lokalne samoupurave .

Upravljač je dužan da sredstva ostvarena naplatom naknade iz stava 1. ovog člana vodi na posebnom računu i koristi za zaštitu, razvoj i unapređenje zaštićenog područja, odnosno za sprovođenje plana i programa upravljanja.

U pogledu plaćanja naknade iz stava 2. tač. 1) i 2), ovog člana kamate za docnju u plaćanju, prinudnu naplatu i ostalo što nije posebno propisano ovim zakonom, shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuje poreski postupak i poreska administracija.”

Član 35.

U članu 75. stav 3. menja se i glasi:

,,Zahtev za izdavanje dozvole iz stava 2. ovog člana sadrži naziv vrste, razloge, svrhu i cilj korišćenja, odnosno obavljanja radnji, elaborat/studiju o načinu, mestu, vremenu, korisnim, odnosno štetnim posledicama i druge dokaze i relevantne činjenice od značaja za konkretan slučaj.”

Posle stava 3. dodaje se novi stav 4. koji glasi:

„Dozvola iz stava 2. ovog člana izdaje se rešenjem.

Dosadašnji stav 4. postaje stav 5.”

Član 36.

U članu 78. stav 1. posle reči: „dozvolu” dodaju se reči: „u naučnoistraživačke i obrazovne svrhe”.

Stav 2. menja se i glasi:

„Dozvoljene aktivnosti iz stava 1. ovog člana, na zaštićenom području obavljaju se u skladu sa aktom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi.”

Član 37.

U članu 82. stav 4. menja se i glasi:

„Unošenje alohtonih divljih vrsta u kontrolisanim uslovima moguće je na osnovu dozvole koju izdaje Ministarstvo rešenjem, po pribavljenom mišljenju zavoda ili druge ovlašćene naučne i stručne organizacije da ne postoji opasnost po autohtone vrste, ukoliko dođe do slučajnog ili namernog bega primeraka u slobodnu prirodu Republike Srbije.”

Posle stava 6. dodaje se stav 7. koji glasi:

„Ministar može zabraniti ili ograničiti uvoz pojedinih alohtonih divljih vrsta radi držanja u kontrolisanim uslovima, na osnovu procene opasnosti po autohtone divlje vrste, koju daje zavod ili druga ovlašćena naučna i stručna organizacija.”

Član 38.

U članu 86. stav 4. posle reči: „uslove držanja,” dodaju se reči: „zabranu držanja pojedinih vrsta, programe obuke i edukacije, kao i”.

Član 39.

U članu 88. stav 6. posle reči: „promet” dodaju se reči: „u komercijalne svrhe”.

Član 40.

U članu 94. stav 1. reči: „unos, iznos ili tranzit” zamenjuju se rečima: „unos i iznos”.

Član 41.

U članu 95. stav 4. menja se i glasi:

,,U slučaju uvoza, izvoza, unosa, iznosa i tranzita carinska služba overava dozvole na način propisan aktom o prekograničnom prometu zaštićenih vrsta iz člana 94. ovog zakona.”

Posle stava 4. dodaje se stav 5. koji glasi:

„Ukoliko se prkogranični promet primeraka zaštićenih vrsta vrši suprotno propisanim uslovima, primerke oduzima nadležni inspektor i izdaje potvrdu o oduzimanju. ”

Član 42.

U članu 102. stav 1. tačka 4) briše se.

Član 43.

U članu 103. posle stava 1. dodaje se novi stav 2. koji glasi:

„Zavod za zaštitu prirode Srbije, za teritoriju Republike Srbije vodi registar zaštićenih prirodnih dobara i informacioni sistem o zaštiti prirode (baze podataka o zaštićenim prirodnim dobrima, staništima, zaštićenim vrstama, područjima ekološke mreže), izrađuje srednjoročni program zaštite prirodnih dobara, izrađuje stručne osnove za Strategiju zaštite prirode i prirodnih vrednosti Republike Srbije i Izveštaj o stanju prirode.”

Dosadašnji st. 2, 3, 4. i 5. postaju st. 3, 4, 5 i 6.

Dosadašnji stav 6. koji postaje stav 7. menja se i glasi:

„Pokrajinski zavod za zaštitu prirode dostavlja srednjoročni i godišnji program zaštite prirodnih dobara i izveštaj o njihovom ostvarivanju Zavodu za zaštitu prirode Srbije.”

Član 44 .

Naslov iznad člana 109. i član 109. menjaju se i glase:

„Čuvarska služba

Član 109.

Neposredni nadzor na zaštićenom području vrši čuvarska služba koju obezbeđuje upravljač, preko čuvara zaštićenog područja ( u daljem tekstu: čuvar).

Čuvar kontroliše sprovođenje pravila unutrašnjeg reda u zaštićenom području i obavlja druge poslove u skladu sa zakonom i aktom upravljača.”

Član 45.

Član 110. menja se i glasi:

„Član 110.

U vršenju čuvarske službe, čuvar naročito:

1) prati kretanje i aktivnosti posetilaca i drugih korisnika u zaštićenom području, posebno transport građevinskog materijala i izgradnju objekata, korišćenje mineralnih sirovina, šuma, flore i faune uključujući divljač i ribe, upotrebu motornih vozila i plovila, postavljanje objekata na vodi, ulazak u zone i objekte u kojima je poseta zabranjena ili ograničena, loženje vatre na otvorenom, odlaganje otpada, odvijanje sportskih takmičenja i drugih manifestacija;

2) prati stanje biljnih i životinjskih vrsta, kao i drugih vrednosti zaštićenog područja;

3) pruža pomoć i sarađuje sa lokalnim stanovništvom;

4) pruža podatke, pomoć i usluge posetiocima i drugim licima pri obilasku i razgledanju zaštićenog područja, naučnim istraživanjima i obrazovnim aktivnostima;

5) sarađuje sa korisnicima prirodnih resursa u zaštićenom području;

6) sarađuje sa nosiocima stvarnih prava na nepokretnostima u zaštićenom području u cilju zaštite prirode;

7) sarađuje sa drugom čuvarskom službom, inspekcijskom službom i organom unutrašnjih poslova.

Kada čuvar utvrdi ili osnovano pretpostavi da je posetilac, odnosno korisnik zaštićenog područja učinio radnju suprotno pravilima unutrašnjeg reda ili merama zaštite prirode propisanim u skladu sa zakonom, ovlašćen je da:

1) legitimiše lice zatečeno u vršenju nedozvoljenih radnji, a lice zatečeno bez ličnih isprava privede nadležnom organu unutrašnjih poslova;

2) izvrši pregled svih vrsta vozila, plovnih objekata i tovara;

3) privremeno oduzme predmete i sredstva kojima je izvršen prekršaj ili krivično delo i predmete koji su nastali ili pribavljeni izvršenjem takvog dela, kao i da ove predmete, bez odlaganja, preda upravljaču zaštićenog područja radi čuvanja;

4) zatraži uspostavljanje prethodnog stanja, odnosno naredi mere za sprečavanje i uklanjanje štetnih posledica;

5) izvrši svaki pregled, osim stanova i drugih prostorija, za čiji je pregled potreban sudski nalog.

U vršenju službe čuvar je dužan da pokaže službenu legitimaciju.

Legitimaciju čuvara izdaje upravljač zaštićenog područja na obrascu koji propisuje ministar.

Čuvar mora da ima najmanje srednju stručnu spremu, jednu godinu radnog iskustva u struci i položen stručni ispit i da ispunjava propisane uslove za nošenje oružja i druge uslove, utvrđene aktom upravljača.

Ministar bliže propisuje uslove, program i način polaganja stručnog ispita iz stava 5. ovog člana.

Za vreme službe, čuvar nosi službenu odeću, oružje, znak zaštite prirode i znak zaštićenog područja koje čuva i naoružan je oružjem koje odredi upravljač.

Službenu odeću, odnosno uniformu čuvara u nacionalnim parkovima i zaštićenim područjima proglašenim aktom Vlade, propisuje ministar.

Čuvar može istovremeno obavljati poslove ribočuvara, čuvara šuma i lovočuvara, ukoliko ispunjava uslove utvrđene propisima koji uređuju oblast korišćenja ribljeg fonda, šumarstva i lovstva.

Čuvar u vršenju poslova čuvara ribarskog područja, identitet i službena ovlašćenja dokazuje legitimacijom iz stava 3. ovog člana.”

Član 46.

Član 111. menja se i glasi:

„Član 111.

Osnovni dokumenti zaštite prirode i prirodnih vrednosti su: Strategija zaštite prirode i prirodnih vrednosti Republike Srbije (u daljem tekstu: Strategija), programi zaštite prirode autonomne pokrajine i jedinice lokalne samouprave i izveštaji o stanju prirode. ”

Član 47.

Član 112. menja se i glasi:

„Član 112.

Strategiju donosi Vlada za period od najmanje deset godina.

Strategijom se utvrđuju dugoročni planski okvir i politika integralne zaštite prirode i očuvanja biodiverziteta.

Strategija naročito sadrži analizu (ocenu) stanja, ciljeve, glavne zadatke, mere, aktivnosti i instrumente za očuvanje i unapređenje biološke raznovrsnosti, predela i geonasleđa, razvoj mreže zaštićenih područja i razvoj ekološke mreže.

Za sprovođenje Strategije izrađuju se akcioni planovi koje donosi Vlada za period od najviše pet godina.

Akcioni plan iz stava 4. ovog člana može se doneti i kao sastavni deo Strategije.

Stručnu osnovu Strategije priprema Zavod za zaštitu prirode Srbije u saradnji sa Pokrajinskim zavodom za zaštitu prirode.

Po potrebi može se izvršiti revizija Strategije pre isteka perioda za koji je doneta.

Strategija se objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

Član 48.

Član 113. menja se i glasi:

„Član 113.

Autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave, u okviru nadležnosti utvrđenih ovim i posebnim zakonom i u skladu sa Strategijom i svojim specifičnostima, donose programe zaštite prirode za period od deset godina.

Dve ili više jedinica lokalne samouprave mogu doneti zajednički program iz stava 1. ovog člana.”

Član 49.

U članu 114. stav 1. uvodna rečenica menja se i glasi:

„Ministarstvo jedanput u pet godina podnosi Vladi Izveštaj o stanju prirode u Republici Srbiji, koji sadrži naročito: ”

U stavu 2. reči: „o stanju prirode, zaštićenih prirodnih dobara i ekoloških mreža” zamenjuju se rečima: „iz stava 1. ovog člana”, a posle reči: „institucijama” zapeta i reči: „ a utvrđuje Ministarstvo” brišu se.

U stavu 3. posle reči: „području” zapeta i reči: „koji dostavljaju Ministarstvu” brišu se.

Član 50.

U članu 121. stav 1. tačka 6) posle reči: „područja” dodaju se reči: „i ekološke mreže”.

U tački 7) posle reči: „području” dodaju se reči: „ekološkoj mreži”.

Posle tačke 7) dodaje se nova tačka 7a) koja glasi:

„ 7a) zabrani radnje, odnosno izvođenje radova na zaštićenom području, koje su suprotne aktu o zaštiti i pravilniku o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi;”

U tački14) posle reči: „naredi” dodaje se reč: „upravljaču”.

Član 51.

U članu 125. stav 1. tačka 2) reči u zagradi: „član 10. stav 1” zamenjuju se rečima: „član 8. stav 3.”

U tački 3) reči u zagradi: „član 10. stav 7” zamenjuju se rečima: „član 8. stav 4.”

U tački 4) posle reči u zagradi: „član 13.” dodaje se reč: „stav 1”.

Član 52.

U članu 126. stav 1. broj: „1.000.000” zamenjuje se brojem : „2.000.000”.

U tački 1) reči: „koji nisu obuhvaćeni procenom uticaja na životnu sredinu” brišu se.

Tačka 3) briše se.

U tački 4) reči u zagradi: „stav 4” zamenjuju se rečima: „ stav 3” .

U tački 7) reči u zagradi: „član 40. stav 2.” zamenjuju se rečima :„član 39. stav 5.”.

Tačka 9) menja se i glasi :

,, 9) radove i aktivnosti odnosno izvođenje projekta na zaštićenom području obavlja bez ili protivno aktu o uslovima i merama zaštite prirode ili ne prijavi upravljaču ( član 57. st. 3, , 4. i 5 );”.

Posle tačke 27) dodaje se nova tačka 27a) koja glasi:

„27a) ako ne postupi po rešenju inspektora iz člana 121. ovog zakona. ”

U stavu 3. broj: „50.000” zamenjuje se brojem: „150.000”.

U stavu 5. posle reči: „stava 1. ” reči : „ tač. 2), 5, 6), 7), 8), 9), 10), 11), 12), 13),14), 15), 17), 18), 19), 20), 21), 22), 23), 24), 25), 26) i 27) ” brišu se a broj: „5.000” zamenjuje se brojem: „25.000” i broj: „50.000” zamenjuje se brojem: „150.000”.

Član 53.

U članu 127. stav 1. bro: „50.000” zamenjuje se brojem: „150.000”.

Tačka 1) menja se i glasi:

„1) U postupku za donošenje planova i programa ne pribavi uslove zaštite prirode (član 9. st. 1. i 2 ). ”

U tački 9) reči u zagradi: „član 70. st. 6. i 7” zamenjuju se rečima: „član 70. stav 8 ”.

Član 54.

U članu 128. broj: „30.000” zamenjuje se brojem: „150.000” a posle reči: „ovlašćenja” dodaju reči: „ili na drugi način postupa protivno pravilima o unutrašnjem redu (član 56. stav 4).”

Član 55.

Ekološki značajna područja Evropske unije NATURA 2000 biće identifikovana i postaju deo evropske ekološke mreže NATURA 2000 danom pristupanja Republike Srbije Evropskoj uniji.

Član 56.

Pravna lica, preduzetnici i fizička lica koji su vlasnici ili po bilo kom drugom osnovu držaoci zaštićenih divljih životinja i biljaka, a za koje je po odredbama ovog zakona potrebno pribavljanje dozvole, dužna su da podnesu zahtev Ministarstvu u roku od jedne godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 57.

Na poslovanje javnih preduzeća koja su osnovana za upravljanje nacionalnim parkovima shodno se primenjuju odredbe Zakona o javnim preduzećima i obavljanju delatnosti od opšteg interesa („Službeni glasnik RS”, br.25/00, 25/02, 107/05, 108/05- ispravka i 123/07- dr. zakon ) do donošenja posebnih zakona.

Član 58.

Podzakonska akta za sprovođenje ovog zakona biće doneta u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Akt iz člana 4. stav 5. ovog zakona Vlada će doneti u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 59.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije” a odredba člana 5. stav 3. ovog zakona primenjuje se danom pristupanja Republike Srbije Evropskoj uniji.

O B R A Z L O Ž E Nj E

I Ustavni osnov za donošenje zakona o zaštiti prirode

Ustavni osnov za donošenje ovog zakona je član 97. tačka 9. Ustava Republike Srbije, prema kome Republika Srbija uređuje i obezbeđuje sistem zaštite i unapređenja životne sredine.

II. Razlozi za donošenje zakona

U skladu sa Zakonom o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, broj 39/09) i podzakonskim aktima, Republika Srbija uređuje sistem zaštite prirode.

Osnov za izmenu i dopunu Zakona o zaštiti prirode proizlazi iz Ustava Republike Srbije, propisa EU sa kojima se usklađuju propisi iz oblasti zaštite prirode.

Ključni razlozi za donošenje ovog zakona su potreba preciznijeg određivanja pojmova, dokumenata, akata i procedura kroz koje se sporovodi zaštita prirode, ovlašćenja i obaveza subjekata zaštite, odnosa između institucija zaštite prirode, zaštitnih režima i sistema upravljanja i finansiranja zaštićenih područja, utvrđena na osnovu jednogodišnjih iskustava u sprovođenju Zakona o zaštiti prirode, i preporuka odnosno zahtev odgovarajućih međunarodnih činilaca, prvenstveno eksperata tvining projekta NATURA 2000, koji se za Republiku Srbiju realizuje sredstvima evropske komisije, za uvođenje ocene prihvatljivosti kao posebnog instrumenta za licenciranje programa, planova i projekata sa stanovišta njihovog uticaja na ekološki značajna područja, odnosno staništa i populacije divljeg biljnog i životinjskog sveta.

Izmenama i dopunama zakona većina procedura u izradi i donošenju dokumenta i akata zaštite prirode se pojednostavljuje i skraćuje, eliminišu se ili svode na minimum razlozi za slobodnu ocenu i tumačenja zakonskih rešenja od strane organa i institucija, smanjuju i lakše rešavaju konflikti različitih interesa i odnosi između zainteresovanih strana, uključujući i efikasnije rešavanje pitanja obeštećenja za zabranu i ograničenje prava korišćenja, štetu koju pričinjavaju zaštićene vrste životinja i mere tehničko-biološke zaštite, učvršćuju prava, jačaju ovlašćenja i odgovornost upravljača zaštićenih područja, bliže određuje namena sredstava iz pojedinih izvora finansiranja i učvršćuje sistem ubiranja naknada za korišćenje zaštićenih područja. Takođe, izmenama i dopunama zakona naš sistem zaštite prirode blagovremeno se prilagođava i uspešnije priprema za primenu glavnih propisa EU u oblasti zaštite prirode – Direktive o staništima i Direktive o pticama.

Zakonom se postiže kompetentnije i uspešnije prepoznavanje, identifikacija, očuvanje i održivo korišćenje prirodnih vrednosti, jačanje društvenog konsenzusa i širenje svesti u vezi javnog interesa zaštite prirode i efikasnije obezbeđivanje interesa nosilaca ekološki odgovornog odnosno održivog socio-ekonomskog razvoja.

III. Objašnjenje osnovnih pravnih instituta i pojedinačnih rešenja

Predloženim Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode izmenjene su i dopunjene odredbe Zakona iz poglavlja: značenje izraza, planiranje, uređenje i korišćenje prostora, prirodnih resursa i zaštićenih područja, uslovi zaštite prirode u planovima, osnovama i programima, obaveze nosioca projekta i korisnika prirodnih resursa, predmet zaštite, zaštićena područja, ekološka mreža, ekološki značajna područja, očuvanje ekološki značajnih područja, postupak proglašavanja zaštićenih prirodnih dobara, upravljanje i korišćenje zaštićenih područja, zaštita i očuvanje divljih vrsta, organizacija zaštite prirode, čuvanje zaštićenih područja, dokumenti zaštite prirode i kaznene odredbe.

Članom 1. Predloga zakona o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode (u daljem tekstu: Predlog zakona), izvršena je izmena u članu 4. Zakona, i to: menja se tačka 16), dodaje nova tačka 16a) i tačka 18) menja se. Predloženim izmenama preciznije se definišu pojmovi ekološke mreže, ekološke mreže – NATURA 2000 i ekološki značajnog područja. Posle tačke 26) dodaje se nova tačka 26a) koja definiše pojam zaštitne zone. Neophodnost uvođenja pojma zaštitne zone se pokazalo zbog stanja većine zaštićenih područja koja direktno zavise od uticaja antropogenog okruženja. Širina zone uticaja zavisi od pedoloških i hidroloških karakteristika i kreće se između 400 i 1000 metara, obuhvatajući intenzivno obrađene površine, a ponekad i delove naselja. Opstanak malih površina i malih populacija ugrožavaju uticaji okruženja koji deluju na rastojanju od nekoliko stotina metara i ne podležu proceni uticaja. Iskustvo u sprovođenju zaštite pokazalo je da zaštitna zona oko zaštićenog područja najefikasnije ispoljava svoje funkcije preko planskih dokumenata, (od prostornih planova opština do planiranja trase meliorativnih kanala) usmeravajući razvoj i unapređenje prostora. Posle tačke 43) dodaje se nova tačka 43a). Ovom izmenom definisano je značenje pojma ocene prihvatljivosti koji se pominje u Predlogu zakona, gde ocena prihvatljivosti predstavlja postupak kojim se procenjuje da li postoji mogućnost sprovođenja projekata, radova i aktivnosti na području ekološke mreže, koji mogu imati značajan uticaj očuvanje ekološke mreže. Posle tačke 58) dodaje se nova tačka 58a) kojom se uvodi nov pojam prioritetni tipovi staništa i prioritetne vrste. Tač. 69) i 70) se menjaju. Predloženom izmenom se preciznije definišu pojmovi staništa i stanište vrste. Posle tačke 71), dodaje se nova tačka 71a) kojom se uvodi nov pojam tip staništa.

Članom 2. Predloga zakona izvršena je izmena u naslovu iznad člana 8. i član 8. Zakona. Ovom izmenom prenete su dve odredbe iz člana 10. važećeg zakona u vezi postupanja u toku radova i njihovom završetku.

Članom 3. Predloga zakona izvršena je izmena naslova iznad člana 9. i član 9. Predloženom izmenom preciznije su definisani uslovi zaštite prirode, način izdavanja i sadržaj akta.

Članom 4. Predloga zakona izvršena je izmena naslova iznad člana 10. i član 10. Zakona. Predloženim izmenama uređuje se sprovođenje postupka ocene prihvatljivosti.

Članom 5. Predloga zakona izvršena je izmena člana 12. st. 1. i 3. Zakona i dodaje se novi stav 5. Predloženim izmenama preciznije se definišu kompenzacijske mere, kao i način utvrđivanja istih i sprovođenje tih mera u područjima evropske ekološke mreže NATURA 2000.

Članom 6. Predloga zakona izvršena je izmena člana 13. Zakona tako što se posle stava 1. dodaju st. 2. i 3. Predviđenim izmenama daje se mogućnost da Ministarstvo sprovede kompenzacijske mere na trošak nosioca aktivnosti, ukoliko isti ne otkloni štetne posledice na prirodu ili ne postupi u skladu sa donetim rešenjima, kao i procenu i način otklanjanja štetnih posledica.

Članom 7. Predloga zakona izvršena je izmena člana 15. Zakona, tako što se posle stava 1. dodaju st. 2. i 3. Predloženim izmenama utvrđuje se sprovođenje mera za očuvanje, održavanje i obnavljanje raznovrsnosti i rasprostranjenosti staništa ptica i migratornih vrsta koje se redovno javljaju, mera u cilju izbegavanja zagađenja ili narušavanja staništa, posticanja istraživanja i obavljanja drugih delatnosti kao osnove za zaštitu, upravljanje i korišćenje populacija svih vrsta ptica koje se prirodno javljaju na evropskoj teritoriji, kao i preduzimanje mera za stvaranje zaštićenih područja, održavanje i upravljanje staništima koja se nalaze unutar zaštićenih područja, obnavljanje uništenih biotopa i stvaranje novih, čime se vrši usklađivanje sa odredbama Direktive Saveta Evrope 79/409/EEZ o očuvanju divljih ptica.

Članom 8. Predloga zakona izvršena je izmena člana 16. Zakona, čime je izvršeno preciziranje postojećeg člana 16. i zaštita staništa u skladu sa međunarodnim dokumentima.

Članom 9. Predloga zakona izvršena je izmena st. 4. i 5. člana 18. Zakona. Predviđenim izmenama preciznije je utvrđena procedura pri utvrđivanju količine vode u vlažnim i vodenih ekosistemima u zaštićenim područjima i područjima ekološke mreže, kao i izvan njih.

Članom 10. Predloga zakona izvršena je izmena člana 19. Zakona., tako što se st. 1., 2. i 3. menjaju, a stav 4. briše se. Predloženom izmenom adekvatnije se uređuju pitanja upotrebe bioloških, biotehničkih i hemijskih sredstava, posebno u zaštićenim područjima.

Članom 11. Predloga zakona izvršena je izmena člana 26. Zakona, tako što se posle stava 3. dodaju se st. 4. i 5. koji propisuju da se zaštita, upravljanje i planiranje predela zasniva na identifikaciji predela i proceni njihovih značajnih i karakterističnih obeležja i da ministar bliže propisuje kriterijume i način identifikacije procene predela, što podrazumeva donošenje podzakonskog akta.

Članom 12. Predloga zakona izvršena je izmena člana 28. Zakona, tako što se stav 1. dopunjuje, stav 2. briše se. Dopunom stava 1. precizira se klasifikacija zaštićenih područja koja su pored izražene geološke, biološke, ekosistemske i/ili predeone raznovrsnosti, značajna i kao staništa od značaja za ptice i druge migratorne vrste u skladu sa međunarodnim propisima i odredbama EU Direktive Saveta Evrope 79/409/EEZ o očuvanju divljih ptica. Stav 2. briše se, s obzirom da je Predlogom zakona predviđena kategorizacija zaštićenih područja, te je u tom slučaju je nepotreban isti koji utvrđuje nadležnost ministra da propiše kriterijume i indikatore za proglašenje zaštićenih područja.

Članom 13. Predloga zakona izvršena je izmena naslova iznad člana 35. i član 35. Zakona. Predloženim izmenama u zaštićenim područjima uvodi trostepeni režim zaštite sa precizno utvrđenim radovima i aktivnostima koji su zabranjeni odnosno ograničeni i uneta odredba kojom se Vladi daje ovlašćenje za bliže propisivanje režima zaštite, postupak i način njihovog određivanja i sprovođenja.

Čl.14., 15. i 16. Predloga zakona izvršene su izmene u čl. 38., 39. i 40. Zakona. Predložene su odredbe koje uređuju sistem uspostavljanja ekološke mreže, elementi koji ulaze u njen sastav, zaštitu i način upravljanja ekološkom mrežom. Takođe je precizirano da će ustanovljavanje i upravljanje ekološkom mreže propisati Vlada, što podrazumeva donošenje podzakonskog akta.

Čl. 17. i 18. Predloga zakona izvršene su izmene u članu 41. Zakona, i definisan je novi član 41a, kojima je utvrđena kategorizacija zaštićenih područja u odnosu na značaj područja i nadležnost ministra da bliže propiše kriterijume vrednovanja i postupak kategorizacije zaštićenih područja, što podrazumeva donošenje podzakonskog akta. Takođe je definisan način proglašenja zaštićenog područja u odnosu na kategorije zaštićenih područja.

Članom 19. Predloga zakona izvršena je izmena člana 42. Zakona tako što se menja stav 7. Ovom izmenom preciznije se definiše kada je pokrenut postupak zaštite prirodnog područja.

Članom 20. Predloga zakona izvršena je izmena člana 43. Zakona, tako što se menjaju st. 1. i 2. koji regulišu pitanja nadležnosti javnog uvida i učešća javnosti, tako da se umesto nadležni organ za donošenje akta o zaštiti uvodi termin predlagač akta, s obzirom da je nadležni organ za donošenje akta Vlada.

Članom 21. Predloga zakona izvršena je izmena člana 44. Zakona, u smislu preciznije definisanja sadržaja akta o proglašenju, tako što se briše popis katastarskih parcela po režimima zaštite, s obzrom da je popis parcela po režimima zaštite nepotreban, u slučaju kada se granice područja na koji se popis odnosi utvrde precizno. Popis katastarskih parcela se briše i zbog izuzetno velikog broja parcela koji se za veća područja kreće do nekoliko desetina hiljada, tako da pribavljanje i objavljivanje tih podataka predstavlja gotovo nepremostivu organizacionu, tehničku i finansijsku poteškoću.

Članom 22. Predloga zakona izvršena je izmena člana 45. stav 2. Zakona, tako što se briše tačka 1., s obzirom da je Zakonom o državnom premeru i katastru zemljišne knjige, regulisano da katastar nepokretnosti vodi Republički geodetski zavod.

Članom 23. Predloga zakona izvršena je izmena člana 46. Zakona, u smislu preciznije definisanja sprovođenja procedure za donošenje akta o prestanku zaštite.

Članom 24. Predloga zakona izvršena je izmena člana 47. st. 2. i 5. Zakona, u smislu jasnijeg i preciznijeg definisanja područja pod predhodnom zaštitom, kao i definisanja vrste akta nadležnih ministarstava potrebnih za donošenje akta o predhodnoj zaštiti.

Članom 25. Predloga zakona izvršena je izmena člana 48. Zakona tako što se posle stava 1. dodaje novi stav 2. Predloženom izmenom preciznije je utvrđeno staranje zaštićenim vrstama.

Članom 26. Predloga zakona izvršena je izmena člana 50. Zakona, koji reguliše Registar zaštićenih prirodnih dobara kao elektronsku bazu podataka o zaštićenim područjima, područjima pod prethodnom zaštitom, zaštićenim vrstama i pokretnim zaštićenim prirodnim dokumentima. Takođe je utvrđeno da Centralni registar zaštićenih prirodnih dobara za teritoriju Republike Srbije vodi Zavod za zaštitu prirode Srbije, kao i da Pokrajinski registar zaštićenih prirodnih dobara za teritoriju autonomne pokrajine vodi Pokrajinski zavod za zaštitu prirode koji je dužan da podatke dostavi Zavodu za zaštitu prirode Srbije. Ovim izmenama je utvrđena nadležnost Ministarstva da propiše vrstu, način pribavljanja, vođenja, zaštite i korišćenja podataka registra zaštićenih prirodnih dobara, što podrazumeva donošenje podzakonskog akta.

Članom 27. Predloga zakona izvršena je izmena člana 56. Zakona tako što se stav 4. menja. Predloženom izmenom preciznije su utvrđena i dopunjena pravila za sprovođenje unutrašnjeg reda i čuvanja zaštićenog područja.

Članom 28. Predloga zakona izvršena je izmena člana 57. Zakona. Ovim izmenama se preciziraju situacije za pribavljanje uslova zaštite prirode u zaštićenom području i daje ovlašćenje Vladi u vezi odobravanja projekata od opšteg interesa i nacionalnog značaja .

Članom 29. Predloga zakona izvršena je izmena člana 63. Zakona, tako što je dodat nov stav 2. koji reguliše naknadu štete nastalu primenom mera biološko tehničke zaštite i uređenja u cilju održivog korišćenja zaštićenog područja, koja Zakonom nije bila regulisana.

Članom 30. Predloga zakona izvršena je izmena člana 65. Zakona, tako što su dodata dva nova st. 3. i 4. koja utvrđuju na mestu štetnog događaja činjenice koje su značajne za ustanovljenje nastanka štete, uzročnika i visinu štete, i nadležnost ministra da propiše kriterijume, način rada i postupanja veštaka u postupku utvrđivanja štete, što podrazumeva donošenje podzakonskog akta.

Članom 31. Predloga zakona izvršena je izmena člana 67. Zakona, neposredno se određuje da je upravljanje zaštićenim područjem delatnost od opšteg interesa i da je upravljač na prvom mestu pravno lice, kao i uslovi u kojima upravljač može biti preduzetnik ili fizičko lice. Takođe, propisana je mogućnost organa koji donosi akt o proglašenju da osnuje pravno lice (javno preduzeće, ustanova, privredno društvo) kome će se poveriti upravljanje zaštićenim područjem kao javni posao. Takođe, dat je osnov za prenos prava korišćenja na nepokretnostima u javnoj svojini na upravljača, kada upravljač ima svojstvo pravnog lica. Utvrđena je nadležnost Ministarstva da bliže propiše uslove u smislu kadrovske i organizacione sposobnosti upravljača da obavlja poslove očuvanja, unapređenja, promovisanja prirodnih i drugih vrednosti i održivog korišćenja zaštićenog područja, što podrazumeva donošenje podzakonskog akta.

Članom 32. Predloga zakona izvršena je izmena člana 68. Zakona, tako što se u stavu 1. dodaju dve tačke. U tački 5a) se utvrđuju ovlašćenja upravljača za davanje saglasnosti i drugih akata korisnicima i posetiocima, a u tački 9a) obavezuje upravljača da vodi i evidenciju o nepokretnostima, odnosno o zemljištu i objektima koja će zajedno sa ostalim propisanim evidencijama činiti jedinstven informacioni sistem o zaštićenom području i neophodni instrument za upravljanje. Dodaje se stav 2. kojim se utvrđuje ovlašćenja i obaveza upravljača da u okviru vršenja poslova čuvanja iz tačke 1), 5a) i 6) može podnositi prijavu ili zahtev za pokretanje prekršajnog postupka.

Članom 33. Predloga zakona izvršena je izmena člana 69. Zakona, tako što se dodaju dva nova st. 2. i 3. kojima se bliže regulišu način korišćenja sredstava za korišćenje zaštićenih područja.

Članom 34 Predloga zakona izvršena je izmena člana 70. Zakona, tako da se Vladi daje ovlašćenje za propisivanje bližih kriterijuma i maksimalnih iznosa naknade po osnovu obavljanja delatnosti, korišćenja nekomercijalnih objekata za odmor i motornih vozila i plovnih objekata u upotrebi na zaštićenom području. Takođe, ovim članom se utvrđuje mogućnost smanjenja ili oslobađanja plaćanja naknade za određene kategorije obveznika, što bliže propisuje Vlada. Saglasnost na akt kojim upravljač utvrđuje naknadu daje ministarstvo za nacionalni park i zaštićeno područje proglašeno aktom vlade, a nadležni organ autonomne pokrajine odnosno lokalne samouprave za zaštićeno područje proglašeno aktom autonomne pokrajine odnosno jedinice lokalne samoupurave, dok prema postojećem zakonskom rešenju saglasnost na taj akt u svakom slučaju daje ministarstvo.

Članom 35. Predloga zakona izvršena je izmena člana 75. Zakona, tako što se menja stav 3. kojim bliže određuje sadržaj zahteva za izdavanje dozvole, i dodaje nov stav 4. koji utvrđuje formu dozvole kao rešenja.

Članom 36. Predloga zakona izvršena je izmena člana 78. Zakona, tako što se menja stav 2. kojim se preciznije definiše obavljanje dozvoljenih aktivnosti na zaštićenom području, koje se moraju obavljati u u skladu sa aktom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi.

Članom 37. Predloga zakona izvršena je izmena člana 82. Zakona, tako što se menja stav 4. i dodaje nov stav, kojim se potpunije reguliše ova materija i daje ovlašćenje ministru da može da zabrani ili ograniči uvoz pojedinih alohtonih divljih vrsta radi držanja u kontrolisanim uslovima.

Članom 38. Predloga zakona izvršena je izmena člana 86. Zakona, tako što se stav 4. dopunjuje odredbama o zabrani držanja pojedinih vrsta.

Članom 39. Predloga zakona izvršena je izmena člana 88. Zakona, tako što se stav 6. dopunjuje i kojim se potpunije reguliše ova materija

Članom 40. Predloga zakona izvršena je izmena člana 94. Zakona, tako što se stav 1. koriguje i kojim se potpunije reguliše ova materija

Članom 41. Predloga zakona izvršena je izmena člana 95. Zakona, tako što se menja stav 4. i dodaje nov stav, kojima se potpunije reguliše ova materija.

Članom 42. Predloga zakona izvršena je izmena člana 102. Zakona, s obzirom da proceduru izrade predloga akta, kao i postupak proglašenja sprovodi organ državne uprave, tj Ministarstvo, koje je istovremeno i predlagač akta o zaštiti, tako da se odredba koja se u Zakonu odnosi na utvrđivanje stručnih poslova Zavoda u smislu izrade predloga akta o zaštiti područja smatra neosnovanom.

Članom 43. Predloga zakona menja se član 103. Zakona tako što se iza stava 1. dodaje se novi stav 2. kojim se utvrđuju poslovi Zavoda za zaštitu prirode Srbije koje vodi za celu teritoriju Republike Srbije.

Članom 44. Predloga zakona izvršena je izmena naslova iznad člana 109. i član 109. Zakona. Predloženom izmenom se utvrđuje način rada čuvarske službe i preciznije definiše posao čuvara.

Članom 45. Predloga zakona izvršena je izmena člana 110. Zakona, tako što se menja u potpunosti i preciznije reguliše ovlašćenja i dužnosti čuvara, utvrđuje ovlašćenje ministra da propiše sadržaj i način polaganja stručnog ispita i jedinstvenu uniformu za čuvare u nacionalnim parkovima i zaštićenim područjima proglašenim aktom Vlade. Takođe, utvrđuje se ovlašćenje čuvara zaštićenog područja za obavljanje poslova ribočuvara, lovočuvara i čuvara šuma.

Članom 46. Predloga zakona izvršena je izmena člana 111. Zakona tako što je izostavljena izrada programa zaštite prirode koji donosi Vlada.

Članom 47. Predloga zakona izvršena je izmena člana 112. Zakona, tako što je na na koncizniji način određeni svrha izrade i sadržaj strategije, a programa zaštite prirode koji donosi Vlada zamenjuje akcionim planovima za sprovođenje strategije.

Članom 48. Predloga zakona izvršena je izmena člana 113. Zakona, tako što se određuje period za koji se donose programi zaštite prirode koje donose autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave.

Članom 49. Predloga zakona izvršena je izmena člana 114. Zakona, tako što se Izveštaj o stanju prirode podnosi Vladi za period od 5 godina, kao i da se preciznije utvrđuje način pripremanja izveštaja.

Članom 50. Predloga zakona izvršena je izmena člana 121. Zakona, tako što se u stavu 1. dodaje nova tačka 7a), kojom se inspektoru daje ovlašćenje postupanja u slučaju radnji suprotnih aktu o zaštiti i pravilniku o unutrašnjem redu.

Članom 51. Predloga zakona izvršena je izmena člana 125. Zakona kojom je u kaznenim odredbama usklađeno pozivanje na odredbe na osnovu kojih se odgovarajuća kazna izriče.

Članom 52. Predloga zakona izvršena je izmena člana 126. Zakona, tako što se dodaje odredba o prekršajnom sankcionisanju obavljanja radova na zaštićenom području bez ili protivno aktu o uslovima i merama zaštite prirode.

Članom 53. Predloga zakona izvršena je izmena člana 127. Zakona, tako što se dodaje odredba o prekršaju za ne pribavljanje uslova zaštite prirode u postupku za donošenje planova i programa.

Članom 54. Predloga zakona izvršena je izmena člana 128. Zakona, tako što je dopunjen odredbom o prekršajnom sankcionisanju svih radnji suprotnih pravilima unutrašnjeg reda.

Članom 55. Predloga zakona bliže se određuju delovi ekološke mreže koji će biti usklađeni sa propisima evropske unije u oblasti zaštite prirode.

Članom 56. Predloga zakona menja se osnov na koji se odnosi rok za podnošenje zahteva za pribavljanje dozvole i taj rok utvrđuje na godinu dana.

Članom 57. Predloga zakona navedeno je da se na poslovanje javnih preduzeća koja su osnovana za upravljanje nacionalnim parkovima shodno primenjuju odredbe Zakona o javnim preduzećima i obavljanju delatnosti od opšteg interesa („Službeni glasnik RS” br.25/00, 25/02, 107/05, 108/05- ispravka i 123/07- dr. zakon ) do donošenja posebnih zakona.

Članom 58. Predloga zakona definiše se period za donošenje podzakonskih akata.

IV. ANALIZA EFEKATA ZAKONA

Strateški cilj Republike Srbije, u procesu pridruživanja Evropskoj Uniji, jeste da se izvrši usklađivanje domaćih propisa sa propisima Evropske Unije ali i obezbedi sistem za primenu donetih zakona.

Ključni razlozi za donošenje ovog zakona su potreba preciznijeg određivanja pojmova, dokumenata, akata i procedura kroz koje se sporovodi zaštita prirode, ovlašćenja i obaveza subjekata zaštite, odnosa između institucija zaštite prirode, zaštitnih režima i sistema upravljanja i finansiranja zaštićenih područja, utvrđenih na osnovu jednogodišnjeg iskustva u sprovođenju Zakona o zaštiti prirode, i preporuka odnosno zahtev odgovarajućih međunarodnih činilaca, prvenstveno eksperata tvining projekta Natura 2000, koji se za Republiku Srbiju realizuje sredstvima evropske komisije, za uvođenje ocene prihvatljivosti kao posebnog instrumenta za licenciranje programa, planova i projekata sa stanovišta njihovog uticaja na ekološki značajna područja, odnosno staništa i populacije divljeg biljnog i životinjskog sveta.

Zakonom o zaštiti prirode stvoren je pravni osnov za uspostavljanje ekološke mreže u Republici Srbiji. Odredbe o ekološkoj mreži ovim Nacrtom zakona su poboljšane i jasnije precizirane saglasno Direktivi o staništima i Direktivi o pticama (Council Directive on the conservation of wild birds (1979L409/EEC i Council Directive on the conservation of natural habitats and of wild fauna I flora (1992L0043-EEC) kojima se obezbeđuje dugoročno očuvanje vrsta i staništa od značaja za Evropsku Uniju radi očuvanja biološke raznovrsnosti na svetskom, regionalnom i nacionalnom nivou.

Izmenama i dopunama zakona većina procedura u izradi i donošenju dokumenata i akata zaštite prirode se pojednostavljuje i skraćuje, eliminišu se ili svode na minimum razlozi za slobodnu ocenu i tumačenja zakonskih rešenja od strane organa i institucija, smanjuju i lakše rešavaju konflikti različitih interesa i odnosi između zainteresovanih strana, uključujući i efikasnije rešavanje pitanja obeštećenja za zabranu i ograničenje prava korišćenja, štetu koju pričinjavaju zaštićene vrste životinja i mere tehničko-biološke zaštite, učvršćuju prava, jačaju ovlašćenja i odgovornost upravljača zaštićenih područja, bliže određuje namena sredstava iz pojedinih izvora finansiranja i učvršćuje sistem ubiranja naknada za korišćenje zaštićenih područja. Zakonom se postiže kompetentnije i uspešnije prepoznavanje, identifikacija, očuvanje i održivo korišćenje prirodnih vrednosti, jačanje društvenog konsenzusa i širenje svesti u vezi javnog interesa zaštite prirode i efikasnije obezbeđivanje interesa nosilaca ekološki odgovornog odnosno održivog socio-ekonomskog razvoja.

Primena ovog zakona treba da unapredi i poboljša preduslove za održivo korišćenje i zaštitu prirodnih resursa na način da se uspostavi ravnoteža između aktivnosti čoveka sa jedne strane i očuvanja prirode i njenih vrednosti sa druge strane.

Koji se problem rešava zakonom?

– uvodi se ocena prihvatljivosti ( u skladu sa obavezama iz Direktive o staništima i Direktive o pticama (Council Directive on the conservation of wild birds (1979L409/EEC i Council Directive on the conservation of natural habitats and of wild fauna I flora (1992L0043-EEC) za planove, osnove, programe, projekte, radove i aktivnosti u prirodi, čije sprovođenje može imati značajan uticaj na ciljeve očuvanja i celovitost ekološke mreže;

– preciznije se definiše postupak izdavanja Akta o uslovima zaštite prirode u postupku usvajanja planova, programa i osnova kao i u postupku izdavanja odgovarajućih dozvola, tako da se eliminiše pravna nesigurnost koja je u dosadašnjoj praksi postojala, a posebno propisivanjem mogućnosti žalbe na Akt o uslovima zaštite prirode, čime je omogućena dvostepenost u propisivanju uslova i mera zaštite prirode, što do sada nije bio slučaj;

– obezbeđuje se realizacija planova, programa, osnova, odnosno projekata, radova i aktivnosti za koje se u postupku ocene prihvatljivosti utvrdi da imaju javni interes koji je pretežniji u odnosu na interes očuvanja konkretnog ekološki značajnog područja; – obezbeđuje se u postupku ocene prihvatljivosti učešće javnosti što će biti definisano, kao i drugi elementi toga postupka uredbom koju donosi Vlada;

– preciznije su definisani režimi zaštite u zaštićenim područjima, tako što su taksativno nabrojane aktivnosti i radovi koje nije moguće obavljati u pojedinim zonama, što stvara veću pravnu sigurnost za potencijalne investitore;

– jasnije se definišu obaveze upravljača i prevazilazi problem neujednačene prakse naplate naknade za korišćenje zaštićenog područja, utvrđivanjem zajedničkih elemenata utvrđivanja naknade za korišćenje zaštićenog područja od strane Vlade.

Koji ciljevi treba da se postignu donošenjem zakona?

Predložena rešenja su izraz uočene potrebe da se preciznije i jasnije definišu postupci i procedure za planove, osnove, programe, projekte, radove i aktivnosti u prirodi, u cilju stvaranja sigurnijeg pravnog ambijenta, u kome su za potencijalne investitore pravila ponašanja unapred poznata.

Predloženim rešenjima vrše se izmene i dopune važećeg zakona u pravcu:

– preciziranja sadržine akta o uslovima zaštite prirode, koji izdaje zavod za zaštitu prirode,

– preciziranja sadržine dokumentacije, odnosno podataka koje podnosilac zahteva podnosi uz zahtev za izdavanje akta o zaštiti prirode,

– uvođenja dvostepenosti postupka izdavanja akta o uslovima zaštite prirode čime se postiže pravna sigurnost i zaštita učesnika u postupku i obezbeđuju uslovi za racionalno korišćenje prirodnih resursa uz mogućnost zainteresovanog lica da na Akt o uslovima zaštite prirode koji izdaje zavod, izjavi žalbu Ministarstvu, što do sada nije bio slučaj,

– stvaranja uslova za plansko i racionalno korišćenje prirodnih resursa, zaštićenih područja i ekološke mreže uz uvažavanje načela održivog korišćenja i zaštite,

– u pravcu stvaranja pravne sigurnosti kroz preciznije definisanje režima zaštite u zaštićenim područjima, čime se stvara ambijent u kome su pravila ponašanja, odnosno dozvoljene i nedozvoljene aktivnosti u pojedinim zonama unapred precizno i jasno definisane,

– poštovanja ograničenja koje postavlja očuvanje ravnoteže u prirodi, kroz donošenje planskih dokumenata, propisivanje prava i obaveza svih subjekata u postupku donošenja planova, programa i osnova kao i nosilaca projekata, radova i aktivnosti u prirodi,

– obezbeđenje učešća svih zainteresovanih subjekata da u postupku ocene prihvaljivosti učestvuju i utiču na odluke nadležnih organa,

– preciznije definisanje procedure kroz akt koji će doneti Vlada o oceni prihvatljivosti, a kojim će se propisati bliži postupak, sadržina, rokovi, način sprovođenja ocene prihvatljivosti za ekološku mrežu u odnosu na ciljeve očuvanja ekološke mreže, kao i način obaveštavanja javnosti, utvrđivanja preovladavajućeg javnog interesa i kompenzacijskih mera.

– obezbeđenje mogućnosti da se uprkos negativnoj oceni prihvatljivosti za planove, programe, osnove, kao i radove i aktivnosti u prirodi za koje se utvrdi da postoji preovladavajući javni interes u odnosu na interes očuvanja konkretnog ekološki značajnog područja, se dozvoli njihova realizacija.

U skladu sa navedenim i sa obavezama iz pomenutih direktiva, unapređen je sistem zaštite kojima se ne ugrožavaju osnovne delatnosti i razvoj područja i pruža mogućnost razvoja kroz aktivnosti naučno-istraživačkog rada, obrazovanja, kulture, turizma i čuvanja zaštićenog prirodnog dobra i područja ekološke mreže.

Da li su razmatrane druge mogućnosti za rešenje problema?

Pitanja koja su predmet izmena i dopuna su sistemske prirode i njihovo rešavanje je moguće jedino zakonom kojim se ova pitanja uređuju.

Obzirom na to da se Nacrtom zakona o izmenama i dopunama zakona o zaštiti prirode, vrše određena poboljšanja i preciziranje pojedinih odredaba Zakona o zaštiti prirode, kao i njihovo usaglašavanje sa propisima Evropske unije, nisu razmatrana druga rešenja.

Zašto je donošenje novog zakona najbolje rešenje?

Materija kojom se celovito uređuje oblast zaštite prirode ne može se ustrojiti bez postojanja zakonskog akta koji daje osnov za uređivanje prava i obaveza subjekata zaštite prirode, a radi ostvarivanja postavljenih ciljeva.

Zaštita, očuvanje i unapređivanje biološke (genetičke, specijske, ekosistemske), geološke i predeone raznovrsnosti je dinamičan proces koji zahteva stalno usklađivanje ljudskih aktivnosti, ekonomskih i društvenih razvojnih planova, programa, osnova i projekata u cilju održivog korišćenja obnovljivih i neobnovljivih prirodnih vrednosti i resursa, što su osnovni razlozi za donošenje ovog zakona.

Na koga će i kako uticati rešenja predložena u zakonu?

Predložena rešenja će uticati:

– na institucije koje vrše poslove zaštite prirode, odnosno zavode za zaštitu prirode i organe i službe za zaštitu životne sredine, na svim nivoima, kroz proširenje i preciziranje postojećih i uvođenje novih poslova na izradi dokumenta, izdavanju odgovarajućih akata i vođenja procedura (uslovi zaštite prirode, studija zaštite prirode, akt o proglašenju zaštićenog područja, ocena prihvatljivosti, saglasnosti, dozvole, i dr);

– upravljače zaštićenih područja, kroz dobijanje većih prava i ovlašćenja (pravo korišćenja nepokretnosti u javnoj svojini, pravo aktivne legitimacije, zasnivanje ulaznih stanica, izdavanje saglasnosti i drugih odobrenja), proširenje obaveza i jačanje odgovornosti u izradi i primeni planova upravljanja i pravilnika o unutrašnjem redu, organizaciji, obuci i opremanju čuvarskih službi;

– subjekte planiranja i nosioce privrednih aktivnosti, kroz jasnije prepoznavanje zabrana, ograničenja i obaveza koje zakon propisuje, povećanu pravnu sigurnost u planiranju i ostvarivanju dozvoljenih aktivnosti i efikasnijem usaglašavanju ekološkog i razvojnog interesa i rešavanju konflikata;

– fizička lica, odnosno građane kroz stvaranje uslova za efikasnije očuvanje i uređenje zaštićenih područja, odnosno mesta, objekata i zona koje služe za široki spektar različitih potreba ljudi, pre svega za rekreaciju, sport, odmor i uživanje u prirodi, širenje znanja i naučna istraživanja, kao i kroz veću efikasnost u ostvarivanju svojih prava na naknadu štete pričinjenu primenom propisanih režima zaštite i sprovođenjem zašštitnih mera.

Koji su troškovi koje će primena zakona izazvati građanima i privredi (naročito malim i srednjim preduzećima)?

Nacrtom zakona ne uvode se promene u sadašnja prava, uslove i način korišćenja prirodnih resursa, zemljišta i drugih nepokretnosti, osim u oblasti ekološki značajnih područja koja će se uspostaviti, kao preteča evropske ekološke mreže Natura 2000 koju Republika Srbija mora u potpunosti utvrditi i organizovati na svojoj teritoriji do pristupanja EU. U ekološki značajnim područjima i područjima Natura 2000 uspostavljaju se zabrane i ograničenja za programe, planove, projekte, radove i aktivnosti sa značajnim nepovoljnim uticajem na određena staništa i populacije divljih vrsta biljaka i životinja, što se konkretno odnosno u praksi rešava kroz ocenu prihvatljivosti čije sprovođenje počinje za dve godine, nakon utvrđivanja granica ekološki značajnih područja. S obzirom da se ocena prihvatljivosti sprovodi u okviru postupaka strateške procene uticaja na životnu sredinu i procene uticaja na životnu sredinu, koji su propisima u potpunosti uređeni i u praksi uhodani, ocena prihvatljivosti neće značajnije uticati na povećanje troškova i produženje rokova. Takođe, ne uvode se nove naknade, a maksimalne iznose i druge bitne elemente naknada za korišćenje zaštićenih područja određuje Vlada, što je do sada bilo u nadležnosti upravljača.

Izmenama i dopunama zakona ne stvaraju se dodatne novčane obaveze za građane i obezbeđuje se pravična nadoknada pričinjene štete. Privredni subjekti čija delatnost vrši uticaj na ekološki značajna područja moraju se u roku koji je razuman i prihvatljiv (2-3 godine), pripremiti za izvesno povećanje troškova poslovanja zbog sprovođenje ocene prihvatljivosti, za koje se osnovano pretpostavlja da će predstavljati samo manji deo sadašnjih troškova na izradi studije i vođenja postupka procene uticaja na životnu sredinu.

Da li pozitivni efekti donošenja zakona opravdavaju troškove njegove primene?

Rešenja predložena zakonom obezbeđuju, pozitivne efekte koji prevazilaze troškove primene zakona.

Zakonom o zaštiti prirode ustanovljena su osnovna načela zaštite prirode na kojima su zasnovane odredbe zakona kojima se ostvaruje zaštita, očuvanje i unapređenje biološke geološke i predeone raznovrsnosti.

Izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode kroz usklađivanje ljudskih aktivnosti, ekonomskih i društvenih razvojnih planova, programa, osnova i projekata sa održivim korišćenjem obnovljivih i neobnovljivih prirodnih resursa postiže se dugoročno očuvanje prirodnih ekosistema i prirodne ravnoteže što predstavlja opšti interes za Republiku Srbiju koji prevazilazi troškove primene zakona.

Da li zakon stimuliše pojavu novih privrednih subjekata na tržištu i tržišnu konkurenciju?

Imajući u vidu da zaštita prirode predstavlja opšti interes za Republiku Srbiju činjenica je da su već Zakonom o zaštiti prirode ustanovljena određena ograničenja, odnosno uslovi i mere pod kojima se mogu obavljati privredne i druge aktivnosti u prirodi.

Ovim izmenama i dopunama preciznije i jasnije se definišu uslovi i mere, dozvoljene i nedozvoljene aktivnosti u zaštićenim područjima i ekološkoj mreži, ustanovljavanje javnog interesa koji je pretežniji od interesa očuvanja sa stanovišta zaštite prirode, jasnije i preciznije definišu procedure, čime se stvara ambijent za sigurnije poslovanje i preduzimanje privrednih i drugih aktivnosti što je svakako osnovni preduslov za pojavu novih privrednih subjekata na tržištu, pre svega u oblasti turizma, ugostiteljstva, male privrede.

Koje će mere tokom primene zakona biti preduzete da bi se ostvarili razlozi za donošenje zakona?

Tokom primene zakona preduzeće se zakonodavne, upravne i upravno nadzorne, institucionalno-organizacione, tehničke-operativne, ekonomske mere i mere jačanja javne svesti:

Zakonodavne, upravne i upravno nadzorne mere

– doneti izvršne propise za sprovođenje zakona

– unaprediti sistem izdavanja uslova zaštite prirode

– unaprediti sistem nadzora, kontrole, izricanja i naplate kazni.

Institucionalne i organizacione mere

– uspostavljanje saradnje i odgovornosti svih subjekata zaštite prirode u postupku donošenja planova, osnova i programa, kao i realizovanja projekata, radova i aktivnosti u prirodi, a posebno u zaštićenim područjima i ekološkoj mreži

Tečničke/operativne

uspostavljanje i vođenje baze podataka zaštićenih prirodnih dobara, tipova staništa i područja ekološke mreže

Ekonomske mere

– primeniti novi način određivanja naknade za korišćenje zaštićenih područja koja je već ustanovljena Zakonom o zaštiti prirode

Razvijanje javne svesti

– uvođenje formalno-pravnog mehanizma kao što je učešće javnosti u postupku ocene prihvatljivosti

Da li su zainteresovane strane imale priliku da iznesu svoje stavove o zakonu?

Ovim zakonom se ne menja bitno uređenje nekog pitanja iz oblasti zaštite prirode. Zakon je stavljen na sajt Ministarstva, odnosno javna rasprava u pripremi ovog zakona ne sprovedi se po posebnom programu. Ovaj zakona je izrađen nakon predloga i sugestija zainteresovanih strana za preciziranjem odredaba važećeg zakona.

V. SREDSTVA ZA SPROVOĐENjE ZAKONA

Za sprovođenje ovog zakona nisu potrebna dodatna sredstva iz Budžeta Republike Srbije. Donošenje ovog zakona neće izazvati povećanje troškova u budžetu Republike jer najveći deo poslova u njegovoj primeni do sada je obavljalo Ministarstvo saglasno utvrđenim poslovima u Zakonu o ministarstvima(,,Službeni glasnik RS” broj 65/08), preko svojih postojećih zaposlenih i redovne inspekcije. Sprovođenje zakona neće uzrokovati povećanje broja zaposlenih i nabavku nove opreme. Povećanje poslova odnosi se na donošenje podzakonskih akata što će se svrstati u dužnosti visokostručnih službenika Ministarstva. Prava i dužnosti koje donosi zakon, a koje zahtevaju posebne aktivnosti subjekata zaštite, mogu se urediti kroz budžetsko planiranje u 2010. godini i redovnoj aktivnosti nosilaca zaštite prirode.

Strategiju zaštite prirode kao prioritetni i osnovni dokument realizacije zakona, nosioci izrade strategije će sprovesti u okviru svojih redovnih poslova sa postojećim tehničkim i stručnim potecijalom. Sredstva za zaštitu i razvoj zaštićenih dobara i rad upravljača zaštićenih prirodnih dobara, obezbediće pretežno sami upravljači u skladu sa ovim zakonom.

VI. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU

Razlozi za donošenje Predloga zakona o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode po hitnom postupku, a imajući u vidu ciljeve zbog kojih se zakon donosi, to su pre svega proglašavanje novih zaštićenih područja u skladu sa Zakonom, donošenje novih podzakonskih akta, kao i uspostavljanje ekološke mreže zaštićenih područja.

Razlozi za hitno donošenje su takođe obaveze koje proizilaze iz međunarodnih konvencija, i direktiva Evropske unije, na osnovu kojih je potrebno doneti podzakonska akta. U Evropi i svetu poslednjih petnaest godina postignut je napredak u konceptu očuvanja (konzervaciji) prirode, njenih prirodnih vrednosti i postavljeni uslovi za održivim i racionalnim upravljanjem prirodnim vrednostima. usaglašavanja sa međunarodnim normama, sa kojima Republika Srbija treba u što kraćem roku da se usaglasi.

Nedonošenjem ovog zakona po hitnom postupku nastale bi štetne posledice po rad organa i organizacija.

VII. PREGLED ODREDABA KOJE SE MENJAJU,

ODNOSNO DOPUNJUJU

Značenje izraza

Član 4.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:

1) aktivnost u prirodi je svako privremeno ili trajno delovanje čoveka na prirodu koje može narušiti prirodnu ravnotežu, ako to delovanje nije u cilju zaštite i očuvanja prirode;

2) alohtona vrsta je vrsta koja je u ekosisteme naših područja dospela namernim ili nenamernim unošenjem;

3) autohtona vrsta je vrsta koja je prirodno rasprostranjena u ekosistemima naših područja;

4) biološka raznovrsnost (biodiverzitet) jeste sveukupnost gena, vrsta i ekosistema na Zemlji ili nekom jasno određenom području;

5) vrsta je grupa prirodnih jedinki odnosno populacija u okviru kojih se jedinke međusobno slobodno ukrštaju i daju plodno potomstvo, a reproduktivno su izolovane od drugih grupa jedinki odnosno populacija;

6) geološka raznovrsnost (geodiverzitet) jeste skup geoloških formacija i struktura, pojava i oblika geološke građe i geomorfoloških karakteristika različitog sastava i načina postanka i raznovrsnih paleoekosistema menjanih u prostoru pod uticajima unutrašnjih i spoljašnjih geodinamičkih činilaca tokom geološkog vremena;

7) geonasleđe su sve geološke, geomorfološke, pedološke i posebne arheološke vrednosti nastale tokom formiranja litosfere, njenog morfološkog uobličavanja i međuzavisnosti prirode i ljudskih kultura, koje predstavljaju ukupnu geološku raznovrsnost i imaju naučni značaj za proučavanje razvoja Zemlje;

8) genotip fosila je tipična vrsta za neki rod fosila, kojoj pripadaju sve individue u okviru te vrste roda i koja odgovara holotipu;

9) genetička raznovrsnost je ukupan broj i ukupna raznovrsnost gena, odnosno genetičkih informacija sadržanih u svim pojedinačnim vrstama biljaka, životinja, gljiva i mikroorganizama;

10) genski fond je ukupan broj gena ili količina genetske informacije koju poseduju svi članovi populacije seksualno reproduktivnih organizama;

11) genetički materijal je svaki materijal biljnog, životinjskog, mikrobskog ili drugog porekla koji sadrži funkcionalne jedinice nasleđivanja;

12) derivat je organski ili neorganski produkt živih organizama, parogovi jelena, kljove vepra, oklop kornjače i drugo;

13) divlja vrsta je vrsta iz prirode koja nije bila pod uticajem čoveka i nema posledica nastalih ukrštanjem i/ili selekcijom ili uzgojnim aktivnostima;

14) mineralne druze su kristali koji se javljaju kao skup iste ili različite vrste koji leže na zajedničkoj podlozi;

15) evidentirana prirodna dobra su područja, vrste i pokretna prirodna dokumenta od značaja za zaštitu, a za koja nije pokrenut ili sproveden postupak zaštite;

16) ekološka mreža je skup međusobno povezanih ili prostorno bliskih zaštićenih područja i ekološki značajnih područja koji omogućava slobodni protok gena i bitno doprinosi očuvanju prirodne ravnoteže i biološke raznovrsnosti i unutar koje se delovi povezuju prirodnim ili veštačkim ekološkim koridorima;

16) EKOLOŠKA MREŽA JE SKUP FUNKCIONALNO POVEZANIH ILI PROSTORNO BLISKIH EKOLOŠKI ZNAČAJNIH PODRUČJA, KOJA BIOGEOGRAFSKOM ZASTUPLjENOŠĆU I REPREZENTATIVNOŠĆU ZNAČAJNO DOPRINOSE OČUVANjU BIOLOŠKE RAZNOVRSNOSTI, UKLjUČUJUĆI I EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA EVROPSKE UNIJE NATURA 2000

16A) EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA EVROPSKE UNIJE NATURA 2000 ČINE POSEBNA PODRUČJA ZA OČUVANjE STANIŠTA I VRSTA I PODRUČJA POSEBNE ZAŠTITE ZA OČUVANjE STANIŠTA ODREĐENIH VRSTA PTICA U SKLADU SA PROPISIMA EVROPSKE UNIJE O ZAŠTITI STANIŠTA I ZAŠTITI PTICA;

17) ekološki koridor je ekološka putanja i/ili veza koja omogućava kretanje jedinki populacija i protok gena između zaštićenih područja i ekološki značajnih područja od jednog lokaliteta do drugog i koji čini deo ekološke mreže;

18) ekološki značajno područje je područje koje bitno doprinosi očuvanju biološke raznovrsnosti;

18) EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA SU DELOVI EKOLOŠKE MREŽE ZNAČAJNA ZA OČUVANjE VRSTA, ODREĐENIH TIPOVA STANIŠTA I STANIŠTA ODREĐENIH VRSTA OD ZNAČAJA ZA REPUBLIKU SRBIJU, U SKLADU SA OPŠTEPRIHVAĆENIM PRAVILIMA MEĐUNARODNOG PRAVA I POTRVĐENIM MEĐUNARODNIM UGOVORIMA;

19) ekosistem (biogeocenoza) jeste strukturno, funkcionalno i dinamički složen i jedinstven ekološki sistem u kome se međusobno prožimaju uticaji biotopa i biocenoze (abiogena i biogena);

20) endemična vrsta je vrsta čije je rasprostranjenje ograničeno na određeno jasno definisano geografsko područje;

21) ex situ zaštita je aktivna mera zaštite vrsta koja obuhvata aktivnosti na očuvanju, gajenju i razmnožavanju vrsta na mestima van njihovih prirodnih staništa, kao što su botaničke bašte, bašte, vrtovi, arboretumi, alpinetumi, zoološki vrtovi, akvarijumi, terarijumi, banke gena, semena, plodova i vegetativnih delova, kao i specijalizovane laboratorije;

22) životna zajednica (biocenoza) jeste skup svih populacija koje žive zajedno na istom staništu (biotopu) koje grade funkcionalne zajednice;

23) zamka je sredstvo namenjeno za zadržavanje, hvatanje ili usmrćivanje životinja;

24) zaštita prirode je niz mera i aktivnosti usredsređenih na sprečavanje oštećenja prirode, prirodnih vrednosti i prirodne ravnoteže;

25) zaštićene vrste su organske vrste koje su zaštićene zakonom;

26) zaštićena područja jesu područja koja imaju izraženu geološku, biološku, ekosistemsku i/ili predeonu raznovrsnost i zbog toga se aktom o zaštiti proglašavaju zaštićenim područjima od opšteg interesa;

26A) ZAŠTITNA ZONA JE PROSTOR IZVAN GRANICA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA, EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA I/ILI EKOLOŠKOG KORIDORA KOJI MOŽE BITI ODREĐEN PRILIKOM USTANOVLjAVANjA TIH PODRUČJA, RADI SPREČAVANjA, ODNOSNO UBLAŽAVANjA SPOLjNIH UTICAJA;

27) zaštićena prirodna dobra su zaštićena područja, zaštićene vrste i pokretna zaštićena prirodna dokumenta;

28) zoološki vrt je bilo koja trajna ustanova gde se drže divlje vrste životinja radi izlaganja javnosti sedam ili više dana godišnje, sa izuzetkom cirkusa, prodavnica kućnih ljubimaca i ustanova koje ne izlažu javnosti značajan broj životinja ili vrsta;

29) invazivna vrsta je strana vrsta koja unošenjem i/ili širenjem ugrožava druge vrste i ukupnu biološku raznovrsnost;

30) indikatorska vrsta je vrsta osetljiva na promene uslova u životnoj sredini koja se zbog toga može koristiti za procenu opšteg stanja prirode i životne sredine;

31) introdukcija je namerno ili nenamerno unošenje vrste na teritoriju i u ekosisteme u kojima do tada nije živela;

32) in situ zaštita je aktivna mera zaštite koja obuhvata zaštitu populacija vrste na prirodnom staništu, očuvanje prirodnih ekosistema, očuvanje i oporavak populacija na njihovim prirodnim staništima, kao i očuvanje pojava geodiverziteta na mestu nastanka ili nalazišta stena, ruda, minerala, kristala i fosila;

33) iščezla vrsta je ona vrsta za koju nema sumnje da je i poslednji primerak iščezao;

34) iščezla vrsta u prirodi je ona vrsta koje više nema u prirodi ali se jedinke mogu naći u zoološkim vrtovima, botaničkim baštama i drugim mestima, a koje se mogu ex situ metodama uzgajati za potrebe reintrodukcije;

35) kišobran vrste su vrste čijom zaštitom ujedno štitimo i veći broj drugih vrsta na istom staništu, a koje su manje poznate ili ih je teško štititi na drugi način;

36) ključne vrste su one vrste čije prisustvo ili odsustvo ima suštinski efekat na ostatak biocenoze (ekosistema);

37) korisnik zaštićenog područja je pravno lice, preduzetnik, fizičko lice ili drugi subjekat koji u zaštićenom prirodnom području obavlja poslove, delatnosti, odnosno koristi prirodno dobro i/ili njegove resurse, pogodnosti i odlike;

38) krajnje ugrožena vrsta je vrsta suočena sa najvišom verovatnoćom iščezavanja u prirodi u neposrednoj budućnosti, što se utvrđuje u skladu sa međunarodno prihvaćenim kriterijumima;

39) kristal je svaki mineral koji ima pravilnu unutrašnju građu i pravilan spoljašnji oblik i ogleda se u geometrijski pravilnim, glatkim i sjajnim površima i/ili pljosnima;

40) lektotip je primerak iz tipske serije koji predstavlja duplikat holotipa, a sakupljen je kad i holotip;

41) lokalni endemit je vrsta užeg rasprostranjenja koje ne prelazi veličinu jedne biogeografske provincije;

42) minerali su samorodni homogeni hemijski elementi ili jedinjenja u vidu kristalizovane ili amorfne materije, određene strukture, oblika i sastava, koji nisu mineralne sirovine;

43) održivo korišćenje prirodnih dobara i/ili resursa je korišćenje komponenata biodiverziteta ili geodiverziteta na način i u obimu koji ne vodi ka dugoročnom smanjenju biodiverziteta, odnosno geodiverziteta, održavajući njihov potencijal radi zadovoljenja potreba i težnji sadašnjih i budućih generacija;

43A) OCENA PRIHVATLjIVOSTI JE POSTUPAK KOJIM SE PROCENjUJE DA LI POSTOJI VEROVATNOĆA DA SPROVOĐENjE PLANOVA, OSNOVA, PROGRAMA, PROJEKATA, RADOVA I AKTIVNOSTI, KOJI SAMI ILI U KOMBINACIJI SA DRUGIM PLANOVIMA, OSNOVAMA, PROGRAMIMA, PROJEKTIMA, RADOVIMA I AKTIVNOSTIMA, MOGU IMATI ZNAČAJAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNIH PODRUČJA;

44) očuvanje prirode je niz mera i aktivnosti koje se sprovode radi zaštite ili obnavljanja prirodnih staništa i populacija divljih vrsta u cilju očuvanja njihovog povoljnog stanja, prirodnih ekosistema i predeone raznovrsnosti;

45) oštećenje prirode jeste pojava nastala usled menjanja prirodnih procesa u tolikoj meri da je narušena prirodna ravnoteža ili su uništene prirodne vrednosti. Oštećenje prirode može biti uzrokovano prirodnim i veštačkim procesima, pojavama i nepogodama (klizišta, odroni, zemljotresi, poplave, požari itd.);

46) paratip je primerak vrste koji je određen pre opisivanja nominalne vrste;

47) plan upravljanja zaštićenog područja je dokument kojim subjekat zadužen za upravljanje zaštićenim područjem planira mere i aktivnosti zaštite, očuvanja, unapređenja i korišćenja zaštićenog područja;

48) planovi upravljanja prirodnim resursima i dobrima su planske i/ili programske osnove za upravljanje, gazdovanje i korišćenje prirodnih resursa i dobara u privredne, socijalne i ekološke namene i/ili svrhe propisane na osnovu posebnih zakona;

49) pećinski nakit su različiti oblici i pojave taloženja kristalnog kalcijum karbonata u speleološkim objektima (stalaktiti, heliktiti, stalagmiti, stubovi, salivi, draperije, kadice i drugo);

50) pećinski sediment je u speleološkim objektima nataložen ili na drugi način odložen rečni materijal (pesak, šljunak), glina, drobina, blokovi stena i bigar;

51) povoljno stanje vrste je stanje u kojem populacije vrste imaju perspektivu dugoročnog opstanka kao životno sposobni deo prirodnog ekološkog sistema i kada se ekološko područje rasprostranjenosti vrste ne smanjuje niti postoji verovatnoća da će se u predvidljivoj budućnosti smanjiti;

52) povoljno stanje TIPA prirodnog staništa je stanje TIPA prirodnog staništa u kojem je njegovo područje rasprostranjenosti stabilno ili je u porastu, kada su specifična struktura i funkcije neophodne za dugoročno očuvanje prisutni ili će biti prisutni u predvidljivoj budućnosti i kada je status zaštite njihovih tipičnih vrsta povoljan. Prirodno stanište je ugroženo ako nije u povoljnom stanju i/ili mu preti nestanak;

53) pokretna zaštićena prirodna dokumenta su delovi geološkog, paleontološkog i biološkog nasleđa koji imaju izuzetan naučni i obrazovni značaj;

54) populacija je prostorno i vremenski integrisana grupa jedinki iste vrste koja raspolaže zajedničkim skupom naslednih faktora, naseljava određeni prostor, pripada određenom ekosistemu, a u okviru koje su jedinke međusobno povezane prvenstveno odnosima reprodukcije;

55) praćenje stanja (monitoring) jeste plansko, sistematsko i kontinualno praćenje stanja prirode, odnosno delova biološke, geološke i predeone raznovrsnosti, kao deo celovitog sistema praćenja stanja elemenata životne sredine u prostoru i vremenu;

56) predeo je određena teritorija čiji karakter predstavlja specifičan spoj prirodnih i stvorenih vrednosti karakterističnih za dati region;

57) predeoni elemenat je najmanja, relativno homogena ekološka jedinica strukture predela, bilo prirodnog ili antropogenog porekla;

58) predeona raznovrsnost je strukturiranost prostora nastala u interakciji (međudejstvu) prirodnih i/ili stvorenih predeonih elemenata određenih bioloških, klimatskih, geoloških, geomorfoloških, pedoloških, hidroloških, kulturno-istorijskih i socioloških obeležja;

58A) PRIORITETNI TIPOVI STANIŠTA I PRIORITETNE VRSTE SU ONI TIPOVI STANIŠTA I VRSTE KOJI SU KAO TAKVI UTVRĐENI U REPUBLICI SRBIJI U SKLADU SA OPŠTEPRIHVAĆENIM PRAVILIMA MEĐUNARODNOG PRAVA I POTVRĐENIM MEĐUNARODNIM UGOVORIMA ;

59) priroda predstavlja jedinstvo geosfere i biosfere, izloženo atmosferskim promenama i različitim uticajima i obuhvata prirodna dobra i prirodne vrednosti koje se iskazuju biološkom, geološkom i predeonom raznovrsnošću;

60) prirodne vrednosti su prirodni resursi kao obnovljive ili neobnovljive geološke, hidrološke i biološke vrednosti koji se, direktno ili indirektno, mogu koristiti ili upotrebiti, a imaju realnu ili potencijalnu ekonomsku vrednost i prirodna dobra kao delovi prirode koji zaslužuju posebnu zaštitu;

61) prirodna ravnoteža je stanje međusobno uravnoteženih odnosa i uticaja živih bića među sobom i s njihovim staništem. Prirodna ravnoteža je narušena, kada se poremeti kvantitativna ili kvalitativna struktura životnih zajednica, ošteti ili uništi stanište, uništi ili promeni sposobnost delovanja ekološkog sastava, prekine međusobna povezanost pojedinih ekoloških sastava ili prouzrokuje značajnija izolovanost pojedinih populacija;

62) ranjiva vrsta je ona vrsta koja se suočava s visokom verovatnoćom da će iščeznuti u prirodnim uslovima u nekoj srednje bliskoj budućnosti;

63) režim zaštite jeste skup mera i uslova kojima se određuje način i stepen zaštite, korišćenja, uređenja i unapređenja zaštićenog prirodnog dobra;

64) reintrodukcija je metod zaštite i očuvanja biološke raznovrsnosti veštačkim vraćanjem vrste na nekadašnja staništa sa kojih je iščezla ili na staništa na kojima je brojnost njene populacije drastično smanjena;

65) reliktna vrsta je ona vrsta koja je u dalekoj prošlosti imala široko rasprostranjenje, a čiji je današnji areal (ostatak) sveden na prostorno male delove;

66) sanacija prirode su mere koje se preduzimaju za zaustavljanje oštećenja prirode, poboljšanja stanja i funkcionalnosti;

67) sintipovi fosila su svi primerci iz jedne serije za koju ne postoji holotip;

68) speleološki objekat je podzemna šupljina u obliku kanala, hodnika i dvorana različitih dimenzija, nagiba i izgleda nastala prirodnim procesima prvenstveno u krečnjacima i dolomitima ali i u drugim stenama;

69) stanište (biotop) jesu kopnena ili vodena područja koja se ističu svojim geografskim, abiotičkim i biotičkim svojstvima, bilo da su u potpunosti ekološka ili poluekološka;

STANIŠTE JE GEOGRAFSKI JASNO ODREĐEN PROSTOR U KOME KONKRETNA ZAJEDNICA BILjAKA, ŽIVOTINjA, GLjIVA I MIKROORGANIZAMA (BIOCENOZA) STUPA U INTERAKCIJU SA ABIOTIČKIM FAKTORIMA (ZEMLjIŠTA, KLIMA, KOLIČINA I KVALITET VODE I DR.) FORMIRAJUĆI FUKCIONALNU CELINU;

70) stanište vrste je okruženje određeno posebnim abiotičkim i biotičkim faktorima, u kome živi vrsta u bilo kojoj fazi svog biološkog ciklusa;

STANIŠTE VRSTE SU ONA STANIŠTA U KOJIMA POPULACIJE KONKRETNE VRSTE IMAJU USLOVE ZA OPSTANAK U DUŽEM VREMENSKOM PERIODU, ODNOSNO PROSTOR U KOME KONKRETNA VRSTA REALIZUJE BILO KOJU FAZU SVOG ŽIVOTNOG CIKLUSA;

71) stenoendemit je vrsta čije je rasprostranjenje ograničeno na veoma malo područje, odnosno jedan lokalitet (planinski vrh, greben, klisura i slično);

71A) TIP STANIŠTA JE SKUP ILI GRUPA STANIŠTA KOJA SU PO SVOJIM BIOTIČKIM I ABIOTIČKIM KARAKTERISTIKAMA VEOMA SLIČNA;

72) tipovi predela su kategorije predela čija je jedinstvenost i kvalitet određen ekološkim, strukturnim, fiziognomskim, istorijskim, socio-ekonomskim i estetskim obeležjima;

73) ugrožena vrsta jeste ona vrsta koja se suočava sa visokom verovatnoćom da će iščeznuti u prirodnim uslovima u bliskoj budućnosti što se utvrđuje u skladu sa opšteprihvaćenim međunarodnim kriterijumima;

74) unapređenje prirode je niz mera i aktivnosti koje su potrebne za obnavljanje prirodnih staništa i populacija kako bi se oni doveli u povoljno prirodno stanje, kao i niz aktivnosti na revitalizaciji i sanaciji prirodnih ekosistema i predela;

75) fosili su ostaci, sačuvani u celini ili delovima, biljnih i životinjskih organizama koji su živeli u prošlosti, uključujući i tragove izumrlih organizama, a služe kao materijalni dokazi na osnovu kojih se pouzdano rekonstruiše geološka prošlost;

76) holotip fosila je vrsta koja je određena i služi kao etalon za sve druge odredbe i taj jedan primerak se čuva u Prirodnjačkom muzeju;

77) holotip je originalni primerak na osnovu koga je dat opis vrste i njeno ime;

78) crvena knjiga je naučnostručna studija ugroženih divljih vrsta raspoređenih po kategorijama ugroženosti i faktorima ugrožavanja;

79) crvena lista je spisak ugroženih divljih vrsta raspoređenih po kategorijama ugroženosti.

1. Planiranje, uređenje i korišćenje prostora,prirodnih resursa, zaštićenih područja I EKOLOŠKE MREŽE

Član 8.

Planiranje, uređenje i korišćenje prostora, prirodnih resursa, i zaštićenih područja I EKOLOŠKE MREŽE sprovodi se na osnovu prostornih i urbanističkih planova, planske i projektne dokumentacije, osnova i programa upravljanja i korišćenja prirodnih resursa i dobara u rudarstvu, energetici, saobraćaju, vodoprivredi, poljoprivredi, šumarstvu, lovstvu, ribarstvu, turizmu i drugim delatnostima od uticaja na prirodu, u skladu sa merama i uslovima zaštite prirode.

Korišćenje prostora, prirodnih resursa i zaštićenih područja dozvoljeno je na način predviđen ovim i drugim zakonima.

NOSILAC PROJEKTA, ODNOSNO PRAVNO LICE, PREDUZETNIK I FIZIČKO LICE KOJE KORISTI PRIRODNE RESURSE, OBAVLjA GRAĐEVINSKE I DRUGE RADOVE, AKTIVNOSTI I INTERVENCIJE U PRIRODI DUŽNO JE DA POSTUPA U SKLADU SA MERAMA ZAŠTITE PRIRODE UTVRĐENIM U PLANOVIMA, OSNOVAMA I PROGRAMIMA I U SKLADU SA PROJEKTNO-TEHNIČKOM DOKUMENTACIJOM, NA NAČIN DA SE IZBEGNU ILI NA NAJMANjU MERU SVEDU UGROŽAVANjE I OŠTEĆENjE PRIRODE.

PRAVNO LICE, PREDUZETNIK I FIZIČKO LICE IZ STAVA 3. OVOG ČLANA DUŽNO JE DA PO PRESTANKU RADOVA I AKTIVNOSTI IZVRŠI SANACIJU ODNOSNO REKULTIVACIJU U SKLADU SA OVIM ZAKONOM I DRUGIM PROPISIMA.

Uslovi zaštite prirode u planovima, osnovama i programima

Član 9.

Planovi, osnove i programi iz člana 8. ovog zakona sadrže uslove zaštite prirode, a naročito:

uslove za očuvanje biološke, geološke i predeone raznovrsnosti;

pregled zaštićenih i evidentiranih prirodnih dobara;

uslove zaštite i očuvanja prirode i zaštićenih prirodnih dobara.

Uslove zaštite prirode iz stava 1. ovog člana nadležni organ pribavlja od zavoda za zaštitu prirode (u daljem tekstu: zavod), na način i po postupku za donošenje planova i programa propisanim ovim zakonom i posebnim propisima.

Uslove zaštite prirode zavod dostavlja podnosiocu zahteva i ministarstvu nadležnom za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo), organu nadležnom za poslove zaštite životne sredine autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave.

Rok važenja izdatih uslova zaštite prirode je dve godine od dana dostavljanja podnosiocu zahteva.

USLOVI ZAŠTITE PRIRODE

Član 9.

U POSTUPKU IZRADE PLANOVA, OSNOVA, PROGRAMA, PROJEKATA, RADOVA I AKTIVNOSTI IZ ČLANA 8. OVOG ZAKONA PRIBAVLjAJU SE USLOVI ZAŠTITE PRIRODE KOJE IZDAJE NADLEŽNI ZAVOD ZA ZAŠTITU PRIRODE (U DALjEM TEKSTU: ZAVOD).

AKT O USLOVIMA ZAŠTITE PRIRODE SADRŽI NAROČITO:

1) PODATKE O PRIRODNIM VREDNOSTIMA, POSEBNO BILjNOG I ŽIVOTINjSKOG SVETA, OBJEKATA GEONASLEĐA I PREDELA U GRANICAMA PROSTORNOG OBUHVATA DOKUMENTA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA I PROSTORNOM OKRUŽENjU;

2) PODATKE O ZAŠTIĆENIM PRIRODNIM DOBRIMA, UKLjUČUJUĆI PRIRODNA DOBRA PLANIRANA ZA ZAŠTITU I U POSTUPKU ZAŠTITE;

3) PODATKE O EKOLOŠKI ZNAČAJNIM PODRUČJIMA I TIPOVIMA STANIŠTA;

4) PODATKE O USTANOVLjENIM REŽIMIMA I MERAMA ZAŠTITE I KORIŠĆENjA PRIRODNIH VREDNOSTI I DOBARA I EKOLOŠKI ZNAČAJNIH PODRUČJA;

5) PROCENU DA LI SE PLANIRANI RADOVI I AKTIVNOSTI MOGU REALIZOVATI SA STANOVIŠTA CILjEVA ZAŠTITE PRIRODE I DONETIH PROPISA I DOKUMENATA;

6) USLOVE ODNOSNO ZABRANE I OGRANIČENjA POD KOJIMA SE PLANIRANI RADOVI I AKTIVNOSTI MOGU REALIZOVATI;

7) BIOLOŠKE, TEHNIČKE I TEHNOLOŠKE MERE ZAŠTITE PRIRODE KOJE TREBA PRIMENITI;

8) PRAVNI I STRUČNI OSNOV ZA UTVRĐENE USLOVE I MERE.

UZ ZAHTEV ZA IZDAVANjE AKTA O USLOVIMA ZAŠTITE PRIRODE PRILAŽU SE:

1) PODACI O VRSTI I NOSIOCU IZRADE DOKUMENTA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA I INVESTITORU;

2) PODACI O LOKACIJI I PROSTORNOM OBUHVATU SA ODGOVARAJUĆIM KARTOGRAFSKIM I GRAFIČKIM PRILOZIMA, A ZA PROJEKTE I SA KOPIJOM KATASTARSKOG PLANA;

3) KRATAK OPIS CILjEVA ZBOG KOJIH SE DOKUMENT IZRAĐUJE, NAMERAVANIH AKTIVNOSTI NA NjEGOVOJ REALIZACIJI I GLAVNIH OČEKIVANIH REZULTATA, A ZA PROJEKAT IDEJNO REŠENjE.

AKT O USLOVIMA ZAŠTITE PRIRODE ZAVOD IZDAJE REŠENjEM.

UKOLIKO PODNOSILAC ZAHTEVA U ROKU OD DVE GODINE OD DANA DOSTAVLjANjA AKTA NE OTPOČNE RADOVE I AKTIVNOSTI ZA KOJE JE AKT O USLOVIMA ZAŠTITE PRIRODE IZDAT, DUŽAN JE DA PRIBAVI NOVI AKT.

ZA PRIKUPLjANjE I PROCENU INFORMACIJA NEOPHODNIH ZA IZDAVANjE AKTA O USLOVIMA ZAŠTITE PRIRODE PLAĆA SE NAKNADA.

VISINU I NAČIN OBRAČUNA I NAPLATE NAKNADE IZ STAVA 6. OVOG ČLANA, OBVEZNIKE NAKNADE I OSLOBAĐANjE ILI UMANjENjE OD OBAVEZE PLAĆANjA NAKNADE UTVRĐUJE ZAVOD UZ SAGLASNOST VLADE.

NA AKT O USLOVIMA ZAŠTITE PRIRODE MOŽE SE IZJAVITI ŽALBA MINISTARSTVU NADLEŽNOM ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE (U DALjEM TEKSTU: MINISTARSTVO) U ROKU OD 15 DANA, A NA TERITORIJI AUTONOMNE POKRAJINE ORGANU NADLEŽNOM ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE AUTONOMNE POKRAJINE.

ORGAN NADLEŽAN ZA DONOŠENjE ODNOSNO USVAJANjE DOKUMENTA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA PRIBAVLjA AKT O ISPUNjENOSTI USLOVA ZAŠTITE PRIRODE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.”

Obaveze nosioca projekta i korisnika prirodnih resursa

Član 10.

Nosilac projekta, odnosno pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje koristi prirodne resurse, obavlja građevinske i druge radove, aktivnosti i intervencije u prirodi dužno je da postupa u skladu sa merama zaštite prirode utvrđenim u planovima, osnovama i programima i u skladu sa projektno-tehničkom dokumentacijom, na način da se izbegnu ili na najmanju meru svedu ugrožavanje i oštećenje prirode.

Za projekte za koje je utvrđena obaveza izrade procene uticaja projekta na životnu sredinu uslovi zaštite prirode su sastavni deo procene uticaja na životnu sredinu.

Projekti, radovi i aktivnosti za koje se sprovodi postupak procene uticaja na životnu sredinu, kao i oni koji ne podležu postupku procene uticaja na životnu sredinu ili za koje je doneta odluka da nije potrebno sprovođenje postupka procene uticaja projekta na životnu sredinu, a koji sami ili sa drugim projektima, radovima ili aktivnostima mogu imati značajan uticaj na integritet ekološki značajnog područja sa stanovišta ciljeva očuvanja, obavezno podležu davanju saglasnosti od strane Ministarstva.

Saglasnost iz stava 3. ovog člana Ministarstvo će izdati samo ukoliko u svetlu svih raspoloživih dokaza i obaveznog mišljenja zavoda utvrdi da projekti, radovi i aktivnosti iz stava 3. ovog člana ne mogu imati značajan uticaj na integritet ekološki značajnog područja sa stanovišta ciljeva očuvanja.

U slučaju sumnje smatraće se da projekti, radovi i aktivnosti iz stava 3. ovog člana mogu imati značajan uticaj na integritet ekološki značajnog područja sa stanovišta ciljeva očuvanja.

Izuzetno od stava 4. ovog člana, Ministarstvo će dati saglasnost za projekte, radove i aktivnosti iz stava 3. ovog člana pod sledećim uslovima:

ukoliko postoje imperativni razlozi javnog interesa koji se odnose na zaštitu zdravlja ljudi i javne sigurnosti, na korisne efekte od primarne važnosti za životnu sredinu ili druge imperativne razloge od javnog interesa koji pretežu u odnosu na interes očuvanja;

ukoliko ne postoji drugo zadovoljavajuće rešenje;

ukoliko su preduzete kompenzacijske mere iz člana 12. ovog zakona, neophodne za očuvanje sveukupne koherentnosti ekološke mreže.

Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice iz st.1. i 3. ovog člana dužno je da po prestanku radova i aktivnosti izvrši sanaciju odnosno rekultivaciju u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima.

OCENA PRIHVATLjIVOSTI

ČLAN 10.

UKOLIKO SE U POSTUPKU IZDAVANjA USLOVA ZAŠTITE PRIRODE IZ ČLANA 9. UTVRDI DA PLANOVI, OSNOVE, PROGRAMI, PROJEKTI, RADOVI I AKTIVNOSTI MOGU IMATI ZNAČAJAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA, MINISTARSTVO, ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE AUTONOMNE POKRAJINE, ODNOSNO ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE, SPROVODI OCENU PRIHVATLjIVOSTI.

ZA PLANOVE, OSNOVE I PROGRAME ZA KOJE SE U SKLADU SA POSEBNIM ZAKONOM SPROVODI POSTUPAK STRATEŠKE PROCENE I ZA PROJEKTE, RADOVE I AKTIVNOSTI ZA KOJE SE U SKLADU SA POSEBNIM ZAKONOM SPROVODI POSTUPAK PROCENE UTICAJA, OCENA PRIHVATLjIVOSTI SPROVODI SE U OKVIRU TIH POSTUPAKA.

U SLUČAJU KADA SE NA OSNOVU OCENE PRIHVATLjIVOSTI UTVRDI DA PLANOVI, OSNOVE, PROGRAMI, PROJEKTI, RADOVI I AKTIVNOSTI MOGU IMATI ZNAČAJAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA, NADLEŽNI ORGAN ĆE ODBITI DAVANjE SAGLASNOSTI.

U SLUČAJU KADA SE NA OSNOVU OCENE PRIHVATLjIVOSTI UTVRDI DA PLANOVI, OSNOVE, PROGRAMI, PROJEKTI, RADOVI I AKTIVNOSTI MOGU IMATI ZNAČAJAN UTICAJ NA CILjEVE OČUVANjA I CELOVITOST EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA, NADLEŽNI ORGAN ĆE DATI SAGLASNOST, SAMO POD SLEDEĆIM USLOVIMA:

1) UKOLIKO NE POSTOJI DRUGO ALTERNATIVNO REŠENjE;

2) U ODNOSU NA EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA U KOJIMA SE NALAZI MAKAR JEDAN PRIORITETNI TIP STANIŠTA I/ILI PRIORITETNA VRSTA, SAMO UKOLIKO POSTOJE RAZLOZI PREOVLADAVAJUĆEG JAVNOG INTERESA KOJI SE ODNOSE NA ZAŠTITU ZDRAVLjA LjUDI I JAVNE SIGURNOSTI, NA KORISNE EFEKTE OD PRIMARNE VAŽNOSTI ZA ŽIVOTNU SREDINU; U ODNOSU NA SVA OSTALA EKOLOŠKI VAŽNA PODRUČJA SAMO UKOLIKO POSTOJE DRUGI RAZLOZI OD JAVNOG INTERESA, UKLjUČUJUĆI INTERESE SOCIJALNE ILI EKONOMSKE PRIRODE, KOJI PRETEŽU U ODNOSU NA INTERES OČUVANjA OVIH PODRUČJA;

3) UKOLIKO JE MOGUĆE PREDUZETI KOMPENZACIJSKE MERE IZ ČLANA 12. OVOG ZAKONA, NEOPHODNE ZA OČUVANjE SVEUKUPNE KOHERENTNOSTI EKOLOŠKE MREŽE.

VLADA BLIŽE PROPISUJE POSTUPAK, SADRŽINU, ROKOVE, NAČIN SPROVOĐENjA OCENE PRIHVATLjIVOSTI U ODNOSU NA CILjEVE OČUVANjA EKOLOŠKI ZNAČAJNOG PODRUČJA, KAO I NAČIN OBAVEŠTAVANjA JAVNOSTI, UTVRĐIVANjA PREOVLADAVAJUĆEG JAVNOG INTERESA I KOMPENZACIJSKIH MERA.”

Ublažavanje štetnih posledica na prirodu

Član 12.

Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje realizacijom projekta, radova ili aktivnosti iz člana 10. ovog zakona izazove štetne posledice na ekološku mrežu ili zaštićenom prirodnom dobru u kojem se sprovode strogi režimi zaštite u skladu sa članom 35. ovog zakona, dužno je da sprovede kompenzacijske mere.

RADI UBLAŽAVANjA ŠTETNIH POSLEDICA NA PRIRODU, KOJE MOGU NASTATI ILI SU NASTALE REALIZACIJOM PROJEKATA, RADOVA ILI AKTIVNOSTI NA ZAŠTIĆENOM PRIRODNOM DOBRU ILI PODRUČJU EKOLOŠKE MREŽE, PRAVNO LICE, PREDUZETNIK I FIZIČKO LICE ODNOSNO NOSILAC PROJEKTA, DUŽNO JE DA SPROVEDE KOMPENZACIJSKE MERE U SKLADU SA REŠENjEM KOJE DONOSI MINISTARSTVO NA PREDLOG ZAVODA.

Kompenzacijske mere određuju se u zavisnosti od predviđenih ili prouzrokovanih oštećenja prirode, i to:

1) uspostavljanjem novog lokaliteta koje ima iste ili slične osobine kao oštećeni lokalitet;

2) uspostavljanjem drugog lokaliteta značajnog za očuvanje biološke i predeone raznovrsnosti, odnosno za zaštitu prirodnog dobra;

3) novčanom naknadom u vrednosti prouzrokovanog oštećenja lokaliteta u slučaju da nije moguće sprovesti kompenzacijske ili mere sanacije.

Kompenzacijske mere iz stava 1. ovog člana utvrđuje Ministarstvo.

KRITERIJUME, POSTUPAK I NAČIN UTVRĐIVANjA KOMPENZACIJSKIH MERA PROPISUJE MINISTAR.

Pri određivanju kompenzacijskih mera prednost ima nadoknađivanje novim lokalitetom koji ima iste ili slične osobine kao i oštećeni lokalitet.

ZA EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA EVROPSKE UNIJE NATURA 2000 JEDINA KOMPENZACIJSKA MERA JESTE USPOSTAVLjANjE NOVOG LOKALITETA, U SMISLU TAČKE 1. STAVA 2. OVOG ČLANA.

Novčani iznos na ime kompenzacijskih mera uplaćuje se na račun propisan za uplatu javnih prihoda budžeta Republike Srbije i koristi se preko Fonda za zaštitu životne sredine isključivo za finansiranje projekata zaštite prirode.

Otklanjanje štetnih posledica

Član 13.

Ako su projekti ili aktivnosti u prirodi izvedene bez utvrđenih uslova zaštite prirode ili suprotno datim uslovima zaštite prirode, zbog čega su nastala oštećenja prirode i zaštićenih prirodnih dobara, nosilac projekta ili aktivnosti odnosno, korisnik prirodnih resursa, dužan je da bez odlaganja i o svom trošku otkloni štetne posledice svog delovanja, po načelima objektivne odgovornosti.

AKO NOSILAC AKTIVNOSTI IZ STAVA 1. OVOG ČLANA NE OTKLONI ŠTETNE POSLEDICE SVOG DELOVANjA ILI NE POSTUPI U SKLADU SA REŠENjEM IZ ČLANA 12. OVOG ZAKONA KOJIM SU UTVRĐENE KOMPENZACIJSKE MERE, MINISTARSTVO ĆE ISTE SPROVESTI NA NjEGOV TROŠAK I REŠENjEM UTVRDITI OBAVEZU NA NAKNADU ŠTETE I VISINU TROŠKOVA IZVRŠENjA.

PROCENU NASTALE ŠTETE, KAO I NAČIN OTKLANjANjA ŠTETNIH POSLEDICA MINISTARSTVU PREDLAŽE ZAVOD.

Zaštita vrsta

Član 15.

Zaštita vrsta se ostvaruje sprovođenjem mera i aktivnosti na očuvanju samih vrsta, njihovih populacija i staništa, ekosistema i koridora koji ih povezuju.

ZAŠTITA PTICA I MIGRATORNIH VRSTA OSTVARUJE SE SPROVOĐENjEM MERA POTREBNIH ZA OČUVANjE, ODRŽAVANjE I OBNOVU DOVOLjNE RAZNOVRSNOSTI I RASPROSTRANjENOSTI NjIHOVIH STANIŠTA, IZBEGAVANjE ZAGAĐENjA ILI NARUŠAVANjA KVALITETA STANIŠTA I PODSTICANjE ISTRAŽIVANjA I UPRAVLjANjA.

ZA OČUVANjE MALIH BIOTOPA I STANIŠTA PREDUZIMAJU SE MERE KOJE UKLjUČUJU STVARANjE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA, ODRŽAVANjE I UPRAVLjANjE STANIŠTIMA UNUTAR ZAŠTIĆENIH PODRUČJA, OBNOVU UNIŠTENIH BIOTOPA I STVARANjE NOVIH BIOTOPA.

Zaštita staništa

Član 16.

Zaštita staništa vrši se sprovođenjem mera i aktivnosti na zaštiti i očuvanju prirode, održivom korišćenju prirodnih resursa i zaštićenih prirodnih dobara, planiranjem i uređivanjem prostora.

Ministar bliže utvrđuje kriterijume za izdvajanje tipova staništa, vrste tipova staništa, osetljive, ugrožene, retke i za zaštitu prioritetne tipove staništa i mere zaštite za očuvanje tipova staništa.

Spisak tipova staništa, vrste tipova staništa, osetljive, ugrožene, retke i za zaštitu prioritetne tipove staništa i kartu staništa kojom se dokumentuju tipovi staništa, utvrđuje zavod u saradnji sa naučnim i stručnim institucijama registrovanim za istraživanja iz oblasti zaštite prirode.

Praćenje stanja staništa iz stava 3. ovog člana obavlja zavod i/ili druge stručne i naučne institucije po ovlašćenju Ministarstva.

ZAŠTITA STANIŠTA VRŠI SE SPROVOĐENjEM MERA I AKTIVNOSTI NA ZAŠTITI I OČUVANjU PRIRODE, ODRŽIVOM KORIŠĆENjU PRIRODNIH RESURSA I ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA I OČUVANjEM EKOLOŠKI ZNAČAJNIH PODRUČJA.

MINISTAR PROPISUJE KRITERIJUME ZA IZDVAJANjE UGROŽENIH, RETKIH I OSETLjIVIH STANIŠTA I TIPOVA STANIŠTA OD POSEBNOG ZNAČAJA ZA OČUVANjE, MERE ZAŠTITE ZA NjIHOVO OČUVANjE I UTVRĐUJE SPISAK TIPOVA STANIŠTA U REPUBLICI SRBIJI.

TIPOVI STANIŠTA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA DOKUMENTUJU SE KARTOM STANIŠTA I GIS BAZOM PODATAKA.

KARTA STANIŠTA SE OBJAVLjUJE NA INTERNET STRANICI MINISTARSTVA I ZAVODA ZA ZAŠTITU PRIRODE SRBIJE.

UPRAVLjANjE GIS BAZOM, PRIKUPLjANjE PODATAKA I STALNO AŽURIRANjE OBEZBEĐUJE ZAVOD I DRUGE STRUČNE I NAUČNE ISNTITUCIJE KOJE OVLASTI MINISTAR.

Zaštita šumskih, vlažnih i vodenih ekosistema istaništa unutar agroekosistema

Član 18.

Očuvanje biološke raznovrsnosti šumskih ekosistema obavlja se radi jačanja opštekorisnih funkcija šuma, u skladu sa zakonom.

Gazdovanje šumama mora se zasnivati na načelima održivog razvoja i očuvanja biološke raznovrsnosti, očuvanja prirodnog sastava, strukture i funkcije šumskih ekosistema, saglasno uslovima zaštite prirode koji su sastavni deo šumskih osnova.

Radi obogaćivanja biološke i predeone raznovrsnosti u gazdovanju šumama postupa se na način da se u najvećoj meri očuvaju šumske čistine (livade, pašnjaci i drugo) i šumski rubovi.

U vlažnim i vodenim ekosistemima SA OBALNIM POJASOM zabranjene su radnje, aktivnosti i delatnosti kojima se ugrožava hidrološka pojava ili opstanak i očuvanje biološke raznovrsnosti.

Količinu vode u vlažnim i vodenim ekosistemima koja je nužna za očuvanje hidrološke pojave i opstanak biološke raznovrsnosti određuje ministarstvo nadležno za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, po prethodno pribavljenom mišljenju Ministarstva.

KOLIČINU VODE U VLAŽNIM I VODENIM EKOSISTEMIMA, IZVAN ZAŠTIĆENIH PODRUČJA, KOJA JE NUŽNA ZA OČUVANjE HIDROLOŠKE POJAVE I OPSTANAK BIOLOŠKE RAZNOVRSNOSTI ODREĐUJE MINISTARSTVO NADLEŽNO ZA POSLOVE POLjOPRIVREDE, ŠUMARSTVA I VODOPRIVREDE, PO PRETHODNO PRIBAVLjENOM MIŠLjENjU MINISTARSTVA, A U ZAŠTIĆENIM PODRUČJIMA I PODRUČJIMA EKOLOŠKE MREŽE MINISTARSTVO, PO PREDHODNO PRIBAVLjENOM MIŠLjENjU MINISTARSTVA NADLEŽNOG ZA POSLOVE POLjOPRIVREDE, ŠUMARSTVA I VODOPRIVREDE.

Očuvanje biološke i predeone raznovrsnosti staništa unutar agroekosistema i drugih neautonomnih i poluautonomnih ekosistema sprovodi se prvenstveno očuvanjem i zaštitom rubnih staništa, živica, međa, pojedinačnih stabala, grupe stabala, bara i livadskih pojaseva, kao i drugih ekosistema sa očuvanom ili delimično izmenjenom drvenastom, žbunastom, livadskom ili močvarnom vegetacijom.

Prilikom ukrupnjavanja poljoprivrednog zemljišta mora se voditi računa o očuvanju postojećih i stvaranju novih rubnih staništa radi obezbeđenja biološke i predeone raznovrsnosti ekosistema.

Upotreba bioloških, biotehničkih i hemijskih sredstavau zaštiti ekosistema i zaštićenim područjima

Član 19.

Radi zaštite ekosistema dozvoljena je upotreba BIOLOŠKIH, BIOTEHNIČKIH I HEMIJSKIH SREDSTAVA sredstava za zaštitu bilja u skladu sa zakonom.

U zaštićenim područjima mogu se koristiti biološka i biotehnička sredstva za zaštitu bilja radi očuvanja biološke raznovrsnosti.

Zabranjuje se upotreba hemijskih sredstava u zaštićenim područjima.

HEMIJSKA SREDSTVA U ZAŠTIĆENIM PODRUČJIMA MOGU SE KORISTITI U SKLADU SA PROPISANIM REŽIMIMA ZAŠTITE UZ ODOBRENjE MINISTARSTVA NADLEŽNOG ZA POSLOVE POLjOPRIVREDE, ŠUMARSTVA I VODOPRIVREDE A UZ SAGLASNOST MINISTARSTVA.

Izuzetno od stava 3. ovog člana hemijska sredstva za zaštitu bilja mogu se koristiti jedino u slučaju suzbijanja karantinskih ili regulisanih nekarantinskih štetnih organizama ili drugih štetnih organizama koji mogu prouzrokovati veće ekonomske štete i to ukoliko ne postoji odgovarajuće biološko ili biotehničko sredstvo za zaštitu bilja, uz odobrenje ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede a uz saglasnost Ministarstva.

Zaštita predela

Član 26.

Predeli se prema svojim prirodnim i stvorenim obeležjima razvrstavaju u predeone tipove koji izražavaju raznolikost prirodne i kulturne baštine.

Zaštita predela podrazumeva planiranje i sprovođenje mera kojima se sprečavaju neželjene promene, narušavanje ili uništenje značajnih obeležja predela, njihove raznovrsnosti, jedinstvenosti i estetskih vrednosti i omogućavanje tradicionalnog načina korišćenja predela.

U planiranju i uređenju prostora, kao i u planiranju i korišćenju prirodnih resursa mora se obezbediti očuvanje značajnih i karakterističnih obeležja predela.

ZAŠTITA, UPRAVLjANjE I PLANIRANjE PREDELA ZASNIVA SE NA IDENTIFIKACIJI PREDELA I PROCENI NjIHOVIH ZNAČAJNIH I KARAKTERISTIČNIH OBELEŽJA.

MINISTAR PROPISUJE KRITERIJUME ZA IDENTIFIKACIJU PREDELA I NAČIN PROCENE NjIHOVIH ZNAČAJNIH I KARAKTERISTIČNIH OBELEŽJA.

Zaštićena područja

Član 28.

Područja koja imaju izraženu geološku, biološku, ekosistemsku i/ili predeonu raznovrsnost I KOJA SU ZNAČAJNA KAO STANIŠTA VRSTA PTICA I DRUGIH MIGRATORNIH VRSTA ZNAČAJNIH U SKLADU SA MEĐUNARODNIM PROPISIMA mogu se proglasiti za zaštićena područja od opšteg interesa.

Kriterijume i indikatore za proglašenje zaštićenih područja u skladu sa opšteprihvaćenim međunarodnim kriterijumima i indikatorima, propisaće ministar posebnim aktom, po prethodno pribavljenom mišljenju ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede i ministarstva nadležnog za poslove zaštite kulturnih dobara.

Zaštićena područja mogu se prekogranično povezivati sa zaštićenim područjima susednih država.

Plan upravljanja i mere zaštite zaštićenog područja koje je prekogranično povezano sa zaštićenim područjem susedne države, sporazumno se utvrđuje s nadležnim organima te države, a uz saglasnost Ministarstva.

Zone zaštite

Član 35.

Na zaštićenom području mogu se izdvojiti zone u kojima se sprovode sledeći režimi zaštite:

1) Ia stepena ( stroga zaštita;

2) Ib stepena ( stroga zaštita uz mogućnost upravljanja populacijama;

3) II stepena ( aktivna zaštita;

4) III stepena ( aktivna zaštita i mogućnost održivog korišćenja.

Režim zaštite Ia stepena – stroga zaštita se sprovodi na delu zaštićenog područja sa izvornim, neizmenjenim ili malo izmenjenim ekosistemima izuzetnog naučnog i praktičnog značaja kojom se omogućava isključivo prirodna sukcesija.

U Ia stepenu zaštite isključuju se svi oblici korišćenja prostora i aktivnosti osim naučnih istraživanja i kontrolisane edukacije. Izuzetak mogu biti interventne aktivnosti u akcidentnim situacijama, uz saglasnost Ministarstva.

Režim zaštite Ib stepena – stroga zaštita se sprovodi na delu zaštićenog područja sa izvornim, neizmenjenim ili malo izmenjenim ekosistemima velikog naučnog i praktičnog značaja.

U Ib stepenu zaštite moguća su isključivo naučna istraživanja, kontrolisana edukacija i aktivnosti usmerene ka očuvanju i unapređenju postojećeg stanja ekosistema (kontrolisano pašarenje, košenje, izmuljivanje, regulisanje vodnog režima i drugo).

Režim zaštite II stepena – zaštita se sprovodi na delu zaštićenog područja sa delimično izmenjenim ekosistemima velikog naučnog i praktičnog značaja.

U II stepenu zaštite moguće su upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja prirodnog dobra bez posledica po primarne vrednosti njegovih prirodnih staništa, populacija i ekosistema, kao i kontrolisane tradicionalne delatnosti koje tokom svog odvijanja nisu ugrozile primarne vrednosti prostora.

Režim zaštite III stepena – zaštita se sprovodi na delu zaštićenog područja sa delimično izmenjenim i/ili izmenjenim ekosistemima od naučnog i praktičnog značaja.

U III stepenu zaštite moguće je selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih resursa, upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja prirodnog dobra, održivo korišćenje, razvoj i unapređenje seoskih domaćinstava, uređenje objekata kulturno-istorijskog nasleđa i tradicionalnog graditeljstva, očuvanje tradicionalnih delatnosti lokalnog stanovništva, razvoj infrastrukture usklađene sa vrednostima, potencijalima i kapacitetima zaštićenog prostora namenjene razvoju ekološkog, ruralnog, zdravstvenog, sportsko-rekreativnog i ostalih vidova turizma u skladu sa principima održivog razvoja.

Režime zaštite predlaže zavod u studiji o zaštiti zaštićenog područja.

Na zaštićenom području mogu se izdvojiti zone u kojima se sprovode sledeći režimi zaštite:

1) Ia stepena ( stroga zaštita;

2) Ib stepena ( stroga zaštita uz mogućnost upravljanja populacijama;

3) II stepena ( aktivna zaštita;

4) III stepena ( aktivna zaštita i mogućnost održivog korišćenja.

Režim zaštite Ia stepena – stroga zaštita se sprovodi na delu zaštićenog područja sa izvornim, neizmenjenim ili malo izmenjenim ekosistemima izuzetnog naučnog i praktičnog značaja kojom se omogućava isključivo prirodna sukcesija.

U Ia stepenu zaštite isključuju se svi oblici korišćenja prostora i aktivnosti osim naučnih istraživanja i kontrolisane edukacije. Izuzetak mogu biti interventne aktivnosti u akcidentnim situacijama, uz saglasnost Ministarstva.

Režim zaštite Ib stepena – stroga zaštita se sprovodi na delu zaštićenog područja sa izvornim, neizmenjenim ili malo izmenjenim ekosistemima velikog naučnog i praktičnog značaja.

U Ib stepenu zaštite moguća su isključivo naučna istraživanja, kontrolisana edukacija i aktivnosti usmerene ka očuvanju i unapređenju postojećeg stanja ekosistema (kontrolisano pašarenje, košenje, izmuljivanje, regulisanje vodnog režima i drugo).

Režim zaštite II stepena – zaštita se sprovodi na delu zaštićenog područja sa delimično izmenjenim ekosistemima velikog naučnog i praktičnog značaja.

U II stepenu zaštite moguće su upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja prirodnog dobra bez posledica po primarne vrednosti njegovih prirodnih staništa, populacija i ekosistema, kao i kontrolisane tradicionalne delatnosti koje tokom svog odvijanja nisu ugrozile primarne vrednosti prostora.

Režim zaštite III stepena – zaštita se sprovodi na delu zaštićenog područja sa delimično izmenjenim i/ili izmenjenim ekosistemima od naučnog i praktičnog značaja.

U III stepenu zaštite moguće je selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih resursa, upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja prirodnog dobra, održivo korišćenje, razvoj i unapređenje seoskih domaćinstava, uređenje objekata kulturno-istorijskog nasleđa i tradicionalnog graditeljstva, očuvanje tradicionalnih delatnosti lokalnog stanovništva, razvoj infrastrukture usklađene sa vrednostima, potencijalima i kapacitetima zaštićenog prostora namenjene razvoju ekološkog, ruralnog, zdravstvenog, sportsko-rekreativnog i ostalih vidova turizma u skladu sa principima održivog razvoja.

Režime zaštite predlaže zavod u studiji o zaštiti zaštićenog područja.

REŽIMI ZAŠTITE

Član 35.

NA OSNOVU ODLIKA I STANjA PRIRODNIH VREDNOSTI, CILjEVA NjIHOVOG OČUVANjA I KORIŠĆENjA, NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU USPOSTAVLjA SE REŽIM ZAŠTITE I, II I/ILI III STEPENA.

REŽIM ZAŠTITE I STEPENA ZABRANjUJE KORIŠĆENjE PRIRODNIH RESURSA I IZGRADNjU OBJEKATA A RADOVE, I AKTIVNOSTI OGRANIČAVA NA NAUČNA ISTRAŽIVANjA I PRAĆENjE PRIRODNIH PROCESA, KONTROLISANU POSETU U OBRAZOVNE, REKREATIVNE I OPŠTEKULTURNE SVRHE I SPROVOĐENjE ZAŠTITNIH, SANACIONIH I DRUGIH NEOPHODNIH MERA U SLUČAJU POŽARA, ELEMENTARNIH NEPOGODA I UDESA, POJAVA BILjNIH I ŽIVOTINjSKIH BOLESTI I PRENAMNOŽAVANjA ŠTETOČINA.

REŽIM ZAŠTITE II STEPENA ZABRANjUJE IZGRADNjU INDUSTRIJSKIH, METALURŠKIH I RUDARSKIH OBJEKATA, ASFALTNIH BAZA, OBJEKATA ZA SKLADIŠTENjE I PRODAJU DERIVATA NAFTE I TEČNOG NAFTNOG GASA, TERMOELEKTRANA I VETROGENERATORA, LUKA I ROBNO-TRGOVINSKIH CENTARA, AERODROMA, USLUŽNIH SKLADIŠTA, MAGACINA I HLADNjAČA, VIKENDICA I DRUGIH PORODIČNIH OBJEKATA ZA ODMOR, EKSPLOATACIJU MINERALNIH SIROVINA, TRESETA I MATERIJALA REČNIH KORITA I JEZERA, PREORAVANjE PRIRODNIH TRAVNjAKA, PRIVREDNI RIBOLOV, UNOŠENjE INVAZIVNIH ALOHTONIH VRSTA, IZGRADNjU OBJEKATA ZA RECIKLAŽU I SPALjIVANjE OTPADA I OBRAZOVANjE DEPONIJA OTPADA, A OGRANIČAVA REGULACIJU I PREGRAĐIVANjE VODOTOKA, FORMIRANjE VODOAKUMULACIJA, MELIORICAIONE I DRUGE HIDROTEHNIČKE RADOVE, IZGRADNjU HIDROELEKTRANA, SOLARNIH ELEKTRANA I ELEKTRANA NA BIO-GAS, OBJEKATA TURISTIČKOG SMEŠTAJA, UGOSTITELjSTVA, NAUTIČKOG TURIZMA I TURISTIČKE INFRASTRUKTURE I UREĐENjE JAVNIH SKIJALIŠTA, IZGRADNjU OBJEKATA SAOBRAĆAJNE, ENERGETSKE, KOMUNALNE I DRUGE INFRASTRUKTURE, STAMBENIH I EKONOMSKIH OBJEKATA POLjOPRIVREDNIH GAZDINSTAVA, TRADICIONALNO KORIŠĆENjE KAMENA, GLINE I DRUGOG MATERIJALA ZA LOKALNE POTREBE, IZGRADNjU RIBNjAKA, OBJEKATA ZA KONVENCIONALNO GAJENjE DOMAĆIH ŽIVOTINjA I DIVLjAČI, RIBOLOV, LOV, SAKUPLjANjE GLjIVA, DIVLjIH BILjNIH I ŽIVOTINjSKIH VRSTA, GAZDOVANjE ŠUMAMA I ŠUMSKIM ZEMLjIŠTEM, FORMIRANjE ŠUMSKIH I POLjOPRIVREDNIH MONOKULTURA, UNOŠENjE VRSTA STRANIH ZA DIVLjI BILjNI I ŽIVOTINjSKI SVET REGIJE U KOJOJ SE NALAZI ZAŠTIĆENO PODRUČJE I PRIMENU HEMIJSKIH SREDSTAVA.

REŽIM ZAŠTITE III STEPENA ZABRANjUJE IZGRADNjU RAFINERIJA NAFTE I OBJEKATA HEMIJSKE INDUSTRIJE, METALURŠKIH I TERMOENERGETSKIH OBJEKATA, SKLADIŠTA NAFTE, NAFTNIH DERIVATA I PRIRODNOG GASA I UNOŠENjE INVAZIVNIH ALOHTONIH VRSTA A OGRANIČAVA IZGRADNjU DRUGIH INDUSTRIJSKIH I ENERGETSKIH OBJEKATA, ASFALTNIH BAZA, OBJEKATA TURISTIČKOG SMEŠTAJA I JAVNIH SKIJALIŠTA, INFRASTRUKTURNIH OBJEKATA, SKLADIŠTA INDUSTRIJSKE ROBE I GRAĐEVINSKOG MATERIJALA, VIKENDICA, EKSPLOATACIJU I PRIMARNU PRERADU MINERALNIH SIROVINA, OBRAZOVANjE DEPONIJA I DRUGIH OBJEKATA ZA UPRAVLjANjE OTPADOM, IZGRADNjU I NASELjA I ŠIRENjE NjIHOVIH GRAĐEVINSKIH PODRUČJA, LOV I RIBOLOV, FORMIRANjE ŠUMSKIH I POLjOPRIVREDNIH MONOKULTURA, PRIMENU HEMIJSKIH SREDSTAVA I DRUGE RADOVE I AKTIVNOSTI KOJI MOGU IMATI ZANAČAJAN NEPOVOLjAN UTICAJ NA PRIRODNE I DRUGE VREDNOSTI ZAŠTIĆENOG PODRUČJA.

REŽIMI ZAŠTITE I GRANICE DELOVA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA SA RAZLIČITIM REŽIMIMA ZAŠTITE UTVRĐUJU SE AKTOM O PROGLAŠENjU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA NA OSNOVU STUDIJE ZAŠTITE.

REŽIM ZAŠTITNE ZONE ZAŠTIĆENOG PODRUČJA ZABRANjUJE I OGRANIČAVA RADOVE I AKTIVNOSTI ZA KOJE SE (U POSTUPKU UTVRĐENOM ZAKONOM I DRUGIM PROPISIMA) UTVRDI DA MOGU IMATI ZNAČAJAN NEPOVOLjAN UTICAJ NA BIOLOŠKU RAZNOVRSNOST, VREDNOSTI GEONASLEĐA I PREDELA TOG ZAŠTIĆENOG PODRUČJA.

VLADA BLIŽE PROPISUJE REŽIME ZAŠTITE, POSTUPAK I NAČIN NjIHOVOG ODREĐIVANjA I OBJEKTE, RADOVE I AKTIVNOSTI KOJI SU ZABRANjENI ILI OGRANIČENI.

U NACIONALNOM PARKU MOGU SE, U SKLADU S POSEBNIM ZAKONOM ZABRANITI RADOVI I AKTIVNOSTI KOJI SU REŽIMIMA ZAŠTITE IZ OVOG ČLANA OGRANIČENI.

Ekološka mreža

Član 38.

Skup međusobno povezanih ili prostorno bliskih ekoloških područja koja omogućavaju slobodni protok gena i bitno doprinose očuvanju prirodne ravnoteže i biološke raznovrsnosti čine ekološku mrežu.

Unutar ekološke mreže njeni delovi se povezuju prirodnim ili veštačkim ekološkim koridorima.

Uspostavljanjem ekološke mreže obezbeđuje se povezivanje i očuvanje ekoloških područja, odnosno obnavljanje staništa kojima je narušeno povoljno stanje, kao i očuvanje ugroženih vrsta.

Uspostavljanje ekološke mreže je zasnovano na naučnim kriterijumima definisanim međunarodnim dokumentima čiji je Republika Srbija potpisnik.

Zavod u saradnji sa drugim stručnim i naučnim institucijama priprema dokumentaciju za uspostavljanje ekološke mreže.

Vlada na predlog Ministarstva utvrđuje ekološku mrežu, kao i način upravljanja, u skladu sa potvrđenim međunarodnim ugovorima.

EKOLOŠKU MREŽU ČINE: EKOLOŠKI ZNAČAJNA PODRUČJA, EKOLOŠKI KORIDORI I ZAŠTITNA ZONA UKOLIKO JE POTREBNA.

ZAVOD U SARADNjI SA DRUGIM STRUČNIM I NAUČNIM INSTITUCIJAMA PRIPREMA DOKUMENTACIJU ZA USPOSTAVLjANjE EKOLOŠKE MREŽE NA TERITORIJI REPUBLIKE SRBIJE U SKLADU SA KRITERIJUMIMA DEFINISANIM ZAKONOM, OPŠTEPRIHVAĆENIM PRAVILIMA MEĐUNARODNOG PRAVA I POTVRĐENIM MEĐUNARODNIM UGOVORIMA.

ZAVOD ZASNIVA I VODI DIGITALNU BAZU PODATAKA ZA EKOLOŠKU MREŽU KOJA SADRŽI I VEKTORSKI PRIKAZANE GRANICE PODRUČJA EKOLOŠKE MREŽE U ODGOVARAJUĆOJ RAZMERI DRŽAVNE KARTE.

VLADA UTVRĐUJE EKOLOŠKU MREŽU KAO I BLIŽI NAČIN NjENOG UPRAVLjANjA I FINANSIRANjA.

Ekološki značajna područja

Član 39.

Ekološka područja iz člana 38. ovog zakona su područja tipova staništa ili delova tipova staništa koja posebno doprinose očuvanju biološke raznovrsnosti, kao i staništa ugroženih vrsta i koja predstavljaju ekološki značajna područja.

Ekološki značajna područja iz stava 1. ovog člana su:

– očuvana područja koja se odlikuju izuzetnom biološkom raznovrsnošću i od međunarodnog su značaja;

– područja koja doprinose očuvanju biološke i predeone raznovrsnosti;

– područja tipova staništa koja su ugrožena i retka na nacionalnom, evropskom i svetskom nivou;

– staništa vrsta koje su retke i ugrožene na nacionalnom, evropskom i svetskom nivou i staništa endemičnih vrsta;

– područja koja bitno doprinose povezanosti populacija bioloških divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva (ekološki koridori);

– migratorni putevi, odmarališta životinja, prirodna plodišta i slično.

Upravljanjem ekološki značajnim područjem iz stava 1. ovoga člana obezbeđuje se očuvanje i poboljšanje njegovih svojstava koja su najznačajnija za očuvanje povoljnog stanja tipa staništa ili vrste.

Praćenje stanja ekološki značajnih područja, ekoloških koridora i cele ekološke mreže, obavlja zavod i/ili druge stručne i naučne institucije po ovlašćenju Ministarstva.

ZAŠTITA EKOLOŠKE MREŽE

ČLAN 39.

ZAŠTITA EKOLOŠKE MREŽE OBEZBEĐUJE SE SPROVOĐENjEM PROPISANIH MERA ZAŠTITE RADI OČUVANjA BIOLOŠKE I PREDEONE RAZNOVRSNOSTI, ODRŽIVOG KORIŠĆENjA I OBNAVLjANjA PRIRODNIH RESURSA I DOBARA I UNAPREĐENjA ZAŠTIĆENIH PODRUČJA, TIPOVA STANIŠTA I STANIŠTA DIVLjIH VRSTA U SKLADU SA OVIM ZAKONOM, DRUGIM PROPISIMA, OPŠTEPRIHVAĆENIM PRAVILIMA MEĐUNARODNOG PRAVA I POTVRĐENIM MEĐUNARODNIM UGOVORIMA.

MERE ZAŠTITE EKOLOŠKE MREŽE ODNOSE SE NA PRAVNA I FIZIČKA LICA KOJA KORISTE PRIRODNE VREDNOSTI I OBAVLjAJU AKTIVNOSTI I RADOVE U SKLADU SA ZAKONOM.

NA PODRUČJU EKOLOŠKE MREŽE PRIMENjUJU SE MERE, METODE I TEHNIČKO-TEHNOLOŠKA REŠENjA SA CILjEM OČUVANjA EKOLOŠKI ZNAČAJNIH PODRUČJA I UNAPREĐIVANjA NARUŠENOG STANjA DELOVA EKOLOŠKE MREŽE.

PRAĆENjE STANjA EKOLOŠKI ZNAČAJNIH PODRUČJA, EKOLOŠKIH KORIDORA I CELE EKOLOŠKE MREŽE, OBAVLjAJU ORGANIZACIJE ZA ZAŠTITU PRIRODE.

ZABRANjUJU SE RADOVI, AKTIVNOSTI I DELATNOSTI KOJI MOGU DOVESTI DO UGROŽAVANjA I NARUŠAVANjA FUNKCIJA EKOLOŠKE MREŽE I DO NARUŠAVANjA ILI TRAJNOG OŠTEĆENjA SVOJSTAVA I VREDNOSTI POJEDINIH DELOVA EKOLOŠKE MREŽE.

IZUZETNO OD STAVA 5. OVOG ČLANA, MINISTARSTVO MOŽE DOZVOLITI RADOVE, AKTIVNOSTI I DELATNOSTI U SKLADU SA ČLANOM 10. OVOG ZAKONA.

Očuvanje ekološki značajnih područja

Član 40.

Zaštita ekološki značajnih područja obezbeđuje se sprovođenjem propisanih mera u cilju očuvanja biološke i predeone raznolikosti, zaštite prirodnih vrednosti, kao i dostizanja povoljnog stanja staništa u skladu sa odredbama ovog zakona.

Zabranjuju se radovi i aktivnosti koje mogu dovesti do ugrožavanja, narušavanja ili uništavanja ekološki značajnog područja i do narušavanja ili trajne štete na ekološki značajnom području.

Izuzetno, Ministarstvo može dozvoliti radove ili aktivnosti iz stava 2. ovog člana u skladu sa članom 10. stav 6. ovog zakona.

UPRAVLjANjE EKOLOŠKOM MREŽOM

ČLAN 40.

ZA PODRUČJE EKOLOŠKE MREŽE MOŽE SE DONETI PLAN UPRAVLjANjA ILI PROPISATI SKUP MERA ZA OČUVANjE, OBNAVLjANjE I UNAPREĐENjE STANjA OVIH PODRUČJA.

PLAN UPRAVLjANjA ODNOSNO SKUP MERA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA DONOSI MINISTARSTVO, ODNOSNO ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE AUTONOMNE POKRAJINE, ODNOSNO ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE, NA PREDLOG ZAVODA.

PODRUČJIMA EKOLOŠKE MREŽE UPRAVLjAJU UPRAVLjAČI ZAŠTIĆENIH PODRUČJA.

1. Zaštićena područja

Član 41.

Nacionalni park proglašava Narodna skupština zakonom.

Strogi i specijalni rezervat, stanište, prirodno dobro koje se štiti na osnovu međunarodnih akata ili ima međunarodni značaj, predeo izuzetnih odlika u kome se nalazi kulturno dobro od izuzetnog značaja, kao i park prirode koji se celom površinom nalazi na teritoriji dveju ili više jedinica lokalne samouprave, Vlada proglašava zaštićenim na predlog Ministarstva, a po prethodno pribavljenom mišljenju nadležnih ministarstava i nadležnog organa autonomne pokrajine ako se dobro nalazi na teritoriji autonomne pokrajine.

Izuzetno od stava 2. ovog člana, stanište i predeo izuzetnih odlika u kome se ne nalazi kulturno dobro od izuzetnog značaja, ako im je cela površina na teritoriji autonomne pokrajine, kao i park prirode koji se nalazi na teritoriji dveju ili više jedinica lokalne samouprave na teritoriji autonomne pokrajine, nadležni organ autonomne pokrajine proglašava zaštićenim područjem, po prethodno pribavljenoj saglasnosti Ministarstva i prethodno pribavljenim mišljenjima nadležnih ministarstava.

Park prirode, spomenik prirode, kao i predeo izuzetnih odlika u kome se ne nalazi kulturno dobro od izuzetnog značaja, a kojima je cela površina na teritoriji jedinice lokalne samouprave, zaštićenim područjem proglašava nadležni organ jedinice lokalne samouprave, a ako je deo tog zemljišta u državnoj svojini, na akt o proglašenju zaštićenog područja Vlada daje saglasnost.

Izuzetno od stava 4. ovog člana, spomenik prirode, kao i predeo izuzetnih odlika u kome se ne nalazi kulturno dobro od izuzetnog značaja, čija je cela površina na teritoriji dveju ili više jedinica lokalne samouprave, sporazumno proglašavaju zaštićenim područjem nadležni organi tih jedinica lokalne samouprave, po prethodno pribavljenoj saglasnosti Ministarstva i prethodno pribavljenim mišljenjima nadležnih ministarstava.

Izuzetno od st. 3, 4. i 5. ovog člana, akt o proglašenju zaštićenog područja donosi Vlada, na predlog Ministarstva, ako nadležni organi ne proglase zaštićeno područje, kao i ako utvrdi da je zaštićeno područje od izuzetnog, odnosno republičkog značaja.

KATEGORIZACIJA ZAŠTIĆENIH PODRUČJA

ČLAN 41.

ZAŠTIĆENA PODRUČJA, U ZAVISNOSTI OD VREDNOSTI I ZNAČAJA, SVRSTAVAJU SE U KATEGORIJE:

I KATEGORIJA – ZAŠTIĆENO PODRUČJE MEĐUNARODNOG, NACIONALNOG, ODNOSNO IZUZETNOG ZNAČAJA;

II KATEGORIJA – ZAŠTIĆENO PODRUČJE POKRAJINSKOG/REGIONALNOG, ODNOSNO VELIKOG ZNAČAJA ;

III KATEGORIJA – ZAŠTIĆENO PODRUČJE LOKALNOG ZNAČAJA.

MINISTAR PROPISUJE KRITERIJUME VREDNOVANjA I POSTUPAK KATEGORIZACIJE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA.

PROGLAŠENjE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA

ČLAN 41A.

NACIONALNI PARK PROGLAŠAVA SE ZAKONOM.

ZAŠTIĆENO PODRUČJE I KATEGORIJE PROGLAŠAVA VLADA NA PREDLOG MINISTARSTVA.

ZAŠTIĆENO PODRUČJE II KATEGORIJE PROGLAŠAVA VLADA, ODNOSNO NADLEŽNI ORGAN AUTONOMNE POKRAJINE, KADA SE ZAŠTIĆENO PODRUČJE NALAZI NA TERITORIJI AUTONOMNE POKRAJINE. KADA ZAŠTIĆENO PODRUČJE PROGLAŠAVA NADLEŽNI ORGAN AUTONOMNE POKRAJINE, A OBUHVATA ZEMLjIŠTE, DRUGE NEPOKRETNOSTI U SVOJINI REPUBLIKE SRBIJE I DOBRA OD OPŠTEG INERESA, U POSTUPKU PROGLAŠENjA PRIBAVLjA SE SAGLASNOST MINISTARSTVA, UZ PRETHODNO PRIBAVLjENA MIŠLjENjA NADLEŽNIH MINISTARSTAVA.

ZAŠTIĆENO PODRUČJE III KATEGORIJE PROGLAŠAVA NADLEŽNI ORGAN JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE, A AKO SE TO ZAŠTIĆENO PODRUČJE NALAZI NA TERITORIJI DVEJU ILI VIŠE JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE, SPORAZUMNO PROGLAŠAVAJU ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM NADLEŽNI ORGANI TIH JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE. KADA ZAŠTIĆENO PODRUČJE OBUHVATA ZEMLjIŠTE I DRUGE NEPOKRETNOSTI U SVOJINI REPUBLIKE SRBIJE, ODNOSNO AUTONOMNE POKRAJINE I DOBRA OD OPŠTEG INTERESA, U POSTUPKU PROGLAŠENjA PRIBAVLjA SE SAGLASNOST MINISTARSTVA, ODNOSNO ORGANA NADLEŽNOG ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE AUTONOMNE POKRAJINE, UZ PRETHODNO PRIBAVLjENA MIŠLjENjA NADLEŽNIH MINISTARSTAVA, ODNOSNO NADLEŽNIH ORGANA AUTONOMNE POKRAJINE.

Studija zaštite

Član 42.

Predlog akta o proglašenju zaštićenog područja zasniva se na naučnoj i/ili stručnoj osnovi – studiji zaštite, kojom se utvrđuju vrednosti područja koje se predlaže za zaštitu i način upravljanja područjem.

Inicijativu za proglašenje zaštićenog područja mogu podneti subjekti zaštite prirode iz člana 6. ovog zakona.

Studiju zaštite izrađuje zavod, koji o pokrenutoj inicijativi i postupku izrade studije obaveštava lokalno stanovništvo, vlasnike i korisnike područja koje je predmet studije i sarađuje sa njima.

Studija zaštite sadrži obrazloženje predloga za pokretanje postupka zaštite, opis prirodnih, stvorenih i predeonih odlika prirodnog dobra sa tematskim kartografskim prilozima, temeljne vrednosti prirodnog dobra, ocenu stanja životne sredine područja, predložene režime zaštite, kartografski prikaz sa ucrtanim granicama i režimima zaštite na osnovu podataka iz katastra nepokretnosti, koncept zaštite i unapređenja, moguće perspektive održivog razvoja, ANALIZU ZAINTERESOVANIH STRANA, DOKUMENTACIJU O USKLAĐIVANjU POTREBA ZAŠTITE SA ZAINTERESOVANIM STRANAMA, način upravljanja, procenu potrebnih sredstava za sprovođenje mera zaštite, PROCENU SOCIOEKONOMSKIH EFEKATA ZAŠTITE, razvoja i održivog korišćenja, potrebnu kadrovsku i tehničku opremljenost upravljača, eventualni predlog upravljača i druge elemente od značaja za proglašenje zaštićenog područja.

Sredstva za izradu studije zaštite obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije, budžetu autonomne pokrajine, odnosno budžetu jedinice lokalne samouprave.

Područje za koje je pokrenut postupak zaštite smatra se zaštićenim u smislu ovog zakona.

POSTUPAK ZAŠTITE PRIRODNOG PODRUČJA JE POKRENUT KADA ZAVOD DOSTAVI STUDIJU ZAŠTITE NADLEŽNOM ORGANU.

Učešće javnosti

Član 43.

O predlogu akta za proglašenje zaštićenog područja nadležni organ za donošenje akta PREDLAGAČ AKTA obaveštava javnost.

Nadležni organ PREDLAGAČ AKTA obezbeđuje javni uvid i organizuje javnu raspravu o predlogu akta o proglašenju zaštićenog područja i stručnoj osnovi – studiji o zaštiti sa kartografskom dokumentacijom.

Obaveštenje iz stava 1. ovog člana objavljuje se u najmanje jednom dnevnom listu, koji se distribuira na celoj teritoriji Republike Srbije i u lokalnom listu jedinice lokalne samouprave na čijoj se teritoriji nalazi područje čija se zaštita predlaže, a sadrži podatke o vremenu i mestu javnog uvida i javne rasprave.

Izlaganje akta o proglašenju zaštićenog područja i stručne osnove iz stava 2. ovog člana na javni uvid traje najmanje 20 dana od dana objavljivanja obaveštenja.

Sadržaj akta o proglašenju zaštićenog područja

Član 44.

Akt o proglašenju zaštićenog područja sadrži:

1) naziv i vrstu zaštićenog područja;

2) opis osnovnih vrednosti;

3) granice zaštićenog područja sa režimima zaštite;

4) aktivnosti i radnje koje je zabranjeno vršiti u zonama režima zaštite;

5) osnovne elemente zaštite i razvoja zaštićenog područja;

6) kartografski prikaz sa ucrtanim granicama, odnosno sa oznakom lokacije;

7) popis katastarskih parcela po režimima zaštite;

8) prava i obaveze subjekata u zaštićenom području;

9) lice kome se poverava upravljanje;

10) prava i obaveze upravljača;

11) način obezbeđenja sredstava za zaštitu i razvoj zaštićenog područja i rad upravljača;

12) druge elemente od značaja za zaštićeno područje.

AKT O PROGLAŠENjU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA NAROČITO SADRŽI:

1) VRSTU, NAZIV I POLOŽAJ ZAŠTIĆENOG PODRUČJA;

2) OSNOVNE CILjEVE PROGLAŠENjA I VREDNOSTI ZAŠTIĆENOG PODRUČJA;

3) UKUPNU POVRŠINU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA I POVRŠINE PODRUČJA OPŠTINA, ODNOSNO TERITORIJA GRADOVA OBUHVAĆENIH GRANICOM ZAŠTIĆENOG PODRUČJA, SA SPISKOM KATASTARSKIH OPŠTINA;

4) OSNOVNU VLASNIČKU STRUKTURU NA NEPOKRETNOSTIMA;

5) OPIS I GRAFIČKI PRIKAZ GRANICA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA I GRANICA PROSTORA SA PROPISANIM REŽIMIMA ZAŠTITE, KAO I GRANICA ZAŠTITNE ZONE, NA NAČIN KOJI OBEZBEĐUJE IDENTIFIKACIJU TIH GRANICA NA TERENU I KATASTARSKOM PLANU;

6) BLIŽE CILjEVE ZAŠTITE I ODRŽIVOG KORIŠĆENjA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA ISKAZANE PO PROSTORIMA SA PROPISANIM REŽIMIMA ZAŠTITE I MERE KOJIM SE TI CILjEVI POSTIŽU;

7) NAZIV, PRAVNI/ORGANIZACIONI STATUS I SEDIŠTE UPRAVLjAČA;

8) BLIŽI SADRŽAJ I NAČIN DONOŠENjA PLANA UPRAVLjANjA

9) BLIŽI NAČIN OBEZBEĐENjA SREDSTAVA ZA SPROVOĐENjE AKTA O PROGLAŠENjU ODNOSNO PLANA UPRAVLjANjA U OKVIRU ZAKONOM UTVRĐENIH IZVORA SREDSTAVA;

10) DRUGE ELEMENTE OD ZNAČAJA ZA UPRAVLjANjE ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM.

NEOPHODNI PODACI TAČ. 3), 4) I 5) OVOG ČLANA OBEZBEĐUJU SE IZ BAZE PODATAKA KATASTRA NEPOKRETNOSTI KOJE IZDAJE REPUBLIČKI GEODETSKI ZAVOD BEZ NAKNADE TROŠKOVA, NA ZAHTEV ZAVODA.

Objavljivanje akta o proglašenju

Član 45.

Akt o proglašenju zaštićenog područja iz člana 41. st. 1. i 2. ovog zakona objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije”, akt o proglašenju iz člana 41. stav 3. ovog zakona u službenom glasilu autonomne pokrajine, a akt o proglašenju iz člana 41. st. 4. i 5. ovog zakona u službenom glasilu jedinice lokalne samouprave.

Organ koji donosi akt o proglašenju zaštićenog područja isti dostavlja u roku od 30 dana, OD DANA STUPANjA NA SNAGU.

1) nadležnom sudu radi upisa nepokretnosti u zemljišne knjige;

2) 1) Republičkom geodetskom zavodu, ODNOSNO NADLEŽNOM ORGANU ZA UPIS;

3) 2) upravljaču zaštićenog područja;

4) 3) zavodu, radi upisa u registar zaštićenih prirodnih dobara.

Akt o prestanku zaštite

Član 46.

Ako zaštićeno područje izgubi vrednosti zbog kojih je proglašeno, zavod predlaže donošenje akta o prestanku zaštite ili promeni statusa zaštićenog područja, a po postupku propisanom za donošenje akta o proglašenju zaštite.

Akt iz stava 1. ovog člana, dostavlja se nadležnom sudu radi brisanja zabeležbe u zemljišnim knjigama ili katastru nepokretnosti.

Zavod u roku od mesec dana od dana donošenja akta o prestanku zaštite briše zaštićeno područje iz Registra zaštićenih prirodnih dobara.

AKO PODRUČJE IZGUBI VREDNOSTI ZBOG KOJIH JE ZAŠTIĆENO, ZAVOD PREDLAŽE DONOŠENjE AKTA O PRESTANKU ZAŠTITE ORGANU KOJI JE DONEO AKT.

ORGAN IZ STAVA 1. OVOG ČLANA DUŽAN JE DA U ROKU OD ŠEST MESECI OD PRIJEMA PREDLOGA ZAVODA, DONESE AKT O PRESTANKU ZAŠTITE I DOSTAVI ZAVODU RADI BRISANjA IZ REGISTRA ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA.

AKT IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, DOSTAVLjA SE REPUBLIČKOM GEODETSKOM ZAVODU, ODNOSNO NADLEŽNOM ORGANU ZA UPIS RADI BRISANjA ZABELEŽBE U ZEMLjIŠNIM KNjIGAMA ILI KATASTRU NEPOKRETNOSTI.

ZAVOD U ROKU OD MESEC DANA OD DANA DONOŠENjA AKTA O PRESTANKU ZAŠTITE BRIŠE ZAŠTIĆENO PODRUČJE IZ REGISTRA ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA.

Prethodna zaštita

Član 47.

Područje za koje je se na osnovu stručnog obrazloženja zavoda utvrdi da ima svojstva zaštićenog područja i/ili je pokrenut postupak za proglašenje iz člana 41. ovog zakona, područje je pod prethodnom zaštitom.

Akt o prethodnoj zaštiti donosi Ministarstvo, po prethodno pribavljenim saglasnosti PRIBAVLjENIM MIŠLjENjIMA nadležnih ministarstava.

Aktom o prethodnoj zaštiti utvrđuje se područje pod prethodnom zaštitom, mere zaštite i rok na koji se određuje prethodna zaštita, koji ne može biti duži od jedne godine od dana donošenja.

Nadležni organ je dužan da akt o proglašenju zaštićenog područja donese u roku iz stava 3. ovog člana, a u protivnom prestaje prethodna zaštita i ista se više ne može uspostaviti.

Rešenje o prethodnoj zaštiti objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije” i dostavlja organu nadležnom za proglašenje zaštićenog područja, i zavodu radi evidencije o područjima pod prethodnom zaštitom.

REŠENjE O PRETHODNOJ ZAŠTITI OBJAVLjUJE SE U „SLUŽBENOM GLASNIKU REPUBLIKE SRBIJE” I DOSTAVLjA ORGANU NADLEŽNOM ZA PROGLAŠENjE ZAŠTIĆENOG PODRUČJA, LOKALNOJ SAMOUPRAVI NA ČIJOJ SE TERITORIJI NALAZI PODRUČJE POD PRETHODNOM ZAŠTITOM I ZAVODU RADI UPISA U REGISTAR ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA.

2. Zaštićene vrste

Član 48.

Na osnovu procene ugroženosti pojedinih vrsta i obaveza iz potvrđenih međunarodnih ugovora, kao i na osnovu nacionalnih i međunarodnih crvenih lista i/ili crvenih knjiga i/ili druge stručne dokumentacije, ministar sporazumno sa ministrom nadležnim za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, a na predlog zavoda, proglašava divlje vrste strogo zaštićenim divljim vrstama ili zaštićenim divljim vrstama.

O VRSTAMA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA STARA SE ZAVOD, KAO I IMAOCI TIH VRSTA, UPRAVLjAČI ZAŠTIĆENIH PODRUČJA, JAVNA PREDUZEĆA ZA GAZDOVANjE ŠUMAMA, KORISNICI LOVIŠTA I RIBARSKIH PODRUČJA KOJI SU DUŽNI DA PLANIRAJU I SPROVODE MERE I AKTIVNOSTI NA UPRAVLjANjU POPULACIJAMA STROGO ZAŠTIĆENIH I ZAŠTIĆENIH DIVLjIH VRSTA U OKVIRU PROGRAMA I PLANOVA UPRAVLjANjA, U SKLADU SA OVIM I POSEBNIM ZAKONIMA

Aktom iz stava 1. ovog člana, utvrđuju se mere zaštite za strogo zaštićene i zaštićene divlje vrste biljaka, životinja i gljiva, kao i mere zaštite njihovih staništa.

Akt iz stava 1. ovog člana objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

Registar zaštićenih prirodnih dobara

Član 50.

Zaštićena prirodna dobra upisuju se u registar.

Registar zaštićenih prirodnih dobara vodi se kao centralni, pokrajinski i registar pokretnih zaštićenih prirodnih dokumenata.

Centralni registar zaštićenih prirodnih dobara vodi Zavod za zaštitu prirode Srbije.

Pokrajinski zavod za zaštitu prirode vodi registar zaštićenih prirodnih dobara za teritoriju autonomne pokrajine.

Registar pokretnih zaštićenih prirodnih dokumenata vodi Prirodnjački muzej.

Upis zaštićenih prirodnih dobara i brisanje iz registra obavlja se na osnovu akta o utvrđivanju, odnosno proglašenju, o prethodnoj zaštiti ili akta o prestanku zaštite.

Ministarstvo propisuje sadržaj, i način vođenja registara zaštićenih prirodnih dobara.

Podaci iz registra zaštićenih prirodnih dobara su javni.

ZAŠTIĆENA PRIRODNA DOBRA UPISUJU SE U REGISTAR ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA.

REGISTAR ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA PREDSTAVLjA ELEKTRONSKU BAZU PODATAKA O ZAŠTIĆENIM PODRUČJIMA, PODRUČJIMA POD PRETHODNOM ZAŠTITOM, ZAŠTIĆENIM VRSTAMA I POKRETNIM ZAŠTIĆENIM PRIRODNIM DOKUMENTIMA I VODI SE KAO CENTRALNI I POKRAJINSKI.

CENTRALNI REGISTAR ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA ZA TERITORIJU REPUBLIKE SRBIJE VODI ZAVOD ZA ZAŠTITU PRIRODE SRBIJE.

POKRAJINSKI REGISTAR ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA ZA TERITORIJU AUTONOMNE POKRAJINE VODI POKRAJINSKI ZAVOD ZA ZAŠTITU PRIRODE KOJI JE DUŽAN DA PODATKE O PROMENAMA U REGISTRU U ROKU OD 15 DANA OD DANA EVIDENTIRANjA PROMENE DOSTAVI ZAVODU ZA ZAŠTITU PRIRODE SRBIJE, RADI UPISA U CENTRALNI REGISTAR.

MINISTAR PROPISUJE VRSTU PODATAKA, NAčIN PRIBAVLJANJA, VOđENJA, ZAšTITE I KORIšćENJA PODATAKA IZ REGISTRA ZAšTIćENIH PRIRODNIH DOBARA, KAO I PODATKE IZ REGISTRA KOJI SU JAVNOG KARAKTERA.

Pravilnik o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi

Član 56.

Upravljač je dužan da obezbedi unutrašnji red i čuvanje zaštićenog područja u skladu sa pravilnikom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi koji donosi, uz saglasnost nadležnog organa.

Pravilnik iz stava 1. ovog člana, za nacionalni park i zaštićena područja za koja akt o zaštiti donosi Vlada, upravljač donosi uz saglasnost Ministarstva.

Pravilnik iz stava 1. ovog člana, za zaštićena područja za koja akt o zaštiti donosi nadležni organ autonomne pokrajine ili jedinice lokalne samouprave, upravljač donosi uz saglasnost nadležnog organa autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave.

Pravilnikom iz stava 1. ovog člana utvrđuju se pravila za sprovođenje propisanog režima zaštite, a naročito: način na koji će se ponašati posetioci, vlasnici i korisnici nepokretnosti pri kretanju, boravku i obavljanju poslova na zaštićenom području; mesta, površine i objekti u kojima se ograničava kretanje ili zabranjuje i ograničava obavljanje određenih radnji, kao i trajanje tih mera; vrste divljih biljaka i životinja i druge prirodne i kulturne vrednosti koje je zabranjeno uništavati, oštećivati ili uznemiravati; vrste divljih biljaka i životinja čije je korišćenje, odnosno branje, sakupljanje i izlov ograničeno, kao i način i uslovi obavljanja tih radnji; način saradnje sa fizičkim licima, preduzetnicima i pravnim licima koja po različitom osnovu koriste ili su zainteresovani za korišćenje prirodnih bogatstava i prostora; uslovi zaštite prilikom obavljanja naučnih istraživanja i obrazovnih aktivnosti; mesta i uslovi za odlaganje otpada; način održavanja urednosti i čistoće zaštićenog područja; način i organizacija čuvarske službe i čuvanja zaštićenog prirodnog dobra, kao i oprema i sredstva neophodna za čuvanje i održavanje.

PRAVILNIKOM IZ STAVA 1. OVOG ČLANA UTVRĐUJU SE PRAVILA ZA SPROVOĐENjE PROPISANOG REŽIMA ZAŠTITE, A NAROČITO: NAČIN PONAŠANjA POSETILACA I DRUGIH KORISNIKA PRI KRETANjU, BORAVKU I OBAVLjANjU POSLOVA NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU; NAČIN OBAVLjANjA DELATNOSTI PRI KORIŠĆENjU PRIRODNIH RESURSA I PROSTORA ZA IZGRADNjU OBJEKATA; MESTA, POVRŠINE I OBJEKTI U KOJIMA SE ZBOG OČUVANjA DIVLjIH BILjAKA I ŽIVOTINjA I DRUGIH VREDNOSTI OGRANIČAVA KRETANjE ILI ZABRANjUJE I OGRANIČAVA OBAVLjANjE ODREĐENIH RADNjI, KAO I TRAJANjE TIH MERA; VRSTE DIVLjIH BILjAKA I ŽIVOTINjA ČIJE JE KORIŠĆENjE, ODNOSNO BRANjE, SAKUPLjANjE I IZLOV OGRANIČENO, KAO I NAČIN I USLOVI OBAVLjANjA TIH RADNjI; USLOVI ZAŠTITE PRILIKOM OBAVLjANjA NAUČNIH ISTRAŽIVANjA I OBRAZOVNIH AKTIVNOSTI; MESTA I USLOVI ZA ODLAGANjE OTPADA; NAČIN ODRŽAVANjA UREDNOSTI I ČISTOĆE ZAŠTIĆENOG PODRUČJA; POSTUPAK IZDAVANjA SAGLASNOSTI I DRUGIH AKATA KORISNICIMA OD STRANE UPRAVLjAČA; NAČIN I ORGANIZACIJA ČUVARSKE SLUŽBE, ČUVANjA ZAŠTIĆENOG PRIRODNOG DOBRA, OPREMA I SREDSTVA NEOPHODNA ZA ČUVANjE I ODRŽAVANjE; NAČIN SPROVOĐENjA PREVENTIVNIH MERA ZAŠTITE OD POŽARA, DRUGIH ELEMENTARNIH NEPOGODA I UDESA.

Aktom o proglašenju zaštićenog područja bliže se utvrđuju sadržaj, način donošenja i oglašavanja akta iz stava 1. ovog člana.

Radovi i aktivnosti na zaštićenom području

Član 57.

Na zaštićenom području zabranjeni su radovi i aktivnosti, odnosno izvođenje projekata, koji oštećuju, narušavaju i menjaju osobine i vrednosti zbog kojih je područje zaštićeno.

Za radove i aktivnosti, odnosno izvođenje projekata na zaštićenom području sprovodi se postupak procene uticaja na životnu sredinu, u skladu sa zakonom.

Za radove i aktivnosti, odnosno projekte za koje se ne sprovodi postupak procene uticaja na životnu sredinu, a za koje je potrebno pribavljanje odgovarajuće dozvole, kao i za radove, aktivnosti, odnosno izvođenje projekta za koje prema posebnom propisu nije potrebno odobrenje za gradnju, druga dozvola ili odobrenje, a koji mogu imati uticaj na vrednosti i obeležja zaštićenog dobra, izvođač radova, odnosno nosilac projekta, dužan je da od zavoda pribavi akt o uslovima i merama zaštite prirode, u skladu sa ovim zakonom.

Planirane radove i aktivnosti, odnosno izvođenje projekta iz ovog člana, nosilac projekta dužan je da pismeno prijavi upravljaču zaštićenog područja, koji je u obavezi da ga upozna o mogućnostima za obavljanje istih, kao i o daljoj proceduri.

Akt iz stava. 3. ovog člana zavod izdaje u formi rešenja.

Na rešenje iz stava 5. ovog člana, dozvoljena je žalba Ministarstvu.

NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU ZABRANjENI SU RADOVI I AKTIVNOSTI, ODNOSNO IZVOĐENjE PROJEKATA, KOJI OŠTEĆUJU, NARUŠAVAJU I MENjAJU OSOBINE I VREDNOSTI ZBOG KOJIH JE PODRUČJE ZAŠTIĆENO.

VLADA MOŽE, U SKLADU SA ZAKONOM, DOZVOLITI RADOVE I AKTIVNOSTI, ODNOSNO PROJEKTE NA ZAšTIćENOM PODRUčJU, POSEBNO IZ OBLASTI ENERGETIKE, SAOBRAćAJNE INFRASTRUKTURE, VODOPRIVREDE, POLJOPRIVREDE, TURIZMA, SPORTA, RUDARSTVA I ZAŠTITE PRIRODE I ŽIVOTNE SREDINE čIJE JE IZVOđENJE ZABRANJENO PROPISANIM REžIMIMA ZAšTITE, UKOLIKO SE RADI O PROJEKTIMA OD OPšTEG INTERESA I NACIONALNOG ZNAčAJA.

ZA RADOVE I AKTIVNOSTI, ODNOSNO IZVOĐENjE PROJEKATA NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU SPROVODI SE POSTUPAK PROCENE UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU, U SKLADU SA ZAKONOM, UZ OBAVEZNO PRIBAVLjANjE AKTA O USLOVIMA I MERAMA ZAŠTITE PRIRODE.

ZA RADOVE I AKTIVNOSTI, ODNOSNO PROJEKTE ZA KOJE SE NE SPROVODI POSTUPAK PROCENE UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU, A KOJI MOGU IMATI UTICAJ NA VREDNOSTI I OBELEŽJA ZAŠTIĆENOG DOBRA, IZVOĐAČ RADOVA, ODNOSNO NOSILAC PROJEKTA, DUŽAN JE DA OD ZAVODA PRIBAVI AKT O USLOVIMA I MERAMA ZAŠTITE PRIRODE, U SKLADU SA OVIM ZAKONOM.

PLANIRANE RADOVE I AKTIVNOSTI, ODNOSNO IZVOĐENjE PROJEKTA IZ OVOG ČLANA, NOSILAC PROJEKTA DUŽAN JE DA PISMENO PRIJAVI UPRAVLjAČU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA, KOJI JE U OBAVEZI DA GA UPOZNA O MOGUĆNOSTIMA ZA OBAVLjANjE ISTIH, KAO I O DALjOJ PROCEDURI.

Naknada za uskraćivanje ili ograničavanje prava korišćenja

Član 63.

Pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice, kome su, zbog ograničenja i zabrana iz ovog zakona ili na osnovu donetih akata o zaštiti, bitno smanjeni postojeći uslovi za sticanje prihoda od delatnosti, a kojima se bavio najmanje pet godina do donošenja akta kojim je utvrđena zabrana, odnosno ograničenje korišćenja, a to nije moguće nadoknaditi dozvoljenom delatnošću u okviru propisanog režima zaštite u zaštićenom području, ima pravo na naknadu za ograničenja i zabrane.

LICE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA KOME SE USLED PRIMENA MERA BIOLOŠKO TEHNIČKE ZAŠTITE I UREĐENjEM U CILjU ODRŽIVOG KORIŠĆENjA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA NANOSI ŠTETA, IMA PRAVO NA NAKNADU ŠTETE.

Naknada iz stava 1 ST. 1. I 2. ovog člana može se nadoknaditi ako Ministarstvo, nadležni organ autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave, u saradnji sa upravljačem zaštićenog područja, utvrdi da pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice sprovodi propisane mere i uslove zaštite prirode.

Iznos naknade utvrđuje se sporazumno, a u slučaju spora o visini naknade odlučuje sud.

Naknada iz stava 1. ST. 1. I 2. ovog člana isplaćuje se na teret sredstava budžeta Republike, Srbije, autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave.

Pravo na nadoknadu štete

Član 65.

Oštećeno lice ima pravo na nadonadu štete u visini stvarne štete koju su nanele strogo zaštićene i zaštićene divlje vrste i ako je preduzeo propisane radnje i aktivnosti.

Oštećeno lice je dužno da Ministarstvu, odnosno nadležnom organu autonomne pokrajine, odnosno upravljaču zaštićenog područja, prijavi nastanak štetnog događaja bez odlaganja, a najkasnije u roku od osam dana od dana nastanka štete

OŠTEĆENO LICE I VEŠTAK UTVRĐUJU NA MESTU ŠTETNOG DOGAĐAJA ČINjENICE KOJE SU ZNAČAJNE ZA USTANOVLjENjE NASTANKA ŠTETE, UZROČNIKA I VISINU ŠTETE, O ČEMU SE SASTAVLjA ZAPISNIK.

RADNjE I AKTIVNOSTI IZ ČLANA 64. OVOG ZAKONA, NAČIN RADA I POSTUPANjA VEŠTAKA U POSTUPKU UTVRĐIVANjA ŠTETE, IZNOSE NAKNADE ŠTETE I KRITERIJUME ZA IZRAČUNAVANjE ŠTETE PROPISUJE MINISTAR.

Visina naknade štete utvrđuje se sporazumno između Ministarstva, odnosno nadležnog organa autonomne pokrajine i oštećenog lica, a u slučaju spora o visini štete odlučuje sud.

Upravljanje zaštićenim područjem

Član 67.

Zaštićenim područjem, upravlja upravljač, koje ispunjava uslove u pogledu stručne, kadrovske i organizacione osposobljenosti za obavljanje poslova, zaštite, unapređenja, promovisanja i održivog razvoja zaštićenog prirodnog dobra.

Ispunjenost uslova iz stava 1. ovog člana utvrđuje Ministarstvo, odnosno nadležni organ autonomne pokrajine, odnosno nadležni organ jedinice lokalne samouprave, u postupku izbora upravljača.

Upravljač može biti pravno lice, a u izuzetnim slučajevima preduzetnik i fizičko lice.

Izbor upravljača nadležni organ iz stava 2. ovog člana, vrši na osnovu konkursa, a ukoliko izbor po konkursu nije moguć, upravljač se određuje ili imenuje aktom o proglašenju.

Zaštićenim područjem, koje se nalazi na prostoru nacionalnog parka, graniči se sa njim ili se nalazi neposredno uz njegovu granicu, upravlja upravljač nacionalnog parka.

Bliže uslove iz stava 1. ovog člana propisuje Ministarstvo.

UPRAVLjANjE ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM JE DELATNOST OD OPŠTEG INTERESA.

ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM UPRAVLjA PRAVNO LICE (U DALjEM TEKSTU: UPRAVLjAČ), KOJE ISPUNjAVA STRUČNE, KADROVSKE I ORGANIZACIONE USLOVE ZA OBAVLjANjE POSLOVA OČUVANjA, UNAPREĐENjA, PROMOVISANjA PRIRODNIH I DRUGIH VREDNOSTI I ODRŽIVOG KORIŠĆENjA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA.

IZUZETNO OD STAVA 2. OVOG ČLANA, UPRAVLjAČ MOŽE BITI PREDUZETNIK I/ILI FIZIČKO LICE UKOLIKO SE RADI O ZAŠTIĆENOM PODRUČJU MALE POVRŠINE I VEĆINSKOM PRIVATNOM VLASNIŠTVU NA NEPOKRETNOSTIMA.

UPRAVLjAČ SE ODREĐUJE/IMENUJE AKTOM O PROGLAŠENjU.

ORGAN NADLEŽAN ZA DONOŠENjE AKTA O PROGLAŠENjU MOŽE ZA POTREBE UPRAVLjANjA JEDNIM ILI VIŠE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA OSNOVATI JAVNO PREDUZEĆE, JAVNU USTANOVU ILI PRIVREDNO DRUŠTVO.

ISPUNjENOST USLOVA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA UTVRĐUJE MINISTARSTVO, ODNOSNO ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE AUTONOMNE POKRAJINE, ODNOSNO ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE, U POSTUPKU PRIPREME PREDLOGA AKTA O PROGLAŠENjU.

MINISTAR PROPISUJE BLIŽE USLOVE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.

U CILjU ZAŠTITE I PREZENTACIJE PRIRODNIH VREDNOSTI ZAŠTIĆENOG PODRUČJA UPRAVLjAČU, KADA IMA SVOJSTVO PRAVNOG LICA, MOGU SE DODELITI NA KORIŠĆENjE NEPOKRETNOSTI U JAVNOJ SVOJINI, U SKLADU SA ZAKONOM I PROPISIMA KOJI UREĐUJU KORIŠĆENjE SREDSTAVA U SVOJINI REPUBLIKE SRBIJE I DOBARA OD OPŠTEG INTERESA.

.

Obaveze upravljača

Član 68.

U upravljanju zaštićenim područjem upravljač, je dužan naročito da:

1) čuva, unapređuje i promoviše zaštićeno područje;

1) ČUVA ZAŠTIĆENO PODRUČJE I SPROVODI PROPISANE REŽIME ZAŠTITE;

2) sprovodi propisane režime zaštite;

2) UNAPREĐUJE I PROMOVIŠE ZAŠTIĆENO PODRUČJE;

3) donosi plan upravljanja i akt o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi utvrđen aktom o zaštiti;

4) obeleži zaštićeno područje, granice i režime zaštite u skladu sa posebnim pravilnikom o načinu obeležavanja;

5) osigura neometano odvijanje prirodnih procesa i održivog korišćenja zaštićenog područja;

5A) DAJE SAGLASNOST ZA OBAVLjANjE NAUČNIH ISTRAŽIVANjA, IZVOĐENjE ISTRAŽNIH RADOVA, SNIMANjE FILMOVA, POSTAVLjANjE PRIVREMENIH OBJEKATA NA POVRŠINAMA U ZAŠTIĆENOM PODRUČJU I DAJE DRUGA ODOBRENjA U SKLADU SA OVIM ZAKONOM I PRAVILNIKOM O UNUTRAŠNjEM REDU I ČUVARSKOJ SLUŽBI;

6) obezbedi nadzor nad sprovođenjem uslova i mera zaštite prirode;

7) prati kretanje i aktivnosti posetilaca i obezbeđuje obučene vodiče za turističke posete;

8) vodi evidencije o prirodnim vrednostima i o tome dostavlja podatke zavodu;

9) vodi evidenciju o ljudskim aktivnostima, delatnostima i procesima koji predstavljaju faktor ugrožavanja i oštećenja zaštićenog područja i o tome dostavlja podatke zavodu i Ministarstvu;

9A) VODI EVIDENCIJU O NEPOKRETNOSTIMA SA PODACIMA OD ZNAČAJA ZA UPRAVLjANjE ZAŠTIĆENIM PODRUČJEM;

10) u saradnji sa republičkom i pokrajinskom inspekcijom i organima bezbednosti sprečava sve aktivnosti i delatnosti koje su u suprotnosti sa aktom o zaštiti i predstavljaju faktor ugrožavanja i devastacije zaštićenog područja;

11) donosi akt o naknadama;

12) vrši i druge poslove utvrđene zakonom i aktom o zaštiti.

AKO UPRAVLjAČ VRŠENjEM POSLOVA IZ STAVA 1. TAČ. 1), 5A) I 6) OVOG ČLANA UTVRDI DA JE UČINjEN PREKRŠAJ ILI POSTOJI OSNOVANA SUMNjA DA JE UČINjENO KRIVIČNO DELO ILI PRIVREDNI PRESTUP, OVLAŠĆEN JE I DUŽAN DA PODNESE ODGOVARAJUĆU PRIJAVU ILI ZAHTEV ZA POKRETANjE PREKRŠAJNOG POSTUPKA.

Ukoliko se u postupku nadzora nad radom, stručnog i inspekcijskog nadzora utvrdi da upravljač ne izvršava obaveze ustanovljene aktom o zaštiti, upravljanje zaštićenim područjem se oduzima i poverava drugom upravljaču.

MINISTAR PROPISUJE NAČIN OBELEŽAVANjA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA IZ STAVA 1. TAČKA 4. OVOG ČLANA.

Finansiranje zaštićenog područja

Član 69.

Finansiranje zaštićenog područja obezbeđuje se iz:

1) sredstava budžeta Republike Srbije, autonomne pokrajine, odnosno jedinice lokalne samouprave;

2) sredstava Fonda za zaštitu životne sredine;

3) naknada za korišćenje zaštićenog područja;

4) prihoda ostvarenih u obavljanju delatnosti i upravljanja zaštićenim područjem;

5) sredstava obezbeđenih za realizaciju programa, planova i projekata u oblasti zaštite prirode;

6) donacija, poklona i pomoći;

7) drugih izvora u skladu sa zakonom.

SREDSTVA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA MOGU SE KORISTITI ZA NAMENE UTVRĐENE OVIM I DRUGIM ZAKONIMA.

SREDSTVA BUDžETA IZ STAVA 1. TAČKA 1. OVOG ČLANA PRVENSTVENO SE KORISTE ZA FINANSIRANjE RADOVA I DRUGIH TROŠKOVA NA:

1) ČUVANjU, ODRŽAVANjU I PREZENTACIJI ZAŠTIĆENIH PODRUČJA (USPOSTAVLjANjE, OPREMANjE I OBUKA ČUVARSKIH SLUŽBI, OBELEŽAVANjE, ODRŽAVANjE UNUTRAŠNjEG REDA, MEDIJSKO I DRUGO JAVNO PRIKAZIVANjE VREDNOSTI, SANACIJA DEGRADIRANIH POVRŠINA, UPRAVLjANjE OTPADOM, RAZVOJ INFORMACIONOG SISTEMA I DRUGO);

2) UPRAVLjANjU POSETIOCIMA (IZGRADNjA ULAZNIH STANICA, EDUKATIVNIH I VIZITORSKIH CENTARA, ŠTAMPANjE MATERIJALA NAMENjENIH POSETIOCIMA I DRUGO);

3) REGULISANjU IMOVINSKO-PRAVNIH ODNOSA (OTKUP ILI ZAMENA ZEMLjIŠTA, NAKNADA VLASNICIMA I KORISNICIMA NEPOKRETNOSTI ZA USKRAĆIVANjE I OGRANIČAVANjE PRAVA KORIŠĆENjA, NANETU ŠTETU ILI DRUGE TROŠKOVE KOJE IMAJU U VEZI ZAŠTITE);

4) PRAĆENjU I UNAPREĐENjU STANjA ZAŠTIĆENIH PODRUČJA (MONITORING, REINTRODUKCIJA, REKULTIVACIJA I DRUGO);

5) UREĐENjU PROSTORA I ODRŽIVOM KORIŠĆENjU PRIRODNIH RESURSA (PROGRAMI, PLANOVI I PROJEKTI RAZVOJA EKOTURIZMA, ORGANSKE POLjOPRIVREDE I DRUGO).

Naknada za korišćenje zaštićenog područja

Član 70.

Za korišćenje zaštićenog područja privredno društvo ili drugo pravno lice, preduzetnik i građani (korisnici) plaćaju naknadu upravljaču zaštićenog područja, i to:

1) za delatnosti iz oblasti turizma, ugostiteljstva, izgradnje, eksploatacije mineralnih sirovina, trgovine, transporta, distribucije, prenosa, telekominikacija, snimanja i sl.;

2) za delatnosti iz oblasti vodoprivrede, rudarstva i energetike, saobraćaja, korišćenja flore i faune i sl.;

3) za korišćenje posebno uređenih ili pogodnih terena za pojedine namene korišćenja (parkiranje, rekreaciju, sport, ložišta, postavljanje reklama, molovi, platforme za pecanje i privezi za čamce i sl.);

4) korišćenje imena i znaka zaštićenog područja;

5) usluga upravljača zaštićenog područja.

Visinu, način obračuna i plaćanja naknade iz stava 1. ovog člana određuje upravljač zaštićenog područja, u zavisnosti od

1) stepena iskorišćavanja zaštićenog područja;

2) stepena štete koja se nanosi zaštićenom području;

3) stepena povećanih obaveza upravljača u održavanju urednosti i čistoće, čuvanja i obavljanja drugih poslova u zaštiti, unapređenju i razvoju zaštićenog područja, a koje su u neposrednoj vezi sa obavljanjem određenih delatnosti u zaštićenom području;

4) pogodnosti koje pruža korišćenje zaštićenog područja za obavljanje delatnosti ili za druge svrhe korišćenja.

Bliže kriterijume, način obračuna, postupak naplate naknade iz st. 1.i 2.ovog člana propisuje Vlada.

Na akt upravljača zaštićenog područja kojim se utvrđuje visina, način obračuna i plaćanja naknade iz stava 1. ovog člana saglasnost daje Ministarstvo.

Upravljač zaštićenog područja može privrednom društvu ili drugom pravnom licu, preduzetniku i fizičkom licu, obračunati naknadu za ulazak u zaštićeno područje, odnosno pojedine objekte ili delove zaštićenog područja.

Upravljač zaštićenog područja dužan je da sredstva iz stava 1. ovog člana koristi za zaštitu, razvoj i unapređenje zaštićenog područja.

Sredstva od naknada iz ovog člana, upravljač je dužan da vodi na posebnom računu.

ZA KORIŠĆENjE ZAŠTIĆENOG PODRUČJA PLAĆA SE NAKNADA UPRAVLjAČU.

NAKNADU IZ STAVA 1. OVOG ČLANA UPRAVLjAČ MOŽE PROPISATI I NAPLATITI ZA:

DELATNOSTI U OBLASTI TURIZMA, UGOSTITELjSTVA,

TRGOVINE, USLUGA, ZANATSTVA, INDUSTRIJE, RUDARSTVA, ENERGETIKE, VODOPRIVREDE, GRAĐEVINARSTVA, SAOBRAĆAJA, TRANSPORTA, TELEKOMUNIKACIJA, KORIŠĆENjA DIVLjE FLORE I FAUNE;

VIKENDICE I DRUGE NEKOMERCIJALNE OBJEKTE ZA ODMOR U PRIRODI;

VOZILA NA MOTORNI POGON U UPOTREBI NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU;

TURISTIČKE, REKREATIVNE, SPORTSKE I DRUGE MANIFESTACIJE I AKTIVNOSTI, REKLAMNE OZNAKE, KOMERCIJALNE FILMSKE, FOTO I TONSKE ZAPISE;

KORIŠĆENjE USLUGA, UREĐENIH TERENA, OBJEKATA I DRUGE IMOVINE UPRAVLjAČA I IMENA I ZNAKA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA;

POSETU ZAŠTIĆENOM PODRUČJU, NjEGOVIM DELOVIMA I OBJEKTIMA.

OBVEZNIK NAKNADE JE KORISNIK ZAŠTIĆENOG PODRUČJA, ODNOSNO PRAVNO LICE, PREDUZETNIK ILI FIZIČKO LICE KOJI U VEZI SA PREDMETOM NAKNADE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA OBAVLjA POSLOVE ILI RASPOLAŽE NEPOKRETNOSTIMA I DRUGIM STVARIMA NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU, KORISTI USLUGE I IMOVINU UPRAVLjAČA, POSEĆUJE ZAŠTIĆENO PODRUČJE RADI ODMORA, SPORTA, REKREACIJE I SLIČNIH POTREBA I NA DRUGI NAČIN KORISTI NjEGOVE VREDNOSTI I POGODNOSTI.

VISINU NAKNADE UPRAVLjAČ PROPISUJE U ZAVISNOSTI OD:

STEPENA ISKORIŠĆAVANjA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA;

2) STEPENA ŠTETE KOJA SE NANOSI ZAŠTIĆENOM PODRUČJU;

3) STEPENA POVEĆANIH OBAVEZA UPRAVLjAČA U ODRŽAVANjU UREDNOSTI I ČISTOĆE, ČUVANjA I OBAVLjANjA DRUGIH POSLOVA NA OČUVANjU, UNAPREĐENjU, PRIKAZIVANjU I RAZVOJU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA;

4) POGODNOSTI I KORISTI KOJE PRUŽA ZAŠTIĆENO PODRUČJE ZA OBAVLjANjE DOPUŠTENIH DELATNOSTI I AKTIVNOSTI.

UPRAVLjAČ MOŽE PROPISATI SMANjENjE ILI OSLOBAĐANjE PLAĆANjA NAKNADE PO JEDNOM ILI VIŠE PREDMETA NAKNADE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA, A PRE SVEGA ZA:

1) STANOVNIKE I STALNO ZAPOSLENE, FIZIČKA LICA KOJA OBAVLjAJU POSLOVE ILI VRŠE SLUŽBENE RADNjE U ZAŠTIĆENOM PODRUČJU, LICA SA INVALIDITETOM I POSEBNIM POTREBAMA, DECU, PENZIONERE I SL.;

2) KORISNIKE ČIJE AKTIVNOSTI NEPOSREDNO DOPRINOSE UNAPREĐENjU STANjA, PREZENTACIJI I PROMOCIJI VREDNOSTI ZAŠTIĆENOG PODRUČJA;

3) KORISNIKE KOD KOJIH SU, USLED ELEMENTARNE NEPOGODE ILI DRUGIH RAZLOGA, NASTUPILE OKOLNOSTI KOJE BITNO OTEŽAVAJU USLOVE RADA I POSLOVANjA.

VLADA PROPISUJE ZAJEDNIČKE ELEMENTE ZA UTVRĐIVANjA NAKNADE ZA KORIŠĆENjE ZAŠTIĆENOG PODRUČJA, POSEBNO BLIŽI PREDMET, OSNOVICE, NAJVIŠE IZNOSE I NAČIN OBRAČUNA I NAPLATE NAKNADE IZ STAVA 2. TAČ. 1), 2) I 3) OVOG ČLANA, NAČIN OBRAČUNA I NAPLATE NAKNADE ZA POSETU ZAŠTIĆENOM PODRUČJU IZ STAVA 2. TAČKA 6) OVOG ČLANA, BLIŽA MERILA ZA ODREĐIVANjE VISINE NAKNADE IZ STAVA 4. OVOG ČLANA I BLIŽE USLOVE ZA UMANjENjE ILI OSLOBAĐANjE PLAĆANjA NAKNADE IZ STAVA 5. OVOG ČLANA.

NA AKT UPRAVLjAČA KOJIM SE UTVRĐUJE VISINA, NAČIN OBRAČUNA I PLAĆANjA NAKNADE ZA KORIŠĆENjE ZAŠTIĆENOG PODRUČJA SAGLASNOST DAJE MINISTARSTVO ZA NACIONALNI PARK I ZAŠTIĆENO PODRUČJE PROGLAŠENO AKTOM VLADE, A ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE AUTONOMNE POKRAJINE, ODNOSNO ORGAN NADLEŽAN ZA POSLOVE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE ZA ZAŠTIĆENO PODRUČJE PROGLAŠENO AKTOM NADLEŽNOG ORGANA AUTONOMNE POKRAJINE, ODNOSNO NADLEŽNOG ORGANA JEDINICE LOKALNE SAMOUPURAVE .

UPRAVLjAČ JE DUŽAN DA SREDSTVA OSTVARENA NAPLATOM OD NAKNADE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA VODI NA POSEBNOM RAČUNU I KORISTI ZA ZAŠTITU, RAZVOJ I UNAPREĐENjE ZAŠTIĆENOG PODRUČJA ODNOSNO ZA SPROVOĐENjE PLANA I PROGRAMA UPRAVLjANjA.

U POGLEDU PLAĆANjA NAKNADE IZ STAVA 2. TAČ. 1) I 2), OVOG ČLANA KAMATE ZA DOCNjU U PLAĆANjU, PRINUDNU NAPLATU I OSTALO ŠTO NIJE POSEBNO PROPISANO OVIM ZAKONOM, SHODNO SE PRIMENjUJU ODREDBE ZAKONA KOJIM SE UREĐUJE PORESKI POSTUPAK I PORESKA ADMINISTRACIJA.

Dozvoljene radnje sa strogo zaštićenim divljim vrstama

Član 75.

Izuzetno od odredbe člana 74. ovog zakona, u slučaju opravdanog javnog interesa i pod uslovom da ne postoji drugo zadovoljavajuće rešenje i da izuzeće nije štetno po opstanak populacija strogo zaštićenih divljih vrsta u povoljnom stanju očuvanja u njihovom prirodnom području rasprostranjenosti, Ministarstvo može dozvoliti radnje radi:

1) istraživanja i obrazovanja, upravljanja populacijom, ponovnog naseljavanja (repopulacije), ponovnog unošenja i uzgoja u in-situ i ex-situ uslovima;

2) sprečavanja ozbiljnih šteta na usevima, stoci, šumama, ribnjacima, vodi i drugim oblicima svojine;

3) radi zaštite javnog zdravlja i javne bezbednosti, ili drugih razloga od preovladavajućeg javnog interesa, uključujući razloge socijalne ili ekonomske prirode i korisne posledice od prvenstvenog značaja za životnu sredinu;

4) sakupljanja matičnih jedinki u cilju razmnožavanja, gajenja njihovih potomaka i prometa u komercijalne svrhe u za to registrovanim plantažnim i farmerskim objektima uz uslov da se deo jedinki vrati na prirodna staništa.

Dozvolu za slučaj iz stava 1. ovog člana izdaje Ministarstvo po prethodno pribavljenom mišljenju zavoda i ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.

Dozvola iz stava 2. ovog člana izdaje se u formi rešenja i sadrži: naziv vrste, svrhu i cilj korišćenja odnosno obavljanja radnji, mesto obavljanja radnji, vreme važenja dozvole, način i uslove pod kojima se mogu obavljati radnje, kao i način dostavljanja izveštaja o obavljenim radnjama.

ZAHTEV ZA IZDAVANjE DOZVOLE IZ STAVA 2. OVOG ČLANA SADRŽI NAZIV VRSTE, RAZLOGE, SVRHU I CILj KORIŠĆENjA ODNOSNO OBAVLjANjA RADNjI, ELABORAT/STUDIJU O NAČINU, MESTU, VREMENU, KORISNIM ODNOSNO ŠTETNIM POSLEDICAMA I DRUGE DOKAZE I RELEVANTNE ČINjENICE OD ZNAČAJA ZA KONKRETAN SLUČAJ.

DOZVOLA IZ STAVA 2. OVOG ČLANA IZDAJE SE REŠENjEM.

Na rešenje iz stava 4. ovog člana, žalba nije dozvoljena, ali se može pokrenuti upravni spor.

Dozvola za istraživanje strogo zaštićenih izaštićenih divljih vrsta

Član 78.

Za istraživanje strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta dozvolu U NAUČNOISTRAŽIVAČKE I OBRAZOVNE SVRHE izdaje Ministarstvo, rešenjem uz prethodno pribavljeno mišljenje zavoda.

Za naučnoistraživački rad koji se obavlja na zaštićenom području izvođač je dužan da obavesti upravljača.

DOZVOLjENE AKTIVNOSTI IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU OBAVLjAJU SE U SKLADU SA AKTOM O UNUTRAŠNjEM REDU I ČUVARSKOJ SLUŽBI.

Izveštaji istraživanja iz stava 1. ovog člana dostavljaju se Ministarstvu, zavodu i upravljaču zaštićenog područja do kraja kalendarske godine.

Iznošenje divljih vrsta i/ili njihovih delova i derivata iz stava 1. ovog člana u naučnoistraživačke svrhe vrši se na osnovu dozvole koju izdaje Ministarstvo, u skladu sa članom 94. ovog zakona.

Na rešenje iz stava 1. žalba nije dozvoljena, ali se može pokrenuti upravni spor.

Unošenje alohtonih vrsta

Član 82.

Zabranjeno je unošenje alohtonih divljih vrsta i njihovih hibrida u slobodnu prirodu na području Republike Srbije.

Izuzetno, unošenje iz stava 1. ovog člana je dozvoljeno ako je naučno i stručno dokazano i prihvatljivo s gledišta zaštite prirode i održivog upravljanja, odnosno ako se unošenjem ne ugrožava prirodno stanište autohtonih divljih vrsta.

Ministarstvo izdaje dozvolu iz stava 2. ovog člana na osnovu studije prihvatljivosti i studije o proceni uticaja na prirodu, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.

Uslove i način unošenja alohtonih divljih vrsta i njihovih hibrida u kontrolisanim uslovima (registrovani zoološki vrtovi i druga uzgajališta) propisuje ministar uz saglasnost ministra nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, a po prethodno pribavljenom mišljenju zavoda i drugih naučnih i stručnih institucija.

UNOŠENjE ALOHTONIH DIVLjIH VRSTA U KONTROLISANIM USLOVIMA MOGUĆE JE NA OSNOVU DOZVOLE KOJU IZDAJE MINISTARSTVO REŠENjEM, PO PRIBAVLjENOM MIŠLjENjU ZAVODA ILI DRUGE OVLAŠĆENE NAUČNE I STRUČNE ORGANIZACIJE DA NE POSTOJI OPASNOST PO AUTOHTONE VRSTE, UKOLIKO DOĐE DO SLUČAJNOG ILI NAMERNOG BEGA PRIMERAKA U SLOBODNU PRIRODU REPUBLIKE SRBIJE.

Strane divlje vrste koje unošenjem i/ili širenjem ugrožavaju druge vrste i ukupnu biološku raznovrsnost na području Republike Srbije proglašava invazivnim Ministarstvo, na osnovu opšteprihvaćenih međunarodnih kriterijuma, naučnih saznanja i obaveza preuzetih iz međunarodnih ugovora i međunarodnih dokumenata, na predlog Zavoda i drugih stručnih i naučnih institucija, a po prethodno pribavljenom mišljenju ministarstva nadležnog za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede

Aktom iz stava 5. ovog člana propisuju se mere kontrole i suzbijanja invazivnih vrsta.

MINISTAR MOŽE ZABRANITI ILI OGRANIČITI UVOZ POJEDINIH ALOHTONIH DIVLjIH VRSTA RADI DRŽANjA U KONTROLISANIM USLOVIMA, NA OSNOVU PROCENE OPASNOSTI PO AUTOHTONE DIVLjE VRSTE, KOJU DAJE ZAVOD ILI DRUGA OVLAŠĆENA NAUČNA I STRUČNA ORGANIZACIJA.

Uslovi za držanje divljih životinja

Član 86.

Divlje životinjske vrste mogu se držati u zatočeništvu radi sopstvenih potreba ili prikazivanja javnosti u zoološkim vrtovima, akvarijumima, terarijumima ili sličnim prostorima, radi uzgoja, prodaje i kupovine, samo ako im dobrobit nije ugrožena, odnosno ako im se obezbede životni uslovi koji odgovaraju vrsti, rasi, polu, starosti kao i fizičkim i biološkim specifičnostima, osobinama u ponašanju, odnosno zdravstvenom stanju životinja.

Zabranjeno je držanje divlje životinjske vrste u neprikladnim uslovima.

Divlje životinje iz stava 1. ovog člana obavezno se obeležavaju na propisani način.

Ministar saglasno sa ministrom nadležnim za poslove veterinarstva propisuje uslove koje moraju ispunjavati zoološki vrtovi i drugi objekti i/ili prostori za držanje životinja u smislu stava 1. ovog člana, uslove držanja, ZABRANU DRŽANjA POJEDINIH VRSTA, PROGRAME OBUKE I EDUKACIJE, KAO I način obeležavanja i evidentiranja divljih životinja iz st.1. ovog člana.

Dozvola za držanje divljih životinja

Član 88.

Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje postane vlasnik zaštićenih divljih životinja s namerom njihovog držanja u zatočeništvu radi sopstvenih potreba ili prikazivanja javnosti u zoološkim vrtovima, akvarijumima, terarijumima ili sličnim prostorima, radi uzgoja, prodaje i kupovine, dužno je da u roku od trideset dana po sticanju vlasništva nad tim životinjama, podnese zahtev Ministarstvu radi pribavljanja dozvole.

Pravno lice, preduzetnik i fizičko lice koje namerava da drži autohtone ili alohtone divlje životinje u zatočeništvu radi sopstvenih potreba ili prikazivanja javnosti u zoološkim vrtovima, akvarijumima, terarijumima ili sličnim prostorima, radi uzgoja, prodaje i kupovine, dužno je da pribavi dozvolu Ministarstva.

Dozvola iz st. 1. i 2. ovog člana izdaje se u formi rešenja, ako podnosilac zahteva dokaže da su ispunjeni propisani uslovi iz člana 86. i 87. ovog zakona.

Ukoliko se u postupku inspekcijskog nadzora u skladu sa ovim zakonom u toku važenja dozvole iz stava 3. ovog člana, utvrdi da je zoološki vrt, odnosno drugi objekat i/ili prostor u kome se drže životinje u smislu ovoga člana, prestao da ispunjava uslove na osnovu kojih je dozvola izdata, Ministarstvo će istu ukinuti.

Ministarstvo vodi registar pravnih lica, preduzetnika i fizičkih lica iz st. 1. i 2. ovoga člana.

U skladu sa potvrđenim međunarodnim ugovorima, odgajivačnice u kojima se uzgajaju određene zaštićene vrste, mogu da vrše prekogranični promet U KOMERCIJALNE SVRHE tih zaštićenih vrsta samo pod uslovom da se registruju u nadležnom međunarodnom organu.

Na rešenje iz stava 3. ovog člana žalba nije dozvoljena, ali se može pokrenuti upravni spor.

Prekogranični promet zaštićenih vrsta

Član 94.

Ministarstvo izdaje dozvolu za uvoz, izvoz, unos, iznos ili tranzit UNOS I IZNOS biljnih i životinjskih divljih vrsta, njihovih delova i derivata zaštićenih na osnovu zakona, potvrđenih međunarodnih ugovora i opšteprihvaćenih pravila međunarodnog prava.

Dozvola iz stava 1. ovog člana izdaje se pod sledećim uslovima:

1) da je pravo raspolaganja jedinkom vrste divlje životinje, gljive i biljke stečeno u skladu sa zakonom;

2) da su životinje ili pošiljka obeleženi na propisani način;

3) da su preduzete sve mere za dobrobit životinja tokom prevoza.

Dozvola iz stava 1. ovog člana izdaje se i za vrste čiji jedan ili oba roditelja pripadaju divljoj vrsti.

U skladu sa potvrđenim međunarodnim ugovorima i opšteprihvaćenim pravilima međunarodnog prava, a u cilju zaštite vrsta iz stava 1. ovog člana ministar donosi pravilnik kojim propisuje:

1) uslove pod kojima se obavlja uvoz, izvoz, unos, iznos ili tranzit, trgovina i uzgoj vrsta iz stava 1. ovog člana;

2) izdavanje dozvola i drugih akata ( potvrde, sertifikati, mišljenja);

3) spiskove vrsta, njihovih delova i derivata koji podležu izdavanju dozvola, odnosno drugih akata;

4) vrste, njihove delove i derivate čiji je uvoz odnosno izvoz zabranjen, ograničen ili obustavljen;

5) izuzetke od izdavanja dozvole;

6) sadržinu, izgled i način vođenja registra izdatih dozvola;

7) način obeležavanja životinja ili pošiljki;

8) način sprovođenja nadzora i vođenja evidencije;

9) izradu izveštaja i dr.

Pri uvozu, izvozu, unosu, iznosu i tranzitu, žive životinje moraju se prevoziti i čuvati na način kojim se ni najmanje ne ozleđuje ili oštećuje njihovo zdravlje ili se sa njima nehumano postupa, u skladu s posebnim propisima.

Prijava prekograničnog prometa zaštićenih vrsta

Član 95.

Uvoz, izvoz, unos, iznos i tranzit zaštićenih divljih vrsta, njihovih delova i derivata obavezno se prijavljuje carinskoj službi, u skladu sa odredbama ovog zakona i drugim propisima.

Veterinarsko zdravstveni i fitosanitarni pregled i kontrolu pošiljki iz stava 1. ovog člana nad kojima postoji nadležnost granične veterinarske i fitosanitarne inspekcije sprovodi se u skladu s posebnim propisima. Granične prelaze na kojima se može obavljati uvoz, izvoz, unos, iznos i tranzit zaštićenih vrsta, njihovih delova i derivata, kao i uslove u pogledu njihove opremljenosti i osposobljenosti za obavljanje tih poslova, propisuje ministar nadležan za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede uz saglasnost Ministra.

Carinska služba dužna je da prilikom uvoza, izvoza, unosa, iznosa i tranzita vrsta iz člana 94. stav 1. ovog zakona pregleda odgovarajuće dozvole i overi prelazak granice u za to predviđenoj rubrici obrasca dozvole.

U slučaju uvoza, izvoza, unosa, iznosa i tranzita carinska služba original dozvole overava a kopiju dozvole zadržava za svoju evidenciju, a overeni original vraća uvozniku/ izvozniku .

U SLUČAJU UVOZA, IZVOZA, UNOSA, IZNOSA I TRANZITA CARINSKA SLUŽBA OVERAVA DOZVOLE NA NAČIN PROPISAN AKTOM O PREKOGRANIČNOM PROMETU ZAŠTIĆENIH VRSTA IZ ČLANA 94. OVOG ZAKONA.

UKOLIKO SE PREKOGRANIČNI PROMET PRIMERAKA ZAŠTIĆENIH VRSTA VRŠI SUPROTNO PROPISANIM USLOVIMA, PRIMERKE ODUZIMA NADLEŽNI INSPEKTOR I IZDAJE POTVRDU O ODUZIMANjU.

Stručni poslovi zaštite prirode

Član 102.

Stručne poslove zaštite prirode i prirodnih dobara obavljaju stručne organizacije za zaštitu prirode i ti poslovi odnose se naročito na:

prikupljanje i obradu podataka o prirodi i prirodnim vrednostima;

praćenje stanja i ocenu očuvanosti prirode i stepena ugroženosti objekata geonasleđa, divljih vrsta i njihovih staništa, stanišnih tipova, ekosistema, ekološki značajnih područja, zaštićenih područja, ekoloških koridora, ekološke mreže i predela;

izradu studija zaštite kojima se utvrđuju vrednosti područja predloženih za zaštitu i način upravljanja tim područjima;

izradu predloga akta o zaštiti područja;

izradu predloga akta o prestanku zaštite područja;

izradu predloga za prethodnu zaštitu područja;

davanje uslova za radove na zaštićenim prirodnim dobrima, izdavanje mišljenja na plan upravljanja zaštićenog područja;

vršenje stručnog nadzora na zaštićenim prirodnim dobrima sa predlogom mera;

pružanje stručne pomoći upravljačima zaštićenih prirodnih dobara, organima lokalne samouprave, udruženjima građana, grupama građana i pojedincima na zaštiti prirode, predela i prirodnih dobara;

utvrđivanje uslova i mera zaštite prirode i prirodnih vrednosti u postupku izrade i sprovođenja prostornih i urbanističkih planova, projektne dokumentacije, osnova (šumskih, lovnih, ribolovnih, vodoprivrednih i dr.), programa i strategija u svim delatnostima koje utiču na prirodu;

obavljanje stručnih poslova u postupku izrade ocene prihvatljivosti radova i aktivnosti u prirodi, pripremanja i sprovođenja projekata i programa na zaštićenom području;

predlaganje obima i sadržaja studija izvodljivosti i procene uticaja na životnu sredinu u postupku reintrodukcije i naseljavanja divljih vrsta u slobodnu prirodu;

vođenje evidencije o načinu i obimu korišćenja, kao i faktorima ugrožavanja zaštićenih i strogo zaštićenih divljih vrsta radi utvrđivanja i praćenja stanja njihovih populacija;

učestvovanje u postupku javnog uvida radi proglašavanja zaštićenih prirodnih dobara;

organizovanje i sprovođenje vaspitno-obrazovnih i promotivnih aktivnosti u zaštiti prirode;

učešće u sprovođenju ratifikovanih međunarodnih ugovora o zaštiti prirode;

vođenje registra zaštićenih prirodnih dobara i drugih podataka od značaja za zaštitu prirode;

inventarizaciju pojedinačnih elemenata geološke, biološke i predeone raznovrsnosti sa statističkim analizama i izveštajima o njihovom stanju;

vođenje baze podataka u oblasti zaštite prirode kao dela jedinstvenog informacionog sistema Agencije za zaštitu životne sredine;

obaveštavanje javnosti o prirodnim vrednostima, zaštiti prirode, njenoj ugroženosti, faktorima i posledicama ugrožavanja;

obavljanje i drugih poslova utvrđenih ovim zakonom.

Ogranizacije za zaštitu prirode

Član 103.

Poslove zaštite prirode i prirodnih dobara koja se nalaze na teritoriji Republike Srbije obavlja Zavod za zaštitu prirode Srbije.

ZAVOD ZA ZAŠTITU PRIRODE SRBIJE, ZA TERITORIJU REPUBLIKE SRBIJE VODI REGISTAR ZAŠTIĆENIH PRIRODNIH DOBARA I INFORMACIONI SISTEM O ZAŠTITI PRIRODE (BAZE PODATAKA O ZAŠTIĆENIM PRIRODNIM DOBRIMA, STANIŠTIMA, ZAŠTIĆENIM VRSTAMA, PODRUČJIMA EKOLOŠKE MREŽE), IZRAĐUJE SREDNjOROČNI PROGRAM ZAŠTITE PRIRODNIH DOBARA, IZRAĐUJE STRUČNE OSNOVE ZA STRATEGIJU ZAŠTITE PRIRODE I PRIRODNIH VREDNOSTI REPUBLIKE SRBIJE I IZVEŠTAJ O STANjU PRIRODE.

Poslove zaštite prirode i prirodnih dobara koja se celom svojom površinom nalaze na teritoriji Autonomne pokrajine Vojvodine, obavlja Pokrajinski zavod za zaštitu prirode.

Organizacije za zaštitu prirode su pravna lica.

Organizacije za zaštitu prirode su ustanove.

U obavljanju poslova zaštite prirode i prirodnih dobara organizacije za zaštitu prirode iz st. 1. i 2. ovog člana ostvaruju saradnju kroz usaglašavanje programa zaštite prirodnih dobara.

Pokrajinski zavod za zaštitu prirode dostavlja izveštaj o ostvarivanju godišnjeg programa Zavodu za zaštitu prirode Srbije, najkasnije do 31. Marta tekuće godine za proteklu godinu.

POKRAJINSKI ZAVOD ZA ZAŠTITU PRIRODE DOSTAVLjA SREDNjOROČNI I GODIŠNjI PROGRAM ZAŠTITE PRIRODNIH DOBARA I IZVEŠTAJ O NjIHOVOM OSTVARENjU ZAVODU ZA ZAŠTITU PRIRODE SRBIJE.

XI. ČUVANJE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA

Čuvari prirode

ČUVARSKA SLUŽBA

Član 109.

Neposredni nadzor na zaštićenom području vrši čuvarska služba koju obezbeđuje upravljač.

Čuvar zaštićenog područja kontroliše sprovođenje pravila unutrašnjeg reda u zaštićenom području i obavlja poslove čuvanja zaštićenog područja.

NEPOSREDNI NADZOR NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU VRŠI ČUVARSKA SLUŽBA KOJU OBEZBEĐUJE UPRAVLjAČ, PREKO ČUVARA ZAŠTIĆENOG PODRUČJA ( U DALjEM TEKSTU: ČUVAR).

ČUVAR KONTROLIŠE SPROVOĐENjE PRAVILA UNUTRAŠNjEG REDA U ZAŠTIĆENOM PODRUČJU I OBAVLjA DRUGE POSLOVE U SKLADU SA ZAKONOM I AKTOM UPRAVLjAČA.

Prava i dužnosti čuvara

Član 110.

Ako u vršenju čuvarske službe čuvar zaštićenog područja utvrdi da je učinjena radnja suprotno pravilima unutrašnjeg reda ili druge zakonom utvrđene zabrane kršenja režima zaštite, ili ako postoji osnovana sumnja da je učinjen prekršaj, odnosno krivično delo, ovlašćen je i dužan da:

1) prati kretanje i aktivnosti posetilaca i legitimiše lica koja zatekne u zaštićenom području;

2) izvrši pregled svih vrsta vozila, plovnih objekata i tovara;

3) izvrši svaki pregled, osim stanova i drugih prostorija, za čiji je pregled potreban sudski nalog;

4) privremeno oduzme predmete kojima je izvršen prekršaj ili krivično delo i predmete koji su nastali ili pribavljeni izvršenjem takvog dela, kao i da ove predmete, bez odlaganja, preda upravljaču zaštićenog područja radi čuvanja;

5) lice bez ličnih isprava, zatečeno u vršenju nedozvoljenih radnji, privede nadležnom organu unutrašnjih poslova;

6) zatraži uspostavljanje prethodnog stanja, odnosno naredi mere za sprečavanje i uklanjanje štetnih posledica;

7) sarađuje sa vlasnicima i korisnicima prava na nekretninama u zaštićenom području u cilju zaštite prirode;

8) sarađuje sa korisnicima prirodnih resursa u zaštićenom području i koordinira zajedničke akcije u cilju zaštite i racionalnog korišćenja prirodnih resursa;

9) prati stanja biljnih i životinjskih vrsta, kao i drugih vrednosti zaštićenog područja;

10) pruža pomoć posetiocima zaštićenog područja i lokalnom stanovništvu.

U vršenju službe čuvar je dužan da pokaže službenu legitimaciju.

Legitimaciju čuvara zaštićenog područja izdaje upravljač zaštićenog područja na obrascu koji propisuje ministar.

Čuvar zaštićenog područja mora da ima najmanje srednju stručnu spremu, jednu godinu radnog iskustva u struci i položen stručni ispit i da ispunjava propisane uslove za nošenje oružja i druge uslove, utvrđene aktom upravljača.

Za vreme službe, čuvar zaštićenog područja nosi službenu odeću, oružje, znak zaštite prirode i znak zaštićenog područja koje čuva i naoružan je oružjem koje odredi upravljač.

U VRŠENjU ČUVARSKE SLUŽBE, ČUVAR NAROČITO:

1) PRATI KRETANjE I AKTIVNOSTI POSETILACA I DRUGIH KORISNIKA U ZAŠTIĆENOM PODRUČJU, POSEBNO TRANSPORT GRAĐEVINSKOG MATERIJALA I IZGRADNjU OBJEKATA, KORIŠĆENjE MINERALNIH SIROVINA, ŠUMA, FLORE I FAUNE UKLjUČUJUĆI DIVLjAČ I RIBE, UPOTREBU MOTORNIH VOZILA I PLOVILA, POSTAVLjANjE OBJEKATA NA VODI, ULAZAK U ZONE I OBJEKTE U KOJIMA JE POSETA ZABRANjENA ILI OGRANIČENA, LOŽENjE VATRE NA OTVORENOM, ODLAGANjE OTPADA, ODVIJANjE SPORTSKIH TAKMIČENjA I DRUGIH MANIFESTACIJA;

2) PRATI STANjE BILjNIH I ŽIVOTINjSKIH VRSTA, KAO I DRUGIH VREDNOSTI ZAŠTIĆENOG PODRUČJA;

3) PRUŽA POMOĆ I SARAĐUJE SA LOKALNIM STANOVNIŠTVOM;

4) PRUŽA PODATKE, POMOĆ I USLUGE POSETIOCIMA I DRUGIM LICIMA PRI OBILASKU I RAZGLEDANjU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA, NAUČNIM ISTRAŽIVANjIMA I OBRAZOVNIM AKTIVNOSTIMA;

5) SARAĐUJE SA KORISNICIMA PRIRODNIH RESURSA U ZAŠTIĆENOM PODRUČJU;

6) SARAĐUJE SA NOSIOCIMA STVARNIH PRAVA NA NEPOKRETNOSTIMA U ZAŠTIĆENOM PODRUČJU U CILjU ZAŠTITE PRIRODE;

7) SARAĐUJE SA DRUGOM ČUVARSKOM SLUŽBOM, INSPEKCIJSKOM SLUŽBOM I ORGANOM UNUTRAŠNjIH POSLOVA.

KADA ČUVAR UTVRDI ILI OSNOVANO PRETPOSTAVI DA JE POSETILAC ODNOSNO KORISNIK ZAŠTIĆENOG PODRUČJA UČINIO RADNjU SUPROTNO PRAVILIMA UNUTRAŠNjEG REDA ILI MERAMA ZAŠTITE PRIRODE PROPISANIM U SKLADU SA ZAKONOM, OVLAŠĆEN JE DA:

1) LEGITIMIŠE LICE ZATEČENO U VRŠENjU NEDOZVOLjENIH RADNjI, A LICE ZATEČENO BEZ LIČNIH ISPRAVA PRIVEDE NADLEŽNOM ORGANU UNUTRAŠNjIH POSLOVA;

2) IZVRŠI PREGLED SVIH VRSTA VOZILA, PLOVNIH OBJEKATA I TOVARA;

3) PRIVREMENO ODUZME PREDMETE I SREDSTVA KOJIMA JE IZVRŠEN PREKRŠAJ ILI KRIVIČNO DELO I PREDMETE KOJI SU NASTALI ILI PRIBAVLjENI IZVRŠENjEM TAKVOG DELA, KAO I DA OVE PREDMETE, BEZ ODLAGANjA, PREDA UPRAVLjAČU ZAŠTIĆENOG PODRUČJA RADI ČUVANjA;

4) ZATRAŽI USPOSTAVLjANjE PRETHODNOG STANjA, ODNOSNO NAREDI MERE ZA SPREČAVANjE I UKLANjANjE ŠTETNIH POSLEDICA;

5) IZVRŠI SVAKI PREGLED, OSIM STANOVA I DRUGIH PROSTORIJA, ZA ČIJI JE PREGLED POTREBAN SUDSKI NALOG.

U VRŠENjU SLUŽBE ČUVAR JE DUŽAN DA POKAŽE SLUŽBENU LEGITIMACIJU.

LEGITIMACIJU ČUVARA IZDAJE UPRAVLjAČ ZAŠTIĆENOG PODRUČJA NA OBRASCU KOJI PROPISUJE MINISTAR.

ČUVAR MORA DA IMA NAJMANjE SREDNjU STRUČNU SPREMU, JEDNU GODINU RADNOG ISKUSTVA U STRUCI I POLOŽEN STRUČNI ISPIT I DA ISPUNjAVA PROPISANE USLOVE ZA NOŠENjE ORUŽJA I DRUGE USLOVE, UTVRĐENE AKTOM UPRAVLjAČA.

MINISTAR BLIŽE PROPISUJE USLOVE, PROGRAM I NAČIN POLAGANjA STRUČNOG ISPITA IZ STAVA 5. OVOG ČLANA.

ZA VREME SLUŽBE, ČUVAR NOSI SLUŽBENU ODEĆU, ORUŽJE, ZNAK ZAŠTITE PRIRODE I ZNAK ZAŠTIĆENOG PODRUČJA KOJE ČUVA I NAORUŽAN JE ORUŽJEM KOJE ODREDI UPRAVLjAČ.

SLUŽBENU ODEĆU, ODNOSNO UNIFORMU ČUVARA U NACIONALNIM PARKOVIMA I ZAŠTIĆENIM PODRUČJIMA PROGLAŠENIM AKTOM VLADE, PROPISUJE MINISTAR.

ČUVAR MOŽE ISTOVREMENO OBAVLjATI POSLOVE RIBOČUVARA, ČUVARA ŠUMA I LOVOČUVARA, UKOLIKO ISPUNjAVA USLOVE UTVRĐENE PROPISIMA KOJI UREĐUJU OBLAST KORIŠĆENjA RIBLjEG FONDA, ŠUMARSTVA I LOVSTVA.

ČUVAR U VRŠENjU POSLOVA ČUVARA RIBARSKOG PODRUČJA, IDENTITET I SLUŽBENA OVLAŠĆENjA DOKAZUJE LEGITIMACIJOM IZ STAVA 3. OVOG ČLANA.

XII. DOKUMENTI ZAŠTITE PRIRODE

Osnovni dokumenti zaštite prirode

Član 111.

Osnovni dokumenti zaštite prirode i prirodnih vrednosti su: Strategija zaštite prirode i prirodnih vrednosti (u daljem tekstu: Strategija) i koju donosi Vlada za period od deset godina, i programi zaštite prirode koje donose Vlada, nadležni organ autonomne pokrajine ili nadležni organ jedinice lokalne samouprave, za period od deset godina.

Programi iz stava 1. ovog člana moraju biti usklađeni sa Strategijom.

OSNOVNI DOKUMENTI ZAŠTITE PRIRODE I PRIRODNIH VREDNOSTI SU: STRATEGIJA ZAŠTITE PRIRODE I PRIRODNIH VREDNOSTI REPUBLIKE SRBIJE (U DALjEM TEKSTU: STRATEGIJA), PROGRAMI ZAŠTITE PRIRODE AUTONOMNE POKRAJINE I JEDINICE LOKALNE SAMOUPRAVE I IZVEŠTAJI O STANjU PRIRODE.

Strategija zaštite prirode i prirodnih vrednosti

Član 112.

Strategija određuje dugoročne ciljeve i smernice očuvanja prirode i prirodnih vrednosti, načine njihovog sprovođenja u skladu sa ukupnim privrednim, društvenim i kulturnim razvojem Republike Srbije.

Strategija se izrađuje na osnovu izveštaja o stanju prirode i sprovođenju zaštite prirode i prirodnih vrednosti, (u daljem tekstu: Izveštaj o stanju prirode), a sadrži pored opštih strateških ciljeva, naročito:

1) smernice za očuvanje biološke, geološke i predeone raznovrsnosti, za očuvanje zaštićenih prirodnih dobara, ekološki značajnih područja, ekoloških koridora i ekološke mreže;

2) smernice za istraživanje i praćenje stanja u prirodi;

3) smernice za uključivanje zaštite prirode u druge sektore;

4) smernice za zakonodavni i institucionalni okvir;

5) smernice za vaspitanje i obrazovanje u cilju očuvanja biološke, geološke i predeone raznovrsnosti;

6) smernice za uključivanje lokalnog stanovništva u proces zaštite i unapređenja zaštićenih područja;

7) smernice za obaveštavanje javnosti i učešće javnosti u odlučivanju o zaštiti prirode;

8) akcione planove za sprovođenje smernica, s utvrđivanjem prioriteta i mogućih izvora finansiranja;

9) način ispunjavanja međunarodnih obaveza u zaštiti prirode.

Smernice utvrđene Strategijom primenjuju se u izradi dokumenata prostornog uređenja i planova upravljanja prirodnim resursima.

Stručnu osnovu za izradu Strategije izrađuje Zavod.

Revizija Strategije obavlja se po potrebi.

Strategija se objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

STRATEGIJU DONOSI VLADA ZA PERIOD OD NAJMANjE DESET GODINA.

STRATEGIJOM SE UTVRĐUJU DUGOROČNI PLANSKI OKVIR I POLITIKA INTEGRALNE ZAŠTITE PRIRODE I OČUVANjA BIODIVERZITETA.

STRATEGIJA NAROČITO SADRŽI: ANALIZU (OCENU) STANjA, CILjEVE, GLAVNE ZADATKE, MERE, AKTIVNOSTI I INSTRUMENTE ZA OČUVANjE I UNAPREĐENjE BIOLOŠKE RAZNOVRSNOSTI, PREDELA I GEONASLEĐA, RAZVOJ MREŽE ZAŠTIĆENIH PODRUČJA I RAZVOJ EKOLOŠKE MREŽE.

ZA SPROVOĐENjE STRATEGIJE IZRAĐUJU SE AKCIONI PLANOVI KOJE DONOSI VLADA ZA PERIOD OD NAJVIŠE PET GODINA.

AKCIONI PLAN IZ STAVA 4. OVOG ČLANA MOŽE SE DONETI I KAO SASTAVNI DEO STRATEGIJE.

STRUČNU OSNOVU STRATEGIJE PRIPREMA ZAVOD ZA ZAŠTITU PRIRODE SRBIJE U SARADNjI SA POKRAJINSKIM ZAVODOM ZA ZAŠTITU PRIRODE.

PO POTREBI MOŽE SE IZVRŠITI REVIZIJA STRATEGIJE PRE ISTEKA PERIODA ZA KOJI JE DONETA.

STRATEGIJA SE OBJAVLjUJE U „SLUŽBENOM GLASNIKU REPUBLIKE SRBIJE.

Program zaštite prirode

Član 113.

Autonomna pokrajina i jedinica lokalne samouprave, u okviru nadležnosti utvrđenih ovim i posebnim zakonom, donose svoje programe zaštite prirode, u skladu sa strateškim dokumentima iz člana 111. ovog zakona i svojim specifičnostima.

Dve ili više jedinica lokalne samouprave mogu doneti zajedničke programe iz stava 1. ovog člana.

AUTONOMNA POKRAJINA I JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE, U OKVIRU NADLEŽNOSTI UTVRĐENIH OVIM I POSEBNIM ZAKONOM I U SKLADU SA STRATEGIJOM I SVOJIM SPECIFIČNOSTIMA, DONOSE PROGRAME ZAŠTITE PRIRODE ZA PERIOD OD DESET GODINA.

DVE ILI VIŠE JEDINICA LOKALNE SAMOUPRAVE MOGU DONETI ZAJEDNIČKI PROGRAM IZ STAVA 1. OVOG ČLANA.

Izveštaj o stanju prirode

Član 114.

MINISTARSTVO JEDANPUT U PET GODINA PODNOSI VLADI Izveštaj o stanju prirode u Republici Srbiji za period od pet godina podnosi se Narodnoj skupštini, KOJI a sadrži naročito:

1) podatke o stanju geološke, biološke i predeone raznovrsnosti, zaštićenih prirodnih dobara, ekološki značajnih područja, ekoloških koridora i ekološke mreže sa analizom stepena ugroženosti, faktorima ugrožavanja i problemima u zaštiti i unapređenju;

2) podatke o uticajima korišćenja prirodnih vrednosti dobara na geološku, biološku i predeonu raznovrsnost, na zaštićena prirodna dobra i ekološku mrežu;

3) podatke o uticajima pojedinih projekata i aktivnosti na prirodu i njene vrednosti;

4) ocenu sprovedenih mera u očuvanju prirode, njenih vrednosti i predeone raznovrsnosti;

5) analizu sprovođenja Strategije i drugih dokumenata značajnih za zaštitu prirode;

6) ocenu sprovedenog stručnog nadzora koji obavlja Zavod;

7) podatke o korišćenju finansijskih sredstava za zaštitu prirode;

8) procenu potrebe izrade novih ili izmene i dopune postojećih dokumenata kao i druge važne podatke za zaštitu i očuvanje prirode.

Izveštaj o stanju prirode, zaštićenih prirodnih dobara i ekoloških mreža IZ STAVA 1. OVOG ČLANA priprema Zavod, u saradnji s Pokrajinskim zavodom za zaštitu prirode i drugim stručnim i naučnim institucijama, a utvrđuje Ministarstvo.

Autonomna pokrajina, odnosno jedinica lokalne samouprave pripremaju izveštaje o stanju prirode na svom području, koji dostavljaju Ministarstvu.

Ovlašćenja inspektora

Član 121.

U vršenju inspekcijskog nadzora inspektor je ovlašćen da:

1) zabrani korišćenje i upotrebu zaštićenih prirodnih vrednosti i drugih delova prirode bez odobrenja ili protivno odobrenju;

2) naredi sprovođenje uslova i mera zaštite prirode, drugih akata izdatih na osnovu ovoga zakona i drugih propisa;

3) naredi sprovođenje kompenzacijskih mera;

4) naredi sprovođenje planova upravljanja prirodnim dobrima/resursima u delu koji se odnosi na mere i uslove zaštite prirode;

5) naredi sprovođenje plana upravljanja i programa zaštite, očuvanja, korišćenja i unapređenja zaštićene prirode i njenih vrednosti;

6) naredi sprovođenje plana upravljanja i drugih akata zaštićenog područja I EKOLOŠKE MREŽE ;

7) zabrani radnje koje mogu prouzrokovati promene i oštećenja na zaštićenom području, EKOLOŠKOJ MREŽI ili drugim zaštićenim prirodnim dobrima;

7a) ZABRANI RADNjE, ODNOSNO IZVOĐENjE RADOVA NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU, KOJE SU SUPROTNE AKTU O ZAŠTITI I PRAVILNIKU O UNUTRAŠNjEM REDU I ČUVARSKOJ SLUŽBI;

8) naredi sprovođenje neposredne zaštite, očuvanja i korišćenja zaštićenih prirodnih dobara;

9) naredi sprovođenje mera i uslova zaštite zaštićenih prirodnih dobara, zaštićenih biljnih i životinjskih vrsta i gljiva;

10) zabrani izvoz, uvoz i tranzit zaštićenih divljih vrsta biljaka i životinja i gljiva ako se promet vrši suprotno sa ovim zakonom i propisima donetim na osnovu ovog zakona i ratifikovanim međunarodnim ugovorima;

11) zabrani unošenje divljih vrsta u prirodu ako je u suprotnosti sa odredbama ovog zakona;

12) naredi informisanje javnosti o stanju prirode, planovima upravljanja zaštićenog područja;

13) naredi sprovođenje drugih propisanih uslova i mera zaštite biološke i predeone raznovrsnosti utvrđenih ovim zakonom i propisa donetih na osnovu ovog zakona;

14) naredi UPRAVLjAČU sprovođenje monitoringa stanja prirode i njenih vrednosti;

15) naredi vođenje registara zaštićenih prirodnih dobara i druge propisane evidencije;

16) zabrani da se genetički materijal koristi suprotno odredbama ovog zakona i posebnim propisima;

17) naredi da upravljač zaštićenog područja izvršava obaveze ustanovljene aktom o zaštiti;

18) naredi da upravljač zaštićenog područja koristi sredstva za rad i obavljanje poslova na zaštiti i unapređivanju zaštićenog područja;

19) zabrani korišćenje fosila, minerala kristala i bigra ili istraživanje njihovih nalazišta ako je u suprotnosti sa ovim zakonom;

20) zabrani sakupljanje i stavljanje u promet divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva njihovih razvojnih oblika i delova ako se sakupljanje i stavljanje u promet vrši bez dozvole i suprotno propisanim uslovima;

21) zabrani veštačko preseljavanje i naseljavanje populacija ili delova populacija autohtonih vrsta bez dozvole ili suprotno propisanim uslovima;

22) zabrani držanje, uzgoj i trgovinu divljim životinjama bez dozvole ili pod uslovima i na propisani način;

23) zabrani oštećivanje ili uništavanje staništa zaštićenih divljih vrsta;

24) zabrani druge radnje i aktivnosti koje su u suprotnosti sa odredbama ovog zakona i propisa donetih na osnovu njega.

Radi sprečavanja nastanka neotklonjivih šteta na zaštićenom prirodnom dobru, biološkoj i predeonoj raznovrsnosti, smanjivanja štete nastale zbog obavljanja nedozvoljenih delatnosti, radnji ili aktivnosti, odnosno radi preduzimanja hitnih zaštitnih mera, ili radi otklanjanja neposredne opasnosti za život i zdravlje ljudi ili imovinu, inspektor može, u toku nadzora doneti rešenje i usmeno.

Konstatacija o izdatom usmenom rešenju unosi se u zapisnik, uz naznaku da će pisano rešenje biti doneto u roku od 8 dana.

Na rešenja inspektora iz st.1 i 2 . dozvoljena je žalba.

Rešenje inspektora iz stava 1. tač. 1), 7), 10), 11), 16), 19), 20), 21), 22), 23) i 24) ovog člana je konačno, i protiv njega se može voditi upravni spor.

Privredni prestupi

Član 125.

Novčanom kaznom od 1.500.000 do 3.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup pravno lice ako:

1) koristi prostor, prirodne resurse i zaštićena područja na način koji prouzrokuje trajno narušavanje biološke, geološke, hidrološke, pedološke i predeone raznovrsnosti (član 8. stav 2);

2) ne postupa u skladu sa merama zaštite prirode utvrđenim u planovima, programima, osnovama i projektno-tehničkom dokumentacijom (član 10. stav 1 ČLAN 8. STAV 3.);

3) ne izvrši sanaciju odnosno rekultivaciju (član 10. stav 7 ČLAN 8. STAV 4.);

4) bez odlaganja i o svom trošku ne otkloni štetne posledice koje su u prirodi i zaštićenim prirodnim dobrima, nastale usled projekata i aktivnosti izvedenih bez utvrđenih uslova zaštite prirode ili suprotno datim uslovima (član 13. STAV 1.);

5) sakuplja zaštićene divlje vrste gljiva, lišajeva, biljaka, životinja i njihove delove bez dozvole (član 76);

6) vrši prekogranični promet zaštićenim divljim vrstama bez dozvole Ministarstva (član 94. stav 1);

7) ne izvrši prijavu prekograničnog prometa zaštićenih divljih vrsta carinskoj službi (član 95).

Za privredni prestup iz stava 1 ovog člana, može se izreći novčana kazna u srazmeri sa visinom učinjene štete, neizvršene obaveze, ili vrednosti robe ili druge stvari koja je predmet privrednog prestupa, a najviše do dvadesetostrukog iznosa učinjene štete, neizvršene obaveze ili vrednosti robe ili druge stvari koja je predmet privrednog prestupa.

Novčanom kaznom u iznosu od 100.000 do 200.000 dinara kazniće se za privredni prestup iz stava 1. ovoga člana i odgovorno lice u pravnom licu.

Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana, pored propisane novčane kazne privrednom društvu ili drugom pravnom licu može se izreći i zaštitna mera zabrane obavljanja određene privredne delatnosti, a odgovornom licu zaštitna mera zabrane vršenja određene dužnosti u trajanju do deset godina.

Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana može se uz kaznu izreći i zaštitna mera oduzimanja predmeta koji su upotrebljeni ili namenjeni za izvršenje privrednog prestupa, odnosno koji su nastali izvršenjem privrednog prestupa.

Prekršaji

Član 126.

Novčanom kaznom od 500.000 do 1.000.000 2.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako:

1) planirane projekte i aktivnosti u prirodi koji nisu obuhvaćeni procenom uticaja na životnu sredinu, a koji sami ili s drugim projektima ili aktivnostima mogu imati uticaj na ekološki značajno područje ili zaštićeno prirodno dobro, obavlja bez saglasnosti (član 10. stav 3);

2) obavlja radnje, aktivnosti i delatnosti kojima se ugrožava hidrološka pojava ili opstanak i očuvanje biološke raznovrsnosti (član 18. stav 4);

3) upotrebljava hemijska sredstva u zaštićenim područjima (član 19. stav 3);

4) koristi hemijska sredstva, bez pribavljene saglasnosti Ministarstva (član 19. stav 4. STAV 3.);

5) genetički materijal uzima iz prirode, suprotno članu 20. stav 2. ovog zakona;

6) obavlja ili preduzima radnje i delatnosti koje mogu narušiti svojstva zaštićenog područja (čl. 29. do 35);

7) obavlja radnje i/ili aktivnosti koje mogu da dovedu do narušavanja ili uništavanja ekološki značajnog područja (član 40. stav 2. ČLAN 39. STAV 5);

8) u zaštićenom području obavlja delatnost suprotno planu upravljanja ( član 52. stav 4);

9) planirane radove i aktivnosti, odnosno izvođenje projekta pismeno ne prijavi upravljaču (član 57. stav 4); RADOVE I AKTIVNOSTI ODNOSNO IZVOĐENjE PROJEKTA NA ZAŠTIĆENOM PODRUČJU OBAVLjA BEZ ILI PROTIVNO AKTU O USLOVIMA I MERAMA ZAŠTITE PRIRODE ILI NE PRIJAVI UPRAVLjAČU ( ČLAN 57. ST. 3., 4. i 5.);

10) na primeren način i o svom trošku ne preduzme sve dozvoljene radnje i aktivnosti kako bi se sprečio nastanak štete (član 64. stav 2);

11) preduzima radnje kojima se mogu ugroziti strogo zaštićene vrste biljaka, životinja, gljiva i njihovih staništa (član 74);

12) ne pribavi dozvolu iz člana 75. ovog zakona;

13) sakuplja i koristi zaštićene divlje vrste suprotno propisanim uslovima (član 77);

14) obavlja istraživanja na zaštićenim vrstama bez dozvole ministarstva i/ili ne dostavi rezultate istraživanja (član 78);

15) koristi zabranjena sredstva za hvatanje i ubijanje divljih životinja suprotno članu 79. ovog zakona;

16) ako ne preduzima mere zaštite iz člana 81. ovog zakona;

17) unosi alohtone divlje vrste i njihove hibride u slobodnu prirodu suprotno članu 82. ovog zakona;

18) vrši premeštanje jedinki autohtonih divljih vrsta bez saglasnosti ministarstva (član 84);

19) vrši reintrodukciju divljih vrsta bez dozvole ministarstva (član 85);

20) ako drži, uzgaja , prodaje i kupuje strogo zaštićene i zaštićene divlje vrste suprotno uslovima iz člana 87. ovog zakona;

21) ako drži zaštićene divlje životinje bez dozvole Ministarstva (član 88);

22) uzgaja i trguje divljim vrstama suprotno čl. 89. i 90. ovog zakona;

23) ako obavlja poslove prihvatilišta bez dozvole Ministarstva (član 91);

24) postupa sa nađenim primercima zaštićenih divljih životinja suprotno članu 93. ovog zakona;

25) uzima iz prirode geološka i paleontološka dokumenta koji su proglašeni zaštićenim prirodnim dobrima ili se nalaze na objektu geonasleđa, zaštićenom nalazištu ili ležištu mineralnih sirovina suprotno članu 98. ovog zakona;

26) vrši istraživanja nalazišta geoloških i paleontoloških dokumenata suprotno članu 99. ovog zakona;

27) ako vrši izvoz pokretnih zaštićenih prirodnih dokumenata , suprotno članu 100. ovog zakona;

27A) AKO NE POSTUPI PO REŠENjU INSPEKTORA IZ ČLANA 121. OVOG ZAKONA.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana može se izreći novčana kazna u srazmeri sa visinom pričinjene štete ili neizvršene obaveze, vrednosti robe ili druge stvari koja je predmet prekršaja, a najviše do dvadesetostrukog iznosa tih vrednosti.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u preduzeću ili drugom pravnom licu novčanom kaznom od 25.000 do 50.000 150.000 dinara.

Za radnje iz člana 125. stav 1. tač. 5), 6) i 7) kao i za radnje iz stava 1. ovog člana, kazniće se preduzetnik za prekršaj novčanom kaznom od 250.000 do 500.000 dinara.

Za radnje iz člana 125. stav 1. tač. 5), 6) i 7), kao i za radnje iz stava 1. tač. 2), 5), 6), 7), 8), 9),10), 11), 12), 13), 14), 15), 17), 18), 19), 20), 21), 22), 23), 24), 25), 26) i 27) ovog člana, kazniće se za prekršaj fizičko lice novčanom kaznom od 5.000 25.000 do 50.000 150.000 dinara ili kaznom zatvora do 30 dana.

Za prekršaj iz st. 1, 4. i 5. ovog člana može se uz kaznu izreći i zaštitna mera oduzimanja predmeta koji su upotrebljeni ili namenjeni za izvršenje prekršaja, odnosno koji su nastali izvršenjem prekršaja.

Prekršaj odgovornog lica u organu državne uprave, imaocu javnih ovlašćenja, odnosno ovlašćenom pravnom licu

Član 127.

Novčanom kaznom od 25.000 do 50.000 150.000 dinara kazniće se za prekršaj odgovorno lice u državnom organu, organu teritorijalne autonomije, organu jedinice lokalne samourave i imaocu javnih ovlašćenja ako:

1) ne prati stanje staništa i tipova staništa (član 16. stav 4);

1) U POSTUPKU ZA DONOŠENjE PLANOVA I PROGRAMA NE PRIBAVI USLOVE ZAŠTITE PRIRODE (ČLAN 9. STAV 1 I 2.)

2) ne odredi količinu vode u vlažnim i vodenim ekosistemima koja je nužna za očuvanje hidrološke pojave i opstanak biološke raznovrsnosti (član 18. stav 5);

3) ne prati stanje ekološki značajnih područja, ekoloških koridora i cele ekološke mreže (član 39. stav 4);

4) ne vodi registar zaštićenih prirodnih dobara (član 50);

5) ne dostavi planove upravljanja i izveštaje o ostvarivanju planova upravljanja i ne obezbedi obaveštavanje javnosti (član 54);

6) u postupku izrade plana ne pribavi uslove zaštite prirode( član 55. stav 3);

7) ne donese Pravilnik o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi (član 56);

8) ne upravlja zaštićenim područjem na propisan način (član 68);

9) sredstva ostvarena po osnovu naknade za korišćenje prirodnog područja ne koristi za zaštitu i unapređivanje zaštićenog područja i ne vodi ih na posebnom računu (član 70. st. 6. i 7 ČLAN 70. STAV 8.)

10) ne obavlja stručne poslove iz okvira svoje delatnosti iz člana 102. stav 1. tač. 8), 13), 16) i 19) ovog zakona.

Član 128.

Novčanom kaznom od 5.000 do 30.000 150.000 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice ako ne postupi po nalogu čuvara zaštićenog područja ili ga omete u vršenju njegovih ovlašćenja ILI NA DRUGI NAČIN POSTUPA PROTIVNO PRAVILIMA O UNUTRAŠNjEM REDU (ČLAN 56. STAV 4).

OBRAZAC IZJAVE O USKLAĐENOSTI PROPISA SA PROPISIMA EVROPSKE UNIJE

1. Ovlašćeni predlagač propisa – Vlada

Obrađivač – Ministarstvo životne sredine i prostornog planiranja

2. Naziv propisa

Draft Law on Amandments of the Law on Nature Protection

Predlog zakona o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode

3. Usklađenost propisa sa odredbama Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica, sa jedne strane, i Republike Srbije sa druge strane („Službeni glasnik RS”, broj 83/08) (u daljem tekstu: Sporazum), odnosno sa odredbama Prelaznog sporazuma o trgovini i trgovinskim pitanjima između Evropske zajednice, sa jedne strane, i Republike Srbije, sa druge strane („Službeni glasnik RS”, broj 83/08) (u daljem tekstu: Prelazni sporazum)

a) Odredba Sporazuma i Prelaznog sporazuma koja se odnose na normativnu sadržinu propisa

Član 6. stav 4. Prelaznog sporazuma

Član 7. stav 2. Prelaznog sporazuma

Član 21. stav 2. Prelaznog sporazuma

b) Prelazni rok za usklađivanje zakonodavstva prema odredbama Sporazuma i Prelaznog sporazuma

Opšti rok iz člana 8. Sporazuma.

v) Ocena ispunjenosti obaveze koje proizlaze iz navedene odredbe Sporazuma i Prelaznog sporazuma

Odredbe Predloga zakona o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode su potpuno usklađene sa odredbama Prelaznog sporazuma i Sporazuma.

g) Razlozi za delimično ispunjavanje, odnosno neispunjavanje obaveza koje proizlaze iz navedene odredbe Sporazuma i Prelaznog sporazuma

d) Veza sa Nacionalnim programom za integraciju Republike Srbije u Evropsku uniju

Zakon o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS“, broj 36/09) je usvojen kao prioritet iz poglavlja 3.27 NPI. Izmene i dopune Zakona o zaštiti prirode nisu predviđene NPI.

4. Usklađenost propisa sa propisima Evropske unije

a) Navođenje primarnih izvora prava EU i usklađenost sa njima

UEU, Glava XVI, 130 čl. 130 (r) i 230 (s)

UEU, Naslov XIX , Životna sredina, čl. 174 i 175 (1)

b) Navođenje sekundarnih izvora prava EU i usklađenost sa njima

Uputstvo Saveta 92/43/EEZ o zaštiti prirodnih staništa i divljih biljnih i životinjskih vrsta / Council Directive 92/43/EEC of 21 May 1992 on the conservation of natural habitats and of wild fauna and flora (OJ L 206, 22.7.1992) CELEX 31992L0043

Uputstvo Saveta 79/409/EEZ o očuvanju divljih ptica / Council Directive 79/409/EEC of 2 April 1979 on the conservation of wild birds (OJ L 103, 25.4.1979) CELEX 31979L0409

Uputstvo Saveta 1999/22/EZ o držanju divljih životinja u zoološkim vrtovima / Council Directive 1999/22/EC of 29 March 1999 relating to the keeping of wild animals in zoos (OJ L 94, 9.4.1999) CELEX 31999L0022

v) Navođenje ostalih izvora prava EU i usklađenst sa njima

Uredba Saveta 338/97/EZ godine o zaštiti faune i flore regulisanjem njihove trgovine / Council Regulation (EC) No 338/97 of 9 December 1996 on the protection of species of wild fauna and flora by regulating trade therein (OJ L 61, 3.3.1997) CELEX 31997R0338

g) Razlozi za delimičnu usklađenost, odnosno neusklađenost

Glavne obaveze i odgovornosti u oblasti zaštite prirode, koje propizilaze iz navedenih propisa EU ugrađene su u tekst osnovnog Zakona o zaštiti prirode („ Službeni glasnik republike Srbije” broj 36/09 ), a ovim Predlogom zakona o izmenama i dopunama, potpunije se definišu i druge obaveze iz navedenih direktiva, kao što je postupak ocene prihvatljivosti za ekološku mrežu, dok je njihova razrada predviđena kroz donošenje podzakonskih propisa.

d) Rok u kojem je predviđeno postizanje potpune usklađenosti propisa sa propisima Evropske unije

U Predlogu zakona o izmenama i dopunama Zakona o zaštiti prirode predviđeno je donošenje posebnih izvršnih propisa, osim onih koja su predviđena važećim zakonom. Potpuna usklađenost postići će se kroz prilagođavanje rada organa, organizacija i privrednih subjekata obavezama i odgovornostima u oblasti zaštite prirode na način koji će se detaljno urediti izvršnim propisima saglasno rokovima za njihovo donošenje (jedna godina od dana stupanja na snagu zakona).

5. Ukoliko ne postoje odgovarajući propisi Evropske unije sa kojima je potrebno obezbediti usklađenost treba konstatovati tu činjenicu. U ovom slučaju nije potrebno popunjavati Tabelu usklađenosti propisa.

6. Da li su prethodno navedeni izvori prava EU prevedeni na srpski jezik?

Da.

7. Da li je propis preveden na neki službeni jezik EU?

Ne.

8. Učešće konsultanata u izradi propisa i njihovo mišljenje o usklađenosti

Potreba za izmenom Zakona o zaštiti prirode, usledila je pre svega nakon preloga i sugestija zainteresovanih strana, posebno organizacija za zaštitu prirode( zavodi ) i upravljača zaštićenih područja, za preciziranjem odredaba važećeg zakona radi njegove efikasnije primene.

S obzirom da je u toku IPA Twinning projekat „Strengthening Administrative Capacities for Protected Areas in Serbia (NATURA 2000)“ konsultanti sa projekta dali su određene predloge i sugestije u okviru Twinning projekta (NATURA 2000). Na osnovu dosadašnjih izveštaja konsultanata sa Twinning projekta, važeći Zakon o zaštiti prirode nije u potpunosti usaglašen sa Uputstvom Saveta 92/43/EEZ o zaštiti prirodnih staništa i divljih biljnih i životinjskih vrsta i Uputstvom Saveta 79/409/EEZ o očuvanju divljih ptica, što je jedan od razloga da se pristupilo izmeni Zakona o zaštiti prirode.