Predlog zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna

PREDLOG ZAKONA

O PRAVNOJ ZAŠTITI INDUSTRIJSKOG DIZAJNA

I. OSNOVNE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se način sticanja i zaštita prava na spoljašnji izgled industrijskog ili zanatskog proizvoda (u daljem tekstu: proizvod).

Pod spoljašnjim izgledom proizvoda podrazumeva se ukupan vizuelni utisak koji proizvod ostavlja na informisanog potrošača ili korisnika.

Informisani potrošač ili korisnik, u smislu ovog zakona, je fizičko lice koje se redovno susreće sa proizvodom o kojem je reč.

Na postupak sticanja i zaštite industrijskog dizajna koji je međunarodno registrovan za teritoriju Republike Srbije na osnovu Haškog sporazuma o međunarodnom registrovanju industrijskog dizajna (u daljem tekstu: Haški sporazum), primenjuju se odredbe ovog zakona u svim pitanjima koja nisu uređena Haškim sporazumom.

II. PREDMET I USLOVI ZAŠTITE

Pojam industrijskog dizajna

Član 2.

Industrijski dizajn je trodimenzionalni ili dvodimenzionalni izgled celog proizvoda, ili njegovog dela, koji je određen njegovim vizuelnim karakteristikama, posebno linijama, konturama, bojama, oblikom, teksturom i/ili materijalima od kojih je proizvod sačinjen, ili kojima je ukrašen, kao i njihovom kombinacijom.

Proizvod je industrijski ili zanatski predmet, uključujući, između ostalog, i delove koji su namenjeni za spajanje u složeni proizvod, pakovanje proizvoda, grafičke simbole i tipografske znake, isključujući kompjuterske programe.

Složeni proizvod je proizvod koji je sastavljen od više delova koji mogu da budu zamenjeni i koji omogućavaju sastavljanje i rastavljanje proizvoda.

Uslovi za zaštitu industrijskog dizajna

Član 3.

Industrijski dizajn se štiti na osnovu ovog zakona ako je nov i ako ima individualni karakter.

Novost

Član 4.

Industrijski dizajn se smatra novim ako identičan industrijski dizajn nije postao dostupan javnosti pre dana podnošenja prijave za priznanje tog industrijskog dizajna, ili ako ne postoji ranije podneta prijava za priznanje identičnog industrijskog dizajna.

U slučaju da je zatraženo pravo prvenstva iz člana 25. ili člana 26. ovog zakona, smatraće se da je industrijski dizajn nov ako nije postao dostupan javnosti pre dana priznatog prava prvenstva.

Industrijski dizajni se smatraju identičnim ako se razlikuju samo u nebitnim detaljima. Razlika u nebitnim detaljima postoji ako informisani korisnik, na prvi pogled, ne razlikuje industrijske dizajne.

Individualni karakter

Član 5.

Industrijski dizajn ima individualni karakter ako se ukupan utisak koji ostavlja na informisanog korisnika razlikuje od ukupnog utiska koji na tog korisnika ostavlja bilo koji drugi industrijski dizajn, a koji je postao dostupan javnosti pre dana podnošenja prijave industrijskog dizajna, ili dana priznatog prava prvenstva suprotstavljenog industrijskog dizajna.

Prilikom utvrđivanja individualnog karaktera industrijskog dizajna uzima se u obzir stepen slobode i objektivno ograničenje autora prilikom stvaranja dizajna konkretnog proizvoda, prouzrokovano tehnološkim i funkcionalnim karakteristikama tog proizvoda.

Industrijski dizajn proizvoda koji čini sastavni deo složenog proizvoda

Član 6.

Za industrijski dizajn primenjen na proizvodu, ili sadržan u proizvodu koji čini sastavni deo složenog proizvoda, smatra se da je nov i da ima individualni karakter:

1) ako sastavni deo koji je ugrađen u složeni proizvod ostaje vidljiv tokom redovne upotrebe složenog proizvoda;

2) ako vidljive karakteristike sastavnog dela ispunjavaju uslove novosti i individualnog karaktera.

Pod redovnom upotrebom iz stava 1. tačka 1) ovog člana podrazumeva se upotreba od strane krajnjeg korisnika, isključujući održavanje, servisiranje ili popravke proizvoda.

Dostupnost javnosti

Član 7.

Smatra se da je industrijski dizajn postao dostupan javnosti, u smislu čl. 4. i 5. ovog zakona, ako je objavljen, izlagan, korišćen u prometu robe i usluga, ili na drugi način otkriven pre dana podnošenja prijave industrijskog dizajna, ili datuma prvenstva, ako je ono traženo, osim u slučaju kada u standardnim tokovima poslovanja nije postojala razumna mogućnost da poslovni krugovi specijalizovani za datu oblast saznaju za otkrivanje industrijskog dizajna.

Ne smatra se da je industrijski dizajn postao dostupan javnosti u smislu stava 1. ovog člana ukoliko je otkriven trećem licu pod uslovom čuvanja tajnosti industrijskog dizajna.

Ne smatra se da je industrijski dizajn postao dostupan javnosti, u smislu čl. 4. i 5. ovog zakona, ako je industrijski dizajn otkrio autor, njegov pravni sledbenik ili treće lice na osnovu informacije dobijene od autora ili njegovog pravnog sledbenika, ili radnje koju je jedan od njih preduzeo, pod uslovom da je, od trenutka kada je industrijski dizajn otkriven do trenutka podnošenja prijave za priznanje prava na industrijski dizajn, odnosno do trenutka zatraženog prava prvenstva, proteklo manje od 12 meseci, kao i ako je industrijski dizajn postao dostupan javnosti kao posledica zloupotrebe vezane za autora ili njegovog pravnog sledbenika.

Isključenje zaštite zbog tehničke funkcije

Član 8.

Industrijskim dizajnom ne može da se zaštititi spoljašnji izgled proizvoda koji je isključivo određen tehničkom funkcijom proizvoda.

Industrijskim dizajnom ne može da se zaštititi spoljašnji izgled proizvoda koji mora da bude reprodukovan u svom tačnom obliku i dimenzijama, kako bi se omogućilo da bude mehanički povezan sa, ili postavljen u, oko ili uz drugi proizvod, tako da svaki proizvod može da obavlja svoju funkciju.

Pod uslovima iz čl. 4. i 5. ovog zakona, nezavisno od stava 2. ovog člana, može da se zaštiti dizajn koji omogućava višestruko sastavljanje, ili povezivanje međusobno zamenjivih proizvoda u modularnom sistemu.

Industrijski dizajn koji ne može da se zaštiti

Član 9.

Na osnovu ovog zakona zaštita se ne može odobriti industrijskog dizajnu:

1) čije je objavljivanje ili upotreba protivna javnom poretku ili prihvaćenim moralnim principima;

2) koji povređuje autorsko pravo ili prava industrijske svojine drugog lica;

3) koji sadrži državni ili drugi javni grb, zastavu ili simbol, naziv ili skraćenicu naziva neke zemlje ili međunarodne organizacije, religiozne i nacionalne simbole, kao i njihovo podražavanje, osim po odobrenju nadležnog organa.

Industrijski dizajn koji predstavlja, odnosno sadrži lik nekog lica, može da se zaštiti samo uz izričitu saglasnost tog lica.

Industrijski dizajn koji predstavlja odnosno sadrži lik umrlog lica može da se zaštiti samo po pristanku njegovih roditelja, bračnog druga i dece.

Industrijski dizajn koji predstavlja odnosno sadrži lik istorijske ili druge umrle znamenite ličnosti može da se zaštiti uz dozvolu nadležnog organa i pristanak njenih srodnika do trećeg stepena srodstva.

Pravo na zaštitu industrijskog dizajna

Član 10.

Pravo na zaštitu industrijskog dizajna pripada autoru ili njegovom pravnom sledbeniku, odnosno poslodavcu, u slučajevima predviđenim ovim zakonom.

Strana fizička i pravna lica u pogledu zaštite industrijskog dizajna uživaju ista prava kao i domaća fizička i pravna lica, ako to proizlazi iz međunarodnih ugovora ili iz načela uzajamnosti.

Postojanje uzajamnosti dokazuje lice koje se na uzajamnost poziva.

Trajanje zaštite

Član 11.

Pravo na industrijski dizajn stiče se upisom u Registar industrijskog dizajna i traje 25 godina od dana podnošenja prijave, pod uslovom da se plaćaju propisane takse za održavanje prava.

Pravo iz stava 1. ovog člana važi od dana podnošenja prijave za priznanje industrijskog dizajna organu državne uprave nadležnom za poslove intelektualne svojine (u daljem tekstu: nadležni organ).

III. POSTUPAK ZAŠTITE

Zajedničke odredbe

Član 12.

Pravna zaštita industrijskog dizajna ostvaruje se u upravnom postupku koji vodi nadležni organ.

Protiv odluka nadležnog organa iz stava 1. ovog člana, može se izjaviti žalba Vladi u roku od 15 dana od dana prijema odluke.

Protiv odluke Vlade o žalbi, može se pokrenuti upravni spor u roku od 30 dana od dana prijema odluke Vlade.

Registri

Član 13.

Nadležni organ vodi Registar domaćih prijava za priznanje prava na industrijski dizajn (u daljem tekstu: Registar prijava) i Registar industrijskih dizajna (u daljem tekstu: Registar industrijskog dizajna).

Registri iz stava 1. ovog člana su javne knjige i zainteresovana lica mogu da ih razgledaju u prisustvu službenog lica.

Spise registrovanih industrijskih dizajna zainteresovana lica mogu da razgledaju na usmeni zahtev, u prisustvu službenog lica.

Na pismeni zahtev zainteresovanog lica i uz plaćanje propisane takse, nadležni organ izdaje kopije dokumenata i odgovarajuće potvrde i uverenja o činjenicama o kojima vodi službenu evidenciju.

Registar prijava sadrži naročito: podatke o podnosiocu prijave; datum podnošenja prijave; broj prijave; stvaran i kratak naziv predmeta zaštite; podatke o promenama koje se odnose na prijavu (statusne promene podnosioca prijave, prenos prava, licenca, zaloga, franšiza i dr.).

Registar industrijskog dizajna sadrži naročito: podatke o nosiocu industrijskog dizajna; registarski broj i datum registrovanja industrijskog dizajna; naziv predmeta zaštite; naznačenje klase međunarodne klasifikacije propisane Lokarnskim aranžmanom o ustanovljenju međunarodne klasifikacije industrijskog dizajna (u daljem tekstu: Međunarodna klasifikacija industrijskog dizajna); podatke o promenama koje se odnose na registrovani industrijski dizajn (statusne promene nosioca prava na industrijski dizajn, prenos prava, licenca, zaloga, franšiza i sl.).

Vlada bliže propisuje sadržinu registara iz stava 1. ovog člana.

Dostupnost dokumentacije

Član 14.

Nadležni organ dužan je da zainteresovanim licima učini dostupnim svoju dokumentaciju i informacije o priznatim pravima na industrijski dizajn.

Međunarodno registrovanje industrijskog dizajna

Član 15.

Nosilac prava na industrijski dizajn, odnosno podnosilac prijave za priznanje prava na industrijski dizajn, može da podnese zahtev za međunarodno registrovanje industrijskog dizajna, u skladu sa Haškim sporazumom.

Zahtev za međunarodno registrovanje industrijskog dizajna iz stava 1. ovog člana podnosi se preko nadležnog organa.

Za zahtev za međunarodno registrovanje industrijskog dizajna plaća se propisana taksa.

Uz zahtev za međunarodno registrovanje industrijskog dizajna podnosi se i:

1) prikaz industrijskog dizajna;

2) punomoćje, ako se zahtev podnosi preko punomoćnika;

3) dokaz o uplati takse za zahtev.

Zahtev za međunarodno registrovanje industrijskog dizajna sadrži naročito: podatke o podnosiocu zahteva; broj prijave, odnosno registarski broj industrijskog dizajna; broj predmeta zaštite ako je podneta prijava za više predmeta zaštite; naznačenje zemalja u kojima se traži zaštita; iznos plaćenih taksi za prijavu i potpis i pečat podnosioca prijave.

Vlada bliže propisuje sadržinu zahteva iz stava 1. ovog člana, određuje priloge koji se podnose uz zahtev i propisuje njihovu sadržinu.

Zastupanje

Član 16.

Strano fizičko ili pravno lice u postupku pred nadležnim organom mora zastupati zastupnik koji je upisan u Registar zastupnika koji vodi nadležni organ ili domaći advokat.

Registar zastupnika

Član 17.

U Registar zastupnika koji vodi nadležni organ upisuju se fizička i pravna lica koja ispunjavaju uslove utvrđene zakonom kojim se uređuju patenti.

Prijava za priznanje prava na industrijski dizajn

Član 18.

Postupak za priznanje prava na industrijski dizajn pokreće se prijavom za priznanje prava na industrijski dizajn (u daljem tekstu: prijava).

Prijava iz stava 1. ovog člana podnosi se nadležnom organu u pisanom obliku, neposredno ili poštom.

Prijava mora da sadrži:

1) zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn;

2) opis dizajna industrijskog dizajna;

3) dvodimenzionalni prikaz industrijskog dizajna (u daljem tekstu: prikaz).

Zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn

Član 19.

Zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn sadrži naročito:

1) podatke o podnosiocu prijave;

2) podatke o autoru industrijskog dizajna ili izjavu autora da ne želi da bude naveden u prijavi;

3) naznačenje da li se prijava odnosi na jedan ili više industrijskih dizajna;

4) stvaran i kratak naziv dizajna;

5) pravni osnov za podnošenje prijave, ako autor dizajna nije podnosilac prijave;

6) potpis podnosioca prijave.

Zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn može da sadrži i izjavu da se zahteva objavljivanje priznatog prava na industrijski dizajn 12 meseci nakon datuma donošenja rešenja o priznanju prava na industrijski dizajn (odloženo objavljivanje).

Jedna prijava može da sadrži zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn za jedan ili više industrijskih dizajna (do 100) koji se primenjuju na proizvodima svrstanim u istu klasu međunarodne klasifikacije industrijskih dizajna.

Autor industrijskog dizajna može tokom postupka zaštite, kao i tokom celog roka trajanja prava na industrijski dizajn, povući svoju izjavu da ne želi da mu ime bude navedeno u prijavi, registrima, kao ni u drugim ispravama predviđenim ovim zakonom.

Vlada bliže propisuje sadržinu zahteva iz stava 1. ovog člana, određuje priloge koji se podnose uz zahtev i propisuje njihovu sadržinu.

Opis industrijskog dizajna

Član 20.

Opis industrijskog dizajna treba da bude precizan i sažet opis ukupnog spoljašnjeg izgleda predmeta zaštite, zasnovan na podnetom prikazu, koji se vidi stalno ili prilikom njegove redovne upotrebe i da ispunjava druge propisane uslove.

Opis industrijskog dizajna treba da se odnosi samo na spoljni oblik predmeta zaštite, što podrazumeva površine tela, odnosno njegovih delova koje se vide stalno ili pri njihovoj redovnoj upotrebi, odnosno samo na sliku ili crtež kojim je prikazan predmet zaštite, a koji može da se prenese na određeni proizvod ili njegov deo.

Opis industrijskog dizajna ne treba da sadrži podatke koji se odnose na konstrukciju, funkciju ili funkcionalne prednosti i slične podatke o telu ili njegovim delovima.

Opis industrijskog dizajna sadrži naročito: podatke o podnosiocu prijave; kratak i pravi naziv predmeta zaštite; novost predmeta zaštite, odnosno njegovih pojedinih delova; namenu predmeta zaštite.

Vlada bliže propisuje sadržinu opisa industrijskog dizajna, kao i broj primeraka opisa industrijskog dizajna koji se podnose uz zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn.

Prikaz

Član 21.

Prikaz sadrži samo predmet zaštite i ne sme da sadrži bilo kakav drugi predmet, pripadak, lice ili životinju.

Prikaz treba da bude takav da se svi detalji industrijskog dizajna jasno vide i da, u pogledu kvaliteta i drugih tehničkih zahteva, ispunjava propisane uslove.

Prikaz može biti podnet kao fotografija ili nacrt.

Ako je u pitanju prijava za priznanje prava na dvodimenzionalni industrijski dizajn, kao prikaz se može dostaviti dvodimenzionalni primerak (uzorak) prijavljenog industrijskog dizajna, s tim da se najdocnije u roku od šest meseci od dana podnošenja prijave nadležnom organu mora dostaviti prikaz iz stava 1. ovog člana.

Vlada bliže propisuje tehničke karakteristike prikaza, kao i broj primeraka prikaza koji se podnose uz zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn.

Takse i troškovi postupka

Član 22.

U upravnom postupku pred nadležnim organom plaćaju se takse i naknade troškova postupka, saglasno propisima kojima se uređuju administrativne takse i naknade troškova postupka i troškova za pružanje informacionih usluga.

Datum podnošenja prijave

Član 23.

Za priznanje datuma podnošenja prijave potrebno je da prijava podneta nadležnom organu na taj datum sadrži:

1) naznačenje da se traži priznanje prava na industrijski dizajn;

2) ime i prezime, odnosno naziv i adresu podnosioca prijave;

3) prikaz.

Po prijemu prijave, nadležni organ ispituje da li su ispunjeni uslovi iz stava 1. ovog člana.

Na prijavu neposredno podnetu nadležnom organu, koja sadrži delove iz stava 1. ovog člana, upisuje se broj prijave i dan i čas njenog prijema u nadležnom organu i o tome se podnosiocu prijave izdaje potvrda.

Ako prijava ne sadrži delove iz stava 1. ovog člana, nadležni organ će pozvati podnosioca prijave da u roku od 30 dana otkloni nedostatke zbog kojih prijava nije mogla biti upisana u odgovarajući registar.

Ako podnosilac prijave u roku iz stava 4. ovog člana otkloni nedostatke, nadležni organ zaključkom priznaje kao datum podnošenja prijave onaj datum kad je podnosilac prijave otklonio uočene nedostatke.

Prijava kojoj je priznat datum podnošenja upisuje se u Registar prijava.

Ako podnosilac prijave u roku iz stava 4. ovog člana ne otkloni nedostatke, nadležni organ zaključkom odbacuje prijavu.

Protiv zaključka iz stava 7. ovog člana može se izjaviti žalba.

Pravo prvenstva

Član 24.

Podnosilac prijave uživa od datuma podnošenja prijave pravo prvenstva u odnosu na sva druga lica koja su za isti dizajn docnije podnela prijavu.

Međunarodno pravo prvenstva

Član 25.

Pravnom ili fizičkom licu koje je podnelo urednu prijavu industrijskog dizajna sa dejstvom u nekoj zemlji članici Pariske unije ili Svetske trgovinske organizacije, priznaće se u Republici Srbiji pravo prvenstva od datuma podnošenja te prijave ako u Republici Srbiji za isti industrijski dizajn podnese prijavu u roku od šest meseci od dana podnošenja prijave sa dejstvom u odnosnoj zemlji. U zahtevu za priznanje industrijskog dizajna naznačava se datum podnošenja, broj prijave i zemlja za koju je prijava podneta.

Urednom prijavom iz stava 1. ovog člana smatra se svaka prijava koja ispunjava uslove urednosti prema nacionalnom zakonodavstvu zemlje članice Pariske unije ili Svetske trgovinske organizacije za koju je prijava podneta ili prema međunarodnom ugovoru zaključenom između ovih zemalja, bez obzira na docniju pravnu sudbinu te prijave.

Pravno ili fizičko lice iz stava 1. ovog člana dužno je da, u roku od tri meseca od dana podnošenja prijave u Republici Srbiji, dostavi nadležnom organu prepis prijave iz stava 1. ovog člana, overen od nadležnog organa zemlje članice Pariske unije, Svetske trgovinske organizacije, odnosno međunarodne organizacije kojoj je ta prijava podnesena.

Zahtev za izdavanje uverenja o pravu prvenstva sadrži naročito: prikaz istovetan prikazu u prijavi; opis istovetan opisu u prijavi; dokaz o uplati takse za uverenje.

Uverenje o pravu prvenstva sadrži naročito: podatke o podnosiocu prijave; podatke o autoru industrijskog dizajna; broj prijave i datum podnošenja prijave; prikaz istovetan prikazu u prijavi; opis istovetan opisu u prijavi.

Vlada bliže propisuje sadržinu zahteva iz stava 4. ovog člana i sadržinu uverenja o pravu prvenstva iz stava 5. ovog člana.

Sajamsko pravo prvenstva

Član 26.

Podnosilac prijave koji je, u roku od tri meseca pre dana podnošenja prijave, na domaćem sajmu ili izložbi međunarodnog karaktera, ili u nekoj drugoj zemlji članici Pariske unije ili Svetske trgovinske organizacije izlagao industrijski dizajn, može da u prijavi traži priznanje prava prvenstva od dana prvog izlaganja tog industrijskog dizajna.

Podnosilac prijave iz stava 1. ovog člana uz prijavu dostavlja potvrdu nadležnog organa zemlje članice Pariske unije ili Svetske trgovinske organizacije da je u pitanju sajam, odnosno izložba međunarodnog karaktera, uz naznačenje podataka o vrsti sajma, odnosno izložbe, mestu održavanja, datumu otvaranja i zatvaranja sajma, odnosno izložbe, i datumu prvog izlaganja tog dizajna.

Uverenje da je izložbi, odnosno sajmu održanom u Republici Srbiji zvanično priznat međunarodni karakter izdaje Privredna komora Srbije.

Priznanjem prava prvenstva iz stava 1. ovog člana ne produžavaju se rokovi iz člana 25. ovog zakona.

Izmena prikaza

Član 27.

U prijavi ne može se naknadno izmeniti prikaz industrijskog dizajna tako da se po svom obimu i sadržini bitno razlikuje od onog koji je određen opisom dostavljenim prilikom podnošenja prijave.

Redosled ispitivanja prijava

Član 28.

Prijave se ispituju po redosledu određenom datumom njihovog podnošenja.

Izuzetno od odredbe stava 1. ovog člana, prijava se može rešavati po hitnom postupku:

1) u slučaju sudskog spora, ili pokrenutog inspekcijskog nadzora ili carinskog postupka, na zahtev suda ili nadležnog organa tržišne inspekcije, odnosno carinskog organa;

2) ako je podnet zahtev za međunarodno registrovanje industrijskog dizajna.

U slučajevima iz stava 2. tačka 1) ovog člana podnosi se zahtev za ispitivanje prijave po hitnom postupku.

Ispitivanje urednosti prijave

Član 29.

Prijava je uredna ako sadrži sve elemente iz čl. 19, 20. i 21. ovog zakona, dokaz o uplati takse za prijavu i druge propisane delove.

Ako utvrdi da prijava nije uredna, nadležni organ će pismeno, uz navođenje razloga, pozvati podnosioca prijave da je uredi u roku koji nadležni organ odredi.

Na obrazloženi zahtev podnosioca prijave, uz plaćanje propisane takse, nadležni organ može da produži rok iz stava 2. ovog člana za vreme koje smatra primerenim, a najduže tri meseca.

Ako podnosilac prijave u ostavljenom roku ne uredi prijavu, ili ne plati propisane takse, nadležni organ će prijavu odbaciti zaključkom.

Protiv zaključka iz stava 4. ovog člana može se izjaviti žalba.

U slučaju iz stava 4. ovog člana, uz plaćanje propisane takse, podnosilac prijave može da podnese predlog za povraćaj u pređašnje stanje, u roku od tri meseca od dana prijema zaključka o odbacivanju.

Ispitivanje uslova za priznanje prava na industrijski dizajn

Član 30.

Ako je prijava uredna u smislu člana 29. stav 1. ovog zakona, nadležni organ ispituje da li su ispunjeni uslovi za priznanje prava na industrijski dizajn.

Rešenje o odbijanju priznanja prava na industrijski dizajn

Član 31.

Ako utvrdi da prijava ne ispunjava uslove za priznanje prava na industrijski dizajn, nadležni organ će pismenim putem obavestiti podnosioca prijave o razlozima zbog kojih se pravo na industrijski dizajn ne može priznati i pozvaće ga da se, u roku koji nadležni organ odredi, izjasni o tim razlozima.

Na obrazloženi zahtev podnosioca prijave, uz plaćanje propisane takse, nadležni organ može da produži rok iz stava 1. ovog člana za vreme koje smatra primerenim, a najduže do tri meseca.

Nadležni organ će rešenjem odbiti zahtev za priznanje prava na industrijski dizajn ako se podnosilac prijave uopšte ne izjasni, ili ako se izjasni, a nadležni organ i dalje smatra da se pravo na industrijski dizajn ne može priznati.

Odustanak od prijave

Član 32.

Podnosilac prijave može u toku celog postupka odustati od prijave u celini ili samo za neke industrijske dizajne.

Ako je u Registru prijava upisano određeno pravo u korist trećeg lica, podnosilac prijave ne može odustati od prijave bez pismene saglasnosti lica na čije ime je upisano to pravo.

U slučaju kada podnosilac prijave odustane od prijave u celini, nadležni organ će doneti zaključak o obustavi postupka.

Protiv zaključka iz stava 3. ovog člana, može se izjaviti žalba.

U slučaju iz stava 3. ovog člana, prijava prestaje da važi narednog dana od dana predaje nadležnom organu izjave o odustanku.

Razdvajanje prijave

Član 33.

Podnosilac prijave koja sadrži zahtev za priznanje prava na više industrijskih dizajna (u daljem tekstu: višestruka prijava), u skladu sa članom 19. stav 3. ovog zakona, može, uz plaćanje propisane takse, da podnese zahtev za razdvajanje svoje višestruke prijave na više pojedinačnih, ili višestrukih izdvojenih prijava.

Svaka od izdvojenih prijava iz stava 1. ovog člana dobija novi broj prijave i zavodi se u Registar prijava, ali zadržava datum podnošenja prvobitne višestruke prijave i njeno pravo prvenstva.

O razdvajanju prijave donosi se posebno rešenje, u kome se naznačava broj, odnosno brojevi novih prijava, industrijski dizajni koji ostaju u prvobitnoj višestrukoj prijavi i industrijski dizajni koji su u izdvojenoj, ili izdvojenim prijavama.

Zahtev iz stava 1. ovog člana sadrži naročito: broj i datum podnošenja prvobitne prijave čije se razdvajanje traži; opis i prikaz industrijskog dizajna; naznačenje brojeva klasa Međunarodne klasifikacije industrijskog dizajna koje ostaju u prvobitnoj prijavi i brojeva klasa Međunarodne klasifikacije industrijskog dizajna koje se razdvajaju.

Vlada bliže propisuje sadržinu zahteva iz stava 1. ovog člana, određuje priloge koji se podnose uz zahtev i propisuje njihovu sadržinu.

Delimično priznanje višestruke prijave

Član 34.

Ako utvrdi da višestruka prijava, pored industrijskih dizajna kojima se može priznati zaštita, sadrži i jedan ili više industrijskih dizajna kojima se, na osnovu ovoga zakona, ne može priznati zaštita, nadležni organ će pismenim putem o tome obavestiti podnosioca prijave i pozvaće ga da se u roku koji nadležni organ odredi izjasni o navedenim razlozima.

Na obrazloženi zahtev podnosioca prijave, nadležni organ može da produži rok iz stava 1. ovog člana za vreme koje smatra primerenim, a najduže tri meseca.

Nadležni organ će doneti rešenje o delimičnom priznanju višestruke prijave ako se podnosilac prijave uopšte ne izjasni, ili ako se izjasni, a nadležni organ i dalje smatra da se nekim industrijskim dizajnima iz višestruke prijave ne može priznati zaštita.

Pretvaranje prijave za priznanje prava na industrijski dizajn u prijavu za priznanje patenta, odnosno malog patenta

Član 35.

Do okončanja postupka, prijava za priznanje prava na industrijski dizajn može se pretvoriti u prijavu za priznanje patenta, odnosno malog patenta.

Zaključak za plaćanje takse radi priznanja prava na industrijski dizajn

Član 36.

Ako prijava ispunjava uslove za priznanje prava na industrijski dizajn, nadležni organ zaključkom poziva podnosioca prijave da plati taksu za prvih pet godina zaštite i troškove objave industrijskog dizajna i da dostavi dokaze o izvršenim uplatama.

Ako podnosilac prijave u ostavljenom roku ne dostavi dokaze o izvršenim uplatama iz stava 1. ovog člana, smatraće se da je prijava povučena.

U slučaju iz stava 2. ovog člana, nadležni organ će doneti zaključak o obustavi postupka, protiv koga se može izjaviti žalba.

U slučaju iz stava 2. ovog člana, podnosilac prijave može, uz plaćanje propisane takse, da podnese predlog za povraćaj u pređašnje stanje u roku od tri meseca od dana prijema zaključka o obustavi postupka.

Upis prava na industrijski dizajn u Registar industrijskog dizajna

Član 37.

Kada podnosilac prijave dostavi dokaze o izvršenim uplatama iz člana 36. stav 1. ovog zakona, nadležni organ priznato pravo na industrijski dizajn, sa propisanim podacima, upisuje u Registar industrijskog dizajna, a nosiocu prava na industrijski dizajn izdaje ispravu o industrijskom dizajnu.

Isprava o industrijskom dizajnu ima karakter rešenja u upravnom postupku.

Isprava o industrijskom dizajnu sadrži naročito: registarski broj registrovanog industrijskog dizajna i broj prijave; podatke o autoru dizajna; prikaz i opis industrijskog dizajna; datum upisa u Registar industrijskog dizajna; datum do kog registrovani industrijski dizajn važi.

Vlada bliže propisuje sadržinu isprave o industrijskom dizajnu iz stava 1. ovog člana.  

Objavljivanje priznatog prava

Član 38.

Priznato pravo na industrijski dizajn objavljuje se u službenom glasilu nadležnog organa.

U službenom glasilu nadležnog organa objavljuju se naročito sledeći podaci: podaci o nosiocu prava na industrijski dizajn; registarski broj registrovanog industrijskog dizajna; datum upisa prava na industrijski dizajn u Registar industrijskog dizajna; datum do kog registrovani industrijski dizajn važi; naziv predmeta zaštite; prikaz; broj klase Međunarodne klasifikacije industrijskog dizajna.

Vlada bliže propisuje podatke iz stava 2. ovog člana koji se objavljuju u službenom glasilu nadležnog organa.

IV. SADRŽINA, OBIM I OGRANIČENjE PRAVA NA INDUSTRIJSKI DIZAJN

Sadržina prava na industrijski dizajn

Član 39.

Nosilac prava na industrijski dizajn ima isključivo pravo na ekonomsko iskorišćavanje zaštićenog industrijskog dizajna i da to pravo uskrati svakom trećem licu.

Pod ekonomskim iskorišćavanjem iz stava 1. ovog člana podrazumeva se industrijska i zanatska izrada proizvoda za tržište, na osnovu primene zaštićenog industrijskog dizajna, kao i:

1) upotreba takvog proizvoda u privrednoj delatnosti;

2) skladištenje takvog proizvoda radi njegovog stavljanja u promet;

3) ponuda takvog proizvoda radi njegovog stavljanja u promet;

4) stavljanje u promet takvog proizvoda;

5) uvoz, izvoz ili tranzit takvog proizvoda.

Prava autora industrijskog dizajna

Član 40.

Autor industrijskog dizajna ima moralna i imovinska prava.

Moralno pravo je pravo autora industrijskog dizajna da njegovo ime bude navedeno u prijavi, spisima i ispravi o industrijskom dizajnu.

Imovinsko pravo je pravo autora industrijskog dizajna da uživa ekonomsku korist od iskorišćavanja zaštićenog industrijskog dizajna.

Ako autor industrijskog dizajna nije nosilac prava na industrijski dizajn, oblik ekonomske koristi koju uživa autor zaštićenog industrijskog dizajna od njegovog iskorišćavanja određuje se ugovorom između nosioca industrijskog dizajna i autora industrijskog dizajna.

Obim prava na industrijski dizajn

Član 41.

Obim prava koja se stiču na osnovu zaštićenog industrijskog dizajna određen je sadržnom opisa industrijskog dizajna koji je zasnovan na podnetom prikazu.

Podnosilac prijave može sam, ili na pismeni zahtev nadležnog organa u ostavljenom roku, da izjavi da ne traži bilo kakva isključiva prava na elementu industrijskog dizajna navedenom u opisu industrijskog dizajna.

Prilikom utvrđivanja obima prava na industrijski dizajn u slučaju spora, sud će uzeti u obzir slobodu autora prilikom stvaranja industrijskog dizajna, u smislu člana 5. stav 2. ovog zakona.

Pravo ranije upotrebe

Član 42.

Pravo na industrijski dizajn ne deluje prema savesnom licu koje je pre datuma priznatog prava prvenstva prijave u zemlji već otpočelo korišćenje istog industrijskog dizajna u proizvodnji, ili je izvršilo sve neophodne pripreme za otpočinjanje takvog korišćenja.

Lice iz stava 1. ovog člana ima pravo da industrijski dizajn koristi isključivo u proizvodne svrhe, u svom privrednom društvu ili radionici, ili tuđem privrednom društvu ili radionici za sopstvene potrebe.

Lice iz stava 1. ovog člana ne može da prenese svoje pravo na korišćenje industrijskog dizajna na drugog, osim ako zajedno sa pravom prenosi i privredno društvo ili radionicu, odnosno ogranak u kome je pripremljeno, odnosno otpočelo korišćenje tog industrijskog dizajna.

Ograničenje prava

Član 43.

Nosilac prava na industrijski dizajn ne može da zabrani trećem licu radnje:

1) učinjene u nekomercijalne i eksperimentalne svrhe;

2) umnožavanja u svrhu podučavanja ili citiranja, pod uslovom da su takve radnje u skladu sa praksom lojalne konkurencije i da neopravdano ne ugrožavaju normalno iskorišćavanje industrijskog dizajna, kao i da je navedeno odakle je industrijski dizajn preuzet.

Ograničenje prava radi nesmetanog obavljanja međunarodnog saobraćaja

Član 44.

Pravo na industrijski dizajn ne deluje prema licu koje upotrebljava predmete koji su proizvedeni na osnovu zaštićenog industrijskog dizajna, a koji sačinjavaju deo konstrukcije ili opreme broda, vazduhoplova ili suvozemnog vozila, odnosno služe isključivo za potrebe funkcionisanja broda, vazduhoplova ili suvozemnog vozila koje je registrovano u nekoj od zemalja članica Pariske unije ili Svetske trgovinske organizacije, kad se ono privremeno ili slučajno nađe na teritoriji Republike Srbije.

Iscrpljenje prava

Član 45.

Ako je nosilac prava na industrijski dizajn u Republici Srbiji stavio u promet proizvod koji sadrži zaštićeni industrijski dizajn odnosno proizvod koji je oblikovan prema zaštićenom industrijskom dizajnu ili ako je nosilac prava na industrijski dizajn ovlastio neko lice da u Republici Srbiji takav proizvod stavi u promet, nema pravo da zabrani trećim licima dalje raspolaganje tim proizvodom, kupljenim u legalnim tokovima prometa (u daljem tekstu: iscrpljenje prava).

Iscrpljenje prava stava 1. ovog člana neće se primeniti u slučaju postojanja legitimnog interesa nosioca prava na industrijski dizajn da se suprotstavi daljem stavljanju u promet proizvoda koji sadrži zaštićeni industrijski dizajn, ili koji je oblikovan prema zaštićenom industrijskom dizajnu, posebno ako je u međuvremenu došlo do kvara ili druge promene svojstava proizvoda.

Odnos sa drugim oblicima zaštite

Član 46.

Odredbe ovog zakona neće uticati na postojeća prava vezana za žigove, patente ili male patente. Industrijski dizajn zaštićen po odredbama ovog zakona uživa zaštitu i na osnovu zakona kojim se uređuje autorsko pravo od datuma kada je industrijski dizajn nastao, odnosno kada je izražen u određenoj formi.

V. PRAVNA ZAŠTITA INDUSTRIJSKOG DIZAJNA STVORENOG U RADNOM ODNOSU

Dizajn stvoren u radnom odnosu

Član 47.

Na pravnu zaštitu industrijskog dizajna stvorenog u radnom odnosu shodno se primenjuju odredbe zakona kojim se uređuju patenti.

VI. PROMENE U PRIJAVI, ODNOSNO REGISTRACIJI

INDUSTRIJSKOG DIZAJNA

Promena imena i adrese nosioca prava

Član 48.

Nadležni organ, na zahtev nosioca prava na industrijski dizajn, odnosno podnosioca prijave, donosi rešenje o upisu u odgovarajući registar nadležnog organa, promene imena i adrese nosioca prava na industrijski dizajn, odnosno podnosioca prijave.

Jednim zahtevom iz stava 1. ovog člana može se zatražiti upis promene imena i adrese nosioca prava koji se odnosi na više registrovanih industrijskih dizajna, odnosno više prijava, pod uslovom da su registarski brojevi, odnosno brojevi prijava naznačeni u zahtevu.

Ako zahtev za upis promene imena i adrese nosioca prava ne sadrži propisane podatke, nadležni organ  će pismenim putem pozvati podnosioca zahteva da ga uredi u roku koji nadležni organ odredi.

Na obrazloženi zahtev podnosioca zahteva za upis promene imena i adrese, uz plaćanje propisane takse, nadležni organ će produžiti rok iz stava 3. ovog člana za vreme koje smatra primerenim.

Ako podnosilac zahteva u ostavljenom roku ne postupi po pozivu, nadležni organ će doneti zaključak o odbacivanju zahteva

Protiv zaključka iz stava 5. ovog člana može se izjaviti žalba.

Zahtev za upis promene iz stava 1. ovog člana sadrži naročito: registarski broj registrovanog industrijskog dizajna, odnosno broj prijave; podatke o nosiocu prava na industrijski dizajn, odnosno podnosiocu prijave; naznačenje vrste promene.

Vlada propisuje bližu sadržinu zahteva za upis promene iz stava 1. ovog člana, kao i sadržinu priloga i priloge koji se podnose uz zahtev.

Prenos prava

Član 49.

Prenos prava na industrijski dizajn, odnosno prava iz prijave može biti posledica ugovora o prenosu prava, statusne promene nosioca prava na industrijski dizajn, odnosno podnosioca prijave, sudske ili administrativne odluke.

Prenos prava iz stava 1. ovog člana upisuje se u odgovarajući registar nadležnog organa na zahtev nosioca prava na industrijski dizajn, odnosno podnosioca prijave ili sticaoca prava.

Upis prenosa prava iz stava 1. ovog člana u odgovarajući registar nadležnog organa, proizvodi pravno dejstvo prema trećim licima.

O upisu prenosa prava iz stava 1. ovog člana u odgovarajući registar nadležnog organa, donosi se posebno rešenje.

Ugovor o prenosu prava

Član 50.

Ugovorom o prenosu prava iz člana 49. stav 1. ovog zakona, nosilac prava na industrijski dizajn, odnosno podnosilac prijave može preneti pravo na registrovani industrijski dizajn, odnosno pravo iz prijave.

Ugovor o prenosu prava iz stava 1. ovog člana sastavlja se u pismenoj formi i mora sadržati naznačenje ugovornih strana, broj registrovanog industrijskog dizajna, odnosno broj prijave i visinu naknade, ako je ugovorena.

Licenca

Član 51.

Nosilac prava na industrijski dizajn, odnosno podnosilac prijave može ugovorom o licenci ustupiti pravo korišćenja registrovanog industrijskog dizajna, odnosno prava iz prijave.

Ugovor o licenci iz stava 1. ovog člana sastavlja se u pismenoj formi i mora sadržati naznačenje ugovornih strana, broj registrovanog industrijskog dizajna ili broj prijave, vreme trajanja licence i obim licence.

Ugovor o licenci iz stava 1. ovog člana upisuje se u odgovarajući registar nadležnog organa na zahtev nosioca prava na industrijski dizajn, odnosno podnosioca prijave ili sticaoca prava.

Upis ugovora o licenci iz stava 1. ovog člana u odgovarajući registar nadležnog organa proizvodi pravno dejstvo prema trećim licima.

O upisu ugovora o licenci iz stava 1. ovog člana u odgovarajući registar nadležnog organa, donosi se posebno rešenje.

Zaloga

Član 52.

Registrovani industrijski dizajn, odnosno pravo iz prijave može biti predmet ugovora o zalozi.

Ugovor o zalozi iz stava 1. ovog člana sastavlja se u pismenoj formi i mora sadržati: dan zaključenja; ime i prezime ili poslovno ime, prebivalište ili boravište, odnosno sedište ugovornih strana kao i dužnika ako su to različita lica; registarski broj registrovanog industrijskog dizajna, odnosno broj prijave industrijskog dizajna i podatke o potraživanju koje se obezbeđuje založnim pravom.

Ugovor o zalozi iz stava 1. ovog člana upisuje se u odgovarajući registar nadležnog organa na zahtev nosioca prava na industrijski dizajn, odnosno podnosioca prijave ili založnog poverioca.

Poverilac stiče založno pravo upisom u odgovarajući registar nadležnog organa.

O upisu ugovora o zalozi iz stava 1. ovog člana u odgovarajući registar nadležnog organa, donosi se posebno rešenje.

Na sva pitanja koja se odnose na zalogu prava na industrijski dizajn, a koja nisu regulisana ovim zakonom, primenjuju se propisi kojima se uređuje bezdržavinska zaloga, obligacioni i svojinskopravni odnosi.

U registar nadležnog organa upisuju se naročito sledeći podaci: podaci o zalogodavcu i dužniku, kada to nisu ista lica, kao i podaci o založnom poveriocu; registarski broj registrovanog industrijskog dizajna, odnosno broj prijave za priznanje prava; podaci o potraživanju koje se obezbeđuje založnim pravom uz naznačenje osnovnog i maksimalnog iznosa.

U registar nadležnog organa upisuju se i sve promene podataka iz stava 7. ovog člana.

Vlada bliže propisuje podatake koji se upisuju u registar nadležnog organa.

Postupak za upis prenosa prava, licence i zaloge

Član 53.

Postupak za upis prenosa prava, licence i zaloge, pokreće se pisanim zahtevom, koji se podnosi nadležnom organu.

Uz zahtev iz stava 1. ovog člana podnosi se i:

dokaz o pravnom osnovu upisa koji se traži;

punomoćje, ako se postupak za upis prenosa prava, licence, ili zaloge pokreće preko punomoćnika;

dokaz o uplati propisane takse po zahtevu za upis prenosa prava, licence ili zaloge.

Jednim zahtevom iz stava 1. ovog člana može se zatražiti upis prenosa prava, koji se odnosi na više registrovanih industrijskih dizajna, odnosno više prijava, pod uslovom da su raniji nosilac prava i novi nosilac prava, isti u svakom registrovanom industrijskom dizajnu, odnosno prijavi i da su registarski brojevi, odnosno brojevi prijava naznačeni u zahtevu.

Jednim zahtevom iz stava 1. ovog člana može se zatražiti upis licence, odnosno zaloge, koji se odnosi na više registrovanih industrijskih dizajna, odnosno više prijava, pod uslovom da su nosilac prava i sticalac licence, odnosno zaloge isti u svakom registrovanom industrijskom dizajnu, odnosno prijavi i da su registarski brojevi, odnosno brojevi prijava naznačeni u zahtevu.

Zahtev iz stava 1. ovog člana sadrži naročito: registarski broj registrovanog industrijskog dizajna, odnosno broj prijave; podatke o nosiocu prava na industrijski dizajn, odnosno podnosiocu prijave; naznačenje vrste promene, odnosno upisa prava koji se traži.

Vlada bliže propisuje sadržinu zahteva iz stava 1. ovog člana, kao i vrstu i sadržinu priloga koji se podnose uz zahtev.

Član 54.

Zahtev za upis prenosa prava, licence, odnosno zaloge je uredan ako sadrži podatke iz člana 53. stav 2. ovog zakona i druge propisane podatke.

Ako zahtev za upis prenosa prava, licence, odnosno zaloge nije uredan, nadležni organ će pozvati podnosioca zahteva da ga u roku od 30 dana od dana prijema poziva uredi.

Na obrazloženi zahtev podnosioca zahteva za upis prenosa prava, licence ili zaloge, uz plaćanje propisane takse, nadležni organ će produžiti rok iz stava 2. ovog člana za vreme koje smatra primerenim.

Ako podnosilac zahteva u ostavljenom roku ne postupi po pozivu, nadležni organ će doneti zaključak o odbacivanju zahteva.

Protiv zaključka iz stava 4. ovog člana može se izjaviti žalba.

Član 55.

Ako je zahtev za upis prenosa prava, licence ili zaloge uredan u smislu člana 54. ovog zakona, nadležni organ ispituje da li pravni osnov na kome se taj zahtev zasniva ispunjava zakonom propisane uslove za upis prenosa prava, licence ili zaloge.

Ako pravni osnov na kome se zasniva zahtev za upis prenosa prava, licence ili zaloge ne ispunjava uslove propisane ovim zakonom, nadležni organ će pozvati podnosioca zahteva da se u roku od 30 dana od dana prijema poziva izjasni o razlozima zbog kojih se upis ne može izvršiti.

Na obrazloženi zahtev podnosioca zahteva za upis prenosa prava, licence ili zaloge, uz plaćanje propisane takse, nadležni organ će produžiti rok iz stava 2. ovog člana za vreme koje smatra primerenim.

Nadležni organ će rešenjem odbiti zahtev za upis prenosa prava, licence ili zaloge, ako se podnosilac zahteva, u ostavljenom roku ne izjasni o razlozima zbog kojih se upis ne može odobriti, ili se izjasni, a nadležni organ i dalje smatra da se upis ne može odobriti.

VII. PRESTANAK PRAVA

Član 56.

Pravo na industrijski dizajn prestaje:

1) ako nosilac prava na industrijski dizajn propusti da plati propisanu taksu za održavanje prava;

2) ako se nosilac prava na industrijski dizajn odrekne prava – narednog dana od dana predaje nadležnom organu podneska o odricanju;

3) na osnovu sudske odluke ili odluke nadležnog organa, u slučajevima predviđenim ovim zakonom – danom koji je određen tom odlukom;

4) ako je prestalo da postoji pravno lice ili ako je umrlo fizičko lice koje je nosilac prava na industrijski dizajn – danom prestanka pravnog lica, odnosno smrti fizičkog lica, osim ako je pravo na industrijski dizajn prešlo na pravne sledbenike ovih lica.

Član 57.

Ako je u Registru industrijskog dizajna upisano određeno pravo u korist trećeg lica (licenca, zaloga, ili neko slično pravo), nosilac prava na industrijski dizajn ne može da se odrekne svog prava bez pismene saglasnosti lica na čije ime je upisano to pravo.

Ako nosilac prava na industrijski dizajn u propisanom roku ne plati odgovarajuću taksu za održavanje važenja registrovanog industrijskog dizajna, a u Registru industrijskog dizajna je upisana licenca, zaloga ili neko drugo pravo u korist trećeg lica, nadležni organ će to lice obavestiti da nije plaćena taksa i da je može platiti u roku od šest meseci od početka godine za koju se uplaćuje taksa, i time održati važenje upisanog prava.

VIII. OGLAŠAVANjE NIŠTAVIM REGISTRACIJE INDUSTRIJSKOG DIZAJNA

Član 58.

Registrovani industrijski dizajn se može oglasiti ništavim ako se utvrdi da u vreme njegovog registrovanja nisu bili ispunjeni uslovi za priznanje industrijskog dizajna predviđeni ovim zakonom.

Registrovani industrijski dizajn se može oglasiti ništavim za sve vreme trajanja zaštite, i to na predlog zainteresovanog lica ili na predlog javnog tužioca (u daljem tekstu: predlagač).

Predlog za oglašavanje ništavim

Član 59.

Postupak za oglašavanje ništavim registrovanog industrijskog dizajna pokreće se pisanim predlogom za oglašavanje ništavim.

Predlog iz stava 1. ovog člana mora da sadrži podatke o predlagaču i o nosiocu prava na industrijski dizajn, naznačenje da se traži oglašavanje ništavim registrovanog industrijskog dizajna, registarski broj registrovanog industrijskog dizajna, razloge zbog kojih se predlaže oglašavanje ništavim i potrebne dokaze.

Postupak po urednom predlogu za oglašavanje ništavim

Član 60.

Ako predlog za oglašavanje ništavim registrovanog industrijskog dizajna ne ispunjava propisane uslove iz člana 59. ovog zakona, nadležni organ će pismenim putem pozvati predlagača da uredi predlog, u roku od 30 dana od dana prijema poziva.

Na obrazloženi zahtev predlagača, uz plaćanje propisane takse, nadležni organ će produžiti rok iz stava 1. ovog člana za vreme koje smatra primerenim.

Ako predlagač u ostavljenom roku ne postupi po pozivu, nadležni organ će doneti zaključak o odbacivanju predloga.

Protiv zaključka iz stava 3. ovog člana može se izjaviti žalba.

Uredan predlog iz člana 59. ovog zakona nadležni organ će dostaviti protivniku predlagača i pozvati ga da u roku od 30 dana od dana prijema poziva, dostavi svoj odgovor.

U postupku po predlogu za oglašavanje ništavim nadležni organ može da zakaže usmenu raspravu.

Posle sprovedenog postupka po predlogu za oglašavanje ništavim, nadležni organ može da donese rešenje o delimičnom ili potpunom oglašavanju ništavim registrovanog industrijskog dizajna.

U roku od tri meseca od pravnosnažnosti odluke o oglašavanju ništavim registrovanog industrijskog dizajna, nadležni organ će u svom službenom glasilu objaviti propisane podatke o poništenom pravu.

Član 61.

Oglašavanje ništavim registrovanog industrijskog dizajna nema dejstvo na sudske odluke u vezi sa utvrđivanjem povrede prava koje su u momentu donošenja tog rešenja bile pravnosnažne, kao i na zaključene ugovore o prenosu prava, odnosno ustupanju licence, ako su i u meri u kojoj su ti ugovori izvršeni, pod uslovom da je tužilac, odnosno nosilac prava na industrijski dizajn savestan.

IX. GRAĐANSKOPRAVNA ZAŠTITA

Zaštita u slučaju povrede prava na industrijski dizajn

Član 62.

U slučaju povrede prava na industrijski dizajn ili prava iz prijave, tužilac može tužbom da zahteva:

1) utvrđenje povrede prava;

2) prestanak povrede prava;

3) uništenje ili preinačenje predmeta kojima je izvršena povreda prava;

4) uništenje ili preinačenje alata i opreme uz pomoć kojih su proizvedeni predmeti kojima je izvršena povreda prava, ako je to neophodno za zaštitu prava;

5) naknadu imovinske štete i opravdanih troškova postupka;

6) naknadu moralne štete za autora;

7) objavljivanje presude o trošku tuženog;

8) davanje podataka o trećim licima koja su učestvovala u povredi prava.

Lice koje povredi pravo na industrijski dizajn odgovara za štetu po opštim pravilima o naknadi štete.

Ako je povreda prava na industrijski dizajn učinjena namerno, tužilac može od tuženog, umesto naknade imovinske štete, da zahteva naknadu do trostrukog iznosa uobičajene licencne naknade koju bi primio za korišćenje dizajna.

Postupak po tužbi iz stava 1. ovog člana je hitan.

Povreda prava na industrijski dizajn

Član 63.

Povredom prava na industrijski dizajn smatra se svako neovlašćeno iskorišćavanje registrovanog industrijskog dizajna u smislu člana 39. ovog zakona i neovlašćeno objavljivanje predmeta prijave.

Povredom prava na industrijski dizajn smatra se i podražavanje zaštićenog industrijskog dizajna.

Prilikom utvrđivanja da li postoji povreda prava na industrijski dizajn, sud naročito vodi računa o odredbama čl. 8, 9. i 41. ovog zakona.

Aktivna legitimacija za tužbu

Član 64.

Tužbu zbog povrede prava na industrijski dizajn iz člana 62. ovog zakona mogu da podnesu podnosilac prijave, nosilac prava na industrijski dizajn i sticalac isključive licence.

Postupak po tužbi zbog povrede prava iz prijave sud će prekinuti do odluke nadležnog organa o priznanju industrijskog dizajna.

Ako je pred nadležnim organom pokrenut postupak iz člana 58. ovog zakona, sud koji postupa po tužbi iz člana 62. ovog zakona dužan je da zastane sa postupkom do konačne odluke nadležnog organa.

Rok za podnošenje tužbe

Član 65.

Tužba zbog povrede prava na industrijski dizajn može da se podnese u roku od tri godine od dana kada je tužilac saznao za povredu i učinioca, a najdocnije u roku od pet godina od dana kada je povreda prvi put učinjena.

Privremena mera

Član 66.

Na zahtev lica koje učini verovatnim da je njegov zaštićeni industrijski dizajn ili pravo iz prijave povređeno, ili da će biti povređeno, sud može da odredi privremenu meru oduzimanja ili isključenja iz prometa predmeta kojim se vrši povreda, sredstava za proizvodnju tih predmeta, odnosno meru zabrane nastavljanja započetih radnji kojima se vrši ili bi se mogla izvršiti povreda.

Obezbeđenje dokaza

Član 67.

Na zahtev lica koje učini verovatnim da je njegov zaštićeni industrijski dizajn ili pravo iz prijave povređeno, odnosno da može doći do povrede tog prava, ili da postoji opasnost od nastanka neotklonjive štete, kao i da postoji opravdana sumnja da će dokazi o tome biti uništeni ili da će ih kasnije biti nemoguće pribaviti, sud može pristupiti obezbeđenju dokaza bez prethodnog obaveštavanja ili saslušanja lica od koga se dokazi prikupljaju.

Obezbeđenjem dokaza u smislu stava 1. ovog člana smatra se pregled prostorija, vozila, knjiga, dokumenata, kao i zaplena predmeta, ispitivanje svedoka i veštaka.

Licu od koga se dokazi prikupljaju, sudsko rešenje o određivanju obezbeđenja dokaza uručuje se u trenutku prikupljanja dokaza, a odsutnom licu, čim to postane moguće.

Rok za traženje privremenih mera

Član 68.

Privremene mere iz člana 66. ovog zakona i obezbeđenje dokaza iz člana 67. ovog zakona mogu se tražiti i pre podnošenja tužbe zbog povrede zaštićenog industrijskog dizajna, odnosno povrede prava iz prijave, pod uslovom da se tužba podnese u roku od 30 dana od dana donošenja rešenja o određivanju privremene mere, odnosno rešenja o određivanju obezbeđenja dokaza.

Žalba protiv rešenja kojim je sud odredio privremenu meru iz člana 66. ovog zakona ne odlaže izvršenje rešenja.

Sredstvo obezbeđenja

Član 69.

Na zahtev lica protiv koga je pokrenut postupak zbog povrede zaštićenog industrijskog dizajna ili postupak za izricanje privremene mere, sud može da odredi polaganje odgovarajućeg novčanog iznosa kao sredstva obezbeđenja u slučaju neosnovanosti zahteva, na teret podnosioca zahteva.

Obaveza pružanja informacija

Član 70.

Sud može da naredi licu koje je izvršilo povredu zaštićenog industrijskog dizajna ili prava iz prijave da pruži informaciju o trećim licima koja su učestvovala u povredi zaštićenog industrijskog dizajna ili prava iz prijave i o njihovim distributivnim kanalima.

Lice iz stava 1. ovog člana koje ne izvrši obavezu pružanja informacije odgovara za štetu koja iz toga proizađe.

Osporavanje prava na industrijski dizajn

Član 71.

Autor industrijskog dizajna ili njegov pravni sledbenik može tužbom da zahteva od suda da utvrdi da on ima pravo na podnošenje prijave umesto lica, ili zajedno sa licem koje je podnelo prijavu.

Autor industrijskog dizajna ili njegov pravni sledbenik može tužbom da zahteva od suda da utvrdi da je on nosilac registrovanog industrijskog dizajna umesto lica, ili zajedno sa licem na čije ime je kod nadležnog organa registrovan industrijski dizajn.

Tužba iz stava 1. ovog člana može da se podnese do okončanja postupka za priznanje industrijskog dizajna, a tužba iz stava 2. ovog člana može da se podnese do isteka roka važenja industrijskog dizajna.

Upis sudske odluke u registar

Član 72.

Ako se pravnosnažnom sudskom odlukom usvoji tužbeni zahtev iz člana 71. ovog zakona, nadležni organ će po prijemu pravnosnažne presude, ili na zahtev tužioca, upisati tužioca u odgovarajući registar kao podnosioca prijave, odnosno nosioca prava na industrijski dizajn.

Prava trećeg savesnog lica

Član 73.

Pravo koje je treće savesno lice pribavilo od ranijeg podnosioca prijave, ili nosioca prava na industrijski dizajn iz člana 71. ovog zakona, prestaje danom upisa novog nosioca prava, odnosno podnosioca prijave u odgovarajući registar.

Spor za priznanje autorstva

Član 74.

Lice koje sebe smatra autorom industrijskog dizajna ili njegov pravni sledbenik, može tužbom da zahteva od suda da utvrdi da je on autor industrijskog dizajna koji je predmet prijave, ili priznatog prava na industrijski dizajn, i da bude naveden kao autor u prijavi i svim drugim dokumentima, kao i u odgovarajućim registrima.

Tužilac iz stava 1. ovog člana može da zahteva i objavljivanje presude o trošku tuženog, naknadu moralne i imovinske štete i troškova postupka.

Rok za podnošenje tužbe iz stava 1. ovog člana nije vremenski ograničen.

X. KAZNENE ODREDBE

Član 75.

Kazniće se za privredni prestup novčanom kaznom u iznosu od 100.000 do 3.000.000 dinara privredno društvo ili drugo pravno lice koje na način iz člana 63. ovog zakona povredi pravo na industrijski dizajn, odnosno pravo iz prijave.

Za radnje iz stava 1. ovog člana kazniće se za privredni prestup novčanom kaznom u iznosu od 50.000 do 200.000 odgovorno lice u privrednom društvu ili drugom pravnom licu.

Predmeti izvršenja privrednog prestupa i predmeti koji su bili upotrebljeni za izvršenje privrednog prestupa iz stava  1. ovog člana biće oduzeti, a predmeti izvršenja privrednog prestupa biće i uništeni.

Presuda kojom je učiniocu izrečena kazna za privredni prestup iz stava 1. ovog člana javno se objavljuje.

Član 76.

Kazniće se za prekršaj novčanom kaznom u iznosu od 50.000 do 500.000 dinara preduzetnik, ako povredi pravo na industrijski dizajn ili pravo iz prijave na način iz člana 63. ovog zakona.

Za radnje iz stava 1. ovog člana kazniće se i fizičko lice novčanom kaznom u iznosu od 10.000 do 50.000 dinara.

Predmeti izvršenja prekršaja i predmeti koji su bili upotrebljeni za izvršenje prekršaja iz stava 1. ovog člana biće oduzeti, a predmeti izvršenja prekršaja biće i uništeni.

Član 77.

Kazniće se za prekršaj novčanom kaznom u iznosu od 100.000 do 1.000.000 dinara pravno lice koje se neovlašćeno bavi zastupanjem u ostvarivanju prava iz ovog zakona (član 16).

Za radnje iz stava 1. ovog člana kazniće se za prekršaj novčanom kaznom u iznosu od 10.000 do 50.000 dinara odgovorno lice u pravnom licu.

Kazniće se za prekršaj novčanom kaznom u iznosu od 10.000 do 50.000 dinara fizičko lice koje se neovlašćeno bavi zastupanjem u ostvarivanju prava iz ovog zakona (član 16).

XI. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 78.

Registar prijava za priznanje dizajna, preimenovaće se u Registar prijava za priznanje prava na industrijski dizajn, a Registar dizajna, preimenovaće se u Registar industrijskih dizajna, i nastaviće da se vode od odgovarajućeg rednog broja.

Registar zastupnika ustanovljen Zakonom o patentima („Službeni list SCG”, br. 32/04 i 35/04-ispravka i „Službeni glasnik RS”, broj 115/06-ispravka), nastavlja da se vodi u skladu sa zakonom kojim je ustanovljen i ovim zakonom.

Registrovani industrijski dizajni koji važe na dan stupanja na snagu ovog zakona ostaju i dalje na snazi i na njih će se primenjivati odredbe ovog zakona.

Odredbe ovog zakona primenjivaće se i na prijave za priznanje prava na dizajn podnete do dana stupanja na snagu ovog zakona, a po kojima upravni postupak nije okončan, kao i na druge započete postupke u vezi sa dizajnima koji do dana stupanja na snagu ovog zakona nisu okončani.

Član 79.

Zaloge koje su do dana stupanja na snagu ovog zakona upisane u Registar založnog prava na pokretnim stvarima i pravima kod Agencije za privredne registre ostaju na snazi i biće upisane u odgovarajući registar nadležnog organa.

Agencija za privredne registre, dužna je da u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona nadležnom organu dostavi podatke i dokumentaciju na osnovu kojih je izvršen upis zaloge na industrijskim dizajnima u Registar založnog prava na pokretnim stvarima i pravima.

Član 80.

Podzakonski propisi za izvršenje ovog zakona biće doneti u roku od četiri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Do donošenja podzakonskih propisa iz stava 1. ovog člana, primenjuju se odredbe propisa donetih na osnovu Zakona o pravnoj zaštiti dizajna („Službeni list SCG”, broj 61/04), ako nisu suprotne ovom zakonu.   

Član 81.

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe:

Zakon o pravnoj zaštiti dizajna („Službeni list SCG”, broj 61/04);

Odredbe čl. 37. i 38. i člana 44. stav. 1. tačka 2) Zakona o posebnim ovlašćenjima radi efikasne zaštite prava intelektualne svojine („Službeni glasnik RS”, broj 46/06).

Član 82.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

OBRAZLOŽENjE

I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA

Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u odredbi člana 97. stav 1. tačka 7. Ustava Republike Srbije, na osnovu koje Republika Srbija uređuje i obezbeđuje svojinske i obligacione odnose i zaštitu svih oblika svojine.

II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA

Neophodnost donošenja novog Zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna (trenutno na snazi Zakon o pravnoj zaštiti dizajna „Službeni list SCG” broj 61/04, stupio na snagu 1.1.2005. godine) proizlazi iz nekoliko osnovnih okolnosti:

Predloženim zakonom vrši se njegovo terminološko usklađivanje sa Ustavom Republike Srbije i Zakonom o ministarstvima („Sl. glasnik RS”, br. 65/2008) imajući u vidu da je Zakon o pravnoj zaštiti dizajna (“Službeni list SCG” broj 61/04) zakon bivše Državne zajednice Srbija i Crna Gora.

Takođe, primena Prelaznog sporazuma o trgovini i trgovinskim pitanjima između Evropske zajednice, sa jedne strane, i Republike Srbije, sa druge strane zahteva potpunu harmonizaciju Zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna sa uputstvima i uredbama Evropske unije koje se odnose na industrijski dizajn. Imajući navedeno u vidu, predloženi zakon je u najvećoj meri usklađen sa sledećim pravnim tekovinama Evropske unije: Uputstvom 98/71/EC Evropskog parlamenta i Saveta ministara od 13. oktobra 1998. godine o pravnoj zaštiti dizajna (u daljem tekstu: Uputstvo EU); Uredbom Saveta Evropske ministara 6/2002 od 12. decembra 2001. godine o komunitarnom dizajnu (u daljem tekstu: Uredba EU o komunitarnom dizajnu), Uredbom Evropske komisije 2245/2002 od 21. oktobra 2002. godine radi primene Uredbe Saveta Evropske unije 6/2002 o komunitarnom dizajnu, Odlukom Saveta ministara 2006/954/EC od 18. decembra 2006 kojom se potvrđuje pristupanje Evropske zajednice Ženevskom aktu Haškog sporazuma o međunarodnom registrovanju industrijskih dizajna, usvojenog u Ženevi 2. jula 1999.

Pored toga, predloženi zakon je usklađen sa rešenjima koja je Svetska trgovinska organizacija propisala za svoje članice Sporazumom o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojine koji je stupio na snagu 1. januara 1995. godine (u daljem tekstu: TRIPS), kao i sa Ženevskim aktom Haškog sporazuma o međunarodnoj registraciji industrijskog dizajna usvojenog na diplomatskoj konferenicji od 2. jula 1999. godine (u daljem tekstu: Ženevski akt Haškog sporazuma).

Rešenja iz predloženog Zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna rezultat su provere određenih instituta važećeg zakona u praksi, kao i neophodnosti da se u tom smislu učine poboljšanja pojedinih odredbi postojećeg zakona u cilju jačanja pravne zaštite koja se pruža nosiocu industrijskog dizajna.

U izradi zakona korišćena su zakonska rešenja SAD, Velike Britanije, Nemačke, Švedske, Mađarske, Nemačke, Švajcarske, Rumunije, Bugarske, Slovenije, Hrvatske, kao i preporuke Svetske organizacije za intelektualnu svojinu.

Imajući u vidu da je važeći Zakon o pravnoj zaštiti dizajna („Službeni list SCG” broj 61/04), u najvećoj meri usaglašen za zahtevima i rešenjima sadržanim u Uputstvu EU i Uredbi EU o komunitarnom dizajnu, to je osnovna izmena u odnosu na važeći zakon terminološke prirode i tiče se definisanja predmeta zaštite. Predloženim Zakonom o industrijskom dizajnu, predmet zaštite se definiše kao „industrijski dizajn”, umesto do sada korišćenog termina „pravo na dizajn”. Dizajn koji se štiti na osnovu ovog zakona mora da bude pogodan za industrijsku primenu, što znači da se primenjuje na proizvodima koji se proizvode na zanatski ili industrijski način. Termin „industrijski dizajn“ označava da se radi o dizajnu koji je namenjen za industrijsku odnosno zanatsku proizvodnju i na taj način razlikuje se od dizajna koji ima isključivo estetske karakteristike, koji se ne proizvodi na industrijski odnosno zanatski način i koji predstavlja umetničko delo koje se štiti samo po osnovu autorskog prava. Pored toga, termin „industrijski dizajn“ koristi se i u Ženevskom aktu Haškog sporazuma o međunarodnom registrovanju industrijskog dizajna, koji je Republika Srbija obavezna da ratifikuje saglasno Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica, sa jedne strane, i Republike Srbije, sa druge strane. Zakon o potvrđivanju Ženevskog akta Haškog sporazuma o međunarodnom registrovanju industrijskog dizajna, trenutno je u skupštinskoj proceduri radi usvajanja. Termin „industrijski dizajn“ koristi se i u zakonima Republike Češke, Bugarske, Slovenije, Makedonije i Hrvatske.

U odnosu na važeći Zakon o pravnoj zaštiti dizajna, bitnu novinu predstavlja uvođenje prava na žalbu. Članom 214. Zakona o opštem upravnom postupku propisano je da se protiv prvostepenog rešenja republičkog ministarstva ili drugog samostalnog republičkog organa uprave, odnosno upravne organizacije može izjaviti žalba samo kad je to zakonom predviđeno. Imajući u vidu da važećim Zakonom o pravnoj zaštiti dizajna nije propisana mogućnost izjavljivanja žalbe protiv upravnih akata Zavoda donetih u prvom stepenu, to se protiv svih upravnih akata Zavoda mogao pokrenuti i voditi samo upravni spor pred sudom.

Uvođenje prava na žalbu i žalbenog postupka je u skladu sa načelom dvostepenosti u odlučivanju, kao jednim od osnovnih načela upravnog postupka. Na taj način, ostvaruje se efikasnija upravna kontrola nad zakonitošću odluka Zavoda za intelektualnu svojinu koja nije adekvatno ostvarena u upravnom sporu. Dosadašnja praksa je pokazala da se sud koji sudi u upravnom sporu uglavnom koristi ograničenom jurisdikcijom, odnosno utvrđivanjem da li je upravni akt nezakonit zbog procesnih nedostataka, i predmet vraća donosiocu upravnog akta koji donosi novi upravni akt, a retko punom jurisdikcijom kad presudom u potpunosti zamenjuje upravni akt. Zbog svega navedenog, pokazalo se da upravni spor, bez mogućnosti prethodnog rešavanja po žalbi stranke, ne predstavlja adekvatno sredstvo za brzu i potpunu zaštitu pravnih interesa stranaka. S obzirom na napred navedne razloge, predloženi zakon o industrijskom dizajnu predviđa da se protiv odluka nadležnog organa može izjaviti žalba, a za odlučivanje o žalbi propisuje se nadležnost Vlade.

Predloženi zakon za razliku od važećeg zakona sadrži detaljne odredbe o postupku upisa promena, prenosa, licence, zaloge. Pored toga, uneta je nova odredba kojom je uređeno dejstvo upisa ugovora o zalozi u registre koje vodi Zavod za intelektualnu svojinu. Neophodnost za uvođenje ove odredbe proizilazi iz Zakona o založnom pravu na pokretnim stvarima upisanim u Registar („Sl. glasnik SR“, br. 57/03 i 61/05), kojim je u članu 4. propisano da upis ugovora o zalozi u Registar zaloge ima konstitutivno dejstvo između poverioca i dužnika, a članom 14. st. 3. propisano je da se odredbe ovog zakona primenjuju na zalogu prava intelektualne svojine, a da se zaloga na tim pravima upisuje u registar zavoda nadležnog za intelektualnu svojinu.

Član 1.

Republika Srbija je potpisnica Haškog sporazuma o međunarodnom registrovanju industrijskog dizajna. Saglasno ovom međunarodnom ugovoru svi industrijski dizajni koji su posredstvom Međunarodnog biroa Svetske organizacije za intelektualnu svojinu registrovani za teritoriju Republike Srbije imaju u Republici Srbiji isto dejstvo kao da su registrovani neposredno pred Zavodom za intelektualnu svojinu. Postupak međunarodnog registrovanja industrijskog dizajna je regulisan odredbama navedenog međunarodnog sporazuma, pa se stoga u svim pitanjima koja nisu regulisana navedenim međunarodnim sporazumom primenjuju odredbe ovog zakona.

Član 2.

Odredbom člana 2. koja je u celosti preuzeta iz važećeg zakona, definisan je pojam industrijskog dizajna kao i pojmovi proizvoda, odnosno složenog proizvoda na kojima se industrijski dizajn može primeniti. Precizno su nabrojane moguće vizuelne karakteristike industrijskog dizajna (enumeracija nije iscrpna), i izričito je isključen kompjuterski program kao mogući proizvod za primenu industrijskog dizajna. Ova odredba je u skladu sa članom 1 . Uputstva EU.

Čl. 3-6.

Ovim odredbama, uslovi za zaštitu industrijskog dizajna propisani su novost i individualni karakter industrijskog dizajna. Odredba člana 3. je u skladu sa članom 3. Uputstva EU. Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona uz odgovarajuću terminološku izmenu.

Članom 4. definisan je pojam novosti, a u stavovima 2. i 3. sadržano je bliže uputstvo za utvrđivanje bitne sličnosti suprotstavljenih industrijskih dizajna. Propisuje se utvrđivanje razlika između suprotstavljenih industrijskih dizajna, a ne eventualnih sličnosti, tako da će se zaštita odobravati i u slučaju postojanja manjih razlika. Odredba ovog člana su usklađena je sa članom 4. Uputstva EU.

Članom 5. definiše se individualni karakter industrijskog dizajna. Individualni karakter industrijskog dizajna ogleda se u njegovoj originalnosti, ali u isto vreme predstavlja i podobnost industrijskog dizajna za razlikovanje od strane informisanog korisnika, na osnovu ukupnog utiska koji na korisnika ostavlja proizvod koji u sebi inkorporiše industrijski dizajn. Odredba stava 2. posebno je značajna jer se njom propisuje obaveza uzimanja u obzir objektivnih ograničenja autora prilikom stvaranja industrijskog dizajna konkretnog proizvoda, čime se daje mogućnost za stvaralačko tumačenje ispunjenosti uslova za priznanje prava na industrijski dizajn, kao i eventualnih povreda zaštićenog industrijskog dizajna, prema okolnostima slučaja. Odreba ovog člana je usklađena sa članom 5. Uputstva EU.

Članom 6. propisani su elementi za utvrđivanje novosti i individualnog karaktera industrijskog dizajna složenog proizvoda i definisan pojam redovne upotrebe. Redovnom upotrebom se ne može smatrati održavanje, popravka ili servisiranje proizvoda, što je,na osnovu postojećeg zakona, prema okolnostima slučaja, ponekada prihvatano u sudskoj praksi. Odredbe ovog člana usklađene su sa članom 3. Uputstva EU.

Član 7.

Odredbom člana 7. koja je u celosti preuzeta iz važećeg zakona, detaljno se definiše kada, i pod kojim uslovima se smatra da je industrijski dizajn izgubio propisani uslov novosti za priznanje, na osnovu toga što je postao dostupan javnosti. Standard dostupnosti javnosti je preciziran u stavu 1. tako da se određuje relevantna javnost. Da bi se smatralo da je nešto bilo dostupno javnosti mora da postoji razumna mogućnost poslovnih krugova u standardnim tokovima poslovanja, specijalizovanih za datu oblast, da saznaju za otkrivanje industrijskog dizajna. To praktično znači da izlaganje industrijskog dizajna nerelevantnoj javnosti (npr. transport novog modela automobila železnicom do sajamske hale gde će biti izložen, ili do poligona za ispitivanje, prezentacija dizajnerskog rešenja kao reference u poslovnim pregovorima sa licima iz oblasti različite od oblasti u koju spada industrijski dizajn, itd.) neće samo po sebi uticati na automatsko gubljenje novosti industrijskog dizajna. Od posebnog su značaja stavovi 2. i 3. kojima se regulišu slučajevi čuvanja tajnosti industrijskog dizajna i zloupotrebe vezane za autora ili njegovog pravnog sledbenika, što je do sada u praksi izazivalo dileme i različite odluke. Odredbe ovog člana usklađene su sa članom 6. Uputstva EU.

Član 8.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona, s tim što je pravo na dizajn zamenjeno terminom industrijski dizajn. Smisao pravne zaštite industrijskog dizajna je u tome da se nosiocu industrijskog dizajna obezbedi isključivo pravo da proizvodi predmet zaštićenog izgleda, a ne da mu se da isključivo pravo da proizvodi vrstu predmeta na koji se industrijski dizajn odnosi. Zato se ne može zaštititi telo čiji je izgled određen isključivo tehničkom funkcijom proizvoda, jer bi se time posredno dobila zaštita za vrstu proizvoda, a ne samo za njegov spoljašnji izgled.

U stavu 2. propisano je isključenje zaštite spoljašnjeg izgleda proizvoda koji je u svom obliku i dimenzijama u potpunosti određen drugim proizvodom sa kojim je mehanički povezan ili u koji ili oko koga je postavljen. Ovde se radi o proizvodima čiji je spoljašnji izgled determinisan njihovom međusobno uslovljenom funkcijom. Primer: deo uređaja čiji je spoljni izgled u potpunosti uslovljen tehničkom funkcijom drugog dela uređaja.

U stavu 3. propisano je da se može zaštititi spoljni izgled proizvoda koji je sastavljen od međusobno zamenljivih proizvoda u modularnom sistemu. Iako je u modularnom sistemu spoljni izgled međusobno zamenljivih proizvoda u određenoj meri zavisan od njihove pojedinačne tehničke funkcije i determinisan njihovom međusobno uslovljenom funkcijom, činjenica da postoji više različitih oblika koji se međusobno mogu zamenjivati predstavlja razlog da se svakom proizvodu koji nastane njihovim kombinovanjem odobri zaštita. Ovakvo rešenje je prihvaćeno u čl. 7. st. 3. Uputstva EU.

Član 9.

U članu 9. koji je u potpunosti preuzet iz važećeg zakona, sistemom negativne enumeracije su nabrojani uslovi koje industrijski dizajn treba da ispunjava da bi mogao biti zaštićen na osnovu ovog zakona. Odredbe ovog člana usklađene su sa TRIPS sporazumom i članom 8. Uputstva EU. Odredbe ovog člana su delimično usklađene sa članom 11. Uputstva EU. Naime, za razliku od člana 11. Uputstva EU kojim je propisano da se novost industrijskog dizajna ispituje isključivo po prigovoru nosioca ranije registrovanog industrijskog dizajna, predloženi zakon, isto kao i važeći Zakon o pravnoj zaštiti dizajna zadržava sistem ispitivanja novosti po službenoj dužnosti. Navedeno rešenje je zadržano iz razloga što primena sistema opozicije zahteva objavljivanje svih podnetih prijave industrijskog dizajna, za šta u ovom trenutku nisu ispunjeni tehnički i materijalni preduslovi. Pored toga, predlagač je ocenio da postojeći sistem prema kome Zavod za intelektualnu svojinu po službenoj dužnosti ispituje novost industrijskog dizajna, trenutno predstavlja najefikasnije i najsigurnije sredstvo za zaštitu interesa kako nosilaca prava, tako i svih učesnika u prometu.

U stavu 1. tač. 1. ovog člana propisuje se zabrana zaštite industrijskog dizajna za dizajn čije je objavljivanje ili upotreba protivna javnom poretku ili prihvaćenim moralnim principima.

U stavu 1. tač. 2. ovog člana propisuje se zabrana zaštite industrijskog dizajna za industrijski dizajn koji povređuje autorsko pravo ili prava industrijske svojine drugog lica. Po ovom osnovu odbiće se zaštita industrijskog dizajna za industrijski dizajn koji u sebi sadrži element koji predstavlja reprodukciju umetničkog dela. Isto tako industrijski dizajn koji svojim izgledom ili sadržajem povređuju druga prava industrijske svojine, kao što su patenti, žigovi i oznake geografskog porekla neće uživati zaštitu kao industrijski dizajn.

U stavu 1. tač. 3. ovog člana propisuje se zabrana zaštite industrijskog dizajna za industrijski dizajn koji sadrži državni ili drugi javni grb, zastavu ili simbol, naziv ili skraćenicu naziva neke zemlje ili međunarodne organizacije, religiozne i nacionalne simbole, kao i njihovo podražavanje, osim po odobrenju nadležnog organa. Nadležni organ koji daje eventualno odobrenje određivaće se prema okolnostima slučaja, s obzirom na karakter prijavljenog industrijskog dizajna.

U st. 2, 3. i 4. ovog člana propisani su uslovi pod kojima se može zaštititi industrijski dizajn koji predstavlja odnosno sadrži lik lica, umrlog lica, ili istorijske ili druge umrle znamenite ličnosti.

Član 10.

Odredba ovog člana sadržana je u svim ranijim zakonima, kao i u zakonima svih zemalja članica Pariske konvencije i predstavlja opštepoznatu odredbu o formalnom i materijalnom reciprocitetu iz međunarodnog privatnog prava.

Član 11.

Ovaj član je preuzet iz važćeg zakona s tim što je pravo na dizajn zamenjeno terminom industrijski dizajn. Ovim članom propisuje se dužina trajanja zaštite industrijskog dizajna. Industrijski dizajn može uz plaćanje propisanih taksi za održavanje prava da važi ukupno 25 godina računajući od dana podnošenja prijave. Ova odredba je u skladu sa članom 10. Uputstva EU.

Član 12.

Zaštita industrijskog dizajna, ostvaruje se u upravnom postupku koji vodi Zavod za intelektualnu svojinu, kao posebna organizacija u čijoj nadležnosti je vođenje upravnog postupka za priznanje i zaštitu prava intelektualne svojine, saglasno članu 40. Zakona o ministarstvima („Sl. glasnik RS“, br. 65/2008).

Članom 12. stav 2. propisuje se da se da se protiv odluka nadležnog organa može izjaviti žalba, a za odlučivanje o žalbi propisuje se nadležnost Vlade, a članom 7. stav 3. propisano je da se protiv odluke Vlade o žalbi može pokrenuti upravni spor.

Predloženim odredbama ostvaruje se dvostepenost u odlučivanju, kao jedno od osnovnih načela upravnog postupka kojim se obezbeđuje efikasnija upravna kontrola nad zakonitošću rešenja koja donosi Zavod za intelektualnu svojinu u prvom stepenu, a koja nije mogla biti ostvarena na adekvatan način u upravnom sporu.

Član 13.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. Ovim članom su bliže uređeni registri prijava koje vodi Zavod i propisano je da registri koje Zavod vodi (Registri prijava i Registar industrijskog dizajna) imaju status javnih knjiga, sa svim pravnim posledicama.

Član 14.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. Obaveza obaveštavanja javnosti o prijavljenom i registrovanom industrijskom dizajnu proizilazi iz čl. 12. Pariske konvencije. Pod zainteresovanim licem treba podrazumevati svako lice koje želi neku informaciju, a ne samo lice koje ima neki pravni interes.

Član 15.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. Sistem međunarodnog registrovanja industrijskog dizajna se bazira na Haškom aranžmanu o međunarodnom registrovanju industrijskog dizajna i njime se omogućava da se podnošenjem jedne međunarodne prijave ostvari istovremeno pravna zaštita u onim zemljama članicama Haškog aranžmana u kojima prijavilac želi da dobije pravnu zaštitu. Zahtev za međunarodno registrovanje industrijskog dizajna podnosi se Zavodu za intelektualnu svojinu, koji uredan zahtev prosleđuje Međunarodnom birou Svetske organizacije za intelektualnu svojinu.

Član 16.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. Ovom odredbom se tradicionalno, kao i u većini zakona razvijenih zemalja, kao uslov za pojavljivanje stranih lica pred Zavodom za intelektualnu svojinu i nadležnim sudom zahteva da strano lice ima profesionalnog zastupnika koji je domaći državljanin, odosno domaće pravno lice.

Član 17.

Ovom odredbom se reguliše koja lica mogu biti upisana u Registar zastupnika koji vodi Zavod za intelektualnu svojinu. Uslovi za upis u Registar zastupnika su propisani Zakonom o patentima.

Član 18.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. U ovom članu propisuje se da se postupak za priznanje prava na industrijski dizajn pokreće podnošenjem prijave, dakle, onog podneska koji, u smislu ovog zakona, predstavlja prijavu.

U stavu 3. navedeni su bitni delovi prijave.

Član 19.

Članom 19. koji je preuzet iz važećeg zakona uređena je sadržina zahteva za priznanje prava na industrijski dizajn.

U stavu 2. ovog člana propisana je mogućnost da podnosilac prijave zahteva tzv. odloženo objavljivanje svog industrijskog dizajna. Ovo rešenje je u skladu sa čl. 5. i 6. Haškog aranžmana.

Član 20.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. Ovim članom je propisano šta treba da sadrži opis industrijskog dizajna. U skladu sa koncepcijom industrijskog dizajna, akcenat je stavljen na sažeti opis ukupnog spoljašnjeg izgleda predmeta zaštite, koji je zasnovan na prikazu podnetom u prijavi industrijskog dizajna. Spoljašnji izgled mora da bude vidljiv stalno i time se obim zaštite praktično sužava, jer se zaštita ne odnosi na elemente unutrašnje konstrukcije nekog proizvoda, a za eventualno ostvarivanje takve zaštite potrebno da se podnese nova prijava industrijskog dizajna, koja mora da ispunjava sve zakonom propisane uslove.

Član 21.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona i njime su propisani uslovi koje mora da ispunjava prikaz industrijskog dizajna. Stavom 4. ovog člana predviđena je mogućnost da se kao prikaz industrijskog dizajna, dostavi njegov dvodimenzionalni primerak, tj. uzorak. Ovakvo rešenje je pod uticajem zahteva iz tekstilne industrije prihvaćeno od strane velikog broja zemalja koje i dalje vrše ispitivanje novosti industrijskog dizajna i koje nemaju tzv. sistem deponovanja prijava industrijskog dizajna. TRIPS sporazum u članu 25. propisuje da zemlje članice treba da omoguće zaštitu industrijskog dizajna iz oblasti tekstila uz takve uslove koji se odnose na ispitivanje, objavljivanje i troškove koji nerazumno ne umanjuju mogućnost traženja i dobijanja takve zaštite. Ovakvo rešenje predstavlja odgovor na te zahteve i prihvaćeno je i u Ženevskom aktu Haškog aranžmana. Rok od 6 meseci koji je predviđen za podnošenje propisanog prikaza određen je kao dovaljno dug za podnosioca prijave da odluči da li će nastaviti propisani postupak za zaštitu svoje prijave industrijskog dizajna ili će od nje odustati. To je i maksimalni rok za traženje prava prvenstva, kao i krajnji rok posle koga se, u praksi Zavoda, prijava uzima u postupak.

Član 22.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. U upravnom postupku se plaćaju takse i naknade troškova postupka i pružanja informacionih usluga.

Čl. 23. i 24.

Članom 23. je kao i u važećem zakonu propisano utvrđivanje datuma podnošenja prijave, a članom 24. je u skladu sa opšteprihvaćenim međunarodnim standardima uređeno pravo prvenstva.

Član 25.

Ovom odredbom se propisuju neophodni uslovi da bi se prijavi industrijskog dizajna podnetoj u nekoj zemlji članici Pariske unije ili Svetske trgovinske organizacije priznalo pravo prvenstva u Republici Srbiji (tzv. konvencijsko pravo prvenstva). Ova odredba je usklađena sa članom 4. Pariske konvencije, jer ne ograničava korisnike tzv. konvencijskog prava prvenstva samo na državljane zemalja Pariske unije, već proširuje krug lica koja se mogu pozivati na konvencijsko pravo prvenstva i na ona lica koja imaju domicil ili stvarno i ozbiljno industrijsko ili trgovinsko preduzeće u zemlji članici Pariske unije. U uporednom pravu je opšteprihvaćeno da se konvencijskim prioritetom može koristiti svaki prijavilac iz bilo koje zemlje na svetu ukoliko je podneo urednu prijavu industrijskog dizajna koja ima dejstvo u zemlji članici Pariske konvencije. Ovo dejstvo se obezbeđuje na osnovu međunarodnih ugovora, na primer Haškog aranžmana o međunarodnom registrovanju industrijskog dizajna iz 1921. godine prema kome se međunarodna prijava industrijskog dizajna podnosi u jednoj zemlji, a ima dejstvo u drugim zemljama članicama Haškog aranžmana.

Predložena odredba je u skladu sa članom 4. TRIPS-a koji obavezuje zemlje članice na pružanje tretmana najpovlašćenije nacije. Naime, zemlje članice su dužne da obezbede konvencijsko pravo prvenstva i prijaviocima koji su podneli urednu prijavu industrijskog dizajna koja ima dejstvo u zemlji članici Svetske trgovinske organizacije.

Član 26.

Ova odredba je preuzeta iz važećeg zakona. Ovim članom se u skladu sa čl. 4. TRIPS-a pravo na tzv. „sajamski prioritet“ dozvoljava i onom podnosiocu prijave koji je pre podnošenja prijave izložio svoj industrijski dizajn na izložbi ili sajmu održanom u nekoj od zemalja članica Svetske trgovinske organizacije.

Član 27.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. Ovaj članom se izričito zabranjuje praksa podnosilaca prijava da naknadno dostavljaju novi prikaz predmeta zaštite koji se značajno razlikuje od prvobitnog prikaza. Ovakvo ponašanje predstavlja jednu vrstu nelojalnog ponašanja jer na taj način podnosioci prijava naknadno žele da prošire obim prava koji bi im eventualno bio priznat.

Čl. 28-34.

Ove odredbe su preuzete iz važećeg zakona i njihma se uređuje postupak formalnog i materijalnog ispitivanja prijave za priznanje prava na industrijski dizajn.

Članom 28. uređen je redosled ispitivanja prijava. Stavom 1. propisano je da se prijave ispituju po redosledu određenom datumom njihovog podnošenja, a stavom 2. su propisani izuzeci od ovog pravila. U odnosu na važeći Zakon o pravnoj zaštiti dizajna, predloženom odredbom stava 2. tačka 1. ovog člana, pored sudova i nadležnog organa tržišne inspekcije, daje se ovlašćenje i carinskim organima da u slučaju kada je pokrenut carinski postupak, zatraže od Zavoda za intelektualnu svojinu rešavanje prijave po hitnom postupku. Naime, predloženim rešenjem se omogućava efikasnije postupanje carinskih organa u skladu sa odredbama Carinskog zakona („Sl. glasnik RS“, br. 73/2003, 61/2005, 85/2005 – dr. zakon, 62/2006 – dr. zakon i 63/2006 – ispr. dr. zakona), kojima se uređuju mere za zaštitu prava intelektualne svojine na granici (čl. 240-247. Carinskog zakona). Pomenutim odredbama propisano je da će carinski organ, na zahtev nosioca prava intelektualne svojine prekinuti carinski postupak i zadržati robu u slučaju postojanja sumnje da se uvozom, izvozom ili tranzitom robe koja je predmet carinskog postupka povređuju prava intelektualne svojine (čl. 241. Carinskog zakona). Imajući u vidu da uvozom, izvozom ili tranzitom robe može da bude povređen i industrijski dizajn za koji je podneta prijava za priznanje industrijskog dizajna, ali o kojoj u tom trenutku, još nije odlučeno, neophodno je da postupak po toj prijavi bude okončan po hitnom postupku i da bude doneta odluka o tome da li će prijavljenom znaku biti priznata zaštita industrijskog dizajna. Naime, odluka o podnetoj prijavi za priznanje industrijskog dizajna u konkretnom slučaju predstavlja prethodno pitanje, jer će od ishoda postupka pred Zavodom zavisiti dalje postupanje carinskog organa.

U članu 29. se poput odgovarajuće odredbe u važećem Zakonu o pravnoj zaštiti dizajna propisuje minimum uslova koje prijava mora da ispunjava da bi bila formalno uredna. Kao rok za povraćaj u pređašnje stanje u slučaju odbacivanja prijave iz razloga formalne neurednosti, propisan je rok od 3 meseca od dana prijema zaključka o odbacivanju.

Članom 30. uređuje se isitivanje ispunjenosti materijalnih uslova za priznanje industrijskog dizajna.

Odredba člana 31. je u potpunosti preuzeta iz važećeg Zakona o pravnoj zaštiti dizajna i njom se propisuje postupanje nadležnog organa u slučaju kada se utvrdi da prijava ne ispunjava materijalno pravne uslove za priznanje industrijskog dizajna.

Predloženi zakon članom 32. uređuje situaciju kada prijavilac u toku postupka odustane od podnete prijave za priznanje industrijskog dizajna. Iako, se na ovu situaciju primenjuju opšta pravila Zakona o opštem upravnom postupku, važno je da bude posebno normirana u Zakonu o industrijskom dizajnu, iz razloga što i prava iz prijave mogu biti predmet ugovora o licenci, zalozi, franšizi, te su tako i lica u čiju korist su ova prava upisana zainteresovana za pravnu sudbinu podnete prijave za priznanje industrijskog dizajna. Zbog toga je u stavu 2. ovog člana izričito propisano da, u slučaju kada je u Registru prijava upisano određeno pravo u korist trećeg lica, podnosilac prijave ne može odustati od prijave bez pismene saglasnosti lica na čije ime je upisano to pravo.

Članom 33. propisano je razdvajanje prijave. Ova odredba je usklađena sa Uputstvom EU i Ženevskim aktom Haškog aranžmana. Zbog nedovoljnog poznavanja propisa i Međunarodne klasifikacije industrijskog dizajna česta je pojava da se podnosi višestruka prijava industrijskog dizajna koja sadrži više predmeta zaštite koji pripadaju različitim klasama Međunarodne klasifikacije. U takvim slučajevima vrši se razdvajanje prijave.

U članu 34. detaljno je propisan postupak za delimično priznanje višestruke prijave industrijskog dizajna, čime se ozakonjuje postojeća praksa Zavoda zasnovana na primeni Zakona o opštem upravnom postupku.

Član 35.

Članom 35. koji je u potpunosti preuzet iz važećeg zakona propisana je mogućnost pretvaranja prijave za priznanje prava na industrijski dizajn u prijavu za priznanje patenta ili malog patenta. U praksi, do ove situacije najčešće dolazi kada Zavod ustanovi da se prijava odnosi na tehničko rešenje nekog problema, a ne na izgled proizvoda. U tom slučaju Zavod ukazuje podnosiocu prijave na mogućnost pretvaranja prijave industrijskog dizajna u prijavu za priznanje patenta ili malog patenta.

Čl. 36-38.

Članom 36. uređuje se postupanje Zavoda za intelektualnu svojinu, kada se nakon sprovedenog postupka ispitivanja uslova za priznanje industrijskog dizajna utvrdi da prijavljeni industrijski dizajn ispunjava uslove za pravnu zaštitu na osnovu ovog zakona. U navedenom slučaju, Zavod zaključkom poziva prijavioca da plati taksu za prvih pet godina zaštite i troškove objave priznatog industrijskog dizajna i da dostavi dokaze o izvršenim uplatama. Kada podnosilac prijave dostavi dokaze o izvršenim uplatama, priznati industrijski dizajn, sa propisanim podacima, upisuje se u Registar industrijskog dizajna, nosiocu prava na industrijski dizajn izdaje se isprava o industrijskom dizajnu, a priznato pravo se objavljuje u Glasniku intelektualne svojine (službeno glasilo Zavoda za intelektualnu svojinu). Isprava o industrijskom dizajnu ima karakter rešenja u upravnom postupku. Odredba člana 37. je usklađena sa čl. 196. st. 1. Zakona o opštem upravnom postupku („Sl. list SRJ“, br. 33/97) koji propisuje da se posebnim propisom rešenju može dati i drugi naziv.

Član 39.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona. U stavu 1. ovog člana definisana je sadržina prava na industrijski dizajn, koja se sastoji u isključivom pravu nosioca prava na privredno iskorišćavanje zaštićenog industrijskog dizajna.

U stavu 2, u skladu sa čl. 12. Uputstva EU taksativno su navedene radnje koje se smatraju ekonomskim iskorišćavanjem industrijskog dizajna. S obzirom na to da su oblici privrednog iskorišćavanja industrijskog dizajna raznovrsni, preciznije određivanje ovog pojma neophodno je zbog isto tako raznovrsnih oblika zloupotrebe i povrede prava. Na ovaj način zakonom se propisuje pravni osnov i postavljaju okviri koji će sudovima znatno olakšati odlučivanje o povredi prava na industrijski dizajn.

U odnosu na postojeće zakonsko rešenje, stavom 2. tač. 5. ovog člana propisuje se da se ekonomskim iskorišćavanjem zaštićenog industrijskog dizajna smatra pored uvoza i izvoza, i tranzit proizvoda proizvodenog primenog zaštićenog industrijskog dizajna. Iz ovako definisane sadržine prava proizilazi i sadržina tužbenog zahteva u postupku po tužbi zbog povrede prava, a iz toga dalje proizilaze ovlašćenja suda u postupku građansko pravne zaštite u slučaju povrede prava. Ova izmena se pokazala kao neophodna iz razloga što prema dosadašnjem zakonskom rešenju, neovlašćeni tranzit proizvoda izrađenog primenom zaštićenog industrijskog dizajna nije predstavljao povredu prava. Zbog toga, do sada nije postojao mehanizam zaštite nosilaca prava na industrijski dizajn u slučajevima kada do povrede zaštićenog industrijskog dizajna dođe tokom tranzita robe, a sudovi nisu imali ovlašćenje da u tim slučajevima određuju privremene mere, kao ni mere obezbeđenja dokaza. Isto tako, ovom izmenom se odredbe Zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna usklađuju sa odredbama Carinskog zakona („Sl. glasnik Republike Srbije“, br. 62/2006) koji je stupio na snagu 1.1.2007. godine, kojima se regulišu mere za zaštitu prava intelektualne svojine na granici (čl. 240-244. Carinskog zakona), i obezbeđuje se efikasna saradnja sudova i carinskih organa u slučajevima kada se uvozom, izvozom ili tranzitom robe povređuje zaštićeni industrijski dizajn. Naime, saglasno Carinskom zakonu, carinski organ može na zahtev nosioca prava intelektualne svojine ili po službenoj dužnosti prekinuti carinski postupak i zadržati robu u slučaju postojanja sumnje da se uvozom, izvozom ili tranzitom robe koja je predmet carinskog postupka povređuju prava intelektualne svojine. Carinski zakon dalje, u članu 244. propisuje da će, u slučaju kada je carinski postupak prekinut po službenoj dužnosti, a carinski organ u roku 15 dana od dana kada su zainteresovane strane obaveštene o prekidu postupka ne bude obavešten da je pokrenut postupak koji vodi meritornoj odluci, ili da je nadležni organ odredio privremenu meru na osnovu koje se odlaže puštanje robe, roba biti puštena ako su ispunjeni uslovi za uvoz, izvoz ili tranzit.

Član 40.

Ovaj član je preuzet iz važećeg zakona, s tim što je pravo na dizajn zamenjeno sa terminom industrijski dizajn. Ovim članom propisana su moralna i imovinska prava autora industrijskog dizajna.

U stavu 2. utvrđuje se moralno pravo autora industrijskog dizajna da njegovo ime bude poznato i navedeno u prijavi za priznanje prava na industrijski dizajn i u ispravi industrijskog dizajna.

U stavu 3. utvrđuje se imovinsko pravo autora industrijskog dizajna da uživa ekonomsku korist od imovinskog iskorišćavanja predmeta prijave ili priznatog industrijskog dizajna.

Članom 41. propisan je obim prava koji se stiče na osnovu priznatog industrijskog dizajna.

U stavu 2. isto kao i u važećem Zakonu o pravnoj zaštiti dizajna, sadržana je oredba kojom je regulisan tzv. „disclaimer“. Ovaj institut potiče iz anglosaksonskog prava i u početku je bio vezan za žigove. Docnije je prihvaćen kod svih prava industrijske svojine, posebno onih koja spadaju u tzv. znake razlikovanja, gde većina pravnih teoretičara svrstava i industrijski dizajn. Danas taj institut sadrži većina savremenih zakona o žigovima i industrijskom dizajnu. Već prilikom podnošenja prijave, na sopstvenu inicijativu, ili u postupku ispitivanja prijave, na inicijativu Zavoda, podnosilac prijave pismeno odustaje od zahteva za zaštitu onih elemenata prijavljenog industrijskog dizajna kojima se ne može odobriti zaštita. Na taj način, pošto disklejmer zajedno sa opisom industrijskog dizajna i njegovim prikazom čini sastavni deo isprave o industrijskom dizajnu, u slučaju spora sudu je lako da odredi obim prava na industrijski dizajn i elemente industrijskog dizajna koji tu zaštitu uživaju.

Čl. 42- 45.

Ovim odredbama koje su preuzete iz važećeg zakona, propisani su slučajevi ograničenja prava kao i iscrpljenje prava.

U članu 42. propisano je tzv. pravo ranije upotrebe. Ova odredba je u celosti preuzeta iz važećeg zakona. Reč je o pravu koje je po prvi put propisano Zakonom o pravnoj zaštiti dizajna iz 2005. godine. Razlog za njegovu primenu u slučaju industrijskog dizajna proističe iz činjenice da se on odnosi i na male patente, koji za predmet zaštite mogu da imaju identične predmete koji bi se nalazili u nekim prijavama industrijskog dizajna. Mada je predmet prijave industrijskog dizajna po definiciji estetski izgled nekog proizvoda,u njemu mogu da budu skriveni i neki funkcionalni elementi (npr. određeni ergonomski oblik ili čak i korisni model) o kojima Zavod ne mora ništa da zna, niti ih ispituje po službenoj dužnosti, ako nisu očigledni već na prvi pogled. Implicitno, ovakvo rešenje nije suprotno ni članu 26. TRIPS sporazuma. Ovo rešenje je posebno važno zato što je zakonom predviđena mogućnost tzv. odloženog objavljivanja industrijskog dizajna, do 12 meseci od dana donešenja rešenja o priznanju prava na industrijski dizajn, pri čemu takav industrijski dizajn ostaje u tajnosti, pa treba pružiti odgovarajuću zaštitu savesnom licu koje je otpočelo korišćenje industrijskog dizajna u proizvodnji, kojim bi se moglo povrediti pravo na registrovani industrijski dizajn.

U članu 43. propisani su tradicionalni slučajevi ograničenja prava iz industrijskog dizajna, koji su u skladu sa članom 13. stav 1. Uputstva EU.

U članu 44. predviđeno je tradicionalno izuzeće iz Pariske konvencije, koje je usklađeno sa članom 13. stav 2. Uputstva EU.

Odredba člana 45. poput odredbe sadržane u važećem Zakonu o pravnoj zaštiti dizajna uređuje tzv. iscrpljenje prava i okolnosti kada je moguće zabraniti tzv. paralelni uvoz. Suštinski, radi se o sprečavanju nosioca prava na industrijski dizajn da monopolsko pravo koje mu pripada zloupotrebljava, tako šti će svoj monopol pokušati da proširi i van okvira koje dozvoljava klasično pravo na industrijski dizajn. Svaki nosilac prava na industrijski dizajn, ugovorom, dakle obligaciono-pravnim odnosom, može trećim licima da onemogući dalju preprodaju robe koja inkorporiše ili je napravljena prema njegovom zaštićenom industrijskom dizajnu, ali to ne može na osnovu svojinskog prava, kao vlasnik prava na industrijski dizajn. Time se omogućava tzv. paralelni uvoz, odnosno situacija da se na tržištu nađe proizvod, autentičan i legalno stavljen u promet od strane nosioca prava na industrijski dizajn, a koji nudi njegov konkurent, i koji se na tom tržištu nalazi bez saglasnosti nosioca prava na industrijski dizajn, pa predstavlja konkurenciju njegovom proizvodu, ili ekskluzivnom distributeru tog proizvoda. U takvim slučajevima ne radi se o povredi prava na industrijski dizajn, već o povredi nekog obligacionog odnosa ili, eventualno, carinskih propisa, ako ti proizvodi nisu u zemlju ušli legalnim kanalima trgovine. Jedini slučaj kada nosilac prava na industrijski dizajn može da zabrani tzv. paralelni uvoz je propisan u stavu 2. ovog člana. Uslov za takvu zabranu je nastanak bitnih promena svojstava ili kvara proizvoda, nakon njegovog stavljalja u promet. Tako se praktično nosiocu prava na industrijski dizajn omogućava da čuva svoj renome.

Član 46.

Odredba člana je u celosti preuzeta iz važećeg Zakona o pravnoj zaštiti dizajna. Imajući u vidu da određeni proizvod na kome je ustanovljeno pravao na industrijski dizajn može biti zaštićen i drugim pravima industrijske svojine – žigom, patentom, malim patentnom, ili pravom iz propisa o nelojalnoj konkurenciji neophodno je odrediti kakvo je međusobno dejstvo ovih prava. Kako je predmet i obim navedenih prava različit, to je opšteusvojeno shvatanje, potvrđeno i članom 16. Uputstva EU da pravo na industrijski dizajn neće uticati na prava koja proizilaze iz Zakona o žigovima, Zakona o patentima i propisom kojim se sankcioniše nelojalna konkurencija.

U pogledu pitanja da li autor industrijskog dizajna ima mogućnost kumulacije zaštite – po osnovu predmetnog zakona i Zakona o autorskom i srodnim pravima, imajući u vidu da se u autorskom pravu kao predmet zaštite pojavljuje i autorsko delo u oblasti primenjene umetnosti, usvojeno je shavatanje da autorsko pravo i pravo na industrijski dizajn ne isključuju jedno drugo. Konkretno, autorskopravna zaštita u svakom slučaju nastaje samim činom nastanka autorskog dela, što ne isključuje pravo autora da podnese prijavu za priznanje prava na industrijski dizajn i eventualno stekne pravo na industrijski dizajn. Bitno je da u slučaju kumulacije zaštite nosilac prava ne može vršiti svoja isključiva ovlašćenja prema trećim licima dva puta (npr. dve zabrane, dva ugovora, dve naknade za isti oblik korišćenja predmeta zaštite i slično). Smisao kumulacije zaštite je u tome da posle isteka roka ili prestanka prava na industrijski dizajn, autorskopravna zaštita nastavlja da postoji do redovnog isteka roka važenja autorskopravne zaštite.

Član 47.

Imajući u vidu da je Zakonom o patentima detaljno regulisano pravo na pronalazak nastao u radnom odnosu, a da se radi o analognoj pravnoj situaciji, iz razloga racionalnosti, kao i u ZMU, ova odredba upućuje na rešenje iz Zakona o patentima.

Član 48.

Članom 48, reguliše se postupanje Zavoda u slučaju kada nosilac prava na industrijski dizajn, odnosno podnosilac prijave podnese zahtev za upis promene imena i adrese u odgovarajući registar Zavoda za intelektualnu svojinu.

Član 49.

Ovim članom se uređuje prenos prava na industrijski dizajn, odnosno prava iz prijave, čija posledica je promena titulara industrijskog dizajna, odnosno podnosioca prijave. U odnosu na postojeći Zakon o pravnoj zaštiti dizajna, ovim članom se takstativno nabraja šta sve može da predstavlja pravni osnov za prenos prava. Do sada je bilo uređeno samo pitanje prenosa prava do koga dođe na osnovu ugovora o prenosu prava. Međutim, ugovor o prenosu prava je samo jedan od mogućih pravnih osnova za promenu titulara industrijskog dizajna, odnosno podnosioca prijave, s obzirom na to da do prenosa prava i shodno tome promene promena titulara industrijskog dizajna, odnosno podnosioca prijave može da dođe i na osnovu bilo statusne promene nosioca industrijskog dizajna, odnosno podnosioca prijave, ili sudske, odnosno administrativne odluke kojom se utvrđuje novi nosilac prava. Naime, industrijski dizajn po svojoj pravnoj prirodi predstavlja imovinsko pravo, te se u sporovima u kojima se rešava o imovinskim odnosima u slučaju podele privrednog društva (npr. sporovi u vezi sa deobnim bilansom privrednog društva), imeđu ostalog može rešavati i o vlasništvu na industrijskom dizajnu, a kao rezultat takvih sudskih sporova, moguće je da dođe i do promene nosioca industrijskog dizajna. Pored toga, moguće je da pravno lice koje nosilac industrijskog dizajna bude promenjeno i administrativnom odlukom (npr. odlukom vlade).

Na pravne odnose koji nisu regulisani ovim zakonom, primenjuju se propisi kojima se uređuju obligacioni odnosi. Shodno tome, upis prenosa prava u odgovarajuće registre Zavoda za intelektualnu svojinu nema konstitutivno dejstvo, već deklaratorno dejstvo. Ovo je izričito propisano stavom 3. ovog člana prema kome upis prenosa industrijskog dizajna u odgovarajući registar Zavoda za intelektualnu svojinu ima dejstvo prema trećim licima.

Član 50.

U ovom članu propisan je minimum uslova koje ugovor o prenosu prava na industrijski dizajn, odnosno prava iz prijave mora da ispunjava.

Član 51.

Ovom odredbom propisani su bitni elementi ugovora o licenci. U stavu 2. propisan je minimum uslova koje takav ugovor mora da ispunjava. Stavom 4. je propisano da upis prenosa industrijskog dizajna u odgovarajući registar Zavoda za intelektualnu svojinu ima dejstvo prema trećim licima.

Član 52.

Ovom odredbom propisani su bitni elementi ugovora o zalozi. U stavu 3. ovog člana je propisano da poverilac stiče založno pravo upisom u Registar prijava odnosno Registar industrijskog dizajna. Upis zaloge u Registar prijava, odnosno Registar industrijskog dizajna ima konstitutivno dejstvo između ugovornih strana, što predstavlja izuzetak od opšteg pravila obligacinih odnosa da prava i obaveze između ugovornih strana proizvode dejstvo zaključenjem samog ugovora. Neophodnost za uvođenje ove odredbe proizilazi iz Zakona o založnom pravu na pokretnim stvarima upisanim u Registar („Sl. glasnik SR“, br. 57/03 i 61/05). Do donošenja ovog zakona, na zalogu su se primenjivale odredbe Zakona o obligacionim odnosima (čl. 966-996) po kojima je založno pravo na pokretnim stvarima nastajalo predajom stvari, a na potraživanjima i drugim pravima zaključenjem ugovora. Međutim, Zakonom o založnom pravu na pokretnim stvarima upisanim u Registar (član 4.), propisano je da upis ugovora o zalozi u Registar zaloge ima konstitutivno dejstvo između poverioca i dužnika, a članom 14. st. 3. ovog zakona, propisano je da se odredbe ovog zakona primenjuju na zalogu prava intelektualne svojine, a da se zaloga na tim pravima upisuje u registar organa nadležnog za poslove intelektualne svojine.

Čl. 53-55.

Ovim odredbama regulisan je postupak po podnetom zahtevu za upis prenosa prava, licence i zaloge.

Čl. 56 – 57.

U članu 56, precizirano je u kojim slučajevima može da prestane pravo na industrijski dizajn, a u članu 57. uređena su prava trećih lica upisanih u registre. Ove odredbe su u potpunosti preuzete iz važećeg Zakona o pravnoj zaštiti dizajna. Ukoliko je na industrijskom dizajnu upisano određeno pravo u korist trećeg lica (licenca, zaloga ili dr.), odricanjem nosioca industrijskog dizajna od svog prava, treće lice u čiju korist je upisano određeno pravo trpelo bi štetu. Isto tako, treće lice u čiju korist je upisano određeno pravo na industrijskom dizajnu trpelo bi štetu i ako bi zbog propuštanja nosioca prava na industrijski dizajn da u određenom roku plati propisanu taksu za važenje industrijskog dizajna, registrovani industrijski dizajn prestao da važi. Zbog toga je ovom odredbom propisano da se u slučaju kada je na registrovanom industrijskom dizajnu upisano određeno pravo u korist trećeg lica, nosilac tog industrijskog dizajna može odreći svog prava samo uz pismenu saglasnost lica na čije ime je upisano to pravo. Stavom 2. ovog člana je propisano da, ako nosilac industrijskog dizajna u određenom roku ne plati propisanu taksu, a u Registru idnustrijskog dizajna je upisana licenca, zaloga ili neko drugo pravo u korist trećeg lica, nadležni organ će to lice obavestiti da nije plaćena taksa i da je može platiti u roku od šest meseci od dana prijema obaveštenja i time održati važenje registrovanog industrijskog dizajna.

Čl. 58. – 61.

Ove odredbe su uz odgovarajuće terminloške izmene, preuzete iz važećeg Zakona o pravnoj zaštiti dizajna. Ovim članovima je regulisan postupak po predlogu za oglašavanje ništavim industrijskog dizajna.

Čl. 62 – 65.

Odredbe ovih članova predstavljaju rešenja iz važećeg Zakona o pravnoj zaštiti dizajna, usklađena sa Uputstva EU i TRIPS sporazumom. U članu 62, taksativno su navedeni sledeći tužbeni zahtevi: utvrđenje povrede prava; prestanak povrede prava; uništenje ili preinačenje predmeta kojima je izvršena povreda prava; uništenje ili preinačenje alata i opreme uz pomoć kojih su proizvedeni predmeti kojima je izvršena povreda prava, ako je to neophodno za zaštitu prava; naknada imovinske štete i opravdanih troškova postupka; naknada moralne štete za autora; objavljivanje presude o trošku tuženog; davanje podataka o trećim licima koja su učestvovala u povredi prava.

Predloženim članom 63, precizira se šta čini povredu prava na industrijski dizajn. Ova odredba je usaglašena sa opšteprihvaćenim standardima zemalja članica EU.

Članom 64. stav 1. propisano je koja lica imaju aktivnu legitimaciju u slučaju povrede prava na industrijski dizajn, a stavom 2. propisana je obaveza suda da prekine postupak do odluke nadležnog organa o priznanju prava na industrijski dizajn. Stavom 3. istog člana propisana je obaveza suda koji postupa po tužbi zbog povrede prava na industrijski dizajn da zastane sa postupkom do konačne odluke nadležnog organa.

Čl. 66 – 70.

Ovim članovima izvršeno je usklađivanje sa odredbama TRIPS sporazuma koje se odnose na sprovođenje prava. I do sada su ove mere nisu bile propisane ZPZD. Radi se o tzv. merama ex parte, kada je zbog mogućnosti nastanka neposredne ili bliske štete neophodno da se hitno preduzmu mere koje otklanjaju moguću štetu. Značajno je propisivanje polaganja sredstva obezbeđenja, kako bi se izbegli neopravdani zahtevi za donošenje privremenih mera. Svi članovi sadrže standardne odredbe koje su prihvatile sve članice Svetske trgovinske organizacije.

Čl. 71 – 74.

Ovim članovima je regulisano tzv. osporavanje industrijskog dizajna, kao i spor za priznanje autorstva. Suštinski, u pitanju su preuzeti članovi postojećeg ZPZD.

Čl. 75 – 77.

Kao i u važećem Zakonu o pravnoj zaštiti dizajna iz 2005. godine, predlaže se da povreda prava na industrijski dizajn, odnosno prava iz prijave za priznanje prava na industrijski dizajn, kao i neovlašćeno zastupanje budu sankcionisani kao privredni prestupi, ako ove radnje učini privredno društvo, onosno odgovorno lice u privrednom društvu, a kao prekršaji, ako ove radnje učini fizičko lice odnosno preduzetnik. Neovlašćeno zastupanje se sankcioniše kao prekršaj. Visine novčanih kazni utvrđuju se Zakonom o posebnim ovlašćenjima radi efikasne zaštite prava intelektualne svojine.

Čl. 78. – 82.

U skladu sa koncepcijom zakona i predloženim rešenjima ovim članovima su propisane uobičajene prelazne i završne odredbe.

Saglasno terminološkim izmenama koje se vrše predloženim zakom, prelaznim odredbama je propisano da će se Registar prijava za priznanje dizajna preimenovati u Registar prijava za priznanje prava na industrijski dizajna, a Registar dizajna će se preimenovati se u Registar industrijskog dizajna i nastaviće da se vode od odgovarajućeg rednog broja.

Prelaznim odredbama je uređeno da se zakon primenjuje na industrijske dizajne koji su registrovani po nekom od ranijih zakona o pravnoj zaštiti dizajna ili o modelima i uzorcima, kao i na prijave za priznanje prava na dizajna po kojima upravni postupak nije okončan. Pored toga, uređeno je da zaloge koje su do dana stupanja na snagu ovog zakona upisane u Registar založnog prava na pokretnim stvarima i pravima kod Agencije za privredne registre ostaju na snazi i biće upisane u odgovarajući registar nadležnog organa, a Agencija za privredne registre, dužna je da u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona nadležnom organu dostavi podatke i dokumentaciju na osnovu kojih je izvršen upis zaloge na industrijskom dizajnu u Registar zaloge.

IV. PROCENA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENjE ZAKONA

Za sprovođenje ovog zakona nisu potrebna dodatna sredstva iz budžeta Republike Srbije.

Analiza efekata Zakona

Rešenja iz predloženog Zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna rezultat su provere određenih instituta važećeg zakona u praksi, kao i neophodnosti da se u tom smislu učine poboljšanja pojedinih odredbi postojećeg zakona u cilju jačanja pravne zaštite koja se pruža nosiocu prava na industrijski dizajn.

1. Problemi koje zakon treba da reši i ciljevi koji će se donošenjem zakona postići

Terminološka pitanja

Predloženim zakonom vrši se njegovo terminološko usklađivanje sa Ustavom Republike Srbije i Zakonom o ministarstvima („Sl. glasnik RS”, br. 65/2008) imajući u vidu da je Zakon o pravnoj zaštiti dizajna (“Službeni list SCG” broj 61/04) zakon bivše Državne zajednice Srbija i Crna Gora. Organ pred kojim se vodi postupak pravne zaštite industrijskog dizajna prema važećem zakonu je organ uprave Saveta ministara nadležan za poslove intelektualne svojine. Predloženim zakonom organ nadležan za vođenje postupka pravne zaštite industrijskog dizajna definisan je kao „organ državne uprave nadležan za poslove intelektualne svojine“ (čl. 11. st. 2. Zakona).

Pored toga, bitna terminološka izmena u odnosu na važeći zakon odnosi se na definisanje predmeta zaštite. Predloženim Zakonom o industrijskom dizajnu, predmet zaštite se definiše kao „industrijski dizajn”, umesto do sada korišćenog termina „pravo na dizajn”. Dizajn koji se štiti na osnovu ovog zakona mora da bude pogodan za industrijsku primenu, što znači da se primenjuje na proizvodima koji se proizvode na zanatski ili industrijski način. Termin „industrijski dizajn“ označava da se radi o dizajnu koji je namenjen za industrijsku odnosno zanatsku proizvodnju i na taj način razlikuje se od dizajna koji ima isključivo estetske karakteristike , koji se ne proizvodi na industrijski odnosno zanatski način i koji predstavlja umetničko delo koje može da se štiti samo po osnovu autorskog prava. Pored toga, termin „industrijski dizajn“ koristi se i u Ženevskom aktu Haškog sporazuma o međunarodnom registrovanju industrijskog dizajna, koji je Republika Srbija obavezna da ratifikuje saglasno Sporazumu o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica, sa jedne strane, i Republike Srbije, sa druge strane. Zakon o potvrđivanju Ženevskog akta Haškog sporazuma o međunarodnom registrovanju industrijskog dizajna, trenutno je u skupštinskoj proceduri radi usvajanja. Termin „industrijski dizajn“ koristi se i u zakonima Republike Češke, Bugarske, Slovenije, Makedonije i Hrvatske.

b) Uvođenje žalbenog postupka (čl. 12. st. 2. i 3)

Osnovni problem koji predloženi zakon treba da reši odnosi se na nepostojanje drugostepenog organa koji bi rešavao o žalbama na odluke Zavoda za intelektualnu svojinu. Odluke Zavoda za intelektualnu svojinu su prema važećem zakonu konačne, a stranke svoja prava mogu da ostvare vođenjem upravnog spora pred Vrhovnim sudom. Nadležnost najviše sudske instance za rešavanje pitanja koja se odnose na odbijanje zahteva za priznanje prava na industrijski dizajn deluje odvraćajuće za stranke u postupku koje za postupak pred Zavodom po pravilu ne angažuju profesionalne zastupnike, a koja za sastavljanje tužbe to moraju da učine. Takođe, upravni spor po pravilu traje dve do tri godine, što je za privrednike predugo imajući u vidu da je industrijski dizajn koji se štiti na osnovu ovog zakona namenjen industrijskoj odnosno zanatskoj proizvodnji i ekonomskom iskorišćavanju, pa stranke nakon određenog vremena gube interes za zaštitu prijavljenog industrijskog dizajna.

Predložene odredbe imaju za cilj da se kroz uvođenje žalbenog postupka u potpunosti ostvari dvostepenost kao osnovni princip upravnog postupka čime će se postići efikasnija upravna kontrola nad zakonitošću odluka Zavoda za intelektualnu svojinu koja nije adekvatno ostvarena u upravnom sporu. Predložena rešenja će imati direktnog uticaja kako na stranke u postupku kojima će biti omogućeno efikasnije odlučivanje uz, tako i na Vrhovni sud koji će uvođenjem žalbenog postupka biti rasterećen.

v) Upis ugovora o zalozi (čl. 52)

Upis ugovora o zalozi je neophodno regulisati Zakonom o pravnog zaštiti industrijskog dizajna u cilju rešavanja problema neusklađenosti sa Zakonom o založnom pravu na pokretnim stvarima upisanim u Registar zaloge („Službeni glasnik RS“, br. 57/03 i 61/05). Važećim zakonom o pravnoj zaštiti dizajna, propisano je da svi ugovori o prometu prava u registar zavoda nadležnog za intelektualnu svojinu imaju dejstvo prema trećim licima (član 47.). Članom 4. Zakona o založnom pravu na pokretnim stvarima upisanim u registar, propisano je da upis ugovora o zalozi u Registar zaloge ima konstitutivno dejstvo između poverioca i dužnika. Članom 14. st. 3. istog zakona propisano je da se odredbe ovog zakona primenjuju na zalogu prava intelektualne svojine, a da se zaloga na tim pravima upisuje u registar zavoda nadležnog za intelektualnu svojinu. Zbog toga se predloženim članom 52. st. 4. izričito propisuje da poverilac stiče založno pravo upisom u odgovarajući registar nadležnog organa.

g) Sadržina prava – ovlašćenja nosioca prava na industrijski dizajn (čl. 39. st. 2. tač. 5.)

U delu kojim se reguliše sadržina prava, predloženi zakon proširuje ovlašćenja nosioca prava na industrijski dizajn.

Jedno od ovlašćenja nosioca prava na industrijski dizajn prema važećem zakonu je da zabrani uvoz i izvoz proivoda proizvedenog primenom zaštićenog industrijskog dizajna. Međutim, prema dosadašnjem zakonskom rešenju, neovlašćeni tranzit proizvoda izrađenog primenom zaštićenog industrijskog dizajna ne predstavlja povredu prava. Zbog toga, prema sadašnjem zakonskom rešenju ne postoji mehanizam zaštite nosilaca prava na industrijski dizajn u slučajevima kada do povrede zaštićenog industrijskog dizajna dođe tokom tranzita robe, a shodno tome sudovi nemaju ovlašćenje da u tim slučajevima određuju privremene mere, kao ni mere obezbeđenja dokaza.

U cilju prevazilaženja ovog problema, predloženi zakon, u članu 39. st. 2. tač. 5. proširuje ovlašćenje nosioca prava na industrijski dizajn i na zabranu tranzita robe proizvedene primenom zaštićenog industrijskog dizajna. Ovako definisana sadržina prava predstavlja osnov za podnošenje tužbe zbog povrede zaštićenog dizajna i u slučaju kada do povrede zaštićenog industrijskog dizajna dođe tokom tranzita robe, a iz ovoga dalje proizilaze i ovlašćenja suda na određivanje privremene mere i obezbeđenje dokaza. Isto tako, ovom izmenom se rešava i problem neusklađenosti sa odredbama Carinskog zakona („Sl. glasnik Republike Srbije“, br. 62/2006) koji je stupio na snagu 1.1.2007. godine, a kojima se regulišu mere za zaštitu prava intelektualne svojine na granici (čl. 240-244. Carinskog zakona). Cilj koji se želi postići ovom izmenom je i obezbeđivanje efikasne saradnje sudova i carinskih organa u slučajevima kada se uvozom, izvozom ili tranzitom robe povređuje zaštićeni industrijski dizajn.

d) Građansko pravna zaštita (čl. 68.)

U pogledu roka u kome se nakon donošenja rešenja o određivanju privremene mere, odnosno rešenja o određivanju obezbeđenja dokaza, najkasnije mora podneti tužba zbog povrede prava na industrijski dizajn, predloženim zakonom u članu 68. rok od 15 dana produžen je na 30 dana što je u saglasnosti sa zahtevima TRIPS-a u kome je propisano da ovaj rok ne sme iznositi manje od 30 dana. Zbog toga je predloženim zakonom u članu 68. rok od 15 dana produžen na 30 dana.

2. Mogućnosti za rešenje problema

Razmatrajući mogućnosti za rešenje napred navedenih problema, predlagač je zaključio da je neophodno doneti novi Zakon o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna i to iz sledećih razloga:

Budući da je važeći Zakon o pravnoj zaštiti dizajna je zakon bivše Državne zajednice Srbija i Crna Gora, to je organ u čijoj nadležnosti je vođenje upravnoj postupka za priznanje i zaštitu dizajna definisan kao organ Državne zajednice Srbija i Crna Gora. Saglasno članu 40. Zakona o ministarstvima („Sl. glasnik RS“, br. 65/2008), Zavod za intelektualnu svojinu posebna organizacija u čijoj nadležnosti je vođenje upravnog postupka za priznanje i zaštitu industrijskog dizajna. Imajući navedeno u vidu neophodno je izvršiti terminološko usklađivanje sa Ustavom Republike Srbije i Zakonom o ministarstvima, što je moguće učiniti samo donošenjem novog zakona.

Zakonom o založnom pravu na pokretnim stvarima upisanim u Registar („Sl. glasnik SR“, br. 57/03 i 61/05) propisano je da propisano je da upis ugovora o zalozi u Registar zaloge ima konstitutivno dejstvo između poverioca i dužnika (čl. 4). Članom 14. st. 3. istog zakona propisano je da se odredbe ovog zakona primenjuju na zalogu prava intelektualne svojine, a da se zaloga na tim pravima upisuje u registar zavoda nadležnog za intelektualnu svojinu. Prema važećem Zakonu o pravnoj zaštiti dizajna, upis zaloge u odgovarajući registar Zavoda za intelektualnu svojinu ima deklaratorno dejstvo. Da bi se obaj problem rešio neophodno je novim zakonom ustanoviti da upis zaloge u odgovarajući registar Zavoda za intelektualnu svojinu ima konstitutivno dejstvo.

Prema važećem Zakonu o industrijskom dizajnu, sve odluke Zavoda za intelektualnu svojinu su konačne i protiv njih se može pokrenuti upravni spor. Imajući u vidu da se u praksi pokazalo da interesi stranaka nisu ostvareni na adekvatan način u upravnom sporu, to je u cilju ostvarivanja efikasnije upravne kontrole nad zakonitošću odluka Zavoda za intelektualnu svojinu neophodno uvođenje dvostepenosti u odlučivanju kao jednog od osnovnih načela upravnog postupka. Članom 214. Zakona o opštem upravnom postupku propisano je da se protiv prvostepenog rešenja republičkog ministarstva ili drugog samostalnog republičkog organa uprave, odnosno upravne organizacije može izjaviti žalba samo kad je to zakonom predviđeno.

3. Zašto je donošenje zakona najbolje za rešavanje problema

Iako je važeći Zakon o pravnoj zaštiti dizajna u najvećoj meri usaglašen sa relevantnim propisima EU i sa rešenjima sadržanim u Sporazumu o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojine, tokom primene važećeg zakona u praksi pokazala se neophdnost da se učine poboljšanja pojedinih odredbi postojećeg zakona u cilju jačanja pravne zaštite koja se pruža nosiocu industrijskog dizajna. Jedan deo ovih problema nije moguće otkloniti bez izmena važećeg zakona.

Donošenje novog zakona je neophodno radi terminološkog usklađivanja sa Ustavom Republike Srbije i Zakonom o ministarstvima („Sl. glasnik RS”, br. 65/2008) imajući u vidu da je Zakon o pravnoj zaštiti dizajna (“Službeni list SCG” broj 61/04) zakon bivše Državne zajednice Srbija i Crna Gora.

Konstitutivno dejstvo upisa zaloge u odgovarajući registar Zavoda za intelektualnu svojinu moguće je ustanoviti samo donošenjem novog zakona, imajući u vidu da prema važećem zakonu upis zaloge u odgovarajući registar ima deklaratorno dejstvo.

Članom 214. Zakona o opštem upravnom postupku propisano je da se protiv prvostepenog rešenja republičkog ministarstva ili drugog samostalnog republičkog organa uprave, odnosno upravne organizacije, može izjaviti žalba samo kad je to zakonom predviđeno. Imajući u vidu da je saglasno članu 40. Zakona o ministarstvima, Zavod za intelektualnu svojinu posebna organizacija u čijoj nadležnosti je vođenje upravnog postupka za priznanje i zaštitu prava intelektualne svojine, to je uvođenje žalbenog postupka moguće samo donošenjem novog zakona.

Na koga i kako će uticati predložena rešenja

Predložena rešenja će imati neposredan efekat na sve privredne subjekte (fizička i pravna lica) koja zaštićeni industrijski dizajn primenjuju na industrijske ili zanatske proizvode.

Predložena rešenja koja se odnose na uvođenje prava na žalbu i žalbenog postupka će imati direktnog uticaja kako na stranke u postupku kojima će biti omogućeno efikasnije odlučivanje, tako i na Vrhovni sud koji će uvođenjem žalbenog postupka biti rasterećen.

Troškovi koje će primena novog zakona izazvati za građane i privredu

Primena novog zakona neće izazvati nove troškove za građane i privredu.

Da li pozitivni efekti opravdavaju troškove

Pozitivni efekti donošenja novog Zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna su višestruki i opravdavaju troškove postupka. Imajući u vidu da industrijski dizajn predstavlja aspekt proizvoda koji ga čini estetski prijemčivim i atraktivnim, on nije samo umetnički ili kreativni element, već doprinosi komercijalnoj vrednosti proizvoda i olakšava njegov marketing i komercijalizaciju. Pravna zaštita industrijskog dizajna značajno doprinosi tržišnom razvoju proizvoda i omogućava povratak uložene investicije. Pravna zaštita industrijskog dizajna promoviše kreativnost u industrijskom i zanatskom sektoru, doprinosi ekspanziji privrednih aktivnosti i povećava izvozni potencijal nacionalnih proizvoda.

Da li akt stimuliše pojavu novih privrednih subjekata na tržištu i tržišnu konkurenciju

Imajući u vidu da rešenja predviđena predloženim zakonom imaju za cilj jačanje pravne zaštite nosioca prava na industrijski dizajn i postizanje veće efikasnosti u postupku pravne zaštite industrijskog dizajna, očekuje se da će privredni subjekti biti dodatno motivisani na pravnu zaštitu industrijskog dizajna što će imati direktnog uticaja na stimulisanje tržišne konkurencije.

Isto tako, budući da pravna zaštita industrijskog dizajna doprinosi ukupnom tržišnom razvoju, to može da ima i indirektnog uticaja na pojavu novih privrednih subjekata.

8. Da li su zainteresovane strane imale mogućnost da iznesu primedbe

Zaključkom Odbora za privredu i finansije Vlade Republike Srbije usvojenim na 39. sednici održanoj 28. aprila 2009. godine određen je Program javne rasprave o radnoj verziji Nacrta zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna. Javna rasprava je sprovedena u periodu od 29. marta2009. godine do 15. maja 2009. godine. O vremenu održavanja javne rasprave javnost je obaveštena preko sajta Zavoda za intelektualnu svojinu. Sadržina radnog teksta Nacrta zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna i obrazloženje Nacrta zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna stavljeni su na uvid javnosti putem sajta Zavoda za intelektualnu svojinu, a svim zainteresovanim licima je omogućeno da u elektronskoj formi, ili poštom, dostave Zavodu za intelektualnu svojinu svoje primedbe i komentare u vezi sa radnim tekstom Nacrta zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna. U javnoj raspravi bilo je omogućeno učešće svih subjekata zainteresovanih za pitanja pravne zaštite industrijskog dizajna.

Za sve vreme trajanja javne rasprave, Zavodu za intelektualnu svojinu nisu dostavljene bilo kakve primedbe ili sugestije u vezi sa radnim tekstom Nacrta zakona o pravnoj zaštiti industrijskog dizajna. Razlog za ovo svakako leži u činjenici da je i važeći zakon izrađen u skladu sa svetskim standardima koji postoje u ovoj oblasti, a predložena rešenja predstavljaju dodatna poboljšanja.

9. Podaci o postupcima koji se vode pred Zavodom za intelektualnu svojinu u vezi sa pravnom zaštitom industrijskog dizajna za 2008. godinu

U toku 2008. godine domaći i strani prijavioci podneli su 153 prijava neposredno Zavodu, od kojih je 30 višestrukih, što čini ukupno 227 dizajna. U odnosu na 2007. godinu broj prijava podnetih neposredno Zavodu manji je za 11 prijava (oko 6,3 %), a putem Haškog aranžmana podneto je 351 prijava što je za 49 prijava manje u odnosu na 2007. godinu ili oko (13,96 %).

Postupak po prijavi za priznanje industrijskog dizajna traje u proseku 10 meseci. Pri tome treba uzeti u to da se prijave ne ispituju prvih 6 meseci od datuma podonošenja, iz razloga poštovanja međunarodnog prava prvenstva koje je regulisano članom 25. Nacrta zakona. Međunarodno pravo prvenstva znači da će se pravnom ili fizičkom licu koje je podnelo urednu prijavu industrijskog dizajna sa dejstvom u nekoj zemlji članici Pariske unije ili Svetske trgovinske organizacije, priznati u Republici Srbiji pravo prvenstva od datuma podnošenja te prijave ako u Republici Srbiji za isti industrijski dizajn podnese prijavu u roku od šest meseci od dana podnošenja prijave sa dejstvom u odnosnoj zemlji. Drugim rečima, moguće je da jedna prijava koja je kasnije podneta Zavodu za intelektualnu svojinu uživa pravo prvenstva u odnosu na drugu raniju prijavu. U takvoj situaciji, ukoliko bi se svaka prijava ispitivala odmah po podnošenju, bila bi moguća situacija da pravo na industrijski dizajn bude priznato po ranijoj prijavi, iako neka kasnija prijava uživa ranije pravo prvenstva u odnosu na tu ranije podnetu prijavu. Imajući navedeno u vidu, kao i obavezu ispitivanja novosti dizajna, pravna sigurnost nalaže da se sa ispitivanjam prijave sačeka prvih 6 meseci od datuma njenog podnošenja.

Struktura prijavljenih dizajna u periodu od 1998. do 2008. godine

Godina Haški aranžman Nacionalne prijave Ukupno Strane Domaće 1998 806 13 118 937 1999 825 13 141 979 2000 913 11 99 1023 2001 925 27 134 1086 2002 934 14 181 1129 2003 712 36 152 900 2004 455 39 126 620 2005 418 24 92 534 2006 475 28 147 650 2007 400 16 148 564 2008 351 37 116 504

Struktura prijavljenih dizajna u 2008. godini koji su podneti neposredno Zavodu

Republika Srbija 116 75,82% Strani prijavioci 37 24,18% Ukupno 153 100%

Tokom 2008. godine okončan je postupak ispitivanja za 508 prijava, od tog broja postupak je okončan pozitivno za 413 prijava, a negativno za 95 prijava. Od pozitivno okončanih prijava, 62 su podnete neposredno Zavodu, a 351 je podneto na osnovu Haškog aranžmana. Od 95 prijava za koje je postupak negativno okončan, sve su bile podnete neposredno Zavodu.

U 2008. godini registrovano je ukupno 413 dizajna, i to 351 na osnovu Haškog aranžmana, i 62 dizajna na osnovu prijava podnetih neposredno Zavodu.

Struktura registrovanih dizajna u periodu od 1998. do 2008. godine

Godina Haški aranžman Nacionalne registracije Ukupno Strane Domaće 1998 806 20 109 935 1999 825 1 23 849 2000 913 5 14 932 2001 925 20 62 1007 2002 934 13 80 1027 2003 712 13 71 796 2004 455 13 103 571 2005 418 16 24 458 2006 475 28 147 650 2007 400 28 59 475 2008 351 17 45 413

Raspodela dizajna registrovanih na osnovu prijava podnetih neposredno Zavodu u 2008. god.

Republika Srbija 45 72,58% Strani prijavioci 17 27,42% Ukupno 62 100%

Postupajući po prijavama dizajna podnetim neposredno Zavodu, Grupa za dizajn je izdala je 65 isprava dizajna, donela je 93 zaključka o odbacivanju i 2 zaključka o obustavi postupka ukupno 95 zaključaka, 1 rešenje je oglasila ništavim i donela 1 rešenje o odbijanju predloga za oglašavanje ništavim, 9 zaključaka po predlozima za oglašavanje ništavim rešenja o priznanju prava na dizajn. Osim toga, urađeno je 4 odgovora na tužbu, 248 rezultata ispitivanja urednosti, 53 rezultata ispitivanja novosti, 53 zaključaka o plaćanju takse radi dobijanja isprave, 6 rešenja o prenosu prava, 46 zaključaka o produženju roka, 19 prioritetnih uverenja, 5 dopisa i jedno pravno mišljenje kao i 13 rešenja za privredu.