Na osnovu člana 43. stav 4. Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni
glasnik RS”, br. 66/91, 83/92, 53/93 – dr. zakon, 67/93 – dr. zakon, 48/94 – dr. zakon, 53/95 i 135/04),
Vlada donosi
U R E D B U
O ZAŠTITI PREDELA IZUZETNIH ODLIKA
„VLASINA”
Član 1.
Vlasinsko jezero i njegova okolina stavljaju se pod zaštitu kao predeo izuzetnih odlika pod imenom „Vlasina” i utvrđuju za zaštićeno prirodno dobro od izuzetnog značaja, odnosno zaštićeno prirodno dobro I kategorije (u daljem tekstu: Predeo izuzetnih odlika „Vlasina”).
Član 2.
Predeo izuzetnih odlika „Vlasina” stavlja se pod zaštitu da bi se očuvali lepota predela vlasinske visoravni i nepotopljeni delovi nekadašnje vlasinske tresave, raznovrsnost biljnog i životinjskog sveta sa 850 vrsta biljaka i 180 životinjskih vrsta kičmenjaka, a posebno retke i endemične vrste divlje flore i njihova staništa, bogata fauna ptica i značajne i retke vrste sisara, gmizavaca i vodozemaca, da bi se očuvala raznovrsnost riba i poboljšalo stanje njihovih naselja, da bi se očuvao i unapredio kvalitet voda, vazduha, zemljišta i drugih prirodnih resursa i činilaca životne sredine i stvorili uslovi za plansko uređenje i održivo korišćenje zaštićenog područja u interesu nauke, obrazovanja, kulture i razvoja rekreacije, turizma i poljoprivrede.
Član 3.
Predeo izuzetnih odlika „Vlasina” nalazi se na teritoriji opštine Surdulica i obuhvata delove katastarskih opština Vlasina Rid, Vlasina Okruglica, Vlasina Stojkovićeva, Božica, Klisura, Drajinci i Groznatovci, površine 12228,10 hektara i na teritoriji opštine Crna Trava i obuhvata deo katastarske opštine Crna Trava, površine 512,80 hektara.
Ukupna površina zaštićenog područja Predela izuzetnih odlika „Vlasina” je 12740,90 hektara, od čega je 45% u državnoj i društvenoj svojini, a 55% u privatnoj i drugim oblicima svojine.
Opis granica i grafički prikaz zaštićenog područja Predela izuzetnih odlika „Vlasina” odštampani su uz ovu uredbu i čine njen sastavni deo.
Član 4.
Na području Predela izuzetnih odlika „Vlasina” utvrđuju se režimi zaštite I, II i III stepena.
Režim zaštite I stepena, ukupne površine 9,66 hektara, utvrđuje se na sledećim mestima:
1) Ostrvo Stratorija, površine 1,82 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Stojkovićeva;
2) Ostrvo Dugi del, površine 7,84 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Stojkovićeva.
Režim zaštite II stepena, ukupne površine od 4354,43 hektara, utvrđuje se na sledećim mestima:
1) Vrtop – Jelički rid, površine 1787,81 hektara, opština Crna Trava, KO Crna Trava i opština Surdulica, KO Groznatovci, KO Drajinci, KO Klisura i KO Vlasina Rid;
2) Mali Čemernik, površine 91,39 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Rid;
3) Veliki Čemernik, površine 364,60 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Rid;
4) Stevanovski potok, površine 55,55 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Rid;
5) Blato – Delnice – Bratanov del, površine 467,87 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Rid, KO Vlasina Okruglica i KO Vlasina Stojkovićeva;
6) poluostrvo Dugi del, površine 259,71 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Stojkovićeva;
7) Vlasinsko jezero, površine 1214,98 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Rid, KO Vlasina Stojkovićeva i KO Vlasina Okruglica;
8) Klisura Vučje reke, površine 102,35 hektara, opština Surdulica, KO Klisura;
9) Zlatna bukva, površine 0,50 hektara, opština Surdulica, KO Vlasina Rid.
Režim zaštite III stepena, ukupne površine 8376,81 hektara, utvrđuje se na ostalom delu Predela izuzetnih odlika “Vlasina“, teritorija opština Surdulica i Crna Trava, katastarske opštine Vlasina Rid, Vlasina Okruglica, Božica, Vlasina Stojkovićeva, Klisura, Drajinci, Groznatovci i Crna Trava.
Član 5.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite III stepena zabranjuje se:
1) izgradnja industrijskih objekata, skladišta industrijske i druge robe, velikih objekata za uzgoj stoke i živine i drugih objekata koji nepovoljno utiču na vazduh, vode, zemljište i šume ili izgledom, prekomernom bukom ili na drugi način mogu narušiti prirodne i ostale vrednosti zaštićenog područja, a posebno lepotu predela, tresetišta, retke i značajne vrste biljaka i životinja i njihova staništa;
2) izgradnja i rekonstrukcija stambenih, ekonomskih i pomoćnih objekata poljoprivrednih domaćinstava, vikendica i privremenih objekata izvan građevinskih reona i građevinskog zemljišta utvrđenih i proglašenih u skladu sa zakonom, a do donošenja odgovarajućih urbanističkih planova izgradnja objekata poljoprivrednih domaćinstava može se vršiti samo u okviru postojećih građevinskih parcela;
3) eksploatacija mineralnih sirovina i izgradnja rudarskih objekata, osim eksploatacije mineralnih sirovina na osnovu rezultata već započetih geoloških istraživanja koja su odobrena u skladu sa zakonom, planskog otvaranja privremenih pozajmišta građevinskog i ukrasnog kamena, drobine i gline za lokalne potrebe;
4) eksploatacija i korišćenje treseta;
5) uništavanje, branje, sakupljanje i druge radnje kojima se uništavaju ili ugrožavaju biljke zaštićene kao prirodne retkosti;
6) oštećivanje gnezda i uništavanje jaja i mladunaca, uznemiravanje i uništavanje ptica, kao i prisvajanje i uništavanje drugih divljih vrsta životinja zaštićenih kao prirodne retkosti;
7) krčenje i čista seča šume, osim radi promene vrste drveća i uzgojnih oblika šume na malim površinama, izgradnje šumskih komunikacija i objekata i za planom utvrđene namene izgradnje i uređenja prostora u skladu sa zakonom;
8) seča reprezentativnih stabala drveća i primeraka zaštićenih, retkih i u drugom pogledu značajnih vrsta drveća i žbunja;
9) sadnja, zasejavanje i naseljavanje divljih vrsta biljaka i životinja stranih za prirodni, izvorni biljni i životinjski svet jugoistočne Srbije, osim planskog i ograničenog unošenja lovne divljači, pošumljavanja i sadnje biljaka na malim površinama i u strogo kontrolisanim uslovima radi hortikulturnog uređenja, zaštite od vodne erozije i rekultivacije degradiranih površina;
10) preoravanje pašnjaka i prirodnih livada, kao i oranje obradivog zemljišta i obavljanje drugih radnji na mestima i na način koji mogu izazvati proces vodne erozije i nepovoljne promene izgleda predela;
11) odlaganje komunalnog, industrijskog i građevinskog otpada, ambalaže, rashodovanih motornih vozila, drugih mašina i aparata, osim komunalnog i poljoprivrednog otpada poreklom sa zaštićenog područja, koji može da se odlaže na propisan način na mestima koja su za to određena i obeležena;
12) rukovanje hemijskim materijama i naftnim derivatima u količinama i na način koji mogu prouzrokovati zagađivanje zemljišta i voda i izazvati trovanje i druge nepovoljne posledice po biljni i životinjski svet;
13) neregulisano ispuštanje otpadnih voda domaćinstava, privrednih i drugih objekata;
14) neregulisano skladištenje stajskog đubreta;
15) razgradnja i drugi vidovi oštećivanja i uništavanja objekata koji po svojim arhitektonsko-građevinskim odlikama, vremenu nastanka i nameni predstavljaju reprezentativne primere narodnog graditeljstva ili zaštićena kulturna dobra;
16) zapuštanje i zakorovljavanje obradivog poljoprivrednog zemljišta, puteva, vodotoka i površina za rekreaciju, narodne svetkovine i druge skupove, kao i zemljišta u putnom i vodnom pojasu i u okruženju kulturnih dobara, istorijskih spomenika i javnih česmi.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite II stepena, osim zabrana iz stava 1. ovog člana, zabranjuje se:
1) izgradnja objekata, osim izgradnje jedinstvenog sistema za evakuaciju otpadnih komunalnih voda, radova na održavanju, rekonstrukciji, adaptaciji i sanaciji postojećih zgrada, puteva, objekata telefonske, vodovodske, kanalizacione i elektro mreže, nepokretnih kulturnih dobara, spomen-obeležja, javnih česmi i drugih objekata na postojećim građevinskim parcelama i planske izgradnje objekata i uređenja prostora za namene turizma i rekreacije na malim površinama;
2) eksploatacija mineralnih sirovina i izgradnja rudarskih objekata, osim eksploatacije mineralnih sirovina na osnovu rezultata već započetih geoloških istraživanja koja su odobrena u skladu sa zakonom;
3) radovi i aktivnosti kojima se menjaju veličina i izgled plovećih tresetnih ostrva i ugrožava ili oštećuje njihov biljni i životinjski svet;
4) kaptiranje izvora radi odvođenja vode za vodosnabevanje;
5) ribolov, osim sportskog ribolova i izlova radi naučnog istraživanja, praćenja stanja vodenih ekosistema i ribljeg naselja i regulisanja brojnosti prenamnoženih i manje vrednih vrsta riba, a u skladu s programom unapređenja ribarstva;
6) neplansko poribljavanje i unošenje vrsta riba koje su strane izvornom ribljem fondu, osim ograničenog i strogo kontrolisanog naseljavanja alohtonih vrsta radi unapređenja ribljih naselja u jezeru;
7) upotreba čamaca i drugih plovila na jezeru bez odgovarajućeg odobrenja;
8) lov, osim aktivnosti na zaštiti i gajenju divljači, odstrela bolesne i ranjene divljači, za naučnoistraživačke svrhe i u slučaju neposredne opasnosti po život i zdravlje ljudi;
9) čista seča radi promene vrste drveća ili uzgojnih oblika šume, kao i pošumljavanje pašnjaka, prirodnih livada i tresetišta, osim na malim površinama radi zaštite od ekscesivne i jake vodne erozije;
10) seča i druge radnje kojima se može uništiti ili oštetiti stablo poznato pod imenom “zlatna bukva“;
11) kretanje i parkiranje motornih vozila izvan puteva, osim u vreme šumarskih radova, obavljanja poljoprivredne delatnosti i u druge posebno utvrđene službene svrhe;
12) loženje vatre na otvorenom, kampovanje, branje i sakupljanje gljiva, šumskih plodova, biljaka i životinja od strane lica koja nisu vlasnici ili zakoniti korisnici zemljišta, osim u okviru ekoturističke posete i u pratnji ovlašćenog lica.
Na površinama na kojima je utvrđen režim zaštite I stepena zabranjuju se korišćenje prirodnih bogatstava i sve aktivnosti osim naučnih istraživanja i ograničene edukacije.
Član 6.
U Predelu izuzetnih odlika „Vlasina” obezbeđuje se: negovanje i unapređenje urednosti, čistoće, ambijentalne raznovrsnosti i lepote predela i visokog kvaliteta činilaca životne sredine; uređenje i održavanje dvorišta i okućnica postojećih poljoprivrednih domaćinstava, vikendica, kulturnih dobara, javnih, službenih, privrednih i drugih objekata; planska izgradnja novih objekata stalnog i sezonskog stanovanja i ekonomskih i pomoćnih objekata mesnog stanovništva uz stručno i pažljivo utvrđivanje građevinskih reona i pravila građenja; planska izgradnja, infrastrukturno opremanje i uređenje prostora za potrebe turizma i rekreacije, održive i organske poljoprivrede, gazdovanja ribolovnom vodom i sportskog ribolova, čuvanja i održavanja zaštićenog prirodnog dobra i tehničke zaštite prirodnih vrednosti, obrazovnog i naučnog rada i aktivnosti lovstva; planska rekonstrukcija hidroenergetskih i vodoprivrednih objekata, objekata za prenos električne energije, postojećih puteva i putnih objekata; izgradnja i rekonstrukcija objekata za vodosnabdevanje, kanalizacije i telefonskog saobraćaja; očuvanje i obnavljanje objekata narodnog graditeljstva i uređenje mesta na kojima se ti objekti nalaze; sakupljanje, konzervacija, čuvanje i prikazivanje predmeta, alata i opreme vezanih za tradicionalni seoski život, običaje i folklor lokalnog stanovništva; održavanje živica na međama parcela i očuvanje usamljenih primeraka ili grupa šumskog drveća na livadama, njivama, pored puteva i u dvorištima; praćenje stanja, očuvanje i uvećanje raznovrsnosti divljeg biljnog i životinjskog sveta, posebno retkih i u drugom pogledu značajnih vrsta biljaka i životinja, njihovih zajednica i staništa i ograničeno korišćenje gljiva, biljnih i životinjskih vrsta čije su sakupljanje i promet pod kontrolom; istraživanje i praćenje stanja riba i planske mere i aktivnosti na poribljavanju; utvrđivanje i sprovođenje zabrana i organičenja kretanja ribolovnim vodama; utvrđivanje i sprovođenje zabrana i ograničenja ribolova u odnosu na vrste riba, veličinu, broj i način korišćenja ulovljenih primeraka i alata i sredstava za ribolov, trajanje, mesta i područja primene tih mera; utvrđivanje zona prirodnih plodišta; poboljšanje stanja fonda lovne divljači i postavljanje namenskih objekata i opreme za potrebe njene prihrane, čuvanja i nadzora; održivi razvoj šumarstva uz primenu mera gazdovanja šumama i šumskim zemljištem utvrđenim u opštim i posebnim osnovama gazdovanja šumama kojima se osigurava umereno povećanje površina pod šumskim ekosistemima i poboljšanje njihovog sastava i zdravstvenog stanja, omogućava zastupljenost viših uzgojnih tipova i većih debljinskih razreda i kvalitet drveta, očuvanje raznovrsnosti i izvornosti drveća, žbunja i ostalih biljaka u šumskim sastojinama i omogućava planska izgradnja i rekonstrukcija šumarskih objekata; zaštita zemljišta od vodne erozije, sanacija i rekultivacija oštećenih ili degradiranih terena; razvoj zemljoradnje, stočarstva, voćarstva i pčelarstva uz kontrolisanu i što manju upotrebu hemijskih sredstava; očuvanje i obnavljanje starih sorti i rasa biljnih kultura i domaćih životinja.
Član 7.
Predeo izuzetnih odlika „Vlasina” poverava se na staranje Javnom preduzeću “Direkcija za građevinsko zemljište opštine Surdulica“, Surdulica (u daljem tekstu: staralac).
Staralac je dužan da:
1) čuva zaštićeno prirodno dobro i sprovodi utvrđene režime zaštite, odnosno propisane zabrane i pravila unutrašnjeg reda;
2) obeležava zaštićeno prirodno dobro, njegovu spoljnu granicu i granice površina na kojima su utvrđeni režimi zaštite I i II stepena zaštite;
3) donosi program upravljanja, akt o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi, godišnji program upravljanja i izveštaj o njegovom izvršavanju;
4) inicira donošenje odgovarajućih urbanističkih planova kojima se uređuje izgradnja objekata i organizacija prostora;
5) organizuje sprovođenje programa upravljanja, a posebno podstiče i prati izradu i primenu programa i projekata zaštite i unapređenja stanja divljih vrsta biljaka i životinja, njihovih zajednica i staništa, naučnih istraživanja i obrazovanja, razvoja turizma, organske poljoprivrede, uređenja predela, očuvanja i prikazivanja kulturnih vrednosti;
6) organizuje nadgledanje i evidentira prirodne vrednosti i njihove promene;
7) određuje ribarsko područje na ribolovnim vodama zaštićenog prirodnog dobra i korisnika tog ribarskog područja, pokreće izradu i donosi programe unapređenja ribarstva, u skladu sa zakonom;
8) uspostavlja i razvija saradnju sa vlasnicima i korisnicima zemljišta i drugih nepokretnosti na čuvanju, održavanju, uređenju i korišćenju zaštićenog područja, posebno sa mesnim stanovništvom i javnim preduzećima za gazdovanje i upravljanje prirodnim resursima.
Član 8.
Zaštita i razvoj Predela izuzetnih odlika „Vlasina” sprovodi se prema programu upravljanja koji se donosi kao srednjoročni dokument za period od pet godina.
Program upravljanja iz stava 1. ovog člana naročito sadrži:
1) ciljeve zaštite i razvoja, uslove, mere, pogodnosti i ograničenja za njihovo ostvarivanje;
2) prikaz osnovnih vrednosti i prirodnih bogatstava zaštićenog prirodnog dobra i njihovih glavnih korisnika;
3) prioritetne zadatke na čuvanju i održavanju zaštićenog prirodnog dobra, praćenju stanja prirodnih vrednosti, posebno biljaka tresavskih i pašnjačkih staništa, ptica i riba i njihovoj biološkoj i tehničkoj zaštiti, kao i na očuvanju kvaliteta voda, vazduha i drugih činilaca životne sredine;
4) zadatke za održivo korišćenje prirodnih resursa i razvoj delatnosti i aktivnosti koje su na njima zasnovane, pre svega ribarstva, poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede;
5) zadatke za razvoj turizma i rekreacije, uređenja predela i izgradnje objekata u funkciji zaštićenog prirodnog dobra;
6) prioritetne naučnoistraživačke i obrazovne zadatke, ciljeve i zadatke zaštite objekata narodnog graditeljstva, etnografskih i folklornih obeležja i drugih kulturnih vrednosti;
7) prioritetne zadatke na prikazivanju vrednosti zaštićenog prirodnog dobra;
8) vrstu i sadržaj dokumentacije za sprovođenje ciljeva i zadataka na praćenju, očuvanju i unapređenju stanja prirodnih i drugih vrednosti, posebno tresavskih staništa, ptica i riba, održivog korišćenja tih vrednosti u naučne, obrazovne, rekreativne i druge svrhe;
9) pregled potrebne planske, urbanističke i druge dokumentacije za sprovođenje uređivačkih i razvojnih ciljeva i zadataka, dinamiku i subjekte za realizaciju tih ciljeva;
10) zadatke na uspostavljanju partnerskih odnosa sa mesnim stanovništvom, javnim preduzećima za gazdovanje i upravljanje prirodnim resursima i drugim vlasnicima i korisnicima nepokretnosti;
11) dinamiku i subjekte realizacije programskih zadataka;
12) sredstva potrebna za realizaciju programa upravljanja i način njihovog obezbeđenja.
Na program upravljanja iz stava 1. ovog člana, na koji su prethodno pribavljena mišljenja ministarstava nadležnih za poslove turizma, nauke, prosvete, prostornog planiranja, urbanizma i izgradnje objekata, poljoprivrede, šumarstva, vodoprivrede i finansija, saglasnost daje ministarstvo nadležno za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo).
Program upravljanja iz stava 1. ovog člana ostvaruje se godišnjim programom upravljanja. Godišnji program upravljanja za narednu godinu, zajedno sa izveštajem o ostvarivanju programa u tekućoj godini, staralac dostavlja Ministarstvu do 15. decembra.
Član 9.
Staralac je dužan da obezbedi unutrašnji red i čuvanje zaštićenog prirodnog dobra u skladu sa aktom koji donosi uz saglasnost Ministarstva.
Aktom iz stava 1. ovog člana utvrđuju se pravila za sprovođenje propisanog režima zaštite, a naročito: način na koji će se ponašati posetioci, vlasnici i korisnici nepokretnosti pri kretanju, boravku i obavljanju posla na zaštićenom prirodnom dobru; mesta, površine i objekti u kojima se ograničava kretanje ili zabranjuje i ograničava obavljanje određenih radnji, kao i trajanje tih mera; biljne i životinjske vrste koje je zabranjeno uništavati, oštećivati i uznemiravati, kao i vrste čije je korišćenje, odnosno branje, sakupljanje i izlov ograničeno; područja prirodnih ribljih plodišta, uslovi sportskog ribolova i dozvoljenog izlova riba, ribolovne vode čije je korišćenje zabranjeno ili ograničeno, u skladu sa zakonom; način saradnje s fizičkim i pravnim licima koji po različitom osnovu koriste ili su zainteresovani za korišćenje zaštićenog prirodnog dobra; uslovi zaštite prilikom obavljanja naučnih istraživanja i obrazovnih aktivnosti; mesta i uslovi za odlaganje otpada; način održavanja urednosti i čistoće zaštićenog područja; način i organizacija čuvanja zaštićenog prirodnog dobra, oprema i sredstva neophodna za čuvanje i održavanje.
Pravila određena aktom iz stava 1. ovog člana i druge neophodne informacije za sprovođenje režima zaštite, staralac je dužan da oglasi i na pogodan način učini dostupnim posetiocima i korisnicima.
Član 10.
Sredstva za zaštitu i razvoj Predela izuzetnih odlika „Vlasina” obezbeđuju se iz prihoda ostvarenih obavljanjem delatnosti staraoca, iz budžeta Republike, od naknade za korišćenje zaštićenog prirodnog dobra i iz drugih izvora u skladu sa zakonom.
Član 11.
Program upravljanja i godišnji program upravljanja Predela izuzetnih odlika „Vlasina” staralac će doneti u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Do donošenja dokumenata iz stava 1. ovog člana staralac će poslove zaštite i razvoja obavljati prema privremenom programu upravljanja koji će doneti u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe, uz saglasnost Ministarstva.
Staralac će u roku od deset meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe izvršiti identifikaciju granica zaštićenog prirodnog dobra na terenu i njihovo obeležavanje na propisan način.
Član 12.
Planovi uređenja prostora, šumske, lovne, vodoprivredne, poljoprivredne i druge osnove, programi unapređenja ribarstva i drugi programi koji obuhvataju zaštićeno prirodno dobro usaglasiće se sa Prostornim planom Republike Srbije, i programom upravljanja iz člana 8. ove uredbe.
Član 13.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
05 broj
U Beogradu, …..2006. godine
V L A D A
POTPREDSEDNIK,
O b r a z l o ž e nj e
Pravni osnov
Neposredni pravni osnov za donošenje Uredbe o stavljanju pod zaštitu Predela izuzetnih odlika „Vlasina” sadržan je u članu 43. stav 4. Zakona o zaštiti životne sredine (“Službeni glasnik Republike Srbije“, br. 66/91, 83/92, 53/93/, 67/93, 48/94, 53/95 i 135/04) kojim se daje mogućnost da za grupu prirodnih dobara kojoj pripadaju predeli izuzetnih odlika “akt o stavljanju pod zaštitu prirodnog dobra donosi Vlada, ako na predlog ministarstva utvrdi da je prirodno dobro od izuzetnog, odnosno velikog značaja“.
Razlozi za donošenje uredbe
Zavod za zaštitu prirode Srbije, polazeći od odredbi Prostornog plana Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 13/96), kojima su Vlasinsko jezero i okolina utvrđeni za područje od posebnog državnog značaja sa ekološkog i turističkog stanovišta, i Programa zaštite prirode i prirodnih dobara Republike Srbije za period 2001-2006. godine, izvršio je u okviru redovnih zadataka na zaštiti prirodnih dobara potrebna istraživanja, izradio studijsku dokumentaciju i podneo Ministarstvu nauke i zaštite životne sredine zvanični stručni predlog za stavljanje pod zaštitu predmetnog područja, shodno članu 42. stav 1. prethodno navedenog zakona. Detaljni podaci o području, rezultati vrednovanja i predlog kategorije i koncept zaštite prikazani su u elaboratu „Predeo izuzetnih odlika VLASINA – Studija zaštite” koji je na osnovu zakonskog ovlašćenja i programa rada pripremila prethodno navedena ustanova. Ta dokumentacija i na njoj zasnovani predlog uredbe o zaštiti pripremljeni su u skladu sa preporukama IUCN-a (Međunarodne unije za zaštitu prirode), drugim relevantnim uputstvima i obavezama koje proističu iz međunarodnih konvencija kojima je naša zemlja pristupila a koji se odnose na kategorije, ciljeve i način upravljanja zaštićenim područjima, vrednovanje i očuvanje biološke raznovrsnosti i geodiverziteta.
U postupku pripreme dokumentacije za zaštitu, Zavod za zaštitu prirode Srbije, između ostalog, utvrdio je:
1. Da područje Vlasinskog jezera i njegove okoline po svojim obeležjima i vrednostima ima svojstvo prirodnog dobra i da ispunjava uslove za zaštitu kao predeo izuzetnih odlika;
2. Da se vrednosti područja zasnivaju na:
1) izuzetnoj raznovrsnosti i bogatstvu divljeg živog sveta predstavljenim:
– 841 taksonom (vrsta, podvrsta, hibrida) viših biljaka, svrstanih u 77 familija i 341 rod, od čega 30 biljaka predstavljaju borealne relikte, oko 40 vrsta su balkanski endemiti i subendemiti, 23 vrste imaju status prirodnih retkosti u Srbiji, 20 vrsta je od međunarodnog značaja zbog globalne retkosti ili ugroženosti, dok je 11 vrsta našlo mesto u „Crvenoj knjizi flore Srbije”, od kojih su četiri biljke u kategoriji iščezlih (kaldezijeva vodena bokvica – Caldesia parnassifolia, zmajeglavka – Dracosephalum ruyschiana, glavičasto sito – Juncus capitatus i plava jasenovka – Polemonium caeruleum) a sedam vrsta u kategoriji krajnje ugroženih taksona (Betula pubescens, Carex limosa, Cirsium helenioides, Elatine triandra, Ranunculus lingua, Utricularia minor, Sparganum natans); veći broj vrsta je u kategoriji lekovitih ili jestivih biljka i kao takve jesu ili mogu biti predmet planskog i kontrolisanog korišćenja;
– 58 biljne zajednice, prvenstveno travne (zeljaste), manje šumske i žbunaste vegetacije, među kojima se po florističkom bogatstvu i prisustvu retkih, reliktnih i endemičnih biljaka izdvajaju biljne asocijacije tresavskih staništa koja predstavljaju nepotopljene ostatke nekadašnje prostrane Vlasinske tresave (oko obala Vlasinskog jezera i na plivajućim tresetnim ostrvima) ili se nalaze na vlažnim terenima u izvorištima i dolinama pritoka jezera;
– bogatom ornitofaunom koju čini oko125 vrsta ptica od kojih su više od polovine gnezdarice a 100 vrsta imaju status prirodne retkosti u Srbiji; ornitofauna područja odlikuje se prisustvom raznovrsnih ptičijih grupa, najčešće udruženih ili vezanih za specifična staništa Vlasine (grabljivice, pevačice, močvarice, ptice tresava, listopadnih i četinarskih šuma, planinskih pašnjaka, voćnjaka i naselja i dr); dve vrste (njorka – Aythya nyroca i prdavac – Crex crex) nalaze se na Svetskoj crvenoj listi u kategoriji “ranjivih“ vrsta, četiri vrste su u IUCN kategoriji SPEC I a 40 vrsta ima nepovoljan status zaštite u Evropi, odnosno pripadaju kategorijama SPEC II i SPEC III;
– 27 vrsta sisara sa najvećom zastupljenošću grupe glodara (11 vrsta), zatim bubojeda (6 vrsta), mesojeda (6 vrsta), papkara (3 vrste) i zečeva (1 vrsta); 11 vrsta sisara imaju status prirodne retkosti (jež, šumska, vodena, močvarna i baštenska rovčica, tekunica, vodena voluharica, slepo kuče, običan puh i dr), dok se na Evropskoj crvenoj listi nalaze slepo kuče i vuk;
– 16 vrsta riba od kojih je manji broj vrsta (potočna mrena i pastrmka i dr) autohtone, dok su ostale, pretežno ciprinidne vrste unete namerno ili nehotice prilikom poribljavanja (babuška, amur, linjak, plašica, grgeč i dr);
– 12 vrsta vodozemaca (šareni daždevnjak, tri vrste mrmoljka i osam vrsta žaba) i 12 vrsta gmizavaca (šumska kornjača, pet vrsta guštera, slepić, belouška, ribarica, smuk i dr), pri čemu više od polovine predstavnika herpetofaune ima status prirodne retkosti;
2) lepoti predela zasnovanoj na privlačnoj i živopisnoj, sezonski izuzetno promenljivoj i kolorisanoj pejsažnoj slici prostrane vodene površine Vlasinskog jezera okruženog širokim livadama i planinskim pašnjacima u koje su umetnuti manji kompleksi ili čuperci bukovih šuma, belih brezika i žbunova borovnice, kao i malobrojne kuće vlasinskih mahala sa ponekom njivom i voćnjakom;
3) moćnoj vodenoj masi Vlasinskog jezera zapremine oko 160 miliona m3 vode dobrog kvaliteta i prosečnim doticajem od oko 4 m3/s, kao esencijalnom prirodnom resursu od posebnog značaja za regionalno vodosnabdevanje u budućnosti;
4) čistoj i zdravoj životnoj sredini, odnosno nezagađenom zemljištu, vazduhu i vodama što predstavlja ne samo privlačni razlog boravka već i oslonac buduće organske poljoprivrede;
5) objektima narodnog graditeljstva, odnosno stambenim i ekonomskim objektima i okućnicama seoskih domaćinstava građenih pretežno od autohtonih materijala i u tradicionalnom i autentičnom stilu;
6) specifičnostima vlasinske klime poznate po oštrim i snegovitim zimama i svežim i prijatnim letima, što udruženo sa lepotom ambijenta, čistim okruženjem, višestrukim mogućnostima koje pruža samo jezero i reljefnim pogodnostima predstavlja osnovu razvoja turizma i rekreacije;
3. Da na području koje se predlaže za zaštitu ima osnova da se uspostavi trostepeni režim zaštite shodno članu 49. Zakona o zaštiti životne sredine;
4. Da na osnovu vrednovanja po kriterijumima Pravilnika o kategorizaciji zaštićenih prirodnih dobara („Službeni glasnik RS”, broj 30/92), područje Vlasinskog jezera i njegove okoline treba kategorisati kao zaštićeno prirodno dobro od izuzetnog značaja, odnosno I kategorije;
5. Da je, shodno predlogu kategorije prirodnog dobra, donošenje akta o zaštiti tog područja u nadležnosti Vlade, na predlog Ministarstva nauke i zaštite životne sredine.
Uprava za zaštitu životne sredine, kao organ u sastavu Ministarstva nauke i zaštite životne sredine nadležan za zaštitu prirodnih dobara, ocenila je da su nalazi Zavoda za zaštitu prirode Srbije stručno opravdani i pravno osnovani i da se shodno članu 43. stav 4. Zakona o zaštiti životne sredine može predložiti Vladi Republike Srbije donošenje uredbe o stavljanju pod zaštitu područja Vlasinskog jezera i okoline kao predela izuzetnih odlika pod imenom „Vlasina” na površini 12740,90 hektara, na teritoriji opština Surdulica i Crna Trava.Uredbom se, kao glavni ciljevi, obezbeđuju očuvanje esteskih obeležja pejsaža, vrednosti živog sveta i biološke raznovrsnosti, a posebno zaštita vrsta i zajednica tresavskih staništa i unapređenje stanja faune riba, očuvanje glavnih činilaca životne sredine (voda, vazduha, zemljišta) – uključujući zaštitu od buke i adekvatno upravljanje otpadom, očuvanje i revitalizacija objekata narodnog graditeljstva i mesta sa kulturno-istorijskim značajem, stvaranje uslova za održivi razvoj javnih (nauka, obrazovanje, kultura), privrednih i drugih funkcija (turizam i rekreacija, poljoprivreda, šumarstvo, lovstvo) uključujući i uslove za plansko uređenje prostora, izgradnju, rekonstrukciju i održavanje objekata. Druga mogućnost za regulisanje zaštite i postizanje spomenutih ciljeva nije razmatrana s obzirom da nema stručnih indicija za valjano varijantno rešenje. Uredba o zaštiti područja Vlasine kao predela izuzetnih odlika je stručno opravdano i celishodno rešenje kojim se potvrđuje nacionalni rang značaja ovog prirodnog dobra, obezbeđuje i podržava ostvarenje javnog interesa zajedničkim nastupom države i lokalne zajednice. Ovakvo opredeljenje ugrađeno je i u Prostorni plan područja posebne namene Vlasina („Službeni glasnik RS”, broj 133/04), kojim je izvršena rezervacija šireg prostora za ustanovljenje zaštićenog prirodnog dobra na delovima teritorija opština Surdulica, Crna Trava i Bosilegrad.
Osnovni pravni instituti i pojedinačna rešenja
Uredbom se kao glavni pravni institut koristi režim zaštite prirodnih dobara iz odredbi člana 49. Zakona o zaštiti životne sredine i, radi obezbeđenja javnog interesa zaštite, propisuju administrativno-preventivne (zabrane i ograničenja prava korišćenja prirodnih vrednosti, zemljišta i drugih nepokretnosti) i razvojne mere iz okvira režima zaštite I (9,66 ha), II (4354,43 ha) i III (8376,81 ha) stepena.
Režimi zaštite utvrđeni ovom uredbom ne stvaraju obavezu naknade za ograničenje ili zabranu prava korišćenja zemljišta u privatnoj svojini po osnovu člana 58. Zakona o zaštiti životne sredine, dok će se eventualna obaveza i način regulisanja naknade stvarnih troškova i pretrpljene štete koja nastaje u vezi sa propisanim režimom zaštite utvrditi programom upravljanja i drugim dokumentima u skladu sa zakonom. Prostor u okviru područja predloženog za zaštitu na kome se utvrđuje i primenjuje režim zaštite I stepena u celosti, kao i znatan deo prostora u režimu zaštite II stepena su u državnoj i društvenoj svojini.
Pravni institut upravljanja zaštićenim prirodnim dobrom primenjen je tako da je za staraoca Predela izuzetnih odlika „Vlasina” predloženo Javno preduzeće „Direkcija za građevinsko zemljište i puteve opštine Surdulica” iz Surdulice. Obaveze staraoca su da čuva, održava i obeležava zaštićeno prirodno dobro, donosi i organizuje sprovođenje programa i drugih dokumenata i akata u vezi zaštite i razvoja, inicira izradu i sprovođenje planova i projekata na istraživanju, konzervaciji i unapređenju prirodnih vrednosti i uređenju prostora, i dr. U tom smislu, uredbom se, shodno članu 50. Zakona o zaštiti životne sredine utvrđuje obaveza staraoca da izradi i donese programe upravljanja – privremeni, srednjoročni i godišnji, i akt o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi. Takođe, koristeći odredbu člana 3. stav 2. Zakona o ribarstvu (“Službeni glasnik RS“, broj 35/94), uredbom se precizira obaveza staraoca da odredi ribarsko područje na ribolovnoj vodi Predela izuzetnih odlika „Vlasina” i pravo da organizuje korišćenje tog područja u skladu sa zakonom.
Na području koje se predlaže za zaštitu primenjuju se i drugi zakoni i propisi koji regulišu korišćenje prirodnih bogatstava (šume, vode, poljoprivredno zemljište, mineralne sirovine, lov, ribolov i dr), planiranje i uređenje prostora i izgradnju, saobraćaj, zaštitu kulturnih dobara, turizam, u delu i obimu u kome nisu u suprotnosti sa odredbama uredbe o zaštiti, odnosno režimima i merama zaštite. Režimi zaštite usaglašeni su sa ključnim rešenjima u domenu namene i organizacije prostora koja su utvrđena Prostornim planom područja posebne namene „Vlasina”, prvenstveno u odnosu na razvoj turizma, poljoprivrede i izgradnje infrastukture. Na svojoj severozapadnoj ivici, područje koje se predlaže za zaštitu preklapa se na maloj površini sa istražnim poljem „Surdulica” na kome su započeta detaljna geološka istraživanja na osnovu odobrenja pribavljenog u skladu sa zakonom. Nastavak tih istraživanja i eventualna eksploatacija mineralnih sirovina na navedenom delu područja uredbom se ne zabranjuje.
Analiza efekata uredbe
Na prostoru koji se predlaže za zaštitu ima oko 750 žitelja (pri čemu je 60% stanovnika u starosnom dobu preko 50 godina), pretežno u seoskim domaćinstvima čiji je osnovni izvor prihoda poljoprivredna proizvodnja, prvenstveno stočarstvo, i znatno manje, ratarstvo, šumarstvo, voćarstvo i pčelarstvo. Režimi zaštite ne ugrožavaju osnovnu delatnost, opstanak i širenje tih domaćinstava i pružaju nove razvojne mogućnosti i povećanje životnog standarda kroz aktivnosti vezane za turizam, čuvanje i održavanje zaštićenog prirodnog dobra i uređenje prostora. Tri četvrtine područja je pod pašnjacima, livadama i šumom, jezero i drugo vodno zemljište zauzima oko 15% a obradivo i građevinsko zemljište 10% površine područja, što svedoči o ekstenzivnosti korišćenja zemljišta i povoljnim uslovima za očuvanje estetike predela i njegovog dominantno pastoralno-šumskog lika, kao i za prilagođavanje osnovne, poljoprivredne delatnosti, načina izgradnje objekata i uređenja okućnica zahtevima zaštite prirode i životne sredine. Uredba ne generiše posebne troškove građanima već pruža mogućnost dodatnih prihoda kroz zapošljavanje, prodaju poljoprivrednih i drugih proizvoda i pružanje usluga.Takođe, planiraće se posebne podsticajne mere za prilagođavanje tog stanovništva životu u zaštićenom prirodnom dobru. Šume u svim oblicima svojine i šumsko zemljište u državnoj i društvenoj svojini obuhvataju ukupno oko 5100 hektara, odnosno skoro 40% područja, a državne šume kojima gazduje JP “Srbijašume“ su na površini od oko 1500 hektara.
Značajna privredna aktivnost, u pogledu prihoda i zaposlenosti, je turizam koji se zasniva na smeštajnim kapacitetima od oko 2000 ležaja (hoteli, odmarališta, kampovi, depandansi, vikendice) i većem broju ugostiteljskih objekata. Spomenutim prostornim planom područja posebne namene predviđeni su povećanje turističkih kapaciteta na preko 6000 ležaja, razvijanje različitih vidova rekreacije i izgradnja skijališta. Glavne delatnosti u javnom sektoru su elektroprivreda, vodoprivreda, šumarstvo i saobraćaj. Uredbom, odnosno propisanim režimom zaštite, ne uvode se značajnije promene u sadašnja prava, uslove i način korišćenja prirodnih resursa i objekata kojima gazduju javna preduzeća u domenu tih delatnosti, a koji su regulisani zakonom i posebnim propisima. Eventualno povećanje troškova poslovanja može se očekivati u postupku ekološkog licenciranja programa, projekata i radova (strateška procena i procena uticaja na životnu sredinu), odnosno usklađivanja razvojnih i drugih programa i osnova sa režimima zaštite i drugim odredbama uredbe.
Finansijska sredstva potrebna za sprovođenje ove uredbe
Finansiranje zaštićenog prirodnog dobra vrši se u skladu sa članom 54. i 55. Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS”, broj 66/91). Sredstva za zaštitu i razvoj zaštićenih prirodnih dobara obezbeđuju se: 1) iz budžeta; 2) iz prihoda koji se ostvare vršenjem delatnosti preduzeća odnosno organizacije koja upravlja zaštićenim prirodnim dobrima; 3) od naknade za korišćenje zaštićenog prirodnog dobra; 4) iz drugih izvora u skladu sa zakonom. Za korišćenje zaštićenog prirodnog dobra, preduzeća, druga pravna lica i građani (korisnici) plaćaju naknadu staraocu koji upravlja zaštićenim prirodnim dobrom. Sredstva ostvarena od ovih naknada koriste se za zaštitu i razvoj zaštićenog prirodnog dobra.
U 2006. godini nisu potrebna sredstva iz budžeta Republike, s obzirom da ista obezbeđuje staralac zaštićenog prirodnog dobra.
OPIS GRANICA PREDELA IZUZETNIH ODLIKA „VLASINA”
Granica Predela izuzetnih odlika „Vlasina”
Granica Predela izuzetnih odlika „Vlasina” polazi od tromeđe KO Kijevac i KO Vlasina Rid (opština Surdulica) i KO Mlačište (opština Crna Trava) i prati granicu između tih opština do 74. odeljenja GJ „Gornja Vlasina”, nastavlja severnom granicom odeljenja 74, 73 i 72 iste gazdinske jedinice do k.p. broj 14115 (KO Crna Trava), ide međama k.p. br. 14115, 16934, 14007, 6017, 6018, 6019, 6020, 6008, 6007, 6002, 5960, 5958, 5957, 5955, 5950, 5946, 5948, 5939, 5937, 5936, 5935, 5934, 5933, 5800, 5799, 5798, 5797, 5774, 5773, 5772, 5776, 5777, 5778, 5739, 5734, 5733, 5732, 5731, 5730, 5726 i 5727 i izlazi na granicu opština Surdulica i Crna Trava.
Granica Predela izuzetnih odlika „Vlasina” nastavlja dalje granicom opština Surdulica i Crna Trava do k.p. broj 616 u KO Groznatovci i dalje međama k.p. br. 625, 679, 678, 694, 695, 702, 718, 717, 714, 749, 750, 752, 758, 756, 755, 754, 777, 767 i 769, zatim u KO Drajinci međama k.p. br. 79, 82, 80, 81 110, 105, 104, 3497 (put) i 3496 (put) do k.p. br. 144 i 139, prelazi na teritoriju KO Klisura i ide međama k.p. br. 12623 (put), 12629 (put), 4088 (put), 4089, 4090, 4091, 4092, 3202, 3200. 3207, 3197, 3194, 3210, 3186, 3185, 3223 i 12620 (potok), seče k.p. broj 12622 (Vučja reka), 4522 i 4523 (put), seče k.p. broj 12651 (put), nastavlja međama k.p. br. 12650 (put) i 12649 (put) do k.p. broj 12672 (put) što je i granica KO Kolunica i KO Klisura.
Granica dalje ide spoljnom granicom KO Klisura, odnosno međom k.p. broj 12673 (put) do granice sa KO Božica u koju prelazi i odakle nastavlja k.p. broj 15309 (put) do k.p. broj 15323/1 (kanal), nastavlja međom te parcele, zatim je seče u visini k.p. broj 1863 i nastavlja međom te parcele, zatim ide međom k.p. broj 1858/1, seče kanal i produžava k.p. br. 1858/2 i 1857, seče k.p. br. 1381/2 i 15379 u pravcu parcele 1390.
Granica dalje ide k.p. broj 15379 do k.p. broj 15307 (put Crna trava – Bosilegrad), seče je i nastavlja međama k.p. br. 15322 (put), 1397, 1766, 1765 i 1758, vraća se na k.p. broj 15322 (put) i dalje međama k.p. br 1706, 1708, 1715, 1714, 1717 i 15320 (put) do granice KO Božica i KO Vlasina Okruglica, zatim nastavlja granicom odeljenja 191, 192, 193, 194, 195, 197 i 198 GJ „Kijevac” do k.p. broj 7574 (KO Vlasina Okruglica) i dalje međama k.p. br. 7574, 9154, 7531, 7530, 7526, 7533, 7524, 7523, 7520, 7519, 7505, 7504, 7502, 9173, 9155, 9154, 9153 i 9144 (put Bosilegrad –Crna Trava) do granice KO Vlasina Okruglica i KO Vlasina Rid, nastavlja granicom navedenih katastarskih opština do tromeđe sa KO Bitvrđa.
U KO Bitvrđa granica ide međama k.p. br. 13906 (Gradski potok), 5004/1, 4999, 94, 90, 96, 83, 68, 80, 79, 78, 76 i 75, seče k.p. broj 5762 i nastavlja granicom odseka b odeljenja 117 GJ „Kijevac” do k.p. broj 13941 i nastavlja međom te parcele, koja je i granica KO Bitvrđa i KO Vlasina Rid, do tromeđe sa KO Kijevac, a zatim ide međama k.p. br. 13940 (put), 13921 (put) i 13920 (put), koja je i granica KO Kijevac i KO Vlasina Rid, izlazi na tromeđu KO Vlasina Rid, KO Kijevac (Opština Surdulica) i KO Mlačište (Opština Crna Trava) koja predstavlja početnu tačku granice.
Granice površina u režimu zaštite I i II stepena
Granice površina u režimu zaštite I stepena:
1) Ostrvo Stratorija, čija granica ide obalskom linijom pri minimalnoj koti Vlasinskog jezera;
2) Ostrvo Dugi del, čija granica ide obalskom linijom pri minimalnoj koti Vlasinskog jezera.
Granice površina u režimu zaštite II stepena:
1) Vrtop–Jelički rid, čija granica počinje na spoljnoj granici Predela izuzetnih odlika „Vlasina” k.p. broj 12623 (put), seče granicu KO Klisura i KO Vlasina Rid, nastavlja međama k.p. br. 578 (put), 1780 (put), 13973 (put), 594, 595, 863, 861, 865, 873, 872, 871, 870, 490, 491, 489, 488, 487, 486, 470, 453, 454, 448, 441, 365, 358, 357, 351, 350, 348, 344, 341, 343 i 1882 i dalje severozapadnom granicom odelenja 190 i 204 GJ „Kijevac”, zatim ide međama k.p. br. 3859, 3858, 3873, 3835, 3833, 3834, 3816, 3817, 3828, 3793, 3763, 3762, 3761, 3759, 3478, 3477, 3476, 3480, 3481/1, 3481/2, 3923 (put) 3051, 3050, 3046 i 13901 (reka Čemernica) i njome do granica opština Surdulica i Crna Trava kojom nastavlja do raskrsnice sa putem k.p. broj 13914, zatim produžava međama k.p. br. 2850, 2849, 2847, 2828 i 13915 (put), zatim seče k.p. br. 13916 (put), 13917(put), 2532, 2530, 2528, 2527, 2521, 2520, 2519, 2505, 2504 i 2492, zatim ide južnom granicom odeljenja 204 GJ „Kijevac”, međom k.p. broj 2200 (put) do k.p. broj 139/2 (put Crna Trava-Bosilegrad), kojim nastavlja do spoljne granice zaštićenog područja i tom granicom do početne tačke;
2) Mali Čemernik, čija granica obuhvata odelenja 28 i 29 u GJ Kijevac u celini i ide spoljnim granicama tih odeljenja;
3) Veliki Čemernik, čija granica ide međama k.p. br.13939, 13921 (put Mlačište – Promaja, što je i granica KO Kijevac i KO Vlasina Rid), 13940 (put), 13941 (put), 13921 (put), 7380 (put), 7379 (put), 7377 i 7368 u KO Vlasina Rid;
4) Stevanovski potok, čija granica ide od obale Vlasinskog jezera koritom Stevanovskog potoka i k.p. broj 8592, KO Vlasina Rid, do puta Crna Trava – Bosilegrad i tim putem do Crvenog brega odakle se međom te parcele vraća na obalu jezera;
5) Blato–Delnice–Bratanov del, čija granica ide od potoka koji se uliva u Vlasinsko jezero iznad poluostrva Bratanov del do k.p. broj 13928 u KO Vlasina Rid (put Crna Trava – Bosilegrad), prati put do pravca dalekovoda i seče k.p. broj 620 do k.p. broj 633 i nastavlja k.p. br. 633, 632, 631, 630, 629 i 628, seče k.p. broj 620 u pravcu južne strane k.p. broj 3228 i opet seče k.p. broj 620 u pravcu puta Crna Trava – Bosilegrad do k.p. broj 5739 u KO Vlasina Okruglica, zatim produžava međama k.p. br. 5739, 5740, 5744, 5733, 5729, 5728, 5727, 5726, 5725, 5724, 5723, 5721, 5718, 5717, 5714, 5713, 5710, 5709, 4859, 4860, 4861, 4862, 4863, 4864, 4857, 4856, 4840, 4839, 4838, 4837, 5716, 5719, 5720, 4801, 4800, 4799, 4798, 4797, 4796, 4795, 4794, 4793, 4792, 4791 i 37 u KO Vlasina Stojkovićeva i izlazi na obalu jezera u početnoj tački;
6) poluostrvo Dugi del, čija granica ide od obale Vlasinskog jezera k.p. br. 6082 (put), 1483 (put), 1586, 1587, 1588, 1589, 1593, 1602, 1603, 1604, 1629, 1631, 1637 (put), 6076, 6079, 142, 141, 140, 139 i 20 do početne tačke na obali jezera, KO Vlasina Stojkovićeva;
7) Vlasinsko jezero, čija granica ide obalskom linijom Vlasinskog jezera pri maksimalnoj koti jezera;
8) Klisura Vučje reke, čija granica ide od mosta na Vučjoj reci (k.p. broj 12622) međom k.p. broj 4523, seče k.p. broj 4524 (put), nastavlja međama k.p. br. 4527, 4526, 4525, 5865, 5864, 5863, 5862, 5861, 5860, 5859, 5857, 5856, 5855, 5854, 5853, 5852, 6665, 6666, 6667, 6668, 6669, seče 12622, 6419, 6420, 6418, 6416, 6414, 6413, 6355, 6350, 6351, 6352, 6353, 6354, 6373, 6374, 6375, 6376, 6377, 6383, 6384, 6216, 6218, 6219, 6221, 6228, 6229, 6230, 6232, 6234, 6236, 6187, 6180, 5906, 5907, 5908, 6174, 5911, 5912, 5913, 5914, 5915 , 5918, 5919, 5917, 5920, 5921, 5923/1, 5923/2, 5922/3, 2922/2, 5872, 5871, 3052, 3051, 3053, 3054, 3055, 3074, 3075, 3076, 3081, 3090, 3091, 3093, 3094, 3095, 3097, 3098, 3099, 3100, 3103, 3101, 3105, 3130, 3131, 3132, 3133, 3134, 3135, 3136, 3137, 3139, 3140, 3142, 3143, 3144, 3145, 3146, 3148, 3157, 3159, 3160 i 3162, seče k.p. broj 12633 (put), i nastavlja međama k.p. br. 3163, 3166, 3177 i 3175 do početne tačke KO Klisura;
9) Zlatna bukva, čija granica obuhvata prostor u okruženju stabla “zlatne bukve“ poluprečnika 40 metara u KO Vlasina Rid.
[pic]