Predlog zakona o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti

PREDLOG

ZAKONA O TEHNIčKIM ZAHTEVIMA ZA PROIZVODE I

OCENJIVANJU USAGLAšENOSTI

UVODNE ODREDBE

Predmet

Član 1.

Ovim zakonom uređuje se način propisivanja tehničkih zahteva za proizvode i donošenje tehničkih propisa, ocenjivanje usaglašenosti proizvoda sa propisanim tehničkim zahtevima (u daljem tekstu: ocenjivanje usaglašenosti), obaveze isporučioca proizvoda i vlasnika proizvoda u upotrebi, važenje inostranih isprava o usaglašenosti i znakova usaglašenosti, obaveštavanje o tehničkim propisima i postupcima ocenjivanja usaglašenosti i vršenje nadzora nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona.

Primena

Član 2.

Ovaj zakon primenjuje se na sve proizvode, osim na proizvode za koje su tehnički zahtevi uređeni posebnim zakonima i propisima donetim na osnovu tih zakona.

Ako posebnim zakonima i propisima iz stava 1. ovog člana nisu uređena pitanja koja se odnose na imenovanje, odnosno ovlašćivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti i važenje inostranih isprava o usaglašenosti i znakova usaglašenosti, na ta pitanja se primenjuju odredbe ovog zakona.

Odredbe ovog zakona kojima se uređuje prijavljivanje imenovanog, odnosno ovlašćenog tela za ocenjivanje usaglašenosti, vođenje registara i prijavljivanje tehničkih propisa, primenjuju se i na proizvode za koje su tehnički zahtevi uređeni posebnim zakonima i propisima donetim na osnovu tih zakona.

Značenje pojedinih izraza

Član 3.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:

1) proizvod je svaki proizvod koji je, kao rezultat nekog procesa, izrađen ili na drugi način dobijen, nezavisno od stepena njegove prerade, a namenjen je za stavljanje na tržište ili isporuku na tržištu;

2) isporuka na tržištu je svako činjenje dostupnim proizvoda na tržištu Republike Srbije radi distribucije, potrošnje ili upotrebe, sa ili bez naknade;

3) stavljanje na tržište je prva isporuka proizvoda na tržište Republike Srbije;

4) proizvođač je pravno lice, preduzetnik ili fizičko lice koje izrađuje proizvod ili lice koje se predstavlja kao proizvođač stavljanjem na proizvod svog poslovnog imena, imena ili naziva, žiga, neke druge prepoznatljive oznake ili na drugi način;

5) zastupnik je pravno lice ili preduzetnik registrovan u Republici Srbiji, odnosno fizičko lice sa prebivalištem u Republici Srbiji, koje je proizvođač ovlastio da za njegov račun preduzima radnje iz ovlašćenja, a u vezi sa stavljanjem proizvoda na tržište Republike Srbije;

6) uvoznik je pravno lice ili preduzetnik registrovan u Republici Srbiji, odnosno fizičko lice sa prebivalištem u Republici Srbiji koje stavlja na tržište proizvod iz drugih zemalja;

7) distributer je pravno lice ili preduzetnik registrovan u Republici Srbiji, odnosno fizičko lice sa prebivalištem u Republici Srbiji, koje je uključeno u lanac isporuke i koje u okviru obavljanja svoje delatnosti isporučuje proizvod, a nije proizvođač ili uvoznik;

8) isporučilac je proizvođač, zastupnik, uvoznik ili distributer;

9) ocenjivanje usaglašenosti je svaka aktivnost kojom se utvrđuje da li je proizvod, odnosno proces proizvodnje usaglašen sa propisanim tehničkim zahtevima;

10) telo za ocenjivanje usaglašenosti je privredno društvo, ustanova ili drugo pravno lice koje sprovodi ocenjivanje usaglašenosti, odnosno obavlja poslove tehničke procene, uključujući etaloniranje, ispitivanje, sertifikaciju i kontrolu;

11) isprava o usaglašenosti je deklaracija o usaglašenosti, izveštaj o ispitivanju, sertifikat, uverenje o kontrolisanju ili drugi dokument kojim se potvrđuje usaglašenost proizvoda sa propisanim zahtevima;

12) imenovanje je odobrenje koje nadležni ministar daje telu za ocenjivanje usaglašenosti za sprovođenje ocenjivanja usaglašenosti za potrebe proizvođača, u skladu sa zahtevima iz tehničkog propisa;

13) ovlašćivanje je odobrenje koje nadležni ministar daje telu za ocenjivanje usaglašenosti za obavljanje poslova tehničke procene, za potrebe organa državne uprave koji sprovodi ocenjivanje usaglašenosti, u skladu sa zahtevima iz tehničkog propisa;

14) tehnička procena je ispitivanje odnosno kontrolisanje proizvoda u skladu sa zahtevima tehničkog propisa, koje obavlja ovlašćeno telo za ocenjivanje usaglašenosti za potrebe organa državne uprave;

15) tehnička specifikacija je dokument u kome se utvrđuju tehnički zahtevi za proizvode i postupci ocenjivanja usaglašenosti, koji priprema stručna komisija koju obrazuje nadležno ministarstvo, a donosi ga ministar koji rukovodi radom ministarstva;

16) pregled je aktivnost redovnog ili vanrednog proveravanja ispunjenosti propisanih zahteva za bezbednost proizvoda tokom veka upotrebe;

17) znak usaglašenosti je oznaka koju proizvođač stavlja na proizvod i kojim se potvrđuje da je taj proizvod usaglašen sa propisanim tehničkim zahtevima.

Drugi izrazi koji se upotrebljavaju u ovom zakonu, a nisu definisani u stavu 1. ovog člana, imaju značenje definisano zakonima kojima se uređuju opšta bezbednost proizvoda, standardizacija i akreditacija.

II. TEHNIČKI ZAHTEVI ZA PROIZVODE I TEHNIČKI PROPISI

Način propisivanja tehničkih zahteva

Član 4.

Tehnički zahtevi za pojedinačni proizvod, odnosno grupe proizvoda (u daljem tekstu: tehnički zahtevi) propisuju se tehničkim propisom neposredno, navođenjem tih zahteva u tekstu propisa ili posredno, pozivanjem tehničkog propisa na srpski standard, odnosno tehničku specifikaciju.

Tehnički propis

Član 5.

Tehnički propis je svaki propis, kojim se, za pojedinačni proizvod, odnosno grupe proizvoda (u daljem tekstu: proizvod) uređuje najmanje jedan od sledećih elemenata:

tehničke zahteve koje mora da ispunjava proizvod koji se isporučuje;

postupke ocenjivanja usaglašenosti;

zahteve za bezbednost proizvoda tokom veka upotrebe;

redovne i vanredne preglede proizvoda tokom veka upotrebe;

isprave koje prate proizvod prilikom stavljanja na tržište ili upotrebu;

znak i način označavanja proizvoda;

zahteve koje mora da ispuni telo za ocenjivanje usaglašenosti;

zahteve u pogledu pakovanja i obeležavanja.

Tehnički propisi i u njima sadržani tehnički zahtevi donose se radi zaštite bezbednosti, života i zdravlja ljudi, zaštite životinja i biljaka, zaštite životne sredine, zaštite potrošača i drugih korisnika i zaštite imovine.

Donošenje tehničkog propisa

Član 6.

Tehnički propis priprema i donosi ministarstvo u okviru svog delokruga (u daljem tekstu: nadležno ministarstvo).

Prilikom pripreme, donošenja i primene tehničkog propisa nadležno ministarstvo uzima u obzir, naročito:

sprečavanje nepotrebnih prepreka u trgovini;

ravnopravnost domaćih i stranih proizvoda na tržištu;

korišćenje srpskih standarda kojima se preuzimaju međunarodni standardi, kao osnove za pripremu tehničkog propisa;

određivanje primerenog roka za početak primene tehničkog propisa;

promenjene okolnosti do kojih je došlo posle donošenja tehničkog propisa, radi njegove izmene ili stavljanja van snage;

ostvarivanje ciljeva tehničkog propisa na način koji je najmanje ograničavajući po trgovinu i u tom smislu vrši izmene ili stavlja van snage tehnički propis;

zahteve koje proizvod treba da ispunjava prvenstveno u pogledu funkcionalnih karakteristika, a ne u pogledu dizajna ili opisnih karakteristika proizvoda.

Posredno propisivanje tehničkih zahteva

Član 7.

Tehnički propis se može pozvati na srpski standard na dva načina:

1) tehničkim propisom može se odrediti da je jedini način postizanja usaglašenosti sa zahtevima tog propisa ispunjavanje zahteva srpskog standarda na koji se tehnički propis poziva;

2) tehničkim propisom može se odrediti da je jedan od mogućih načina postizanja usaglašenosti sa zahtevima tog propisa ispunjavanje zahteva srpskog standarda na koji se tehnički propis poziva.

Institut za standardizaciju Srbije dužan je da, na zahtev nadležnog ministarstva, dostavi obaveštenje o tome da li za proizvod koji se uređuje tehničkim propisom postoji odgovarajući srpski standard ili predstoji njegovo donošenje, odnosno da li postoji odgovarajući međunarodni ili evropski standard.

Ministar koji rukovodi radom nadležnog ministarstva (u daljem tekstu: nadležni ministar), sastavlja spisak standarda iz stava 1. tačka 2) ovog člana na koje se poziva tehnički propis koji priprema i donosi to ministarstvo.

Spisak standarda iz stava 3. ovog člana objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije” na obrascu čiju sadržinu propisuje ministar nadležan za poslove standardizacije.

Član 8.

Tehničkim propisom može se odrediti da je jedini način postizanja usaglašenosti sa zahtevima tog propisa ispunjavanje zahteva tehničke specifikacije na koju se tehnički propis poziva.

Nadležni ministar utvrđuje listu tehničkih specifikacija iz stava 1. ovog člana koja se objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

Tehnička specifikacija objavljuje se na internet stranici nadležnog ministarstva.

III. OCENjIVANjE USAGLAŠENOSTI PROIZVODA

Propisivanje ocenjivanja usaglašenosti

Član 9.

Obaveza ocenjivanja usaglašenosti utvrđuje se tehničkim propisom.

Tehničkim propisom utvrđuje se da pre stavljanja proizvoda na tržište ili upotrebu, ocenjivanje usaglašenosti može sprovesti, odnosno u njemu učestvovati:

proizvođač;

imenovano telo za ocenjivanje usaglašenosti;

organ državne uprave.

Tehničkim propisom se određuje vrsta isprave o usaglašenosti koju je isporučilac dužan da izda ili obezbedi za proizvod pre njegovog stavljanja na tržište ili upotrebu.

Sadržaj isprave o usaglašenosti uređuje se propisom koji donosi Vlada.

Postupci ocenjivanja usaglašenosti

Član 10.

Tehničkim propisom utvrđuje se način ocenjivanja usaglašenosti koji može da obuhvati primenu jednog postupka, nekoliko postupaka ili kombinaciju različitih postupaka ocenjivanja usaglašenosti.

Postupci ocenjivanja usaglašenosti iz stava 1. ovog člana mogu biti utvrđeni i posredno u standardu ili tehničkoj specifikaciji na koje se poziva tehnički propis.

Ocenjivanje usaglašenosti koje sprovodi proizvođač

Član 11.

Kada je tehničkim propisom utvrđeno da ocenjivanje usaglašenosti sprovodi proizvođač, tim propisom propisuju se i zahtevi vezani za internu kontrolu proizvodnje.

Interna kontrola proizvodnje obuhvata sve mere koje su potrebne da proces proizvodnje i praćenje tog procesa obezbede usaglašenost proizvoda sa tehničkim propisom.

Proizvođač izdaje deklaraciju o usaglašenosti i obezbeđuje tehničku dokumentaciju, u skladu sa propisanim zahtevima, koja mora biti dostupna nadležnom inspektoru radi sprovođenja nadzora.

Ocenjivanje usaglašenosti koje sprovodi imenovano telo

za ocenjivanje usaglašenosti

Član 12.

Kada je tehničkim propisom utvrđeno da ocenjivanje usaglašenosti sprovodi imenovano telo za ocenjivanje usaglašenosti, tim propisom se utvrđuju i zahtevi koje to telo mora da ispuni, naročito u pogledu:

1) stručne osposobljenosti zaposlenih i drugih angažovanih lica;

2) opreme;

3) nezavisnosti i nepristrasnosti u odnosu na lica povezana sa proizvodom koji je predmet ocenjivanja usaglašenosti;

4) postupanja sa prigovorima na njegov rad i donete odluke;

5) čuvanja poslovne tajne;

6) osiguranja od odgovornosti za štetu.

Član 13.

Kada je tehničkim propisom utvrđeno da ocenjivanje usaglašenosti sprovodi imenovano telo za ocenjivanje usaglašenosti (u daljem tekstu: imenovano telo), rešenje o njegovom imenovanju donosi nadležni ministar u skladu sa zakonom kojim se uređuje opšti upravni postupak.

Nadležni ministar donosi rešenje o imenovanju, ako telo za ocenjivanje usaglašenosti koje je podnelo zahtev za imenovanje ispunjava zahteve iz tehničkog propisa u smislu člana 12. ovog zakona.

Pri ocenjivanju ispunjavanja propisanih zahteva, nadležni ministar uzima u obzir i akt o dodeli akreditacije koje je telo za ocenjivanje usaglašenosti pribavilo u postupku akreditacije.

Rešenje iz stava 1. ovog člana je konačno.

Član 14.

Imenovano telo iz člana 13. stav 1. ovog zakona, na osnovu ugovora sa proizvođačem, sprovodi ocenjivanje usaglašenosti u skladu sa postupcima utvrđenim tehničkim propisom.

Imenovano telo, pre izdavanja isprave o usaglašenosti, zahteva da proizvođač koji nije ispunio propisane zahteve, preduzme odgovarajuće korektivne mere.

Ako imenovano telo, prilikom provere usaglašenosti, posle izdavanja isprave, utvrdi da proizvod više ne ispunjava propisane zahteve, tražiće od proizvođača da preduzme odgovarajuće korektivne mere i po potrebi može, privremeno ili trajno, da oduzme ispravu o usaglašenosti ili da ograniči važenje te isprave.

Imenovano telo može da, uz saglasnost proizvođača, poveri podizvođaču određene poslove u vezi sa ocenjivanjem usaglašenosti ako podizvođač ispunjava zahteve iz istog tehničkog propisa kao i imenovano telo.

Imenovano telo može poveriti podizvođaču samo poslove za koje je to telo imenovano. Imenovano telo zadržava odgovornost za poslove koje je poverilo podizvođaču.

Način sprovođenja ocenjivanja usaglašenosti iz stava 1. ovog člana, uređuje se propisom koji donosi Vlada.

Član 15.

Imenovano telo dužno je da obavesti nadležnog ministra o:

1) odbijanju izdavanja, ograničavanju, privremenom ili trajnom oduzimanju isprave o usaglašenosti;

2) izmenjenim okolnostima iz rešenja o njegovom imenovanju koje mogu da utiču na obim i zahteve imenovanja;

3) zahtevu nadležnog inspektora u vezi sa ocenjivanjem usaglašenosti;

4) poveravanju poslova podizvođaču iz člana 14. stav 4. ovog zakona;

5) izvršenom ocenjivanju usaglašenosti u obimu svog imenovanja u zemlji i inostranstvu;

6) drugim aktivnostima u vezi ocenjivanja usaglašenosti.

Obaveštenja iz stava 1. tač. 5) i 6) ovog člana daju se na zahtev nadležnog ministarstva.

Član 16.

Ako nadležni ministar utvrdi da imenovano telo više ne ispunjava propisane zahteve ili da ne izvršava svoje obaveze, donosi rešenje o oduzimanju odobrenja za sprovođenje ocenjivanja usaglašenosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje opšti upravni postupak.

Pre donošenja rešenja iz stava 1. ovog člana, nadležni ministar može, uzimajući u obzir značaj nedostataka u pogledu ispunjavanja zahteva ili izvršavanja obaveza, pismeno da upozori imenovano telo o nedostacima u pogledu ispunjavanja zahteva ili izvršavanja obaveza i odredi rok za otklanjanje tih nedostataka koji ne može biti duži od 60 dana.

Rešenje iz stava 1. ovog člana je konačno.

U slučaju donošenja rešenja o oduzimanju odobrenja iz stava 1. ovog člana ili u slučaju da imenovano telo prestane sa radom, nadležni ministar nalaže tom telu da u određenom roku izvrši prenos dokumentacije koja se odnosi na ocenjivanje usaglašenosti drugom imenovanom telu, po izboru proizvođača, odnosno omogući dostupnost te dokumentacije nadležnim organima.

Ocenjivanje usaglašenosti koje sprovodi organ državne uprave

Član 17.

Kada je tehničkim propisom utvrđeno da ocenjivanje usaglašenosti sprovodi organ državne uprave, nadležni organ državne uprave, na zahtev proizvođača, sprovodi ocenjivanje usaglašenosti u skladu sa postupcima utvrđenim tim propisom.

Organ državne uprave, pre izdavanja isprave o usaglašenosti, nalaže proizvođaču koji nije ispunio propisane zahteve da preduzme odgovarajuće korektivne mere.

Ako organ državne uprave, prilikom provere usaglašenosti, posle izdavanja isprave o usaglašenosti, utvrdi da proizvod ne ispunjava propisane zahteve, naložiće proizvođaču da preduzme odgovarajuće korektivne mere i po potrebi, rešenjem privremeno ili trajno oduzme ispravu o usaglašenosti ili ograniči važenje te isprave.

Rešenje iz stava 3. ovog člana je konačno.

Troškovi ocenjivanja usaglašenosti iz stava 1. ovog člana padaju na teret proizvođača.

Način sprovođenja ocenjivanja usaglašenosti iz stava 1. ovog člana i način određivanja i plaćanja troškova ocenjivanja usaglašenosti iz stava 5. ovog člana, uređuju se propisom koji donosi Vlada.

Član 18.

Kada je tehničkim propisom utvrđeno da ocenjivanje usaglašenosti sprovodi organ državne uprave, a kada za poptrebe tog organa tehničku procenu vrši telo za ocenjivanje usaglašenosti, to telo mora da ispunjava zahteve iz tehničkog propisa u smislu člana 12. ovog zakona.

Nadležno ministarstvo objavljuje javni poziv za podnošenje prijave za ovlašćivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti radi vršenja tehničke procene.

U javnom pozivu se navodi naročito broj i vrsta tela za ocenjivanje usaglešenosti potrebnih organu državne uprave za vršenje tehničke procene, kao i zahteve iz tehničkog propisa koje to telo mora da ispuni.

Nadležni ministar donosi rešenje o ovlašćivanju tela za ocenjivanje usaglašenosti iz stava 1. ovog člana u skladu sa zakonom kojim se uređuje opšti upravni postupak.

Rešenje iz stava 4. ovog člana je konačno.

Ako nadležni ministar utvrdi da ovlašćeno telo iz stava 4. ovog člana više ne ispunjava propisane zahteve, odnosno da ne izvršava svoje obaveze, kao i u slučaju prestanka potrebe za vršenjem tehničke procene, nadležni ministar će postupiti shodno članu 16. st. 1. i 2. ovog zakona.

Uloga akreditacije

Član 19.

Pri donošenju rešenja iz čl. 13. i 18. ovog zakona, smatraće se da telo za ocenjivanje usaglašenosti koje ima akt o akreditaciji ispunjava propisane zahteve u meri u kojoj su obuhvaćeni obimom akreditacije, uzimajući u obzir postupke ocenjivanja usaglašenosti i proizvode obuhvaćene akreditacijom.

Tehničkim propisom može se utvrditi da u postupku ocenjivanja usaglašenosti pojedine aktivnosti, umesto imenovanog tela, može da sprovodi akreditovano telo koje je u sastavu proizvođača.

Telo iz stava 2. ovog člana mora da bude organizovano kao zasebna organizaciona jedinica proizvođača, ne sme da učestvuje u izradi, isporuci, montaži, korišćenju ili održavanju proizvoda čiju usaglašenost ocenjuje i može da pruža usluge isključivo proizvođaču u čijem se sastavu nalazi.

Prijavljivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti

Član 20.

Ministarstvo nadležno za poslove koji se odnose na tehničke propise (u daljem tekstu: Ministarstvo), na predlog nadležnog ministarstva, vrši prijavljivanje imenovanog, odnosno ovlašćenog tela za ocenjivanje usaglašenosti odgovarajućoj međunarodnoj organizaciji u skladu sa pravilima potvrđenih međunarodnih sporazuma čiji je potpisnik Republika Srbija.

Način imenovanja, ovlašćivanja, oduzimanja odobrenja za sprovođenje ocenjivanja usaglašenosti, prijavljivanja tela za ocenjivanje usaglašenosti, kao i način utvrđivanja ispunjenosti propisanih zahteva za imenovanje, odnosno ovlašćivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti, uređuje se propisom koji donosi Vlada.

IV. OBAVEZE ISPORUČIOCA PROIZVODA I

VLASNIKA PROIZVODA U UPOTREBI

Usaglašenost proizvoda

Član 21.

Proizvod se stavlja na tržište, odnosno isporučuje na tržištu samo ako je usaglašen sa propisanim tehničkim zahtevima, ako je njegova usaglašenost ocenjena prema propisanom postupku, ako je označen u skladu sa propisima i ako ga prate propisane isprave o usaglašenosti i druga propisana dokumentacija.

Zaštitna klauzula

Član 22.

Nadležni inspektor preduzima odgovarajuće mere ograničavanja isporuke na tržištu, zabrane stavljanja proizvoda na tržište ili isporuke na tržištu, povlačenja odnosno opozivanja proizvoda u skladu sa zakonom, ako se utvrdi da proizvod koji je usaglašen sa tehničkim propisom može da ugrozi javni interes, a naročito ako je ugrožena bezbednost, život i zdravlje ljudi, bezbednost i zdravlje životinja i biljaka, životna sredina, bezbednost potrošača i drugih korisnika i imovina.

Nadležni ministar briše srpski standard sa spiska standarda iz člana 7. stav 3. ovog zakona, ako se utvrdi da je nebezbednost proizvoda iz stava 1. ovog člana posledica nezadovoljavajućih tehničkih rešenja iz tog standarda.

Obaveze proizvođača

Član 23.

Proizvođač je dužan da:

obezbedi da se proizvod izradi u skladu sa propisanim zahtevima;

izradi potrebnu tehničku dokumentaciju i čuva je u propisanom roku;

obezbedi sprovođenje propisanog postupka ocenjivanja usaglašenosti, izradi deklaraciju o usaglašenosti i čuva je u propisanom roku, kao i da stavi na proizvod propisani znak usaglašenosti;

kada je propisano, vrši ispitivanje uzoraka proizvoda na tržištu, obrađuje informacije, vodi registar reklamacija i obaveštava distributere o neusaglašenim proizvodima, kao i korektivnim merama preduzetim samoinicijativno, po nalogu ili u saradnji sa nadležnim organima, u cilju izbegavanja rizika koje neusaglašeni proizvod predstavlja;

vrši druge aktivnosti utvrđene tehničkim propisom za pojedine proizvode.

Proizvođač može da ovlasti zastupnika da izvršava njegove obaveze dajući mu pismeno ovlašćenje, koje zastupniku mora da omogući najmanje da:

1) čuva deklaraciju o usaglašenosti i tehničku dokumentaciju u propisanom roku;

2) dostavlja nadležnim organima sve informacije i dokumentaciju neophodnu za dokazivanje usaglašenosti proizvoda;

3) sarađuje sa nadležnim organima u svim korektivnim merama preduzetim u cilju izbegavanja rizika koje proizvod predstavlja.

Proizvođač ne može na ovlašćenog zastupnika preneti svoje obaveze iz stava 1. tačka 1) ovog člana, kao ni izradu tehničke dokumentacije.

Član 24.

Proizvođač stavlja znak usaglašenosti na proizvod koji je usaglašen sa tehničkim propisom ako je to utvrđeno tehničkim propisom.

Na proizvod koji nije usaglašen sa propisanim zahtevima, odnosno na proizvod za koji nije propisano stavljanje znaka usaglašenosti, zabranjeno je stavljati znak usaglašenosti.

Zabranjeno je na proizvod stavljati drugi znak koji nije znak usaglašenosti već na njega samo podseća svojim sadržajem ili oblikom čime bi kod potrošača ili drugog korisnika mogao da stvori zabludu da se radi o znaku usaglašenosti ili ako bi se stavljanjem drugog znaka na proizvod smanjila vidljivost, odnosno čitljivost znaka usaglašenosti.

Oblik, izgled i sadržaj znaka usaglašenosti uređuje se propisom koji donosi Vlada.

Obaveze uvoznika

Član 25.

Uvoznik je dužan da:

1) proveri da li je za proizvod izdata deklaracija o usaglašenosti, odnosno da li proizvod prati druga propisana isprava o usaglašenosti, da li je označen propisanim znakom usaglašenosti, da li je obeležen na način koji omogućava identifikaciju proizvoda i proizvođača i da li ga prati propisana dokumentacija;

2) u propisanom roku čuva kopiju deklaracije o usaglašenosti i tehničku dokumentaciju, kao i da ih učini dostupnim nadležnim organima na njihov zahtev;

3) u slučaju osnovane sumnje da proizvod nije usaglašen sa propisanim zahtevima, stavi proizvod na tržište tek nakon što proizvođač usaglasi proizvod sa tim zahtevima, kao i da o tome obavesti nadležni organ, ako proizvod nije bezbedan;

4) obezbedi da, pre stavljanja proizvoda na tržište, uslovi skladištenja ili prevoza ne ugroze usaglašenost proizvoda sa propisanim zahtevima;

5) vrši druge aktivnosti utvrđene tehničkim propisom za pojedine proizvode.

Uvoznik se smatra proizvođačem i preuzima njegove obaveze kada stavi na tržište proizvod pod svojim imenom ili žigom, odnosno ako izmeni proizvod koji je već stavljen na tržište u meri koja utiče na usaglašenost sa propisanim zahtevima.

Obaveze distributera

Član 26.

Distributer je dužan da:

1) proveri da li je na proizvod stavljen propisani znak usaglašenosti i da li ga prati propisana dokumentacija;

2) u slučaju osnovane sumnje da proizvod nije usaglašen sa propisanim zahtevima, isporuči proizvod na tržište, tek nakon što proizvođač usaglasi proizvod sa tim zahtevima, kao i da o tome obavesti proizvođača ili uvoznika i nadležne organe, ako proizvod nije bezbedan;

3) obezbedi da, pre isporuke proizvoda na tržište, uslovi skladištenja ili prevoza ne ugroze usaglašenost proizvoda sa propisanim zahtevima.

4) vrši druge ativnosti utvrđene tehničkim propisom za pojedine proizvode.

Distributer se smatra proizvođačem i preuzima njegove obaveze kada stavi na tržište proizvod pod svojim imenom ili žigom, odnosno ako izmeni proizvod koji je već stavljen na tržište u meri koja utiče na usaglašenost sa propisanim zahtevima.

Obaveze vlasnika proizvoda u upotrebi

Član 27.

Vlasnik tehnički složenog proizvoda, za koji je tehničkim propisom utvrđena obaveza redovnih, odnosno vanrednih pregleda radi potvrđivanja bezbednosti proizvoda tokom veka upotrebe, može da stavi u upotrebu taj proizvod, odnosno da omogući upotrebu tog proizvoda, samo ako su izvršeni propisani pregledi kojima je potvrđena njegova bezbednost.

Tehničkim propisom može da se odredi da propisane preglede vrši imenovano telo ili organ državne uprave.

Na način vršenja propisanih pregleda iz stava 2. ovog člana, shodno se primenjuju odredbe čl. 12. do 19. ovog zakona.

V. VAŽENjE INOSTRANIH ISPRAVA I ZNAKOVA USAGLAŠENOSTI

Član 28.

Isprave o usaglašenosti koje je izdalo inostrano telo za ocenjivanje usaglašenosti i znaci usaglašenosti izdati u inostranstvu (u daljem tekstu: inostrane isprave i znakovi usaglašenosti) važe u Republici Srbiji, ako su izdati u skladu sa potvrđenim međunarodnim sporazumima čiji je potpisnik Republika Srbija.

Nadležni ministar može priznati važenje inostranih isprava i znakova usaglašenosti kojima se potvrđuje usaglašenost proizvoda sa inostranim tehničkim propisom, pod uslovom da zahtevi iz tog propisa obezbeđuju najmanje isti stepen zaštite bezbednosti života i zdravlja ljudi, zaštite životinja i biljaka, zaštite životne sredine, zaštite potrošača i drugih korisnika i zaštite imovine, koji su određen zahtevima srpskog tehničkog propisa.

Član 29.

Prilikom priznavanja važenja inostranih isprava i znakova usaglašenosti, pored uslova iz člana 28. stav 2. ovog zakona, utvrđuje se i da li zahtevi iz inostranog tehničkog propisa koje inostrano telo za ocenjivanje usaglašenosti mora da ispuni da bi sprovodilo postupak ocenjivanja usaglašenosti proizvoda, obezbeđuju najmanje isti stepen ispunjenosti zahteva koji su utvrđeni srpskim tehničkim propisom za imenovano telo.

Član 30.

Akt o priznavanju važenja isprava i znakova o usaglašenosti iz člana 28. stav 2. ovog zakona donosi se po prethodno pribavljenom mišljenju Ministarstva.

Način priznavanja isprava i znakova usaglašenosti iz člana 28. stava 2. ovog zakona uređuje se propisom koji donosi Vlada.

VI. OBAVEŠTAVANJE

Registri

Član 31.

Ministarstvo, kao javnu knjigu, vodi sledeće registre:

važećih tehničkih propisa i imenovanih, odnosno ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti;

tehničkih propisa u pripremi;

inostranih isprava i znakova usaglašenosti koji važe u Republici Srbiji.

U registre iz stava 1. ovog člana, upisuju se naročito: naziv nadležnog ministarstva koje je donelo tehnički propis; naziv tehničkog propisa; poslovno ime, sedište i delatnost imenovanog, odnosno ovlašćenog tela za ocenjivanje usaglašenosti i drugi podaci od značaja za poslovanje tih tela; naziv nadležnog ministarstva koje je pripremilo tehnički propis i naziv tog propisa; vrsta inostranih isprava i znakova usaglašenosti koji važe u Republici Srbiji, poslovno ime i sedište inostranih tela za ocenjivanje usaglašenosti koja su izdala ispravu o usaglašenosti i druge podatke od značaja za poslovanje tih inostranih tela, kao i druge podatke koji su od značaja za inostrane isprave i znakove usaglašenosti.

Sadržinu i način vođenja registara iz stava 1. ovog člana bliže propisuje ministar nadležan za poslove koji se odnose na tehničke propise.

Prijavljivanje tehničkih propisa u pripremi

Član 32.

Ministarstvo, u skladu sa pravilima potvrđenih međunarodnih sporazuma čiji je potpisnik Republika Srbija, prijavljuje odgovarajućim organima iz tih sporazuma tehničke propise u pripremi i sa njima povezane postupke ocenjivanja usaglašenosti.

Postupak prijavljivanja tehničkih propisa iz stava 1. ovog člana uređuje se propisom koji donosi Vlada.

Informisanje

Član 33.

Ministarstvo, na zahtev domaćih i stranih pravnih i fizičkih lica, daje informacije i obezbeđuje odgovarajuću dokumentaciju u vezi sa:

važećim tehničkim propisima, odnosno tehničkim propisima u pripremi;

važećim postupcima ocenjivanja usaglašenosti ili postupcima ocenjivanja usaglašenosti u pripremi;

članstvom Republike Srbije u međunarodnim i regionalnim programima saradnje u oblasti ocenjivanja usaglašenosti ili u bilateralnim i multilateralnim sporazumima koji se odnose na tehničke propise i postupke ocenjivanja usaglašenosti.

Način informisanja i obezbeđivanja dokumentacije iz stava 1. ovog člana uređuje se propisom koji donosi Vlada.

VII. INSPEKCIJSKI NADZOR

Član 34.

Inspekcijski nadzor nad sprovođenjem odredaba ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona, kao i tehničkih propisa koji se primenjuju na osnovu člana 41. ovog zakona, vrše nadležna ministarstva preko inspektora u skladu sa zakonom.

Nadležni inspektor je ovlašćen da u vršenju nadzora, osim mera za koje je ovlašćen drugim propisima:

zahteva od isporučilaca sve potrebne informacije i uvid u isprave o usaglašenosti i propisanu tehničku dokumentaciju;

obavlja odgovarajuće provere, uzima uzorke proizvoda i daje ih na ispitivanje radi provere usaglašenosti proizvoda sa propisanim tehničkim zahtevima;

proverava da li su izvršeni propisani pregledi koji potvrđuju bezbednost proizvoda tokom veka upotrebe;

odredi otklanjanje utvrđenih neusaglašenosti u određenom roku;

zahteva da se proizvodi označe propisanim znacima usaglašenosti, odnosno da se uklone nedozvoljeni znaci;

ograniči ili zabrani isporuku proizvoda na tržištu i sprovede dodatne mere, u skladu sa zakonom, koje će osigurati da se ograničenje ili zabrana poštuje;

odredi povlačenje ili opozivanje proizvoda koji nisu usaglašeni sa propisanim zahtevima;

obavesti nadležno ministarstvo koje je donelo tehnički propis koji se odnosi na određeni proizvod radi preduzimanja odgovarajućih mera;

odredi uništavanje neusaglašenih proizvoda ako predstavljaju ozbiljan rizik za bezbednost, život i zdravlje ljudi, životinja i biljaka, kao i zaštitu životne sredine.

Nadležni inspektor u vršenju inspekcijskog nadzora ovlašćen je da pregleda poslovne prostorije i objekte isporučioca.

Ako nadležni inspekcijski organ ne raspolaže potrebnim stručnim znanjem ili opremom za vršenje provera ili ispitivanja iz stava 2. ovog člana, provere i ispitivanja može poveriti odgovarajućem telu za ocenjivanje usaglašenosti.

Troškove provere i ispitivanja usaglašenosti proizvoda, kao i druge troškove koji nastanu u postupku inspekcijskog nadzora, snosi isporučilac ako se utvrdi da proizvod nije usaglašen sa propisanim zahtevima.

Žalba protiv rešenja kojim je inspektor naložio preduzimanje mera iz stava 2. ovog člana ne odlaže izvršenje rešenja.

VIII. KAZNENE ODREDBE

Član 35.

Novčanom kaznom od 100.000 do 1.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice – telo za ocenjivanje usaglašenosti ako:

sprovodi ocenjivanje usaglašenosti, odnosno vrši tehničku procenu proizvoda, bez rešenja o imenovanju odnosno ovlašćivanju (član 13. stav 1. i član 18. stav 4);

ne obavesti nadležnog ministra u skladu sa obavezama iz člana 15. ovog zakona;

ne postupi po nalogu nadležnog ministra iz člana 16. stav 2. ovog zakona;

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 20.000 do 50.000 dinara i odgovorno lice u pravnom licu – telu za ocenjivanje usaglašenosti.

Član 36.

Novčanom kaznom od 100.000 do 1.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice – isporučilac ako:

stavi na tržište, odnosno isporuči na tržištu proizvod koji nije usaglašen sa propisanim tehničkim zahtevima, ako usaglašenost proizvoda nije ocenjena prema propisanom postupku, ako nije označen u skladu sa propisima ili ako ga ne prate propisane isprave o usaglašenosti ili druga propisana dokumentacija (član 21);

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 20.000 do 50.000 dinara i odgovorno lice u pravnom licu – isporučiocu.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 100.000 do 500.000 dinara i preduzetnik – isporučilac.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara i fizičko lice – isporučilac.

Član 37.

Novčanom kaznom od 100.000 do 1.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice – proizvođač, odnosno njegov zastupnik ako:

1) ne izradi i ne obezbedi čuvanje potrebne tehničke dokumentacije, ne izradi, odnosno ne čuva deklaraciju o usaglašenosti, ne stavi na proizvod propisani znak usaglašenosti (član 23. stav 1. tač. 2) i 3) i stav 2. tačka1);

2) za proizvode za koje je to propisano ne vrši ispitivanje uzoraka proizvoda na tržištu i ne preduzima druge aktivnosti i mere za proizvode za koje je to propisano, odnosno ne sarađuje sa nadležnim organima u svim korektivnim merama preduzetim u cilju izbegavanja rizika koji proizvod predstavlja (član 23. stav 1. tačka 4) i stav 2. tačka 3);

3) stavi znak usaglašenosti na proizvod koji nije usaglašen sa propisanim zahtevima ili stavi znak usaglašenosti na proizvod za koje nije propisano stavljanje znaka usaglašenosti ( član 24. stav 2);

4) stavi na proizvod drugi znak koji nije znak usaglašenosti već na njega samo podseća svojim sadržajem ili oblikom, čime bi mogao kod potrošača ili drugog korisnika da stvori zabludu da se radi o znaku usaglašenosti ili ako bi se stavljanjem dugog znaka na proizvod smanjila vidljivost odnosno čitljivost znaka usagalašenosti ( član 24. stav 3);

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 20.000 do 50.000 dinara i odgovorno lice u pravnom licu – proizvođaču, odnosno zastupniku.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 100.000 do 500.000 dinara i preduzetnik – proizvođač odnosno zastupnik.

Član 38.

Novčanom kaznom od 100.000 do 1.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice – uvoznik ako:

1) u propisanom roku ne čuva kopiju deklaracije o usaglašenosti i tehničku dokumentaciju ili ih ne učini dostupnim nadležnim organima, na njihov zahtev (član 25. stav 1. tačka 2);

2) u slučaju osnovane sumnje da proizvod nije usaglašen sa propisanim zahtevima, stavi na tržište taj proizvod pre nego što bude usaglašen sa tim zahtevima, i ako o tome ne obavesti nadležne organe u slučaju da proizvod nije bezbedan (član 25. stav 1. tačka 3).

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 20.000 do 50.000 dinara i odgovorno lice u pravnom licu – uvozniku.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 100.000 do 500.000 dinara i preduzetnik – uvoznik.

Član 39.

Novčanom kaznom od 100.000 do 1.000.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice – distributer ako:

1) u slučaju osnovane sumnje da proizvod nije usaglašen sa propisanim zahtevima, takav proizvod stavi na tržište pre nego što isti bude usaglašen sa tim zahtevima, ako o tome ne obavesti proizvođača ili uvoznika, kao i nadležne organe u slučaju da proizvod nije bezbedan (član 26. stav 1. tačka 2);

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 20.000 do 50.000 dinara i odgovorno lice u pravnom licu – distributeru.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 100.000 do 500.000 dinara i preduzetnik – distributer.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara i fizičko lice – distributer.

Član 40.

Novčanom kaznom od 50.000 do 500.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice – vlasnik proizvoda ako:

1) stavi, odnosno omogući upotrebu proizvoda za koji nisu izvršeni propisani pregledi kojima je potvrđena njegova bezbednost tokom veka upotrebe (član 27. stav 1).

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 50.000 do 100.000 dinara i preduzetnik – vlasnik.

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara i fizičko lice – vlasnik.

IX. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 41.

Do donošenja tehničkih i drugih propisa na osnovu ovog zakona, odnosno drugih zakona, primenjuju se tehnički i drugi propisi koji su doneti i preuzeti na osnovu Zakona o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti proizvoda s propisanim zahtevima („Službeni list SCG”, broj 44/05) .

Član 42.

Do donošenja tehničkih propisa kojima se utvrđuju zahtevi koje moraju da ispune imenovana, odnosno ovlašćena tela za ocenjivanje usaglašenosti, u skladu sa ovim zakonom, odnosno do donošenja propisa iz člana 20. stav 2. ovog zakona, ocenjivanje usaglašenosti obavljaće tela za ocenjivanje usaglašenosti koja su ovlašćena, odnosno akreditovana do dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 43.

Do donošenja podzakonskih akata propisanih ovim zakonom primenjuju se podzakonska akta doneta na osnovu Zakona o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti proizvoda s propisanim zahtevima („Službeni list SCG”, broj 44/05), i to:

1) Uredba o načinu izrade i donošenju tehničkih propisa i registru tih propisa („Službeni list SCG”, broj 17/06);

2) Uredba o načinu ovlašćivanja tela za ocenjivanje usaglašenosti, registru ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti, evidenciji o ispravama o usaglašenosti, znacima usaglašenosti i telima za ocenjivanje usaglašenosti, kao i uslovima za primenu tehničkih propisa drugih država ( „Službeni list SCG”, broj 22/06);

3) Uredba o načinu i postupcima ocenjivanja usaglašenosti („Službeni list SCG”, broj 22/06);

4) Uredba o načinu informisanja i obaveštavanja o tehničkim propisima, standardima i ocenjivanju usaglašenosti („Službeni glasnik RS”, broj 126/07).

Vlada će akta iz člana 9. stav 4. i čl. 14, 17, 20, 24. i 30. ovog zakona doneti u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Vlada će akta iz čl. 32. i 33. ovog zakona doneti u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Sadržinu obrasca iz člana 7. stav 4. ovog zakona propisaće ministar nadležan za poslove standardizacije u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Propis iz člana 31. stav 3. ovog zakona ministar nadležan za poslove koji se odnose na tehničke propise doneće u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 44.

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti proizvoda s propisanim zahtevima („Službeni list SCG”, broj 44/05).

Član 45.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

OBRAZLOŽENjE ZAKONA O TEHNIČKIM ZAHTEVIMA ZA PROIZVODE I OCENjIVANjU USAGLAŠENOSTI

I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA

Ustavni osnov za donošenje Zakona o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti sadržan je u članu 97. tačka 6. Ustava Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 89/06), kojim se utvrđuje da Republika Srbija, uređuje i obezbeđuje, između ostalog, jedinstveno tržište, pravni položaj privrednih subjekata i sistem obavljanja pojedinih privrednih i drugih delatnosti.

II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA

Postojeći pravni okvir za propisivanje tehničkih zahteva i ocenjivanje usaglašenosti sa propisanim zahtevima u Republici Srbiji čine posebni zakoni, doneti na republičkom nivou i Zakon o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti proizvoda sa propisanim zahtevima (“Službeni list SCG“, broj 44/05), donet na nivou državne zajednice, sa ciljem da se stvori opšti pravni osnov za donošenje tehničkih propisa u oblastima koje još nisu uređene posebnim zakonima. Tokom 2006. godine na nivou državne zajednice doneti su podzakonski akti za sprovođenje Zakona o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti proizvoda sa propisanim zahtevima i to:

Uredba o načinu izrade i donošenju tehničkih propisa i registru tih propisa („Službeni list SCG“, broj 17/06);

Uredba o načinu i postupcima ocenjivanja usaglašenosti („Službeni list SCG“, broj 22/06) i

Uredba o načinu ovlašćivanja tela za ocenjivanje usaglašenosti, registru ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti, evidenciji o ispravama o usaglašenosti, znacima usaglašenosti i telima za ocenjivanje usaglašenosti, kao i uslovima za primenu tehničkih propisa (“Službeni list SCG“, broj 22/06“).

Tehnički zahtevi za proizvode utvrđeni su postojećim tehničkim propisima i standardima sa obaveznom primenom. To nasleđe čini oko 300 tehničkih propisa čiji su donosioci nadležna ministarstva odnosno organizacija za standardizaciju bivše federalne države. Pored toga, tehnički zahtevi koje proizvodi moraju da ispune utvrđeni su i standardima sa obaveznom primenom kojih ima oko 8000, a koji po svojoj suštini (obaveznost primene) predstavljaju tehničke propise. Novi Zakon o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti bi trebalo da omogući da se navedena nasleđena tehnička regulativa, na brz i efikasan način, uskladi sa međunarodnim pravilima i praksom, ne narušavajući bezbednost i ne stvarajući praznine u pravnom poretku Republike Srbije u pogledu posebno osetljivih oblasti ili grupa proizvoda.

Nova tehnička regulativa je neophodna radi obezbeđivanja visokog nivoa zaštite života, zdravlja i bezbednosti ljudi, životinja i biljaka, zaštite životne sredine, zaštite potrošača i drugih korisnika, zaštite imovine i zaštite ostalih javnih interesa, sa jedne strane, kao i radi obezbeđivanja pravnog okvira za propisivanje tehničkih zahteva kojima se neće stvarati nepotrebne prepreke u trgovini, sa druge strane. Ovo je moguće postići uređivanjem tržišta putem propisivanja tehničkih zahteva za proizvode čime će se obezbediti da se na tržište Republike Srbije stavljaju, odnosno isporučuju, isključivo proizvodi koji su usaglašeni sa propisanim tehničkim zahtevima.

Jasno je da se postavljeni ciljevi u pogledu bezbednosti proizvoda, na tržištu i u upotrebi, mogu postići samo sveobuhvatnim delovanjem tj. donošenjem tehničkih propisa na način i u skladu sa ovim zakonom, odnosno u skladu sa posebnim zakonima (kao što su Zakon o prehrambenim proizvodima, Zakon o hemikalijama), donošenjem Zakona o opštoj bezbednosti proizvoda, kao i primenom Zakona o odgovornosti proizvođača za stvar sa nedostatkom. Na ovaj način, bezbednost proizvoda uređena je i u Evropskoj uniji, odnosno njenim državama članicama.

Bezbednost proizvoda na tržištu i u upotrebi

[pic]

Novi Zakon o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti posredno će doprineti jačanju konkurentnosti srpske privrede na način da će se u Republici Srbiji proizvoditi samo bezbedni proizvodi koji ispunjavaju tehničke zahteve i kao takvi imaju olakšan plasman, kako na domaćem tako i na stranom tržištu.

Prilikom izrade Zakona predlagač je imao u vidu da napred navedene ciljeve mora postići na način koji će omogućiti:

usklađivanje sa pravnim sistemom Republike Srbije i neophodno unapređenje tehničkog zakonodavstva Republike Srbije,

usaglašavanje sa pravilima Sporazuma o tehničkim preprekama u trgovini (TBT) Svetske trgovinske organizacije (STO), kao i

usaglašavanje sa tehničkim zakonodavstvom Evropske unije (EU).

Pravni okvir za propisivanje tehničkih zahteva i ocenjivanje usaglašenosti sa propisanim zahtevima, uspostavljen na nivou državne zajednice, nije primenljiv u pravnom sistemu Republike Srbije. S obzirom da je na nivou državne zajednice postojalo samo jedno ministarstvo nadležno za pripremu i donošenje tehničkih propisa, važeći Zakon u velikoj meri sadrži centralizovan pristup, što nije u saglasnosti sa principom srpskog zakonodavstva da ministarstva, u skladu sa svojim delokrugom, prate i uređuju pojedine oblasti. Na nivou državne zajednice jedno ministarstvo bilo je nadležno za sve proizvode, a samim tim i za izradu tehničkih propisa u svim oblastima, vođenje registra tehničkih propisa, vođenje evidencije o tehničkim propisima u postupku izrade, ovlašćivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti, vođenje registra ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti, sprovođenje nadzora nad radom ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti, vođenje evidencije o vrstama važećih isprava o usaglašenosti i znacima usaglašenosti koji su izdati u inostranstvu u skladu sa međunarodnim ugovorima, kao i drugostepeni upravni postupak u oblasti ocenjivanja usaglašenosti.

Zakon o ministarstvima („Službeni glasnik RS“, broj 65/08) potvrdio je neodrživost centralizovanog sistema. Naime, članom 9. ovog zakona definisano je da Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja obavlja poslove državne uprave koji se odnose na standardizaciju, tehničke propise, akreditaciju, mere i dragocene metale, a članom 29. tog zakona propisano je da nadležna ministarstva, svako u okviru svog delokruga, obavljaju poslove državne uprave koji se odnose na pripremu, usvajanje odnosno predlaganje tehničkih propisa. Na ovaj način uveden je decentralizovani pristup u donošenju tehničkih propisa, imajući u vidu da samo nadležna ministarstva imaju stručne kapacitete za utvrđivanje celishodnosti propisivanja tehničkih zahteva za proizvode iz svog delokruga (npr. propisivanje i sprovođenje tehničkih propisa za lekove i medicinsku opremu moraju biti u nadležnosti Ministarstva zdravlja).

Istovremeno radi održivosti sistema, neophodno je uspostaviti koordinaciju aktivnosti nadležnih ministarstava, tako što će Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja:

kao javnu knjigu voditi registar:

važećih tehničkih propisa i imenovanih, odnosno ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti;

tehničkih propisa u pripremi i

inostranih isprava i znakova usaglašenosti koji važe u Republici Srbiji.

u skladu sa pravilima međunarodnih sporazuma, prijavljivati tehničke propise u pripremi i sa njima povezane postupke ocenjivanja usaglašenosti;

na zahtev domaćih i stranih pravnih i fizičkih lica, pružati informacije i obezbeđivati odgovarajuću dokumentaciju u vezi sa:

važećim tehničkim propisima ili tehničkim propisima u pripremi;

važećim postupcima ocenjivanja usaglašenosti ili postupcima usaglašenosti u pripremi i

članstvom Republike Srbije u međunarodnim i regionalnim programima saradnje u oblasti ocenjivanja usaglašenosti ili u bilateralnim i multilateralnim sporazumima koji se odnose na tehničke propise i postupke ocenjivanja usaglašenosti.

Važeći Zakon o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti proizvoda s propisanim zahtevima, iako u velikoj meri usaglašen sa pravilima STO, nije to u potpunosti, na šta je tokom pregovora ukazivano od strane članica STO. Na osnovu toga došlo se do zaključka da je potrebno u većoj meri uzeti u obzir načela TBT sporazuma. Cilj usvajanja novog zakona u ovoj oblasti je da se postigne puna usaglašenost sa pravilima STO i stvore okviri za primenu TBT sporazuma (koji nakon potpisivanja postaje deo pravnog sistema Republike Srbije), posebno u pogledu prijavljivanja tehničkih propisa u pripremi, načela za donošenje tehničkih propisa, poštovanja principa dobre regulatorne prakse i priznavanja isprava o usaglašenosti izdatih u inostranstvu.

Istovremeno sa usaglašavanjem sa pravilima STO, ovim zakonom se obezbeđuje usaglašenost i sa pravilima EU. Takođe, ovaj zakon daje pravni okvir za prenošenje direktiva EU, ukoliko propisivanje tehničkih zahteva i sprovođenje postupaka ocenjivanja usaglašenosti za proizvode nije propisano posebnim zakonima. Zakon, takođe omogućava i propisivanje tehničkih zahteva za oblast tehničkog zakonodavstva u kojoj ne postoje harmonizovani propisi EU( propisi koji se primenjuju u svim državama članicama).

Prilikom izrade ovog zakona zakonodavac je imao u vidu nova rešenja, tri referentna pravna akta EU, koja su usvojena u avgustu 2008. godine:

– Odluka Evropskog parlamenta i Saveta o zajedničkom okviru za stavljanje proizvoda na tržište ( Decision European of the Parliament and of the Council on a common framework for the marketing of products and repealing decision 93/465/EEC, 902/2008/EC);

– Uredba Evropskog parlamenta i Saveta o akreditaciji i nadzoru tržišta u vezi sa stavljanjem proizvoda na tržište ( Regulation of the European Parliament and of the Council setting out the reqirements for accreditation and Market Surveillance relating to the marketing of products and repealing regulation93/339EEC, 901/2008EC)

– Uredba Evropskog parlamenta i Saveta koja propisuje postupke u vezi primene određenih nacionalnih tehničkih pravila, na proizvode koji se zakonito prodaju u drugoj zemlji članici (Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council laying down procedures relating to the application of certain national technical rules to products lawfully marketed in another Member State and repealing Decision 3052/95/EC,764/2008/EC ).

Zakon, u skladu sa praksom u EU, obezbeđuje demonopolizaciju u oblasti infrastrukture kvaliteta (standardizacija, akreditacija, metrologija, kao osnove za izradu tehničkih propisa čija je primena pod tržišnim nadzorom), kroz imenovanje, odnosno ovlašćivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti. Razvoj novog tehničkog zakonodavstva, kome će doprineti i ovaj zakon, biće zasnovan na usklađivanju sa zakonodavstvom EU, ali i na razvoju onog dela nacionalnog tehničkog zakonodavstva za koje ne postoje harmonizovani tehnički propisi na nivou EU.

UlogaDržave Uloga nedržavnih/poludržavnih organa Uloga države

Infrastruktura kvaliteta na naciopnalnom nivou

III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA

Čl. 1. do 3. propisuju predmet, područje primene i značenje pojedinih izraza. Ovaj zakon uređuje propisivanje tehničkih zahteva za proizvode, donošenje tehničkih propisa, ocenjivanje usaglašenosti proizvoda s propisanim zahtevima, obaveze isporučioca proizvoda i vlasnika proizvoda u upotrebi, važenje inostranih isprava o usaglašenosti i znakova usaglašenosti, obaveštavanje o tehničkim propisima i postupcima ocenjivanja usaglašenosti, kao i vršenje nadzora nad sprovođenjem ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona.

U pogledu primene i odnosa prema drugim zakonima potrebno je naglasiti da je ovo „krovni“ zakon za propisivanje tehničkih zahteva, pri čemu se mora imati u vidu da se tehnički propisi mogu pripremati i donositi i na osnovu posebnih (sektorskih) zakona. Sve ovo čini „regulisano područje“ u pogledu bezbednosti proizvoda. U slučaju da za pojedine proizvode nisu propisani tehnički zahtevi po napred navedenim osnovama, u pogledu bezbednosti proizvoda na tržištu i tokom upotrebe primenjivaće se Zakon o opštoj bezbednosti proizvoda.

Propisi o različitim proizvodima Pristup Horizontalnipravni propisi

Ukoliko se tehnički zahtevi propisuju na osnovu posebnih zakona, a ti zakoni ne sadrže odredbe koje se odnose na imenovanje, odnosno ovlašćivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti, kao i važenje inostranih isprava o usaglašenosti i znakova usaglašenosti, primenjivaće se odredbe ovog zakona.

Neophodno je da pojedine odredbe ovog zakona zadrže univerzalni karakter radi centralizovanog vođenja registra tehničkih propisa i prijavljivanja tehničkih propisa u skladu sa međunarodnim obavezama, kao i radi prijavljivanja imenovanih, odnosno ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti.

U pogledu treminologije (član 3.) zakonodavac se rukovodio izrazima i definicijama iz referentnih dokumenata (srpski i međunaradni standardi, dokumenti EU), ali uz neophodne izmene i prilagođavanje sadržini i potrebama ovog zakona. U tom smislu se npr. definicija „ocenjivanje usaglašenosti“ odnosi samo na proizvode, a ne i na usluge, sisteme, procese, lica ili tela.

Čl. 4. do 8. Zakona, uređuju propisivanje tehničkih zahteva, kao najvažnijeg elementa tehničkog propisa, čime proizvod u smislu bezbednosti, postaje deo regulisanog područja na tržištu. Potrebno je naglasiti da regulisano područje postoji samo kada su tehnički zahtevi direktno ili indirektno sadržani u tehničkom propisu. Kad su tehnički zahtevi deo standarda na koji se ne poziva niti jedan tehniči propis, radi se o neregulisanom području, a ispunjavanje tih tehničkih zahteva unapređuje kvalitet proizvoda, ali ne obavezuje proizvođača na primenu istih. Kod regulisanog područja tehnički zahtevi se propisuju kao obavezni, ali samo kad je to neophodno radi bezbednosti, pri čemu se mora voditi računa o pomirenju dva, po pravilu konfrontirana cilja, od kojih je jedan bezbednost proizvoda, a drugi izbegavanje prepreka trgovini. Na primer, kad se proceni da doneti tehnički propis nije neophodan u smislu bezbednosti potrebno je ukinuti ga kako ne bi predstavljao nepotrebnu prepreku u trgovini (član 6. stav 2. tačka 1).

Zakon upućuje na korišćenje srpskih standarda kojima se preuzimaju međunarodni standardi kao opšte osnove za pripremu tehničkog propisa. Zakon, takođe, prati međunarodne trendove da se u što većoj meri tehnički sadržaj ne unosi neposredno u tehnički propis, već preporučuje pozivanje na srpske standarde.

U pogledu propisivanja tehničkih zahteva, Zakon daje mogućnost za dva načina pozivanja na srpske standarde:

ekskluzivno – uglavnom će se koristiti prilikom prenošenja direktiva tzv. starog pristupa (detaljno propisivanje tehničkih zahteva za proizvode u tehničkom propisu i dominantna uloga države u ocenjivanju usaglašenosti proizvoda sa propisanim zahtevima). To predstavlja manje fleksibilan, ali pouzdan i uobičajen način pozivanja na standarde, koji je predstavljao dominantan način posrednog propisivanja tehničkih zahteva.

indikativno – uglavnom će se koristiti prilikom prenošenja direktiva tzv. novog pristupa (propisivanje bitnih tehničkih zahteva za proizvode u tehničkom propisu, dominantna uloga privatnog sektora u ocenjivanju usaglašenosti) . Na ovaj način zakonodavac uvodi moderniji princip koji proizvođaču daje mogućnost da korišćenjem standarda ostvari pretpostavku o usaglašenosti proizvoda sa propisanim zahtevima, ali ga ne sprečava da usaglašenost proizvoda dokazuje i na drugi način. Napred navedeno je u potpunosti usklađeno sa praksom zakonodavstva EU koja upućuje na korišćenje harmonizovanih standarda. Pretpostavka je da ispunjenje zahteva iz harmonizovanih standarda obezbeđuje usaglašenost sa bitnim zahtevima direktiva novog pristupa.

Analogno korišćenju standarda, u članu 8. Nacrta zakona, zakonodavac upućuje i na mogućnost ekskluzivnog pozivanja na tehničke specifikacije. Primer: Prema iskustvu drugih zemalja, posebno Slovenije, u okviru Zakona pristupilo se ovom modelu (izradi tehničkih specifikaciija koje bi donosio nadležni ministar) jer su pojedine evropske direktive starog pristupa koje se odnose na homologaciju vozila vrlo specifične i sadrže obiman tehnički sadržaj sa preko 4000 stranica. Korićšenjem tehničkih specifikacija izbeći će se štampanje svih ovih uskotehničkih zahteva u službenom glasilu, tako da će se propis kojim će se transponovati takva direktiva pozvati na tehničku specifikaciju koja je objavljena na internet stani nadležnog ministarstva.

Termin „tehnička specifikacija“ je takođe primer prilagođavanja definicije za potrebe ovog zakona i drugačije je definisana nego u standardima i drugim međunarodnim dokumentima (kao što i kod građevinskih proizvoda postoji odstupanje od definicije pojma tehničke specifikacije u odnosu na definiciju iz standarda i međunarodnih dokumenata).

Čl. 9. i 10. uređuju propisivanje ocenjivanja usaglašenosti, što predstavlja drugi važan elemenat tehničkog propisa. Pošto se tehničkim propisom utvrde tehnički zahtevi za pojedine proizvode, potrebno je utvrditi i primerene postupke ocenjivanja usaglašenosti proizvoda sa tim zahtevima, a takođe i definisati ko ih i na koji način sprovodi. U zavisnosti od grupa proizvoda i opasnosti koje proizvod može predstavljati, Zakon predviđa različite subjekte koji mogu sprovoditi postupke ocenjivanja usaglašenosti, i to: proizvođača, imenovano telo za ocenjivanje usaglašenosti ( laboratorija, kontrolni organ i sertifikaciono telo) ili državu (organ državne uprave) za proizvode koji predstavljaju najveće rizike. Zakon, takođe, predviđa da će se tehničkim propisom odrediti i vrste isprave o usaglašenosti koju je isporučilac dužan da za određeni proizvod izda ili obezbedi, pre njegovog stavljanja na tržište ili upotrebu .

Članovima 11. do 16. uređuje se ocenjivanje usaglašenosti koje sprovodi proizvođač i imenovano telo za ocenjivanje usaglašenosti. Ovakvo ocenjivanje usaglašenosti koristiće se pri prenošenju evropskih direktiva novog pristupa. U cilju smanjenja troškova proizvođača, trend je da se država povlači iz uloge subjekta koji sprovodi ocenjivanje usaglašenosti (npr. kod široke lepeze tehničkih proizvoda). Tako, Zakon propisuje da u skladu sa zahtevima tehničkog propisa proizvođač može samostalno da izvrši ocenjivanje usaglašenosti sopstvenog proizvoda sa zahtevima iz tehničkog propisa i da o tome izda deklarciju o usaglašenosti, kao i da obezbedi potrebnu tehničku dokumentaciju.

Takođe, Zakon propisuje da, u skladu sa zahtevima tehničkog propisa, imenovano telo za ocenjivanje usaglašenosti kao „ nezavisna treća strana“ koje je po pravilu u privatnom vlasništvu, potvrđuje usaglašenost proizvoda pre stavljanja na tržište. Pravni poredak zahteva od proizvođača da se, u cilju potvrđivanja usaglašenosti njegovog proizvoda sa propisanim zahtevima, obrati telu koje je za te poslove imenovalo nadležno ministarstvo. U tom delu država samo propisuje pravila, a na proizvođaču je sloboda izbora koje telo će izabrati pošto ih je po pravilu više imenovanih. Zakonodavac se odlučio da zakonom utvrdi tzv. otvoreni pristup i da imenuje tela koja zadovolje propisane zahteve za poslove ocenjivanja usaglašenosti na osnovu njihovog zahteva. Država zadržava pravo da reguliše pitanja kompetentnosti tih tela i da njihovu osposobljenost za sprovođenje ocenjivanja usaglašenosti potvrdi imenovanjem.

Članom 14. Nacrta zakona predviđeno je da imenovano telo može, uz saglasnost proizvođača, poveriti određene poslove u vezi sa ocenjivanjem usaglašenosti podizvođaču. Takođe je predviđeno da imenovano telo može poveriti podizvođaču samo poslove za koje je imenovano, ali i da odgovornost za poverene poslove zadržava imenovano telo.

Osposobljenost tela za sprovođenje ocenjivanja usaglašenosti ocenjuje se na osnovu zahteva međunaronih standarda, po pravilu, mada ne i jedino, putem akreditacije. Zakonodavac je uredio da se kompetentnost tela za obavljanje poslova ocenjivanja usaglašenosti može potvrditi i na drugi način, a ne samo akreditacijom. Kao i u slučaju indikativnog pozivanja tehničkog propisa na srpske standarde (pretpostavka o usaglašenosti), za telo koje ima akt o akreditaciji pretpostavlja se da je, u meri u kojoj je to utvrđeno obimom akreditacije, osposobljeno za ocenjivanje usaglašenosti i na njemu je manji teret dokazivanja te osposobljenosti. Kod ovako definisane uloge akreditacije primenjena su rešenja iz navedenih referentnih dokumenata EU.

Odnos između imenovanog tela i proizvođača je ugovorni odnos i ovde se ne radi o izršavanju javne funkcije. Obzirom da se između proizvođača i tela za ocenjivanje usaglašenosti uspostavlja ugovorni odnos, kojim se rešavaju sva pitanja u vezi ocenjivanja usaglašenosti, pa i pitanja visine i načina plaćanja naknade za sprovedeno ocenjivanje usaglašenosti i izdavanje odgovarajuće isprave o usaglašenosti. U pogledu rešavanja prigovora proizvođača na akte, aktivnosti ili radnje koje preduzima imenovano telo za ocenjivanje usaglašenosti prilikom sprovođenja ocenjivanja usaglašenosti, imenovano telo mora omogućiti rešavanja takvih prigovora, unutar svoje organizacije, i to precizirati u ugovoru sa proizvođačem,: Međutim. ako proizvođač ceni da je oštećen kršenjem odredaba ugovora (npr. neizdavanjem ili povlačenjem sertifikata), sudska zaštita mu je dostupna putem redovne građanske parnice.

Članom 16. Nacrta zakona predviđena je i mogućnost oduzimanja odobrenja za sprovođenje ocenjivanja usaglašenosti imenovanom telu za ocenjivanje usaglašenosti, u slučaju da nadležni ministar utvrdi da to telo više ne ispunjava propisane zahteve, ili da ne izvršava svoje obaveze.

Čl. 17. i 18. uređuju ocenjivanje usaglašenosti koje, za najkritičnije grupe proizvoda, sprovodi organ državne uprave. Ovo je princip koji se koristi u evropskim direktivama starog pristupa i koristiće se pri prenošenju tih direktiva u pravni poredak Republike Srbije. Ovde država, za najriskantije proizvode (hrana, hemikalije, motorna vozila) tokom sprovođenja ocenjivanja usaglašenosti, proverava bezbednost i pre stavljanja proizvoda na tržište, potvrđuje usaglašenost sa propisanim zahtevima te dozvoljava ispruku proizvoda na tržište. Iako u ovom slučaju država potvrđuje usaglašenost sa propisanim zahtevima, u slučajevima kada nema kapacitete za vršenje tehničke procene, može deo svojih poslova poveriti telima da za nju obavljaju deo aktivnosti ocenjivanja usaglašenosti. Na ovaj način država (rešenjem nadležnog ministra) ovlašćuje tela za ocenjivanje usaglašenosti i na taj način prenosi deo svog posla na ovlašćeno telo koje tada, kao povereni posao, obavlja deo javne funkcije. Zbog težine rizika koji proizvod može predstavljati, ocenjivanje usaglašenosti i izdavanje sertifikata je deo državnog posla, a samo se tehnička procena poverava ovlašćenim telima. Troškovi ocenjivanja usaglašenosti padaju na teret proizvođača, a način određivanja i plaćanja tih troškova uređuje se posebnim propisom kojeg donosi Vlada.

Zakonodavac se opredelio da poveravanje tehničke procene uredi kao „zatvoreni sistem“ u kome država (odnosno nadležni ministar) sama ceni koliko kapaciteta za tehničku procenu određenog proizvoda joj je potrebno. I kod ovlašćivanja tela za vršenje tehničke procene, u pogledu kompetentnosti, moraju se zadovoljiti zahtevi kao i za imenovanje tela za ocenjivanje usaglašenosti.

Članom 19. uređuje se uloga akreditacije u postupku imenovanja odnosno ovlašćivanja. Zakonodavac je predvideo da se pri donošenju rešenja o imenovanju odnosno ovlašćivanju smatra da pravno lice koje ima akt o akreditaciji, ispunjava propisane zahteve u meri u kojoj su oni obuhvaćeni obimom akreditacije, a uzimajući u obzir postupke ocenjivanja usaglašenosti i proizvode obuhvaćene akreditacijom. Ovim je uloga akreditacije definisana u skladu sa značajem koji joj je propisan referentnim dokumentima EU koji su korišćeni prilikom izrade Nacrta zakona. Istovremeno, uvažen je princip da akreditacija nije i jedino sredstvo za potvrđivanje kompetentnosti tela za ocenjivanje usaglašenosti.

Zakon, takođe u skladu sa smernicama navedenih dokumenta EU, predviđa da se tehničkim propisom može utvrditi da u postupku ocenjivanja usaglašenosti, pojedine aktivnosti, umesto imenovanog tela, može sprovoditi akreditovano telo koje je u sastavu proizvođača. Time se unosi novina u pogledu obavezne uloge akreditacije ako se proizvođač odluči da upotrebljava svoju laboratoriju umesto laboratorije imenovanog tela.

Član 20. uređuje prijavljivanje imenovanih, odnosno ovlašćenih tela za ocenjivanje usaglašenosti. Prijavljivanjem se omogućuje da ovlašćeno ili imenovano telo može da radi i na međunarodnom nivou. Time će se na primer, nakon što Srbija prenese (transponuje) direktivu za niskonaponsku opremu, omogućiti i prijavljivanje imenovanih tela za određene proizvode iz te direktive. Ovo je moguće tek po ulasku Srbije u STO, odnosno ulaskom Srbije u EU, ili nakon potpisivanja Protokola evropskog sporazuma o ocenjivanju usaglašenosti i prihvatanju industrijskih proizvoda (Protocol to the Europe Agreement on Conformity Assessment and Acceptance of Industrial Products – PECA) i Sporazuma o ocenjivanju usaglašenosti i prihvatanju industrijskih proizvoda (Agreement on Conformity Assessment and Acceptance of Industrial Products – ACAA) za proizvode te direktive.

Čl. 21. do 27. propisano je da se proizvod može staviti na tržište, odnosno da se može vršiti isporuka proizvoda na tržištu samo ako je on usaglašen sa propisanim tehničkim zahtevima, ako je njegova usaglašenost ocenjena prema propisanom postupku, ako je označen u skladu s propisima i ako ga prate propisane isprave o usaglašenosti i druga propisana dokumentacija..

Može se uočiti da se ovom odredbom ne pokriva samo prvo stavljanje na tržište već sve faze u lancu isporuke, pa je samim tim proizvod pod nadzorom tokom lanca isporuke, ali i u upotrebi.

Osnovni cilj Zakona je da se na tržište stavljaju, odnosno isporučuju proizvodi koji su usaglašeni sa tehničkim i drugim zahtevima, a pre svega bezbednosnim zahtevima, sve radi zaštite osnovnih vrednosti društva koji predstavljaju javni interes (naročito život, zdravlje i bezbednost ljudi, zaštita životne sredine i imovine). Međutim, Zakon ide i korak dalje tako što, u članu 22. predviđa tzv. zaštitnu klauzulu, kao novinu, odnosno rešava situaciju kada se naknadno ustanovi da iako usaglašen, proizvod može da predstvalja opasnost, odnosno rizik i tako ugrozi javni interes. U tom slučaju, predviđena je efikasna uloga nadležnog inspekcijskog organa koja se ogleda, pored ostalog, u preduzimanju trenutnih mera, sve do najjače – opozivanja takvih proizvoda od krajnjeg korisnika.

Nadalje, definisane su uloge, odnosno obaveze pojedinih privrednih subjekata, koji stavljaju, odnosno isporučuju proizvod na tržištu, odnosno vlasnika proizvoda koji su već u upotrebi. Najvažnija je uloga i odgovornost proizvođača, pa zatim uvoznika i ditributera. Članom 23. Nacrta zakona predviđeno je da se zastupniku proizvođača, pisanim ovlašćenjem, mogu preneti mnoge obaveze proizvođača, ali ne i obaveza da je proizvod izrađeni u skladu sa propisanim zahtevima, kao ni izrada tehničke dokumentacije.

Članom 27. propisano je da vlasnik proizvoda može upotrebljavati proizvod za predviđenu namenu ako izvršeni, propisani, pregledi potvrđuju njegovu bezbednost tokom veka upotrebe. Ovo je predviđeno kako bi se pojedine evropske direktive u celosti mogle preuzeti, npr. za liftove ili posude pod pritiskom. Ovim odredbama daje se mogućnost de se redovnim ili vanrednm pregledima proverava da li proizvod i tokom veka upotrebe zadovoljava zahteve u pogledu bezbednosti. Niži, ali ipak bezbedan, nivo tehničkih zahteva može biti propisan za „vek upotrebe“ proizvoda, ali nivo kompetentnosti tela koje vrši propisane preglede, prema predlogu zakonodavca je istovetan zahtevima koje moraju ispuniti tela za ocenjivanje usaglašenosti proizvoda prilikom stavljanja proizvoda na tržište.

Čl. 28, 29. i 30. uređeno je važenje inostranih isprava o usaglašenosti i znakova usaglašenosti. Zakonodavac je uveo novinu u odnosu na važeći zakon, sa ciljem da se u znatnoj meri olakša, odnosno otvori mogućnost za šire priznavanje stranih isprava, i kad ne postoje potvrđeni međunarodni sporazumi čiji je jedan od potpisnika republika Srbija.

Ovo je posledica harmonizovanja prava i na svetskom i na evropskom nivou, kao i usklađivanja zahteva u pogledu uloge tzv. „treće strane“ kod ocenjivanja usaglašenosti proizvoda sa propisanim zahtevima. S obzirom da će, po preuzimanju pojedinih evropskih direktiva u domaće zakonodavstvo (npr. direktive za liftove), republika Srbija imati istovetne tehničke propise sa drugim evropskim zemljama, a ponekad neće postojati kapaciteti u pogledu tela za ocenjivanje usaglašenosti, nadležni ministar će na osnovu ovih odredaba moći da izvrši priznavanje stranih isprava o usaglašenosti, odnosno znaka usaglašenosti izdatog u inostranstvu. Npr. za liftove bi se generalno mogle priznati sve isprave o usaglašenosti tela koja su na posebnoj listi Evropske komisije, jer su u pitanju ekvivalentni propisi, kao i sistem potvrđivanja kompetentnosti tela. Tako bi nadležno ministarstvo, po donošenju Pravilniku o liftovima, priznavalo sve sertifikate koje su izdala notifikovana tela sa liste. Iako je ovo veoma otvoren pristup u pogledu priznavanja stranih isprava o usaglašenosti, pažljivom primenom se uvodi red i sprečava uvoz opasnih proizvoda koji ne ispunjavavaju navedene zahteve. Prilikom primene ovih odredaba potrebno je primenjivati kontrolisano uvođenje inostranih rezultata, u zavisnosti od kapaciteta za ocenjivanje usaglašenosti, a u cilju izbegavanja dvostrukog sertifikovanja.

Čl. 31. do 33. uređuju obaveštavanje i informisanje o tehničkim propisima i postupcima ocenjivanja usaglašenosti. Ove odredbe su, u skladu sa pravilima međunarodnih sporazuma, ponajviše centralizovane. Definisano je da Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja vodi odgovarajuće registre, prijavljuje tehničke propise u pripremi i pruža informacije domaćim i stranim subjektima. Ovim je dat osnov da Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja deluje kao kontaktna tačka (Enquiry point) prema STO TBT i prema evropskoj direktivi 98/34/EC.

Članom 34. propisano je da inspekcijski nadzor nad sprovođenjem odredaba ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona, kao i tehničkih propisa, vrše ministarstva preko inspektora u skladu sa zakonom kojim se uređuje organizacija državne uprave i drugim zakonima kojima se uređuje inspekcijski nadzor. Nadležni inspektor je ovlašćen da u vršenju nadzora proizvoda, u skladu sa ovim zakonom, preduzme i druge specifične mere, osim mera za koje je ovlašćen drugim propisima.

Čl. 35. do 40. propisane su kaznene odredbe i to za prekršaje, a visina kazni je srazmerna težini opasnosti koju proizvod može predstavljati.

Čl. 41- 45. sadrže prelazne i završne odredbe. Njima se preuzimaju svi tehnički propisi doneti u ranijem periodu. Takođe se propisuje da do sada ovlašćena, odnosno akreditopvana tela za ocenjivanje usaglašenosti proizvoda nastavljaju sa radom do donošenja tehničkih propisa, odnosno do donošenja posebnog propisa kojima će se urediti imenovanje, odnosno ovlašćivanje tela za ocenjivanje usaglašenosti. Propisuje se i rok Vladi, za donošenje svih potrebnih podzakonskih akata za sprovođenje ovog zakona, kao i period važenja ranije donetih podzakonskih akata. Ovim odredbama takođe je ustanovljeno da prestaje da važi Zakon o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti proizvoda s propisanim zahtevima („Službeni list SCG“, broj 44/05).

IV. FINANSIJSKA SREDSTVA POTREBNA ZA SPROVOĐENjE OVOG ZAKONA

Za sprovođenje ovog zakona nisu potrebna dodatna sredstva iz budžeta Republike Srbije.

Iako zakon donosi nove obaveze, kao što je uspostavljanje informativnog centra za obaveštavanje o tehničkim propisima i njihovo prijavljivanje u skladu sa međunarodnim sporazumima, dodatna sredstva neće biti potrebna jer je, u okviru Programa unapređenja kvaliteta, prilikom programiranja budžeta za 2009. godinu, ovo već programirano.

V. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU

Imajući u vidu da je Republika Srbija ratifikovala Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju, kao i da aktivno vodi pregovore za prijem u STO, neophodno je ispuniti obaveze koje iz toga proizlaze, pre svega u delu koji se odnosi na brže usklađivanje nacionalnog tehničkog zakonodavsva sa tehničkim zakonodavstvom EU(član 77. Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju) i sa načelima STO. Jedan od takvih propisa je i ovaj zakon čije se donošenje predlaže po hitnom postupku, s obzirom na to da on predstavlja materijalni pravni osnov za tehničke propise koje će donositi ne samo ovo već i druga nadležna ministarstva. Bez donošenja ovog zakona u najkrađem mogućem roku, biće onemogućena primena člana 29. Zakona o ministarstvima („Službeni glasnik RS“ broj 65/08), kojim je propisano da ministarstva u okviru svog delokruga obavljaju poslove državne uprave koji se odnose na pripremu, usvajanje, odnosno predlaganje tehničkih propisa. Tim pre, što je u nekim ministarstvima u toku priprema i izrada određenih tehničkih propisa (kojima se transponuju direktive EU) koji su od vitalnog značaja za privredu, a naročito industriju Republike Srbije i koje neće biti moguće doneti bez hitnog donošenja ovog zakona.

———————–Zakon o tehničkim zahtevima za proizvode i ocenjivanju usaglašenosti- posebni zakoni

i tehnički propisi

(Sporazum o tehničkim preprekama trgovini,

Odluka EU o zajedničkom okviru za stavljanje proizvoda na tržište,

Pojedinačne direktive

Zakon o opštoj bezbednosti proizvoda

(Direktiva o opštoj bezbednosti proizvoda)

Zakon o odgovornosti proizvođača za stvar sa nedostatkom

(Direktiva o odgovornosti za proizvod)

[pic]

[pic]