Predlog zakona o geološkim istraživanjima

PREDLOG ZAKONA

O GEOLOŠKIM ISTRAŽIVANjIMA

I. UVODNE ODREDBE

Član 1.

Ovim zakonom uređuju se: opšti i posebni uslovi, kao i način izvođenja geoloških istraživanja, čuvanja i korišćenja rezultata tih istraživanja; način programiranja geoloških istražnih radova i njihovo finansiranje; način klasifikacije resursa i rezervi mineralnih sirovina; uslovi eksploatacije resursa podzemnih voda i peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga; održivo upravljanje i zaštita geoloških resursa, kao i nadzor nad primenom ovog zakona i obrazuje se Geološki zavod Srbije.

Član 2.

Pojedini izrazi upotrebljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:

geološka sredina je gornji deo zemljine kore u kojoj se odvijaju ljudske aktivnosti, obuhvatajući i geološka istraživanja (litosfera) i koju čine plodno zemljište sa zonama aeracije i mineralno prehranjivanje biljaka, podzemne vode i stene sa njihovim geohemijskim, biološkim i gasovitim komponentama, obuhvatajući i sve vrste geoloških resursa;

geološka istraživanja su kompleksan proces i niz aktivnosti, koje zahtevaju primenu odgovarajućih metoda i tehničkih sredstava, sa ciljem da se upoznaju razvoj, sastav i građa zemljine kore, pronađu, ispitaju i ocene geološki resursi i utvrde mogućnosti njihove održive eksploatacije, utvrde i ocene geološke, inženjerskogeološke i geotehničke odlike terena koji se istražuje, posebno sa aspekta prostornog planiranja, projektovanja i izgradnje odgovarajućih objekata, odnosno utvrde i eliminišu štetni uticaji geoloških hazarda i tehnogenih procesa na geološku i životnu sredinu;

geološki resursi su prirodne vrednosti sa svojim geološkim, ambijentalnim i drugim karakteristikama, koji obuhvataju geološku sredinu, odnosno resurse mineralnih sirovina, resurse podzemnih voda, resurse geotermalne toplote i objekte geonasleđa;

geološko nasleđe obuhvata geološke resurse koji čine geološke pojave i objekte nastale kao posledica različitih geoloških procesa, a koji imaju izuzetan naučni, privredni, turistički, ekološki i drugi značaj;

geološki hazard je verovatnoća aktiviranja potencijalno opasnog geološkog procesa (zemljotres, klizište, odron, sleganje terena, bujica, prirodno zračenje, zagađenje geološke sredine i slično) na određenom prostoru i u određenom periodu vremena, koji obuhvata i veličinu aktiviranog procesa (jačina zemljotresa, površina zahvaćena klizanjem, sleganjem, zapremina masa u pokretu, intezitet i karakter zagađenja geološke sredine i slično);

geološki rizik je očekivani stepen negativnih posledica od delovanja određenog geološkog procesa, na određenom prostoru i u određenom vremenu, po prirodu, materijalna dobra i ljude;

geološki istražni radovi su: rekognosciranje, prospekcija, geološko kartiranje i reambulacija terena; istražno bušenje, istražno kopanje, geofizička i geohemijska istraživanja, probna eksploatacija obnovljivih resursa, laboratorijska ispitivanja i drugi radovi u procesu istraživanja geoloških resursa;

geološko kartiranje je skup operacija sa ciljem izrade grafičkog prikaza geološke građe nekog terena na topografskoj ili nekoj drugoj osnovi, a sastoji se od prikupljanja podataka ranijih istraživanja, analize postojeće dokumentacije, terenskog rada, analize prikupljenih podataka, izrade geološke karte, profila i prateće tehničke dokumentacije;

geološke karte jesu opšte geološke, tektonske, geofizičke, seizmološke, hidrogeološke, inženjerskogeološke, geotermalne, minerogenetske, geohemijske i druge karte koje prikazuju određena geološka svojstva razmere manje od 1 : 25.000;

Geološki informacioni sistem Srbije jeste interaktivni, logički uređen skup elektronski arhiviranih podataka o svim vrstama geoloških proučavanja, geoloških istraživanja i rezultatima tih radova, geološkim resursima i rezervama mineralnih sirovina, područjima na kojima su vršena ili se vrše geološka proučavanja, istraživanja i eksploatacija geoloških resursa, geološkim fenomenima, geološkim spomenicima, kao i drugim informacijama od interesa za ostvarivanje prava i dužnosti Republike u planiranju geoloških istraživanja, održivog razvoja, korišćenja i zaštite geološke i životne sredine;

elaborat o rezultatima geoloških istraživanja je dokument u kome su prikazane vrste, obim i vrednost izvedenih geoloških istraživanja i geološke karakteristike prostora zahvaćenog istraživanjima;

elaborat o rezervama mineralnih sirovina je dokument koji predstavlja sintezu rezultata geoloških istraživanja određenog ležišta mineralnih sirovina ili podzemnih voda u kome su prikazani kvantitativni i kvalitativni podaci o rezervama, izvršena klasifikacija rezervi, procenjena mogućnost njegove održive eksploatacije i očekivani ekonomski efekti;

elaborat o inženjerskogeološkim i geotehničkim uslovima izgradnje objekata je dokument koji predstavlja sintezu rezultata inženjerskogeoloških – geotehničkih istraživanja karakteristika terena za potrebe prostornog planiranja i izgradnje objekata;

eksploatacioni prostor predstavlja deo geološke sredine koja je predmet eksploatacije mineralnih sirovina i ima svoju dimenziju (površinu i dubinu), određenu koordinatama na topografskoj karti u državnom koordinatnom sistemu;

istražni prostor je deo geološke sredine koji je predmet istraživanja i ima svoju dimenziju (površinu i dubinu), određenu koordinatama u državnom koordinatnom sistemu na topografskoj karti;

izvođač geoloških istraživanja je privredno društvo odnosno drugo pravno lice koje u stručnom i tehničkom pogledu ispunjava uslove za izvođenje geoloških istraživanja;

klasifikacija geoloških resursa i rezervi je razvrstavanje mineralnih sirovina u zavisnosti od stepena geološke istraženosti i proučenosti, kao i procene mogućnosti i opravdanosti eksploatacije i nivoa njene rentabilnosti;

nosilac istraživanja je pravno lice za čije potrebe se vrše detaljna geološka istraživanja;

neobnovljivemineralne sirovine su skup prirodnih geoloških resursa kojim su obuhvaćene sve vrste ugljeva, bituminoznih stena, gasoviti i tečni ugljovodonici i drugi prirodni gasovi, radioaktivne mineralne sirovine, metalične mineralne sirovine, nemetalične mineralne sirovine i tehnogene mineralne sirovine;

obnovljive mineralne sirovine su skup geoloških resursa koje obuhvataju sve vrste podzemnih voda, bez obzira na njihov kvalitet i temperaturu (pitke, mineralne i termalne) i resursa geotermalne toplote koji obuhvataju podzemne vode i stenske mase iz kojih je moguće izdvajanje toplote;

održivo korišćenje obnovljivih mineralnih sirovina je usklađeni sistem ekonomski isplativog i racionalnog korišćenja prirodnih resursa u odnosu na njihov kapacitet, obnovljivost, ugroženost, iscrpljivost i drugo;

prospekcija je skup operacija koje se izvode sa ciljem da se pronađu pojave i/ili ležišta mineralnih sirovina, kao i radi dobijanja preliminarnih podataka o najvažnijim geološko-ekonomskim svojstvima pronađenih pojava i/ili ležišta;

podaci geoloških istraživanja su podaci dobijeni opštim geološkim, geomorfološkim, geofizičkim, seizmološkim, geohemijskim, hidrogeološkim, inženjerskogeološkim-geotehničkim istraživanjima, istraživanjima mineralnih sirovina i drugim geološkim istraživanjima;

rezerve mineralnih sirovina su deo ukupnih izmerenih i identifikovanih mineralnih resursa koje se pri određenim tehničkim, tehnološkim, ekonomskim i ekološkim uslovima mogu eksploatisati;

rekognosciranje je skup aktivnosti čiji je cilj prethodno identifikovanje geoloških svojstava i osobina terena sa aspekta planiranih geoloških istraživanja;

reambulacija je proces prikupljanja i obrade geoloških podataka na terenu sa ciljem dopunjavanja i ispravljanja geoloških karata i planova;

rezultati geoloških istraživanja su svi geološki i srodni podaci i informacije koji su prikupljeni i naučno-stručno verifikovani u toku procesa geoloških istraživanja.

II. CILjEVI I VRSTE GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANjA

Član 3.

Geološkim istraživanjima, u smislu ovog zakona, smatraju se istraživanja geoloških resursa i geološke sredine koja se izvode radi:

upoznavanja sastava, građe i razvoja zemljine kore, kao i njenog prikazivanja u smislu izrade osnovnih i tematskih geoloških karata različitih razmera i pratećih dokumenata;

pronalaženja, istraživanja i ispitivanja pojava i ležišta mineralnih sirovina, geološko-ekonomske ocene njihovih količina i kvaliteta, klasifikacije rezervi i utvrđivanja geoloških uslova eksploatacije, korišćenja i zaštite mineralnih resursa;

pronalaženja i ispitivanja nalazišta svih vrsta hidrogeoloških i geotermalnih resursa, ocene njihovih količina i kvaliteta, izučavanja negativnih uticaja na održivost njihovih količina i kvalitet u nalazištima i utvrđivanje geoloških uslova njihove eksploatacije, korišćenja i zaštite;

utvrđivanja i ocenjivanja inženjerskogeoloških – geotehničkih karakteristika terena za potrebe prostornog planiranja, projektovanja i izgradnje objekata;

utvrđivanja i ocene geoloških uslova za: izgradnju podzemnih skladišta gasa, tečnosti i otpada u stenskim masama, eksploataciju geotermalnih resursa, kao i za utvrđivanje i likvidaciju površinskih kopova i jamskih prostorija;

utvrđivanja i ocene geoloških procesa, hazarda i rizika, koji utiču na životnu sredinu;

utvrđivanja, korišćenja i odstranjivanja antropogenih otpadaka iz geološke sredine, posebno tehnogenih mineralnih sirovina;

prostornog planiranja i uređenja prostora, kao i radi izgradnje građevinskih objekata u oblasti komunalnih delatnosti, rudarstva, energetike, saobraćaja, poljoprivrede, vodoprivrede, šumarstva, turizma, banja i drugih privrednih grana;

zaštite i prezentacije prirodnih vrednosti (geoloških i geomorfoloških fenomena i odlika istorijskog razvoja zemljine kore i reprezentativnih pojavnih oblika);

zaštite životne sredine.

Član 4.

Geološka istraživanja su osnovna i primenjena.

Osnovna i primenjena geološka istraživanja vrše se etapno prema projektu geoloških istraživanja.

Poslove državne uprave koji se odnose na osnovna geološka istraživanja koji se uređuju ovim zakonom obavlja ministarstvo nadležno za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo).

Član 5.

Osnovna geološka istraživanja su poslovi od interesa za Republiku Srbiju.

Osnovna geološka istraživanja se izvode radi utvrđivanja i vrednovanja ukupnih geoloških potencijala određenog prostora sa aspekta korišćenja geoloških resursa i geološke sredine kao prostora za izgradnju.

Osnovnim geološkim istraživanjima, u smislu ovog zakona, smatraju se istraživanja koja se izvode radi: proučavanja razvoja, sastava i građe zemljine kore, utvrđivanja potencijalnosti geoloških resursa određenog područja, vrednovanja ukupnih potencijala geoloških resursa za potrebe prostornog planiranja i izradu generalnih urbanističkih planova, zaštite i unapređenja životne sredine i zaštite objekata geonasleđa.

Član 6.

Osnovna geološka istraživanja obuhvataju izradu: preglednih, osnovnih i specijalističkih geoloških karata razmere 1:25.000 i sitnije (izuzetno za područja posebnih namena i do 1:10.000); studija o potencijalnosti geoloških resursa i geološke sredine za potrebe planiranja, projektovanja i građenja; utvrđivanje i ocenu potencijalnosti područja u pogledu geoloških resursa; studija za potrebe zaštite životne sredine; studija za potrebe očuvanja geodiverziteta i zaštite objekata geonasleđa i slično.

Osnovna geološka istraživanja obavezno se izvode za potrebe prostornog planiranja (Regionalni prostorni plan, Prostorni plan jedinice lokalne samouprave i Prostorni plan područja posebne namene) i izrade generalnih urbanističkih planova (Generalni urbanistički plan, Plan generalne regulacije, Plan detaljne regulacije), radi utvrđivanja i vrednovanja ukupnih geoloških potencijala određenog područja, utvrđivanja namene prostora i podobnosti za izgradnju.

Predlog plana izrade geoloških karata, pripremu za štampanje, prijem autorskih originala geoloških karata i tumača, vrše stručne radne grupe koje obrazuje ministar nadležan za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: ministar).

Aktom o obrazovanju radnih grupa iz stava 3. ovog člana utvrđuje se i naknada za rad članova radnih grupa.

Ministar bliže propisuje stručno-tehničke osnove za izradu geoloških karata iz stava 1. ovog člana.

Član 7.

Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina utvrđuje se na osnovu sledećih kriterijuma: metalogenetskih, strukturno-tektonskih, litoloških, geomorfoloških, hidrogeoloških i inženjerskogeoloških karakteristika područja i mineralne sirovine; tehnoloških (fizičko – hemijskih) karakteristika mineralne sirovine i geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalne mineralne sirovine.

Utvrđivanje potencijalnosti područja vrši se metodama geoloških istraživanja, svim vrstama površinskih i podzemnih istražnih radova i drugim ispitivanjima.

Ministar bliže propisuje kriterijume iz stava 1. ovog člana.

Član 8.

Osnovna geološka istraživanja resursa mineralnih sirovina izvode se u dve etape:

1) etapa rekognoscirajućih istraživanja;

2) etapa regionalno-prospekcijskih istraživanja.

Rekognoscirajuća istraživanja izvode se radi preliminarne identifikacije i ocene područja povišenog potencijala u pogledu mineralnih resursa.

Regionalno-prospekcijska istraživanja izvode se radi pouzdane identifikacije nalazišta i prve ocene ležišta mineralnih resursa.

Procene količina, kvaliteta i geološko-ekonomskog značaja prognoznih i identifikovanih geoloških resursa u okviru osnovnih geoloških istraživanja prikazuju se u Elaboratu o rezultatima geoloških istraživanja koji se izrađuje u skladu sa ovim zakonom.

Član 9.

Član 10.

Primenjena istraživanja geoloških resursa izvode se u dve etape:

1) etapa prethodnih geoloških istraživanja;

2) etapa detaljnih geoloških istraživanja.

Prethodna geološka istraživanja mineralnih sirovina izvode se radi početnog okonturivanja identifikovanog ležišta ili izdani, odnosno nalazišta i utvrđivanja geološko-ekonomskih karakteristika na osnovu kojih se može utvrditi opravdanost izvođenja detaljnih geoloških istraživanja i izrade predstudije izvodljivosti eksploatacije i korišćenja.

Detaljna geološka istraživanja mineralnih sirovina izvode se radi dobijanja geoloških podataka za: klasifikaciju i ocenu rezervi svih vrsta mineralnih sirovina; utvrđivanja geoloških uslova eksploatacije neobnovljivih mineralnih sirovina; utvrđivanja geoloških uslova eksploatacije obnovljivih mineralnih sirovina; utvrđivanja održivosti rezervi svih vrsta mineralnih sirovina, utvrđivanja uslova zaštite geoloških resursa i utvrđivanja uslova zaštite i remedijacije geološke i životne sredine.

Detaljna inženjerskogeološka-geotehnička istraživanja obavezno se izvode za potrebe izrade prostornih i urbanističkih planova, kao i pre izrade tehničke dokumentacije za izgradnju objekata i programa zaštite životne sredine i predstavljaju sastavne delove ovih dokumenata.

Pojedini istražni radovi, koji se izvode u okviru primenjenih geoloških istraživanja, ne moraju se izvoditi ako postoje dovoljno pouzdani podaci, uslovi i podloge na osnovu kojih se može pristupiti izradi tehničke dokumentacije, što se mora stručno obrazložiti u projektu istraživanja.

Ministar bliže propisuje uslove o potrebnom stepenu izučenosti geoloških, hidrogeoloških i inženjerskogeoloških svojstava terena za potrebe planiranja, projektovanja i građenja i uslove za istraživanje obnovljivih mineralnih sirovina.

Ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuje uslove za istraživanja neobnovljivih mineralnih sirovina.

III . PLANIRANjE I PROGRAMIRANjE OSNOVNIH GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANjA

Član 11.

Član 12.

Strategijom se određuju: dugoročni ciljevi razvoja osnovnih geoloških istraživanja, sa osvrtom na analizu ostvarenih rezultata osnovnih geoloških istraživanja u prethodnom periodu, plansko-razvojna i socio-ekonomska analiza strateških prioriteta istraživanja i korišćenja geoloških resursa; principi i kriterijumi održivog korišćenja i razvoja geoloških resursa u Republici Srbiji; uslovi i način za obezbeđivanje zaštite životne sredine i mere za sprovođenje te zaštite, kao i drugi elementi od značaja za ostvarivanje razvoja geoloških istraživanja.

Strategija se usklađuje sa strategijom razvoja Republike Srbije, strategijom prostornog razvoja Republike Srbije, kao i strategijom održivog korišćenja prirodnih dobara.

Vlada donosi Strategiju na predlog Ministarstva, za period od najmanje 15 godina.

Član 13.

Dugoročni program sadrži: uslove, način i dinamiku ostvarivanja Strategije; ciljeve i pravce razvoja osnovnih geoloških istraživanja zasnovanih na ostvarenim rezultatima osnovnih geoloških istraživanja u prethodnom periodu; vrstu i obim programiranih radova; način praćenja realizacije programa.

Dugoročni program se donosi za period od pet godina.

Vlada donosi Dugoročni program na predlog Ministarstva.

Član 14.

Na osnovu Dugoročnog programa donosi se Godišnji program osnovnih geoloških istraživanja (u daljem tekstu: Godišnji program), kojim se bliže određuju ciljevi, vrste i obim osnovnih geoloških istraživanja, predračun i dinamika izvođenja radova.

Godišnjim programom iz stava 1. ovog člana mogu biti obuhvaćena i detaljna geološka istraživanja, ako je njihovo izvođenje neophodno radi utvrđivanja uzroka i otklanjanja posledica elementarnih nepogoda, odnosno ako je izvođenje tih radova od interesa za Republiku.

Vlada donosi Godišnji program osnovnih geoloških istraživanja na predlog Ministarstva.

Sredstva za realizaciju Godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja obezbeđuju se u budžetu Republike Srbije.

Autonomna pokrajina finansira osnovna geološka istraživanja na teritoriji autonomne pokrajine, u skladu sa godišnjim programom osnovnih geoloških istraživanja.

Poslovi iz stava 5. ovog člana vrše se kao povereni.

Član 15.

Nosilac istraživanja, odnosno izvođač radova po projektu koji se izvodi u skladu sa godišnjim programom osnovnih geoloških istraživanja na teritoriji autonomne pokrajine, dužan je da tromesečno izveštava nadležni organ autonomne pokrajine o realizaciji projekta istraživanja.

Nadležni organ autonomne pokrajine do 15. decembra tekuće budžetske godine dostavlja godišnji izveštaj o realizaciji projekata iz stava 2. ovog člana Ministarstvu.

Ministarstvo objedinjeni godišnji izveštaj o realizaciji godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja za prethodnu godinu, dostavlja Vladi uz predlog godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja za narednu godinu.

Poslovi iz stava 3. ovog člana vrše se kao povereni.

Član 16.

Za korišćenje podataka i dokumentacije osnovnih i detaljnih geoloških istraživanja koja se finansiraju iz budžeta Republike Srbije plaća se naknada u visini do 5% od realne vrednosti izvedenih istraživanja na tom istražnom prostoru.

Sredstva ostvarena od naknade iz stava 1. ovog člana prihod su budžeta Republike Srbije i uplaćuju se na odgovarajući račun za uplatu javnih prihoda.

Način i rokovi plaćanja naknade iz stava 1. ovog člana utvrđuju se ugovorom koji zaključuju Ministarstvo i korisnik podataka i dokumentacije.

Način i rokovi plaćanja naknade iz stava 1. ovog člana za teritoriju autonomne pokrajine utvrđuju se ugovorom koji zaključuju nadležni organ autonomne pokrajine i korisnik podataka i dokumentacije.

Poslovi iz stava 4. ovog člana vrše se kao povereni.

IV. GEOLOŠKI ZAVOD SRBIJE

Član 17.

Za obavljanje stručnih i sa njima povezanih poslova u oblasti osnovnih geoloških istraživanja, obrazuje se Geološki zavod Srbije, kao posebna organizacija.

Geološki zavod Srbije (u daljem tekstu: Zavod) ima svojstvo pravnog lica. Nadzor nad radom Zavoda vrši Ministarstvo.

Član 18.

Poslovi Zavoda su:

istraživanje geoloških formacija i perspektivnih prostora na osnovu kojih se ocenjuju potencijalnost i rezerve geoloških resursa;

izrada kompleksnih geoloških podloga za davanje koncesija čiji je predmet istraživanje mineralnih sirovina;

izrada i štampanje geoloških karata razmere 1:25.000 i sitnije (izuzetno za područja posebnih namena i do 1:10.000);

učešće u izradi Strategije, Dugoročnog programa i Godišnjih programa osnovnih geoloških istraživanja;

izvođenje osnovnih geoloških istraživanja iz člana 5, člana 6. stav 1. i člana 15. ovog zakona;

izvođenje primenjenih geoloških istraživanja od interesa za Republiku Srbiju;

izrada kompleksnih geoloških i geoekoloških podloga za potrebe planiranja, projektovanja, izgradnje i za druge potrebe;

izdavanje geoloških (inženjerskogeoloških – geotehničkih) uslova za urbanističko planiranje, projektovanje i izgradnju objekata;

prikupljanje, selekcija, unos i ažuriranje podataka za potrebe Geološkog informacionog sistema Srbije ( u daljem tekstu: GeolISS );

izrada „Atlasa resursa mineralnih sirovina Republike Srbije”, „Atlasa resursa podzemnih voda Republike Srbije”, „Atlasa geotermalnih resursa Republike Srbije” i „Atlasa geonasleđa”;

realizacija naučno-istraživačkih i međunarodnih projekata u oblasti geoloških istraživanja;

drugi poslovi u skladu sa zakonom.

V. GEOLOŠKI INFORMACIONI SISTEM SRBIJE – GeolISS

Član 19.

GeolISS održava i vodi Ministarstvo.

GeolISS je deo jedinstvenog informacionog sistema Republike Srbije.

GeolISS predstavlja osnovu za sagledavanje geoloških resursa Srbije, sprovođenje svih vrsta aktivnosti u oblasti geološkog planiranja, odlučivanja i projektovanja geoloških istražnih radova, ostvarivanje globalne geokomunikacije i komercijalizacije geoloških informacija.

Podaci iz GeolISS-a su javni, odnosno dostupni za korišćenje u skladu sa ovim zakonom, osim podataka koji predstavljaju državnu, vojnu, službenu ili poslovnu tajnu u skladu sa posebnim propisima.

Za korišćenje podataka GeolISS-a, plaća se naknada. Sredstva ostvarena od naknade prihod su budžeta Republike Srbije.

Vlada propisuje visinu naknade iz stava 5. ovog člana.

Ministar bliže propisuje pristup podacima GeolISS-a, uslove i način prikupljanja, obrade i čuvanja podataka, kao i uslove razmene podataka sa međunarodnim geološkim informacionim sistemima.

Član 20.

Nosioci istraživanja geoloških resursa i eksploatacije obnovljivih mineralnih sirovina dužni su da Ministarstvu dostavljaju potpune i tačne podatke o sprovedenim radovima i dobijenim rezultatima.

Nosioci istraživanja, odnosno eksploatacije neobnovljivih mineralnih sirovina dužni su da ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike dostavljaju potpune i tačne podatke o sprovedenim radovima i dobijenim rezultatima.

Ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike je dužno da Ministarstvu dostavi podatke iz stava 3. ovog člana za potrebe GeolISS-a.

Podatke iz st. 2. i 3. ovog člana za teritoriju autonomne pokrajine, nosioci istraživanja, odnosno eksploatacije geoloških resursa, dužni su da dostavljaju nadležnom organu autonomne pokrajine.

Nadležni organ autonomne pokrajine je dužan da Ministarstvu dostavi podatke iz stava 5. ovog člana za potrebe GeolISS-a.

Ministarstvo je dužno da obezbedi trajno čuvanje podataka iz st. 2, 3. i 5. ovog člana.

Ministar bliže propisuje način čuvanja i evidentiranja podataka iz st. 2, 3. i 5. ovog člana.

Poslovi iz stava 5. ovog člana vrše se kao povereni.

VI. USLOVI I NAČIN IZVOĐENjA GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANjA

Član 21.

Geološka istraživanja se izvode u skladu sa savremenim naučnim dostignućima iz oblasti geologije i sa njom povezanih osnovnih i primenjenih nauka, propisima i tehničkim normativima koji se odnose na projektovanje i izvođenje geoloških radova i propisima kojima su utvrđeni uslovi u pogledu zaštite životne sredine, zaštite na radu, zaštite od požara i eksplozije.

Član 22.

Na području koje predstavlja zaštićeni prostor prirode, celinu od kulturno-istorijskog i graditeljskog značaja, turističko-rekreativnu celinu, izvorište od posebnog značaja za regionalno snabdevanje vodom i drugi zaštićeni prostor, izvođenje geoloških istraživanja može se odobriti samo pod uslovima koje u skladu sa posebnim zakonom izdaju nadležni organi i organizacije za izdavanje uslova za uređenje prostora, zaštite prirode i životne sredine i drugi organi i organizacije nadležni za odgovarajuću oblast koja se odnosi na zaštićeni prostor.

Član 23.

je registrovano u registar privrednih subjekata, odnosno upisano u odgovarajući registar;

je osnovano i za obavljanje delatnosti geoloških istraživanja;

ima najmanje dva zaposlena lica koja imaju stečeno visoko obrazovanje na studijama drugog stepena (diplomske akademske studije-master, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije), odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine u oblasti geologije i položen stručni ispit, od kojih najmanje jedno lice sa odgovarajućom licencom.

Član 24.

Stručni ispit iz člana 23. tačka 3) ovog zakona, polaže se pred komisijom koju obrazuje ministar.

Nadležni organ autonomne pokrajine obrazuje komisiju i organizuje polaganje stručnog ispita iz stava 1. ovog člana za kandidate sa teritorije autonomne pokrajine.

Ministar bliže propisuje uslove, program i način polaganja stručnog ispita iz stava 1. ovog člana.

Poslovi iz stava 2. ovog člana vrše se kao povereni.

Član 25.

Licencu za projektovanje, izvođenje, rukovođenje i nadzor nad geološkim istraživanjima (u daljem tekstu: licenca) izdaje ministar rešenjem na zahtev lica koje traži izdavanje licence.

Rešenje iz stava 2. ovog člana je konačno.

Troškove izdavanja licence snosi podnosilac zahteva.

Licenca važi pet godina i može se obnoviti na način i pod uslovima pod kojima se izdaje.

Ako se utvrdi da lice koje je podnelo zahtev za obnavljanje licence, poslove za koje mu je izdata licenca nije obavljao savesno i u skladu sa pravilima struke, odnosno u skladu sa ovim zakonom, ministar će odbiti zahtev za obnavljanje licence.

Pod uslovima iz stava 6. ovog člana može se oduzeti licenca pre isteka vremena na koji je izdata.

Licenca se obnavlja, odnosno oduzima rešenjem, koje je konačno. O izdatim, obnovljenim i oduzetim licencama vodi se Registar licenci.

Ministar bliže propisuje sadržinu i obrazac licence, visinu troškova za izdavanje licence, kao i sadržinu i način vođenja Registra licenci.

Član 26.

Geološka istraživanja mogu da izvode i strana lica pod uslovima i na način propisan ovim zakonom i zakonom kojim se uređuju prava stranih lica u pogledu korišćenja dobara od opšteg interesa.

Član 27.

Geološka istraživanja izvode se prema projektu geoloških istraživanja.

Projekat geoloških istraživanja naročito sadrži:

opšte podatke o projektu;

tekstualni deo;

grafičku dokumentaciju.

Ministar i ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuju sadržinu projekta geoloških istraživanja.

Član 28.

Projekat geoloških istraživanja (u daljem tekstu: projekat) podleže tehničkoj kontroli.

Tehnička kontrola obuhvata kontrolu u pogledu primene savremenih dostignuća i metoda geološke nauke i tehnike i usklađenosti sa tehničkim propisima i normativima, kao i kontrolu u pogledu primene odgovarajućih mera i normativa zaštite životne sredine, zaštite na radu, sigurnosti objekata i ljudi i susednih objekata.

Tehničku kontrolu iz stava 1. ovog člana može da vrši privredno društvo i drugo pravno lice koje ispunjava uslove iz člana 23. ovog zakona.

Član 29.

Tehničku kontrolu projekta ne može da vrši, odnosno u vršenju tehničke kontrole ne može da učestvuje:

privredno društvo, odnosno drugo pravno lice koje je izradilo taj projekat i privredno društvo, odnosno drugo pravno lice koje je nosilac istraživanja;

lice zaposleno u privrednom društvu ili drugom pravnom licu koje je izradilo projekat ili je učestvovalo u izradi tog projekta;

lice koje je zaposleno kod nosioca istraživanja ili je na drugi način povezano sa privrednim društvom koje je izradilo projekat;

lice zaposleno u Ministarstvu ili ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike ili u organu autonomne pokrajine nadležnom za poslove geologije.

Član 30.

Privredno društvo, odnosno drugo pravno lice koje je izvršilo tehničku kontrolu projekta, sastavlja izveštaj o izvršenoj tehničkoj kontroli projekta i na tom projektu potvrđuje da je projekat urađen u skladu sa propisanim uslovima.

Izveštaj iz stava 1. ovog člana je sastavni deo projekta.

Član 31.

Izvođač geoloških istraživanja je dužan da:

izvodi radove prema projektu, tehničkim propisima, normativima i savremenim stručnim i naučnim metodama koje se primenjuju pri izvođenju tih radova;

sprovodi sve propisane mere zaštite na radu;

preduzima mere kojima se obezbeđuje zaštita tehnološkog procesa, opreme i postrojenja, bezbednost zaposlenih, saobraćaja i susednih objekata;

preduzima mere za zaštitu životne sredine;

po završetku ili obustavljanju geoloških istraživanja na području na kome su obavljeni radovi, sprovede sve mere obezbeđenja kojima će se trajno isključiti nastupanje opasnosti za ljude i imovinu, kao i za životnu sredinu i da teren privede prvobitnoj nameni u roku koji je utvrđen projektom i o tome obavesti nadležni organ opštine, grada ili grada Beograda na čijem području su izvedeni radovi, kao i organ koji je izdao odobrenje za istraživanje;

zaštiti bušotinu ukoliko se pronađe podzemna voda koja se neće odmah koristiti;

zatvori bušotinu ako se utvrdi da je negativna, a rezultati istraživanja i laboratorijskog ispitivanja pokažu da ne može poslužiti drugoj nameni.

Član 32.

U toku izvođenja geoloških istraživanja, nosilac istraživanja je dužan da obezbedi stručni nadzor nad izvođenjem geoloških istraživanja.

Stručni nadzor iz stava 1. ovog člana obuhvata proveru:

da li se istražni radovi izvode prema projektu geoloških istraživanja;

kvaliteta izvođenja istražnih radova i primenu propisa, tehničkih normativa i normi kvaliteta;

primene mera zaštite na radu i zaštite životne sredine.

Stručni nadzor iz stava 2. ovog člana može da vrši lice koje ispunjava uslove iz člana 23. ovog zakona.

Lice koje vrši stručni nadzor dužno je da bez odlaganja izveštava nosioca istraživanja o nedostacima koje utvrdi u toku vršenja stručnog nadzora, a o rezultatima stručnog nadzora prema ugovorenoj dinamici.

Član 33.

Po završetku geoloških istraživanja predviđenih projektom izrađuje se elaborat o rezultatima geoloških istraživanja i/ili elaborat o rezervama mineralnih sirovina.

Elaborat iz stava 1. ovog člana podleže stručnoj kontroli kojom se proverava da li su geološka istraživanja izvedena prema projektu geoloških istraživanja, da li je na osnovu dobijenih podataka izveden odgovarajući zaključak o rezultatima istraživanja i da li je elaborat urađen u skladu sa ovim zakonom.

Stručna kontrola elaborata o rezultatima geoloških istraživanja vrši se na način i pod uslovima propisanim za vršenje tehničke kontrole projekata geoloških istraživanja.

Stručnu kontrolu elaborata o rezervama obnovljivih mineralnih sirovina vrši komisija koju imenuje ministar.

Stručnu kontrolu elaborata o rezervama neobnovljivih mineralnih sirovina vrši komisija koju imenuje ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike.

Stručnu kontrolu elaborata o rezervama mineralnih sirovina na teritoriji autonomne pokrajine vrši komisija koju obrazuje nadležni organ autonomne pokrajine.

Poslovi iz stava 6. ovog člana vrše se kao povereni.

Član 34.

Elaborat o rezultatima geoloških istraživanja i/ili elaborat o rezervama mineralnih sirovina naročito sadrži:

1) opšte podatke o elaboratu;

2) tekstualni deo;

3) grafičku dokumentaciju;

4) dokumentacioni materijal.

Elaborat o rezultatima geoloških istraživanja i/ili elaborat o rezervama mineralnih sirovina ima karakter arhivske građe i čuva se trajno na propisani način.

Ministar bliže propisuje sadržinu elaborata o rezultatima geoloških istraživanja i sadržinu elaborata o rezervama obnovljivih mineralnih sirovina.

Ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuje sadržinu elaborata o rezervama neobnovljivih mineralnih sirovina.

Član 35.

Uz zahtev iz stava 1. ovog člana podnosi se:

izvod iz odgovarajućeg registra;

topografska karta odgovarajuće razmere sa ucrtanim granicama predloženog eksploatacionog prostora, određenog koordinatama prelomnih tačaka;

elaborat o rezervama;

akt o uslovima i merama zaštite prirode, u skladu sa propisima o zaštiti prirode;

dokaz o pravu svojine, zakupa ili drugom pravu korišćenja zemljišta za predloženi eksploatacioni prostor.

Član 36.

Rešenje kojim se utvrđuju i razvrstavaju rezerve mineralnih sirovina sadrži:

naziv nosioca istraživanja;

vrstu mineralne sirovine;

utvrđene i razvrstane rezerve;

osnovne kvalitativne karakteristike;

koordinate predloženog eksploatacionog prostora;

rok važenja rešenja.

Rešenje iz stava 1. ovog člana kojim se utvrđuju i razvrstavaju rezerve obnovljivih mineralnih sirovina, donosi Ministarstvo.

Rešenje iz stava 1. ovog člana kojim se utvrđuju i razvrstavaju rezerve neobnovljivih mineralnih sirovina, donosi ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike.

Rešenje iz stava 1. ovog člana kojim se utvrđuju i razvrstavaju rezerve mineralnih sirovina na teritoriji autonomne pokrajine donosi nadležni organ autonomne pokrajine.

Rešenja iz st. 2 i 3. ovog člana su konačna.

Na rešenje iz stava 1. ovog člana koje je doneo nadležni organ autonomne pokrajine, žalba se podnosi nadležnom ministru.

Član 37.

Nosilac istraživanja i/ili eksploatacije mineralnih sirovina dužan je da vodi knjigu o stanju rezervi i dostavlja podatke za obnovljive mineralne sirovine Ministarstvu, a za neobnovljive mineralne sirovine ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike do 15. marta tekuće godine, prema stanju rezervi na dan 31. decembra prethodne godine, u pisanoj i elektronskoj verziji.

Nadležni organ autonomne pokrajine za teritoriju autonomne pokrajine izrađuje bilans rezervi mineralnih sirovina za prethodnu godinu i dostavlja ga Ministarstvu, odnosno ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike do 30. juna tekuće godine, u pisanoj i elektronskoj verziji.

Na osnovu dobijenih podataka Ministarstvo, odnosno ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike izrađuje bilans rezervi mineralnih sirovina u Republici Srbiji. Bilans obuhvata podatke o rezervama svih mineralnih sirovina i čini sastavni deo GeolISS-a.

Bilans iz stava 3. ovog člana izrađuje se do 31. jula tekuće godine za prethodnu godinu.

Ministar i ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuju sadržinu i način vođenja knjige o stanju rezervi mineralnih sirovina.

Poslovi iz stava 2. ovog člana vrše se kao povereni.

Član 38.

Nosilac istraživanja i/ili eksploatacije mineralnih sirovina dužan je da svake pete godine dostavlja Ministarstvu elaborat o rezervama obnovljivih mineralnih sirovina, ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike elaborat o rezervama neobnovljivih mineralnih sirovina, a nadležnom organu autonomne pokrajine elaborat o rezervama obnovljivih mineralnih sirovina odnosno elaborat o rezervama neobnovljivih mineralnih sirovina na teritoriji autonomne pokrajine radi utvrđivanja i overavanja rezervi.

Elaborati iz stava 1. ovog člana dostavljaju se u pisanoj i elektronskoj formi.

Član 39.

Nosilac istraživanja je dužan da jedan primerak elaborata o rezultatima geoloških istraživanja i/ili elaborata o rezervama mineralnih sirovina dostavi organu koji je izdao odobrenje za istraživanje, u pisanoj i elektronskoj formi.

Nosilac istraživanja je dužan da obezbedi čuvanje makroskopskih i mikroskopskih uzoraka stena i korisnih mineralnih sirovina, jezgra bušotina i fosila za laboratorijska ispitivanja i istraživanja.

Ministar i ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuju uslove i način čuvanja uzoraka iz stava 2. ovog člana.

VII. ODOBRENjE ZA PRIMENjENA GEOLOŠKA ISTRAŽIVANjA

Član 40.

Domaća ili strana pravna lica mogu da izvode primenjena geološka istraživanja na osnovu odobrenja za primenjena geološka istraživanja (u daljem tekstu: odobrenje).

Odobrenje za primenjena geološka istraživanja obnovljivih mineralnih sirovina izdaje ministar rešenjem koje je konačno.

Odobrenje za primenjena geološka istraživanja neobnovljivih mineralnih sirovina izdaje ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike rešenjem koje je konačno.

Za primenjena geološka istraživanja obnovljivih mineralnih sirovina na teritoriji autonomne pokrajine odobrenje izdaje nadležni organ autonomne pokrajine rešenjem protiv koga se može izjaviti žalba ministru.

Za primenjena geološka istraživanja neobnovljivih mineralnih sirovina na teritoriji autonomne pokrajine odobrenje izdaje nadležni organ autonomne pokrajine rešenjem protiv koga se može izjaviti žalba ministru nadležnom za poslove rudarstva i energetike.

Za primenjena geološka istraživanja koja se izvode za potrebe planiranja, projektovanja, građenja i sanacije terena, kao i za izvođenje primenjenih geoloških istraživanja podzemnih voda za potrebe vodosnabdevanja fizičkih lica, odobrenje izdaje opština, grad ili grad Beograd, na čijoj teritoriji se ta istraživanja izvode rešenjem protiv koga se može izjaviti žalba ministru.

Poslovi iz st. 4, 5. i 6. ovog člana vrše se kao povereni.

Član 41.

Primenjena geološka istraživanja iz stava 1. ovog člana vrše se na način utvrđen ovim zakonom i propisima donetim za njegovo sprovođenje.

Član 42.

Zahtev za izdavanje odobrenja sadrži podatke o: nosiocu istraživanja; predmetu istraživanja; vrsti istražnih radova; veličini istražnog prostora; visini sredstava za istraživanje; kao i podatke o okvirnom vremenu trajanja istraživanja.

Uz zahtev iz stava 1. ovog člana, podnosi se:

projekat primenjenih geoloških istraživanja sa izveštajem i potvrdom o izvršenoj tehničkoj kontroli;

topografska karta odgovarajuće razmere sa ucrtanim granicama istražnog prostora, određenog koordinatama prelomnih tačaka;

dokaz o pravu svojine, zakupa ili pravu korišćenja na zemljištu na kome će se izvoditi geološka istraživanja – geološki istražni radovi na terenu (istražne bušotine, istražno-eksploatacioni bunari, istražni raskopi, otkopi, okna, jame, šahte i sl.);

mišljenje nadležnog organa opštine, grada ili grada Beograda o usklađenosti prostornog plana (urbanističkog plana) – namena površina u pogledu korišćenja prostora sa aspekta planiranih primenjenih geoloških istraživanja;

uslovi zaštite prirode i životne sredine i uslovi za utvrđivanje mera tehničke zaštite spomenika kulture, ako se planira izvođenje terenskih radova (istražno kopanje, istražno bušenje i sl.);

poseban projekat uzimanja tehnološkog uzorka (uprošćeni rudarski projekat) ako je projektom iz tačke 1. ovog stava predviđeno uzimanje tehnološkog uzorka (za neobnovljive mineralne sirovine);

dokaz o uplaćenoj administrativnoj taksi.

Uz zahtev za izvođenje primenjenih geoloških istraživanja podzemnih voda za potrebe vodosnabdevanja fizičkih lica, iz člana 40. stav 6. ovog zakona, podnosi se dokumentacija iz stava 2. tač. 1), 3) i 7) ovog člana.

Nadležni organ odbiće zahtev za izdavanje odobrenja ako:

dokumentacija koja je podneta nije u skladu sa odredbama ovog zakona;

je prostor za koji se traži odobrenje već izdat drugom licu.

Član 43.

Odobrenje sadrži:

1) podatke o nosiocu istraživanja (naziv, sedište i sl.);

2) predmet istraživanja i vrstu istražnih radova;

koordinate prelomnih tačaka istražnog polja za koje se daje odobrenje za istraživanje;

obim i vrstu radova koji se moraju izvršiti;

rok u kome se mora započeti i završiti istraživanje;

način i rok u kojem je nosilac istraživanja dužan da obaveštava organ koji je izdao odobrenje o rezultatima izvršenih istraživanja;

obaveza preduzimanja mera nosioca istraživanja radi obezbeđenja opšte sigurnosti, zaštite zdravlja i zaštite životne sredine.

Član 44.

Odobrenje se izdaje na rok do pet godina.

Rok na koji je izdato odobrenje iz stava 1. ovog člana može se na osnovu obrazloženog zahteva za produženje roka važenja odobrenja produžiti ali najduže do isteka roka iz stava 1. ovog člana.

Zahtev iz stava 2. ovog člana podnosi se trideset dana pre isteka roka važenja odobrenja.

Rešenje iz stava 2. ovog člana koje izdaje ministar, odnosno ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike, je konačno.

Na rešenje iz stava 2. ovog člana koje je doneo nadležni organ autonomne pokrajine, žalba se podnosi ministru, odnosno ministru nadležnom za poslove rudarstva i energetike.

Na rešenje iz stava 2. ovog člana koje je doneo nadležni organ opštine, grada ili grada Beograda, žalba se podnosi ministru.

Član 45.

Pre isteka roka na koji je izdato odobrenje, organ koji je izdao odobrenje može rešenjem to odobrenje ukinuti ako se:

sa geološkim istraživanjima ne otpočne u roku koji je utvrđen odobrenjem za istraživanje;

započeti istražni radovi za koje je izdato odobrenje ne izvode duže od šest meseci krivicom nosioca istraživanja;

utvrdi da priložena dokumentacija na osnovu koje je izdato odobrenje sadrži netačne odnosno neistinite podatke;

pod vidom istraživanja vrši eksploataciju mineralnih sirovina;

ne dostavljaju kvartalni izveštaji i elaborat o rezultatima detaljnih geoloških istraživanja za prethodnu istraživačku godinu;

i pored izdatog naloga ovlašćenog geološkog inspektora, istraživanja ne obavljaju u skladu sa odobrenjem;

ne sprovode propisane mere zaštite na radu, potrebne mere obezbeđenja imovine, zdravlja ljudi i zaštite životne sredine.

Rešenje iz stava 1. ovog člana koje je doneo ministar, odnosno ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike, je konačno.

Na rešenje iz stava 1. ovog člana koje je doneo nadležni organ autonomne pokrajine, žalba se podnosi ministru, odnosno ministru nadležnom za poslove rudarstva i energetike.

Na rešenje iz stava 1. ovog člana koje je doneo nadležni organ opštine, grada ili grada Beograda, žalba se podnosi ministru.

Član 46.

Član 47.

Organ nadležan za izdavanje odobrenja za primenjena geološka istraživanja vodi katastar odobrenih istražnih prostora i dužan je da podatke iz katastra dostavi Ministarstvu.

U katastar odobrenih geoloških istražnih prostora unose se podaci o nosiocu istraživanja, veličini istražnog prostora, predmetu geoloških istraživanja, roku trajanja istraživanja, kao i drugi podaci od značaja za GeolISS.

Zainteresovana lica imaju pravo uvida u katastar odobrenih geoloških istražnih prostora, na osnovu zahteva i dokaza o uplaćenoj administrativnoj taksi.

Član 48.

Član 49.

Nosilac istraživanja, odnosno izvođač radova dužan je da evidentira i druge mineralne sirovine koje su pronađene izvođenjem primenjenih geoloških istraživanja na odobrenom istražnom prostoru i da o tome obavesti organ koji je izdao odobrenje za izvođenje primenjenih geoloških istraživanja.

Nosilac istraživanja je dužan da izveštaj o rezultatima izvedenih primenjenih istraživanja podzemnih voda za potrebe vodosnabdevanja fizičkih lica , dostavi opštini, gradu ili gradu Beogradu, na čijoj teritoriji su ta istraživanja izvedena.

Član 50.

Nosilac istraživanja je dužan da dostavlja kvartalne izveštaje o izvedenim radovima, kao i godišnji elaborat o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja nadležnom organu koji je izdao odobrenje.

Ako nosilac istraživanja trajno obustavi istraživanje, dužan je da u roku od 60 dana od dana obustave istraživanja podnese organu koji je izdao odobrenje izveštaj o prestanku radova i elaborat o razultatima primenjenih geoloških istraživanja.

Nosilac istraživanja i organ koji je izdao odobrenje dužni su da trajno čuvaju po jedan primerak tog elaborata.

Opština, grad ili grad Beograd su dužni da obaveste Ministarstvo o primenjenim geološkim istraživanjima koja se obavljaju na njihovoj teritoriji za potrebe planiranja, projektovanja, građenja i sanacije terena, kao i za izvođenje primenjenih geoloških istraživanja podzemnih voda za lične potrebe vodosnabdevanja preduzetnika i fizičkih lica.

VIII. KLASIFIKACIJA RESURSA I REZERVI MINERALNIH SIROVINA

Član 51.

Ministar i ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuju kriterijume iz stava 1. ovog člana.

Član 52.

Na osnovu elaborata o rezervama mineralnih sirovina iz člana 51. stav 1. ovog člana vrši se utvrđivanje i overa rezervi mineralnih sirovina.

Utvrđivanje i overu rezervi obnovljivih mineralnih sirovina iz stava 1. ovog člana vrši ministar, a utvrđivanje i overu rezervi neobnovljivih mineralnih sirovina vrši ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike, na predlog radne grupe koju obrazuje ministar odnosno ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike.

Utvrđivanje i overu rezervi iz stava 1. ovog člana na teritoriji autonomne pokrajine vrši nadležni organ autonomne pokrajine, na predlog radne grupe koju obrazuje taj organ obrazuje.

Troškove utvrđivanja i overe rezervi mineralnih sirovina iz st. 2. i 3. ovog člana snosi nosilac istraživanja.

Sredstva na ime troškova utvrđivanja i overe rezervi mineralnih sirovina iz st. 2. i 3. ovog člana prihod su budžeta Republike Srbije i uplaćuju se na odgovarajući račun za uplatu javnih prihoda.

Poslovi iz stava 3. ovog člana vrše se kao povereni.

IX. KONCESIJE

Član 53.

Za istraživanje geoloških resursa i geološke sredine može se dati koncesija u skladu sa zakonom kojim se uređuju uslovi i način davanja koncesije.

X. SAGLASNOST NA PROJEKAT ZA KORIŠĆENjE ŠLjUNKA I PESKA IZ ALUVIJALNIH NASLAGA

Član 54.

Saglasnost iz stava 1. ovog člana izdaje ministarstvo rešenjem koje je konačno.

Saglasnost iz stava 1. ovog člana izdaje nadležni organ autonomne pokrajine rešenjem protiv koga se može izjaviti žalba ministru, ako se studije o proceni uticaja na životnu sredinu izrađuju za teritoriju autonomne pokrajine.

XI. ODGOVORNOST ZA ŠTETU

Član 55.

Nosilac istraživanja je dužan da postupa na način iz stava 1. ovog člana kako u toku vršenja geoloških istraživanja mineralnih sirovina, tako i po prestanku tih aktivnosti.

Nosilac istraživanja iz stava 1. ovog člana odgovoran je za naknadu štete u visini vrednosti oštećenog dobra, u skladu sa načelima objektivne odgovornosti.

Ako nosilac istraživanja ne postupi na način iz st. 1. i 2. ovog člana, jedinica lokalne samouprave na čijoj teritoriji je došlo do degradacije, ugrožavanja odnosno štete u smislu stava 1. ovog člana, dužna je da bez odlaganja preduzme mere neophodne za ograničavanje i sprečavanje nastupanja štetnih posledica po životnu sredinu, prostor i zdravlje ljudi.

XII. NADZOR

Član 56.

Nadzor nad primenom odredaba ovog zakona, drugih propisa, tehničkih normativa i normi kvaliteta, koji se odnose na osnovna i primenjena geološka istraživanja obnovljivih mineralnih sirovina, istraživanja koja se odnose na utvrđivanje inženjerskogeoloških – geotehničkih svojstava i karakteristika terena za potrebe planiranja, projektovanja i izgradnje objekata, vrši Ministarstvo.

Nadzor nad primenom odredaba ovog zakona, drugih propisa, tehničkih normativa i normi kvaliteta, koji se odnose na primenjena geološka istraživanja neobnovljivih mineralnih sirovina vrši ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike.

Član 57.

Inspekcijski nadzor nad primenom odredaba ovog zakona i propisa donetih za njegovo sprovođenje vrši Ministarstvo, odnosno ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike, preko geološkog inspektora, u okviru delokruga utvrđenog ovim zakonom.

Autonomnoj pokrajini poverava se vršenje inspekcijskog nadzora na teritoriji autonomne pokrajine.

Član 58.

Poslove geološkog inspektora može obavljati lice koje ima stečeno visoko obrazovanje na studijama drugog stepena (diplomske akademske studije-master, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije), odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine u oblasti geologije, radno iskustvo od najmanje tri godine na poslovima geoloških istraživanja i položen stručni ispit.

Član 59.

Geološki inspektor ima pravo i dužnost da proverava da li se:

projekat i elaborat o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja izrađuje u skladu sa zakonom i drugim propisima i da li ih izrađuje, odnosno overava organizacija koja je upisana u sudski registar za izradu te vrste projekata i elaborata;

geološka istraživanja vrše na osnovu i u skladu sa odobrenjem za istraživanje;

radovi izvode prema projektu primenjenih geoloških istraživanja na osnovu koga je izdato odobrenje za istraživanje;

primenjena geološka istraživanja za razne nivoe planiranja, projektovanja i izgradnje objekata vrše u skladu sa ovim zakonom;

izvođenje geoloških istražnih radova vrši u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima, tehničkim normativima i normama kvaliteta;

preduzimaju mere bezbednosti lica, susednih objekata, saobraćaja i okoline, kao i sve potrebne mere zaštite na radu od strane preduzeća koje izvodi geološka istraživanja;

preduzimaju mere zaštite životne sredine i druge mere u skladu sa uslovima iz odobrenja;

primenjuju propisani uslovi za lica koja rukovode izvođenjem istražnih radova i koja vrše stručni nadzor nad izvođenjem tih radova;

uzima veća količina mineralnih sirovina za ispitivanje od količine određene odobrenjem za istraživanje;

vodi knjiga o stanju rezervi mineralnih sirovina;

dostavljanje podataka vrši u skladu sa odredbama ovog zakona;

po završetku ili obustavljanju primenjenih geoloških istraživanja sprovode mere obezbeđenja kojima će se trajno isključiti nastupanje opasnosti za ljude i imovinu, kao i za životnu sredinu;

otklanjanje štetnih posledica vrši u skladu sa članom 55. ovog zakona;

sprovode druge propisane mere i postupci u skladu sa ovim zakonom.

Član 60.

Geološki inspektor je ovlašćen da naredi:

da se utvrđene nepravilnosti otklone u roku koji on odredi;

da se obustavi dalje izvođenje istražnih radova ako se:

u određenom roku ne otklone utvrđene nepravilnosti i nedostaci;

istražni radovi ne vrše u skladu sa odobrenjem za istraživanje ili se ne vrše prema projektu istraživanja;

utvrde nedostaci i okolnosti koje predstavljaju neposrednu opasnost po životnu sredinu, život i zdravlje ljudi ili opasnost po imovinu;

ako se geološka istraživanja vrše bez odobrenja za istraživanje.

Nosilac istraživanja, odnosno izvođač radova kome je naloženo otklanjanje nedostataka i nepravilnosti u smislu stava 1. tačka 1) ovog člana, dužan je da po njihovom otklanjanju o tome obavesti geološkog inspektora u roku koji odredi inspektor, a koji ne može biti duži od osam dana od dana utvrđenih nepravilnosti.

Član 61.

Protiv rešenja geološkog inspektora koje se odnosi na osnovna geološka istraživanja, na primenjena geološka istraživanja obnovljivih mineralnih sirovina i na inženjerskogeološka-geotehnička istraživanja, može se izjaviti žalba ministru, a kada se rešenje inspektora odnosi na primenjena geološka istraživanja neobnovljivih mineralnih sirovina žalba se može izjaviti ministru nadležnom za poslove rudarstva i energetike, u roku od 15 dana od dana dostavljanja rešenja.

Žalba ne odlaže izvršenje rešenja.

XIII. KAZNENE ODREDBE

Član 62.

Novčanom kaznom od 500.000 do 3.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup privredno društvo, odnosno drugo pravno lice, ako:

vrši izradu projekata geoloških istraživanja i elaborata o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja, odnosno izvodi geološka istraživanja, a ne ispunjava uslove za vršenje tih poslova (član 23);

poslove rukovođenja izradom projekata geoloških istraživanja i elaborata o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja i rukovođenje geološkim istraživanjima poveri licu koje nema licencu izdatu u skladu sa članom 25. ovog zakona;

geološka istraživanja ne izvodi prema projektu primenjenih geoloških istraživanja (član 27);

ne vrši tehničku kontrolu projekta primenjenih geoloških istraživanja pod uslovima i na način propisan ovim zakonom (čl. 28, 29. i 30);

ne postupi u skladu sa odredbama člana 31. ovog zakona;

ne obezbedi vršenje stručnog nadzora nad izvođenjem primenjenih geoloških istraživanja (član 32);

ne vrši stručnu kontrolu elaborata, pod uslovima i na način propisan članom 33. st.2-5 ovog zakona;

ne vodi knjigu o stanju rezervi mineralnih sirovina i/ili ne dostavlja podatke nadležnom organu (član 37. stav 1);

ne dostavi na overu u propisanom roku elaborat o rezervama mineralnih sirovina (član 38);

ne obezbedi čuvanje uzoraka u skladu sa članom 39. stav 2. ovog zakona;

vrši primenjena geološka istraživanja bez odobrenja za istraživanje (član 40);

ne postupa u skladu sa odredbama člana 49. ovog zakona;

ne dostavlja kvartalne izveštaje i godišnji elaborat o izvedenim primenjenim istraživanjima na propisani način i pod propisanim uslovima ili ako dostavlja netačne podatke o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja ( član 50).

Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana, kazniće se i odgovorno lice u privrednom društvu, odnosno drugom pravnom licu novčanom kaznom od 100.000 do 200.000 dinara.

Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana, pored propisane novčane kazne privrednom društvu ili drugom pravnom licu može se izreći i zaštitna mera zabrane obavljanja delatnosti geoloških istraživanja, a odgovornom licu zaštitna mera zabrane vršenja određene dužnosti u trajanju do deset godina.

Član 63.

Novčanom kaznom od 500.000 do 2.000.000 dinara kazniće se za prekršaj privredno društvo, odnosno drugo pravno lice, ako:

ne obezbedi vršenje stručnog nadzora iz člana 32. ovog zakona;

ne čuva primerak elaborata o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja na propisan način (član 34. stav 2);

ne dostavi primerak elaborata o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja, odnosno izveštaje o radovima i rezultatima tih radova (član 39. stav 1);

blagovremeno ne prijavi početak istražnih radova (član 48);

ne sprovede mere iz člana 55. stav 4. ovog zakona;

ne postupi po rešenju inspektora ili ga ometa u vršenju njegovih ovlašćenja ( čl.59. i 60).

Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se i odgovorno lice u privrednom društvu, odnosno drugom pravnom licu, novčanom kaznom od 25.000 do 150.000 dinara.

Član 64.

Novčanom kaznom od 25.000 do 150.000 dinara kazniće se za prekršaj odgovorno lice u nadležnom organu uprave, ako:

pripremi odgovarajući dokument za potrebe planiranja, projektovanja i izgradnje bez geološke, inženjerskogeološke-geotehničke i hidrogeološke podloge (član 6. stav 1, član 10. stav 4);

izda odobrenje za istraživanje protivno uslovima iz ovog zakona (čl.40, 41, 42, 43. i 44);

ne donese rešenje o ukidanju odobrenja a postoje uslovi za njegovo ukidanje (član 45);

ne vodi evidenciju – katastar odobrenih istražnih prostora (član 47).

XIV. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Član 65.

Lica koja su položila stručni ispit kojim je izvršena provera stručne osposobljenosti za rad na poslovima određenim ovim zakonom po propisima koji su bili na snazi u vreme njihovog polaganja, kao i lica kojima je tim propisima priznato pravo vršenja određenih poslova i bez provere stručne osposobljenosti, ispunjavaju uslove za vršenje tih poslova i prema odredbama ovog zakona, ako ispunjavaju i ostale propisane uslove.

Član 66.

Geološki institut Srbije d.o.o Beograd, od dana stupanja na snagu ovog zakona do dana preuzimanja iz stava 1. ovog člana ne može zapošljavati nova lica, otuđiti opremu, sredstva za rad i druga sredstva.

Član 67.

Podzakonska akta za sprovođenje ovog zakona doneće se u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona.

Član 68.

Do donošenja propisa na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona, primenjivaće se:

Pravilnik o kriterijumima na osnovu kojih se utvrđuje potencijalnost područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina („Službeni glasnik RS”, broj 51/96);

Pravilnik o sadržini projekata geoloških istraživanja i elaborata o rezultatima geoloških istraživanja („Službeni glasnik RS”, broj 51/96);

Pravilnik o sadržini dokumentacije koja se odnosi na hidrogeološke i inženjersko-geološke podloge za izgradnju visokih brana, hidroelektrana, termoelektrana i objekata saobraćajne infrastrukture („Službeni glasnik RS”, broj 51/96);

Pravilnik o potrebnom stepenu izučenosti inženjerskogeoloških svojstava terena za potrebe planiranja, projektovanja i građenja („Službeni glasnik RS”, broj 51/96);

Pravilnik o uslovima i kriterijumima za ustupanje izvođenja geoloških istražnih radova i dodelu sredstava za izvođenje tih radova („Službeni glasnik RS”, broj 51/96);

Pravilnik o načinu čuvanja i sređivanja geološke dokumentacije („Službeni glasnik SRS”, broj 26/84).

Pravilnik o klasifikaciji i kategorizaciji rezervi čvrstih mineralnih sirovina i vođenju evidencije o njima („Službeni list SFRJ”, broj 53/79).

Pravilnik o klasifikaciji i kategorizaciji rezervi podzemnih voda i vođenju evidencije o njima („Službeni list SFRJ”, broj 34/79).

Član 69.

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe:

1) Zakon o geološkim istraživanjima („Službeni glasnik RS”, broj 44/95);

2) Odredbe člana 63. Zakona o valorizovanju novčanih kazni za prekršaje iz republičkih zakona kojima su određene novčane kazne za prekršaje („Službeni glasnik RS”, broj 53/93);

3) Odredbe člana 10. Zakona o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za privredne prestupe („Službeni glasnik RS”, broj 6/89).

4) Zakon o utvrđivanju i razvrstavanju rezervi mineralnih sirovina i prikazivanju podataka geoloških istraživanja („Službeni list SRJ”, br. 12/98 i 13/98).

Član 70.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

O b r a z l o ž e nj e

I USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENJE ZAKONA

Ustavni osnov za donošenje Zakona o geološkim istraživanjima sadržan je u članu 97. stav 1. tačka 9) Ustava Republike Srbije po kome Republika Srbija uređuje i obezbeđuje sistem zaštite i unapređenja životne sredine, u koji pored ostalog spada oblast geoloških istraživanja sa aspekta održivog istraživanja, korišćenja i upravljanja geološkim resursima, kao poslovima od opšteg interesa.

IIRAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA I CILJEVI KOJI SE OSTVARUJU

Razlozi zbog kojih se predlaže donošenje Zakona o geološkim istraživanjima ogledaju se u činjenici da važeći Zakon o geološkim istraživanjima („Službeni glasnik RS”, br. 44/95, 101/2005) sadrži odredbe za koje je u dosadašnjoj praksi primene Zakona, utvrđeno da su neprecizne i nepotpune, što daje mogućnost različitog tumačenja i primene u praksi, kao i potrebe šireg, sveobuhvatnijeg i savremenijeg pristupa problemima geoloških istraživanja.

Donošenje novog zakona o geološkim istraživanjima planirano je Programom rada Vlade za 2010. godinu u okviru delokruga rada Ministarstva životne sredine i prostornog planiranja kao obrađivača akta koji Vlada predlaže Narodnoj skupštini.

Zakon o geološkim istraživanjima definiše razvojnu ulogu geološke nauke i prakse koja uz pomoć naučno zasnovanih metoda istraživanja i ispitivanja, kroz višeznačne geološke discipline istražuje geološku građu teritorije Srbije, procenjuje i utvrđuje opšte i posebne karakteristike geološkog tla i potencijalnost geoloških dobara, odnosno geoloških resursa. Geološka istraživanja, kao složen i višefazni proces i niz aktivnosti, naučno i stručno zasnovanih, koje zahtevaju primenu odgovarajućih metoda, opreme, tehničkih sredstava i izvođenje konkretnih radova, odvija se u ambijentu prostora geološke sredine, gde se mora obezbediti puna usklađenost (ravnoteža) između prirodnih, ekonomskih, socijalnih i ekoloških faktora, imajući u vidu ne samo interese sadašnjih već i budućih generacija.

Predloženim zakonom o geološkim istraživanjima stvaraju se pretpostavke za optimalno planiranje i programiranje geoloških istraživanja, sa aspekta upravljanja mineralnim resursima, obrazovanje državnog Geološkog zavoda Srbije koji će se baviti geološkim istraživanjima od opšteg interesa za Republiku Srbiju, geološka istraživanja u cilju definisanja prostora za razne nivoe planiranja i projektovanja, preciziraju se uslovi za izdavanje odobrenja za obavljanje delatnosti geoloških istraživanja, preciznije se definiše nadzor nad izvođenjem geoloških istraživanja, jača se odgovornost pravnih lica koja vrše reviziju tehničke i druge dokumentacije.

Preciziraju se obaveze privrednih subjekata koja se bave istraživanjem i održivim korišćenjem resursa podzemnih voda, stvara se pravni osnov za formiranje geološkog informacionog sistema Republike Srbije i korišćenje geološke dokumentacije, način prikupljanja, čuvanja i korišćenja geoloških podataka, klasifikacija i ocena rezervi mineralnih sirovina, zaštita geološke sredine, održivo upravljanje geološkim resursima na osnovu dugoročne strategije i politike, način finansiranja geološke delatnosti, odobravanje koncesija za geološka istraživanja, vršenja nadzora nad primenom ovog zakona i rešavanje drugih značajnih pitanja iz oblasti geologije koja su od opšteg interesa za ukupni razvoj privrede i društva, nauku, tehnologiju, obrazovanje, vaspitanje , kulturu itd.

Krajem prošlog i početkom ovog veka, geologiji se u Srbiji pridavao veliki značaj, što je dovelo do formiranja Katedre za mineralogiju i geologiju, a njen osnivač je bio Jovan Žujović, koji je okupio jedan broj geologa koji su postavili temelje proučavanja geologije naših zemalja. Shvatajući značaj koji ima geologija u društvu, Srpsko geološko društvo pokreće inicijativu za formiranje „Geološkog instituta Kraljevine Jugoslavije” (koji se osniva 29.12.1930. godine), sa zadatkom da „po utvrđenom planu i savremenim naučnim metodama vrši proučavanje tla (površinskog zemljišta) i dubljih delova zemlje, mineralnog blaga i podzemnih voda”. Pri geološkom institutu Kraljevine Jugoslavije postojalo je i savetodavno telo „Geološki komitet Kraljevine Jugoslavije”. Komitet je davao direktive za rad Instituta, mišljenja koji će se radovi i u kom obimu prema državnim potrebama izvoditi. Komitet je spremao i projekat budžeta za svaku godinu.

Posle II svetskog rata 1946 god. Institut menja naziv u „Naučni istraživački institut Ministarstva rudarstva”, da bi 1948 god. prerastao u „Savezni geološki zavod”, odnosno Republičke geološke zavode. Republički geološki zavod Srbije-Geozavod, prestao je da postoji 1973. godine a od njega je formirano 5 društvenih preduzeća, da bi se 01.09.2006. godine („Sl.glasnik RS ”, br 79/06) sa Naučnom Ustanovom „Geonstitut” objedinili u privredno društvo „Geološki Institut Srbije” d.o.o. čiji je osnivač Vlada Republike Srbije. Navedenom Odlukom Vlade definisano je da „Geološki Institut Srbije” d.o.o. pored drugih pretežnih delatnosti obavlja i poslove osnovnih geoloških istraživanja od opšteg interesa za državu.

Pravni oblik navedene organizacije ne odgovara u potpunosti ulozi i funkciji koju jedna nacionalna geološka institucija za obavljanje ovako značajnih poslova od opšteg interesa za državu treba da ispunjava. Zbog toga se novim Zakonom o geološkim istraživanjima jasno i precizno definiše delatnost Geološkog zavoda Srbije kao državne organizacije, po uzoru na svetske državne geološke organizacije. Republika Srbija je jedina država u Evropi koja nema svoju državnu geološku organizaciju, što ima za posledicu da ne može biti uključena u rad Evropske Geološke Službe (EuroGeoSurvey). Samim tim ne može biti uključena u međunarodne geološke projekte a takođe nema pristup evropskim fondovima za finansiranje geoloških projekata.

Državni Geološki zavod Srbije je organizacija od posebne važnosti sa osnovnom ulogom da istraži, prikupi, interpretira i pruži sve relevantne podatke vezane za geološku građu celokupne teritorije Srbije, doprinosi održivom nacionalnom razvoju i zaštiti životne sredine, učestvuje u planiranju i realizaciji sveobuhvatnih geoloških istraživanja, unapređuje znanja u svim oblastima geoloških nauka, objavljuje i promoviše geološke podatke koji su od značaja za javnost Srbije ukazujući na značaj geoloških nauka naročito u oblasti resursa i zaštite životne sredine kao i stvaranju osnove za privredni razvoj Republike Srbije. Ovim zakonom je definisan način finansiranja Geološkog zavoda Srbije, po ugledu na zemlje Evropske Unije.

Način finansiranja rada državnih (nacionalnih) geoloških zavoda-instituta u evropskim zemljama je različit, tako da se u jednom broju evropskih zemalja (Belgija, Hrvatska, Holandija, Finska, Francuska, Grčka, Mađarska, Island, Holandija, Norveška, Poljska, Portugalija, Rumunija, Slovačka, Slovenija, Španija, Švedska i Velika Britanija) sredstva obezbeđuju iz državnog budžeta u iznosu od 40-90%, u jednom broju (Albanija i Austrija) nivo finansiranja se kreće od 90-100% iz budžeta, u nekim zemljama (Češka Republika, Nemačka, Italija, Estonija i Turska) državni (nacionalni) geološki zavodi-instituti organizovani su kao narodni-nacionalni instituti ili agencije, a u nekim zemljama (Bugarska, Kipar, Irska, Litvanija, Luksemburg, Malta, Švajcarska i Ukrajina) pomenute organizacije predstavljaju određene organizacione celine u odgovarajućim ministarstvima te se finansiraju direktno iz budžeta.

U okviru politike Evropske unije, odnosno u važećim direktivama i celokupnoj legistlativi nema konkretnih preporuka upućenih državi članici ili državi kandidatu da se za određene poslove mora formirati državni (nacionalni) geološki zavod jer koncepcija politike EU nema praksu da preporuči unutrašnju organizaciju u jednoj državi. Na osnovu iskustava drugih zemalja EU koja ukazuju na potrebu da se određeni zahtevi EU direktiva najlakše ispunjavaju ukoliko se sledi primer dobre prakse i dobrog iskustva država članica. Čest je slučaj da države iz praktičnih razloga pribegavaju i operativno proverenim modelima pa i sistem organizovanja unutar država može da bude isti u različitim državama (u smislu opredeljenja određenih institucija za obavljanje konkretih poslova). Zahtevi koji su povezani sa politikom EU u kojima moraju učestvovati geolozi, odnosno državni (nacionalni) geološki zavod su: vodni resursi (water resources), zemljište (soil), otpad (waste), prirodni hazard (klizišta, zemljotresi, poplave itd) – natural hazards (landslide, earthquakes; floods;), klimatske promene (climate changes), energija (energy – fossil and renewable), daljinska detekcija (remote sensing), održivo korišćenje prirodnih resursa (sustainable use of natural resources), geografski informacioni sistem životne sredine (environmental geographic information system), ….

Tekuća EU politika i razvoj legislative u kojoj važnu ulogu imaju geolozi su: Direktiva zaštite podzemnih voda od zagađenja (Directive on Protection of Groundwater from Contamination), Direktiva zaštite zemljišta (Directive on Soils Protection), EU Održivi Razvoj (EU Sustainable Development), Direktiva za uspostavljanje infrastrukture za prostorno planiranje (Directive to establish an Infrastructure for Spatial Information in the Community), Direktiva o zaštiti od poplava (Directive on the protection against floods), Tematska strategija Evropske unije za zemljište, održivo korišćenje prirodnih resursa i životne sredine mora (EU Thematic Strategies on Soils, the Sustainable Use of Natural Resources and on the Marine Environment)…

Ovim zakonom predviđa se donošenje Strategije razvoja geoloških istraživanja i korišćenja geoloških resursa na osnovu koje se donosi dugoročni program razvoja i godišnji programi izvođenja osnovnih geoloških istraživanja u cilju racionalnog i održivog korišćenja geoloških resursa i ukupnog geoprostora.

Zakonom o geološkim istraživanjima i pratećim podzakonskim aktima u delu o kategorizaciji, oceni i klasifikaciji resursa i rezervi mineralnih sirovina, podzemnih voda i geotermalne toplote stvaraju se uslovi za promenu dosadašnjih pravilnika, prvenstveno Pravilnika o klasifikaciji i kategorizaciji rezervi čvrstih mineralnih sirovina i vođenju evidencije o njima („Službeni list SFRJ“, br. 53/79), i Pravilnika o klasifikaciji i kategorizaciji rezervi podzemnih voda i vođenju evidencije o njima („Službeni list SFRJ“, br. 34/79), i njihovo inoviranje i uslađivanje sa najvažnijim svetskim klasifikacijama, prvenstveno sa Okvirnom klasifikacijom Ujedinjenih Nacija – UNFC 1996, 2004, 2009., klasifikacijom u Australijskom pravilniku o podnošenju izveštaja o rezultatima istraživanja, mineralnim resursima i rudnim rezervama (Australian Code for Reporting of Exploration Results, Mineral Resources and Ore Reserves – JORC Code, 2004), i klasifikacijom u Međunarodnom obrascu za podnošenje izveštaja o rezultatima istraživanja, mineralnim resursima i mineralnim rezervama Združenog komiteta za međunarodne standarde u prikazivanju rezervi (International Reporting Template for the Public Reporting of Exploration Results, Mineral Resources and Mineral Reserves of the Combined Reserves International Reporting Standards Committee – CRIRSCO Template, 2006). Na osnovu dosadašnjeg iskustva neophodno je usaglasiti pomenutu podzakonsku regulativu sa poznatim svetskim klasifikacijama mineralnih rezervi/resursa i inovirati je uvođenjem novih, u svetu opšteprihvaćenim standardima, pojmovima i terminima, da bi se moglo razumeti i komunicirati sa stručnjacima i investitorima iz drugih zemalja.

Predloženim Zakonom o geološkim istraživanjima uvodi se licenca za projektovanje i izvođenje geoloških istraživanja, rukovođenje i nadzor nad geološkim istraživanjima i druge stručne poslove za lica i preduzeća koji će morati da ispune uslove propisane posebnim pravilnikom.

Ovim zakonom definišu se uslovi održavanja, i korišćenja Geološkog informacionog sistema Srbije (GeolISS-a), koji će funkcionisati kao deo Jedinstvenog informacionog sistema Republike Srbije. Podaci iz Geološkog informacionog sistema Srbije su javni, osim podataka koji predstavljaju državnu, vojnu, službenu ili poslovnu tajnu. Za korišćenje podataka iz Geološkog informacionog sistema Srbije plaća se nadoknada u skladu sa ovim Zakonom i prihod je budžeta Republike Srbije.

Zakonom o geološkim istraživanjima, predlaže se da Ministarstvo životne sredine i prostornog planiranja u postupku donošenja odluke o potrebi izrade studije o proceni uticaja na životnu sredinu i/ili davanja saglasnosti na procenu uticaja na životnu sredinu izdaje saglasnost na projekat eksploatacije peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga kojom se utvrđuje ispunjenost uslova sa aspekta obezbeđenja racionalnog korišćenja i održivosti rezervi i resursa peska i šljunka, a na osnovu Zakona o vodama Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede izdaje odobrenje za eksploataciju peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga.

III OBJAŠNJENJE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA

I. UVODNE ODREDBE (član 1-2)

U ovom poglavlju uređuju se opšti i posebni uslovi kao i način izvođenja geoloških istraživanja, čuvanja i korišćenja rezultata tih istraživanja, način programiranja geoloških istražnih radova i njihovog finansiranja, način klasifikacije resursa i rezervi mineralnih sirovina, uslovi eksploatacije resursa podzemnih voda i peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga, održivo upravljanje i zaštita geoloških resursa, kao i nadzor nad primenom ovog zakona i obrazuje se Geološki zavod Srbije. (član 1).

Definišu se značajniji pojmovi koji su u zakonu korišćeni, a u cilju jasnijeg i preciznijeg razumevanja odredaba zakona (član 2).

II. CILjEVI I VRSTE GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANjA (član 3-10)

Geološkim istraživanjima, u smislu ovog zakona, smatraju se istraživanja geoloških resursa i geološke sredine koja se izvode radi: upoznavanja sastava, građe i razvoja zemljine kore, kao i njenog prikazivanja u smislu izrade osnovnih i tematskih geoloških karata različitih razmera i pratećih dokumenata; pronalaženja, istraživanja i ispitivanja pojava i ležišta mineralnih sirovina, geološko-ekonomske ocene njihovih količina i kvaliteta, klasifikacije rezervi i utvrđivanja geoloških uslova eksploatacije, korišćenja i zaštite mineralnih resursa; pronalaženja i ispitivanja nalazišta svih vrsta hidrogeoloških i geotermalnih resursa, ocene njihovih količina i kvaliteta, izučavanja negativnih uticaja na održivost njihovih količina i kvalitet u nalazištima i utvrđivanje geoloških uslova njihove eksploatacije, korišćenja i zaštite; utvrđivanja i ocenjivanja inženjerskogeoloških i geotehničkih karakteristika terena za potrebe prostornog planiranja, projektovanja i izgradnje objekata; utvrđivanja i ocene geoloških uslova za izgradnju podzemnih skladišta gasa, tečnosti i otpada u stenskim masama, eksploataciju geotermalnih resursa i za utvrđivanje i likvidaciju površinskih kopova i jamskih prostorija; utvrđivanja i ocene geoloških procesa, hazarda i rizika, koji utiču na životnu sredinu; utvrđivanja, korišćenja i odstranjivanje antropogenih otpadaka iz geološke sredine, posebno tehnogenih mineralnih sirovina; prostornog planiranja i uređenja prostora, izgradnje građevinskih objekata u oblasti komunalnih delatnosti, rudarstva, energetike, saobraćaja, poljoprivrede, vodoprivrede, šumarstva, turizma, banja i drugih privrednih grana; zaštite i prezentacije prirodnih vrednosti (geoloških i geomorfoloških fenomena i odlika istorijskog razvoja zemljine kore i reprezentativnih pojavnih oblika); i zaštite životne sredine (član 3).

Geološka istraživanja su osnovna i primenjena. Osnovna i primenjena geološka istraživanja vrše se etapno prema projektu geoloških istraživanja. Poslove državne uprave koji se odnose na osnovna geološka istraživanja koji se uređuju ovim zakonom obavlja ministarstvo nadležno za poslove zaštite životne sredine (član 4).

Osnovna geološka istraživanja su poslovi od interesa za Republiku Srbiju. Osnovna geološka istraživanja se izvode radi utvrđivanja i vrednovanja ukupnih geoloških potencijala određenog prostora sa aspekta korišćenja geoloških resursa i geološke sredine kao prostora za izgradnju. Osnovnim geološkim istraživanjima, u smislu ovog zakona, smatraju se istraživanja koja se izvode radi: proučavanja razvoja, sastava i građe zemljine kore, utvrđivanja potencijalnosti geoloških resursa određenog područja, vrednovanja ukupnih potencijala geoloških resursa za potrebe prostornog planiranja i izradu generalnih urbanističkih planova, zaštite i unapređenja životne sredine i zaštite objekata geonasleđa. Osnovna geološka istraživanja obuhvataju izradu: preglednih, osnovnih i specijalističkih geoloških karata razmere 1:25.000 i sitnije (izuzetno za područja posebnih namena i do 1:10.000); studija o potencijalnosti geoloških resursa i geološke sredine za potrebe planiranja, projektovanja i građenja; utvrđivanje i ocenu potencijalnosti područja u pogledu geoloških resursa; studija za potrebe zaštite životne sredine; studija za potrebe očuvanja geodiverziteta i zaštite objekata geonasleđa i slično. Osnovna geološka istraživanja obavezno se izvode za potrebe prostornog planiranja (Regionalni prostorni plan, Prostorni plan jedinice lokalne samouprave i Prostorni plan područja posebne namene) i izrade generalnih urbanističkih planova (Generalni urbanistički plan, Plan generalne regulacije, Plan detaljne regulacije), radi utvrđivanja i vradnovanja ukupnih geoloških potencijala određenog područja, utvrđivanja namene prostora i podobnosti za izgradnju. Predlog plana izrade geoloških karata, pripremu za štampanje, prijem autorskih originala geoloških karata i tumača, vrše stručne radne grupe koje obrazuje ministar nadležan za poslove zaštite životne sredine. Aktom o obrazovanju radnih grupa utvrđuje se i naknada za rad članova radnih grupa. Ministar bliže propisuje stručno-tehničke osnove za izradu geoloških karata. Potencijalnost područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina utvrđuje se na osnovu sledećih kriterijuma: metalogenetskih, strukturno-tektonskih, litoloških, geomorfoloških, hidrogeoloških i inženjerskogeoloških karakteristika područja i mineralne sirovine; tehnoloških (fizičko – hemijskih) karakteristika mineralne sirovine i geološko-ekonomskih karakteristika područja i potencijalne mineralne sirovine. Utvrđivanje potencijalnosti područja vrši se metodama geoloških istraživanja, svim vrstama površinskih i podzemnih istražnih radova i drugim ispitivanjima. Osnovna geološka istraživanja resursa mineralnih sirovina izvode se u dve etape: (a) etapa rekognoscirajućih istraživanja, i (b) etapa regionalno-prospekcijskih istraživanja. Rekognoscirajuća istraživanja izvode se radi preliminarne identifikacije i ocene područja povišenog potencijala u pogledu mineralnih resursa. Regionalno-prospekcijska istraživanja izvode se radi pouzdane identifikacije nalazišta i prve ocene ležišta mineralnih resursa. Procene količina, kvaliteta i geološko-ekonomskog značaja prognoznih i identifikovanih geoloških resursa u okviru osnovnih geoloških istraživanja prikazuju se u Elaboratu o rezultatima geoloških istraživanja koji se izrađuje u skladu sa ovim zakonom (član 5-8).

Primenjena geološka istraživanja se izvode radi dobijanja geoloških podataka za potrebe: klasifikacije rezervi svih vrsta geoloških resursa i njihove ocene; utvrđivanja uslova eksploatacije mineralnih resursa; utvrđivanje inženjerskogeoloških i geotehničkih svojstava i karakteristika terena za potrebe planiranja, projektovanja i izgradnje objekata (građevinskih, rudarskih i sl.); izrade programa i projekata zaštite geološke i životne sredine; remedijaciju geološke i životne sredine, i drugo. Primenjena istraživanja geoloških resursa izvode se u dve etape: (a) etapa prethodnih geoloških istraživanja i (b) etapa detaljnih geoloških istraživanja. Prethodna geološka istraživanja mineralnih sirovina izvode se radi početnog okonturivanja identifikovanog ležišta ili izdani, odnosno nalazišta i utvrđivanja geološko-ekonomskih karakteristika, na osnovu kojih se može utvrditi opravdanost izvođenja detaljnih geoloških istraživanja i izrade predstudije izvodljivosti eksploatacije i korišćenja. Detaljna geološka istraživanja mineralnih sirovina izvode se radi dobijanja geoloških podataka za: klasifikaciju i ocenu rezervi svih vrsta mineralnih sirovina; utvrđivanja geoloških uslova eksploatacije neobnovljivih mineralnih sirovina; utvrđivanja geoloških uslova eksploatacije obnovljivih mineralnih sirovina; utvrđivanja održivosti rezervi svih vrsta mineralnih sirovina, utvrđivanja uslova zaštite geoloških resursa i utvrđivanja uslova zaštite i remedijacije geološke i životne sredine. Detaljna inženjerskogeološka-geotehnička istraživanja obavezno se izvode za potrebe izrade prostornih i urbanističkih planova, kao i pre izrade tehničke dokumentacije za izgradnju objekata i programa zaštite životne sredine i predstavljaju sastavne delove ovih dokumenata. Pojedini istražni radovi, koji se izvode u okviru primenjenih geoloških istraživanja, ne moraju se izvoditi ako postoje dovoljno pouzdani podaci, uslovi i podloge na osnovu kojih se može pristupiti izradi tehničke dokumentacije, što se mora stručno obrazložiti u projektu istraživanja. Ministar bliže propisuje uslove o potrebnom stepenu izučenosti geoloških, hidrogeoloških i inženjerskogeoloških svojstava terena za potrebe planiranja, projektovanja i građenja i uslove za istraživanje obnovljivih mineralnih resursa. Ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuje uslove za istraživanja neobnovljivih mineralnih resursa (član 9-10).

III. PLANIRANjE I PROGRAMIRANjE OSNOVNIH GEOLOŠKIH

ISTRAŽIVANjA (član 11-25)

Osnovna geološka istraživanja izvode se prema Strategiji razvoja osnovnih geoloških istraživanja u Republici Srbiji (u daljem tekstu: Strategija), Dugoročnom programu ostvarivanja Strategije razvoja geoloških istraživanja (u daljem tekstu: Dugoročni program) i godišnjem programu osnovnih geoloških istraživanja. Strategijom se određuju dugoročni ciljevi razvoja osnovnih geoloških istraživanja, sa osvrtom na analizu ostvarenih rezultata osnovniih geoloških istraživanja u prethodnom periodu, plansko-razvojna i socio-ekonomska analiza strateških prioriteta istraživanja i korišćenja geoloških resursa; principi i kriterijumi održivog korišćenja i razvoja geoloških resursa u Republici Srbiji; uslovi i način za obezbeđivanje zaštite životne sredine i mere za sprovođenje te zaštite, kao i drugi elementi od značaja za ostvarivanje razvoja geoloških istraživanja. Strategija se usklađuje sa strategijom razvoja Republike Srbije, strategijom prostornog razvoja Republike Srbije, kao i strategijom održivog korišćenja prirodnih dobara. Vlada donosi Strategiju na predlog Ministarstva, za period od najmanje 15 godina (član 11-12).

Dugoročni program sadrži: uslove, način i dinamiku ostvarivanja Strategije, ciljeve i pravce razvoja osnovnih geoloških istraživanja zasnovanih na ostvarenim rezultatima osnovnih geoloških istraživanja u prethodnom periodu; vrstu i obim programiranih radova i način praćenja realizacije programa. Dugoročni program se donosi za period od pet godina. Vlada donosi Dugoročni program na predlog Ministarstva. Na osnovu Dugoročnog programa donosi se Godišnji program osnovnih geoloških istraživanja (u daljem tekstu: Godišnji program), kojim se bliže određuju ciljevi, vrste i obim osnovnih geoloških istraživanja, predračun i dinamika izvođenja radova. Godišnjim programom mogu biti obuhvaćena i detaljna geološka istraživanja, ako je njihovo izvođenje neophodno radi utvrđivanja uzroka i otklanjanja posledica elementarnih nepogoda, odnosno ako je izvođenje tih radova od interesa za Republiku. Vlada donosi Godišnji program osnovnih geoloških istraživanja na predlog Ministarstva. Sredstva za realizaciju Godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja obezbeđuju se iz budžeta Republike Srbije. Autonomna pokrajina finansira osnovna geološka istraživanja na teritoriji autonomne pokrajine, u skladu sa godišnjim programom osnovnih geoloških istraživanja i ovi poslovi se vrše kao povereni (član 13-14).

Nosilac istraživanja, odnosno izvođač radova po projektu koji se izvode u realizaciji godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja, dužan je da tromesečno izveštava Ministarstvo o realizaciji projekta istraživanja, odnosno izvođenja radova i da do 30. novembra tekuće budžetske godine dostavi Ministarstvu godišnji izveštaj o realizaciji projekta osnovnih geoloških istraživanja, u pisanom i elektronskom obliku. Nosilac istraživanja, odnosno izvođač radova po projektu koji se izvodi u skladu sa godišnjim programom osnovnih geoloških istraživanja na teritoriji autonomne pokrajine, dužan je da tromesečno izveštava nadležni organ autonomne pokrajine o realizaciji projekta istraživanja. Nadležni organ autonomne pokrajine do 15. decembra tekuće budžetske godine dostavlja godišnji izveštaj o realizaciji projekata Ministarstvu. Ministarstvo objedinjeni godišnji izveštaj o realizaciji godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja za prethodnu godinu, dostavlja Vladi uz predlog godišnjeg programa osnovnih geoloških istraživanja za narednu godinu (član 15).

Za korišćenje podataka i dokumentacije osnovnih i detaljnih geoloških istraživanja koja se finansiraju iz budžeta Republike Srbije, plaća se naknada u visini do 5% od realne vrednosti izvedenih istraživanja na tom istražnom prostoru. Sredstva ostvarena od naknade su prihod budžeta Republike Srbije i uplaćuju se na odgovarajući račun za uplatu javnih prihoda. Način i rokovi plaćanja naknade utvrđuju se ugovorom koji zaključuju Ministarstvo i korisnik podataka i dokumentacije. Način i rokovi plaćanja naknade za teritoriju autonomne pokrjine utvrđuju se ugovorom koji zaključuju nadležni organ autonomne pokrajine i korisnik podataka i dokumentacije (član 16).

IV. GEOLOŠKI ZAVOD SRBIJE (član 17-18)

Za obavljanje stručnih i sa njima povezanih poslova u oblasti osnovnih geoloških istraživanja, obrazuje se Geološki zavod Srbije, kao posebna organizacija. Geološki zavod Srbije (u daljem tekstu: Zavod) ima svojstvo pravnog lica. Nadzor nad radom Zavoda vrši Ministarstvo. Poslovi Zavoda su: istraživanje geoloških formacija i perspektivnih prostora na osnovu kojih se ocenjuju potencijalnost i rezerve geoloških resursa; izrada kompleksnih geoloških podloga za davanje koncesija čiji je predmet istraživanje mineralnih sirovina; izrada i štampanje geoloških karata razmere 1:25.000 i sitnije (izuzetno za područja posebnih namena i do 1:10.000); učešće u izradi Strategije, Dugoročnog programa i Godišnjih programa osnovnih geoloških istraživanja; izvođenje osnovnih geoloških istraživanja; izvođenje primenjenih geoloških istraživanja od interesa za Republiku Srbiju; izrada kompleksnih geoloških i geoekoloških podloga za potrebe planiranje, projektovanje, izgradnju i druge potrebe; izdavanje geoloških (inženjerskogeoloških – geotehničkih) uslova za urbanističko planiranje, projektovanje i izgradnju objekata; prikupljanje, selekcija, unos i ažuriranje podataka za potrebe GeolISS-a; izrada „Atlasa resursa mineralnih sirovina Republike Srbije”, „Atlasa resursa podzemnih voda Republike Srbije”, „Atlasa geotermalnih resursa Republike Srbije” i „Atlasa geonasleđa”; realizacija naučno-istraživačkih i međunarodnih projekata u oblasti geoloških istraživanja; drugi poslovi u skladu sa zakonom (član 17-18).

V. GEOLOŠKI INFORMACIONI SISTEM SRBIJE – GeolISS (član 19-20)

GeolISS održava i vodi Ministarstvo, deo jedinstvenog informacionog sistema Republike Srbije i predstavlja osnovu za sagledavanje geoloških resursa Srbije, sprovođenje svih vrsta aktivnosti u oblasti geološkog planiranja, odlučivanja i projektovanja geoloških istražnih radova, ostvarivanje globalne geokomunikacije i komercijalizacije geoloških informacija. Podaci iz GeolISS-a su javni, odnosno dostupni za korišćenje u skladu sa ovim zakonom, osim podataka koji predstavljaju državnu, vojnu, službenu ili poslovnu tajnu u skladu sa posebnim propisima. Za korišćenje podataka GeolISS-a, plaća se naknada. Sredstva ostvarena od naknade prihod su budžeta Republike Srbije a Vlada propisuje visinu naknade. Ministar bliže propisuje pristup podacima GeolISS-a, uslove i način prikupljanja, obrade i čuvanja podataka, kao i uslove razmene podataka sa međunarodnim geološkim informacionim sistemima (član 19).

Ministarstvo sarađuje sa republičkim i drugim organima, javnim i drugim preduzećima i ustanovama koje prikupljaju i čuvaju podatke iz oblasti geoloških proučavanja i istraživanja geoloških resursa, kao i istraživanja i eksploatacije mineralnih sirovina. Nosioci istraživanja geoloških resursa i eksploatacije obnovljivih mineralnih sirovina dužni su da Ministarstvu dostavljaju potpune i tačne podatke o sprovedenim radovima i dobijenim rezultatima. Nosioci istraživanja, odnosno eksploatacije neobnovljivih mineralnih sirovina dužni su da ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike dostavljaju potpune i tačne podatke o sprovedenim radovima i dobijenim rezultatima. Ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike je dužno da Ministarstvu dostavi podatke za potrebe GeolISS-a. Podatke za teritoriju autonomne pokrajine, nosioci istraživanja, odnosno eksploatacije geoloških resursa dužni su da dostavljaju nadležnom organu autonomne pokrajine, a nadležni organ autonomne pokrajine je dužan da Ministarstvu dostavi podatke za potrebe GeolISS-a. Ministarstvo je dužno da obezbedi trajno čuvanje podataka a Ministar bliže propisuje način čuvanja i evidentiranja podataka (član 20).

VI. USLOVI I NAČIN IZVOĐENjA GEOLOŠKIH ISTRAŽIVANjA (član 21-39)

Geološka istraživanja se izvode u skladu sa savremenim naučnim dostignućima iz oblasti geologije i sa njom povezanih osnovnih i primenjenih nauka, propisima, i tehničkim normativima koji se odnose na projektovanje i izvođenje geoloških radova i propisima kojima su utvrđeni uslovi u pogledu zaštite životne sredine, zaštite na radu, zaštite od požara i eksplozije (član 21).

Geološka istraživanja, izradu projekata geoloških istraživanja, elaborata o rezultatima geoloških istraživanja i elaborata o rezervama mineralnih sirovina, projektovanje i izvođenje hidrogeoloških istraživanja, projektovanje i izvođenje inženjerskogeoloških – geotehničkih istraživanja i stručni nadzor nad izvođenjem geoloških istraživanja, može da izvodi privredno društvo, odnosno drugo pravno lice koje: je registrovano u registar privrednih subjekata, odnosno upisano u odgovarajući registar; je osnovano i za obavljanje delatnosti geoloških istraživanja; ima najmanje dva zaposlena lica koja imaju stečeno visoko obrazovanje na studijama drugog stepena (diplomske akademske studije-master, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije), odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine u oblasti geologije i položen stručni ispit, od kojih, najmanje jedno lice sa odgovarajućom licencom. Stručni ispit se polaže pred komisijom koju obrazuje ministar. Nadležni organ autonomne pokrajine obrazuje komisiju i organizuje polaganje stručnog ispita za kandidate sa teritorije autonomne pokrajine. Ministar bliže propisuje uslove, program i način polaganja stručnog (član 23-24).

Licenca za projektovanje, izvođenje, rukovođenje i stručni nadzor nad izvođenjem geoloških istraživanja, može se izdati licu koje ima stečeno visoko obrazovanje na studijama drugog stepena (diplomske akademske studije-master, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije), odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine u oblasti geologije, položen stručni ispit i najmanje tri godine radnog iskustva na poslovima za koje se licenca izdaje. Licencu za projektovanje, izvođenje, rukovođenje i nadzor nad geološkim istraživanjima (u daljem tekstu: licenca) izdaje ministar, rešenjem, na zahtev lica koje traži izdavanje licence. Rešenje je konačno. Troškove izdavanja licence snosi podnosilac zahteva. Licenca važi pet godina i može se obnoviti na način i pod uslovima pod kojima se izdaje. Ako se utvrdi da lice koje je podnelo zahtev za obnavljanje licence, poslove za koje mu je izdata licenca nije obavljao savesno i u skladu sa pravilima struke, odnosno u skladu sa ovim zakonom, ministar će odbiti zahtev za obnavljanje licence. Licenca se može oduzeti pre isteka vremena na koji je izdata. Licenca se obnavlja, odnosno oduzima rešenjem, koje je konačno. O izdatim, obnovljenim i oduzetim licencama vodi se Registar licenci. Ministar bliže propisuje sadržinu i obrazac licence, visinu troškova za izdavanje licence, kao i sadržinu i način vođenja Registra licenci (član 25).

Geološka istraživanja mogu da izvode i strana pravna lica pod uslovima i na način propisan ovim zakonom i zakonom kojim se uređuju prava stranih pravnih lica u pogledu korišćenja dobara od opšteg interesa. Geološka istraživanja izvode se prema projektu geoloških istraživanja. Projekat geoloških istraživanja naročito sadrži: opšte podatke o projektu; tekstualni deo; grafičku dokumentaciju. Ministar i ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuju sadržinu projekta geoloških istraživanja (član 26-27).

Projekat geoloških istraživanja (u daljem tekstu: projekat) podleže tehničkoj kontroli. Tehnička kontrola obuhvata kontrolu u pogledu primene savremenih dostignuća i metoda geološke nauke i tehnike i usklađenosti sa tehničkim propisima i normativima, kao i kontrolu u pogledu primene odgovarajućih mera i normativa zaštite životne sredine, zaštite na radu, sigurnosti objekata i ljudi i susednih objekata. Tehničku kontrolu može da vrši privredno društvo i drugo pravno lice koje ispunjava uslove iz ovog zakona. Tehničku kontrolu projekta ne može da vrši, odnosno u vršenju tehničke kontrole ne može da učestvuje: privredno društvo, odnosno drugo pravno lice koje je izradilo taj projekat i privredno društvo, odnosno drugo pravno lice koje je nosilac istraživanja; lice zaposleno u privrednom društvu ili drugom pravnom licu koje je izradilo projekat ili je učestvovalo u izradi tog projekta; lice koje je zaposleno kod nosioca istraživanja ili je na drugi način povezano sa privrednim društvom koje je izradilo projekat; lice zaposleno u Ministarstvu ili ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike ili u organu autonomne pokrajine nadležnom za poslove geologije. Privredno društvo, odnosno drugo pravno lice koje je izvršilo tehničku kontrolu projekta, sastavlja izveštaj o izvršenoj tehničkoj kontroli projekta i na tom projektu potvrđuje da je projekat urađen u skladu sa propisanim uslovima i sastavni je deo projekta (član 28-30).

Izvođač geoloških istraživanja je dužan da: izvodi radove prema projektu, tehničkim propisima, normativima, i savremenim stručnim i naučnim metodama koje se primenjuju pri izvođenju tih radova; sprovodi sve propisane mere zaštite na radu; preduzima mere kojima se obezbeđuje zaštita tehnološkog procesa, opreme i postrojenja, bezbednost zaposlenih, saobraćaja i susednih objekata; preduzima mere za zaštitu životne sredine; po završetku ili obustavljanju geoloških istraživanja na području na kome su obavljeni radovi, sprovede sve mere obezbeđenja kojima će se trajno isključiti nastupanje opasnosti za ljude i imovinu, kao i za životnu sredinu i da teren privede prvobitnoj nameni u roku koji je utvrđen projektom i o tome obavesti nadležni organ opštine, grada ili grada Beograda na čijem području su izvedeni radovi, kao i organ koji je izdao odobrenje za istraživanje; zaštiti bušotinu ukoliko se pronađe podzemna voda koja se neće odmah koristiti; zatvori bušotinu, ako se utvrdi da je negativna, a rezultati istraživanja i laboratorijskog ispitivanja pokažu da ne može poslužiti drugoj nameni. U toku izvođenja geoloških istraživanja, nosilac istraživanja je dužan da obezbedi stručni nadzor nad izvođenjem geoloških istraživanja. Stručni nadzor obuhvata proveru: da li se istražni radovi izvode prema projektu geoloških istraživanja; kvaliteta izvođenja istražnih radova i primenu propisa, tehničkih normativa i normi kvaliteta; primene mera zaštite na radu i zaštite životne sredine. Stručni nadzor može da vrši lice koje ispunjava uslove iz ovog zakona. Lice koje vrši stručni nadzor, dužno je da bez odlaganja, izveštava nosioca istraživanja o nedostacima koje utvrdi u toku vršenja stručnog nadzora, a o rezultatima stručnog nadzora prema ugovorenoj dinamici (član 31-32).

Po završetku geoloških istraživanja predviđenih projektom izrađuje se elaborat o rezultatima geoloških istraživanja i/ili elaborat o rezervama mineralnih sirovina. Elaborat podleže stručnoj kontroli kojom se proverava da li su geološka istraživanja izvedena prema projektu geoloških istraživanja, da li je na osnovu dobijenih podataka izveden odgovarajući zaključak o rezultatima istraživanja i da li je elaborat urađen u skladu sa ovim zakonom. Stručna kontrola elaborata o rezultatima geoloških istraživanja vrši se na način i pod uslovima propisanim za vršenje tehničke kontrole projekata geoloških istraživanja. Stručnu kontrolu elaborata o rezervama obnovljivih mineralnih sirovina vrši komisija koju imenuje Ministar. Stručnu kontrolu elaborata o rezervama neobnovljivih mineralnih sirovina vrši komisija koju imenuje ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike. Stručnu kontrolu elaborata o rezervama mineralnih sirovina na teritoriji autonomne pokrajine vrši komisija koju obrazuje nadležni organ autonomne pokrajine, kao poverene (član 33).

Elaborat o rezultatima geoloških istraživanja i/ili elaborat o rezervama mineralnih sirovina naročito sadrži: opšte podatke o elaboratu; tekstualni deo; grafičku dokumentaciju i dokumentacioni materijal. Elaborat o rezultatima geoloških istraživanja i/ili elaborat o rezervama mineralnih sirovina ima karakter arhivske građe i čuva se trajno na propisani način. Ministar bliže propisuje sadržinu elaborata o rezervama obnovljivih mineralnih sirovina. Ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuje sadržinu elaborata o rezervama neobnovljivih mineralnih sirovina (član 34).

Zahtev za izdavanje rešenja o utvrđenim i overenim rezervama mineralnih sirovina sadrži: podatke o nosiocu istraživanja; naziv nalazišta; koordinate predloženog eksploatacionog prostora i brojeve katastarskih parcela predloženog eksploatacionog prostora. Uz zahtev se podnosi: izvod iz odgovarajućeg registra; topografska karta odgovarajuće razmere sa ucrtanim granicama predloženog eksploatacionog prostora, određenog koordinatama prelomnih tačaka; elaborat o rezervama; akt o uslovima i merama zaštite prirode, u skladu sa propisima o zaštiti prirode; dokaz o pravu svojine, zakupa ili drugom pravu korišćenja zemljišta za predloženi eksplotacioni prostor (član 35).

Rešenje kojim se utvrđuju i razvrstavaju rezerve mineralnih sirovina sadrži: naziv nosioca istraživanja; vrstu mineralne sirovine; utvrđene i razvrstane rezerve; osnovne kvalitativne karakteristike; koordinate predloženog eksploatacionog prostora; rok važenja rešenja. Rešenje kojim se utvrđuju i razvrstavaju rezerve obnovljivih mineralnih sirovina, donosi Ministarstvo. Rešenje kojim se utvrđuju i razvrstavaju rezerve neobnovljivih mineralnih sirovina, donosi ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike. Rešenje kojim se utvrđuju i razvrstavaju rezerve mineralnih sirovina na teritoriji autonomne pokrajine donosi nadležni organ autonomne pokrajine. Rešenja su konačna. Na rešenje koje je doneo nadležni organ autonomne pokrajine, žalba se podnosi nadležnom ministru (član 36).

Nosilac istraživanja i/ili eksploatacije mineralnih sirovina, dužan je da vodi knjigu o stanju rezervi i dostavlja podatke, za obnovljive mineralne sirovine Ministarstvu, a za neobnovljive mineralne sirovine, ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike do 15. marta tekuće godine, prema stanju rezervi na dan 31. decembra prethodne godine, u pisanoj i elektronskoj verziji. Nadležni organ autonomne pokrajine za teritoriju autonomne pokrajine izrađuje bilans rezervi mineralnih sirovina za prethodnu godinu i dostavlja ga Ministarstvu, odnosno ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike do 30. juna tekuće godine, u pisanoj i elektronskoj verziji, ovi poslovi se vrše kao povereni . Na osnovu dobijenih podataka Ministarstvo, odnosno ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike izrađuje bilans rezervi mineralnih sirovina u Republici Srbiji. Bilans obuhvata podatke o rezervama svih mineralnih sirovina i čini sastavni deo GeolISS-a. Bilans iz stava 3. ovog člana izrađuje se do 31. jula tekuće godine za prethodnu godinu. Ministar, odnosno ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuju sadržinu i način vođenja knjige o stanju rezervi mineralnih sirovina (član 37).

Nosilac istraživanja i/ili eksploatacije mineralnih sirovina, dužan je da svake pete godine dostavlja Ministarstvu, odnosno ministarstvu nadležnom za poslove rudarstva i energetike, a za teritoriju autonomne pokrajine nadležnom organu autonomne pokrajine, elaborat o rezervama mineralnih sirovina radi utvrđivanja i overavanja rezervi. Elaborat se dostavlja u pisanoj i elektronskoj formi. Nosilac istraživanja je dužan da jedan primerak elaborata o rezultatima geoloških istraživanja i/ili elaborata o rezervama mineralnih sirovina dostavi organu koji je izdao odobrenje za istraživanje, u pisanoj i elektronskoj formi. Nosilac istraživanja je dužan da obezbedi čuvanje makroskopskih i mikroskopskih uzoraka stena i korisnih mineralnih sirovina, jezgra bušotina i fosila za laboratorijska ispitivanja i istraživanja. Ministar i ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuju uslove i način čuvanja uzoraka (član 38-39).

VII. ODOBRENjE ZA PRIMENjENA GEOLOŠKA ISTRAŽIVANjA (član 40-50).

Domaća ili strana pravna lica mogu da izvode primenjena geološka istraživanja na osnovu odobrenja za primenjena geološka istraživanja (u daljem tekstu: odobrenje). Odobrenje za primenjena geološka istraživanja obnovljivih mineralnih sirovina izdaje ministar, rešenjem, koje je konačno. Odobrenje za primenjena geološka istraživanja neobnovljivih mineralnih sirovina izdaje ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike, rešenjem, koje je konačno. Za primenjena geološka istraživanja na teritoriji autonomne pokrajine, kao poverene poslove, odobrenje izdaje nadležni organ autonomne pokrajine, rešenjem, protiv koga se može izjaviti žalba ministru. Za primenjena geološka istraživanja koja se izvode za potrebe planiranja, projektovanja, građenja i sanacije terena, kao i za izvođenje primenjenih geoloških istraživanja podzemnih voda za potrebe vodosnabdevanja fizičkih lica, kao poverene poslove, odobrenje izdaje opština, grad ili grad Beograd, na čijoj teritoriji se ta istraživanja izvode, rešenjem, protiv koga se može izjaviti žalba ministru (član 40).

Za primenjena geološka istraživanja koja se izvode u okviru odobrenog eksploatacionog polja za istu mineralnu sirovinu koja je predmet eksploatacije, nije potrebno odobrenje, ako ta primenjena geološka istraživanja vrši lice kome je izdato odobrenje za eksploataciju i moraju izvoditi pod uslovima i na način utvrđen ovim zakonom i propisima donetim za njegovo sprovođenje. Zahtev za izdavanje odobrenja sadrži podatke o: nosiocu istraživanja, predmetu istraživanja, vrsti istražnih radova, veličini istražnog prostora, visini sredstava za istraživanje, kao i podatke o okvirnom vremenu trajanja istraživanja. Uz zahtev se podnosi: projekat primenjenih geoloških istraživanja sa izveštajem i potvrdom o izvršenoj tehničkoj kontroli; topografska karta odgovarajuće razmere sa ucrtanim granicama istražnog prostora, određenog koordinatama prelomnih tačaka; dokaz o pravu svojine, zakupa ili pravu korišćenja na zemljištu na kome će se izvoditi geološka istraživanja – geološki istražni radovi na terenu (istražne bušotine, istražno-eksploatacioni bunari, istražni raskopi, otkopi, okna, jame, šahte i sl.); mišljenje nadležnog organa opštine, grada ili grada Beograda o usklađenosti prostornog plana (urbanističkog plana) – namena površina u pogledu korišćenja prostora sa aspekta planiranih primenjenih geoloških istraživanja; uslovi zaštite prirode i životne sredine i uslovi za utvrđivanje mera tehničke zaštite spomenika kulture ako se planira izvođenje terenskih radova (istražno kopanje, istražno bušenje i sl.); poseban projekat uzimanja tehnološkog uzorka (uprošćeni rudarski projekat) ako je projektom predviđeno uzimanje tehnološkog uzorka, (za neobnovljive mineralne sirovine); dokaz o uplaćenoj administrativnoj taksi. Uz zahtev za primenjena geološka istraživanja podzemnih voda za potrebe fizičkih lica podnosi se dokumentacija iz stava 2. tač. 1), 3) i 7) ovog člana. Nadležni organ odbiće zahtev za izdavanje odobrenja ako: dokumentacija koja je podneta nije u skladu sa odredbama ovog zakona; je prostor za koji se traži odobrenje već izdat drugom licu (član 41-42).

Odobrenje sadrži: podatke o nosioca istraživanja sa naznakom njegovog sedišta; predmet istraživanja i vrstu istražnih radova; koordinate prelomnih tačaka istražnog polja za koje se daje odobrenje za istraživanje; obim i vrstu radova koji se moraju izvršiti; rok u kome se mora započeti i izvršiti istraživanje; način i rok u kojem je nosilac istraživanja dužan da obaveštava organ koji je izdao odobrenje o rezultatima izvršenih istraživanja; obaveza preduzimanja mera nosioca istraživanja radi obezbeđenja opšte sigurnosti, zaštite zdravlja i zaštite životne sredine. Odobrenje se izdaje na rok do pet godina. Rok na koji je izdato odobrenje može se na osnovu obrazloženog zahteva za produženje roka važenja odobrenja produžiti ali najduže do isteka roka iz ovog člana. Zahtev se podnosi trideset dana pre isteka roka važenja odobrenja. Rešenje koje izdaje ministar, odnosno ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike, je konačno. Na rešenje koje je doneo nadležni organ autonomne pokrajine, žalba se podnosi ministru, odnosno ministru nadležnom za poslove rudarstva i energetike. Na rešenje koje je doneo nadležni organ opštine, grada ili grada Beograda, žalba se podnosi ministru. Pre isteka roka na koji je izdato odobrenje, organ koji je izdao odobrenje isto može rešenjem ukinuti ako se: sa geološkim istraživanjima ne otpočne u roku koji je utvrđen odobrenjem za istraživanje; započeti istražni radovi za koje je izdato odobrenje ne izvode duže od šest meseci krivicom nosioca istraživanja; ustanovi da priložena dokumenta na osnovu kojih je izdato odobrenje, ne odgovaraju činjeničnom stanju; pod vidom istraživanja vrši eksploatacija mineralnih sirovina; ne dostavljaju kvartalni izveštaji i elaborat o rezultatima detaljnih geoloških istraživanja za prethodnu istraživačku godinu; i pored izdatog naloga ovlašćenog geološkog inspektora, istraživanja ne obavljaju u skladu sa odobrenjem; ne sprovode propisane mere zaštite na radu, potrebne mere obezbeđenja imovine, zdravlja ljudi i zaštite životne sredine. Rešenje koje je doneo ministar, odnosno ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike je konačno. Na rešenje koje je doneo nadležni organ autonomne pokrajine, žalba se podnosi ministru, odnosno ministru nadležnom za poslove rudarstva i energetike. Na rešenje koje je doneo nadležni organ opštine, grada ili grada Beograda, žalba se podnosi Ministru (član 43-45).

Ako su zahtev za izdavanje odobrenja iste mineralne sirovine podnela dva ili više zainteresovanih pravnih lica na istom istražnom prostoru, prioritet u dobijanju odobrenja ima lice koje je prvo podnelo potpun zahtev. Organ nadležan za izdavanje odobrenja za primenjena geološka istraživanja vodi katastar odobrenih istražnih prostora i dužan je da podatke iz katastra dostavi Ministarstvu. U katastar odobrenih geoloških istražnih prostora unose se podaci o nosiocu istraživanja, veličini istražnog prostora, predmetu geoloških istraživanja, roku trajanja istraživanja, kao i drugi podaci od značaja za katastar. Zainteresovana lica imaju pravo uvida u katastar odobrenih geoloških istražnih prostora, na osnovu zahteva i dokaza o uplaćenoj administrativnoj taksi (član 46-47).

Početak radova na primenjenim geološkim istraživanjima, nosilac istraživanja je dužan da prijavi 15 dana pre početka izvođenja terenskih istražnih radova nadležnom organu opštine, grada ili grada Beograda na čijoj teritoriji se nalazi istražni prostor i organu koji je izdao rešenje o odobrenju za istraživanje, a ako se radovi izvode na području/prostoru koje predstavlja zaštićeni prostor prirode, celinu od kulturno-istorijskog i graditeljskog značaja, turističko-rekreativnu celinu, izvorište od posebnog značaja za regionalno snabdevanje vodom i drugi zaštićeni prostor, i organizaciji odnosno organu koji upravlja tim područjem/prostorom. Nosilac istraživanja, odnosno izvođač radova dužan je evidentira i druge mineralne sirovine, koje su pronađene izvođenjem primenjenih geoloških istraživanja na odobrenom istražnom prostoru i da o tome obavesti organ koji je izdao odobrenje za izvođenje primenjenih geoloških istraživanja. Fizičko lice je dužno da dostavi izveštaj o rezultatima izvedenih primenjenih istraživanja podzemnih voda za potrebe vodosnabdevanja, opštini, gradu ili gradu Beogradu, na čijoj teritoriji se ta istraživanja izvode. Nosilac istraživanja je dužan da dostavlja kvartalne izveštaje o izvedenim radovima, kao i godišnji elaborat o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja nadležnom organu koji je izdao odobrenje. Ako nosilac istraživanja trajno obustavi istraživanje, dužan je da u roku od 60 dana od dana obustave istraživanja podnese organu koji je izdao odobrenje izveštaj o prestanku radova i elaborat o razultatima primenjenih geoloških istraživanja. Nosilac istraživanja i i organ koji je izdao odobrenje dužni su da trajno čuvaju po jedan primerak tog elaborata. Opština, grad ili grad Beograd je dužna da izvesti Ministarstvo o primenjenim geološkim istraživanjima koja se obavljaju na njihovoj teritoriji za potrebe planiranja, projektovanja, građenja i sanacije terena, kao i za izvođenje primenjenih geoloških istraživanja podzemnih voda za potrebe vodosnabdevanja fizičkih lica (član 48-50).

VIII. KLASIFIKACIJA RESURSA I REZERVI MINERALNIH SIROVINA

(član 51-52)

Elaborat o rezervama mineralnih sirovina sadrži kvantitativne i kvalitativne podatke o rezervama, procenjene mogućnosti održive eksploatacije, očekivane ekonomske efekte kao i klasifikaciju rezervi mineralnih sirovina prema propisanim kriterijumima. Ministar i ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike bliže propisuju kriterijume za klasifikaciju rezervi mineralnih sirovina. Na osnovu elaborata o rezervama mineralnih sirovina vrši se utvrđivanje i overa rezervi mineralnih sirovina. Utvrđivanje i overu rezervi obnovljivih mineralnih sirovina, vrši ministar, a neobnovljivih mineralnih resursa ministar nadležan za poslove rudarstva i energetike, na predlog radne grupe koju obrazuje rešenjem, koje je konačno. Utvrđivanje i overu rezervi na teritoriji autonomne pokrajine vrši nadležni organ autonomne pokrajine, kao poverene poslove, na predlog radne grupe koju taj organ obrazuje rešenjem, protiv koga se može izjaviti žalba ministru. Troškove utvrđivanja i overe rezervi mineralnih sirovina snosi nosilac istraživanja. Sredstva na ime troškova utvrđivanja i overe rezervi mineralnih sirovina prihod su budžeta Republike Srbije i uplaćuju se na odgovarajući račun za uplatu javnih prihoda (član 51-52).

IX. KONCESIJE (član 53)

Istraživanje geoloških resursa i geološke sredine može se dati koncesijom u skladu sa zakonom kojim se uređuju uslovi i način davanja koncesije (član 53).

X. SAGLASNOST NA KORIŠĆENjE ŠLjUNKA I PESKA IZ ALUVIJALNIH

NASLAGA (član 54)

U postupku donošenja odluke o potrebi izrade studije o proceni uticaja na životnu sredinu i/ili davanja saglasnosti na studiju o proceni uticaja na životnu sredinu za korišćenje resursa peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga, mora se pribaviti saglasnost na projekat eksploatacije kojom se utvrđuje ispunjenost geoloških uslova sa aspekta obezbeđenja racionalnog korišćenja i održivosti rezervi resursa peska i šljunka. Saglasnost izdaje ministarstvo rešenjem koje je konačno. Saglasnost izdaje nadležni organ autonomne pokrajine rešenjem protiv koga se može izjaviti žalba ministru, ako se studije o proceni uticaja na životnu sredinu izrađuju za teritoriju autonomne pokrajine (član 54).

XI. ODGOVORNOST ZA ŠTETU (član 55)

Ako se geološkim istraživanjem mineralnih sirovina, koje se vrši u skladu sa ovim zakonom, prouzrokuje šteta, degradira ili na drugi način ugrozi životna sredina, zdravlje ljudi i imovina, nosilac istraživanja je dužan da sprovede mere rekultivacije, remedijacije ili na drugi način sanira životnu sredinu i preduzme druge neophodne mere radi smanjenja štete, otklanjanja daljih rizika i opasnosti u skladu sa zakonom. Nosilac istraživanja je dužan da postupa na način iz ovog člana kako u toku vršenja geoloških istraživanja mineralnih sirovina, tako i po prestanku tih aktivnosti. Nosilac istraživanja je odgovoran za naknadu štete u visini vrednosti oštećenog dobra, u skladu sa načelima objektivne odgovornosti. Ako nosilac istraživanja ne postupi na propisan način, jedinica lokalne samouprave na čijoj teritoriji je došlo do degradacije, ugrožavanja odnosno štete u smislu ovog člana, dužna je da bez odlaganja preduzme mere neophodne za ograničavanje i sprečavanje nastupanja štetnih posledica po životnu sredinu, prostor i zdravlje ljudi (član 55).

XII. NADZOR (član 56-61)

Nadzor nad primenom odredaba ovog zakona, drugih propisa, tehničkih normativa i normi kvaliteta, koji se odnose na osnovna i primenjena geološka istraživanja obnovljivih geoloških resursa, istraživanja koja se odnose na utvrđivanje inženjerskogeoloških – geotehničkih svojstava i karakteristika terena za potrebe planiranja, projektovanja i izgradnje objekata, vrši ministarstvo. Nadzor nad primenom odredaba ovog zakona, drugih propisa, tehničkih normativa i normi kvaliteta, koji se odnose na primenjena geološka istraživanja neobnovljivih geoloških resursa vrši ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike. Inspekcijski nadzor nad primenom odredaba ovog zakona i propisa donetih za njegovo sprovođenje vrši ministarstvo, odnosno ministarstvo nadležno za poslove rudarstva i energetike, preko geološkog inspektora, u okviru delokruga utvrđenog ovim zakonom. Autonomnoj pokrajini poverava se vršenje inspekcijskog nadzora na teritoriji autonomne pokrajine. Poslove geološkog inspektora može obavljati lice koje ima stečeno visoko obrazovanje na studijama drugog stepena (diplomske akademske studije-master, specijalističke akademske studije, specijalističke strukovne studije), odnosno na osnovnim studijama u trajanju od najmanje četiri godine u oblasti geologije, radno iskustvo od najmanje tri godine na poslovima geoloških istraživanja i položen stručni ispit (član 56-58).

Geološki inspektor ima pravo i dužnost da proverava da li se: projekat i elaborat o rezultatima primenjenih geoloških istraživanja izrađuje u skladu sa zakonom i drugim propisima i da li ih izrađuje, odnosno overava organizacija koja je upisana u sudski registar za izradu te vrste projekata i elaborata; primenjena geološka istraživanja vrše na osnovu i u skladu sa odobrenjem za istraživanje; radovi izvode prema projektu primenjenih geoloških istraživanja na osnovu koga je izdato odobrenje za istraživanje; primenjena geološka istraživanja za razne nivoe planiranja, projektovanja i izgradnje objekata vrše u skladu sa ovim zakonom; izvođenje geoloških istražnih radova vrši u skladu sa ovim zakonom i drugim propisima, tehničkim normativima i normama kvaliteta; preduzimaju mere bezbednosti lica, susednih objekata, saobraćaja i okoline, kao i sve potrebne mere zaštite na radu od strane preduzeća koje izvodi geološka istraživanja; preduzimaju mere zaštite životne sredine i druge mere u skladu sa uslovima iz odobrenja; primenjuju propisani uslovi za lica koja rukovode izvođenjem istražnih radova i koja vrše stručni nadzor nad izvođenjem tih radova; uzima veća količina mineralnih sirovina za ispitivanje od količine određene odobrenjem za istraživanje; vodi knjiga o stanju rezervi mineralnih sirovina; dostavljanje podataka vrši u skladu sa odrebama ovog zakona; po završetku ili obustavljanju primenjenih geoloških istraživanja sprovode mere obezbeđenja kojima će se trajno isključiti nastupanje opasnosti za ljude i imovinu, kao i za životnu sredinu; otklanjanje štetnih posledica vrši u skladu sa ovim zakonom; sprovode druge propisane mere i postupci u skladu sa ovim zakonom (član 59).

Geološki inspektor je ovlašćen da naredi: 1) da se utvrđene nepravilnosti otklone u roku koji on odredi; 2) da se obustavi dalje izvođenje istražnih radova ako se: u određenom roku ne otklone utvrđene nepravilnosti i nedostaci; istražni radovi ne vrše u skladu sa odobrenjem za istraživanje ili se ne vrše prema projektu istraživanja; utvrde nedostaci i okolnosti koje predstavljaju neposrednu opasnost po životnu sredinu, život i zdravlje ljudi ili opasnost po imovinu; ako se geološka istraživanja vrše bez odobrenja za istraživanje. Nosilac istraživanja, odnosno izvođač radova kome je naloženo otklanjanje nedostataka i nepravilnosti, dužan je da po njihovom otklanjanju o tome obavesti geološkog inspektora u roku koji odredi inspektor, a koji ne može biti duži od osam dana od dana utvrđenih nepravilnosti (član 60).

Protiv rešenja geološkog inspektora koje se odnosi na primenjena geološka istraživanja obnovljivih mineralnih sirovina i na inženjerskogeološka-geotehnička istraživanja može se izjaviti žalba ministru, odnosno ministru nadležnom za poslove rudarstva i energetike kada se rešenje inspektora odnosi na primenjena geološka istraživanja neobnovljivih mineralnih sirovina, u roku od 15 dana od dana prijema rešenja. Žalba ne odlaže izvršenje rešenja (član 61).

XIII KAZNENE ODREDBE (član 62-64)

Zakonom su utvrđeni privredni prestupi i prekršaji za preduzeće ili drugo pravno lice, kao i odgovorno lice u preduzeću ili drugom pravnom licu, fizičkog lica, čije su radnje izdiferencirane u skladu sa Zakonom o privrednim prestupima i Zakonom o prekršajima.

XIV. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE (član 65-70)

Zavod će u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona preuzeti od Geološkog instituta Srbije d.o.o Beograd zaposlena lica, prava i obaveze, predmete, arhivu i drugu geološku dokumentaciju, poslovni prostor, kao i opremu, sredstva za rad, novčana i druga sredstva sa bilansom stanja na dan preuzimanja. Geološki institut Srbije d.o.o Beograd, od dana stupanja na snagu ovog zakona do dana preuzimanja ne može zapošljavati nova lica, otuđiti opremu, sredstva za rad i druga sredstva (član 66).

Podzakonska akta za sprovođenje ovog zakona doneće se u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona (član 67).

Do donošenja propisa na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona, primenjivaće se: Pravilnik o kriterijumima na osnovu kojih se utvrđuje potencijalnost područja u pogledu pronalaženja mineralnih sirovina („Službeni glasnik RS” broj 51/96); Pravilnik o sadržini projekata geoloških istraživanja i elaborata o rezultatima geoloških istraživanja („Službeni glasnik RS”, broj 51/96); Pravilnik o sadržini dokumentacije koja se odnosi na hidrogeološke i inženjersko-geološke podloge za izgradnju visokih brana, hidroelektrana, termoelektrana i objekata saobraćajne infrastrukture („Službeni glasnik RS”, broj 51/96); Pravilnik o potrebnom stepenu izučenosti inženjerskogeoloških svojstava terena za potrebe planiranja, projektovanja i građenja („Službeni glasnik RS”, broj 51/96; Pravilnik o uslovima i kriterijumima za ustupanje izvođenja geoloških istražnih radova i dodelu sredstava za izvođenje tih radova („Službeni glasnik RS”, broj 51/96); Pravilnik o načinu čuvanja i sređivanja geološke dokumentacije („Službeni glasnik SRS”, broj 26/84); Pravilnik o klasifikaciji i kategorizaciji rezervi čvrstih mineralnih sirovina i vođenju evidencije o njima („Službeni list SFRJ”, broj 53/79); Pravilnik o klasifikaciji i kategorizaciji rezervi podzemnih voda i vođenju evidencije o njima („Službeni list SFRJ”,broj 34/79) (član 68).

Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe: Zakon o geološkim istraživanjima („Službeni glasnik RS”, broj 44/95); Odredbe člana 63. Zakona o valorizovanju novčanih kazni za prekršaje iz republičkih zakona kojima su određene novčane kazne za prekršaje („Službeni glasnik RS”, broj 53/93); Odredbe člana 10. Zakona o izmenama zakona kojima su određene novčane kazne za privredne prestupe („Službeni glasnik RS”, broj 6/89); Zakon o utvrđivanju i razvrstavanju rezervi mineralnih sirovina i prikazivanju podataka geoloških istraživanja („Službeni list SRJ”, broj 12/98 i 13/98) (član 69).

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije” (član 70).

IV ANALIZA EFEKATA ZAKONA

Ovim zakonom otklanjaju se nedostaci postojećeg Zakona o geološkim istraživanjima uz jasno definisanje svih aktivnosti koje se odnose na geološka istraživanja, zaštitu životne sredine i održivo korišćenje geoloških resursa.

Primena ovog zakona treba da stvori preduslove za istraživanje, održivo korišćenje i zaštitu geoloških resursa u skladu sa prirodom, odnosno da se uspostavi ravnoteža između sa jedne strane aktivnosti čoveka i očuvanja prirode i njenih vrednosti sa druge strane.

Ovim zakonom se jasno definiše formiranje Geološkog zavoda Srbije čime se obezbeđuje pouzdana i racionalnija realizacija programa geoloških osnovnih i detaljnih istraživanja od opšteg interesa za državu.

Geološki zavod Srbije na nivou državnih potreba prikuplja, obrađuje, sistematizuje i čuva geološke i druge informacije koje su neophodne za donošenje državnih odluka u racionalnom korišćenju i zaštiti geoloških resursa i vrednosti (mineralne sirovine, podzemne vode, geološko tlo za izgradnju, zaštita geološkog tla kao osnove zaštite životne sredine ljudskih dobara i života-geološki hazard i rizik, strateške energetske sirovine, geološko nasleđe i geo prostor uopšte.) Pri tome ova institucija prati, razvija i koristi savremene svetske metode, tehnologiju i opremu za geološka istraživanja, prati, razvija i održava potrebni optimum geoloških stručnih kadrova iz oblasti primenjene i naučne geologije.

U oblasti primenjenih geoloških istraživanja mineralnih resursa i geološke sredine, uvođenjem licenci i donošenjem podzakonskih akata kojim se preciznije regulišu uslovi istraživanja i nadzora, stvaraju se osnovni preduslovi za poštovanje principa održivog korišćenja resursa.

Ovim zakonom definišu se uslovi održavanja, i korišćenja Geološkog informacionog sistema Srbije (GeolISS-a). GeolISS omogućava digitalno arhiviranje geoloških podataka i informacija i obezbeđeje savremenu i efikasnu informacionu osnovu za obavljanje svih aktivnosti vezanih za planiranja, projektovanja i odlučivanja u oblasti geologije, kao i objektivno sagledavanje celokupnih mineralnih resursa države. Takve informacije mogu biti pripremljene za donošenje odluka nadležnih republičkih organa i institucija koje rade i sprovode programe ekonomskog razvoja Srbije, održivog upravljanja, korišćenja i zaštite geoloških resursa i rezervi, kao i programa zaštite životne sredine.

Nosioci geoloških istraživanja obavezni su da nadležnim organima, dostavljaju potpune i tačne podatke o sprovedenim radovima i dobijenim rezultatima, kao i druge podatke od značaja za istraženost geoloških resursa, količinama i kvalitetu geoloških rezervi mineralnih sirovina o kojima se vodi evidencija.

Dokumentacija osnovnih geoloških istraživanja kojom raspolaže Ministarstvo, dostupna je za korišćenje naučnim i privrednim subjektima, u skladu sa zakonom. Za potrebe projektovanja primenjenih geoloških istraživanja i eksploataciju mineralnih sirovina, dokumentacija se koristi uz naknadu koja je prihod budžeta Republike Srbije.

Koji se problem rešava propisom?

Usvajanjem novog Zakona o geološkim istraživanjima otkloniće se nedostaci važećeg Zakona o geološkim istraživanjima i stvoriće se preduslovi za sveobuhvatan i savremen pristup rešavanju problema geoloških istraživanja i to:

definiše se procedura za dobijanje odobrenje za istraživanje mineralnih sirovina i geološke sredine;

definiše se postupak izdavanja saglasnosti na projekat eksploatacije peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga;

definiše se formiranje Geološkog zavoda Srbije

definišu se uslovi održavanja, i korišćenja Geološkog informacionog sistema Srbije (GeolISS-a)

definiše se uvođenje licenci za projektovanje i izvođenje geoloških istraživanja, rukovođenje i nadzor nad geološkim istraživanjima i druge stručne poslove za lica i preduzeća koje će morati da ispune uslove propisane posebnim pravinikom;

definiše se način prikupljanja podataka geoloških istraživanja, kao i način i uslovi korišćenja geološke dokumentacije;

Koji ciljevi treba da se postignu donošenjem zakona?

Ciljevi koji se postižu predloženim zakonom o geološkim istraživanjima:

Stvaranje uslova za plansko i racionalno istraživanje i korišćenje geoloških resursa uz uvažavanje načela održivog korišćenja i zaštite resursa uz poštovanje ograničenja koje postavlja očuvanje ravnoteže u prirodi, kroz donošenje planskih dokumenata, propisivanje prava i obaveza svih subjekata koji koriste i/ili zagađuju geološku sredinu;

Obezbeđenje geoloških podloga za razne nivoe planiranja, projektovanja i izgradnje. Uređenje i korišćenje prostora zasniva se na načelima održivog razvoja, podsticanju ravnomernog teritorijalnog razvoja, usklađenosti socijalnog razvoja, ekonomske i energetske efikasnosti i zaštite i revitalizacije životne sredine i graditeljskog nasleđa, prirodnih, kulturnih i istorijskih vrednosti.

Obezbeđenje veze između strateških planskih dokumenata, kroz usaglašavanje Strategije razvoja geoloških istraživanja i korišćenja geoloških resursa sa drugim strategijama koje se donose po osnovu posebnih zakona;

Da geološka istraživanja obavljaju pravna lica koja ispunjavaju uslove u pogledu tehničko–tehnološke opremljenosti i organizacione i kadrovske osposobljenosti;

Da se u oblasti geoloških istraživanja obezbeđuje veća kontrola istraživanja i održivog korišćenja podzemnih voda i peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga;

Stvaranje jedinstvene baze podataka o svim rezultatima geoloških istraživanja sprovedenih na teritoriji Republike Srbije kroz formu geološkog informacionog sistema i njegova implementacija u integralni informacioni sistem Republike Srbije.

Da li su razmatrane druge mogućnosti za rešenje problema?

Obzirom da novi Zakon o geološkim istraživanjima definiše svu problematiku koja se odnosi na geološka istraživanja, održivo korišćenje i zaštitu geološke i životne sredine, nisu razmatrana druga rešenja.

Zašto je donošenje novog zakona najbolje rešenje?

Donošenje novog Zakona o geološkim istraživanjima je najbolje rešenje, jer se omogućuje da se:

izvrši usaglašavanje sa drugim propisima u našem pravnom sistemu u oblasti o geoloških istraživanja;

obezbede uslovi za kvalitetno i racionalno izvođenje geoloških istraživanja;

obezbede uslovi za održivu eksploataciju peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga;

uspostave pravila za pravna lica koja obavljaju poslove geoloških istraživanja mineralnih sirovina i geološke sredine;

obezbedi uvođenje i primena Geološkog informacionog sistema Srbije (GeolISS-a), propiše način prikupljanja podataka i korišćenja informacija iz GeolISS-a;

Na koga će i kako uticati rešenja predložena u aktu?

Rešenja predložena u ovom zakonu uticaće prvenstveno na pravna i fizička lica koja će vršiti geološka istraživanja. U zakonu su jasno precizirana prava i obaveze nosioca geoloških istraživanja, način prikupljanja i dostavljanja podataka nadležnim institucijama, uslovi dobijanja saglasnosti na projekat eksploatacije peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga, izradu elaborata o rezultatima istraživanja, odnosno elaborata o rezervama mineralnih sirovina, uslovi za dobijanje licenci za projektovanje i izvođenje geoloških istraživanja itd.

Privredno društvo, odnosno drugo pravno lice i fizičko lice, ili njihov pravni sledbenik, koji vrši, odnosno prestane da vrši istraživanje geoloških resursa po osnovu ovog zakona, obavezno je da u slučaju prouzrokovane štete sprovede i snosi troškove sanacije i remedijacije životne sredine.

Koji su troškovi koje će primena akta izazvati građanima i privredi (naročito malim i srednjim preduzećima)?

Primena zakona o geološkim istraživanjima neće imati većih troškova od onih koje zahteva važeći Zakon o geološkim istraživanjima. Novim zakonom o geološkim istraživanjima su otklonjene neke nepreciznosti i nedorečenosti u okviru postojećeg zakona pa će samim tim doprineti boljem efikasnijem radu svih subjekata koji su na neki način učesnici u istraživanju geoloških resursa.

Da li pozitivni efekti donošenja akata opravdavaju troškove njegove primene?

Rešenja predložena zakonom obezbeđuju, pozitivne efekte koji prevazilaze troškove primene zakona.

Pozitivni efekti su:

Uspostavljanje jasnih procedura u postupku istraživanja mineralnih sirovina i geološke sredine;

Uspostavljanje Geološkog informacionog sistema Srbije (GeolISS-a);

Obezbeđenje uslova za održivu eksploataciju peska i šljunka iz aluvijalnih naslaga kako bi se ovi resursi sačuvali od prekomerne eksploatacije, odnosno sačuvala izvorišta podzemnih voda formirana u aluvijalnim naslagama.

Da li akt stimuliše pojavu novih privrednih subjekata na tržištu i tržišnu konkurenciju?

Definišući zakonski osnov za formiranje Geološkog zavoda Srbije, sa delatnostima u oblasti osnovnih geoloških istraživanja i primenjenih geoloških istraživanja od posebnog interesa za državu, otvaraju se veće mogućnosti za osnivanje i razvoj novih privrednih subjekata na tržištu koji se bave poslovima primenjenih geoloških istraživanja i eksploatacije mineralnih resursa.

Koje će mere tokom primene zakona biti preduzete da bi se ostvarili razlozi za donošenje zakona?

Potrebno je kompletirati zakonsku regulativu iz oblasti geoloških istraživanja, donošenjem podzakonskih akata potrebnih za njegovu implementaciju.

Uporedo sa prethodnim, radiće se na izradi Strategije razvoja geoloških istraživanja i korišćenja geoloških resursa.

Ministarstvo treba da uspostavi saradnju sa naučnim i istraživačkim organizacijama, kojima će poveravati izradu strateške i planske dokumentacije.

Implementacija Geološkog informacionog sistema kao dela integralnog informacionog sistema Republike Srbije.

Primena zakona zahteva pojačan inspekcijski nadzor nad njegovim sprovođenjem i izricanje adekvatnih kazni za štetu koja se nanosi geološkim resursima i životnoj sredini.

Da li su zainteresovane strane imale priliku da iznesu svoje stavove o aktu?

Izrada Zakona o geološkim istraživanjima, započeta 2002. godine na inicijativu Ministarstva za zaštitu prirodnih bogatstava i životne sredine. Zajedničkim rešenjem Ministarstva rudarstva i energetike, broj 119-01-99/2004-01 od 21.06.2004. godine, i Ministarstva nauke i zaštite životne sredine, broj 119-01-55/04-01 od 22.06.2004.godine, obrazovana je Komisija za izradu nacrta Zakona o geologiji (radni naslov) sa zadatkom da pripremi nacrt Zakona o geologiji. Komisija je bila sastavljena od predstavnika navednih ministarstava, gradskog Sekretarijata za životnu sredinu, Pokrajinskog sekretarijata za energetiku i mineralne sirovine i profesora sa Rudarsko-geološkog fakulteta. Rad obrazovane Komisije odvijao se po radnim grupama koje su formirane prema usaglašenom sadržaju Nacrta zakona. Posle više sastanaka, krajem 2004. godine, Komisija je izradila stručnu osnovu Nacrta zakona koja se sastojala od 200 članova. Na osnovu konsultacija sa Geozavodom i Geoinstitutom, kasnije sa Geološkim institutom Srbije, Zavodom za zaštitu prirode i Institutom za vodoprivredu “Jaroslav Černi“, uključujući i privredna preduzeća sa delatnostima u oblasti geoloških istraživanja ili srodnim delatnostima urađena je završna verzija ovog Nacrta zakona o geološkim istraživanjima od 79 članova.

Prva verzija Nacrta zakona o geološkim istraživanjima bila je u periodu od 15.03.2010.godine do 01.05.2010. godine objavljena na sajtu Ministarstva životne sredine i prostornog planiranja. 24.04.2010. godine održana je i javna rasprava na temu Nacrta zakona o geološkim istraživanjima.

Na verziju Nacrta zakona o geološkim istraživanjima, urađenu u avgustu 2010. godine a u skladu sa predhodno dobijenim primedbama ministarstava, svoja mišljenja dostavili su:

Ministarstvo rudarstva i energetike

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede;

Ministarstvo za nauku i tehnološki razvoj;

Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu;

Ministarstvo ekonomije i regionalnog razvoja;

Ministarstvo finansija;

Ministarstvo pravde;

Kancelarija za evropske integracije;

Savet za regulatornu reformu;

Republički sekretarijat za zakonodavstvo.

Po dobijanju mišljenja i obavljenih konsultacija urađen je predlog Zakona o geološkim istraživanjima sastavljen od 70 članova.

V. PROCENA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENjE ZAKONA

Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti dodatna sredstva u budžetu Republike Srbije.

VI. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU

Predlogom zakona se jasno definiše formiranje Geološkog zavoda Srbije čime se obezbeđuje pouzdana i racionalnija realizacija programa geoloških osnovnih i detaljnih istraživanja od opšteg interesa za državu. Zakon je neophodno uputiti u proceduru usvajanja po hitnom postupku zbog trenutno neadekvatnog statusa nacionalne geološke institucije, a na osnovu člana 167. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srbije.

IZJAVA O USKLAĐENOSTI PROPISA SA PROPISIMA EVROPSKE UNIJE

1. Ovlašćeni predlagač propisa- Vlada

Obrađivač- Ministarstvo životne sredine i prostornog planiranja

2. Naziv propisa

– Predlog zakona o geološkim istraživanjima

Draft Law on geological explorations

3. Usklađenost propisa sa odredbama Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica, sa jedne strane, i Republike Srbije sa druge strane („Službeni glasnik RS”, broj 83/08) (u daljem tekstu: Sporazum), odnosno sa odredbama Prelaznog sporazuma o trgovini i trgovinskim pitanjima između Evropske zajednice, sa jedne strane, i Republike Srbije, sa druge strane („Službeni glasnik RS”, broj 83/08) (u daljem tekstu: Prelazni sporazum)

a) Odredba Sporazuma i Prelaznog sporazuma koja se odnose na normativnu saržinu propisa

b) Prelazni rok za usklađivanje zakonodavstva prema odredbama Sporazuma i Prelaznog sporazuma

v) Ocena ispunjenosti obaveze koje proizlaze iz navedene odredbe Sporazuma i Prelaznog sporazuma

g) Razlozi za delimično ispunjavanje, odnosno neispunjavanje obaveza koje proizlaze iz navedene odredbe Sporazuma i Prelaznog sporazuma

d) Veza sa Nacionalnim programom za integraciju Republike Srbije u Evropsku uniju

4. Usklađenost propisa sa propisima Evropske unije

Odredbe Predloga zakona o geološkim istraživanjima omogućavaju ravnopravnost domaćih i stranih privrednih subjekata u pogledu dobijanja odobrenja za geološka istraživanja i ni u kom slučaju nema diskriminatorski odnos prema stranim privrednim subjektima.

a) Navođenje primarnih izvora prava EU i usklađenost sa njima

b) Navođenje sekundarnih izvora prava EU i usklađenost sa njima

v) Navođenje ostalih izvora prava EU i usklađenost sa njima

g) Razlozi za delimičnu usklađenost, odnosno neusklađenost

d)Rok u kojem je predviđeno postizanje potpune usklađenosti propisa sa propisima Evropske unije

5. Ukoliko ne postoje odgovarajući propisi Evropske unije sa kojima je potrebno obezbediti usklađenost treba konstatovati tu činjenicu. U ovom slučaju nije potrebno popunjavati Tabelu usklađenosti propisa.

– Hema relevantnih propisa Evropske unije za oblast geoloških istraživanja

6. Da li su prethodno navedeni izvori prava EU prevedeni na srpski jezik?

7. Da li je propis preveden na neki službeni jezik EU?

– Propis-Predlog zakona o geološkim istraživanjima je u originalu na srpskom jeziku-

8. Učešće konsultanata u izradi propisa i njihovo mišljenje o usklađenosti

-U izradi Predloga zakona nisu učestvovali konsultanti-

Ostavite komentar Odustani od odgovora