OBRAZLOŽENjE
USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u odredbama člana 97. stav 1. tač. 6. i 15. Ustava Republike Srbije, prema kojima Republika Srbija, između ostalog, uređuje i obezbeđuje poreski sistem i finansiranje ostvarivanja prava i dužnosti Republike Srbije, utvrđenih Ustavom i zakonom.
RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
• Problemi koje Zakon treba da reši, odnosno ciljevi koji se postižu donošenjem Zakona
Razlozi za donošenje ovog zakona sadržani su prvenstveno u potrebi stvaranja uslova za adekvatniju primenu Zakona o porezu na dobit pravnih lica („Službeni glasnik RS”, br. 25/01, 80/02, 80/02–dr. zakon, 43/03, 84/04, 18/10, 101/11, 119/12, 47/13, 108/13, 68/14–dr. Zakon, 142/14, 91/15-autentično tumačenje i 112/15 – u daljem tekstu: Zakon), u smislu pojednostavljenja otpisa nenaplativih potraživanja po osnovu kredita odobrenih fizičkim i pravnim licima (tzv. problematični krediti) i priznavanja rashoda u poreskom bilansu obveznika – banke po osnovu otpisa takvih potraživanja u skladu sa propisima Narodne banke Srbije (NBS), i, s tim u vezi, stvaranja uslova za jačanje kapaciteta banaka u rešavanju problematičnih kredita u skladu sa Strategijom za rešavanje problematičnih kredita („Službeni glasnik RS”, broj 72/15), imajući u vidu da je cilj ove strategije obezbeđivanje podsticaja i uklanjanje prepreka koje sprečavaju pravovremeno rešavanje problematičnih kredita i uspostavljanje sistema koji će sprečiti akumulaciju problematičnih kredita do nivoa koji može imati negativne efekte na kreditnu aktivnost ugrožavajući potencijalni ekonomski rast.
Pored toga, u vezi oporezivanja prihoda koje ostvaruje nerezidentno pravno lice od rezidentnog pravnog lica po osnovu izvršenih usluga, predlaže se preciziranje vrste usluga koje se oporezuju porezom po odbitku, kao i njihovo bliže uređenje posebnim podzakonskim aktom, čime bi se otklonile određene nejasnoće u dosadašnjoj primeni.
U vezi sa priznavanjem rashoda po osnovu amortizacije, predlaže se mogućnost da, izuzetno od propisanih pravila za razvrstavanje stalnih sredstava po grupama radi utvrđivanja amortizacije za poreske svrhe, stalna sredstva koja se sastoje iz nepokretnih i pokretnih delova obveznik razvrstava po grupama na način na koji su ista sredstva iskazana u njegovim poslovnim knjigama saglasno propisima kojima se uređuje računovodstvo (npr. delom kao nepokretnost, a delom kao oprema). Takođe, predloženo je da se obračun amortizacije nematerijalnih ulaganja vrši primenom proporcionalne metode srazmerno veku trajanja konkretnog ulaganja, pri čemu bi vek trajanja bio opredeljen prilikom priznavanja nematerijalnog ulaganja u poslovnim knjigama obveznika i ostao bi nepromenjen tokom perioda obračuna amortizacije.
U vezi transfernih cena i obaveze podnošenja dokumentacije o transfernim cenama predlaže se da obveznik, u slučaju prodaje imovine povezanom licu po osnovu koje se ostvaruje kapitalni dobitak (gubitak), nije dužan da podnosi dokumentaciju o transfernim cenama u okviru koje utvrđuje cenu transakcije sa povezanim licem po principu „van dohvata ruke”, imajući u vidu da je, za svrhu utvrđivanja kapitalnog dobitka već propisana obaveza da se prodajnom cenom smatra ugovorena cena, odnosno, u slučaju prodaje povezanom licu tržišna cena, ako je ugovorena niža od tržišne.
S tim u vezi, osnovna sadržina i ciljevi koji treba da se ostvare donošenjem ovog zakona su sledeći:
– priznavanje rashoda na ime otpisa vrednosti pojedinačnog potraživanja po osnovu kredita, odobrenih fizičkim i pravnim licima, a koji se, u smislu propisa NBS, smatraju problematičnim kreditima, u skladu sa propisima NBS;
– preciziranje vrste usluga po osnovu kojih nerezidentno pravno lice ostvaruje prihod koji se oporezuju porezom po odbitku;
– otklanjanje uočenih teškoća u primeni odredaba u smislu priznavanja određenih vrsta rashoda (npr. po osnovu amortizacije) u poreskom bilansu obveznika;
– propisivanje jednostavnijih uslova u pogledu podnošenja dokumentacije o transfernim cenama, u slučaju transakcije obveznika sa povezanim licem, pri čemu je predmet transakcije imovina po osnovu koje je obveznik dužan da utvrdi kapitalni dobitak.
Osim toga, u cilju postizanja što veće doslednosti u primeni Zakona, radi primene njegovih odredaba uz što manje tumačenja, vrše se i druge izmene koje su ocenjene potrebnim za adekvatniju i efikasniju primenu Zakona, kao i određena pravna i jezička, odnosno terminološka preciziranja u pojedinim odredbama Zakona.
• Razmatrane mogućnosti da se problemi reše bez donošenja Zakona
Imajući u vidu da je reč o elementima sistema i politike javnih prihoda koji se, saglasno odredbama Zakona o budzetskom sistemu („Službeni glasnik RS”, br. 54/09, 73/10, 101/10, 93/12, 63/13-ispravka, 108/13, 142/14, 68/15-dr. zakon, 103/15 i 99/16), uvode zakonom, to znači da se izmene i dopune tih elemenata mogu vršiti samo zakonom. Prema tome, kako se materija koja se uređuje ovim zakonom odnosi na oporezivanje dobiti pravnih lica i spada u zakonodavnu regulativu, nije razmatrano, niti je bilo osnova za razmatranje njenog uređenja drugim zakonom ili podzakonskim aktom.
• Zašto je donošenje Zakona najbolje rešenje datog problema
S obzirom da se radi o zakonskoj materiji, određena postojeća zakonska rešenja jedino je i moguće menjati i dopunjavati donošenjem zakona, tj. izmenama i dopunama zakona.
Uređivanjem poreskopravne materije zakonom daje se doprinos pravnoj sigurnosti i obezbeđuje dostupnost javnosti u pogledu vođenja poreske politike, s obzirom da se zakon, kao opšti pravni akt, objavljuje i stvara jednaka prava i obaveze za sve subjekte koji se nađu u istoj poreskopravnoj situaciji.
OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
Uz član 1.
Predlaže se da se amortizacija nematerijalnih sredstava (koja su do sada bila razvrstana u II amortizacionu grupu i amortizovala se primenom degresivne metode na saldo grupe) utvrđuje primenom proporcionalne metode, pri čemu bi se amortizaciona stopa određivala na osnovu veka trajanja konkretnog nematerijalnog sredstva (koncesije, patenti, licence…), odnosno roka na koji je zaključen ugovor o pravu korišćenja određenog nematerijalnog sredstva.
Takođe, usvajanjem predloženog člana daje se mogućnost obvezniku da stalno sredstvo koje se sastoji iz nepokretnih i pokretnih delova razvrsta u odgovarajuću amortizacionu grupu u skladu sa načinom na koji je konkretno sredstvo, a saglasno propisima kojima se uređuje računovodstvo, iskazano u poslovnim knjigama. S tim u vezi, ukoliko je to stalno sredstvo u poslovnim knjigama obveznika iskazano kao nepokretnost, isto se razvrstava u I amortizacionu grupu i amortizuje se na način propisan Zakonom.
Uz član 2.
Predlaže se brisanje odredaba koje se odnose na uslove pod kojima se u poreskom bilansu banke priznaje rashod po osnovu otpisa potraživanja na ime kredita odobrenih fizičkim, odnosno pravnim licima, imajući u vidu da su iste obuhvaćene članom 4. ovog zakona. S tim u vezi, vrši se odgovarajuće pravno tehničko usaglašavanje.
Uz član 3.
Vrši se neophodno pravno tehničko usklađivanje sa izmenama izvršenim u članu 2. ovog zakona.
Uz član 4.
Predlaže se propisivanje načina na koji se banci priznaje rashod na ime otpisa potraživanja po osnovu problematičnih kredita datih fizičkim i pravnim licima. S tim u vezi, u slučaju kada banka u svojim poslovnim knjigama izvrši ispravku (100%) potraživanja po osnovu takvog kredita, ona je dužna da, u skladu sa propisima NBS izvrši računovodstveni otpis predmetnog potraživanja (prebacivanjem iz bilansne u vanbilansnu evidenciju), ali nije dužna da za iznos ispravke vrednosti potraživanja (iskazan na teret rashoda) uveća prihode u poreskom periodu u kojem je izvršila otpis. Imajući u vidu da banka, nezavisno od izvršenog otpisa, nije odustala od istog potraživanja, dužna je da, u slučaju njegove naplate, iznos naplaćen u poreskom periodu uključi u oporezive prihode.
Uz član 5.
Predlaže se da se za svrhu određivanja kapitalnog dobitka prodajnom cenom smatra ugovorena, odnosno tržišna cena (u slučaju prodaje povezanom licu) bez poreza na dodatu vrednost, s obzirom da se, prema postojećem rešenju, prodajnom cenom smatra ugovorena, odnosno tržišna bez poreza na prenos apsolutnih prava. Naime, prilikom prenosa imovine (nepokretnosti) uz naknadu plaća se porez na prenos apsolutnih prava, osim u slučaju kada se takav prenos oporezuje porezom na dodatu vrednost, u skladu sa zakonom kojim se uređuje porez na dodatu vrednost.
Uz član 6.
Vrši se preciziranje postojeće norme da se za svrhu utvrđivanja kapitalnog dobitka nabavna cena i ostale imovine (a ne samo nepokretnosti) koriguje na procenjenu, odnosno fer vrednost ukoliko je promena na fer vrednost iskazivana kao prihod perioda u kojem je vršena.
Uz član 7.
Predlaže se obaveza podnošenja poreske prijave i u slučaju obustave likvidacionog postupka, a ne samo u slučaju pokretanja i okončanja postupka likvidacije.
Takođe, precizira se da period stečaja traje od pravosnažnosti rešenja o nastavljanju stečajnog postupka bankrotstvom do pravosnažnosti rešenja o zaključenju stečajnog postupka, odnosno do pravosnažnosti rešenja o obustavi stečajnog postupka usled prodaje stečajnog dužnika kao pravnog lica.
Uz član 8.
Preciziranje da se poslovna godina razlikuje od kalendarske i u slučaju kada se, u skladu sa zakonom kojim se uređuje stečaj, obustavi stečajni postupak usled prodaje stečajnog dužnika kao pravnog lica, odnosno kada se, u skladu sa zakonom koji uređuje privredna društva, obustavi postupak likvidacije.
Uz član 9.
Predlaže se da se porezom po odbitku oporezuju isključivo naknade od usluga istraživanja tržišta, računovodstvenih i revizorskih usluga, kao i drugih usluga iz oblasti poslovnog savetovanja, pri čemu bi predmetne usluge bliže bile uređenje posebnim podzakonskim aktom. Na ovaj način bi se stvorili uslovi za adekvatniju primenu važeće zakonske odredbe.
Uz član 10.
Vrši se neophodno usklađivanje u vezi sa pozivanjem na odgovarajuće stavove iz člana 40. Zakona.
Uz član 11.
Bliže se uređuje pojam novozaposlenih lica iz člana 50a Zakona u tom smislu što se novozaposlenim licima smatraju lica koja je obveznik zaposlio u periodu ulaganja, tako da u momentu ispunjenja uslova za korišćenje navedenog poreskog oslobođenja obveznik ima najmanje 100 dodatno zaposlenih na neodređeno vreme u odnosu na broj zaposlenih na neodređeno vreme koji je imao na poslednji dan perioda koji prethodi periodu u kojem je započeo ulaganja.
Uz član 12.
Vrši se preciziranje uslova pod kojima obveznik gubi pravo na poreski podsticaj iz člana 50a Zakona (u pogledu smanjenja broja zaposlenih u odnosu na broj zaposlenih koji je obveznik imao u poreskom periodu u kome je ispunio uslove za poresko oslobođenje), čime se stvaraju uslovi za adekvatniju primenu odredaba kojima su ti uslovi propisani (član 50v Zakona).
Uz član 13.
Vrši se potrebno preciziranje u vezi sa podnošenjem poreske prijave u slučaju gubitka prava na poresko oslobođenje iz člana 50a Zakona.
Uz član 14.
Vrši se preciziranje u smislu da u dokumentaciji o transfernim cenama koju prilaže uz poreski bilans obveznik nije dužan da utvrđuje vrednost transakcija po principu „van dohvata ruke” ukoliko je transakcija sa povezanim licem jednokratna i nije veća od vrednosti prometa za koju je propisana obaveza evidentiranja za porez na dodatu vrednost, odnosno ukoliko ukupna vrednost transakcija sa jednim povezanim licem nije veća od vrednosti prometa za koju je propisana obaveza evidentiranja za porez na dodatu vrednost.
Takođe, ovim rešenjem se predlaže da u slučaju prodaje imovine povezanom licu, po osnovu koje se utvrđuje kapitalni dobitak (gubitak), obveznik nije dužan da utvrdi cenu po „principu van dohvata ruke” imajući u vidu da se u tom slučaju, a za svrhu utvrđivanja kapitalnog dobitka (gubitka), prodajnom cenom smatra tržišna cena (ako je ugovorena cena niža od tržišne).
Uz član 15.
Vrši se neophodno usklađivanje u vezi sa pozivanjem na odgovarajuće stavove iz člana 34. Zakona.
Uz član 16.
Predlaže se da poreski period za obveznika nad kojim je obustavljen stečajni postupak usled prodaje stečajnog dužnika kao pravnog lica započinje narednim danom u odnosu na dan pravosnažnosti rešenja o obustavi stečajnog postupka, pri čemu je za taj poreski period obveznik dužan da u roku od 15 dana (od pravosnažnosti rešenja o obustavi stečajnog postupka) podnese poresku prijavu u kojoj daje procenu prihoda, rashoda i dobiti i obračunava mesečni iznos akontacija poreza na dobit.
Uz član 17.
Predlaže se da se poreska prijava za porez po odbitku podnosi u roku od tri dana od dana isplate prihoda, a ne istog dana kada je prihod ostvaren.
Uz član 18.
Predlaže se da poreski obveznik koji do dana stupanja na snagu ovog nije ispunio uslove za ostvarivanje prava na poresko oslobođenja iz člana 50a Zakona o porezu na dobit pravnih lica („Službeni glasnik RS”, br. 25/01, 80/02, 80/02-dr. zakon, 43/03, 84/04, 18/10, 101/11, 119/12, 47/13, 108/13, 68/14-dr. zakon, 142/14, 91/15-autentično tumačenje i 112/15), navedeni poreski podsticaj može koristi pod uslovima propisanim ovim zakonom.
Uz član 19.
Predlaže se da se odredbe čl. 2, 3. i 4. ovog zakona primenjuju na utvrđivanje, obračunavanje i plaćanje poreske obaveze za 2017. godinu, a da se odredbe čl. 9. i 17. ovog zakona primenjuju od 1. aprila 2018. godine.
Takođe, predlaže se da se odredbe ovog zakona koje propisuju obavezu podnošenja poreske prijave u slučaju obustave stečajnog postupka usled prodaje stečajnog dužnika kao pravnog lica, odnosno obustave postupka likvidacije, primenjuju od 1. avgusta 2018. godine.
Uz član 20.
Predlaže se da ovaj zakon stupi na snagu 1. januara 2018. godine.
PROCENA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti dodatna sredstva u budzetu Republike.
RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU
Razmatranje i donošenje zakona po hitnom postupku predlaže se u skladu sa članom 167. Poslovnika Narodne skupštine („Službeni glasnik RS”, broj 20/12-prečišćen tekst) i neophodno je zbog stvaranja uslova za nesmetan rad kako poreskih obveznika, tako i organa i organizacija čije se funkcionisanje finansira iz budzeta Republike Srbije, a posebno radi obezbeđenja uslova za blagovremeno utvrđivanje, plaćanje i podnošenje prijave za porez na dobit pravnih lica po odbitku i po rešenju u elektronskom obliku, a što predstavlja naročito opravdane razloge za stupanje na snagu ovog zakona ranije od osmog dana od dana objavljivanja.
PREGLED ODREDABA KOJE SE MENjAJU, ODNOSNO DOPUNjUJU
Član 10.
Amortizacija stalnih sredstava priznaje se kao rashod u iznosu i na način utvrđen ovim zakonom.
Stalna sredstva iz stava 1. ovog člana obuhvataju materijalna sredstva čiji je vek trajanja duži od jedne godine i koja se saglasno propisima kojima se uređuje računovodstvo i MRS, odnosno MSFI i MSFI za MSP, u poslovnim knjigama obveznika priznaju kao stalna sredstva, osim prirodnih bogatstava koja se ne troše, kao i nematerijalna sredstva, osim goodwill-a.
Sredstva iz stava 2. ovog člana, OSIM NEMATERIJALNIH SREDSTAVA, razvrstavaju se u pet grupa sa sledećim amortizacionim stopama:
1) I grupa 2,5%;
2) II grupa 10%;
3) III grupa 15%;
4) IV grupa 20%;
5) V grupa 30%.
Amortizacija za stalna sredstva razvrstana u I grupu utvrđuje se primenom proporcionalne metode, na osnovicu koju čini nabavna vrednost sredstva, za svako stalno sredstvo posebno, a u slučaju kada su stalna sredstva iz ove grupe stečena u toku poreskog perioda, utvrđuje se primenom proporcionalne metode srazmerno vremenu od kada je započet obračun amortizacije do kraja poreskog perioda.
Amortizacija za stalna sredstva razvrstana u grupe II-V utvrđuje se primenom degresivne metode na vrednost sredstava razvrstanih po grupama.
Osnovicu za amortizaciju iz stava 5. ovog člana u prvoj godini čini nabavna vrednost, a u narednim periodima neotpisana vrednost.
Stalna sredstva razvrstana u I grupu jesu nepokretnosti.
Ministar finansija bliže uređuje način razvrstavanja stalnih sredstava po grupama i način utvrđivanja amortizacije.
IZUZETNO, STALNA SREDSTVA KOJA SE SASTOJE IZ NEPOKRETNIH I POKRETNIH DELOVA, RAZVRSTAVAJU SE PO GRUPAMA SHODNO NAČINU NA KOJI SU EVIDENTIRANA U POSLOVNIM KNjIGAMA OBVEZNIKA U SKLADU SA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE RAČUNOVODSTVO.
AMORTIZACIJA NEMATERIJALNIH SREDSTAVA VRŠI SE PRIMENOM PROPORCIONALNE METODE SRAZMERNO VEKU TRAJANjA KOJI JE OPREDELjEN MOMENTOM PRIZNAVANjA TIH SREDSTAVA U POSLOVNIM KNjIGAMA OBVEZNIKA U SKLADU SA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE RAČUNOVODSTVO I MRS, ODNOSNO MSFI I MSFI ZA MSP, NA OSNOVICU KOJU ČINI NABAVNA VREDNOST SVAKOG SREDSTVA POSEBNO.
MINISTAR FINANSIJA BLIŽE UREĐUJE NAČIN RAZVRSTAVANjA STALNIH SREDSTAVA IZ STAVA 3. OVOG ČLANA PO GRUPAMA, VRSTU NEMATERIJALNIH SREDSTAVA, KAO I NAČIN UTVRĐIVANjA AMORTIZACIJE.
Član 16.
Na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja koja se u skladu sa propisima o računovodstvu i MRS, odnosno MSFI i MSFI za MSP iskazuju kao prihod, osim potraživanja iz člana 7a tačka 2) ovog zakona, pod uslovom:
1) da se nesumnjivo dokaže da su ta potraživanja prethodno bila uključena u prihode obveznika;
2) da su ta potraživanja u knjigama poreskog obveznika otpisana kao nenaplativa;
3) da poreski obveznik pruži dokaze da su potraživanja utužena, odnosno da je pokrenut izvršni postupak radi naplate potraživanja, ili da su potraživanja prijavljena u likvidacionom ili stečajnom postupku nad dužnikom.
Na teret rashoda priznaje se i otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja koja se u skladu sa propisima o računovodstvu i MRS, odnosno MSFI i MSFI za MSP ne iskazuju kao prihod, osim potraživanja iz člana 7a tačka 2) ovog zakona, ukoliko obveznik ispuni uslove propisane odredbama stava 1. tač. 2) i 3) ovog člana.
Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana, na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja, pod uslovom da su ta potraživanja obuhvaćena finansijskim restrukturiranjem, sprovedenim na način propisan zakonom koji uređuje sporazumno finansijsko restrukturiranje privrednih društava.
Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana, na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja koja su obuhvaćena usvojenim unapred pripremljenim planom reorganizacije, koji je potvrđen pravosnažnim rešenjem donetim u skladu sa zakonom kojim se uređuje stečaj.
Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana, na teret rashoda banke priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja po osnovu kredita odobrenog nepovezanom licu u smislu ovog zakona, pod uslovom da je od momenta dospelosti potraživanja prošlo najmanje dve godine, uz pružanje dokumentacije koja predstavlja osnov za dokazivanje nesposobnosti dužnika da izvršava svoje novčane obaveze (npr. dokumentacija iz kreditnog dosijea dužnika o izmirivanju obaveze dužnika prema banci u toku poslednjih dvanaest meseci, prepiska i druga dokumentacija o kontaktima banke i dužnika u vezi sa naplatom potraživanja i merama koje je banka preduzela radi naplate).
Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana, na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti preostalog dela pojedinačnog potraživanja banke koji nije naplaćen iz sredstava ostvarenih prodajom nepokretnosti koja se sprovodi u skladu sa zakonom.
Na teret rashoda priznaje se otpis vrednosti pojedinačnih potraživanja za koja su ispunjeni uslovi iz stava 1. tač. 1) i 2), odnosno stava 2. ovog člana, pod uslovom da su troškovi utuženja pojedinačnog dužnika veći od ukupnog iznosa potraživanja od tog dužnika.
Pod troškovima utuženja u smislu stava 7. STAVA 5. ovog člana smatraju se takse i drugi javni prihodi koji se plaćaju za podnošenje tužbe u skladu sa zakonom kojim se uređuju sudske takse.
Na teret rashoda priznaje se ispravka vrednosti pojedinačnih potraživanja iz st. 1. i 2. ovog člana, ako je od roka za njihovu naplatu, odnosno realizaciju, DO KRAJA PORESKOG PERIODA prošlo najmanje 60 dana.
Za iznos rashoda po osnovu ispravke vrednosti pojedinačnih potraživanja iz stava 9. STAVA 7. ovog člana i člana 22a ovog zakona, koji su bili priznati u poreskom bilansu, uvećavaju se prihodi u poreskom bilansu u poreskom periodu u kome obveznik izvrši otpis vrednosti istih potraživanja, ako nije kumulativno ispunio uslove iz stava 1, odnosno stava 2, odnosno iz stava 7. STAVA 5. ovog člana.
Rashod koji nije bio priznat po osnovu ispravke vrednosti pojedinačnih potraživanja u poreskom periodu u kom je iskazan, priznaje se u poreskom periodu u kom su ispunjeni uslovi iz stava 1, odnosno stava 2. STAVA 2, ODNOSNO STAVA 7. ovog člana.
Sva otpisana, ispravljena i druga potraživanja iz st. 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9. i 11. ST. 1, 2, 3, 4, 5, 7. I 9. ovog člana koja su priznata kao rashod, a koja se kasnije naplate ili za koja poverilac povuče tužbu, predlog za izvršenje, odnosno prijavu potraživanja, u momentu naplate ili povlačenja tužbe, predloga za izvršenje, odnosno prijave potraživanja, ulaze u prihode poreskog obveznika.
Sva otpisana, ispravljena i druga potraživanja ovog člana koja nisu priznata kao rashod, a koja se kasnije naplate, u momentu naplate ne ulaze u prihode poreskog obveznika.
Član 16a
Na teret rashoda priznaje se gubitak od prodaje pojedinačnih potraživanja u iznosu koji je iskazan u bilansu uspeha obveznika, u poreskom periodu u kome je izvršena prodaja tih potraživanja.
U slučaju da je po osnovu potraživanja iz stava 1. ovog člana izvršena ispravka vrednosti koja je priznata kao rashod u nekom od prethodnih poreskih perioda u skladu sa članom 16. stav 9. STAV 7. i članom 22a STAV 1. ovog zakona, takav rashod ostaje priznat bez obaveze ispunjenja uslova iz člana 16. stav 1. tačka 3), odnosno člana 16. stava 2. ovog zakona.
Član 22a
Na teret rashoda u poreskom bilansu banke priznaje se uvećanje ispravke vrednosti potraživanja bilansne aktive i rezervisanja za gubitke po vanbilansnim stavkama u iznosu obračunatom na nivou banke, koja su u skladu sa unutrašnjim aktima banke iskazani u bilansu uspeha na teret rashoda u poreskom periodu, u skladu sa propisima Narodne banke Srbije.
NA TERET RASHODA BANKE PRIZNAJE SE OTPIS VREDNOSTI POJEDINAČNIH POTRAŽIVANjA U SKLADU SA ODREDBAMA ČLANA 16. ST. 1. DO 6. OVOG ZAKONA.
IZUZETNO OD STAVA 2. OVOG ČLANA, NA TERET RASHODA BANKE PRIZNAJE SE OTPIS VREDNOSTI POJEDINAČNIH POTRAŽIVANjA PO OSNOVU KREDITA ODOBRENOG NEPOVEZANOM LICU U SMISLU OVOG ZAKONA, POD USLOVOM DA JE OD MOMENTA DOSPELOSTI POTRAŽIVANjA PROŠLO NAJMANjE DVE GODINE, UZ PRUŽANjE DOKUMENTACIJE KOJA PREDSTAVLjA OSNOV ZA DOKAZIVANjE NESPOSOBNOSTI DUŽNIKA DA IZVRŠAVA SVOJE NOVČANE OBAVEZE (NPR. DOKUMENTACIJA IZ KREDITNOG DOSIJEA DUŽNIKA O IZMIRIVANjU OBAVEZE DUŽNIKA PREMA BANCI U TOKU POSLEDNjIH DVANAEST MESECI, PREPISKA I DRUGA DOKUMENTACIJA O KONTAKTIMA BANKE I DUŽNIKA U VEZI SA NAPLATOM POTRAŽIVANjA I MERAMA KOJE JE BANKA PREDUZELA RADI NAPLATE).
IZUZETNO OD STAVA 2. OVOG ČLANA, NA TERET RASHODA PRIZNAJE SE OTPIS VREDNOSTI PREOSTALOG DELA POJEDINAČNOG POTRAŽIVANjA BANKE KOJI NIJE NAPLAĆEN IZ SREDSTAVA OSTVARENIH PRODAJOM NEPOKRETNOSTI KOJA SE SPROVODI U SKLADU SA ZAKONOM.
IZUZETNO OD ST. 2. I 3. OVOG ČLANA, NA TERET RASHODA BANKE PRIZNAJE SE OTPIS VREDNOSTI POJEDINAČNIH POTRAŽIVANjA PO OSNOVU KREDITA KOJI SE, U SMISLU PROPISA NARODNE BANKE SRBIJE, SMATRAJU PROBLEMATIČNIM KREDITIMA, IZVRŠEN U SKLADU SA PROPISIMA NARODNE BANKE SRBIJE.
SVA OTPISANA, ISPRAVLjENA I DRUGA POTRAŽIVANjA IZ ST. 1. DO 5. OVOG ČLANA KOJA SU PRIZNATA KAO RASHOD, A KOJA SE KASNIJE NAPLATE ILI ZA KOJA POVERILAC POVUČE TUŽBU, PREDLOG ZA IZVRŠENjE, ODNOSNO PRIJAVU POTRAŽIVANjA, U MOMENTU NAPLATE ILI POVLAČENjA TUŽBE, PREDLOGA ZA IZVRŠENjE, ODNOSNO PRIJAVE POTRAŽIVANjA, ULAZE U PRIHODE BANKE.
SVA OTPISANA, ISPRAVLjENA I DRUGA POTRAŽIVANjA KOJA NISU PRIZNATA KAO RASHOD, A KOJA SE KASNIJE NAPLATE, U MOMENTU NAPLATE NE ULAZE U PRIHODE BANKE.
Član 28.
Za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, u smislu ovog zakona, prodajnom cenom se smatra ugovorena cena, odnosno, u slučaju prodaje povezanom licu iz člana 59. ovog zakona, tržišna cena ako je ugovorena cena niža od tržišne.
Kao ugovorena, odnosno tržišna cena iz stava 1. ovog člana uzima se cena bez poreza na prenos apsolutnih prava, ODNOSNO POREZA NA DODATU VREDNOST.
Kod prenosa prava putem razmene za drugo pravo, prodajnom cenom se smatra tržišna cena prava koje se dobija u naknadu, korigovana za eventualno primljenu ili plaćenu razliku u novcu.
Član 29.
Za svrhu određivanja kapitalnog dobitka, nabavna cena, u smislu ovog zakona, jeste cena po kojoj je obveznik stekao imovinu, umanjena po osnovu amortizacije utvrđene u skladu sa ovim zakonom.
Nabavna cena iz stava 1. U SMISLU ovog člana koriguje se na procenjenu, odnosno fer vrednost, utvrđenu u skladu sa MRS, odnosno MSFI , odnosno MSFI za MSP i usvojenim računovodstvenim politikama, ukoliko je promena na fer vrednost iskazivana u celini kao prihod perioda u kome je vršena.
Nabavna cena imovine stečene konverzijom obveznikovog potraživanja u učešće u kapitalu subjekta privatizacije u postupku restrukturiranja, jeste najniža obezvređena vrednost te imovine nakon izvršene konverzije, utvrđena u skladu sa MRS, odnosno MSFI i usvojenim računovodstvenim politikama, osim u slučaju iz stava 2. ovog člana.
Ako cena po kojoj je imovina nabavljena nije iskazana u poslovnim knjigama obveznika, ili nije iskazana u skladu sa odredbama st. 1. i 2. ovog člana, nabavna cena za svrhu određivanja kapitalnog dobitka jeste tržišna cena na dan nabavke, koju utvrdi nadležni poreski organ, na način propisan odredbama st. 1. i 2. ovog člana.
Kod prodaje nepokretnosti u izgradnji, nabavnu cenu čini iznos troškova izgradnje koji su do dana prodaje iskazani u skladu sa MRS, odnosno MSFI , odnosno MSFI za MSP i propisima kojima se uređuje računovodstvo.
Za nepokretnost stečenu putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga, nabavna cena jeste tržišna cena nepokretnosti na dan unosa uloga.
Kod hartija od vrednosti kojima se trguje na organizovanom tržištu, u smislu zakona kojim se uređuje tržište hartija od vrednosti i drugih finansijskih instrumenata, nabavna cena jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu, a ako ne poseduje odgovarajuću dokumentaciju – najniža tržišna cena ostvarena na organizovanom tržištu u periodu od godinu dana koji prethodi prodaji te hartije od vrednosti ili u periodu trgovanja, ukoliko se trgovalo kraće od godinu dana.
Kod hartija od vrednosti kojima se ne trguje na organizovanom tržištu, nabavna cena hartije od vrednosti jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu, a ako ne poseduje odgovarajuću dokumentaciju – njena nominalna vrednost.
Kod hartija od vrednosti pribavljenih putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga, nabavnu cenu čini tržišna cena koja je važila na organizovanom tržištu na dan unosa uloga ili ukoliko takva cena nije bila formirana, nominalna vrednost hartije od vrednosti na dan unosa uloga.
Nabavna cena udela u kapitalu pravnih lica i prava industrijske svojine jeste cena koju obveznik dokumentuje kao stvarno plaćenu. Nabavna cena udela u kapitalu pravnih lica i prava industrijske svojine, stečenih putem osnivačkog uloga ili povećanjem osnivačkog uloga jeste tržišna cena na dan unosa uloga.
Nabavna cena investicione jedinice sastoji se od neto vrednosti imovine otvorenog fonda po investicionoj jedinici na dan uplate, uvećane za naknadu za kupovinu ukoliko je društvo za upravljanje naplaćuje, u skladu sa zakonom koji uređuje investicione fondove.
Član 34.
Dobit obveznika u postupku likvidacije, u postupku stečaja od dana donošenja rešenja o otvaranju stečajnog postupka do dana početka primene plana reorganizacije ili pravosnažnog rešenja o nastavljanju stečajnog postupka bankrotstvom, kao i u postupku reorganizacije, oporezuje se u skladu sa ovim zakonom.
Obveznik iz stava 1. ovog člana podnosi poresku prijavu i poreski bilans u roku od 60 dana od dana:
1) pokretanja postupka likvidacije sa stanjem na dan koji prethodi danu pokretanja postupka likvidacije;
2) okončanja, ODNOSNO OBUSTAVE postupka likvidacije sa stanjem na dan okončanja, ODNOSNO OBUSTAVE postupka likvidacije;
3) otvaranja postupka stečaja sa stanjem na dan koji prethodi danu otvaranja postupka stečaja;
4) početka primene plana reorganizacije sa stanjem na dan koji prethodi danu početka primene plana reorganizacije.
Ukoliko se postupak likvidacije, odnosno postupak stečaja, odnosno reorganizacija, nastave u narednoj kalendarskoj godini, obveznik iz stava 1. ovog člana podnosi i poresku prijavu i poreski bilans sa stanjem na dan 31. decembra tekuće godine, u skladu sa članom 63. st. 3. i 4. ovog zakona.
Dobit obveznika u periodu od pravosnažnosti rešenja o nastavljanju stečajnog postupka bankrotstvom do pravosnažnosti rešenja o zaključenju stečajnog postupka, ODNOSNO DO PRAVOSNAŽNOSTI REŠENjA O OBUSTAVI STEČAJNOG POSTUPKA USLED PRODAJE STEČAJNOG DUŽNIKA KAO PRAVNOG LICA (u daljem tekstu: period stečaja) utvrđuje se kao pozitivna razlika vrednosti imovine obveznika sa kraja i sa početka perioda stečaja, posle namirenja poverilaca. Vrednost imovine obveznika sa početka perioda stečaja je vrednost imovine na dan koji prethodi danu otvaranja stečajnog postupka korigovana za promene nastale do početka perioda stečaja u skladu sa propisima koji uređuju stečaj.
Obveznik iz stava 4. ovog člana podnosi poresku prijavu i poreski bilans u roku od deset dana od dana:
1) pravosnažnosti rešenja o nastavljanju stečajnog postupka bankrotstvom sa stanjem na dan pravosnažnosti tog rešenja;
2) pravosnažnosti rešenja o zaključenju stečajnog postupka bankrotstvom, ODNOSNO PRAVOSNAŽNOSTI REŠENjA O OBUSTAVI STEČAJNOG POSTUPKA USLED PRODAJE STEČAJNOG DUŽNIKA KAO PRAVNOG LICA, na dan pravosnažnosti tog rešenja.
Član 38.
Poreski period za koji se obračunava porez na dobit je poslovna godina.
Poslovna godina je kalendarska godina, osim u slučaju prestanka ili otpočinjanja obavljanja delatnosti u toku godine, uključujući i statusne promene, kao i u slučaju pokretanja postupka stečaja ili likvidacije.
POSLOVNA GODINA JE KALENDARSKA GODINA, OSIM U SLUČAJU PRESTANKA ILI OTPOČINjANjA OBAVLjANjA DELATNOSTI U TOKU GODINE, UKLjUČUJUĆI I STATUSNE PROMENE, POKRETANjA POSTUPKA STEČAJA ILI LIKVIDACIJE, KAO I U SLUČAJU OBUSTAVE STEČAJNOG POSTUPKA USLED PRODAJE STEČAJNOG DUŽNIKA KAO PRAVNOG LICA, ODNOSNO OBUSTAVE POSTUPKA LIKVIDACIJE, U TOKU GODINE.
Na zahtev poreskog obveznika koji je dobio saglasnost ministra finansija, odnosno guvernera Narodne banke Srbije, da sastavlja i prikazuje finansijske izveštaje sa stanjem na poslednji dan poslovne godine koja je različita od kalendarske, nadležan poreski organ odobrava rešenjem da se poslovna godina i kalendarska godina razlikuju, s tim da poreski period traje 12 meseci. Tako odobreni poreski period obveznik je dužan da primenjuje najmanje pet godina.
Poreski obveznik iz stava 3. ovog člana dužan je da podnese poresku prijavu i poreski bilans za utvrđivanje konačne poreske obaveze za period od 1. januara tekuće godine do dana kada, po rešenju nadležnog poreskog organa, započinje poslovnu godinu koja se razlikuje od kalendarske, u roku od deset dana od dana isteka roka propisanog za podnošenje finansijskih izveštaja za period za koji se podnosi poreska prijava i poreski bilans.
Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio manje poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi, dužan je da razliku uplati najkasnije do podnošenja poreske prijave uz podnošenje dokaza o uplati razlike poreza.
Ako je obveznik poreza u vidu akontacije platio više poreza nego što je bio dužan da plati po obavezi obračunatoj u poreskoj prijavi, više plaćeni porez uračunava se kao akontacija za naredni period ili se obvezniku vraća na njegov zahtev u roku od 30 dana od dana prijema zahteva za povraćaj.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, za poreskog obveznika iz člana 34. stav 3. STAV 4. ovog zakona, poreski period je period stečaja.
Član 40.
Ukoliko međunarodnim ugovorom o izbegavanju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno, porez na dobit po odbitku po stopi od 20% obračunava se i plaća na prihode koje ostvari nerezidentno pravno lice od rezidentnog pravnog lica po osnovu:
1) dividendi i udela u dobiti u pravnom licu, uključujući i dividendu iz člana 35. ovog zakona;
2) naknada od autorskog i srodnih prava i prava industrijske svojine (u daljem tekstu: autorska naknada);
3) kamata;
4) naknada od zakupa i podzakupa nepokretnosti i pokretnih stvari na teritoriji Republike;
5) naknada od usluga koje se pružaju ili koriste, odnosno koje će biti pružene ili korišćene na teritoriji Republike.
5) NAKNADA OD USLUGA ISTRAŽIVANjA TRŽIŠTA, RAČUNOVODSTVENIH I REVIZORSKIH USLUGA I DRUGIH USLUGA IZ OBLASTI PRAVNOG I POSLOVNOG SAVETOVANjA, NEZAVISNO OD MESTA NjIHOVOG PRUŽANjA ILI KORIŠĆENjA, ODNOSNO MESTA GDE ĆE BITI PRUŽENE ILI KORIŠĆENE.
Porez po odbitku iz stava 1. ovog člana obračunava se i plaća i na prihode nerezidentnog pravnog lica po osnovu izvođenja estradnog, zabavnog, umetničkog, sportskog ili sličnog programa u Republici, koji nisu oporezovani kao dohodak fizičkog lica (izvođača, muzičara, sportiste i sl.), u skladu sa propisima kojima se uređuje oporezivanje dohotka građana.
Izuzetno od st. 1. i 2. ovog člana, na prihode koje ostvari nerezidentno pravno lice iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom po osnovu autorskih naknada, kamata, naknada po osnovu zakupa i podzakupa nepokretnosti i pokretnih stvari na teritoriji Republike, kao i naknada po osnovu usluga, bez obzira na mesto njihovog pružanja ili korišćenja, odnosno mesto gde će biti pružene ili korišćene, obračunava se i plaća porez po odbitku po stopi od 25%.
Porez po odbitku iz st. 1. i 3. ovog člana ne plaća se na prihode koje ostvari nerezidentno pravno lice, odnosno nerezidentno pravno lice iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom, od kamata po osnovu dužničkih hartija od vrednosti čiji je izdavalac, u skladu sa zakonom, Republika, autonomna pokrajina, jedinica lokalne samouprave ili Narodna banka Srbije.
Rezidentno pravno lice dužno je da na dan U ROKU OD TRI DANA OD DANA isplate prihoda iz st. 1, 2. i 3. ovog člana podnese poresku prijavu.
Na prihode koje ostvari nerezidentno pravno lice od rezidentnog pravnog lica, drugog nerezidentnog pravnog lica, fizičkog lica, nerezidentnog ili rezidentnog ili od otvorenog investicionog fonda, na teritoriji Republike, po osnovu kapitalnih dobitaka nastalih u skladu sa odredbama čl. 27. do 29. ovog zakona, obračunava se i plaća porez po rešenju po stopi od 20% ako međunarodnim ugovorom o izbegavanju dvostrukog oporezivanja nije drukčije uređeno.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, na prihode iz tačke 4) tog stava koje nerezidentno pravno lice ostvaruje od isplatioca koji nije dužan da obračunava, obustavlja i plaća porez po odbitku, obračunava se i plaća porez po rešenju iz stava 6. ovog člana.
Porez po rešenju iz stava 6. ovog člana obračunava se i plaća i na prihode iz stava 1. tač. 2), 3), 4) i 5) ovog člana koje nerezidentno pravno lice ostvari po osnovu namirenja potraživanja u postupku izvršenja, odnosno u svakom drugom postupku namirenja potraživanja, u skladu sa zakonom.
Nerezidentno pravno lice – primalac prihoda iz st. 6, 7. i 8. ovog člana, dužno je da u roku od 30 dana od dana ostvarivanja prihoda, preko poreskog punomoćnika određenog u skladu sa propisima kojima se uređuje poreski postupak i poreska administracija, podnese poresku prijavu nadležnom poreskom organu, i to u opštini na čijoj teritoriji se nalazi nepokretnost, sedište privrednog društva u kojem nerezidentni obveznik ima udeo ili hartije od vrednosti koji su predmet prodaje, odnosno sedište ili prebivalište isplatioca prihoda po osnovu zakupa, odnosno podzakupa pokretnih stvari, kao i sedište ili prebivalište poreskog punomoćnika u slučaju ostvarenja prihoda iz stava 8. ovog člana, na osnovu koje nadležni poreski organ donosi rešenje.
Sadržaj poreske prijave iz stava 9. ovog člana bliže uređuje ministar finansija.
Porez po odbitku iz st. 1. i 2. ovog člana i porez po rešenju iz st. 6, 7. i 8. ovog člana ne obračunava se i ne plaća ako se prihod iz st. 1, 2, 6, 7. i 8. ovog člana isplaćuje stalnoj poslovnoj jedinici nerezidentnog obveznika iz člana 4. ovog zakona.
Ukoliko rezidentno pravno lice isplaćuje prihode stalnoj poslovnoj jedinici nerezidentnog pravnog lica iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom, ono je dužno da obračuna i uplati porez po odbitku u skladu sa odredbama stava 1. tačka 1) i stava 3. ovog člana.
U slučaju primene stava 12. ovog člana prihodi na koje se primenjuju odredbe stava 1. tačka 1) i stava 3. ovog člana, kao i rashodi sa njima povezani ne uzimaju se u obzir za potrebe utvrđivanja poreske osnovice stalne poslovne jedinice nerezidentnog pravnog lica iz jurisdikcije sa preferencijalnim poreskim sistemom.
Rezidentno pravno lice koje otkupljuje sekundarne sirovine i otpad od rezidentnog, odnosno nerezidentnog pravnog lica, dužno je da prilikom isplate naknade tim licima obračuna, obustavi i na propisani račun uplati porez po odbitku po stopi od 1% od iznosa naknade, kao i da podnese poresku prijavu nadležnom poreskom organu U ROKU KOJI JE PROPISAN OVIM ZAKONOM.
Iznos naknade iz stava 14. ovog člana ne sadrži porez na dodatu vrednost.
VRSTE USLUGA IZ STAVA 1. TAČKA 5) OVOG ČLANA BLIŽE UREĐUJE MINISTAR FINANSIJA.
Sadržaj poreske prijave iz st. 5. i 14. ovog člana bliže uređuje ministar finansija.
Član 40a
Kod obračuna poreza po odbitku na prihode nerezidenta, isplatilac prihoda primenjuje odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja, pod uslovom da nerezident dokaže status rezidenta države sa kojom je Republika zaključila ugovor o izbegavanju dvostrukog oporezivanja i da je nerezident stvarni vlasnik prihoda.
Status rezidenta države sa kojom je zaključen ugovor o izbegavanju dvostrukog oporezivanja u smislu stava 1. ovog člana, nerezident dokazuje potvrdom o rezidentnosti u skladu sa zakonom kojim se uređuje poreski postupak i poreska administracija.
Ako isplatilac prihoda primeni odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja, a nisu ispunjeni uslovi iz st. 1. i 2. ovog člana, što za posledicu ima manje plaćeni iznos poreza, dužan je da plati razliku između plaćenog poreza i dugovanog poreza po ovom zakonu.
Nadležni poreski organ, na zahtev nerezidenta, dužan je da izda potvrdu o porezu plaćenom u Republici.
Na nerezidentno pravno lice – primaoca prihoda iz člana 40. st. 6, 7. i 8. ST. 6, 7, 8. I 14. ovog zakona, primenjuju se odredbe ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja u skladu sa odredbama st. 1. do 3. ovog člana.
Ako isplatilac prihoda u momentu isplate prihoda nerezidentu ne raspolaže potvrdom iz stava 2. ovog člana, dužan je da prilikom isplate prihoda primeni odredbe ovog zakona.
Ako nerezidentno pravno lice dostavi nadležnom poreskom organu potvrdu iz stava 2. ovog člana, razlika između iznosa plaćenog poreza iz stava 6. ovog člana i iznosa poreza za koji bi postojala obaveza plaćanja da je obveznik u momentu isplate prihoda raspolagao potvrdom iz stava 2. ovog člana, smatra se više plaćenim porezom.
Član 50a
Poreski obveznik koji, uloži u svoja osnovna sredstva, odnosno u čija osnovna sredstva drugo lice uloži više od jedne milijarde dinara, koji ta sredstva koristi za obavljanje pretežne delatnosti i delatnosti upisanih u osnivačkom aktu obveznika, odnosno navedenih u drugom aktu obveznika, kojim se određuju delatnosti koje obveznik obavlja i u periodu ulaganja dodatno zaposli na neodređeno vreme najmanje 100 lica, oslobađa se plaćanja poreza na dobit pravnih lica u periodu od deset godina srazmerno tom ulaganju.
Ulaganjem u osnovna sredstva od strane drugog lica, u smislu stava 1. ovog člana, smatra se i ulaganje u osnovni kapital i povećanje osnovnog kapitala u skladu sa zakonom.
U slučaju iz stava 2. ovog člana, osnovna sredstva vrednuju se po tržišnoj (fer) vrednosti.
Poresko oslobođenje primenjuje se po ispunjenju uslova iz stava 1. ovog člana, od prve godine u kojoj je ostvarena oporeziva dobit.
Novozaposlenim licima u smislu stava 1. ovog člana smatraju se lica koja je obveznik zaposlio u periodu sticanja uslova za poresko oslobođenje, tako da u momentu ispunjenja uslova za korišćenje navedenog poreskog oslobođenja obveznik ima najmanje 100 dodatno zaposlenih, a koji su i neposredno radno angažovani kod obveznika, u odnosu na broj zaposlenih koji je imao u periodu kada je počeo da stiče pravo na ovo poresko oslobođenje.
NOVOZAPOSLENIM LICIMA U SMISLU STAVA 1. OVOG ČLANA SMATRAJU SE LICA KOJA JE OBVEZNIK ZAPOSLIO U PERIODU ULAGANjA, TAKO DA U MOMENTU ISPUNjENjA USLOVA ZA KORIŠĆENjE NAVEDENOG PORESKOG OSLOBOĐENjA OBVEZNIK IMA NAJMANjE 100 DODATNO ZAPOSLENIH NA NEODREĐENO VREME U ODNOSU NA BROJ ZAPOSLENIH NA NEODREĐENO VREME KOJI JE IMAO NA POSLEDNjI DAN PERIODA KOJI PRETHODI PERIODU U KOJEM JE ZAPOČEO ULAGANjA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA.
Novozaposlenim licima u smislu stava 1. ovog člana ne smatraju se lica koja su bila zaposlena u, posredno ili neposredno, povezanom licu u smislu člana 59. ovog zakona, KAO I LICA KOJA NISU NEPOSREDNO RADNO ANGAŽOVANA KOD OBVEZNIKA.
Član 50v
Ako obveznik iz člana 50a ovog zakona, smanji broj zaposlenih koji su i neposredno radno angažovani kod obveznika, ispod broja ukupno zaposlenih na neodređeno vreme u odnosu na broj zaposlenih koje je imao u poreskom periodu u kome je ispunio uslove za poresko oslobođenje iz člana 50a stav 1. ovog zakona, tako da je prosečan broj zaposlenih, utvrđen na poslednji dan perioda za koji se podnosi poreska prijava manji od broja zaposlenih koje je obveznik imao u poreskom periodu u kojem je ispunio uslove za poreski podsticaj iz člana 50a ovog zakona, gubi pravo na poresko oslobođenje za ceo period korišćenja poreskog oslobođenja i dužan je da danom podnošenja poreske prijave za naredni poreski period, u toj poreskoj prijavi obračuna, kao i da plati porez koji bi platio da nije koristio ovaj podsticaj, valorizovan od dana podnošenja poreske prijave za poreski period u kome je ostvario pravo na poresko oslobođenje, do dana podnošenja poreske prijave za naredni poreski period, indeksom potrošačkih cena prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
AKO OBVEZNIK TOKOM KORIŠĆENjA PORESKOG OSLOBOĐENjA IZ ČLANA 50A OVOG ZAKONA SMANjI BROJ UKUPNO ZAPOSLENIH NA NEODREĐENO VREME ISPOD BROJA UKUPNO ZAPOSLENIH NA NEODREĐENO VREME KOJE JE IMAO U PORESKOM PERIODU U KOME JE ISPUNIO USLOVE ZA PORESKO OSLOBOĐENjE, TAKO DA JE PROSEČAN BROJ UKUPNO ZAPOSLENIH NA NEODREĐENO VREME, UTVRĐEN NA POSLEDNjI DAN PERIODA ZA KOJI SE PODNOSI PORESKA PRIJAVA MANjI OD BROJA UKUPNO ZAPOSLENIH NA NEODREĐENO VREME KOJE JE IMAO U PORESKOM PERIODU U KOJEM JE ISPUNIO USLOVE ZA PORESKO OSLOBOĐENjE, GUBI PRAVO NA PORESKO OSLOBOĐENjE ZA CEO PERIOD KORIŠĆENjA PORESKOG OSLOBOĐENjA I DUŽAN JE DA U PORESKOJ PRIJAVI ZA PORESKI PERIOD U KOJEM JE SMANjIO BROJ ZAPOSLENIH OBRAČUNA, KAO I DA PLATI POREZ KOJI BI PLATIO DA NIJE KORISTIO OVAJ PODSTICAJ, VALORIZOVAN OD DANA PODNOŠENjA PORESKE PRIJAVE ZA PORESKI PERIOD U KOME JE OSTVARIO PRAVO NA PORESKO OSLOBOĐENjE, DO DANA PODNOŠENjA PORESKE PRIJAVE ZA PORESKI PERIOD U KOJEM JE SMANjIO BROJ ZAPOSLENIH, INDEKSOM POTROŠAČKIH CENA PREMA PODACIMA REPUBLIČKOG ORGANA NADLEŽNOG ZA POSLOVE STATISTIKE.
Prosečan broj zaposlenih iz stava 1. ovog člana obveznik utvrđuje tako što broj zaposlenih na kraju svakog meseca u poreskom periodu sabere i dobijeni zbir podeli sa brojem meseci poreskog perioda.
Član 50g
Ako pre isteka perioda poreskog oslobođenja obveznik iz člana 50a ovog zakona prekine sa poslovanjem, prestane da koristi ili otuđi sredstva iz člana 50a stav 1. ovog zakona, a u nova osnovna sredstva ne uloži u istom poreskom periodu iznos jednak tržišnoj ceni otuđenih sredstava, a najmanje u vrednosti koja obezbeđuje da ukupan iznos ulaganja ne padne ispod iznosa utvrđenih u članu 50a ovog zakona, gubi pravo na poresko oslobođenje i dužan je da danom podnošenja poreske prijave za naredni poreski period, u toj poreskoj prijavi U PORESKOJ PRIJAVI ZA PORESKI PERIOD U KOJEM JE OTUĐIO OSNOVNA SREDSTVA obračuna, kao i da plati porez koji bi platio da nije koristio ovaj podsticaj, valorizovan od dana podnošenja poreske prijave za poreski period u kome je ostvario pravo na poresko oslobođenje, do dana podnošenja poreske prijave za naredni poreski period PORESKI PERIOD U KOJEM JE OTUĐIO OSNOVNA SREDSTVA, indeksom potrošačkih cena prema podacima republičkog organa nadležnog za poslove statistike.
Član 60.
Obveznik je dužan da transakcije iz člana 59. stav 1. ovog zakona posebno prikaže u svom poreskom bilansu.
U svom poreskom bilansu obveznik je, u smislu stava 1. ovog člana, dužan da posebno prikaže kamatu po osnovu depozita, KAO I KAMATU PO OSNOVU zajma, odnosno kredita, do nivoa propisanog odredbama člana 62. ovog zakona.
Obveznik je dužan da uz poreski bilans priloži dokumentaciju u okviru koje i na način koji propiše ministar finansija, zajedno sa transakcijama iz člana 59. stav 1. ovog zakona i st. 1. i 2. ovog člana, posebno prikazuje vrednost istih transakcija po cenama koje bi se ostvarile na tržištu takvih ili sličnih transakcija da se nije radilo o povezanim licima (princip „van dohvata ruke”).
IZUZETNO OD STAVA 3. OVOG ČLANA, U SLUČAJU DA JE TRANSAKCIJA SA POVEZANIM LICEM JEDNOKRATNA I DA NjENA VREDNOST NIJE VEĆA OD VREDNOSTI PROMETA ZA KOJU JE ZAKONOM KOJI UREĐUJE POREZ NA DODATU VREDNOST PROPISANA OBAVEZA EVIDENTIRANjA ZA POREZ NA DODATU VREDNOST, ODNOSNO UKUPNA VREDNOST TRANSAKCIJA SA JEDNIM POVEZANIM LICEM U TOKU PORESKOG PERIODA NIJE VEĆA OD VREDNOSTI PROMETA ZA KOJU JE ZAKONOM KOJI UREĐUJE POREZ NA DODATU VREDNOST PROPISANA OBAVEZA EVIDENTIRANjA ZA POREZ NA DODATU VREDNOST, OBVEZNIK UZ PORESKI BILANS PODNOSI DOKUMENTACIJU U FORMI IZVEŠTAJA U SKRAĆENOM OBLIKU, U OKVIRU KOJE NIJE DUŽAN DA POSEBNO PRIKAZUJE VREDNOST ISTIH TRANSAKCIJA PO CENAMA UTVRĐENIM PO PRINCIPU „VAN DOHVATA RUKE”.
U VREDNOST TRANSAKCIJE, ODNOSNO UKUPNU VREDNOST TRANSAKCIJA IZ STAVA 4. OVOG ČLANA NE UKLjUČUJU SE KAMATE PO OSNOVU ZAJMOVA, ODNOSNO KREDITA, DATI, ODNOSNO PRIMLjENI AVANSI, KAO I POREZ NA DODATU VREDNOST.
IZUZETNO OD ST. 3. I 4. OVOG ČLANA, OBVEZNIK NIJE DUŽAN DA PO OSNOVU PRODAJE IMOVINE IZ ČLANA 27. OVOG ZAKONA POVEZANOM LICU UTVRĐUJE CENU TE IMOVINE PO PRINCIPU „VAN DOHVATA RUKE”, ODNOSNO NIJE DUŽAN DA PODNOSI DOKUMENTACIJU IZ ST. 3. I 4. OVOG ČLANA.
U smislu stava 3. ovog člana, za potrebe prikazivanja vrednosti transakcije sa povezanim licem po transfernoj ceni i njene vrednosti po ceni utvrđenoj po principu „van dohvata ruke” dozvoljena je, kada je to primereno okolnostima slučaja, primena objedinjenog pristupa za veći broj pojedinačnih transakcija, odnosno razloženog pristupa u slučaju složenih transakcija, gde je jednom transakcijom obuhvaćen veći broj pojedinačnih transakcija.
U slučaju da se obveznikova transferna cena po osnovu transakcije sa pojedinačnim povezanim licem razlikuje od cene te transakcije utvrđene primenom principa „van dohvata ruke”, on je dužan da u poresku osnovicu uključi:
1) iznos pozitivne razlike između prihoda po osnovu transakcije po ceni utvrđenoj primenom principa „van dohvata ruke” i prihoda po osnovu te transakcije po transfernoj ceni, ili
2) iznos pozitivne razlike između rashoda po osnovu te transakcije po transfernoj ceni i rashoda po osnovu te transakcije po ceni utvrđenoj primenom principa „van dohvata ruke”.
U slučaju kada je kod određivanja cene transakcije po principu „van dohvata ruke” utvrđen njen raspon, smatra se da se transferna cena te transakcije ne razlikuje od njene cene po principu „van dohvata ruke” ukoliko se vrednost transferne cene nalazi u okviru tog raspona.
U slučaju kada je kod cene transakcije po prinicipu „van dohvata ruke” utvrđen njen raspon, a vrednost transferne cene transakcije je izvan tog raspona, cena po principu „van dohvata ruke” za potrebe primene stava 5. STAVA 8. ovog člana je jednaka središnjoj vrednosti utvrđenog raspona.
Ministar finansija može predvideti slučajeve u kojima je dozvoljeno umanjenje iznosa koji se u skladu sa stavom 5. STAVOM 8. ovog člana uključuje u poresku osnovicu po osnovu transakcije između poreskog obveznika i određenog povezanog lica, s tim da to umanjenje ne može dovesti do umanjenja poreske osnovice obveznika ispod iznosa koji bi bio utvrđen po osnovu njene transferne cene.
Obveznik može umanjiti poresku osnovicu po osnovu transakcija sa povezanim licima samo u slučaju primene odgovarajućih odredbi međunarodnih ugovora o izbegavanju dvostrukog oporezivanja.
Obaveze iz st. 1. do 9. ODREDBE ST. 1. DO 12. ovog člana odnose se i na transakcije između stalne poslovne jedinice iz člana 4. ovog zakona i njene nerezidentne centrale.
Član 63.
Poreski obveznik je dužan da nadležnom poreskom organu podnese poresku prijavu u kojoj je obračunat porez, za period za koji se utvrđuje porez.
Uz poresku prijavu poreski obveznik je dužan da podnese i poreski bilans za period iz stava 1. ovog člana.
Poreska prijava podnosi se u roku od 180 dana od dana isteka perioda za koji se utvrđuje porez.
Pored poreske prijave iz stava 3. ovog člana, obveznik iz člana 34. stav 1. ovog zakona podnosi i poresku prijavu u roku koji je propisan stavom 2. tog člana ovog zakona.
Poreski obveznik iz člana 34. stav 3. STAV 4. ovog zakona podnosi isključivo poreske prijave u rokovima propisanim stavom 4. STAVOM 5. tog člana ovog zakona.
Izuzetno od stava 3. ovog člana, u slučaju statusne promene koja ima za posledicu prestanak društva, poreska prijava podnosi se u roku od 60 dana od dana statusne promene.
Ako poreski obveznik uz poresku prijavu ne podnese i poreski bilans smatra se da poreska prijava nije podneta.
Odredbe st. 1. do 3. ovog člana shodno se primenjuju i na nerezidentnog obveznika iz člana 5. ovog zakona.
Sadržaj poreske prijave i poreskog bilansa koje podnosi poreski obveznik iz člana 1. st. 1. do 3. i člana 5. ovog zakona bliže uređuje ministar finansija.
Član 64.
Obveznik poreza koji u toku godine otpočne sa obavljanjem delatnosti dužan je da podnese poresku prijavu u roku od 15 dana od dana upisa u registar nadležnog organa.
U poreskoj prijavi iz stava 1. ovog člana obveznik daje procenu prihoda, rashoda i dobiti za poreski period koji, za obveznika registrovanog do 15. u mesecu, započinje mesecom u kome je registrovan, a za obveznika registrovanog od 16. do kraja meseca, prvim narednim mesecom. U poreskoj prijavi obveznik obračunava i mesečni iznos akontacije poreza na dobit.
Odredbe st. 1. i 2. ovog člana shodno se primenjuju i u slučaju kada je nad obveznikom – stečajnim dužnikom u toku godine obustavljen stečajni postupak usled prodaje stečajnog dužnika kao pravnog lica, saglasno zakonu koji uređuje stečaj, pri čemu je obveznik dužan da poresku prijavu podnese u roku od 15 dana od dana pravosnažnosti rešenja o obustavi stečajnog postupka.
OBVEZNIK – STEČAJNI DUŽNIK NAD KOJIM JE U TOKU GODINE OBUSTAVLjEN STEČAJNI POSTUPAK USLED PRODAJE STEČAJNOG DUŽNIKA KAO PRAVNOG LICA, DUŽAN JE DA PODNESE PORESKU PRIJAVU U ROKU OD 15 DANA OD PRAVOSNAŽNOSTI REŠENjA O OBUSTAVI STEČAJNOG POSTUPKA.
U PORESKOJ PRIJAVI IZ STAVA 3. OVOG ČLANA OBVEZNIK DAJE PROCENU PRIHODA, RASHODA I DOBITI ZA PORESKI PERIOD KOJI ZAPOČINjE NAREDNIM DANOM U ODNOSU NA DAN PRAVOSNAŽNOSTI REŠENjA O OBUSTAVI STEČAJNOG POSTUPKA. U PORESKOJ PRIJAVI OBVEZNIK OBRAČUNAVA I MESEČNI IZNOS AKONTACIJE POREZA NA DOBIT.
ODREDBE ST. 3. I 4. OVOG ČLANA SHODNO SE PRIMENjUJU I U SLUČAJU OBUSTAVE POSTUPKA LIKVIDACIJE U TOKU GODINE.
Član 71.
Porez po odbitku na prihode iz člana 40. st. 1, 2, 3. i 14. ovog zakona za svakog obveznika i za svaki pojedinačno ostvareni, odnosno isplaćeni prihod isplatilac obračunava, obustavlja i uplaćuje na propisane račune na dan U ROKU OD TRI DANA OD DANA kada je prihod ostvaren, odnosno isplaćen.
Prihod iz stava 1. ovog člana je bruto prihod koji bi nerezidentno pravno lice, odnosno rezidentni obveznik ostvario, odnosno naplatio da porez nije odbijen od ostvarenog, odnosno isplaćenog prihoda.
Poreska prijava za porez po odbitku iz stava 1. ovog člana podnosi se na dan U ROKU OD TRI DANA OD DANA isplate prihoda na koji se obračunava i plaća porez po odbitku u skladu sa ovim zakonom.
Porez po odbitku iz stava 1. ovog člana obračunava se i plaća po propisima koji važe na dan ostvarivanja, odnosno isplate prihoda.
ANALIZA EFEKATA ZAKONA
Procenjuje se da će rešenja predložena ovim zakonom sveukupno imati uravnotežen efekat na budzet, posebno imajući u vidu da nije predložena izmena stope poreza na dobit (15%), koja se primenjuje na oporezivu dobit (osnovicu) utvrđenu u poreskom bilansu, pa iz tih razloga, numerički aspekt predloženih izmena nije prezentovan.
1) Na koga će i kako će najverovatnije uticati rešenja u Zakonu?
Imajući u vidu da su osnovni razlozi za donošenje ovog zakona sadržani prvenstveno u potrebi stvaranja uslova za adekvatniju primenu Zakona u smislu preciziranja pojedinih normi, isti će imati pozitivan efekat na poreske obveznike poreza na dobit pravnih lica u smislu ujednačavanja poreskog tretmana pojedinih rashoda, kao i na banke u smislu pojednostavljenja uslova za otpis potraživanja po osnovu nenaplativih kredita.
2) Kakve troškove će primena Zakona stvoriti građanima i privredi (naročito malim i srednjim preduzećima)?
Ovaj zakon odnosi se samo na pravna lica, a njegova primena neće privrednim subjektima (pa ni malim i srednjim preduzećima) stvoriti dodatne troškove, već upravo treba da u narednom periodu doprinese jednostavnijem i pravednijem utvrđivanju oporezive dobiti u smislu pojednostavljenja načina obračuna amortizacije stalnih sredstava koja se priznaje kao rashod u poreskom bilansu obveznika, produženja roka za podnošenje poreske prijave za porez po odbitku, preciziranja uslova za primenu tzv. velikog poreskog podsticaja.
Takođe, predložena preciziranja pojedinih normi, a naročito npr. da se za svrhu utvrđivanja kapitalnog dobitka nabavna cena i ostale imovine (a ne samo nepokretnosti) koriguje na procenjenu, odnosno fer vrednost ukoliko je promena na fer vrednost iskazivana kao prihod perioda u kojem je vršena, doprineće pravednijem načinu utvrđivanja kapitalnog dobitka prilikom prodaje imovine, a samim tim, i oporezive dobiti.
3) Da li su pozitivne posledice donošenja Zakona takve da opravdavaju troškove koje će on stvoriti?
Kako je već navedeno, primena ovog zakona neće izazvati dodatne troškove, a u narednom periodu će doprineti jednostavnijem i pravednijem utvrđivanju dobiti, odnosno preciziranju pojedinih odredaba u cilju adekvatnije i efikasnije primene zakonskih rešenja.
4) Da li se Zakonom podržava stvaranje privrednih subjekata na tržištu i tržišna konkurencija?
Ovaj zakon utiče na postojeće privredne subjekte i ne stimuliše stvaranje novih privrednih subjekata na tržištu niti na tržišnu konkurenciju.
5) Da li su sve zainteresovane strane imale priliku da se izjasne o Zakonu?
U postupku pripreme ovog zakona razmotrene su pristigle inicijative za izmenu zakona, kako one dostavljene putem dopisa (npr. za izmenu načina obračuna amortizacije stalnih sredstava koja se sastoje iz nepokretnih i pokretnih delova), tako i one iznete usmenim putem na sastancima (npr. za priznavanje rashoda bankama po osnovu otpisa potraživanja po nenaplativim kreditima u skladu sa propisima NBS), pri čemu su navedene inicijative integrisane u tekst Nacrta zakona.
Nacrt zakona je objavljen na sajtu Ministarstva finansija, te su sve zainteresovane strane imale mogućnost da se upoznaju sa predloženim izmenama i dopunama.
Pored navedenog, ovaj zakon dostavljen je nadležnim organima sa čijim delokrugom rada su povezana predložena rešenja.
6) Koje će se mere tokom primene Zakona preduzeti da bi se ostvarilo ono što se donošenjem Zakona namerava?
Ministarstvo finansija je nadležno za sprovođenje ovog zakona, za njegovu ujednačenu primenu na teritoriji Republike Srbije, kao i za davanje mišljenja u vezi njegove primene.
Posebno ističemo, da će se periodičnim publikovanjem Biltena službenih objašnjenja i stručnih mišljenja za primenu finansijskih propisa, kao i na drugi pogodan način, dodatno obezbediti transparentnost, informisanost i dostupnost informacijama, kako bi se i na ovaj način doprinelo ostvarivanju ciljeva postavljenih donošenjem zakona.