Predlog zakona o visokom obrazovanju (05 Broj: 011-631/2005-002)

REPUBLIKA SRBIJA

MINISTARSTVO PROSVETE I SPORTA

——————————————————————————–

PREDLOG

ZAKONA O VISOKOM OBRAZOVANjU

_____________________________________________________________

Predmet zakona

Član 1.

Ovim zakonom uređuje se sistem visokog obrazovanja, uslovi i način obavljanja delatnosti visokog obrazovanja, finansiranje, kao i druga pitanja od značaja za obavljanje ove delatnosti.

Delatnost visokog obrazovanja

Član 2.

Delatnost visokog obrazovanja od posebnog je značaja za Republiku Srbiju (u daljem tekstu: Republika) i deo je međunarodnog, a posebno evropskog obrazovnog, naučnog, odnosno umetničkog prostora.

Ciljevi visokog obrazovanja

Član 3.

Ciljevi visokog obrazovanja jesu:

prenošenje naučnih, stručnih i umetničkih znanja i veština;

razvoj nauke i unapređivanje umetničkog stvaralaštva;

obezbeđivanje naučnog, stručnog i umetničkog podmlatka;

pružanje mogućnosti pojedincima da pod jednakim uslovima steknu visoko obrazovanje i da se obrazuju tokom čitavog života.

Principi visokog obrazovanja

Član 4.

Delatnost visokog obrazovanja zasniva se na sledećim principima:

akademske slobode;

autonomija;

jedinstvo nastave i naučnoistraživačkog, odnosno umetničkog rada;

otvorenost prema javnosti i građanima;

uvažavanje humanističkih i demokratskih vrednosti evropske i nacionalne tradicije;

poštovanje ljudskih prava i građanskih sloboda, uključujući zabranu svih vidova diskriminacije;

usklađivanje sa evropskim sistemom visokog obrazovanja i unapređivanje akademske mobilnosti nastavnog osoblja i studenata;

učešće studenata u upravljanju, posebno u vezi sa pitanjima koja su od značaja za kvalitet nastave.

Akademske slobode

Član 5.

Akademske slobode jesu:

sloboda naučnoistraživačkog rada i umetničkog stvaralaštva, uključujući slobodu objavljivanja i javnog predstavljanja naučnih rezultata i umetničkih dostignuća;

sloboda izbora metoda interpretacije nastavnih sadržaja;

sloboda izbora studijskih programa.

Autonomija

Član 6.

Autonomija univerziteta i drugih samostalnih visokoškolskih ustanova podrazumeva:

pravo na utvrđivanje studijskih programa;

pravo na utvrđivanje pravila studiranja i uslova upisa studenata;

pravo na uređenje unutrašnje organizacije;

pravo na donošenje statuta i izbor organa upravljanja i drugih organa, su skladu sa ovim zakonom;

pravo na izbor nastavnika i saradnika;

pravo na izdavanje javnih isprava;

pravo na raspolaganje finansijskim sredstvima, u skladu sa zakonom;

pravo na korišćenje imovine, u skladu sa zakonom;

pravo na odlučivanje o prihvatanju projekata i o međunarodnoj saradnji.

Nepovredivost akademskog prostora

Član 7.

Prostor visokoškolske ustanove nepovrediv je i u njega ne mogu ulaziti pripadnici organa nadležnog za unutrašnje poslove bez dozvole nadležnog organa te ustanove, osim u slučaju ugrožavanja opšte sigurnosti, života, telesnog integriteta, zdravlja ili imovine.

Pravo na visoko obrazovanje

Član 8.

Pravo na visoko obrazovanje imaju sva lica sa prethodno stečenim srednjim obrazovanjem, bez obzira na rasu, boju kože, pol, seksualnu orijentaciju, etničko, nacionalno ili socijalno poreklo, jezik, veroispovest, političko ili drugo mišljenje, status stečen rođenjem, postojanje senzornog ili motornog hendikepa ili imovinsko stanje.

Izuzetno, pod uslovima određenim statutom visokoškolske ustanove, pravo na visoko obrazovanje ima i lice bez stečenog srednjeg obrazovanja koje konkuriše za upis na studijske programe iz umetničkih oblasti.

Visokoškolska ustanova utvrđuje, u skladu sa zakonom, kriterijume na osnovu kojih se obavlja klasifikacija i izbor kandidata za upis (uspeh u prethodnom obrazovanju, vrsta prethodnog obrazovanja, posebna znanja, veštine ili sposobnosti i sl.).

Nacionalni savet za visoko obrazovanje

Član 9.

Nacionalni savet za visoko obrazovanje (u daljem tekstu: Nacionalni savet) obrazuje se radi obezbeđivanja razvoja i unapređenja kvaliteta visokog obrazovanja.

Sastav Nacionalnog saveta

Član 10.

Nacionalni savet ima 15 članova, koje bira Narodna skupština Republike Srbije (u daljem tekstu: Narodna skupština), i to:

deset članova iz reda redovnih profesora, vrhunskih naučnika, odnosno umetnika sa međunarodno priznatim radovima ili osvedočenim doprinosom nacionalnoj kulturi, vodeći računa o zastupljenosti obrazovno-naučnih, odnosno obrazovno-umetničkih polja, na predlog Konferencije univerziteta;

dva člana iz reda profesora strukovnih studija, na predlog Konferencije akademija strukovnih studija;

tri člana iz reda istaknutih ličnosti iz oblasti nauke, kulture, prosvete, umetnosti, odnosno privrede, na predlog Vlade Republike Srbije (u daljem tekstu: Vlada).

Konferencija univerziteta, odnosno Konferencija akademija strukovnih studija objavljuje javni poziv za prijavljivanje kandidata za članove Nacionalnog saveta.

Rok za prijavljivanje kandidata za članove Nacionalnog saveta jeste 20 dana od dana objavljivanja javnog poziva.

Lista prijavljenih kandidata stavlja se na uvid javnosti u roku od 10 dana od isteka roka za prijavljivanje kandidata.

Primedbe i predlozi u vezi sa prijavljenim kandidatima mogu se dostaviti u roku od 30 dana od dana stavljanja liste kandidata na uvid javnosti.

Konferencija univerzitetâ, odnosno Konferencija akademija strukovnih studija, upućuje konačan predlog od najviše 15, odnosno najviše tri kandidata Narodnoj skupštini u roku od 30 dana po isteku roka za dostavljanje primedaba i predloga.

Vlada upućuje Narodnoj skupštini predlog iz stava 1. tačka 3) ovog člana, u roku od 90 dana od dana objavljivanja javnih poziva iz stava 2. ovog člana,.

Član Nacionalnog saveta ne može biti lice izabrano, postavljeno ili imenovano na funkciju u državnom organu, organu teritorijalne autonomije ili lokalne samouprave, u organ političke stranke ili na dužnost organa poslovođenja visokoškolske ustanove.

Mandat članova Nacionalnog saveta traje četiri godine. Isto lice može biti izabrano za člana Nacionalnog saveta najviše dva puta.

Narodna skupština razrešava člana Nacionalnog saveta pre isteka mandata, i to:

na lični zahtev;

ako ne ispunjava dužnosti člana Nacionalnog saveta ili svojim postupcima povredi ugled te dužnosti, a na predlog Konferencije univerziteta, odnosno Konferencije akademija strukovnih studija, odnosno Vlade – za članove čiji izbor predlaže;

ukoliko nastupi uslov iz stava 7. ovog člana.

Nacionalni savet bira predsednika iz reda svojih članova.

Članovi Nacionalnog saveta imaju pravo na naknadu za rad u visini koju utvrdi Narodna skupština.

Nadležnost Nacionalnog saveta

Član 11.

Nacionalni savet:

prati razvoj visokog obrazovanja i njegovu usklađenost sa evropskim i međunarodnim standardima;

predlaže ministarstvu nadležnom za poslove visokog obrazovanja (u daljem tekstu: Ministarstvo) politiku visokog obrazovanja;

daje mišljenje o politici upisa na visokoškolske ustanove;

daje mišljenje u postupku donošenja propisa kojima se uređuju pitanja od značaja za delatnost visokog obrazovanja;

predlaže Vladi normative i standarde rada visokoškolskih ustanova, kao i materijalna sredstva za njihovo ostvarivanje, po pribavljenom mišljenju Konferencije univerziteta i Konferencije akademija strukovnih studija;

utvrđuje naučne, umetničke, odnosno stručne oblasti u okviru polja iz člana 27. ovog zakona, na predlog Konferencije univerzitetâ i Konferencije akademija strukovnih studija;

utvrđuje standarde za samovrednovanje i ocenjivanje kvaliteta visokoškolskih ustanova;

utvrđuje standarde i postupak za spoljašnju proveru kvaliteta visokoškolskih ustanova;

utvrđuje standarde za izdavanje dozvole za rad;

utvrđuje standarde i postupak za akreditaciju visokoškolskih ustanova;

utvrđuje standarde i postupak za akreditaciju studijskih programa;

odlučuje u drugom stepenu po žalbama u postupku akreditacije;

daje preporuke o bližim uslovima za izbor u zvanja nastavnika ;

utvrđuje listu stručnih, akademskih i naučnih naziva sa naznakom zvanja odgovarajućeg stepena studija iz odgovarajućih oblasti i skraćenice stručnih, akademskih i naučnih naziva;

obavlja i druge poslove, u skladu sa zakonom.

Akti iz tač. 6)-11) i tačke 14) ovog člana objavljuju se u „Službenom glasniku Republike Srbije“.

Rad Nacionalnog saveta

Član 12.

Rad Nacionalnog saveta je javan.

Nacionalni savet, za potrebe svog rada, može da obrazuje posebna radna tela.

Sredstva za rad Nacionalnog saveta i njegovih radnih tela obezbeđuju se u budžetu Republike.

Stručne, administrativno-tehničke i informatičke poslove za potrebe Nacionalnog saveta i njegovih radnih tela obavlja Ministarstvo. Nacionalni savet podnosi Narodnoj skupštini izveštaj o svom radu najmanje jedanput godišnje.

Nacionalni savet donosi poslovnik o radu.

Komisija za akreditaciju i proveru kvaliteta

Član 13.

Radi obavljanja poslova akreditacije, provere kvaliteta visokoškolskih ustanova i jedinica u njihovom sastavu i vrednovanja studijskih programa, Nacionalni savet obrazuje posebno radno telo – Komisiju za akreditaciju i proveru kvaliteta (u daljem tekstu: Komisija).

Komisija ima 15 članova, po tri iz svakog obrazovno – naučnog, odnosno obrazovno – umetničkog polja, iz različitih oblasti, iz člana 27. ovog zakona.

Članove Komisije bira Nacionalni savet iz reda istaknutih redovnih profesora, naučnika, umetnika i stručnjaka, na predlog Konferencije univerziteta.

U postupku utvrđivanja predloga iz stava 3. ovog člana, Konferencija univerziteta objavljuje javni poziv za prijavljivanje kandidata za članove Komisije.

Rok za prijavljivanje kandidata za članove Komisije jeste 15 dana od dana objavljivanja javnog poziva.

Lista prijavljenih kandidata stavlja se na uvid javnosti u roku od osam dana od isteka roka za prijavljivanje kandidata.

Primedbe i predlozi u vezi sa prijavljenim kanidatima mogu se dostaviti u roku od 30 dana od dana stavljanja liste prijavljenih kandidata na uvid javnosti.

Nakon razmatranja primedaba i predloga iz stava 7. ovog člana Konferencija univerziteta utvrđuje predlog od najviše po pet kandidata iz svakog obrazovno – naučnog, odnosno obrazovno – umetničkog polja, iz različitih oblasti, i upućuje ga Nacionalnom savetu u roku od 15 dana od isteka roka iz stava 7. ovog člana, uzimajući u obzir te primedbe i predloge.

Nacionalni savet bira članove Komisije u roku od 30 dana od dana prijema predloga iz stava 8. ovog člana.

Član Komisije ne može biti lice izabrano, postavljeno ili imenovano na funkciju u državnom organu, organu teritorijalne autonomije ili lokalne samouprave, u organ političke stranke ili na dužnost organa poslovođenja visokoškolske ustanove.

Mandat člana Komisije traje četiri godine. Isto lice može biti izabrano za člana Komisije najviše dva puta.

Nacionalni savet razrešava člana Komisije pre isteka mandata:

na lični zahtev;

ako nesavesno obavlja poslove u Komisiji ili svojim postupcima povredi ugled dužnosti koje obavlja, a na obrazloženi predlog Konferencije univerziteta;

ukoliko nastupi uslov iz stava 10. ovog člana.

Komisija radi na sednicama, u skladu sa poslovnikom koji donosi.

Komisija bira predsednika iz reda svojih članova.

Komisija najmanje jedanput godišnje podnosi Nacionalnom savetu izveštaj o svom radu, o čemu Nacionalni savet obaveštava javnost.

Rad Komisije finansira se iz ostvarenih prihoda od naknada za akreditaciju sa posebnog podračuna za ove namene.

Članovi Komisije imaju pravo za naknadu za rad u visini koju utvrdi Narodna skupština.

Nadležnost i rad Komisije

Član 14.

Komisija:

predlaže Nacionalnom savetu standarde za izdavanje dozvole za rad;

predlaže Nacionalnom savetu standarde i postupak za akreditaciju visokoškolskih ustanova;

predlaže Nacionalnom savetu standarde i postupak za akreditaciju studijskih programa;

predlaže Nacionalnom savetu standarde za samovrednovanje i ocenjivanje kvaliteta visokoškolskih ustanova;

predlaže Nacionalnom savetu standarde i postupak za spoljašnju proveru kvaliteta visokoškolskih ustanova;

pomaže i sarađuje sa visokoškolskim ustanovama i jedinicama u njihovom sastavu u obezbeđivanju i unapređenju njihovog kvaliteta ;

sprovodi postupak akreditacije ustanova i studijskih programa u oblasti visokog obrazovanja, odlučuje o zahtevu za akreditaciju i izdaje uverenje o akreditaciji na obrascu čiju sadržinu utvrđuje;

stara se o harmonizaciji standarda i procedura u oblasti akreditacije, u okviru evropskog prostora visokog obrazovanja;

daje mišljenje u postupku izdavanja dozvole za rad;

obavlja i druge poslove u skladu sa aktom o obrazovanju Komisije.

Za potrebe sprovođenja postupaka iz stava 1. tač. 7) i 9) ovog člana, Komisija obrazuje stručne timove i imenuje njihove članove (u daljem tekstu: recenzenti), koji razmatraju pojedinačne zahteve za sprovođenje postupaka, a čiji rad se finansira iz istih izvora kao i rad Komisije.

Komisija imenuje recenzente na osnovu javnog poziva, iz reda međunarodno priznatih domaćih i inostranih univerzitetskih nastavnika, naučnika, umetnika ili stručnjaka, a u slučaju da je reč o studijskom programu specifično nacionalnog karaktera – iz reda priznatih domaćih univerzitetskih nastavnika, naučnika, umetnika ili stručnjaka.

Recenzent Komisiji dostavlja svoj izveštaj u roku od 60 dana od dana prijema zahteva Komisije.

Komisija dostavlja Nacionalnom savetu konačan izveštaj koji je dostupan javnosti.

Komisija obezbeđuje zaštitu podataka o tome kojem od recenzenata je podnet zahtev iz stava 4. ovog člana.

Recenzenti imaju pravo na naknadu za rad u skladu sa aktom koji donosi Nacionalni savet.

U sprovođenju postupaka iz stava 1. tač. 7) i 9) ovog člana Komisija može koristiti usluge međunarodnih organizacija i asocijacija iz oblasti obezbeđivanja kvaliteta visokog obrazovanja, u skladu sa aktom koji donosi Nacionalni savet.

Obezbeđivanje kvaliteta visokoškolske ustanove

Član 15.

Samostalna visokoškolska ustanova, odnosno visokoškolska jedinica u njenom sastavu, svojim statutom, odnosno opštim aktom definiše tela i postupke vezane za praćenje, obezbeđivanje, unapređenje i razvoj kvaliteta studijskih programa, nastave i uslova rada.

Provera ispunjenja obaveza samostalne visokoškolske ustanove i visokoškolske jedinice u njihovom sastavu, u pogledu kvaliteta vrši se u skladu sa pravilnikom koji, na predlog Nacionalnog saveta, donosi ministar nadležan za poslove visokog obrazovanja (u daljem tekstu: ministar).

U postupku provere kvaliteta razmatra se i ocena studenata o studijskim programima.

Komisija obavlja proveru ispunjavanja obaveza samostalne visokoškolske ustanove i visokoškolske jedinice u njenom sastavu u vezi sa kvalitetom prema godišnjem planu poslova, po posebnom nalogu Nacionalnog saveta, na zahtev samostalne visokoškolske ustanove ili ministra.

Komisija dostavlja izveštaj o izvršenoj proveri ispunjavanja obaveza samostalne visokoškolske ustanove i visokoškolske jedinice u njenom sastavu u vezi sa kvalitetom Nacionalnom savetu, ministru i samostalnoj visokoškolskoj ustanovi.

Samostalna visokoškolska ustanova iz stava 5. ovog člana može u roku od 15 dana od dana dostavljanja izveštaja o izvršenoj proveri dostaviti Nacionalnom savetu primedbe na izveštaj.

Nacionalni savet utvrđuje ocenu ispunjenosti obaveza samostalne visokoškolske ustanove i visokoškolske jedinice u njenom sastavu u vezi sa kvalitetom, na osnovu izveštaja Komisije i dostavlja je samostalnoj visokoškolskoj ustanovi i ministru.

Rezultati provere ispunjenosti obaveze samostalne visokoškolske ustanove u vezi sa kvalitetom objavljuju se, u skladu sa aktom Nacionalnog saveta.

Akreditacija

Član 16.

Akreditacijom se utvrđuje da visokoškolska ustanova i studijski programi ispunjavaju standarde iz člana 11. tač. 10) i 11) ovog zakona i da imaju pravo na izdavanje javnih isprava u skladu sa ovim zakonom.

U postupku akreditacije visokoškolske ustanove utvrđuje se da li ustanova ispunjava i odgovarajuće uslove iz čl. 33 – 37. ovog zakona.

U postupku akreditacije magistarskog, odnosno doktorskog studijskog programa utvrđuje se i da li su ispunjeni uslovi za obavljanje naučno-istraživačkog, odnosno umetničkog rada, u skladu sa zakonom.

Postupak akreditacije sprovodi se u intervalima od najduže pet godina, a na zahtev visokoškolske ustanove.

U postupku akreditacije Komisija:

izdaje uverenje o akreditaciji visokoškolske ustanove, odnosno studijskog programa;

upućuje visokoškolskoj ustanovi akt upozorenja, kojim se ukazuje na nedostatke u pogledu ispunjenosti uslova, kvaliteta rada visokoškolske ustanove, odnosno studijskog programa, i ostavlja rok za otklanjanje navedenih nedostataka, s tim što po isteku tog roka odlučuje o zahtevu;

donosi rešenje kojim se odbija zahtev za akreditaciju.

U postupku odlučivanja o akreditaciji Komisija uzima u obzir rezultate vrednovanja kvaliteta iz člana 15. i rezultate samovrednovanja iz člana 17. ovog zakona.

Ako Komisija za akreditaciju donese rešenje kojim se odbija zahtev za akreditaciju osnivač, odnosno visokoškolska ustanova može u roku od 30 dana od dana prijema rešenja uložiti žalbu Nacionalnom savetu.

Protiv rešenja Nacionalnog saveta po žalbi iz stava 7. ovog člana, ne može se voditi upravni spor.

Osnivač, odnosno visokoškolska ustanova iz stava 7. ovog člana ima pravo da ponovi zahtev za akreditaciju po isteku roka od godinu dana od dana donošenja rešenja kojim se odbija zahtev za akreditaciju.

Samovrednovanje

Član 17.

Visokoškolska ustanova sprovodi postupak samovrednovanja i ocenjivanja kvaliteta svojih studijskih programa, nastave i uslova rada.

Samovrednovanje se sprovodi na način i po postupku propisanim opštim aktom visokoškolske ustanove.

Samovrednovanje se sprovodi u intervalima od najviše tri godine.

U postupku samovrednovanja razmatra se i ocena studenata.

Na zahtev Komisije, visokoškolska ustanova dostavlja informaciju o postupku i rezultatima samovrednovanja, kao i druge podatke od značaja za ocenu kvaliteta.

Konferencija univerzitetâ

Član 18.

Radi koordiniranja rada, utvrđivanja zajedničke politike, ostvarivanja zajedničkih interesa i obavljanja poslova utvrđenih zakonom, osniva se Konferencija univerzitetâ.

Članovi Konferencije univerzitetâ su svi akreditovani univerziteti.

Organizacija i rad Konferencije uređuju se statutom Konferencije.

Univerzitet u Konferenciji univerziteta predstavlja rektor.

Univerzitet iz stava 2. ovog člana ima pravo da na svakih 1.000 nastavnika i saradnika delegira još po jednog predstavnika u Konferenciju univerziteta.

Nadležnost Konferencije univerziteta

Član 19 .

Konferencija univerziteta:

razmatra pitanja od zajedničkog interesa za unapređivanje nastavno-naučne, odnosno nastavno-umetničke delatnosti na univerzitetu;

usaglašava stavove i koordinira aktivnosti univerziteta, posebno u oblasti upisne politike;

daje mišljenje o standardima za ocenu kvaliteta obrazovnog, naučnoistraživačkog, umetničkog i stručnog rada;

predlaže listu stručnih, akademskih i naučnih naziva iz odgovarajućih oblasti i skraćenica tih naziva;

predlaže mere radi unapređivanja materijalnog položaja univerziteta i standarda studenata;

razmatra i druga pitanja od zajedničkog interesa za univerzitete, u skladu sa ovim zakonom.

Konferencija akademija strukovnih studija

Član 20 .

Radi koordiniranja rada, utvrđivanja zajedničke politike, ostvarivanja zajedničkih interesa i obavljanja poslova utvrđenih zakonom, osniva se Konferencija akademija strukovnih studija.

Konferenciju akademija strukovnih studija čine akreditovane akademije strukovnih studija i visoke škole strukovnih studija.

Organizacija i rad Konferencije uređuje se statutom Konferencije.

Akademiju strukovnih studija i visoku školu u Konferenciji akademija strukovnih studija predstavlja predsednik, odnosno direktor.

Nadležnost Konferencije akademija strukovnih studija

Član 21 .

Konferencija akademija strukovnih studija:

razmatra pitanja od zajedničkog interesa za unapređivanje nastavno-stručne, odnosno nastavno-umetničke delatnosti na strukovnim studijama;

usaglašava stavove i koordinira aktivnosti akademija strukovnih studija i visokih škola strukovnih studija, posebno u oblasti upisne politike;

daje mišljenje o standardima za ocenu kvaliteta obrazovnog, istraživačkog, umetničkog i stručnog rada;

predlaže listu stručnih naziva iz odgovarajućih oblasti i skraćenica tih naziva;

predlaže mere radi unapređivanja materijalnog položaja akademija strukovnih studija, visokih škola strukovnih studija i standarda studenata;

razmatra i druga pitanja od zajedničkog interesa za akademije strukovnih studija i visoke škola strukovnih studija, u skladu sa ovim zakonom.

Studentske konferencije

Član 22.

Radi ostvarivanja zajedničkih interesa studenata kao partnera u procesu visokog obrazovanja osnivaju se Studentska konferencija univerziteta i Studentska konferencija akademija strukovnih studija.

Studentsku konferenciju univerzitetâ čine predstavnici studentskih parlamenata univerziteta .

Studentsku konferenciju akademija strukovnih studija čine predstavnici studentskih parlamenata akademija strukovnih studija.

Organizacija i rad konferencija iz stava 1.ovog člana uređuju se statutom konferencije.

Dva predstavnika koje odrede studentske konferencije mogu učestvovati, bez prava odlučivanja, u radu Nacionalnog saveta u pitanjima iz člana 11. tač. 7), 8) , 10) i 11) ovog zakona.

Studentske konferencije imaju pravo da daju mišljenje o pitanjima iz člana 11. tačka 6) ovog zakona.

Ministarstvo

Član 23.

Ministarstvo:

predlaže Vladi politiku visokog obrazovanja;

planira politiku upisa studenata na studije koje ostvaruju visokoškolske ustanove čiji je osnivač Republika, na predlog Nacionalnog saveta;

prati razvoj visokog obrazovanja;

izdaje dozvolu za rad visokoškolskih ustanova i odobrenje studijskih programa na predlog Komisije;

utvrđuje sadržaj diplome i dodatka diplomi;

raspodeljuje finansijska sredstava iz budžeta Republike namenjena visokoškolskim ustanovama i kontroliše njihovo korišćenje;

vrši upravni nadzor;

stara se o uključivanju visokoškolskih ustanova u proces priznavanja visokoškolskih kvalifikacija u Evropi;

obavlja i druge poslove, u skladu sa zakonom.

Studijski program

Član 24.

Studijski program je skup obaveznih i izbornih studijskih područja, odnosno predmeta, sa okvirnim sadržajem, čijim se savladavanjem obezbeđuju neophodna znanja i veštine za sticanje diplome odgovarajućeg nivoa i vrste studija.

Vrste i nivoi studija

Član 25.

Delatnost visokog obrazovanja ostvaruje se kroz akademske i strukovne studije na osnovu odobrenih, odnosno akreditovanih studijskih programa za sticanje visokog obrazovanja.

Na akademskim studijama izvodi se akademski studijski program, koji osposobljava studente za razvoj i primenu naučnih, stručnih i umetničkih dostignuća.

Na strukovnim studijama izvodi se strukovni studijski program, koji osposobljava studente za primenu znanja i veština potrebnih za uključivanje u radni proces.

Studije prvog stepena su:

osnovne akademske studije;

osnovne strukovne studije .

Studije drugog stepena su:

specijalističke strukovne studije;

specijalističke akademske studije;

magistarske akademske studije.

Studije trećeg stepena su doktorske akademske studije .

Studijski program za sticanje zajedničke diplome

Član 26.

Studijski program za sticanje zajedničke diplome jeste studijski program koji organizuju i izvode više visokoškolskih ustanova koje imaju dozvolu za rad za odgovarajući studijski program.

Studijski program iz stava 1. ovog člana može da se izvodi kada ga usvoje nadležni organi visokoškolskih ustanova koje ga organizuju.

Obrazovno – naučna i obrazovno-umetnička polja

Član 27.

Studijski programi se ostvaruju u okviru jednog ili više sledećih obrazovno-naučnih, odnosno obrazovno – umetničkih polja:

Prirodno-matematičke nauke;

Društveno-humanističke nauke;

Medicinske nauke;

Tehničko-tehnološke nauke;

Umetnost.

Odgovarajuće naučne i umetničke oblasti u okviru polja iz stava 1. ovog člana utvrđuje Nacionalni savet, na predlog Konferencije univerziteta i Konferencije akademija strukovnih studija.

Sadržaj studijskog programa

Član 28.

Studijskim programom utvrđuje se:

naziv i ciljevi studijskog programa;

vrsta studija i ishod procesa učenja;

stručni, akademski, odnosno naučni naziv;

uslovi za upis na studijski program;

lista obaveznih i izbornih studijskih područja, odnosno predmeta, sa okvirnim sadržajem;

način izvođenja studija i potrebno vreme za izvođenje pojedinih oblika studija;

bodovna vrednost svakog predmeta iskazana u skladu sa Evropskim sistemom prenosa bodova (u daljem tekstu: ESPB bodovi);

bodovna vrednost završnog rada na osnovnim, specijalističkim i magistarskim studijama, odnosno doktorske disertacije, iskazana u ESPB bodovima;

preduslovi za upis pojedinih predmeta ili grupe predmeta;

način izbora predmeta iz drugih studijskih programa;

uslovi za prelazak sa drugih studijskih programa u okviru istih ili srodnih oblasti studija;

druga pitanja od značaja za izvođenje studijskog programa.

Obim studija

Član 29.

Svaki predmet iz studijskog programa iskazuje se brojem ESPB bodova, a obim studija izražava se zbirom ESPB bodova.

Zbir od 60 ESPB bodova odgovara prosečnom ukupnom angažovanju studenta u obimu 40-časovne radne nedelje tokom jedne školske godine.

Ukupno angažovanje studenta sastoji se od aktivne nastave (predavanja, vežbe, praktikumi, seminari i dr.), samostalnog rada, kolokvijuma, ispita, izrade završnih radova i drugih vidova angažovanja.

Ukupan broj časova aktivne nastave ne može biti manji od 600 časova u toku školske godine.

Osnovne akademske studije imaju od 180 do 240 ESPB bodova.

Osnovne strukovne studije imaju 180 ESPB bodova.

Specijalističke strukovne studije imaju najmanje 60 ESPB bodova.

Specijalističke akademske studije imaju najmanje 60 ESPB bodova kada su prethodno završene osnovne akademske studije.

Magistarske studije imaju:

najmanje 60 ESPB bodova, kada je prethodno ostvaren obim osnovnih akademskih studija od 240 ESPB bodova,

najmanje 120 ESPB bodova kada je prethodno ostvaren obim osnovnih akademskih studija od 180 ESPB bodova.

Doktorske studije imaju:

najmanje 180 ESPB bodova, uz obavezno prethodno ostvareni obim studija od najmanje 300 ESPB bodova na osnovnim akademskim i magistarskim studijama;

najmanje 240 ESPB bodova, uz prethodno ostvareni obim studija od najmanje 240 ESPB bodova na osnovnim akademskim studijama.

Određeni akademski studijski programi mogu se organizovati integrisano u okviru osnovnih i magistarskih studija.

Akademski studijski programi iz medicinskih nauka mogu se organizovati integrisano u okviru osnovnih i magistarskih studija, sa ukupnim obimom od najviše 360 ESPB bodova.

Završni rad i disertacija

Član 30.

Studijskim programom osnovnih i specijalističkih studija može biti predviđen završni rad.

Studijski program magistarskih studija sadrži obavezu izrade završnog rada.

Doktorska disertacija je završni deo studijskog programa doktorskih studija, osim doktorata umetnosti koji je umetnički projekat.

Izuzetno, doktorat nauka može da stekne lice sa završenim studijama medicine i završenom specijalizacijom, na osnovu odbranjene disertacije zasnovane na radovima objavljenim u vrhunskim svetskim časopisima.

Broj bodova kojima se iskazuje završni rad, odnosno završni deo studijskog programa ulaze u ukupan broj bodova potrebnih za završetak studija.

Način i postupak pripreme i odbrane završnog rada, odnosno disertacije uređuje se opštim aktom visokoškolske ustanove.

Prenošenje ESPB bodova

Član 31.

Između različitih studijskih programa može se vršiti prenošenje ESPB bodova.

Kriterijumi i uslovi prenošenja ESPB bodova propisuju se opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove, odnosno sporazumom visokoškolskih ustanova.

Visokoškolske ustanove

Član 32.

Delatnost visokog obrazovanja obavljaju sledeće visokoškolske ustanove:

univerzitet;

fakultet, odnosno umetnička akademija, u sastavu univerziteta;

akademija strukovnih studija;

visoka škola;

visoka škola strukovnih studija.

Univerzitet, akademija strukovnih studija, visoka škola i visoka škola strukovnih studija su samostalne visokoškolske ustanove.

Pod nazivima ustanova iz stava 1. ovog člana mogu istupati u pravnom prometu samo visokoškolske ustanove koje imaju dozvolu za rad, u skladu sa ovim zakonom.

Visokoškolska ustanova obavlja delatnost visokog obrazovanja u sedištu.

Visokoškolska ustanova može izvoditi studijski program na daljinu, u skladu sa dozvolom za rad.

U okviru delatnosti visokog obrazovanja visokoškolska ustanova obavlja naučnoistraživačku, umetničkostvaralačku, ekspertskokonsultantsku i izdavačku delatnost, a može obavljati i druge poslove kojima se komercijalizuju rezultati naučnog, istraživačkog i umetničkog rada, pod uslovom da se tim poslovima ne ugrožava kvalitet nastave.

Samostalna visokoškolska ustanova može da organizuje smeštaj i ishranu studenata u skladu sa zakonom kojim se uređuje kolektivni smeštaj i ishrana studenata.

Na osnivanje i rad visokoškolskih ustanova primenjuju se propisi o javnim službama, ukoliko ovim zakonom nije drugačije uređeno.

Na visokoškolskoj ustanovi nije dozvoljeno političko, stranačko ili versko organizovanje i delovanje.

Univerzitet

Član 33.

Univerzitet je samostalna visokoškolska ustanova koja u obavljanju delatnosti objedinjuje obrazovni i naučnoistraživački, stručni, odnosno umetnički rad, kao komponente jedinstvenog procesa visokog obrazovanja.

Univerzitet može ostvarivati sve vrste i nivoe studija.

Visokoškolska ustanova ima status univerziteta ako ostvaruje akademske studijske programe na svim nivoima studija, u okviru najmanje tri polja i tri oblasti iz člana 27. ovog zakona.

Izuzetno, univerzitet se može osnovati u polju umetnosti, ako ima sva tri nivoa studija iz najmanje tri oblasti umetnosti.

Fakultet i umetnička akademija

Član 34.

Fakultet i umetnička akademija je visokoškolska ustanova, odnosno visokoškolska jedinica u sastavu univerziteta koja ostvaruje akademske studijske programe i razvija naučnoistraživački, stručni, odnosno umetnički rad u jednoj ili više oblasti.

Fakultet, odnosno umetnička akademija može ostvarivati i strukovne studijske programe.

Fakultet, odnosno umetnička akademija u pravnom prometu nastupa pod nazivom univerziteta u čijem je sastavu i pod svojim nazivom, u skladu sa statutom univerziteta.

Akademija strukovnih studija

Član 35.

Akademija strukovnih studija je samostalna visokoškolska ustanova koja u obavljanju delatnosti objedinjuje obrazovni, istraživački, stručni i umetnički rad, kao komponente jedinstvenog procesa visokog obrazovanja.

Akademija strukovnih studija može ostvarivati osnovne strukovne studije i specijalističke strukovne studije.

Visokoškolska ustanova ima status akademije strukovnih studija ako ostvaruje najmanje pet akreditovanih studijskih programa strukovnih studija iz najmanje tri polja iz člana 27. ovog zakona.

Visoka škola

Član 36.

Visoka škola je samostalna visokoškolska ustanova, koja ostvaruje akademske osnovne, specijalističke i magistarske studije iz jedne ili više oblasti iz člana 27. ovog zakona.

Visoka škola strukovnih studija

Član 37.

Visoka škola strukovnih studija je samostalna visokoškolska ustanova, koja ostvaruje osnovne strukovne i specijalističke strukovne studije iz jedne ili više oblasti iz člana 27. ovog zakona.

Naučni instituti i druge naučnoistraživačke ustanove

Član 38.

Radi unapređivanja naučnoistraživačkog rada, univerzitet u svom sastavu može imati naučne institute i druge naučnoistraživačke ustanove.

Institut ili druga naučnoistraživačka ustanova iz stava 1. ovog člana može ostvarivati deo akreditovanih studijskih programa magistarskih i doktorskih studija na univerzitetu.

Imovina

Član 39.

Nepokretnosti i druga sredstva obezbeđeni od strane Republike za osnivanje i rad visokoškolske ustanove u državnoj su svojini.

Nepokretnosti iz stava 1. ovog člana ne mogu se otuđivati bez saglasnosti osnivača.

Nepokretnosti i druga sredstva iz stava 1. ovog člana mogu se koristiti samo u funkciji obavljanja delatnosti utvrđenih ovim zakonom.

Nepokretnosti i druga imovina stečena na osnovu zaveštanja i poklona, svojina su visokoškolske ustanove koja je tu imovinu stekla.

Visokoškolska ustanova samostalno upravlja zadužbinama, fondacijama, odnosno fondovima koji su joj povereni, u skladu sa zakonom.

Osnivanje

Član 40.

Samostalnu visokoškolsku ustanovu mogu osnovati Republika, pravno i fizičko lice, u skladu sa zakonom.

Kada je osnivač visokoškolske ustanove Republika, odluku o osnivanju donosi Vlada.

Dozvola za rad

Član 41.

Visokoškolska ustanova može početi sa radom i obavljati delatnost po dobijanju dozvole za rad.

Dozvolu za rad izdaje Ministarstvo, na zahtev visokoškolske ustanove.

Uz zahtev iz stava 2. ovog člana visokoškolska ustanova dostavlja osnivački akt i dokaze o ispunjenosti uslova za dobijanje dozvole za rad i akreditaciju studijskih programa.

U roku od 30 dana od dana prijema zahteva Ministarstvo upućuje zahtev sa dokumentacijom Komisiji, radi davanja mišljenja.

Komisija daje mišljenje o zahtevu, u roku od tri meseca od dana prijema zahteva.

Ministarstvo rešava o zahtevu najkasnije u roku od 30 dana od dana isteka roka iz stava 5. ovog člana.

Ministarstvo izdaje dozvolu za rad visokoškolskoj ustanovi ako Komisija da pozitivno mišljenje o:

1) sadržaju, kvalitetu i obimu studijskih programa za akademske, odnosno strukovne studije;

2) potrebnom broju nastavnog i drugog osoblja s odgovarajućom naučnim i stručnim kvalifikacijama;

3) osiguranom odgovarajućem prostoru i opremi, u skladu s brojem studenata koje visokoškolska ustanova namerava da upiše i potrebnim kvalitetom studiranja.

Potreban broj nastavnika iz stava 7. tačka 2) ovog člana je najmanje 60% nastavnika u radnom odnosu sa punim radnim vremenom od ukupog broja predmeta na studijskom programu za koji se traži dozvola za rad.

Izuzetak su studijski programi u polju umetnosti gde taj broj ne može biti manji od 50%.

Od ukupnog broja nastavnika potrebnih za obavljanje nastave po godinama studija za stdijski program za koji se traži dozvola za rad, akademije strukovnih studija i visoke škole strukovnih studija, izuzev u polju umetnosti, moraju da imaju najmanje 50% nastavnika sa stečenim naučnim nazivom doktora nauka.

Svake školske godine, tokom prvog ostvarivanja studijskog programa vrši se spoljašnja provera obavljanja delatnosti visokoškolske ustanove. U dozvoli za rad se navode odobreni studijski programi, broj studenata za koji je studijski program odobren, broj nastavnika sa punim radnim vremenom, kao i objekti u kojima se obavlja delatnost.

U dozvoli za rad se navodi da li je studijski program odobren i za izvođenje studija na daljinu, kao i maksimalan broj studenata koji na taj način može da studira.

U dozvoli za rad se navodi da li je visokoškolskoj ustanovi odobreno obavljanje delatnosti izvan sedišta.

Rešenje o odbijanju zahteva za izdavanje dozvole za rad konačno je u upravnom postupku.

Sadržaj dozvole za rad propisuje ministar.

Visokoškolska ustanova za čije osnivanje se ne obezbeđuju sredstva iz budžeta Republike dužna je da uz zahtev iz stava 2. ovog člana dostavi i bankarsku garanciju za nastavljanje i završetak studija u slučaju prestanka rada ustanove ili prestanka izvođenja određenog studijskog programa, prema planiranom broju studenata.

Izmena, dopuna i oduzimanje dozvole za rad

Član 42.

Visokoškolska ustanova koja ima dozvolu za rad podnosi zahtev za dopunu dozvole za nov studijski program.

Izmene i dopune odobrenog, odnosno akreditovanog studijskog programa koje visokoškolska ustanova vrši radi njegovog usklađivanja sa organizacijom rada i dostignućima nauke i umetnosti ne smatraju se novim studijskim programom.

Visokoškolskoj ustanovi koja ne dobije akreditaciju, dozvola za rad važi još godinu dana, bez prava upisa studenata.

Visokoškolskoj ustanovi iz stava 3. ovog člana posle godinu dana se oduzima dozvola za rad.

Visokoškolskoj ustanovi oduzima se dozvola za rad i kada joj se zabrani rad, u skladu sa zakonom.

Visokoškolskoj ustanovi koja ne dobije akreditaciju za neki studijski program, dozvola za rad za taj studijski program važi još godinu dana, ali gubi pravo na upis novih studenata na taj studijski program.

Visokoškolskoj ustanovi iz stava 6. ovog člana koja u propisanom roku ne dobije akreditaciju za taj studijski program izmeniće se dozvola za rad.

Rešenje o odbijanju zahteva za dopunu dozvole za rad, kao i rešenje o izmeni, odnosno oduzimanju dozvole za rad, konačno je u upravnom postupku.

U slučaju prestanka rada visokoškolske ustanove zbog oduzimanja dozvole za rad ili drugog razloga, ministar će, na predlog Nacionalnog saveta, doneti akt kojim se obezbeđuje završetak studija studentima te visokoškolske ustanove.

Promena naziva, sedišta i statusne promene

Član 43.

Samostalna visokoškolska ustanova može vršiti promenu naziva, sedišta i statusne promene, u skladu sa zakonom.

Za samostalne visokoškolske ustanove čiji je osnivač Republika odluku o promeni iz stava 1. ovog člana donosi Vlada.

U postupku donošenja odluke iz stava 2. ovog člana, pribavlja se mišljenje organa upravljanja svih visokoškolskih ustanova na koje se promena odnosi i saglasnost Nacionalnog saveta.

U slučaju promene iz stava 1. ovog člana, sprovodi se postupak za izdavanje nove dozvole za rad.

Registar

Član 44 .

Ministarstvo vodi evidenciju (u daljem tekstu: registar):

visokoškolskih ustanova;

studijskih programa;

nastavnika, saradnika i ostalih zaposlenih.

U registar se unose i drugi podaci od značaja za razvoj sistema visokog obrazovanja i za uključivanje u evropski prostor visokog obrazovanja.

Sadržaj i način vođenja registra propisuje ministar.

Ukidanje

Član 45 .

Ustanova se ukida pod uslovima i po postupku utvrđenim zakonom.

Odluku o ukidanju visokoškolske ustanove čiji je osnivač Republika donosi Vlada.

U postupku donošenja odluke iz stava 2. ovog člana, pribavlja se mišljenje organa upravljanja visokoškolske ustanove i saglasnost Nacionalnog saveta.

U odluci iz stava 2. ovog člana određuju se visokoškolske ustanove na kojima studenti imaju pravo da nastave započete studije.

Statut

Član 46 .

Statut je osnovni opšti akt visokoškolske ustanove kojim se uređuje organizacija ustanove, način rada, upravljanje i rukovođenje, kao i druga pitanja od značaja za obavljanje delatnosti i rad visokoškolske ustanove, u skladu sa zakonom.

Organizacija visokoškolske ustanove

Član 47 .

Organizacija visokoškolske ustanove uređuje se statutom, u skladu sa aktom o osnivanju i ovim zakonom.

Samostalna visokoškolska ustanova osniva visokoškolske jedinice kao oblike unutrašnje organizacije, u skladu sa statutom.

Aktom o osnivanju visokoškolske jedinice određuje se status visokoškolske jedinice u pogledu prava istupanja u pravnom prometu i poslovanju, raspolaganja materijalnim resursima, upravljanja, odlučivanja, i uređuju se druga pitanja od značaja za rad visokoškolske jedinice.

Akademija strukovnih studija ima u svom sastavu odeljenja i odseke radi ostvarivanja studijskih programa iz srodnih disciplina, istraživanja i umetničkog rada, kao i efikasnijeg korišćenja resursa.

Univerzitet ima u svom sastavu fakultete, umetničke akademije i druge visokoškolske jedinice radi ostvarivanja studijskih programa iz srodnih disciplina, naučnih istraživanja i umetničkog rada, kao i efikasnijeg korišćenja resursa.

Univerzitet može imati u svom sastavu fakultete, umetničke akademije i druge visokoškolske jedinice sa svojstvom pravnog lica.

Fakultet, odnosno umetnička akademija ima svojstvo pravnog lica ako ostvaruje najmanje tri odobrena, odnosno akreditovana studijska programa.

Odluku o statusnoj promeni, promeni naziva i sedišta visokoškolske jedinice u sastavu univerziteta sa svojstvom pravnog lica donosi organ upravljanja univerziteta dvotrećinskom većinom.

Visokoškolska ustanova može osnovati visokoškolsku jedinicu bez svojstva pravnog lica izvan svog sedišta, u postupku iz člana 16. ovog zakona.

Fakultet, odnosno umetnička akademija, kao i druge visokoškolske jedinice sa svojstvom pravnog lica uređuju unutrašnju organizaciju i upravljanje svojim statutom, u skladu sa statutom univerziteta.

Univerzitet daje saglasnost na statut visokoškolske jedinice u svom sastavu.

Integrativna funkcija univerziteta i drugih samostalnihvisokoškolskih ustanova

Član 48.

Statutom visokoškolske ustanove, aktom o osnivanju visokoškolske jedinice i opštim aktima visokoškolske jedinice utvrđuju se ovlašćenja i način upravljanja koji obezbeđuju jedinstvenu i usklađenu delatnost visokoškolske ustanove.

Univerzitet integriše funkcije svih ustanova i jedinica u svom sastavu, a posebno fakulteta, tako što sprovodi jedinstvenu politiku čiji je cilj stalno unapređenje kvaliteta nastave, usavršavanje naučnoistraživačkog rada i umetničkog stvaralaštva.

Radi ostvarenja ciljeva iz stava 2. ovog člana, univerzitet, odnosno akademija strukovnih studija, posebno ima nadležnosti u sledećim oblastima:

1) utvrđivanje jedninstvenih standarda rada službi i servisa i jedinstvenih standarda za formiranje baze podataka svih jedinica;

2) strateško planiranje;

3) donošenje studijskih programa;

4) obezbeđenje i kontrola kvaliteta;

5) politika upisa;

6) izbor u zvanja nastavnika;

7) izdavanje diploma i dodatka diplomi;

8) međunarodna saradnja;

9) planiranje investicija;

10) planiranje politike zapošljavanja i angažovanja nastavnika i saradnika;

11)formiranje i razvoj jedinstvenog informacionog sistema;

12) obrazovanje tokom čitavog života.

Visokoškolska jedinica ima pravo predlaganja u vezi sa pitanjima iz stava 3. ovog člana, na način uređen statutom univerziteta.

Član 49 .

Univerzitet obavlja naučnoistraživački i umetnički rad u cilju razvoja nauke i stvaralaštva, unapređivanja delatnosti visokog obrazovanja, odnosno unapređivanja kvaliteta nastave, usavršavanja naučnog i umetničkog podmlatka, uvođenja studenata u naučnoistraživački odnosno umetnički rad, kao i stvaranja materijalnih uslova za rad i razvoj univerziteta.

Naučni rad na univerzitetu ostvaruje se kroz osnovna, primenjena i razvojna istraživanja, a umetnički rad kroz umetničke projekte.

Naučnoistraživački, odnosno umetnički rad obavlja se i organizuje u skladu sa zakonom i opštim aktom ustanove.

U cilju komercijalizacije rezultata naučnoistraživačkog ili umetničkog rada univerzitet, odnosno druga visokoškolska ustanova može biti osnivač centra za transfer tehnologije, inovacionog centra, poslovno-tehnološkog parka i drugih organizacionih jedinica, u skladu sa zakonom.

Organi visokoškolske ustanove

Član 50 .

Organi visokoškolske ustanove uređuju se statutom ustanove, u skladu sa zakonom i osnivačkim aktom.

Visokoškolska ustanova ima organ upravljanja, organ poslovođenja, stručne organe i studentski parlament.

Organ upravljanja

Član 51

Organ upravljanja visokoškolske ustanove je savet.

Broj članova saveta je neparan.

Broj članova, postupak izbora i razrešenja članova saveta, način rada saveta i odlučivanja uređuje se statutom visokoškolske ustanove.

Mandat članova saveta traje tri godine.

Član saveta može biti član organa upravljanja samo jedne visokoškolske ustanove.

Sastav saveta visokoškolske ustanove

Član 52

Broj članova saveta visokoškolske ustanove je najmanje 17, u skladu sa statutom visokoškolske ustanove.

Savet visokoškolske ustanove iz stava 1. ovog člana čine predstavnici ustanove, studenata i osnivača.

Od ukupnog broja članova saveta iz stava 1. ovog člana, predstavnici visokoškolske ustanove čine dve trećine, zaokruženo na najbliži neparan broj, dok su predstavnici studenata i predstavnici osnivača zastupljeni sa jednakim brojem članova do punog sastava.

Kada je osnivač Republika predstavnike osnivača imenuje Vlada, iz reda istaknutih ličnosti iz oblasti nauke, kulture, prosvete, umetnosti i privrede.

Predsednik saveta se bira iz reda predstavnika visokoškolske ustanove.

Član saveta iz stava 4. ovog člana ne može biti lice zaposleno u toj visokoškolskoj ustanovi ili u organu uprave nadležnom za oblast obrazovanja, odnosno nauke, lice izabrano, postavljeno ili imenovano na funkciju u državnom organu, organu teritorijalne autonomije ili lokalne samouprave, ili izabrano u organ političke stranke.

Nadležnost saveta

Član 53 .

Savet:

donosi statut, na predlog stručnog organa;

bira i razrešava organ poslovođenja;

donosi finansijski plan, na predlog stručnog organa;

usvaja izveštaj o poslovanju i godišnji obračun, na predlog stručnog organa;

usvaja plan korišćenja sredstava za investicije, na predlog stručnog organa;

daje saglasnost na odluke o upravljanju imovinom visokoškolske ustanove;

daje saglasnost na raspodelu finansijskih sredstava;

donosi odluku o visini školarine, na predlog stručnog organa;

podnosi osnivaču izveštaj o poslovanju najmanje jedanput godišnje;

donosi opšti akt o disciplinskoj odgovornosti studenata;

vrši izbor eksternog revizora finansijskog poslovanja visokoškolske ustanove;

obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom i statutom.

O pitanjima iz stava 1. ovog člana savet odlučuje većinom glasova ukupnog broja članova saveta.

Statutom visokoškolske ustanove određuje se stručni organ koji utvrđuje predloge iz stava 1. ovog člana.

Predloge iz stava 1. ovog člana za univerzitet utvrđuje Senat, a za fakultet, odnosno umetničku akademiju nastavno-naučno, odnosno nastavno-umetničko veće.

Organ poslovođenja

Član 54 .

Organ poslovođenja univerziteta je rektor, fakulteta – dekan, akademije strukovnih studija – predsednik, visoke škole i visoke škole strukovnih studija – direktor. Organ poslovođenja se bira iz reda nastavnika visokoškolske ustanove koji su u radnom odnosu sa punim radnim vremenom, a izabrani su na neodređeno vreme. Organ poslovođenja bira se na tri godine sa mogućnošću jednog ponovnog izbora.

Bliži uslovi, kao i način i postupak izbora i razrešenja, nadležnost i odgovornost organa iz stava 1. ovog člana, uređuju se statutom visokoškolske ustanove.

Organ poslovođenja ne može biti lice koje je pravnosnažnom presudom osuđeno za krivično delo protiv polne slobode, falsifikovanja javne isprave koju izdaje visokoškolska ustanova ili primanja mita u obavljanju poslova u visokoškolskoj ustanovi, odnosno koje je pravnosnažnom presudom osuđeno na kaznu zatvora za drugo krivično delo, kao ni lice koje je prekršilo kodeks profesionalne etike.

Stručni organi

Član 55 .

Stručni organ visokoškolske ustanove odlučuje o pitanjima od interesa za realizaciju nastave, naučnog, istraživačkog i umetničkog rada.

Pri raspravljanju, odnosno odlučivanju o pitanjima koja se odnose na osiguranje kvaliteta nastave, reformu studijskih programa, analizu efikasnosti studiranja i utvrđivanje broja ESPB bodova, u stručnim organima i njihovim telima učestvuju predstavnici studenata.

U stručnim organima iz stava 2. ovog člana studenti čine do 20% članova, a u njihovim telima čine 20% članova.

Stručni organ univerziteta je Senat, a stručni organ fakulteta, odnosno umetničke akademije je nastavno-naučno, odnosno nastavno-umetničko veće.

Statutom univerziteta, fakulteta, odnosno umetničke akademije mogu se predvideti i drugi stručni organi.

Sastav, delokrug, broj članova, način izbora, trajanje mandata, kao i način odlučivanja stručnih organa visokoškolske ustanove, uređuju se statutom visokoškolske ustanove.

Stručni organ samostalne visokoškolske ustanove donosi kodeks profesionalne etike, kojim se utvrđuju etička načela u visokom obrazovanju, objavljivanju naučnih rezultata, odnosu prema intelektualnoj svojini, odnosima između nastavnika i saradnika, drugih zaposlenih i studenata, postupcima u nastupanju visokoškolske ustanove i nastavnika, saradnika i studenata u pravnom prometu, kao i u odnosu prema javnosti i sredstvima javnog informisanja.

Studentski parlament

Član 56 .

Studentski parlament je organ visokoškolske ustanove i visokoškolske jedinice koja ima organ upravljanja i upisane studente.

Način izbora i broj članova studentskog parlamenta utvrđuje se opštim aktom visokoškolske ustanove.

Pravo da biraju i da budu birani za člana studentskog parlamenta imaju svi studenti visokoškolske ustanove odnosno visokoškolske jedinice upisani na studije u školskoj godini u kojoj se bira studentski parlament.

Mandat članova studentskog parlamenta traje godinu dana.

Izbor članova studentskog parlamenta održava se svake godine u aprilu, tajnim i neposrednim glasanjem.

U cilju ostvarivanja prava i zaštite interesa studenata, studentski parlament bira i razrešava predstavnike studenata u organima visokoškolske ustanove, odnosno visokoškolske jedinice, kao i u organima drugih ustanova u kojima su zastupljeni predstavnici studenata, u skladu sa statutom ustanove.

Izvori finansiranja

Član 57.

Visokoškolska ustanova stiče sredstva za obavljanje svoje delatnosti u skladu sa zakonom i statutom, iz sledećih izvora:

sredstava koja obezbeđuje osnivač;

školarine;

donacija, poklona i zaveštanja;

sredstava za finansiranje naučnoistraživačkog, umetničkog i stručnog rada;

projekata i ugovora u vezi sa realizacijom nastave, istraživanja i konsultantskih usluga;

naknada za komercijalne i druge usluge;

osnivačkih prava i iz ugovora sa trećim licima;

i drugih izvora, u skladu sa zakonom.

Sredstvima iz stava 1. ovog člana visokoškolska ustanova samostalno upravlja.

Sredstva iz stava 1. ovog člana može sticati i visokoškolska jedinica u skladu sa osnivačkim aktom i opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Sredstva iz stava 1. ovog člana iskazuju se i evidentiraju u skladu sa jedinstvenom budžetskom klasifikacijom.

Sredstva koja obezbeđuje osnivač

Član 58 .

Visokoškolska ustanova čiji je osnivač Republika stiče sredstva za sprovođenje odobrenih, odnosno akreditovanih studijskih programa u okviru svoje delatnosti na osnovu ugovora koji samostalna visokoškolska ustanova zaključuje sa Vladom, po prethodno pribavljenom mišljenju Ministarstva.

Sredstva za obavljanje delatnosti u toku jedne školske godine obezbeđuju se u skladu s programom rada visokoškolske ustanove.

Visokoškolska ustanova u sastavu univerziteta, u obavljanju svoje delatnosti sredstvima koja obezbeđuje osnivač, u pravnom prometu istupa na osnovu ovlašćenja iz statuta, u svoje ime a za račun univerziteta.

Organ upravljanja visokoškolske ustanove iz stava 1. ovog člana odgovara nadležnom ministarstvu za namensko i ekonomično trošenje sredstava dodeljenih iz budžeta.

Normative i standarde rada visokoškolskih ustanova iz stava 1. ovog člana, kao i materijalna sredstva za njihovo ostvarivanje, uključujući i sredstva za ostvarivanje funkcija univerziteta u okviru studijskih programa koji se izvode na visokoškolskim ustanovama i jedinicama, utvrđuje Vlada, na predlog Nacionalnog saveta i po pribavljenom mišljenju Konferencije univerziteta i Konferencije akademija strukovnih studija.

Sticanje sredstava od osnivača

Član 59.

Osnivač obezbeđuje sredstva visokoškolskoj ustanovi za:

materijalne troškove, tekuće i investiciono održavanje;

plate zaposlenih, u skladu sa zakonom i kolektivnim ugovorom;

opremu;

bibliotečki fond;

obavljanje naučnoistraživačkog, odnosno umetničkog rada koji je u funkciji podizanja kvaliteta nastave;

naučno i stručno usavršavanje zaposlenih;

podsticanje razvoja nastavnonaučnog i nastavno-umetničkog podmlatka;

rad sa darovitim studentima;

međunarodnu saradnju;

izvore informacija i informacione sisteme;

izdavačku delatnost;

rad studentskog parlamenta i vannastavnu delatnost studenata;

finansiranje opreme i uslova za studiranje studenata sa hendikepom;

druge namene, u skladu sa zakonom.

Sopstveni prihodi

Član 60 .

Sredstva koja visokoškolska ustanova, odnosno visokoškolska jedinica ostvari, izuzev sredstava koja obezbeđuje Republika, čine sopstveni prihod te visokoškolske ustanove, odnosno jedinice (školarina, pružanje usluga trećim licima, poklon, donacije, sponzorstvo i drugi izvori sticanja sredstava).

Sredstvima iz stava 1. ovog člana visokoškolska ustanova, odnosno visokoškolska jedinica sa svojstvom pravnog lica raspolaže u skladu sa zakonom i opštim aktom te visokoškolske ustanove, odnosno visokoškolske jedinice.

Sredstvima iz stava 1. ovog člana ostvarenim obavljanjem delatnosti visokoškolske jedinice bez svojstva pravnog lica, raspolaže ta jedinica u skladu sa zakonom i opštim aktom visokoškolske ustanove u čijem je sastavu.

Visokoškolske jedinice u sastavu univerziteta, kad raspolažu sredstvima iz stava 1. ovog člana, u pravnom prometu istupaju u svoje ime i za svoj račun u skladu sa zakonom, statutom univerziteta i sopstvenim statutom.

Visokoškolske jedinice u sastavu univerziteta iz sredstava iz stava 1. ovog člana izdvajaju deo za finansiranje zajedničkih poslova na nivou univerziteta.

Izdvajanje sredstava iz stava 5. ovog člana vrši se na osnovu planiranog obima i troškova aktivnosti koji se utvrđuju odlukom saveta univerziteta za tekuću školsku godinu.

Školarina

Član 61 .

Visokoškolska ustanova stiče sredstva iz školarine na osnovu odluke o visini školarine za studente koji plaćaju školarinu.

Merila za utvrđivanje visine školarine utvrđuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.

Visokoškolska ustanova je dužna da pre raspisivanja konkursa za upis novih studenata utvrdi visinu školarine za narednu školsku godinu za sve studijske programe.

Školarinom se utvrđuju troškovi studija za jednu školsku godinu, odnosno za sticanje 60 ESPB bodova.

Školarina obuhvata naknade za redovne usluge koje visokoškolska ustanova pruža studentu u okviru ostvarivanja studijskog programa.

Redovne usluge iz stava 5. ovog člana utvrđuju se odlukom univerziteta, odnosno druge samostalne visokoškolske ustanove.

Nastavno i nenastavno osoblje

Član 62 .

Nastavno osoblje visokoškolske ustanove čine lica koja ostvaruju nastavni, naučni, istraživački i umetnički rad.

Nastavno osoblje, u smislu ovog zakona, jesu: nastavnici, istraživači i saradnici.

Nenastavno osoblje visokoškolske ustanove čine lica koja obavljaju stručne, administrativne i tehničke poslove.

Lice koje je pravnosnažnom presudom osuđeno za krivično delo protiv polne slobode, falsifikovanja javne isprave koju izdaje visokoškolska ustanova ili primanja mita u obavljanju poslova u visokoškolskoj ustanovi, odnosno lice koje je povredilo kodeks profesionalne etike, ne može steći zvanje nastavnika, odnosno saradnika.

Ako lice iz stava 4. ovog člana ima stečeno zvanje, visokoškolska ustanova donosi odluku o zabrani obavljanja poslova nastavnika, odnosno saradnika.

Licu iz stava 5. ovog člana prestaje radni odnos u skladu sa zakonom.

Zvanja nastavnika

Član 63 .

Zvanja nastavnika visokoškolske ustanove jesu: predavač, profesor strukovnih studija, docent, vanredni profesor i redovni profesor.

Nastavnici u zvanju predavača ili profesora strukovnih studija mogu da izvode nastavu samo na strukovnim studijama.

Nastavnici u zvanju docenta, vanrednog i redovnog profesora mogu da izvode nastavu na svim vrstama studija.

Opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove mogu se utvrditi i druga zvanja nastavnika (nastavnik stranog jezika, veština i dr.) u skladu sa vrstom studija za koju je ustanova akreditovana.

Uslovi za izbor u zvanje nastavnika

Član 64.

U zvanje nastavnika može biti izabrano lice koje ima odgovarajući stručni, akademski, odnosno naučni naziv i sposobnost za nastavni rad.

U zvanje predavača može biti izabrano lice koje ima akademski naziv magistra ili stručni naziv specijaliste.

U zvanje profesora strukovnih studija može biti izabrano lice koje ima naučni naziv doktora nauka, odnosno doktora umetnosti.

U zvanje docenta može biti izabrano lice koje, pored uslova iz stava 3. ovog člana, ima i naučne, odnosno stručne radove objavljene u naučnim časopisima ili zbornicima, sa recenzijama.

U zvanje docenta iz polja umetnosti može biti izabrano i lice koje ima visoko obrazovanje prvog stepena i priznata umetnička dela.

U zvanje vanrednog profesora može biti izabrano lice koje pored uslova iz stava 4. ovog člana ima i više naučnih radova od značaja za razvoj nauke, odnosno umetnosti u užoj naučnoj, odnosno umetničkoj oblasti objavljenih u međunarodnim ili vodećim domaćim časopisima, sa recenzijama, originalno stručno ostvarenje (projekat, studiju, patent, originalni metod, novu sortu i sl.), odnosno rukovođenje ili učešće u naučnim projektima, objavljen udžbenik, monografiju, praktikum ili zbirku zadataka za užu naučnu, odnosno umetničku oblast za koju se bira i više radova saopštenih na međunarodnim ili domaćim naučnim skupovima.

U zvanje vanrednog profesora iz polja umetnosti može biti izabrano i lice koje ima visoko obrazovanje prvog stepena i umetnička dela koja predstavljaju samostalan doprinos umetnosti.

U zvanje redovnog profesora može biti izabrano lice koje pored uslova iz stava 6. ovog člana ima i veći broj naučnih radova koji utiču na razvoj naučne misli u užoj oblasti objavljenih u međunarodnim ili vodećim domaćim časopisima, sa recenzijama, veći broj naučnih radova i saopštenja iznetih na međunarodnim ili domaćim naučnim skupovima, objavljen udžbenik, monografiju ili originalno stručno ostvarenje.

U zvanje redovnog profesora iz polja umetnosti može biti izabrano i lice koje ima visoko obrazovanje prvog stepena i izuzetna umetnička dela koja su značajno uticala na razvoj kulture i umetnosti.

Bliži uslovi za izbor u zvanje nastavnika utvrđuju se opštim aktom visokoškolske ustanove, u skladu sa preporukama Nacionalnog saveta iz člana 11. stav 1. tačka 13) ovog zakona.

Zasnivanje radnog odnosa i sticanje zvanja nastavnika

Član 65 .

Visokoškolska ustanova raspisuje konkurs za zasnivanje radnog odnosa i sticanje zvanja nastavnika za uže oblasti utvrđene opštim aktom visokoškolske ustanove.

Univerzitet vrši izbor u sva zvanja nastavnika, na predlog fakulteta, odnosno druge visokoškolske jedinice, a akademija strukovnih studija za nastavnike u zvanju predavača i profesora strukovnih studija, na predlog odgovarajuće visokoškolske jedinice akademije strukovnih studija.

Visoka škola vrši izbor u sva zvanja nastavnika, a visoka škola strukovnih studija vrši izbor u zvanja predavača i profesora strukovnih studija.

Lice izabrano u zvanje predavača, docenta i vanrednog profesora, stiče zvanje i zasniva radni odnos na period u trajanju od pet godina.

Lice izabrano u zvanje profesora strukovnih studija i redovnog profesora stiče zvanje i zasniva radni odnos na neodređeno vreme.

Sa licem izabranim u zvanje nastavnika, ugovor o radu zaključuje organ poslovođenja visokoškolske ustanove iz stava 1. ovog člana.

Način i postupak zasnivanja radnog odnosa i sticanja zvanja nastavnika uređuju se opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Prilikom izbora u zvanja nastavnika, visokoškolska ustanova ceni sledeće elemente: ocenu o rezultatima naučnog, istraživačkog odnosno umetničkog rada, ocenu o angažovanju u razvoju nastave i razvoju drugih delatnosti visokoškolske ustanove, ocenu o rezultatima pedagoškog rada, kao i ocenu rezultata postignutih u obezbeđivanju naučno-nastavnog, odnosno umetničko-nastavnog podmlatka.

Ocena o rezultatima naučnoistraživačkog rada daje se na osnovu uslova iz člana 64. stav 10. ovog zakona.

Ocenu o rezultatima angažovanja u razvoju nastave i drugih delatnosti i ocenu o rezultatima postignutim u obezbeđivanju naučno-nastavnog, odnosno umetničko-nastavnog podmlatka daje visokoškolska jedinica u okviru koje nastavnik izvodi nastavu.

Pri ocenjivanju rezultata pedagoškog rada uzima se u obzir mišljenje studenata, u skladu sa opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Gostujući profesor

Član 66 .

Visokoškolska ustanova bez raspisivanja konkursa može da angažuje nastavnika iz druge samostalne visokoškolske ustanove van teritorije Republike Srbije, u zvanju gostujućeg profesora.

Izuzetno, u slučaju potrebe izvođenja nastave u polju umetnosti, gostujući profesor može biti i istaknuti umetnik.

Prava i obaveze lica koje je izabrano u zvanje iz stava 1. ovog člana uređuju se ugovorom o angažovanju za izvođenje nastave, pod uslovima i na način propisani opštim aktom visokoškolske ustanove.

Profesor emeritus

Član 67 .

Univerzitet može, na predlog fakulteta ili druge visokoškolske jedinice, dodeliti zvanje profesora emeritusa redovnom profesoru, penzionisanom posle stupanja na snagu ovog zakona, koji se posebno istakao svojim naučnim, odnosno umetničkim radom, stekao međunarodnu reputaciju i postigao rezultate u obezbeđivanju – nastavno- naučnog, odnosno nastavno-umetničkog podmlatka u oblasti za koju je izabran.

Profesor emeritus može učestvovati u izvođenju svih oblika nastave na akademskim studijama drugog i trećeg stepena, u užoj oblasti za koju je izabran.

Postupak i uslovi dodele zvanja i prava lica iz stava 1. ovog člana bliže se uređuju opštim aktom univerziteta.

Prava i obaveze lica koje je izabrano u zvanje iz stava 1. ovog člana uređuju se ugovorom o angažovanju za izvođenje nastave.Ukupan broj profesora emeritusa ne može biti veći od 3% od ukupnog broja nastavnika univerziteta.

Nastavnici stranih jezika i veština

Član 68 .

Nastavu stranih jezika, odnosno veština može, osim lica koje ima zvanje iz člana 63. st. 1, 2. i 3. ovog zakona, izvoditi i nastavnik stranog jezika, odnosno veština koji ima stečeno visoko obrazovanje prvog stepena, objavljene stručne radove u odgovarajućoj oblasti i sposobnost za nastavni rad.

Opštim aktom visokoškolske ustanove bliže se uređuju način izbora i vreme na koje se bira nastavnik stranog jezika, odnosno veština.

Zvanja istraživača

Član 69.

Lice izabrano u naučno zvanje na način i po postupku propisanim posebnim zakonom može da izvodi nastavu na doktorskim studijama, u skladu sa zakonom i opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Ukoliko lice iz stava 1. ovog člana nema zasnovan radni odnos u visokoškolskoj ustanovi na kojoj se program izvodi, ustanova sa njim zaključuje ugovor o angažovanju za izvođenje nastave.

Zvanja saradnika

Član 70.

Zvanja saradnika su: saradnik u nastavi i asistent.

Zvanja saradnika u izvođenju nastave u okviru studijskih programa stranih jezika su: lektor i viši lektor.

Opštim aktom visokoškolske ustanove propisuju se uslovi za izbor u zvanja saradnika iz stava 2. ovog člana.

Opštim aktom visokoškolske ustanove mogu se utvrditi i druga zvanja saradnika.

Saradnik u nastavi

Član 71.

Visokoškolska ustanova bira u zvanje saradnika u nastavi na studijama prvog stepena studenta magistarskih ili specijalističkih studija, koji je studije prvog stepena završio sa ukupnom prosečnom ocenom najmanje osam (8).

Za saradnika u nastavi iz umetničkog polja može biti izabrano lice koje ima visoko obrazovanje prvog stepena, ukupnu prosečnu ocenu najmanje osam (8) i najmanje devet (9) iz grupe predmeta za koju se bira, u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove, ukoliko u toj oblasti nisu predviđene magistarske studije.

Posebni uslovi za izbor u zvanje saradnika u nastavi utvrđuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.

Sa licem iz stava 1. ovog člana zaključuje se ugovor o radu na period od godinu dana, uz mogućnost produženja ugovora za još jednu godinu u toku trajanja studija, a najduže do kraja školske godine u kojoj se studije završavaju.

Sa licem iz stava 2. ovog člana ugovor o radu se zaključuje na period od godinu dana, uz mogućnost produžavanja ugovora za još jednu godinu.

Ugovor iz st. 4. i 5. ovog člana zaključuje organ poslovođenja visokoškolske ustanove.

Asistent

Član 72 .

Visokoškolska ustanova bira u zvanje asistenta studenta doktorskih studija koji je prethodne nivoe studija završio sa ukupnom prosečnom ocenom najmanje osam (8) i koji pokazuje smisao za nastavni rad.

Posebni uslovi za izbor u zvanje asistenta utvrđuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.

Izuzetno, za nastavu na kliničkim predmetima visokoškolska ustanova bira u zvanje asistenta lice sa završenom odgovarajućom zdravstvenom specijalizacijom.

Za asistenta iz umetničkog polja može biti izabrano lice koje ima akademski naziv magistra umetnosti i umetnička dela koja pokazuju smisao za samostalno umetničko stvaralaštvo, ukoliko u umetničkoj oblasti za koju se bira nisu predviđene doktorske studije.

Za asistenta iz umetničkog polja može biti izabrano lice koje je završilo akademske studije prvog stepena i ima umetnička dela koja pokazuju smisao za samostalno umetničko stvaralaštvo, ukoliko u umetničkoj oblasti za koju se bira nisu predviđene magistarske, odnosno doktorske studije.

Sa licem izabranim u zvanje asistenta zaključuje se ugovor o radu na period od tri godine, sa mogućnošću produženja za još tri godine.

Ugovor iz stava 6. ovog člana zaključuje organ poslovođenja visokoškolske ustanove.

Politika zapošljavanja na visokoškolskoj ustanovi

Član 73 .

Visokoškolska ustanova utvrđuje politiku zapošljavanja, polazeći od potrebe da se nastavni proces organizuje na kvalitetan, racionalan i efikasan način.

Nastavnici i saradnici, po pravilu, zasnivaju radni odnos sa punim radnim vremenom, u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove.

Nastavnici i saradnici koji izvode nastavu iz kliničkih predmeta ostvaruju radni odnos sa punim radnim vremenom podelom radnog vremena između visokoškolske ustanove i odgovarajuće zdravstvene ustanove.

Nastavnici i saradnici iz stava 3. ovog člana imaju status nastavnika i saradnika sa punim radnim vremenom na visokoškolskoj ustanovi.

Prava i obaveze zaposlenih

Član 74 .

U pogledu prava, obaveza i odgovornosti zaposlenih na visokoškolskoj ustanovi, primenjuje se zakon kojim se uređuje rad, ako ovim zakonom nije drugačije uređeno.

O pojedinačnim pravima, obavezama i odgovornostima zaposlenih na visokoškolskoj ustanovi odlučuje organ poslovođenja te ustanove.

O pojedinačnim pravima, obavezama i odgovornostima organa poslovođenja visokoškolske ustanove odlučuje organ upravljanja te ustanove.

Rad na drugim samostalnim visokoškolskim ustanovama

Član 75 .

Radi sprečavanja sukoba interesa, nastavnik, odnosno saradnik visokoškolske ustanove može zaključiti ugovor kojim se radno angažuje na drugoj visokoškolskoj ustanovi samo uz prethodno odobrenje stručnog organa visokoškolske ustanove u okviru koje ima zasnovan radni odnos.

Opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove uređuju se uslovi i postupak davanja saglasnosti za angažovanje nastavnika na drugoj visokoškolskoj ustanovi.

Plaćeno odsustvo

Član 76 .

Nastavniku posle pet godina rada provedenih u nastavi na visokoškolskoj ustanovi može se odobriti plaćeno odsustvo u trajanju do jedne školske godine radi stručnog, naučnog, odnosno umetničkog usavršavanja, u skladu sa statutom visokoškolske ustanove.

Mirovanje radnog odnosa i izbornog perioda

Član 77.

Nastavniku i saradniku koji se nalazi na odsluženju vojnog roka, porodiljskom odsustvu, odsustvu sa rada radi nege deteta, odsustvu sa rada radi posebne nege deteta ili druge osobe, ili bolovanju dužem od šest meseci, izborni period i radni odnos se produžava za to vreme.

Prestanak radnog odnosa nastavnika

Član 78.

Nastavniku prestaje radni odnos na kraju školske godine u kojoj je navršio 65 godina života i najmanje 15 godina staža osiguranja.

Nastavniku iz stava 1. ovog člana može biti produžen radni odnos do dve školske godine, pod uslovima i na način predviđen statutom univerziteta, odnosno druge samostalne visokoškolske ustanove.

Nastavnik kome je prestao radni odnos zbog odlaska u penziju zadržava zvanje koje je imao u trenutku penzionisanja.

Nastavnik iz stava 3. ovog člana može zadržati preuzete obaveze na magistarskim i doktorskim studijama kao mentor ili član komisija u postupku izrade i odbrane završnih radova, odnosno disertacija na tim studijama, najduže još dve školske godine.

Na osnovu odluke odgovarajućeg stručnog organa, nastavnik iz stava 3. ovog člana može izvoditi sve oblike nastave na magistarskim i doktorskim studijama i biti član komisija u postupku izrade i odbrane završnih radova, odnosno disertacija na tim studijama, najduže još dve školske godine.

Školska godina

Član 79.

Visokoškolska ustanova organizuje i izvodi studije u toku školske godine koja, po pravilu, počinje 1. oktobra i traje 12 kalendarskih meseci.

Školska godina može se deliti na:

dva semestra, od kojih svaki traje 15 nedelja;

tri trimestra, od kojih svaki traje 10 nedelja;

blokove, u ukupnom trajanju od 30 nedelja, čije se pojedinačno trajanje utvrđuje opštim aktom visokoškolske ustanove.

Nastava pojedinačnih predmeta se, po pravilu, organizuje i izvodi u toku jednog semestra, jednog trimestra ili jednog bloka, a najduže u toku dva semestra ili tri trimestra.

Jezik studija

Član 80.

Visokoškolska ustanova organizuje i izvodi studije na srpskom jeziku.

Visokoškolska ustanova može organizovati i izvoditi studije, odnosno pojedine delove studija, kao i organizovati izradu i odbranu doktorske disertacije, na jeziku nacionalne manjine i na stranom jeziku, u skladu sa statutom.

Visokoškolska ustanova može ostvarivati studijski program na jeziku nacionalne manjine i stranom jeziku ukoliko je takav program odobren, odnosno akreditovan.

Visokoškolska ustanova može za studente sa hendikepom organizovati i izvoditi studije, odnosno pojedine delove studija na gestovnom jeziku.

Organizacija studija

Član 81.

Obaveze visokoškolske ustanove u pogledu načina organizovanja i vremena održavanja oblika studija uređuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.

Visokoškolska ustanova dužna je da organizuje predavanja i druge oblike nastave za sve studente, izuzev kod ostvarivanja studijskog programa na daljinu.

Bliži uslovi i načini ostvarivanja studijskog programa na daljinu uređuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.

Visokoškolska ustanova je dužna da na odgovarajući način informiše studente o načinu, vremenu i mestu održavanja nastave, ciljevima, metodama i sadržajima nastave, o sadržajima, metodama, kriterijumima i merilima ispitivanja, o načinu obezbeđivanja javnosti na ispitu i načinu ostvarivanja uvida u rezultate, kao i o drugim pitanjima od značaja za studente.

Upis

Član 82 .

Na odobrene, odnosno akreditovane studijske programe koje organizuje visokoškolska ustanova mogu se upisati kandidati pod uslovima i na način uređen ovim zakonom i opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Strani državljanin može se upisati na studijske programe iz stava 1. ovog člana pod istim uslovima kao i domaći državljanin.

Lice se može upisati na studijske programe iz stava 1. ovog člana ako poznaje jezik na kome se izvodi nastava.

Uslovi, način i postupak provere znanja jezika iz stava 3. ovog člana uređuju se opštim aktom visokoškolske ustanove.

Lice koje se upiše na studijske programe iz stava 1. ovog člana stiče status studenta.

Student se upisuje u statusu studenta koji se finansira iz budžeta ili studenta koji se sâm finansira.

Konkurs

Član 83 .

Samostalna visokoškolska ustanova raspisuje konkurs za upis na studije (u daljem tekstu: konkurs).

Konkurs sadrži: broj studenata za određene programe studija, uslove za upis, merila za utvrđivanje redosleda kandidata, postupak sprovođenja konkursa, način i rokove za podnošenje žalbe na utvrđeni redosled, kao i visinu školarine koju plaćaju studenti čije se studiranje ne finansira iz budžeta.

Konkurs se objavljuje najkasnije pet meseci pre početka školske godine.

Broj studenata

Član 84 .

Samostalna visokoškolska ustanova utvrđuje broj studenata koji se upisuje na studijske programe koje organizuje, a koji ne može biti veći od broja utvrđenog u dozvoli za rad.

Utvrđivanje broja studenata iz stava 1. ovog člana vrši se na predlog jedinica u sastavu samostalne visokoškolske ustanove, u skladu sa statutom te ustanove.

Odluku o broju studenata za upis u prvu godinu studijskog programa koji se finansira iz budžeta, za visokoškolsku ustanovu čiji je osnivač Republika, donosi Vlada, po pribavljenom mišljenju visokoškolskih ustanova i Nacionalnog saveta, najkasnije dva meseca pre raspisivanja konkursa.

U narednim godinama studija broj studenata iz stava 3. ovog člana visokoškolska ustanova može povećati za najviše 20% u odnosu na prethodnu godinu, u skladu sa odlukom nadležnog organa visokoškolske ustanove.

Rangiranje i upis kandidata

Član 85 .

Kandidat za upis na studije prvog stepena polaže prijemni ispit ili ispit za proveru sklonosti i sposobnosti, u skladu sa opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Redosled kandidata za upis na studije prvog stepena utvrđuje se na osnovu opšteg uspeha postignutog u srednjem obrazovanju i rezultata postignutih na prijemnom ispitu, odnosno ispitu za proveru sklonosti i sposobnosti.

Kandidat koji ima položenu opštu maturu ne polaže prijemni ispit. Umesto prijemnog ispita ovom kandidatu vrednuju se rezultati opšte mature, u skladu sa opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Samostalna visokoškolska ustanova može kandidata sa položenom stručnom, odnosno umetničkom maturom, umesto prijemnog ispita, uputiti na polaganje određenih predmeta opšte mature.

Na osnovu kriterijuma iz konkursa, samostalna visokoškolska ustanova sačinjava rang listu prijavljenih kandidata.

Pravo upisa na studije prvog stepena stiče kandidat koji je na rang listi iz stava 5. ovog člana rangiran u okviru broja studenata iz člana 84. ovog zakona.

Student studija prvog stepena druge samostalne visokoškolske ustanove, lice koje ima stečeno visoko obrazovanje na studijama prvog stepena i lice kome je prestao status studenta u skladu sa ovim zakonom, može se upisati na studije prvog stepena, pod uslovima i na način propisan opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Pravo iz stava 7. ovog člana ostvaruje se na lični zahtev.

Na studije drugog i trećeg stepena kandidat se upisuje pod uslovima, na način i po postupku utvrđenom opštim aktom i konkursom samostalne visokoškolske ustanove.

Prava i obaveze studenata

Član 86 .

Student visokoškolske ustanove ima prava i obaveze utvrđene ovim zakonom i opštim aktom visokoškolske ustanove.

Student ima pravo:

na upis, kvalitetno školovanje i objektivno ocenjivanje;

na blagovremeno i tačno informisanje o svim pitanjima koja se odnose na studije;

na aktivno učestvovanje u donošenju odluka, u skladu sa zakonom;

na samoorganizovanje i izražavanje sopstvenog mišljenja;

na povlastice koje proizlaze iz statusa studenta;

na podjednako kvalitetne uslove studija za sve studente;

na obrazovanje na jeziku nacionalne manjine, u skladu sa zakonom;

na različitost i zaštitu od diskriminacije;

da bira i da bude biran u studentski parlament i druge organe visokoškolske ustanove.

Student je dužan da:

ispunjava nastavne i predispitne obaveze;

poštuje opšte akte ustanove;

poštuje prava zaposlenih i drugih studenata u visokoškolskoj ustanovi;

učestvuje u donošenju odluka u skladu sa zakonom.

Pravila studija

Član 87 .

Pri upisu svake školske godine student se opredeljuje za predmete iz studijskog programa.

Studijskim programom se propisuje koji su predmeti obavezni za određenu godinu studiranja.

Student koji se finansira iz budžeta opredeljuje se za onoliko predmeta koliko je potrebno da se ostvari najmanje 60 ESPB bodova.

Student koji se sâm finansira opredeljuje se, u skladu sa studijskim programom, za onoliko predmeta koliko je potrebno da se ostvari najmanje 37 ESPB bodova.

Student koji se sâm finansira plaća deo školarine obračunat prema predmetima za koje se opredelio.

Student ima obavezu da do kraja tekuće školske godine položi ispite iz svih predmete za koje se opredelio.

Polaganjem ispita student stiče određeni broj ESPB bodova u skladu sa studijskim programom.

Student koji ne položi ispit iz obaveznog predmeta do početka naredne školske godine, upisuje isti predmet.

Student koji ne položi izborni predmet, može ponovo upisati isti ili se opredeliti za drugi izborni predmet.

Studijskim programom može se usloviti opredeljivanje studenta za određeni predmet prethodno položenim ispitima iz jednog ili više predmeta utvrđenih studijskim programom.

Pravila studija bliže se uređuju opštim aktom visokoškolske ustanove.

Status studenta

Član 88.

Student koji se finansira iz budžeta i koji je u toku školske godine, u okviru upisanog studijskog programa, po položenim ispitima stekao 60 ESPB bodova, ima pravo da se i u narednoj školskoj godini finansira iz budžeta.

Student koji se finansira iz budžeta i koji u toku školske godine ostvari manje od 60 ESPB bodova, može nastaviti studije u statusu studenta koji sâm finansira studije.

Student koji se sâm finansira i koji u toku školske godine ostvari 60 ESPB bodova iz tekuće godine studijskog programa, može da se u narednoj školskoj godini finansira iz budžeta.

Pravo iz stava 3. ovog člana student ostvaruje ako se rangira u okviru ukupnog broja studenata čije se studije finansiraju iz budžeta, na način i po postupku utvrđenim opštim aktom visokoškolske ustanove.

Student koji se finansira iz budžeta može u tom statusu da ima upisan samo jedan odobren, odnosno akreditovan studijski program na istom nivou studija.

Ocenjivanje

Član 89.

Uspešnost studenta u savlađivanju pojedinog predmeta kontinuirano se prati tokom nastave i izražava se poenima.

Ispunjavanjem predispitnih obaveza i polaganjem ispita student može ostvariti najviše 100 poena.

Studijskim programom utvrđuje se srazmera poena stečenih u predispitnim obavezama i na ispitu.

Uspeh studenta na ispitu izražava se ocenom od 5 (nije položio) do 10 (odličan).

Visokoškolska ustanova može propisati i drugi, nenumerički način ocenjivanja, utvrđivanjem odnosa ovih ocena sa ocenama iz stava 4. ovog člana.

Opštim aktom visokoškolske ustanove bliže se uređuje način polaganja ispita i ocenjivanje na ispitu.

Ispiti

Član 90 .

Ispit je jedinstven i polaže se usmeno, pismeno, odnosno praktično.

Ispit se polaže u sedištu visokoškolske ustanove, odnosno u objektima navedenim u dozvoli za rad.

Odredba stava 2. ovog člana odnosi se i na izvođenje studijskog programa na daljinu.

Visokoškolska ustanova može organizovati polaganje ispita van sedišta, ako se radi o ispitu iz predmeta čiji karakter to zahteva.

Student polaže ispit neposredno po okončanju nastave iz tog predmeta.

Ispitni rokovi su: januarski, aprilski, junski i septembarski.

Izuzetno, za umetničke predmete u polju umetnosti može da se utvrdi jedan ispitni rok u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove.

Ukoliko student iz stava 5. ovog člana ne položi ispit, ima pravo da ispit polaže još jedanput, u toku iste školske godine.

Izuzetno, student kome je preostao jedan nepoloženi ispit iz studijskog programa upisane godine, ima pravo da taj ispit polaže u naknadnom ispitnom roku do početka naredne školske godine.

Student sa hendikepom ima pravo da polaže ispit na način prilagođen njegovim mogućnostima, u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove.

Prigovor

Član 91 .

Student ima pravo da nadležnom organu visokoškolske ustanove podnese prigovor na dobijenu ocenu, ako smatra da ispit nije obavljen u skladu sa zakonom i opštim aktom ustanove, u roku od 36 časova od dobijanja ocene.

Nadležni organ ustanove u roku od 24 časa od dobijanja prigovora, u skladu sa odredbama opšteg akta samostalne visokoškolske ustanove, razmatra prigovor i donosi odluku po prigovoru.

Ukoliko se usvoji prigovor studenta, student ponovo polaže ispit u roku od tri dana od dana prijema odluke iz stava 2. ovog člana.

Mirovanje prava i obaveza studenata

Član 92 .

Studentu se, na njegov zahtev, odobrava mirovanje prava i obaveza, u slučaju teže bolesti, upućivanja na stručnu praksu u trajanju od najmanje šest meseci, odsluženja i dosluženja vojnog roka, nege deteta do godinu dana života, održavanja trudnoće i u drugim slučajevima predviđenim opštim aktom visokoškolske ustanove.

Student koji je bio sprečen da polaže ispit zbog bolesti ili odsustva zbog stručnog usavršavanja u trajanju od najmanje tri meseca, može polagati ispit u prvom narednom roku, u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove.

Disciplinska odgovornost studenta

Član 93.

Student odgovara za povredu obaveze koja je u vreme izvršenja bila utvrđena opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove.

Za težu povredu obaveze studentu se može izreći i mera isključenja sa studija na visokoškolskoj ustanovi.

Disciplinski postupak ne može se pokrenuti po isteku tri meseca od dana saznanja za povredu obaveze i učinioca, a najkasnije šest meseci od dana kada je povreda učinjena.

Opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove utvrđuju se lakše i teže povrede obaveza studenata, disciplinski organi i disciplinski postupak za utvrđivanje odgovornosti studenta.

Prestanak statusa studenta

Član 94 .

Status studenta prestaje u slučaju:

ispisivanja sa studija;

završetka studija;

neupisivanja školske godine;

kad student ne završi studije do isteka roka koji se određuje u dvostrukom broju školskih godina potrebnih za realizaciju studijskog programa;

izricanja disciplinske mere isključenja sa studija na visokoškolskoj ustanovi.

Studentu se na lični zahtev može produžiti rok za završetak studija, u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove.

Stručni, akademski i naučni nazivi

Član 95 .

Lice koje završi osnovne akademske studije stiče stručni naziv sa naznakom zvanja prvoga stepena akademskih studija iz odgovarajuće oblasti.

Lice koje završi osnovne strukovne studije stiče stručni naziv sa naznakom zvanja prvoga stepena strukovnih studija iz odgovarajuće oblasti.

Lice koje završi specijalističke akademske studije stiče stručni naziv specijalista sa naznakom zvanja drugog stepena akademskih studija iz odgovarajuće oblasti.

Lice koje završi specijalističke strukovne studije stiče stručni naziv specijalista sa naznakom zvanja drugog stepena strukovnih studija iz odgovarajuće oblasti.

Lice koje završi magistarske akademske studije drugog stepena stiče akademski naziv magistar, sa naznakom oblasti.

Lice koje završi doktorske, odnosno akademske studije trećeg stepena stiče naučni naziv doktor nauka, odnosno doktor umetnosti, sa naznakom oblasti.

Listu zvanja iz odgovarajućih oblasti i skraćenice stručnih, akademskih i naučnih naziva utvrđuje Nacionalni savet, na predlog Konferencije univerziteta, odnosno Konferencije akademija strukovnih studija.

Skraćenica stručnog naziva se stavlja iza imena i prezimena, a skraćenica akademskog naziva se stavlja ispred imena i prezimena.

U međunarodnom prometu i u diplomi na engleskom jeziku, naziv koji je steklo lice iz stava 1. ovog člana je bachelor, naziv koji je steklo lice iz stava 2. ovog člana je bachelor (appl.), naziv koji je steklo lice iz stava 5. ovog člana je master, a naziv koji je steklo lice iz stava 6. ovog člana je Ph. D., odnosno odgovarajući naziv na jeziku na koji se diploma prevodi.

Član 96 .

Visokoškolska ustanova u okviru svoje delatnosti može realizovati programe obrazovanja tokom čitavog života van okvira studijskih programa za koje je dobila dozvolu za rad.

Uslovi, način i postupak realizacije programa iz stava 1. ovog člana uređuju se opštim aktom ustanove.

Licu koje je savladalo program iz stava 1. ovog člana, ustanova izdaje uverenje.

Lice upisano na program iz stava 1. ovog člana nema status studenta, u smislu ovog zakona.

Evidencija

Član 97 .

Visokoškolska ustanova vodi: matičnu knjigu studenata, evidenciju o izdatim diplomama i dodacima diploma i zapisnik o polaganju ispita.

Evidencija iz stava 1. ovog člana vodi se na srpskom jeziku, ćiriličnim pismom. Na teritoriji opštine u kojoj je u službenoj upotrebi i latinično pismo, evidencija se vodi i tim pismom. Tekst latiničnim pismom ispisuje se ispod teksta ćiriličnim pismom.

Kada se nastava ostvaruje na jeziku nacionalne manjine, evidencija iz stava 1. ovog člana vodi se na srpskom jeziku ćiriličnim pismom i na jeziku i pismu nacionalne manjine.

Matična knjiga studenata trajno se čuva.

Sadržaj i način vođenja evidencije propisuje ministar.

Zaštita podataka iz evidencije

Član 98.

Podaci upisani u evidenciju iz člana 97. ovog zakona prikupljaju se, obrađuju, čuvaju i koriste za potrebe obavljanja delatnosti visokoškolske ustanove i za potrebe Ministarstva za obavljanje zakonom utvrđenih poslova.

Podaci iz evidencije koriste se na način kojim se obezbeđuje zaštita identiteta studenata, u skladu sa zakonom.

Javne isprave

Član 99.

Na osnovu podataka iz evidencije visokoškolska ustanova izdaje javne isprave.

Javne isprave u smislu ovog zakona jesu: studentska knjižica (indeks), diploma o stečenom visokom obrazovanju i dodatak diplomi.

Visokoškolska ustanova izdaje javne isprave na srpskom jeziku ćiriličnim pismom. Na teritoriji opštine u kojoj je u službenoj upotrebi i latinično pismo, visokoškolska ustanova izdaje javne isprave i na tom pismu. Tekst latiničnim pismom ispisuje se ispod teksta ćiriličnim pismom.

Kada se nastava ostvaruje na jeziku nacionalne manjine, odnosno na nekom od svetskih jezika, javne isprave se izdaju na obrascu koji je štampan dvojezično na srpskom jeziku ćiriličnim pismom i na jeziku i pismu na kojem se izvodi nastava.

Na zahtev studenta samostalna visokoškolska ustanova izdaje javnu ispravu o savladanom delu studijskog programa, koja sadrži podatke o nivou, prirodi i sadržaju studija, kao i postignute rezultate.

Sadržaj javne isprave iz stava 2. ovog člana propisuje ministar.

Diploma i dodatak diplomi izdaju se i na engleskom jeziku.

Diploma se overava suvim žigom samostalne visokoškolske ustanove.

Dodatak diplomi obavezno se izdaje uz diplomu.

Opis sistema visokog obrazovanja u Republici u vreme stečenog obrazovanja navedenog u diplomi mora biti priložen dodatku diplome.

Diploma i dodatak diplomi

Član 100 .

Diplomu i dodatak diplomi potpisuju:

1) na univerzitetu – rektor i dekan odgovarajućeg fakulteta, odnosno akademije umetnosti u sastavu univerziteta;

2) na akademiji strukovnih studija – predsednik;

3) na visokoj školi i visokoj školi strukovnih studija – direktor.

Zajedničku diplomu i dodatak diplomi potpisuju ovlašćena lica visokoškolskih ustanova koje izvode studijski program za sticanje zajedničke diplome.

Oglašavanje ništavim

Član 101 .

Diploma, odnosno dodatak diplomi oglašavaju se ništavim:

1) ako su izdata od neovlašćene organizacije;

2) ako su potpisana od neovlašćenog lica;

3) ako imalac diplome nije ispunio sve ispitne obaveze na način i po postupku utvrđenim zakonom i studijskim programom visokoškolske ustanove.

Visokoškolska ustanova oglašava ništavom diplomu, odnosno dodatak diplomi iz razloga utvrđenih u stavu 1. tač. 2) i 3) ovog člana.

Visokoškolska ustanova oglašava ništavom diplomu o stečenom akademskom nazivu magistra, ako utvrdi da završni rad nije rezultat samostalnog rada kandidata.

Visokoškolska ustanova oglašava ništavom diplomu o stečenom naučnom nazivu doktora nauka, ako utvrdi da doktorska disertacija nije originalan naučni, odnosno umetnički rezultat rada kandidata.

Ministar, po službenoj dužnosti, oglašava ništavom diplomu, odnosno dodatak diplomi iz razloga utvrđenih u stavu 1. tačka 1) ovog člana.

Izdavanje nove javne isprave

Član 102 .

Visokoškolska ustanova izdaje novu javnu ispravu posle proglašenja originala javne isprave nevažećim u “Službenom glasniku Republike Srbije“, na osnovu podataka iz evidencije koju vodi.

Javna isprava iz stava 1. ovog člana ima značaj originalne javne isprave.

Na javnoj ispravi iz stava 1. ovog člana stavlja se naznaka da se radi o novoj javnoj ispravi koja je izdata posle proglašenja originalne javne isprave nevažećom.

Zamena javne isprave

Član 103 .

U slučaju kad su evidencija iz člana 97. ovog zakona i arhivska građa uništeni, lice koje nema javnu ispravu koju izdaje visokoškolska ustanova može opštinskom sudu na čijem području je sedište ili je bilo sedište visokoškolske ustanove podneti zahtev za utvrđivanje stečenog obrazovanja.

Zahtev sadrži dokaze na osnovu kojih može da se utvrdi da je to lice steklo odgovarajuće obrazovanje i potvrdu da je arhivska građa uništena ili nestala.

Potvrdu da je arhivska građa uništena ili nestala izdaje visokoškolska ustanova na kojoj je lice steklo obrazovanje ili druga ustanova koja je preuzela evidenciju, odnosno arhivsku građu, a ako takva ustanova ne postoji, potvrdu izdaje Ministarstvo.

Rešenje o utvrđivanju stečenog obrazovanja opštinski sud donosi u vanparničnom postupku.

Rešenje iz stava 4. ovog člana zamenjuje javnu ispravu koju izdaje visokoškolska ustanova.

Priznavanje stranih visokoškolskih isprava

Član 104.

Priznavanje strane visokoškolske isprave jeste postupak kojim se imaocu te isprave utvrđuje pravo na nastavak obrazovanja, odnosno pravo na zapošljavanje. 

Postupak priznavanja sprovodi se u skladu sa odredbama ovog zakona, ukoliko međunarodnim ugovorom nije predviđeno drugačije. 

U postupku priznavanja radi nastavka obrazovanja u sistemu visokog obrazovanja, imaocu strane visokoškolske isprave utvrđuje se pravo na nastavak započetog visokog obrazovanja, odnosno pravo na uključivanje u nivoe visokog obrazovanja. 

U postupku priznavanja radi zapošljavanja imaocu strane visokoškolske isprave utvrđuje se vrsta i nivo studija, kao i stručni, akademski, odnosno naučni naziv.

Priznavanje iz st. 3. i 4. ovog člana obavlja samostalna visokoškolska ustanova, na način i po postupku propisanim opštim aktom te ustanove.

Postupak priznavanja ne sprovodi se kada je javna isprava stečena na teritoriji SFRJ do 27. aprila 1992. godine.

Javna isprava iz stava 6. ovog člana proizvodi isto pravno dejstvo kao javna isprava izdata na teritoriji Republike.

U postupku priznavanja strane visokoškolske isprave iz st. 3. i 4. ovog člana uzima se u obzir sistem obrazovanja u zemlji u kojoj je stečena strana visokoškolska isprava, studijski program, uslovi upisa na studijski program, prava koja daje ta visokoškolska isprava u zemlji u kojoj je stečena i druge činjenice od značaja za priznavanje strane visokoškolske isprave. 

Ovlašćeni organ samostalne visokoškolske ustanove donosi rešenje po zahtevu za priznavanje iz st. 3. i 4. ovog člana.

Rešenje iz stava 9. ovog člana je konačno u upravnom postupku.

Vrednovanje stranih studijskih programa

Član 105 .

U postupku priznavanja iz člana 104. ovog zakona sprovodi se vrednovanje stranog studijskog programa, na osnovu vrste i nivoa postignutih znanja i veština.

Jednom izvršeno pozitivno vrednovanje određenog stranog studijskog programa važi za sve naredne slučajeve kada se radi o istom studijskom programu.

Vrednovanje iz stava 1. ovog člana vrši stručni organ samostalne visokoškolske ustanove, uzimajući u obzir podatke o stranoj visokoškolskoj ustanovi na kojoj se studijski program izvodi, a koje pribavlja Ministarstvo.

U postupku vrednovanja radi priznavanja domaće visokoškolske isprave u inostranstvu, podatke o samostalnoj visokoškolskoj ustanovi i sistemu obrazovanja daje Ministarstvo.

Član 106 .

Upravni nadzor nad radom visokoškolskih ustanova vrši Ministarstvo.

Inspekcijski nadzor vrše inspektori, odnosno druga ovlašćena lica (u daljem tekstu: inspektori).

Poslove inspektora može obavljati diplomirani pravnik, sa položenim stručnim ispitom za rad u organima državne uprave i najmanje tri godine radnog iskustva.

U vršenju inspekcijskog nadzora inspektor je ovlašćen da:

poništi upis studenata u prvu godinu studija preko broja studenata utvrđenog, u skladu sa članom 84. ovog zakona;

poništi upis studenata koji je obavljen suprotno odredbama ovog zakona;

privremeno zabraniobavljanje delatnosti visokog obrazovanja pravnom licu koje tu delatnost obavlja suprotno odredbama ovog zakona;

preduzima druge mere za koje je zakonom ili drugim propisom ovlašćen.

XVI. KAZNENE ODREDBE

Član 107.

Novčanom kaznom od 30.000 do 500.000 dinara kazniće se za prekršaj visokoškolska ustanova, ako:

obavlja delatnost van sedišta i van objekata u kojima se obavlja delatnost (član 32. stav 4 . i član 41 . st. 11. i 13);

ostvaruje studijski program koji nije naveden u dozvoli za rad (član 41. st. 11. i 12);

izvrši promenu naziva, sedišta i statusnu promenu suprotno odredbama ovog zakona (član 43. stav 1);

naplati školarinu veću od utvrđene u skladu ovim zakonom (član 61.);

posebno naplaćuje usluge studentima koje su obuhvaćene školarinom (član 61. stav 5);

primi u radni odnos nastavnika koji ne ispunjava uslove predviđene ovim zakonom, ili bez konkursa (čl. 63 – 66);

ne organizuje predavanja i druge oblike nastave, (član 81. stav 2);

upiše na studijski program kandidata koji se nije prijavio na konkurs ili suprotno konkursu (član 83);

upiše studente preko broja utvrđenog u skladu sa ovim zakonom (član 84);

ne vodi na propisan način ili neuredno vodi evidenciju i izdaje javne isprave koje po sadržini ne odgovaraju sadržini koju je utvrdio ministar (član 97. stav 5. i član 99. stav 6).

Novčanom kaznom od 10.000. do 30.000 dinara kazniće se odgovorno lice u visokoškolskoj ustanovi za prekršaj iz stava 1. ovog člana.

XVII. VISOKOŠKOLSKE USTANOVE ČIJI JE OSNIVAČ REPUBLIKA NA TERITORIJI AUTONOMNE POKRAJINE KOSOVO I METOHIJA

Član 108.

Do prestanka funkcionisanja privremenog pravnog sistema uspostavljenog na osnovu Rezolucije Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija br. 1244, na teritoriji Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija, nad visokoškolskim ustanovama čiji je osnivač Republika, Vlada ima sva prava i obaveze osnivača, u skladu sa ovim zakonom.

Nacionalni savet

Član 109.

Narodna skupština će u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona izabrati članove Nacionalnog saveta.

Do izbora članova Nacionalnog saveta njegove poslove obavljaće Republički savet za razvoj univerzitetskog obrazovanja, obrazovan prema Zakonu o univerzitetu („Službeni glasnik RS“, broj 21/02).

Do obrazovanja Konferencije akademija strukovnih studija članove Nacionalnog saveta iz člana 10. stav 1. tačka 2) ovog zakona zajednički predlažu više škole koje su dobile rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti do stupanja na snagu ovog zakona.

Predlagači članova Nacionalnog saveta iz člana 10. ovog zakona dužni su da dostave liste kandidata u roku od 120 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Ako predlagači ne dostave liste iz stava 4. ovog člana Narodna skupština imenuje članove Nacionalnog saveta iz reda propisane strukture.

Nacionalni savet utvrdiće standarde iz člana 11. ovog zakona u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Komisija za akreditaciju

Član 110.

Do obrazovanja Komisije iz člana 13. ovog zakona, a najkasnije do isteka roka od devet meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, njene poslove u postupku izdavanja dozvole za rad, vršiće Komisija za akreditaciju visokog obrazovanja, osnovana odlukom Republičkog saveta iz člana 109. stav 2. ovog zakona.

Konferencija akademija strukovnih studija

Član 111.

Do obrazovanja Konferencije akademija strukovnih studija poslove iz njene nadležnosti obavljaće telo koje čine direktori viših škola koje su dobile rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti do stupanja na snagu ovog zakona.

Naučne oblasti

Član 112.

Nacionalni savet će u roku od devet meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, utvrditi listu obrazovno – naučnih, obrazovno – umetničkih i stručnih oblasti, u okviru polja iz člana 27. ovog zakona.

Do utvrđivanja lista iz stava 1. ovog člana, odgovarajućim oblastima smatraju se oblasti utvrđene statutima visokoškolskih ustanova iz kojih se izdaju diplome, u skladu sa Zakonom o univerzitetu („Službeni glasnik RS“, broj 21/02).

Podzakonski akti

Član 113.

Ministar će u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona doneti podzakonske akte, u skladu sa ovim zakonom.

Lista zvanja

Član 114.

Lista zvanja iz člana 95. stav 7. ovog zakona utvrdiće se najkasnije u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Akreditacija i dozvola za rad

Član 115.

Postupak akreditacije i dobijanja dozvole za rad univerziteta, fakulteta, odnosno akademija umetnosti, koje su dobile rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti do stupanja na snagu ovog zakona sprovešće se najkasnije u roku od tri godine od dana obrazovanja Komisije za akreditaciju.

Univerziteti i fakulteti, odnosno akademije umetnosti u sastavu univerziteta koji su dobili rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti do stupanja na snagu ovog zakona smatraće se da imaju dozvolu za rad do okončanja postupka iz stava 1. ovog člana.

Fakulteti, odnosno akademije umetnosti van sastava univerziteta, a koji su dobili rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti do stupanja na snagu ovog zakona, smatraće se da imaju dozvolu za rad kao visoke škole do okončanja postupka iz stava 1. ovog člana.

Nastavni planovi i programi koje izvode visokoškolske ustanove iz ovog člana, smatraće se odobrenim, odnosno akreditovanim studijskim programima do okončanja postupka iz stava 1. ovog člana.

Univerziteti i fakulteti u sastavu univerziteta

Član 116.

Univerziteti fakulteti, odnosno akademije umetnosti usaglasiće svoju organizaciju i opšte akte sa ovim zakonom u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 117.

Univerzitet donosi akt o reorganizaciji univerziteta kojim usklađuje svoju organizaciju sa ovim zakonom, utvrđuje status ustanova sa svojstvom pravnog lica u svom sastavu iz člana 34, u vezi sa članom 47. stav 7. ovog zakona, odnosno osniva visokoškolske jedinice u svom sastavu bez svojstva pravnog lica, u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Akt o reorganizaciji iz stava 1. ovog člana donosi savet univerziteta, na predlog naučno-nastavnog, odnosno nastavno-umetničkog veća.

Ustanovama i jedinicama u sastavu univerziteta koje ne ispunjavaju uslove iz člana 47. stav 7. ovog zakona, prestaje status pravnog lica danom određenim aktom o reorganizaciji, a najkasnije u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Univerzitet iz stava 1. ovog člana, fakulteti, odnosno druge visokoškolske jedinice koje osniva univerzitet, preuzimaju prava i obaveze ustanova i organizacija iz stava 3. ovog člana, u skladu sa aktom o reorganizaciji.

Više škole

Član 118.

Više škole koje su dobile rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti do stupanja na snagu ovog zakona, nastavljaju sa radom, ali bez mogućnosti upisa novih studenata posle školske 2006/2007. godine.

Više škole iz stava 1. ovog člana dužne su da podnesu zahtev za izdavanje dozvole za rad u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Viša škola, koja dobije dozvolu za rad, nastavlja da radi kao visokoškolska ustanova, u skladu sa dozvolom za rad.

Viša škola koja ne dobije dozvolu za rad, prestaje sa radom u roku od dve godine od dana donošenja rešenja o odbijanju zahteva za izdavanje dozvole za rad.

Visokoškolska ustanova iz stava 3. ovog člana konstituisaće organe upravljanja, stručne organe, studentski parlament i izvršiće izbor organa poslovođenja u skladu sa ovim zakonom u roku od tri meseca od dana dobijanja dozvole za rad.

Do konstituisanja organa iz stava 5. ovog člana na rad visokoškolske ustanove primenjuju se propisi koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.

Organi visokoškolskih ustanova

Član 119.

Konstituisanje organa upravljanja, stručnih organa i studentskog parlamenta, kao i izbor organa poslovođenja univerziteta, odnosno fakulteta iz člana 117. ovog zakona, u skladu sa ovim zakonom, izvršiće se u roku od tri meseca od dana donošenja akta o reorganizaciji univerziteta.

Konstituisanjem organa upravljanja, stručnih organa i studentskog parlamenta, kao i izborom organa poslovođenja iz stava 1. ovog člana, prestaje mandat članovima organa upravljanja i stručnih organa konstituisanih po ranijim propisima, kao i mandat organa poslovođenja izabranih po ranijim propisima.

Organ poslovođenja visokoškolske ustanove imenuje komisiju za sprovođenje izbora za studentski parlament, koja utvrđuje postupak izbora u roku od dva meseca od dana donošenja akta o reorganizaciji univerziteta i sprovodi izbore.

Izbori u zvanja

Član 120.

Započeti izbori u zvanje nastavnika i saradnika prema propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona, okončaće se po tim propisima, u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Status nastavnika i saradnika viših škola

Član 121.

Nastavnici, izuzev profesora viših škola i saradnici izabrani po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona obavljaće poslove nastavnika, odnosno saradnika, do isteka vremena na koje su birani.

Profesor više škole koji ispunjava uslove za izbor u zvanje profesora strukovnih studija prema odredbama ovog zakona, smatra se da ima zvanje profesora strukovnih studija.

Profesor više škole koji ne ispunjava uslove za izbor u zvanje profesora strukovnih studija prema odredbama ovog zakona, a ima najmanje 15 godina radnog staža na poslovima nastavnika na dan stupanja na snagu ovog zakona, smatra se da ima zvanje profesora strukovnih studija.

Profesor više škole koji ne ispunjava uslove za izbor u zvanje profesora strukovnih studija prema odredbama ovog zakona, a nema najmanje 15 godina radnog staža na poslovima nastavnika na dan stupanja na snagu ovog zakona, smatra se da ima zvanje predavača.

Lica izabrana u zvanje asistenta pripravnika, odnosno asistenta, po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona imaju pravo da budu ponovo izabrana u isto zvanje na period u trajanju od tri godine.

Studenti

Član 122.

Studenti upisani na osnovne studije i na studije na višim školama do stupanja na snagu ovog zakona, mogu završiti ove studije po započetom nastavnom planu i programu, uslovima i pravilima studija, najduže za dve godine po isteku redovnog trajanja studija.

Studenti upisani na studije na više škole do stupanja na snagu ovog zakona, mogu završiti studije po započetom nastavnom planu i programu, uslovima i pravilima studija u roku od dve godine od dana donošenja rešenja o uskraćivanju dozvole za rad.

Studenti upisani na magistarske studije do stupanja na snagu ovog zakona imaju pravo da završe studije po započetom planu i programu, uslovima i pravilima studija, najduže za pet godina od stupanja na snagu ovog zakona.

Studenti upisani na doktorske studije, odnosno kandidati koji su prijavili doktorsku disertaciju do stupanja na snagu ovog zakona, imaju pravo da završe studije po započetom planu i programu, uslovima i pravilima studija, odnosno da steknu naučni stepen doktora nauka, najduže za pet godina od stupanja na snagu ovog zakona.

Studenti iz stava 1. ovog člana imaju pravo da nastave započete studije po studijskom programu koji je donet u skladu sa odredbama ovog zakona, na način i po postupku utvrđenim opštim aktom visokoškolske ustanove.

Pravila o finansiranju studija

Član 123.

Studenti koji se upisuju na visokoškolsku ustanovu posle stupanja na snagu ovog zakona i studenti iz člana 122. stav 5. ovog zakona imaju pravo da studiraju po uslovima i pravilima studija propisanim do stupanja na snagu ovog zakona, a koja se odnose na status studenta u pogledu finansiranja, do isteka dve školske godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Uvođenje ESPB bodova

Član 124.

U postupku uvođenja i primene ESPB bodova visokoškolska ustanova je dužna da prati rezultate postignute na ispitu, kao i druge odgovarajuće pokazatelje opterećenja studenata i da pribavi mišljenje studenata o efektivnom opterećenju u savlađivanju programskih sadržaja.

Na osnovu pokazatelja iz stava 1. ovog člana visokoškolska ustanova prilagođava vrednost bodova dodeljenih pojedinim predmetima.

Javne isprave

Član 125.

Licu koje je steklo ili stekne pravo na javnu ispravu prema propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona, visokoškolska ustanova izdaje javnu ispravu na obrascu propisanom do stupanja na snagu ovog zakona.

Na javne isprave iz stava 1. ovog člana primenjuju se odredbe čl. 101 – 103. ovog zakona.

Usklađivanje stečenih akademskih, stručnih, odnosno naučnih naziva

Član 126.

Lice koje je steklo, ili stekne odgovarajući akademski, stručni ili naučni naziv (u daljem tekstu: naziv) prema propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, zadržava pravo na njegovo korišćenje u skladu sa propisima prema kojima ih je steklo.

Lice iz stava 1. ovog člana može tražiti od visokoškolske ustanove u kojoj je steklo naziv da mu u postupku i pod uslovima propisanim opštim aktom visokoškolske ustanove, a u skladu sa kriterijumima za usklađivanje stečenih naziva koje propisuje Konferencija univerzitetâ, odnosno Konferencija akademija strukovnih studija, utvrdi da ranije stečeni naziv odgovara nekom od naziva iz člana 95. ovog zakona.

Kada visokoškolska ustanova u postupku iz stava 2. ovog člana utvrdi odgovarajući naziv, izdaje novu diplomu u skladu sa ovim zakonom.

Diploma iz stava 3. ovog člana može se izdati samo ako se ranije izdata diploma oglasi nevažećom.

Ako je visokoškolska ustanova na kojoj je lice iz stava 2. ovog člana steklo naziv prestala da postoji, a nema pravnog sledbenika, Ministarstvo će odrediti visokoškolsku ustanovu koja će odlučivati o zahtevu.

Sticanje doktorata

Član 127.

Lica koja su prema propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona stekla akademski naziv magistra nauka mogu steći akademski naziv doktora nauka odbranom doktorske disertacije prema propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, najkasnije u roku od sedam godina od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Započeti postupci

Član 128.

Započeti postupci po zahtevu za nostrifikaciju, odnosno ekvivalenciju, prema propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, okončaće se po tim propisima u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Započeti postupci za osnivanje,odnosno dobijanje rešenja o ispunjenosti uslova za rad prema propisma koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona, okončaće se po tim propisima u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Prestanak važenja dosadašnjih propisa

Član 129.

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o višoj školi („Službeni glasnik RS“, br. 50/92, 39/93, 53/93, 67/93, 48/94 i 24/96), Zakon o univerzitetu („Službeni glasnik RS“, broj 21/02), a Zakon o stručnim nazivima („Službeni glasnik SRS“, br. 31/77 i 17/85) prestaje da važi istekom roka iz člana 114. ovog zakona.

Podzakonski akti doneti na osnovu zakona iz stava 1. ovog člana primenjivaće se i posle prestanka važenja navedenih zakona, sve do donošenja odgovarajućih propisa prema ovom zakonu, osim ako su u suprotnosti sa odredbama ovog zakona.

Stupanje na snagu zakona

Član 130.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“.

4542005.015.doc/2

IZJAVA

O USKLAĐENOSTI NACRTA ZAKONA O VISOKOM OBRAZOVANjU

SA ACQUIS COMMUNAUTAIRE

Organ ili organizacija državne uprave – obrađivač nacrta zakona, drugog propisa i opšteg akta

Ministarstvo prosvete i sporta – Sekretarijat ministarstva, Odeljenje za normativno-pravne poslove

Isključiva nadležnost

Naziv nacrta zakona, drugog propisa i opšteg akta

Nacrt zakona o visokom obrazovanju

Usklađenost Nacrta zakona sa acquis communautaire

U pogledu usklađenosti Nacrta zakona sa acquis communautaire, konstatujemo da u oblasti visokog obrazovanja, koja je predmet Nacrta zakona, ne postoje relevantni propisi Evropske unije sa kojima je potrebno obezbediti usklađenost odnosnog zakona.

Ukazujemo da Nacrt zakona obezbeđuje implementaciju evropskih standarda visokog obrazovanja koji se odnose na dvostepenost sistema visokog obrazovanja, priznavanje stepena i perioda studija, priznavanje kvalifikacija iz oblasti visokog obrazovanja, uspostavljanje i obezbeđivanje kvaliteta visokog obrazovanja, mogućnost učenja na daljinu, mogućnost učenja tokom čitavog života i podsticanje pokretljivosti studenata i nastavnika u okviru evropskog prostora visokog obrazovanja, te razvijanje evropske dimenzije u obrazovanju, unapređivanje svih oblika saradnje i širenje evropskih vrednosti.

U Beogradu, 13. 01. 2005. godine MINISTARdr Slobodan Vuksanović

4542005.015.doc/3

IZVEŠTAJ O JAVNOJ RASPRAVI

o Prednacrtu zakona o visokom obrazovanju

Odbor za javne službe Vlade Republike Srbije, na osnovu člana 29. stav 3. Poslovnika Vlade Republike Srbije („Sl. glasnik RS“, br. 6/02, 12/02, 41/02, 99/03 i 113/04), odredio je Program javne rasprave o Prednacrtu zakona o visokom obrazovanju, a na predlog Ministarstva prosvete i sporta.

S obzirom na to da se Prednacrtom zakona o visokom obrazovanju bitno menja pravni režim u odnosnoj oblasti i uređuju pitanja koja posebno zanimaju javnost, bilo je neophodno sprovesti sveobuhvatnu i potpunu javnu raspravu.

Prednacrt zakona o visokom obrazovanju o kome je sprovedena javna rasprava utvrđen je od strane rektora Univerziteta u Beogradu, Univerziteta u Novom Sadu, Univerziteta u Kragujevcu, Univerziteta u Nišu i Univerziteta umetnosti u Beogradu.

Javna rasprava o sprovedena je u periodu od 1. do 15. decembra 2004. godine.

Tekst Prednacrta objavljen je na sajtu Ministarstva prosvete i sporta i u posebnom izdanju „Prosvetnog pregleda“, a poziv za javnu raspravu objavljen je u dnevnom listu Politika. Predlozi i primedbe su dostavljani na posebnu e-mail adresu ministarstva, kao i redovnom poštom.

U javnoj raspravi su učestvovali: Univerzitet u Beogradu, u Novom Sadu, u Nišu, u Kragujevcu i Univerzitet u Prištini sa sedištem u Kosovskoj Mitrovici, Univerzitet umetnosti u Beogradu, Univerzitet „Braća Karić“, Megatrend univerzitet primenjenih nauka, Zajednica privatnih fakulteta i univeriteta Srbije, Zajednica viših škola Republike Srbije, Odbor za obrazovanje, nauku, kulturu, omladinu i sport skupštine AP Vojvodine, Nacionalni savet mađarske nacionalne manjine, Resorni odbor za nauku, tehnologiju i univerzitet Demokratske stranke, Društvo za strane jezike i književnost Srbije, Zajednica fakulteta „Singidunum“, Uprava za obrazovanje Ministarstva odbrane, Ministarstvo unutrašnjih poslova, pojedinačni fakulteti, akademije umetnosti i više škole, pojedinci i drugi.

U toku javne rasprave stigao je veliki broj predloga i primedbi, oko 70 opštih primedbi na tekst Prednacrta zakona i preko 500 pojedinačnih primedbi, po članovima.

Opšte primedbe se odnose na neravnopravan odnos između državnih i privatnih univerziteta, na definisanje pravnog statusa fakulteta u odnosu na univerzitet, način promene sistema, koji se iz dosadašnjeg, koji podrazumeva dualizam, odnosno odvojene sisteme višeg i visokog obrazovanja, integriše u jednistven sistem visokog obrazovanja. Istaknuta je potreba da se postigne visok stepen konsenzusa oko rešenja koja se uvode novim zakonom i koja se prvi put pojavljuju u našem pravnom sistemu, kao što su izmene u režimu studija, uvođenje Evropskog sistema prenosa bodova, instituti akreditacije, dozvole za rad, učenje na daljinu, obrazovanje tokom čitavog života i sl.

Pretežni broj pojedinačnih primedbi odnosio se na Odeljak II – Obezbeđivanje kvaliteta visokog obrazovanja, odnosno odredbe koje regulišu pitanja sastava i nadležnosti Nacionalnog saveta za visoko obrazovanje, Komisije za akreditaciju i rešenja u vezi sa postupkom akreditacije (čl. 9-16), kao i na odredbe čl. 18., 20. i 22. kojime se regulišu sastav Konferencije univerziteta, Koferencije akademija strukovnih studija i Studentske konferencije.

Pojedinačne primedbe koje su uzete u obzir odnose se i na Odeljak III – studije i studijski programi, posebno član 25. – Vrste i nivoi studija i član 29. – Obim studija. U odeljku IV – Ustanove koje obavljaju delatnost visokog obrazovanja, izmenjen je član 41. koji reguliše dozvolu za rad. Odeljak VI – Organi visokoškolske ustanove, prihvaćene su pojedine primedbe koje se odnose na organ upravljanja (savet) i stručne organe visokoškolske ustanove.

U odeljku koji uređuje pitanja koja se odnose na status zaposlenih na visokoškolskoj ustanovi usvojene primedbe su se odnosile odredbe čl. 63. i 64. – zvanja nastavnika i uslovi za izbor u zvanja, kao i na odredbe čl. 66. i 67. – gostujući nastavnik i profesor emeritus.

Pojedinačne primedbe koje se odnose na prelazne i završne odredbe, a koje bi doprinele poboljšanju statusa kako ustanova, tako i zaposlenih i studenata u prelaznom periodu prelaska na novi sistem visokog obrazovanja, prihvaćene su i u tom smislu je korigovan tekst Prednacrta zaokona.

Nakon završetka roka za javnu rapravu, u cilju uspostavljanja konsenzusa unutar akademske zajednice u pogledu načina i modela sprovođenja reforme sistema visokog obrazovanja. održan je sastanak u Ministarstvu prosvete i sporta, na kojem su učestvovali: ministar prosvete i sporta, dr Slobodan Vuksanović, pomoćnik ministra za visoko i više obrazovanje, prof. dr Snežana Pantelić-Vujanić, rektor Univerziteta u Beogradu, prof. dr Dejan Popović, rektor Univerziteta u Novom Sadu, prof. dr Radmila Marinković-Nedučin, rektor Univerziteta u Nišu, prof. dr Gradimir Milovanović, rektor Univerziteta u Kragujevcu, prof. dr Miloš Đuran, rektor Univerziteta umetnosti u Beogradu, prof. dr Čedomir Vasić, rektor Univerziteta u Prištini, sa sedištem u Kosovskoj Mitrovici, prof. dr Radivoje Papović, rektor Univerziteta „Braća Karić“, prof. dr Danijel Cvjetićanin i rektor Megatrend univerziteta primenjenih nauka, prof. dr Mića Jovanović. Na ovom sastanku razmotrene su sve primedbe i predlozi koji su stigli u toku javne rasprave, postignut je dogovor o tome koje primedbe treba prihvatiti i na koji način ih implementirati u Prednacrt zakona.

Konačnom verzijom Nacrta zakona o visokom obrazovanju prihvaćene su sve primedbe i predlozi koje nisu bitno narušavale predložena sistemska rešenja i koncepciju oblasti visokog obrazovanja, a istovremeno su konstruktivno doprinele poboljšanju i modernizaciji, obezbeđivanju kvalitetnog, efikasnog i ekonomičnog sistema visokog obrazovanja, kao i razvijanju evropske dimenzije u obrazovanju, te uključivanju visokoškolskog obrazovnog sistema u jedinstveni evropski obrazovni prostor.

4542005.015.doc/4

Obrazloženje

I Ustavni osnov za donošenje zakona

Pravni osnov za donošenje ovog zakona je odredba člana 72. stav 1. tačka 6. Ustava Republike Srbije, kojom se utvrđuje da Republika uređuje i obezbeđuje sistem u oblasti obrazovanja.

II Razlozi za donošenje zakona

Potpisivanjem Bolonjske deklaracije u septembru 2003. godine naša zemlja se pridružila grupi evropskih zemalja koje su se obavezale na koordiniranje svojih politika u oblasti visokog obrazovanja, kako bi do 2010. godine bila uspostavljena Evropska zona visokog obrazovanja, uz očuvanje kulturnih, jezičkih i nacionalnih specifičnosti svake zemlje.

Kao primarne ciljeve – obaveze u ovom procesu Bolonjska deklaracija utvrđuje sledeće: uspostavljanje sistema uporedivih i lako razumljivih akademskih zvanja, uključujući implementaciju dodatka diplomi; usvajanje sistema visokog obrazovanja zasnovanog na dva glavna ciklusa – stepena školovanja, pri čemu je trajanje prvog najmanje tri godine; uspostavljanje sistema kredita (bodova), kao sredstva za unapređenje slobodnog kretanja studenata unutar ovog prostora, prevazilaženje prepreka za efektivnu primenu mobilnosti studenata, nastavnika, saradnika i administrativnog osoblja, kao i unapređenje evropske saradnje u oblasti kvaliteta obrazovanja.

Prihvatanjem Bolonjske deklaracije, naša zemlja je prihvatila i dokumente donete na dve prateće ministarske konferencije, prve, koja je održana 19. 5. 2001. u Pragu i druge, koja je održana 19. 9. 2003. u Berlinu. Poslednjim, Berlinskim kominikeom, odlučeno je da se sledeća konferencija održi maja 2005. godine u Bergenu, do kada aktivnosti zemalja treba da budu usmerene na postizanje prioriteta, koji su određeni kao: osiguranje kvaliteta visokog obrazovanja, dvostepeni sistem i priznavanje stepena i perioda studija. Berlinskim kominikeom posebno je naglašen značaj Lisabonske konvencije o priznavanju kvalifikacija iz oblasti visokog obrazovanja u regionu Evrope, koju je skupština državne zajednice ratifikovala septembra 2003. godine, a u vezi sa kojom je postavljen zadatak da se svakom studentu koji diplomira od 2005. godine automatski i besplatno izda dodatak diplomi na evropskom jeziku koji je u širokoj upotrebi, a koji treba da pruži detaljniji uvid u nivo, sadržaj studija i sistem studiranja na visokoškolskoj instituciji.

Ovako određen rok za ispunjavanje međunarodnih obaveza naše zemlje predstavlja i razlog zbog koga se predlaže donošenje Zakona o visokom obrazovanju po hitnom postupku, imajući u vidu da bi neizvršavanje preuzetih obaveza imalo dalekosežne posledice na ulogu i mesto naše zemlje u evropskom procesu integracije, a posebno na izostajanje komparabilnosti i kompatibilnosti domaćeg i evropskog sistema visokog obrazovanja, što bi kao dalju posledicu proizvelo smanjenje mobilnosti, to jest slobodnog kretanja studenata, nastavnika i drugog osoblja visokoškolskih ustanova, kao i priznavanje kvalifikacija stečenih na visokoškolskim ustanovama.

Imajući u vidu navedeno, neophodno je donošenje novog Zakona o visokom obrazovanju, kojim se postiže redefinisanje sistema visokog obrazovanja u našoj zemlji, u skladu sa principima uspostavljenim u okviru evropskih integracija.

III Obrazloženje pojedinih odredaba zakona

1. U glavi I Nacrta zakona sadržane su osnovne odredbe, kojima se utvrđuje predmet ovog zakona i definiše delatnost visokog obrazovanja, ciljevi i principi visokog obrazovanja, kao i pravo na visoko obrazovanje.

Nacrt zakona tretira delatnost visokog obrazovanja kao delatnost od posebnog značajaza Republiku i istovremeno, sastavni deo međunarodnog, a posebno evropskog obrazovnog, naučnog, odnosno umetničkog prostora.

Kod utvrđivanja ciljeva i principa visokog obrazovanja primenjena su temeljna načela osnovnih evropskih dokumenata koji se odnose na oblast visokog obrazovanja.

2. U glavi II Nacrta zakona razrađen je institut obezbeđivanja kvaliteta visokog obrazovanja.

Vodeću ulogu u procesu obezbeđivanja kvaliteta visokog obrazovanja ima Nacionalni savet za visoko obrazovanje, kao visoko stručno telo, čije članove bira i razrešava Narodna skupština po utvrđenoj proceduri. Ovakvim rešenjem postiže se samostalnost i odvojenost Nacionalnog saveta od organa izvršne i upravne vlasti, kao pretpostavka za distanciranje od potreba i zahteva dnevne politike u obavljanju poslova iz njegovog delokruga. S obzirom na sastav Nacionalnog saveta, ovo telo je kompetentno za učešće u kreiranju politike visokog obrazovanja u društvu, kao i za usmeravanje i obezbeđivanje razvoja ove delatnosti, što se postiže kroz niz poslova i zadataka koje Nacionalni savet obavlja u okviru svoje nadležnosti, a naročito utvrđivanjem niza standarada i procedura koji, s jedne strane, garantuju odgovarajući nivo kvaliteta u domenu visokog obrazovanja, a s druge strane, treba da posluže kao sredstvo poređenja domaćih ustanova i sistema studija sa ustanovama i sistemima studija u evropskom prostoru visokog obrazovanja. U tom cilju Nacionalni savet utvrđuje: standarde za samovrednovanje i ocenjivanje kvaliteta visokoškolskih ustanova; standarde i postupak za spoljašnju proveru kvaliteta visokoškolskih ustanova, standarde za izdavanje dozvole za rad; standarde i postupak za akreditaciju ustanova; standarde i postupak za akreditaciju studijskih programa, daje mišljenje u postupku donošenja propisa kojima se uređuju pitanja od značaja za delatnost visokog obrazovanja i obavlja druge poslove u skladu sa zakonom.

Komisija za akreditaciju i proveru kvaliteta je radno telo Nacionalnog saveta, koje se obrazuje radi obavljanja poslova akreditacije, provere kvaliteta visokoškolskih ustanova i vrednovanje kvaliteta studijskih programa. Komisija je samostalna i radi na principu stručnosti. Pored poslova sprovođenja akreditacije i izdavanja uverenja o akreditaciji, ovoj Komisiji povereni su i poslovi predlaganja standarda i postupaka koje utvrđuje Nacionalni savet.

Konferencija univerziteta i Konferencija akademija strukovnih studija obrazuju se radi koordiniranja rada, utvrđivanja zajedničke politike i ostvarivanja zajedničkih interesa visokoškolskih ustanova u njihovom sastavu. U skladu sa tim, one imaju i ulogu partnera Nacionalnog saveta, odnosno ministarstva nadležnog za poslove visokog obrazovanja, kada ova tela razmatraju pitanja od značaja za obavljanje delatnosti odgovarajućih visokoškolskih ustanova.

Studentske konferencije predstavljaju oblik povezivanja studenata, kojim se obezbeđuje institucionalni okvir za ostvarivanje uloge studenata kao partnera u procesu visokog obrazovanja. Zakonom je predviđeno da predstavnici studentskih konferencija mogu učestvovati u radu Nacionalnog saveta kada se razmatraju pitanja od značaja za kvalitet visokog obrazovanja.

Uloga ministarstva koncipirana je tako da ono obezbeđuje sponu između akademske zajednice, koju predstavlja Nacionalni savet i drugih državnih organa koji su odgovorni za kreiranje i sprovođenje politike visokog obrazovanja. Osim toga, ministarstvo obavlja poslove upravnog nadzora nad radom visokoškolskih ustanova.

3. U glavi III Nacrta zakona uređena je materija studija i studijskih programa.

Prema vrsti studije se dele na akademske i strukovne. Akademske studije osposobljavaju studente za razvoj i primenu naučnih, stručnih i umetničkih dostignuća, dok strukovne studije osposobljavaju studente za primenu znanja i veština potrebnih za uključivanje u radni proces.

Prema nivou studija razlikuju se: studije prvog stepena, to jest osnovne akademske i osnovne strukovne studije; studije drugog stepena, to jest specijalističke strukovne, specijalističke akademske i magistarske akademske studije; i studije trećeg stepena, to jest doktorske akademske studije.

Obim studija izražava se zbirom ESPB bodova, pri čemu zbir od 60 ESPB bodova odgovara prosečnom ukupnom angažovanju studenta u obimu 40-časovne radne nedelje tokom jedne školske godine. Polazeći od toga, Nacrtom zakona utvrđen je obim svih vrsta i nivoa studija, pri čemu je predviđena i mogućnost da se određeni akademski studijski programi organizuju integrisano u okviru osnovnih i magistarskih studija. Kada student odlazi da nastavi studije na drugom studijskom programu, ostvareni broj ESPB bodova prenosi se na taj program, u skladu sa opštim aktom samostalne visokoškolske ustanove, odnosno u skladu sa sporazumom visokoškolskih ustanova.

Posebna odredba Predloga zakona odnosi se na studijski program za sticanje zajedničke diplome, kojom se uvodi mogućnost da studijski program organizuju i izvode dve ili više domaćih, odnosno domaćih i stranih visokoškolskih ustanova, čime se stvara pravni osnov većeg integrisanja studija kako unutar granica naše zemlje, tako i van ovih granica.

Studijski programi se ostvaruju u okviru obrazovno-naučnih, odnosno obrazovno – umetničkih polja, koja su taksativno nabrojana, a to su: prirodno-matematičke nauke, društveno-humanističke nauke, medicinske nauke, tehničko-tehnološke nauke i umetnost. Naučne i umetničke oblasti u okviru ovih polja utvrđuje Nacionalni savet, na predlog Konferencije univerziteta i Konferencije akademija strukovnih studija.

4. U glavi IV Nacrta zakona regulisane su visokoškolske ustanove. Nacrt zakona predviđa četiri vrste samostalnih visokoškolskih ustanova: univerzitet, akademiju strukovnih studija, visoku školu i visoku školu strukovnih studija.

Samostalna visokoškolska ustanova osniva visokoškolske jedinice kao oblike unutrašnje organizacije i određuje njihov status u pogledu prava istupanja u pravnom prometu i poslovanju, prava upravljanja, odlučivanja i dr. Fakultet i umetnička akademija mogu se osnivati kao visokoškolske jedinice univerziteta. Pri tome, navedene visokoškolske jedinice imaju svojstvo pravnog lica ako ostvaruju najmanje tri odobrena, odnosno akreditovana studijska programa. Statut, odnosno opšti akti visokoškolskih jedinica moraju biti u skladu sa statutom samostalne visokoškolske ustanove.

S obzirom na to da Predlog zakona promoviše koncept integrisanog univerziteta, koji podrazumeva da je univerzitet, a ne njegove organizacione jedinice, nosilac svih aktivnosti u obavljanju delatnosti visokog obrazovanja (donošenje studijskih programa, upis studenata, izbor u zvanje i zasnivanje radnog odnosa, izdavanje diploma i dr. ), ali da istovremeno daje slobodu da svaki univerzitet sam uredi svoju unutrašnju organizaciju i odnose unutar nje, uključujući i prenošenje pojedinih ovlašćenja, u članu 48. Nacrta zakona taksativno su nabrojani poslovi koji se obavljaju na univerzitetu, bez mogućnosti prenošenja ovlašćenja na unutrašnje organizacione jedinice.

U cilju sprečavanja zloupotreba naziva ustanova koje obavljaju delatnost visokog obrazovanja, Nacrtom zakona predviđeno je da naziv: univerzitet, fakultet, umetnička akademija, akademija strukovnih studija, visoka škola i visoka škola strukovnih studija u pravnom prometu mogu koristiti samo visokoškolske ustanove koje imaju dozvolu za rad u skladu sa ovim zakonom.

5. U glavi V Nacrta zakona, pored bližeg određivanja pojma naučnoistraživačkog i umetničkog rada i njegove funkcije na univerzitetu, daje se mogućnost komercijalizacije rezultata ovog rada osnivanjem posebnih visokoškolskih jedinica, u skladu sa zakonom.

6. U glavi VI Nacrta zakona predviđeno je da visokoškolska ustanova ima organ upravljanja, organ poslovođenja, stručne organe i studentski parlament.

Organ upravljanja je savet, koji ima najmanje 17 članova, izabranih, odnosno imenovanih iz reda predstavnika ustanove, studenata i osnivača. Mandat članova saveta traje tri godine.

Organ poslovođenja univerziteta je rektor, fakulteta dekan, akademije strukovnih studija predsednik, a visoke škole i visoke škole strukovnih studija direktor. Organ poslovođenja bira savet visokoškolske ustanove iz reda nastavnika koji su sa visokoškolskom ustanovom zasnovali radi odnos na neodređeno vreme sa punim radnim vremenom. Mandat organa poslovođenja traje tri godine, a isto lice može biti izabrano na ovu dužnost još jedanput.

Stručni organ univerziteta je senat, a stručni organ fakulteta, odnosno umetničke akademije je nastavno-naučno, odnosno nastavno-umetničko veće.

Broj stručnih organa visokoškolske ustanove nije ograničen zakonom, već je prepušteno da ova pitanja visokoškolska ustanova uredi statutom, uz obaveznu zastupljenost predstavnika studenata pri raspravljanju i odlučivanju o pitanjima koja se odnose na osiguranje kvaliteta nastave, reformu studijskih programa, analizu efikasnosti studiranja i utvrđivanje broja ESPB bodova. U navedenim slučajevima broj studenata iznosi do 20% ukupnog broja članova stručnog organa visokoškolske ustanove, odnosno 20% od ukupnog broja članova posebnih tela stručnih organa.

Studentski parlament je organ u čijem su sastavu predstavnici studenata visokoškolske ustanove, odnosno visokoškolske jedinice, upisanih na studije u školskoj godini u kojoj se bira studentski parlament. Mandat članova studentskog parlamenta traje godinu dana.

7. U glavi VII Nacrta zakona uređena je materija koja se odnosi na finansiranje visokoškolskih ustanova čiji je osnivač Republika.

Odredbe ovog dela zakona predstavljaju odgovor na promene koje su se dogodile: promene u statusu subjekata visokog obrazovanja, kao i značenja termina „student“. Ovo tim pre jer se sve više shvata značaj dobrog upravljanja u pogledu strateških namera i potrebe drugačijeg definisanja ciljeva, načina upotrebe finansijskih resursa, drugačijeg načina organizovanja i pre svega, racionalizacije visokoškolske mreže zaposlenosti.

U postojećim ekonomskim uslovima, gde su u svakom vremenskom preseku zahtevi za finansijskim sredstvima daleko veći od izvora, odnosno potrebe prevazilaze trenutne mogućnosti društva za njihovo zadovoljenje, pribegava se selektivnom pokrivanju troškova, praćeno ozbiljnim traženjem načina za efikasnije korišćenje sopstvenih ljudskih i materijalnih mogućnosti.

8. U glavi VIII Nacrta zakona uređena su zvanja i uslove za izbor u određeno zvanje nastavnika i saradnika.

Zvanja nastavnika su: predavač, profesor strukovnih studija, docent, vanredni profesor i redovni profesor. Nacrt zakona daje mogućnost samostalnoj visokoškolskoj ustanovi da opštim aktom utvrdi i druga zvanja nastavnika, u skladu sa vrstom studija za koju je akreditovana. Nastavnici koji su izabrani u zvanje predavača i profesora strukovnih studija mogu da izvode nastavu samo na strukovnim studijama, dok nastavnici koji su izabrani u zvanje docenta, vanrednog i redovnog profesora mogu da izvode nastavu na svim vrstama studija.

Izbor u zvanje i zaključenje ugovora o radu vrši visokoškolska ustanova, u skladu sa aktom samostalne visokoškolske ustanove kojim se uređuje način i postupak zasnivanja radnog odnosa i sticanja zvanja nastavnika.

Zvanja nastavnika čije sticanje nije uslovljeno zasnivanjem radnog odnosa sa visokoškolskom ustanovom, prema odredbama Nacrta zakona, su: gostujući profesor i profesor emeritus. Sa licem izabranim u neko od ovih zvanja visokoškolska ustanova zaključuje ugovor o angažovanju za izvođenje nastave, kojim se uređuju međusobna prava i obaveze.

Zvanja saradnika su: saradnik u nastavi i asistent, a u okviru izvođenja studijskih programa stranog jezika lektor i viši lektor, uz mogućnost da se opštim aktom visokoškolske ustanove utvrde i druga zvanja saradnika.

Zvanje saradnika u nastavi može da stekne student magistarskih ili specijalističkih studija, koji je studije prvog stepena završio sa ukupnom prosečnom ocenom najmanje 8, a kada se radi o nastavi iz umetničkog polja, i lice koje ima visoko obrazovanje prvog stepena, ukupnu prosečnu ocenu najmanje 8 i najmanje 9 iz grupe za koju se bira, ukoliko u toj oblasti nisu predviđene magistarske studije. Sa saradnikom u nastavi ugovor o radu se zaključuje na godinu dana, uz mogućnost produženja ugovora za još godinu dana u toku trajanja studija, a najduže do kraja školske godine u kojoj završava studije. Ovo saradničko zvanje uvedeno je sa ciljem da se što veći broj studenata specijalističkih i magistarskih studija uključi u obavljanje saradničkih poslova na osnovnim studijama.

Zvanje asistenta može da stekne student doktorskih studija koji je prethodni nivo studija završio sa ukupnom prosečnom ocenom najmanje 8 i pokazuje smisao za nastavni rad

9. U glavi IX Nacrta zakona uređena su prava i obaveze zaposlenih na visokoškolskoj ustanovi, a posebno pravo nastavnika i saradnika na radno angažovanje na drugim samostalnim visokoškolškim ustanovama, kao i pravo penzionisanog nastavnika da zadrži zvanje koje je imao u trenutku penzionisanja i preuzete obaveze na magistarskim i doktorskim studijama kao mentor ili član komisije u postupku izrade i odbrane završnih radova, odnosno disertacija na tim studijama najduže još dve školske godine. Takođe, predviđena je mogućnost da penzionisani nastavnik, na osnovu odluke stručnog organa, izvodi sve oblike nastave na magistarskim i doktorskim studijama i bude član odgovarajućih komisija u postupku izrade i odbrane završnih radova, odnosno disertacija na tim studijama, najduže još dve školske godine.

10. U glavi X Nacrta zakona utvrđena su osnovna pitanja režima studija, kao pravni okvir za detaljno uređivanje ove materije opštim aktom visokoškolske ustanove.

11. U glavi XI Nacrta zakona uređena je materija koja se odnosi na status studenata, kako na sticanje i prestanak ovog statusa, tako i na pravila studiranja . Status studenta stiče se upisom na odobreni, odnosno akreditovani studijski program koji organizuje i izvodi visokoškolska ustanova. Kandidati za upis polažu prijemni ispit, odnosno ispit za proveru sklonosti i sposobnosti, izuzev kandidata koji imaju položenu opštu maturu, predviđenu odredbama zakona koji uređuje srednje obrazovanje. Broj studenata koji se upisuje na studijske programe utvrđuje samostalna visokoškolska ustanova, pri čemu taj broj ne može biti veći od broja utvrđenog dozvolom za rad. Kada se radi o studijskim programima koji se finansiraju iz budžeta, na ustanovama čiji je osnivač Republika, broj studenata utvrđuje Vlada, po pribavljenom mišljenju visokoškolskih ustanova i Nacionalnog saveta.

Obaveza studenta čije se studije finansiraju iz budžeta je da u toku svake školske godine, u okviru upisanog studijskog programa, ostvari 60 ESPB bodova. Ukoliko ne ispuni ovu obavezu, student nastavlja studije u statusu studenta koji se sam finansira. U slučaju kada student, koji se sam finansira, u toku školske godine ostvari 60 ESPB bodova, može nastaviti studije na teret budžeta, ukoliko ispuni dodatne kriterijume koje utvrđuje visokoškolska ustanova, s obzirom da se broj ovako finansiranih studenata može povećati za najviše 20% od broja studenata koji su u tom statusu upisani prethodne školske godine.

U cilju povećanja efikasnosti studiranja, Nacrtom zakona predviđena je obaveza kontinuiranog praćenja uspešnosti studenta u savlađivanju svakog predmeta studijskog programa i ispunjavanju predispitnih obaveza. Studijskim programom definišu se predispitne obaveze koje se prate i vrednuju tokom trajanja nastave, tako da u ukupnom broju od 100 poena, koji student može ostvariti ispunjavanjem predispitnih obaveza i polaganjem ispita, one iznose najmanje 30 poena.

Ispit se polaže neposredno po okončanju nastave iz odgovarajućeg predmeta, a student koji ne položi ispit ima pravo da taj ispit polaže još jednom u toku iste školske godine. Student koji ni u drugom roku ne položi ispit iz obaveznog predmeta, u narednoj školskoj godini upisuje isti predmet, dok u slučaju da ne položi izborni predmet student se u narednoj školskoj godini može opredeliti za ponovni upis istog ili drugog izbornog predmeta, u skladu sa studijskim programom.

Kao ishod studiranja, predviđeno je da lice koje završi studije određenog nivoa i vrste, stiče odgovarajući stručni, akademski, odnosno naučni naziv. Stručni naziv je ishod osnovnih i specijalističkih studija, akademski naziv je ishod akademskih magistarskih studija, a naučni naziv je ishod doktorskih, odnosno akademskih studija trećeg stepena. Listu zvanja iz odgovarajućih oblasti, kao i skraćenice stručnih, akademskih i naučnih naziva utvrđuje Nacionalni savet, na predlog Konferencije univerziteta, odnosno Konferencije akademija strukovnih studija.

12. U glavi XII Nacrta zakona propisana je mogućnost da visokoškolska ustanova van okvira studijskih programa realizuje i programe obrazovanja tokom čitavog života i da uslove, postupak i način realizovanja tih programa bliže uredi svojim opštim aktima.

13. U glavi XIII propisano je koju evidenciju vodi visokoškolska ustanova, na kom jeziku se evidencija vodi, da ministar propisuje sadržaj i način vođenja evidencije i za koje potrebe se evidencija vodi i koristi. U istom delu Nacrta zakona propisano je koje javne isprave izdaje visokoškolska ustanova, na kom jeziku, kada se javna isprava može oglasiti ništavom, kada visokoškolska ustanova može izdati novu javnu ispravu i slučajevi u kojim se može vršiti zamena javne isprave. U skladu sa standardima evropskog prostora visokog obrazovanja i preuzetim obavezama nakon potpisivanja Bolonjske deklaracije, propisano je da se uz diplomu izdaje i dodatak diplomi, kao i da se diploma i dodatak diplomi izdaju i na engleskom jeziku.

14. U glavi XIV Nacrta zakona propisan je postupak priznavanja stranih visokoškolskih isprava u svrhu daljeg nastavka školovanja i u svrhu zapošljavanja. Postupak priznavanja obavlja samostalna visokoškolska ustanova na način i po postupku koji propisuje svojim opštim aktom. Ovim nacrtom zakona je regulisano da se postupak priznavanja ne sprovodi kada je javna isprava stečena na teritoriji SFRJ do 27. aprila 1992. godine i da takva javna isprava proizvodi pravno dejstvo kao javna isprava koja je izdata na teritoriji Republike. Pošto se u postupku priznavanja vrši vrednovanje stranog studijskog programa, na osnovu vrste i nivoa postignutih znanja i veština, jednom izvršeno pozitivno vrednovanje važi i u narednim slučajevima kada je u pitanju isti studijski program. U postupku vrednovanja radi priznavanja domaće visokoškolske isprave u inostranstvu, podatke o samostalnoj visokoškolskoj ustanovi koja je ispravu izdala, kao i o sistemu obrazovanja daje ministarstvo nadležno za poslove visokog obrazovanja.

15. U glavi XV Nacrta zakona propisano je da upravni nadzor nad radom visokoškolskih ustanova vrši ministarstvo nadležno za poslove visokog obrazovanja, a da inspekcijski nadzor vrše inspektori, kao i koja su ovlašćenja inspektora i ko može da obavlja poslove inspektora.

16. U glavi XVI Nacrta zakona propisani su iznosi novčanih kazni za visokoškolsku ustanovu i odgovorno lice u njoj, u slučaju da je počinjen prekršaj.

17. U glavi XVII Nacrta zakona je zbog uspostavljenog privremenog pravnog sistema na delu teritorije Republike propisano da na teritoriji Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija, Vlada ima prava i obaveze osnivača, do prestanka funkcionisanja privremenog pravnog sistema uspostavljenog na osnovu Rezolucije Saveta bezbednosti Ujedinjenih nacija br. 1244.

18. U glavi XVIII Nacrta zakona sadržane su prelazne i završne odredbe u kojima su propisani rokovi za usaglašavanje sa odredbama ovog zakona, kao i prestanak važenja dosadašnjih propisa.

U odredbi člana 109. propisan je rok od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona u kom će Narodna skupština obrazovati Nacionalni savet i telo koje će obavljati poslove Nacionalnog saveta u tom periodu. Poslove Nacionalnog saveta u prelaznom periodu obavljaće Republički savet za razvoj univerzitetskog obrazovanja, telo kome su Zakonom o univerzitetu (“Službeni glasnik RS“, broj 21/02) poverene slične nadležnosti i poslovi. U ovom članu je takođe propisano da predlagači članova Nacionalnog saveta, Konferencija univerziteta i Konferencija strukovnih studija, koju prema ovoj odredbi u periodu do njenog obrazovanja predstavljaju više škole koje su dobile rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti do stupanja na snagu ovog zakona, dostavljaju listu kandidata u roku od 120 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona. Ako u tom roku ne dostave listu kandidata, Narodna skupština će imenovati članove Nacionalnog saveta iz reda strukture koja listu kandidata nije dostavila u propisanom roku. Ovom odredbom utvrđen je i optimalan rok u kom je Nacionalni savet dužan da utvrdi standarde iz člana 11. Nacrta zakona, koji su od odlučujućeg uticaja na obezbeđivanje kvaliteta visokog obrazovanje, izdavanje dozvole za rad i uverenja o akreditaciji visokoškolskih ustanova i na akreditaciju studijskih programa.

U odredbi člana 110 propisan je rok od devet meseci u kom će do obrazovanja Komisije za akreditaciju iz člana 13. ovog zakona, njene poslove obavljati Komisija za akreditaciju visokog obrazovanja koju je osnovao Republički savet za razvoj univerzitetskog obrazovanja.

U odredbi člana 111. propisano je da će do obrazovanja Konferencije akademija strukovnih studija, poslove iz njene nadležnosti, utvrđene članom 21. ovog zakona, obavljati telo koje čine direktori viših škola koje su dobile rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti do stupanja na snagu ovog zakona.

U odredbi člana 112. propisan je rok od devet meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona u kome je Nacionalni savet dužan da utvrdi listu obrazovno-naučnih, obrazovno-umetničkih i stručnih oblasti u okviru polja iz člana 27. ovog zakona, kao i da će se do utvrđivanja listi, odgovarajućim oblastima smatrati oblasti iz kojih se izdaju diplome, a koje su utvrđene statutima visokoškolskih ustanova u skladu sa Zakonom o univerzitetu (“Službeni glasnik RS“, broj 21/02).

U odredbi člana 113. propisan je rok od šest meseci od dana donošenja ovog zakona u kom će ministar nadležan za poslove visokog obrazovanja doneti podzakonske akte u skladu sa ovim zakonom.

U odredbi člana 114. propisan je rok od godinu dana od dana donošenja ovog zakona u kom će Nacionalni savet utvrditi listu zvanja iz člana 95. stav 7. ovog zakona koja stiču lica koja završe studije u skladu sa ovim zakonom.

U odredbi člana 115. utvrđeni su rokovi u kojima će se sprovesti postupak akreditacija i dobijanja dozvole za rad univerziteta i fakulteta, odnosno akademija umetnosti, kao i njihov status u prelaznom periodu. Postupak akreditacije i dobijanja dozvole za rad sprovešće se najkasnije u roku od tri godine od dana obrazovanja Komisije za akreditaciju. U periodu do okončanja postupka akreditacije i dobijanja dozvole za rad, smatra se da univerziteti i fakulteti, odnosno akademije strukovnih studija u sastavu univerziteta, koje su do stupanja na snagu ovog zakona dobile rešenje o ispunjenosti uslova za rad, imaju dozvolu za rad. Univerziteti za koje se smatra da imaju dozvolu za rad, smatraju se akreditovanim u smislu člana 18. ovog zakona, te tako može da se obrazuje Konferencija univerziteta. U periodu do okončanja postupka akreditacije i dobijanja dozvole za rad, smatra se da fakulteti, odnosno akademije strukovnih studija van sastava univerziteta koje su do stupanja na snagu ovog zakona dobile rešenje o ispunjenosti uslova za rad, imaju dozvolu za rad. Nastavni planovi i programi koje izvode napred pomenute visokoškolske ustanove smatraju se odobrenim studijskim programima do okončanja postupka akreditacije i dobijanja dozvole za rad.

U odredbama čl. 116. i 117. propisan je rok od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona u kom su univerziteti i fakulteti u sastavu univerziteta dužni da usaglase svoju organizaciju i opšte akte sa ovim zakonom, kao i da od dana stupanja na snagu ovog zakona osnivačka prava prema fakultetima, odnosno akademijama strukovnih studija u svom sastavu, vrši univerzitet, kao samostalna i integrisana visokoškolska ustanova. U cilju usaglašavanja sa sistemom visokog obrazovanja koji uspostavlja ovaj zakon, savet univerziteta je dužan da u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona donese akt o reorganizaciji kojim usklađuje svoju organizaciju sa ovim zakonom, utvrđuje status ustanova sa svojstvom pravnog lica u svom sastavu i osniva visokoškolske jedinice u svom sastavu bez statusa pravnog lica. Ustanovama i jedinicama u sastavu univerziteta koje ne ispune uslove iz člana 47. stav 7. ovog zakona prestaje status pravnog lica danom određenim u aktu o reorganizaciji, a najkasnije u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona i njihova prava i obaveze preuzima univerzitet, odnosno fakulteti ili druge visokoškolske jedinice koje osniva univerzitet.

U odredbi člana 118. propisan je rok od godinu dana od dana stupanja na snagu ovog zakona u kome su više škole koje su do stupanja na snagu ovog zakona dobile rešenje o ispunjenosti uslova za početak rada i obavljanje delatnosti, dužne da podnesu zahtev za izdavanje dozvole za rad. Te ustanove u prelaznom periodu do dobijanja dozvole za rad nastavljaju sa radom, ali bez mogućnosti upisa studenata posle školske 2006/2007 godine. Viša škola koja dobije dozvolu za rad, nastavlja da radi u statusu visokoškolske ustanove navedene u dozvoli za rad i dužna je da u roku od tri meseca od dobijanja dozvole za rad konstituiše organe upravljanja, stručne organe, studentski parlament i izvrši izbor organa poslovođenja u skladu sa ovim zakonom. Viša škola koja ne dobije dozvolu za rad, prestaje sa radom u roku od dve godine od dana donošenja rešenja o odbijanju zahteva za izdavanje dozvole za rad.

U odredbi člana 119. propisan je rok od tri meseca od dana donošenja akta o reorganizaciji univerziteta, za izvršenje obaveze konstituisanja organa upravljanja, stručnih organa i studentskog parlamenta, kao i izbor organa poslovođenja univerziteta i fakulteta koji su u postupku reorganizacije nastali. Konstituisanjem pomenutih organa i tela prestaje mandat članovima organa i tela konstituisanih i izabranih po ranijim propisima. Ovim članom je propisano ovlašćenje i obaveza organa poslovođenja da u roku od dva meseca od dana donošenja akta o reorganizaciji imenuje komisiju za sprovođenje izbora za studentski parlament.

U odredbi člana 120. propisan je rok od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona u kom će se započeti postupci za izbor u zvanje nastavnika i saradnika okončati u skladu sa propisima koji su važili do donošenja ovog zakona.

U odredbi člana 121. regulisan je status nastavnika i saradnika u prelaznom periodu. Nastavnici, izuzev nastavnika viših škola i saradnici koji su izabrani po propisima koji su važili do donošenja ovog zakona, obavljaće poslove nastavnika, odnosno saradnika do isteka perioda za koji su izabrani. Smatra se da profesor više škole koji ispunjava uslove za izbor u zvanje profesora strukovnih studija ima zvanje profesora strukovnih studija. Smatra se da profesor više škole koji ne ispunjava uslove za izbor u zvanje profesora strukovnih studija, a ima na dan stupanja na snagu ovog zakona najmanje 15 godina radnog staža na poslovima nastavnika ima zvanje profesora strukovnih studija. Smatra se da profesor više škole koji ne ispunjava uslove za izbor u zvanje profesora strukovnih studija i koji na dan stupanja na snagu ovog zakona nema najmanje 15 godina radnog staža na poslovima nastavnika ima zvanje predavača. U cilju obezbeđivanja prelaznog režima za zatečene asistente propisuje se da asistenti pripravnici i asistenti koji su izabrani u zvanje u skladu sa propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, imaju pravo da budu ponovo birani u isto zvanje na period od tri godine.

U odredbi člana 122. regulisan je status studenata u prelaznom periodu. Studenti upisani na osnovne studije i na studije na višim školama do stupanja na snagu ovog zakona, mogu završiti studije po započetom planu i programu, uslovima i pravilima studija, najduže za dve godine po isteku redovnog trajanja studija, ili mogu nastaviti započete studije po studijskom programu koji je donet u skladu sa odredbama ovog zakona. Studenti upisani na studije na višoj školi do stupanja na snagu ovog zakona, mogu završiti studije po započetom planu i programu, uslovima i pravilima studija, u roku od dve godine od dana donošenja rešenja o uskraćivanju dozvole za rad. Studenti upisani na magistarske studije do stupanja na snagu ovog zakona, mogu završiti studije po započetom planu i programu, uslovima i pravilima studija, najduže za pet godina od dana stupanja na snagu ovog zakona. Studenti upisani na doktorske studije, odnosno kandidati koji su prijavili doktorsku disertaciju do dana stupanja na snagu ovog zakona, mogu završiti studije po započetom planu i programu, uslovima i pravilima studija, odnosno mogu steći naučni stepen doktora nauka najduže za pet godina od dana stupanja na snagu ovog zakona.

U odredbi člana 123. utvrđen je rok od dve školske godine od dana stupanja na snagu ovog zakona u kom studenti koji se upisuju na studije posle stupanja na snagu ovog zakona kao i studenti koji nastavljaju započete studije po studijskom programu koji je donet u skladu sa ovim zakonom, imaju pravo da u pogledu statusa finansiranja studiraju u skladu sa pravilima studija propisanim Zakonom o univerzitetu (“Službeni glasnik RS“, broj 21/02).

U odredbi člana 124. propisana je obaveza visokoškolske ustanove da u procesu uvođenja i primene ESPB bodova prati pokazatelje opterećenja studenata i uspeha studenata na ispitima, kao i da pribavlja mišljenje o efektivnom opterećenju u savlađivanju programskih sadržaja, u cilju poboljšanja uvedenog sistema ESPB bodova .

U odredbi člana 125. propisan je prelazni režim za izdavanje javnih isprava licima koja su stekla pravo na javnu ispravu prema ranijim propisima.

U odredbi člana 126. garantovano je pravo na korišćenje stručnih, akademskih i naučnih naziva stečenih prema propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona, u skladu sa tim propisima, ali je istovremeno predviđena mogućnost da visokoškolska ustanova, na zahtev lica koje poseduje takvo zvanje, u posebnom postupku koji propisuje svojim opštim aktom, utvrdi da ranije stečeni naziv odgovara nazivu koji se stiče prema odredbama ovog zakona i izda novu diplomu. Kriterijume na osnovu kojih se vrši usklađivanje stečenih naziva propisuje Konferencija univerziteta, odnosno Konferencija akademija strukovnih studija.

U odredbi člana 127. predviđeno je da lica koja su do stupanja na snagu ovog zakona stekla akademski naziv magistra nauka mogu steći naučni stepen doktora nauka prema propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona u roku od sedam godina od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Postupci osnivanja ustanova, postupci dobijanja dozvola za rad ustanova, kao i postupci nostrifikacije i ekvivalencije javnih isprava stečenih u inostranstvu, koji su započeti do stupanja na snagu ovog zakona, okončaće se po propisima koji su važili do stupanja na snagu ovog zakona u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.

IV Sredstva za sprovođenje zakona

Za primenu ovog zakona moraju se stvoriti odgovarajuće ekonomske pretpostavke. To podrazumeva adekvatna budžetska sredstva, kao i alternativne izvore finansiranja.

Analiza osetljivosti uticaja na finansijske troškove pokazuje da su neophodna uvećana sredstva za ulaganja u nefinansijsku imovinu (nepokretnu imovinu i opremu) što je u velikoj meri iskazano kao potreba u dosadašnjem radu.

Što se tiče uvećanja ili smanjenja ostalih troškova (plate, materijalni troškovi itd. ), jasno je da do uvećanja neće doći u ovoj budžetskoj godini, a da li će ih biti u sledećim godinama zavisi od ispunjenja odgovarajućih pretpostavki za dobijanje akreditacije.

Ono što se sigurno nameće kao imperativ, to je iznalaženje alternativnih izvora finansiranja za sanaciju i izgradnju objekata u oblasti visokog obrazovanja, kao i opremanje istih. Praksa je pokazala da već duži niz godina nismo u mogućnosti da za ove namene obezbedimo budžetska sredstva, a sopstvena sredstva su apsolutno nedovoljna za tako velike i neophodne investicione zahvate.

Ovo podrazumeva da bi se moralo raditi na obezbeđenju donatorskih sredstava ili povoljnih dugoročnih kredita. Napominjemo da mnogi fakulteti obavljaju svoju delatnost u neadekvatnim uslovima, uz obezbeđenje minimuma elementarnih uslova za rad.

Za sprovođenje aktivnosti Nacionalnog saveta neophodno je u budžetu Republike za 2005. godinu obezbediti sredstva u iznosu od 14.9 mil. dinara koja bi se rasporedila u okviru razdela 18 – Ministarstvo prosvete i sporta, glava 18.0 – Ministarstvo prosvete i sporta i to:

– grupa ekonomske klasifikacije 423 – Usluge po ugovoru 14.900.000,00 dinara.

Rad komisija i drugih radnih tela Nacionalnog saveta finansiraće se iz prihoda ostvarenih po osnovu naknada za akreditaciju sa posebnog podračuna za te namene.

V Razlozi za donošenje zakona po hitnom postupku

Kao potpisnik Bolonjske deklaracije, naša zemlja obavezna je da na sledećoj ministarskoj konferenciji, koja će biti održana u maju 2005. godine u Bergenu, podnese izveštaj o napretku u implementaciji prioriteta bolonjskog procesa. Ovako određen rok za ispunjavanje međunarodnih obaveza naše zemlje, predstavlja razlog zbog koga se predlaže donošenje Zakona o visokom obrazovanju po hitnom postupku, imajući u vidu da bi neizvršavanje preuzetih obaveza imalo dalekosežne posledice na ulogu i mesto naše zemlje u evropskom procesu integracije, a posebno na izostajanje kompatibilnosti i komparabilnosti domaćeg i evropskog sistema visokog obrazovanja, što bi kao dalju posledicu proizvelo smanjenje mobilnosti, to jest slobodnog kretanja studenata, nastavnika i drugog osoblja visokoškolskih ustanova, kao i teškoće pri priznavanju kvalifikacija stečenih na domaćim visokoškolskim ustanovama.

4542005.015.doc/5

[pic]Republika SrbijaMINISTARSTVO PROSVETEI SPORTASekretarijat Ministarstva- Odeljenje za normativno-pravne poslove -Broj : 011-00-11/05-02Datum :07.02.2005.Beograd Nemanjina 22-26

VLADA REPUBLIKE SRBIJE

BEOGRAD

U prilogu vam, saglasno Poslovniku Vlade Republike Srbije („Službeni glasnik RS“, br. 6/02, 12/02, 41/02, 99/03 i 113/04), radi razmatranja i odlučivanja, dostavljamo Nacrt zakona o visokom obrazovanju.

U pripremi Nacrta zakona Ministarstvo prosvete i sporta zatražilo je mišljenje: Republičkog sekretarijata za zakonodavstvo, Ministarstva finansija, Ministarstva pravde, Ministarstva nauke i zaštite životne sredine, Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike, Kancelarije za pridruživanje Evropskoj uniji i Saveta za regulatornu reformu privrednog sistema.

Ministarstvo pravde, svojim aktom broj 011-00-12/2005-05 od 20.01.2005. godine, ukazalo je da odredbu člana 54. stav 3. i odredbu člana 62. stav 4. Nacrta zakona treba uskladiti sa Predlogom krivičnog zakonika koji se nalazi u postupku usvajanja u Narodnoj skupštini Republike Srbije.

Ova primedba prihvaćena je i ugrađena u tekst Nacrta zakona.

Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalne politike, svojim aktom broj 011-00-32/2005-02 od 20.01.2005. godine, ukazalo je da u odredbi člana 67. stav 1. Nacrta zakona reč: „ovim“ treba brisati, da odredbu člana 73. stav 2. treba precizirati, a odredbu člana 77. dopuniti, radi usklađivanja sa odredbama Zakona o radu.

Primedbe koje se odnose na odredbe člana 73. stav 2. i člana 77. Nacrta zakona prihvaćene su i ugrađene u tekst Nacrta zakona.

Primedba na odredbu člana 67. stav 1. nije prihvaćena jer je u suprotnosti sa koncepcijom Nacrta zakona prema kojoj mogućnost dodeljivanja zvanja profesora emeritusa važi od stupanja na snagu ovog zakona.

Ministarstvo nauke i zaštite životne sredine, svojim aktom broj 011-00-4/2005-01 od 31.01.2005. godine ukazalo je da je potrebno utvrditi ekvivalenciju nastavnih i naučnoistraživačkih zvanja i definisati uslove pod kojima institut postaje član univerziteta i to uskladiti sa Zakonom o naučnoistraživačkoj delatnosti.

Navedene primedbe nisu prihvaćene, jer su u suprotnosti sa koncepcijom Nacrta zakona, prema kojoj se pitanja sadržana u primedbama Ministarstva nauke i zaštite životne sredine uređuju statutom samostalne visokoškolske ustanove u skladu sa Zakonom o visokom obrazovanju i Zakonom o naučnoistraživačkoj delatnosti.

Ministarstvo finansija, svojim aktom broj 011-00-16/2005-08 od 01.02.2005. godine, ukazalo je da je u članu 58. stav 1. Nacrta zakona potrebno predvideti da se ugovor između samostalne visokoškolske ustanove i Vlade zaključuju po predhodno pribavljenom mišljenju ministarstva nadležnog za obrazovanje.

Ova primedba prihvaćena je i ugrađena u tekst Nacrta zakona.

Primedba Ministarstva finansija da je materija obuhvaćena odredbom člana 78. Nacrta zakona uređena Zakonom o penzijskom i invalidskom osiguranju, te ne treba da bude predmet uređivanja ovog zakona, nije prihvaćena s obzirom da se odredbom člana 78. Nacrta zakona uređuje prestanak radnog odnosa nastavnika.

Napominjemo da je izvršena pravnotehnička redakcija teksta Nacrta zakona u saradnji sa Republičkim sekretarijatom za zakonodavstvo.

U prilogu vam dostavljamo: Nacrt zakona o visokom obrazovanju, Izjavu o usklađenosti Nacrta zakona o visokom obrazovanju sa acquis communautaire, Izveštaj o javnoj raspravi o Prednacrtu zakona o visokom obrazovanju i mišljenja Republičkog sekretarijata za zakonodavstvo, Ministarstva finansija, Ministarstva pravde, Ministarstva nauke i zaštite životne sredine, Ministarstva rada, zapošljavanja i socijalne politike, Kancelarije za pridruživanje Evropskoj uniji i Saveta za regulatornu reformu privrednog sistema.

MINISTARdr Slobodan Vuksanović

4542005.063.doc/6