Predlog zakona o izmenama i dopunama Zakona o eksproprijaciji

PREDLOG ZAKONA

O IZMENAMA I DOPUNAMA ZAKONA O EKSPROPRIJACIJI

Član 1.

U Zakonu o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS”, br. 53/95 i 23/01- SUS) član 1. menja se i glasi:

„Nepokretnosti se mogu eksproprisati ili se svojina na njima može ograničiti samo u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona, uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne.”

Član 2.

U članu 6. stav 1. posle reči: „izgradnjom objekata” dodaju se reči: „i ustanovljenjem službenosti, za koje je u skladu sa ovim zakonom utvrđen javni interes”.

Član 3.

U članu 8. stav 1. menja se i glasi:

„Eksproprijacija se može vršiti za potrebe Republike Srbije, autonomne pokrajine, grada, grada Beograda, opštine, javnih fondova, javnih preduzeća, privrednih društava koja su osnovana od strane javnih preduzeća, kao i za potrebe privrednih društava sa većinskim državnim kapitalom osnovanih od strane Republike Srbije, autonomne pokrajine, grada, grada Beograda, ili opštine, ako zakonom nije drukčije određeno.”

U stavu 2. posle reči: „službenost” dodaju se reči: „u korist subjekata iz stava 1. ovog člana, kao i”.

Član 4.

U članu 12. stav 1. reči: „gradskom građevinskom zemljištu” zamenjuju se rečima: „građevinskom zemljištu u državnoj, odnosno javnoj svojini”.

Član 5.

U članu 15. posle stava 2. dodaju se novi st. 3. i 4, koji glase:

„U slučaju eksproprijacije poljoprivrednog zemljišta radi izgradnje linijskih infrastrukturnih objekata, naknada za to zemljište određuje se davanjem u svojinu ranijem sopstveniku drugog odgovarajućeg poljoprivrednog zemljišta iste kulture i klase ili odgovarajuće vrednosti u istom mestu ili bližoj okolini.

Ukoliko korisnik eksproprijacije nije u mogućnosti da ponudi drugo odgovarajuće poljoprivredno zemljište iz stava 3. ovog člana, naknada se određuje u novcu.”

Dosadašnji stav 3. postaje stav 5.

U dosadašnjem stavu 4, koji je postao stav 6, reči: „ stava 3.” zamenjuju se rečima: „stava 5.”

Dosadašnji stav 5. postaje stav 7.

Član 6.

U članu 16. dodaje se stav 4, koji glasi:

„Raniji sopstvenik i članovi njegovog porodičnog domaćinstva, čiji je stambeni objekat eksproprisan zbog eksploatacije mineralnih sirovina, imaju pravo da im se u okviru ukupne naknade dodeli jedna građevinska parcela, pod uslovom da se zbog te eksproprijacije raseljava naselje ili deo naselja i da su u momentu donošenja rešenja o eksproprijaciji prebivali u tom objektu.”

Član 7.

U članu 20. stav 1. reči: „Republike Srbije” i reči: „obezbeđenja zaštite životne sredine i zaštite od elementarnih nepogoda, za eksploataciju rudnog blaga,” brišu se, a reč: „opšti” zamenjuje se rečju: „javni”.

Posle stava 1. dodaju se novi st. 2. i 3, koji glase:

„Vlada može utvrditi javni interes i u slučaju kad je eksproprijacija nepokretnosti neophodna za eksploataciju mineralnih sirovina, za obezbeđenje zaštite životne sredine i zaštite od elementarnih nepogoda, uključujući i izgradnju objekata i izvođenje radova za ove potrebe, kao i za pribavljanje neizgrađenog zemljišta potrebnog radi raseljavanja naselja ili dela naselja, ako je na području tog naselja ili dela naselja utvrđen javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti radi eksploatacije mineralnih sirovina, kao i u drugim slučajevima predviđenim zakonom.

Vlada može utvrditi javni interes za eksproprijaciju nepokretnosti koje su prema ugovoru o zajedničkom ulaganju u privredno društvo, odnosno o zajedničkom osnivanju privrednog društva, koji je zaključila Republika Srbija, neophodne za obezbeđenje nenovčanog uloga Republike Srbije u to društvo, a koje su obuhvaćene tim ugovorom ili odgovarajućim planskim aktom.”

U dosadašnjem stavu 2, koji postaje stav 4, reč: „Opšti” zamenjuje se rečju: „Javni”, posle reči: „akt” dodaje se zapeta, a reči: „kojim je na određenom zemljištu predviđena izgradnja objekata iz stava 1. ovog člana” zamenjuju se rečima: „ako ovim zakonom nije drukčije određeno”.

U dosadašnjem stavu 3, koji postaje stav 5, reč: „opšteg” zamenjuje se rečju: „javnog”.

Dosadašnji stav 4, koji postaje stav 6, menja se i glasi:

„Predlog za utvrđivanje javnog interesa za eksproprijaciju, koji se podnosi Vladi preko ministarstva nadležnog za poslove finansija, sadrži podatke o nepokretnosti za koju se predlaže utvrđivanje javnog interesa, vrstu objekta, odnosno vrstu radova, čija je izgradnja, odnosno izvođenje predviđeno na određenom zemljištu, kao i podatke o zemljištu koje se pribavlja radi davanja naknade ranijim sopstvenicima eksproprisanih nepokretnosti koji se raseljavaju zbog eksploatacije mineralnih sirovina, odnosno o zemljištu koje se pribavlja radi obezbeđenja nenovčanog uloga Republike Srbije za osnivanje privrednog društva u smislu stava 3. ovog člana i druge podatke od značaja za utvrđivanje javnog interesa. Uz predlog se podnosi i izvod iz odgovarajućeg planskog akta, a u slučaju pribavljanja nepokretnosti radi obezbeđenja nenovčanog uloga Republike Srbije iz ovog stava – izvod iz ugovora o zajedničkom ulaganju, odnosno zajedničkom osnivanju privrednog društva, ako ne postoji odgovarajući planski akt.”

U dosadašnjem stavu 5, koji postaje stav 7, reči: „Republike Srbije” brišu se, a reč: „opšteg” zamenjuje se rečju: „javnog”.

Posle stava 7. dodaje se stav 8, koji glasi:

„Ako predlagač postupka za utvrđivanje javnog interesa ne dostavi sve dokaze propisane stavom 6. ovog člana, niti ove dokaze ne dostavi ni u naknadno ostavljenom roku, usled čega se ne može postupati po podnetom predlogu, ministarstvo nadležno za poslove finansija zaključkom će odbaciti takav predlog kao nepotpun.”

U dosadašnjem stavu 6, koji postaje stav 9, reč: „opšteg” zamenjuje se rečju: „javnog”, a reči: „Republike Srbije” brišu se.

Posle stava 9. dodaju se st. 10, 11. i 12, koji glase:

„Rešenje kojim se odlučuje o predlogu za utvrđivanje javnog interesa može se doneti i bez prethodnog saslušanja stranaka.

U rešenju Vlade kojim je usvojen predlog za utvrđivanje javnog interesa, nepokretnosti za koje je utvrđen javni interes navode se pojedinačno ili se navodi akt, uključujući i ugovor iz stava 3. ovog člana (naziv akta, naziv organa koji je taj akt doneo, odnosno naziv ugovornih strana i broj i datum donošenja akta, odnosno zaključenja ugovora), na osnovu koga se sa sigurnošću može utvrditi koje su nepokretnosti obuhvaćene tim aktom.

Rešenje Vlade kojim je usvojen predlog za utvrđivanje javnog interesa objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije” i smatra se da je dostavljeno strankama u postupku danom objavljivanja.”

Dosadašnji stav 7, koji postaje stav 13, menja se i glasi:

„Protiv rešenja Vlade kojim se odlučuje o predlogu za utvrđivanje javnog interesa, može se, u roku od 30 dana od dana njegovog dostavljanja, odnosno objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”, pokrenuti upravni spor kod nadležnog suda.”

Član 8.

U članu 25. stav 1. reč: „opšti” zamenjuje se rečju: „javni”.

Stav 3. menja se i glasi:

„U ime autonomne pokrajine, grada, grada Beograda, odnosno opštine predlog za eksproprijaciju podnosi nadležni javni pravobranilac, odnosno drugo lice koje zastupa autonomnu pokrajinu, grad, grad Beograd, odnosno opštinu.”

U stavu 4. reč: „opšteg” zamenjuje se rečju: „javnog”.

Član 9.

U članu 27. tačka 2) menja se i glasi:

„2) overen izvod iz odgovarajućeg planskog akta donetog u skladu sa propisima, a ako takav planski akt ne postoji u slučaju eksproprijacije radi pribavljanja nepokretnosti neophodnih za obezbeđenje nenovčanog uloga Republike Srbije u privredno društvo u smislu člana 20. stav 3. ovog zakona – izvod iz ugovora o zajedničkom ulaganju, odnosno zajedničkom osnivanju privrednog društva;”.

U tački 3) reč: „opšti” zamenjuje se rečju: „javni”.

Član 10.

U članu 28. dodaje se stav 4, koji glasi:

„Kada je korisnik eksproprijacije Republika Srbija, autonomna pokrajina, grad, grad Beograd, opština i drugi korisnik eksproprijacije koji prema važećim propisima ne može da otvori račun kod poslovne banke, uz predlog za eksproprijaciju, pored isprava iz člana 27. ovog zakona, umesto garancije poslovne banke dužan je da podnese i potvrdu o obezbeđenim sredstvima u budžetu korisnika eksproprijacije, odnosno ovlašćenje ili drugi instrument obezbeđenja plaćanja naknade, u skladu sa propisima kojima se uređuje platni promet.”

Član 11.

U članu 29. posle stava 3. dodaje se novi stav 4, koji glasi:

„Rešenje o eksproprijaciji, kao i rešenje o administrativnom prenosu doneto bez rešenja kojim je utvrđen javni, odnosno opšti interes za eksproprijaciju, odnosno administrativni prenos nepokretnosti, je ništavo.”

Dosadašnji st. 4. i 5. postaju st. 5. i 6.

Član 12.

U članu 31. tačka 4) posle reči: „ekspropriše” dodaju se zapeta i reči: „kao i broj i datum rešenja kojim je utvrđen javni, odnosno opšti interes za eksproprijaciju i naziv organa koji je to rešenje doneo”.

Član 13.

U članu 35. stav 4. posle reči: „distribuciju električne energije,” dodaju se reči: „ili za izgradnju linijskih infrastrukturnih objekata,”.

Član 14.

U članu 36. stav 3. posle reči: „eksproprisane nepokretnosti,” dodaju se reči: „odnosno njegovog naslednika,”.

Posle stava 3. dodaje se novi stav 4, koji glasi:

„Po isteku roka od pet godina od pravosnažnosti odluke o naknadi, odnosno od dana zaključenja sporazuma o naknadi, raniji sopstvenik eksproprisane nepokretnosti, odnosno njegov naslednik ne može podneti zahtev za poništaj ili izmenu pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji.”

U dosadašnjem stavu 4, koji postaje stav 5, reči: „rudnog blaga na površinskim kopovima” zamenjuju se rečima: „mineralnih sirovina”, a reči: „za eksploataciju rudnog blaga” zamenjuju se rečima: „za eksploataciju mineralnih sirovina.”

Posle stava 5, dodaje se novi stav 6, koji glasi:

„U slučaju kad je eksproprijacija izvršena za potrebe eksploatacije mineralnih sirovina na površinskim kopovima, raniji sopstvenik eksproprisane nepokretnosti, odnosno njegov naslednik, ne može podneti zahtev za poništaj ili izmenu pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji po isteku roka od osam godina od pravosnažnosti odluke o naknadi, odnosno od dana zaključenja sporazuma o naknadi.”

Dosadašnji st. 5. i 6. postaju st. 7. i 8.

U dosadašnjem stavu 7, koji postaje stav 9, reči: „redovan sud” zamenjuju se rečima: „nadležni sud”.

Dodaje se stav 10, koji glasi:

„Odredbe st. 4. i 6. ovog člana ne odnose se na poništaj ili izmenu pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji u slučaju iz stava 2. ovog člana.”

Član 15.

U članu 42. tačka na kraju zamenjuje se zapetom i dodaju reči: „ako zakonom nije drukčije propisano.”

Dodaje se stav 2. koji glasi:

„Procenu tržišne cene iz stava 1. ovog člana vrši organ nadležan za utvrđivanje poreza na prenos apsolutnih prava na nepokretnostima.”

Član 16.

Posle člana 43. dodaje se član 43a, koji glasi:

„Član 43a

Za oduzeto građevinsko zemljište u državnoj, odnosno javnoj svojini, korisniku tog zemljišta pripada pravo na naknadu, i to:

1) ranijem sopstveniku i drugom licu koje pravo korišćenja izvodi iz prava ranijeg sopstvenika, u smislu člana 84. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS” br. 47/03 i 34/06) – u visini tržišne vrednosti zemljišta;

2) licu koje je postalo korisnik građevinskog zemljišta u državnoj svojini do 13. maja 2003. godine, u smislu člana 87. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS” br. 47/03 i 34/06) – u visini sredstava uloženih za pribavljanje tog zemljišta.

Sredstvima za pribavljanje zemljišta, u smislu stava 1. tačka 2) ovog člana, ne smatraju se sredstva plaćena na ime naknade za uređivanje i korišćenje građevinskog zemljišta i troškovi legalizacije objekta.

Iznos sredstava za pribavljanje građevinskog zemljišta iz stava 1. tačka 2) ovog člana, valorizuje se rastom cena na malo od dana isplate sredstava za pribavljanje zemljišta do dana zaključenja sporazuma o naknadi, odnosno donošenja odluke o naknadi za oduzeto zemljište, s tim što taj iznos ne može preći iznos tržišne vrednosti zemljišta.

Naknada iz ovog člana pripada korisniku zemljišta samo u slučaju kad mu ranije nije isplaćena.”

Član 17.

Posle člana 71. dodaje se član 71a, koji glasi:

„Član 71a

Ako ovim zakonom nije drukčije određeno, odredbe koje se odnose na eksproprijaciju nepokretnosti shodno se primenjuju i na administrativni prenos nepokretnosti.”

Član 18.

Posle člana 72. dodaje se član 72a, koji glasi:

„Član 72a

Ako je javni interes utvrđen u skladu sa ovim zakonom u korist javnog preduzeća, a za potrebe njegovog zavisnog privrednog društva, rešenje o utvrđivanju javnog interesa može se, na zajednički zahtev javnog preduzeća i njegovog zavisnog privrednog društva, izmeniti tako da korisnik eksproprijacije bude zavisno privredno društvo, ako to društvo po odredbama ovog zakona može biti korisnik eksproprijacije.

U slučaju iz stava 1. ovog člana zavisno privredno društvo ima prava i obaveze javnog preduzeća u pogledu eksproprijacije nepokretnosti i izmirenja naknade za eksproprisanu nepokretnost.”

Član 19.

U članu 2. i članu 40. stav 1. reči: „Vlada Republike Srbije” u datom padežu, zamenjuju se rečju: „Vlada” u odgovarajućem padežu.

Član 20.

U čl. 2. i 21. i članu 70. st. 1. i 2. reči: „opšti interes” u datom padežu, zamenjuju se rečima „javni interes” u odgovarajućem padežu.

U nazivu Odeljka II. „UTVRĐIVANjE OPŠTEG INTERESA” reč: „OPŠTEG” zamenjuje se rečju: „JAVNOG”.

Član 21.

Postupak za poništaj pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji koji je započet, a nije pravosnažno okončan do dana stupanja na snagu ovog zakona, okončaće se po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.

Postupak za utvrđivanje opšteg interesa za eksproprijaciju koji nije okončan do dana stupanja na snagu ovog zakona okončaće se po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.

Rešenja o utvrđivanju opšteg interesa doneta u skladu sa zakonom do dana stupanja na snagu ovog zakona, ostaju na snazi i na osnovu njih se može podneti predlog za eksproprijaciju.

Ako je do dana stupanja na snagu ovog zakona, u skladu sa zakonom, utvrđen opšti interes za eksproprijaciju u korist javnog preduzeća, a za potrebe njegovog zavisnog privrednog društva, rešenje o utvrđivanju opšteg interesa može se, na zajednički zahtev javnog preduzeća i njegovog zavisnog privrednog društva, izmeniti tako da korisnik eksproprijacije bude zavisno privredno društvo, ako to društvo po odredbama ovog zakona može biti korisnik eksproprijacije.

U slučaju iz stava 4. ovog člana, zavisno privredno društvo ima prava i obaveze javnog preduzeća u pogledu eksproprijacije nepokretnosti i izmirenja naknade za eksproprisanu nepokretnost.

Postupak za eksproprijaciju nepokretnosti koji nije pravosnažno okončan do dana stupanja na snagu ovog zakona, a pokrenut je po predlogu javnog preduzeća za potrebe njegovog zavisnog privrednog društva, okončaće se po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona, u korist tog privrednog društva, ako ono može biti korisnik eksproprijacije po odredbama ovog zakona i ako je u smislu stava 4. ovog člana izvršena izmena rešenja o utvrđenom opštem interesu u korist tog privrednog društva.

Član 22.

Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

OBRAZLOŽENjE

PREDLOGA ZAKONA O IZMENAMA I

DOPUNAMA ZAKONA O EKSPROPRIJACIJI

I . USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA

Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u odredbama člana 58. stav 2. i člana 97. tačka 7. Ustava Republike Srbije, prema kojima pravo svojine može biti oduzeto ili ograničeno samo u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona, uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne, kao i da Republika Srbija uređuje i obezbeđuje svojinske i obligacione odnose i zaštitu svih oblika svojine.

RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA

Problemi koje Zakon treba da reši, odnosno ciljevi koji se Zakonom postižu

Razlozi za donošenje Zakona o izmenama i dopunama zakona o eksproprijaciji sadržani su u potrebi usklađivanja Zakona o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS”, br. 53/95 i 23/01-SUS), koji je stupio na snagu 05.01.1996. godine, sa promenama u oblasti svojinsko – pravnih odnosa koje su usledile od 1996.godine do danas, kao i stvaranju pravnog osnova za prevazilaženje problema koji su se pojavili u primeni Zakona.

Po mišljenju predlagača bilo je potrebno proširiti i oblasti u kojima se može utvrditi javni (opšti) interes, zbog novih oblika investicija koje su od strateškog interesa za Republiku Srbiju.

U cilju postizanja što veće doslednosti u primeni Zakona, u smislu da se njegove odredbe realizuju sa što manje tumačenja, predloženo je preciziranje pojedinih zakonskih rešenja ( pre svega, u odnosu na korisnike eksproprijacije, vidove naknade za eksproprisane nepokretnosti, postupak za utvrđivanje javnog interesa i ekspropijacije i sl.). Vezano za navedena preciziranja, izvršeno je i pravno-tehničko, kao i terminološko usaglašavanje sa pozitivno pravnim propisima donetim u periodu od 1996.godine do danas, kao što su Zakon o Vladi („Službeni glasnik Republike Srbije”, broj 55/05 i 71/05), Zakon o izmenama i dopunama Zakona o Vladi („Službeni glasnik Republike Srbije”, broj 101/07), Zakon o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS” br. 9/02, 33/04, 135/04 i 62/06), Zakon o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije („Službeni glasnik RS” br. 47/91, 79/92, 82/92, 47/94 i 49/99) i Zakon o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS” br.47/03 i 34/06).

Razmatrane mogućnosti da se problem reši i bez donošenja Zakona

Imajući u vidu da je reč o oduzimanju, odnosno ograničenju prava svojine u javnom interesu, a da isto može biti utvrđeno samo zakonom, nije razmatrano, niti je bilo osnova za razmatranje uređenja ove materije na neki drugi način, tj. bez donošenja zakona.

Zašto je donošenje Zakona najbolji način za rešavanje problema

S obzirom na to da se radi o materiji koja se jedino zakonom može urediti, utvrđivanje novih zakonskih rešenja je jedino moguće donošenjem zakona.

Uređivanjem eksproprijacije, kao prinudne mere, zakonom se daje doprinos pravnoj sigurnosti i obezbeđuje dostupnost javnosti, s obzirom na to da se zakon kao opšti pravni akt objavljuje i stvara jednaka prava i obaveze za sve subjekte u postupku eksproprijacije.

OBJAŠNjENjE POJEDINAČNIH REŠENjA

Uz član 1.

Precizira se predmet uređivanja ovog zakona, shodno članu 58. Ustava Republike Srbije koji glasi: „Pravo svojine može biti oduzeto ili ograničeno samo u javnom interesu utvrđenom na osnovu zakona, uz naknadu koja ne može biti niža od tržišne.” Član 1. osnovnog zakona ima formulaciju koja je u skladu sa terminologijom iz člana 63. Ustava Republike Srbije objavljenog u „Službenom glasniku RS” broj 1/90.

Uz član 2.

Uređuje se privremeno zauzimanje i u slučaju ustanovljenja službenosti ili zakupa na zemljištu na određeno vreme. Naime, kada je eksproprijacijom ustanovljena službenost radi polaganja opreme i instalacija za gasovod, cevovod ili naftovod, može se desiti da je potrebno privremeno zauzeti, u smislu člana 6. Zakona i susedno zemljište (radi smeštaja radnika, materijala, mašina i sl.) kao zemljište koje treba da služi određenoj potrebi u vezi sa izgradnjom objekata, ili polaganjem opreme i instalacija za gasovod, cevovod ili naftovod. Privremeno zauzimanje će se ukinuti čim prestane potreba za tim, u smislu i pod uslovima propisanim članom 6. Zakona, dok službenost ustanovljena u smislu člana 5. Zakona ostaje, jer je svrha te nepotpune eksproprijacije postignuta polaganjem napr. cevi za gasovod, naftovod, vodovodnu mrežu i sl.

Uz član 3.

Uređuje se pitanje kategorije korisnika eksproprijacije, u smislu usklađivanja sa postojećim državnim uređenjem i promenama propisa kojima se reguliše oblik organizovanja pravnih lica, koja su do sada bili korisnici eksproprijacije.

Takođe, izvršeno je terminološko usklađivanje člana 8. Zakona sa Zakonom o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS” br. 9/02, 33/04, 135/04 i 62/06) i Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije („Službeni glasnik RS” br. 47/91, 79/92, 82/92, 47/94 i 49/99).

Predlaže se da se u postupku eksproprijacije može ustanoviti službenost ne samo u korist građana, kako je to propisano zakonom, već i u korist svih kategorija korisnika eksproprijacije.

Uz član 4.

Izvršeno je terminološko usklađivanje sa Ustavom Republike Srbije i Zakonom o planiranju i izgradnji u delu kojim reguliše svojinsko – pravne odnose na građevinskom zemljištu.

Uz član 5.

Predloženo je da se u slučaju eksproprijacije poljoprivrednog zemljišta radi izgradnje linijskih infrastrukturnih objekata ranijem sopstveniku, kao naknada za to eksproprisano zemljište, da u svojinu drugo odgovarajuće poljoprivredno zemljište iste kulture i klase ili odgovarajuće vrednosti u istom mestu ili bližoj okolini. Takođe, predloženo je da se, u slučaju ukoliko korisnik nije u mogućosti da ponudi drugo odgovarajuće poljoprivredno zemljište, naknada može odrediti u novcu.

Izvršena je i prenumeracija stavova ovog člana.

Uz član 6.

Predloženo je da se odredbi član 16. Zakona doda stav 4. kojim se preciziraju uslovi dodele građevinske parcele ranijem sopstveniku i članovima njegovog domaćinstva u slučajevima ako se eksproprijacijom vrši raseljavanje naselja ili dela naselja zbog površinske eksploatacije mineralnih sirovina.

Uz član 7.

Predlaže se proširenje svrhe, namene, kao i oblasti u kojima se može utvrditi javni interes. Pored navedenog, predložene su i izmene procesne prirode koje imaju za cilj poboljšanje efikasnosti i ekonomičnosti postupka, a istovremeno pružaju zaštitu vlasničkih prava, kao i prava korisnika eksproprijacije. Navedene promene imaju za cilj podizanje nivoa opšte pravne sigurnosti.

Izvršeno je terminološko usklađivanje sa Ustavom Republike Srbije i prenumeracija stavova.

Uz član 8.

Izvršeno je terminološko usklađivanje sa Ustavom Republike Srbije („Sl. glasnik RS”, broj 98/06), Zakonom o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS” br. 9/02, 33/04, 135/04 i 62/06) i Zakonom o teritorijalnoj organizaciji Republike Srbije („Službeni glasnik RS” br. 47/91, 79/92, 82/92, 47/94 i 49/99).

Uz član 9.

Izvršeno je usklađivanje sa predloženim dopunama iz člana 7. ovog Zakona, kao i sa odredbama Ustava Republike Srbije i Zakonom o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS” br.47/03 i 34/06) u delu koji se odnosi na urbanističko planiranje.

Uz član 10.

Predloženo je da se u članu 28. Zakona doda stav 4. kojim se propisuje da korisnici eksproprijacije, koji prema važećim propisima ne mogu da otvore račun kod poslovne banke, da pored isprava iz člana 27. Zakona, umesto garancije poslovne banke, uz predlog za eksproprijaciju podnesu i potvrdu o obezbeđenim sredstvima u budžetu korisnika eksproprijacije, odnosno ovlašćenje ili drugi instrument obezbeđenja plaćanja naknade, u skladu sa propisima kojima se uređuje platni promet.

Uz član 11.

Predloženo je da se u članu 29. Zakona doda novi stav 4. kojim se predviđa da se rešenja o eksproprijaciji, odnosno o administrativnom prenosu, koja su doneta bez prethodno donetog rešenja o utvrđivanju javnog, odnosno opšteg interesa od strane Vlade, oglašavaju ništavim. Ovo stoga, što se takva rešenja o eksproprijaciji ne mogu oglasiti ništavim primenom odredbe člana 257. stav 1. tačka (5) Zakona o opštem upravnom postupku, kojom je propisano da se ništavim oglašava rešenje koje sadrži nepravilnost koja je po nekoj izričitoj zakonskoj odredbi predviđena kao razlog ništavosti.

Takođe, izvršena je i prenumeracija stavova.

Uz član 12.

Predložena je dopuna tačke 4) člana 31. Zakona u smislu da rešenje kojim se usvaja predlog za eksproprijaciju mora da sadrži i broj i datum rešenja Vlade o utvrđivanju opšteg (javnog) interesa. Na ovaj način je izvršeno i usaglašavanje sa predloženim promenama u člana 7. ovog Zakona.

Uz član 13.

Predloženo je da se proširi kategorija objekata radi čije izgradnje se može dozvoliti predaja u posed eksproprisane nepokretnosti pre pravosnažnosti odluke o naknadi.

Uz član 14.

Propisuje se rok u kome se može podneti zahtev za poništaj pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji. Na ovaj način postiže se efikasnost u privođenju nameni eksproprisanih nepokretnosti u skladu sa važećim planskim aktima i u utvrđenim rokovima, a istovremeno se štite prava i pravni interesi ranijeg sopstvenika, korisnika eksproprijacije, kao i potencijalnih investitora.

Izvršena je prenumeracija stavova, kao i terminološko uslađivanje sa propisima iz oblasti pravosuđa i rudarstva.

Uz član 15.

Predlaže se dodavanje stava 2. u članu 42. Zakona kojim se utvrđuje nadležni organ za procenu tržišne cene eksproprisane nepokretnosti.

Uz član 16.

Predloženo je da se umesto člana 44. Zakona doda član 43a iz razloga što je Savezni Ustavni sud na sednici održanoj 13.03.2001. godine utvrdio da odredbe člana 44. Zakona o eksproprijaciji nisu saglasne sa Ustavom Savezne Republike Jugoslavije. Imajući u vidu da se navedeni član 44. Zakona više ne može primenjivati, predloženo je da se naknada za oduzeto građevinsko zemljište u državnoj, odnosno javnoj svojini korisniku tog zemljišta, to jest, ranijem sopstveniku, kao i licu koje svoje pravo korišćenja izvodi iz prava ranijeg sopstvenika, utvrđuje u visini tržišne vrednosti zemljišta.

Međutim, s obzirom na to da Zakon o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik Republike Srbije”, broj 47/03 i 34/06) u članu 87. predviđa da i drugi korisnici (a koji nisu raniji sopstvenici ili lica koja svoje pravo korišćenja izvode iz prava ranijeg sopstvenika) imaju pravo na naknadu za oduzeto pravo korišćenja neizgrađenog građevinskog zemljišta u skladu sa propisima o eksproprijaciji, to je predloženo da takvim korisnicima pripada pravo na naknadu samo u visini sredstava uloženih za pribavljanje tog zemljišta.

Uz član 17.

Predloženo je da se članom 17. ovog zakona doda član 71a Zakona kojim se odredbe koje se odnose na poništaj rešenja o eksproprijaciji nepokretnosti shodno primenjuju i na rešenja o administrativnom prenosu.

Uz član 18.

Predloženo je da se članom 18. ovog zakona doda član 72a Zakona kojim se propisuje mogućnost izmene rešenja o utvrđivanju javnog interesa koje je doneto u skladu sa ovim zakonom u korist javnog preduzeća, na zajednički zahtev javnog preduzeća i njegovog zavisnog privrednog društva, u smislu da to zavisno privredno društvo može biti korisnik eksproprijacije, ukoliko ono može imati to svojstvo po odredbama ovog zakona. Takođe, utvrđeno je da, u slučaju izmene rešenja u korist zavisnog privrednog društva, to zavisno privredno društvo ima prava i obaveze javnog preduzeća u pogledu eksproprijacije nepokretnosti i izmirenja naknade za eksproprisanu nepokretnost.

Uz član 19-20.

Izvršeno je terminološko usklađivanje sa Zakonom o Vladi i Ustavom Republike Srbije.

Uz član 21.

Predloženo je da se započeti postupci za poništaj pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji, koji nisu pravosnažno okončani do dana stupanja na snagu ovog zakona, kao i postupci za utvrđivanje opšteg interesa za eksproprijaciju koji nisu okončani do dana stuanja na snagu ovog zakona, okončaju po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona.Takođe, predloženo je da rešenja o utvrđivanju opšteg interesa koja su doneta u skladu sa zakonom do dana stupanja na snagu ovog zakona, ostanu na snazi i da se na osnovu njih može podneti predlog za eksproprijaciju.

Predloženo je i da se rešenja o utvrđivanju opšteg interesa za eksproprijaciju doneta do dana stupanja na snagu ovog zakona u korist javnog preduzeća mogu izmeniti, na zajednički zahtev javnog preduzeća i njegovog zavisnog privrednog društva, tako da korisnik eksproprijacije bude zavisno privredno društvo, uz preuzimanje svih prava i obaveze javnog preduzeća u pogledu eksproprijacije nepokretnosti i izmirenja naknade za eksproprisanu nepokretnost.

Takođe, predloženo je i da se postupak za eksproprijaciju nepokretnosti koji nije pravosnažno okončan do dana stupanja na snagu ovog zakona, a pokrenut je po predlogu javnog preduzeća za potrebe njegovog zavisnog privrednog društva, okončan po propisima koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona, u korist tog privrednog društva, samo pod uslovom da ono može biti korisnik eksproprijacije u smislu odredaba ovog zakona i ako je izvršena izmena rešenja o utvrđivanju opšteg interesa u korist tog privrednog društva na način utvrđen u stavu 4. ovog člana.

Uz član 22.

Predlaže se da ovaj zakon stupi na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.

FINANSIJSKA SREDSTVA POTREBNA ZA SPROVOĐENjE ZAKONA

Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti dodatna sredstva u budžetu Republike Srbije.

V. PREGLED ODREDABA ZAKONA KOJE SE MENjAJU

Član 1.

Nepokretnosti se mogu eksproprisati ili se svojina na njima može ograničiti, samo uz pravičnu naknadu koja ne može biti niža od tržišne cene nepokretnosti (u daljem tekstu: naknada), ako to zahteva opšti interes utvrđen na osnovu zakona.

NEPOKRETNOSTI SE MOGU EKSPROPRISATI ILI SE SVOJINA NA NjIMA MOŽE OGRANIČITI SAMO U JAVNOM INTERESU UTVRĐENOM NA OSNOVU ZAKONA, UZ NAKNADU KOJA NE MOŽE BITI NIŽA OD TRŽIŠNE.

Član 2.

Opšti JAVNI interes za eksproprijaciju nepokretnosti utvrđuje se zakonom ili odlukom Vlade Republike Srbije u skladu sa ovim zakonom.

Član 6.

Zemljište koje treba da služi određenoj potrebi u vezi sa izgradnjom objekata I USTANOVLjENjEM SLUŽBENOSTI, ZA KOJE JE U SKLADU SA OVIM ZAKONOM UTVRĐEN JAVNI INTERES (radi smeštaja radnika, materijala, mašina i sl.) može se privremeno zauzeti, a najduže do tri godine (privremeno zauzimanje).

Privremeno zauzimanje će se ukinuti čim prestane potreba zbog koje je određeno i zemljište vratiti u prvobitno stanje.

Član 8.

Eksproprijacija se može vršiti za potrebe federacije, Republike, pokrajine, grada, opštine, društvenih i državnih fondova i javnih preduzeća, ako zakonom nije drugačije određeno.

EKSPROPRIJACIJA SE MOŽE VRŠITI ZA POTREBE REPUBLIKE SRBIJE, AUTONOMNE POKRAJINE, GRADA, GRADA BEOGRADA, OPŠTINE, JAVNIH FONDOVA, JAVNIH PREDUZEĆA, PRIVREDNIH DRUŠTAVA KOJA SU OSNOVANA OD STRANE JAVNIH PREDUZEĆA, KAO I ZA POTREBE PRIVREDNIH DRUŠTAVA SA VEĆINSKIM DRŽAVNIM KAPITALOM OSNOVANIH OD STRANE REPUBLIKE SRBIJE, AUTONOMNE POKRAJINE, GRADA, GRADA BEOGRADA, ILI OPŠTINE, AKO ZAKONOM NIJE DRUKČIJE ODREĐENO.

U postupku eksproprijacije može da se ustanovi službenost U KORIST SUBJEKATA IZ STAVA 1. OVOG ČLANA, KAO I u korist građana, ako je to zakonom predviđeno, radi postavljanja vodovodnih cevi, električnih i telefonskih kablova i sl.

Član 12.

Eksproprijacijom građevinskog objekta na gradskom građevinskom zemljištu GRAĐEVINSKOM ZEMLjIŠTU U DRŽAVNOJ, ODNOSNO JAVNOJ SVOJINI sopstveniku takvog objekta prestaje pravo korišćenja zemljišta pod objektom i zemljišta koje služi za njegovu redovnu upotrebu.

Za zemljište na kome je prestalo pravo korišćenja, raniji sopstvenik tog zemljišta ima pravo na naknadu, ukoliko mu naknada ranije nije isplaćena.

Član 15.

Naknada za eksproprisano obradivo poljoprivredno zemljište licu kome je prihod od tog zemljišta uslov za egzistenciju, određuje se na njegov zahtev davanjem u svojinu drugog odgovarajućeg zemljišta iste kulture i klase ili odgovarajuće vrednosti u istom mestu ili bližoj okolini.

Odredba stava 1. ovog člana ne odnosi se na slučajeve u kojima se eksproprijacija vrši radi eksploatacije uglja, obojenih metala, građevinskog materijala, nafte i prirodnog gasa, radi izgradnje energetskih objekata (termoelektrane, termoelektrane–toplane, trafostanice, visokonaponski vodovi, akumulaciona jezera za potrebe hidroelektrana), transporta, skladištenja i prerade nafte i prirodnog gasa, kao i za vodosnabdevanje i zaštitu od poplava i izgradnju objekata za zaštitu od štetnog dejstva voda.

U SLUČAJU EKSPROPRIJACIJE POLjOPRIVREDNOG ZEMLjIŠTA RADI IZGRADNjE LINIJSKIH INFRASTRUKTURNIH OBJEKATA, NAKNADA ZA TO ZEMLjIŠTE ODREĐUJE SE DAVANjEM U SVOJINU RANIJEM SOPSTVENIKU DRUGOG ODGOVARAJUĆEG POLjOPRIVREDNOG ZEMLjIŠTA ISTE KULTURE I KLASE ILI ODGOVARAJUĆE VREDNOSTI U ISTOM MESTU ILI BLIŽOJ OKOLINI.

UKOLIKO KORISNIK EKSPROPRIJACIJE NIJE U MOGUĆNOSTI DA PONUDI DRUGO ODGOVARAJUĆE POLjOPRIVREDNO ZEMLjIŠTE IZ STAVA 3. OVOG ČLANA NAKNADA SE ODREĐUJE U NOVCU.

Ranijem sopstveniku eksproprisanog objekta koji je korišćen za uzgoj stoke i smeštaj ili preradu poljoprivrednih proizvoda, a kome je prihod od tih delatnosti uslov za egzistenciju, naknada se određuje davanjem u svojinu drugog objekta u kome će moći da nastavi obavljanje delatnosti, na mestu koje predloži raniji sopstvenik u okviru svog poljoprivrednog poseda, u skladu sa važećim propisima.

Obavezu iz stava 3. STAVA 5. ovog člana korisnik eksproprijacije dužan je da izvrši najdocnije u roku od 12 meseci od dana rušenja eksproprisanog objekta.

Do predaje u posed objekta koji se daje u svojinu na ime naknade, korisnik eksproprijacije je dužan da pre rušenja eksproprisanog objekta, ranijem sopstveniku omogući korišćenje drugog objekta.

Član 16.

Ranijem sopstveniku stambene zgrade ili stana, odnosno poslovne prostorije, korisnik eksproprijacije dužan je, da na njegov zahtev, da u svojinu ili susvojinu drugu stambenu zgradu ili stan, odnosno poslovnu prostoriju na istom mestu ili bližoj okolini, koja po strukturi i površini odgovara uslovima stanovanja, odnosno obavljanja delatnosti, koje je raniji sopstvenik imao pre eksproprijacije.

U slučaju kad se, u skladu sa ovim zakonom, radi izvođenja određenih radova ekspropriše veliki kompleks zemljišta, korisnik eksproprijacije je dužan da ranijem sopstveniku obezbedi drugu nepokretnost u smislu stava 1. ovog člana na teritoriji opštine na kojoj se eksproprisana nepokretnost nalazi.

Ranijem sopstveniku koji koristi eksproprisani objekat druga nepokretnost, u smislu st. 1. i 2. ovog člana, obezbeđuje se pre rušenja eksproprisanog objekta, a ranijem sopstveniku koji nije korisnik eksproprisanog objekta druga nepokretnost obezbeđuje se najdocnije u roku od šest meseci od dana pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji.

RANIJI SOPSTVENIK I ČLANOVI NjEGOVOG PORODIČNOG DOMAĆINSTVA, ČIJI JE STAMBENI OBJEKAT EKSPROPRISAN ZBOG EKSPLOATACIJE MINERALNIH SIROVINA, IMAJU PRAVO DA IM SE U OKVIRU UKUPNE NAKNADE DODELI JEDNA GRAĐEVINSKA PARCELA, POD USLOVOM DA SE ZBOG TE EKSPROPRIJACIJE RASELjAVA NASELjE ILI DEO NASELjA I DA SU U MOMENTU DONOŠENjA REŠENjA O EKSPROPRIJACIJI PREBIVALI U TOM OBJEKTU.

II. UTVRĐIVANjE OPŠTEG INTERESA

UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA

Član 20.

Vlada Republike Srbije može utvrditi opšti JAVNI interes za eksproprijaciju ako je eksproprijacija nepokretnosti neophodna za izgradnju objekata u oblasti: obrazovanja, zdravstva, socijalne zaštite, kulture, vodoprivrede, sporta, saobraćajne, energetske i komunalne infrastrukture, objekata za potrebe državnih organa i organa teritorijalne autonomije i lokalne samouprave, objekata za potrebe odbrane zemlje, obezbeđenja zaštite životne sredine i zaštite od elementarnih nepogoda, za eksploataciju rudnog blaga, kao i za izgradnju stanova kojima se rešavaju stambene potrebe socijalno ugroženih lica.

VLADA MOŽE UTVRDITI JAVNI INTERES I U SLUČAJU KAD JE EKSPROPRIJACIJA NEPOKRETNOSTI NEOPHODNA ZA EKSPLOATACIJU MINERALNIH SIROVINA, ZA OBEZBEĐENjE ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE I ZAŠTITE OD ELEMENTARNIH NEPOGODA, UKLjUČUJUĆI I IZGRADNjU OBJEKATA I IZVOĐENjE RADOVA ZA OVE POTREBE, KAO I ZA PRIBAVLjANjE NEIZGRAĐENOG ZEMLjIŠTA POTREBNOG RADI RASELjAVANjA NASELjA ILI DELA NASELjA, AKO JE NA PODRUČJU TOG NASELjA ILI DELA NASELjA UTVRĐEN JAVNI INTERES ZA EKSPROPRIJACIJU NEPOKRETNOSTI RADI EKSPLOATACIJE MINERALNIH SIROVINA, KAO I U DRUGIM SLUČAJEVIMA PREDVIĐENIM ZAKONOM.

VLADA MOŽE UTVRDITI JAVNI INTERES ZA EKSPROPRIJACIJU NEPOKRETNOSTI KOJE SU PREMA UGOVORU O ZAJEDNIČKOM ULAGANjU U PRIVREDNO DRUŠTVO, ODNOSNO O ZAJEDNIČKOM OSNIVANjU PRIVREDNOG DRUŠTVA, KOJI JE ZAKLjUČILA REPUBLIKA SRBIJA, NEOPHODNE ZA OBEZBEĐENjE NENOVČANOG ULOGA REPUBLIKE SRBIJE U TO DRUŠTVO, A KOJE SU OBUHVAĆENE TIM UGOVOROM ILI ODGOVARAJUĆIM PLANSKIM AKTOM.

Opšti JAVNI interes za eksproprijaciju može da se utvrdi ako je, u skladu sa zakonom, donet odgovarajući planski akt, kojim je na određenom zemljištu predviđena izgradnja objekata iz stava 1. ovog člana AKO OVIM ZAKONOM NIJE DRUKČIJE ODREĐENO.

Predlog za utvrđivanje opšteg JAVNOG interesa za eksproprijaciju može da podnese lice koje prema odredbama ovog zakona može biti korisnik eksproprijacije.

Predlog za utvrđivanje opšteg interesa za eksproprijaciju, koji se podnosi Vladi Republike Srbije preko ministarstva nadležnog za poslove finansija, sadrži podatke o nepokretnosti za koju se predlaže utvrđivanje opšteg interesa, vrstu objekta čija je izgradnja predviđena na određenom zemljištu i druge podatke od značaja za utvrđivanje opšteg interesa. Uz predlog se podnosi i izvod iz odgovarajućeg planskog akta.

PREDLOG ZA UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA ZA EKSPROPRIJACIJU, KOJI SE PODNOSI VLADI PREKO MINISTARSTVA NADLEŽNOG ZA POSLOVE FINANSIJA, SADRŽI PODATKE O NEPOKRETNOSTI ZA KOJU SE PREDLAŽE UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA, VRSTU OBJEKTA, ODNOSNO VRSTU RADOVA, ČIJA JE IZGRADNjA, ODNOSNO IZVOĐENjE PREDVIĐENO NA ODREĐENOM ZEMLjIŠTU, KAO I PODATKE O ZEMLjIŠTU KOJE SE PRIBAVLjA RADI DAVANjA NAKNADE RANIJIM SOPSTVENICIMA EKSPROPRISANIH NEPOKRETNOSTI KOJI SE RASELjAVAJU ZBOG EKSPLOATACIJE MINERALNIH SIROVINA, ODNOSNO O ZEMLjIŠTU KOJE SE PRIBAVLjA RADI OBEZBEĐENjA NENOVČANOG ULOGA REPUBLIKE SRBIJE ZA OSNIVANjE PRIVREDNOG DRUŠTVA U SMISLU STAVA 3. OVOG ČLANA I DRUGE PODATKE OD ZNAČAJA ZA UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA. UZ PREDLOG SE PODNOSI I IZVOD IZ ODGOVARAJUĆEG PLANSKOG AKTA, A U SLUČAJU PRIBAVLjANjA NEPOKRETNOSTI RADI OBEZBEĐENjA NENOVČANOG ULOGA REPUBLIKE SRBIJE IZ OVOG STAVA – IZVOD IZ UGOVORA O ZAJEDNIČKOM ULAGANjU, ODNOSNO ZAJEDNIČKOM OSNIVANjU PRIVREDNOG DRUŠTVA, AKO NE POSTOJI ODGOVARAJUĆI PLANSKI AKT.

Vlada Republike Srbije dužna je da po predlogu za utvrđivanje opšteg JAVNOG interesa odluči u roku od 90 dana.

AKO PREDLAGAČ POSTUPKA ZA UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA NE DOSTAVI SVE DOKAZE PROPISANE STAVOM 6. OVOG ČLANA, NITI OVE DOKAZE NE DOSTAVI NI U NAKNADNO OSTAVLjENOM ROKU, USLED ČEGA SE NE MOŽE POSTUPATI PO PODNETOM PREDLOGU, MINISTARSTVO NADLEŽNO ZA POSLOVE FINANSIJA ZAKLjUČKOM ĆE ODBACITI TAKAV PREDLOG KAO NEPOTPUN.

Aktom o utvrđivanju opšteg JAVNOG interesa u smislu ovog člana Vlada Republike Srbije odrediće i korisnika eksproprijacije.

REŠENjE KOJIM SE ODLUČUJE O PREDLOGU ZA UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA MOŽE SE DONETI I BEZ PRETHODNOG SASLUŠANjA STRANAKA.

U REŠENjU VLADE KOJIM JE USVOJEN PREDLOG ZA UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA, NEPOKRETNOSTI ZA KOJE JE UTVRĐEN JAVNI INTERES NAVODE SE POJEDINAČNO ILI SE NAVODI AKT, UKLjUČUJUĆI I UGOVOR IZ STAVA 3. OVOG ČLANA (NAZIV AKTA, NAZIV ORGANA KOJI JE TAJ AKT DONEO, ODNOSNO NAZIV UGOVORNIH STRANA I BROJ I DATUM DONOŠENjA AKTA, ODNOSNO ZAKLjUČENjA UGOVORA), NA OSNOVU KOGA SE SA SIGURNOŠĆU MOŽE UTVRDITI KOJE SU NEPOKRETNOSTI OBUHVAĆENE TIM AKTOM.

REŠENjE VLADE KOJIM JE USVOJEN PREDLOG ZA UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA OBJAVLjUJE SE U „SLUŽBENOM GLASNIKU REPUBLIKE SRBIJE” I SMATRA SE DA JE DOSTAVLjENO STRANKAMA U POSTUPKU DANOM OBJAVLjIVANjA.

Protiv akta Vlade o utvrđivanju opšteg interesa može se voditi upravni spor kod Vrhovnog suda Srbije.

PROTIV REŠENjA VLADE KOJIM SE ODLUČUJE O PREDLOGU ZA UTVRĐIVANjE JAVNOG INTERESA, MOŽE SE, U ROKU OD 30 DANA OD DANA NjEGOVOG DOSTAVLjANjA, ODNOSNO OBJAVLjIVANjA U „SLUŽBENOM GLASNIKU REPUBLIKE SRBIJE”, POKRENUTI UPRAVNI SPOR KOD NADLEŽNOG SUDA.

Član 21.

Pravno lice koje namerava da podnese predlog za eksproprijaciju može da traži da mu se, radi izrade studije opravdanosti, podnošenja predloga za utvrđivanje opšteg JAVNOG interesa ili predloga za eksproprijaciju, dozvoli da na određenoj nepokretnosti izvrši potrebne pripremne radnje (ispitivanje zemljišta, premeravanje ili slično).

Član 25.

Predlog za eksproprijaciju može podneti korisnik eksproprijacije tek pošto je u skladu sa ovim zakonom utvrđen opšti JAVNI interes za eksproprijaciju nepokretnosti.

U ime Republike Srbije predlog za eksproprijaciju podnosi republički javni pravobranilac.

U ime pokrajine, grada, odnosno opštine predlog za eksproprijaciju podnosi nadležni javni pravobranilac, odnosno drugo lice koje zastupa pokrajinu, grad, odnosno opštinu.

U IME AUTONOMNE POKRAJINE, GRADA, GRADA BEOGRADA, ODNOSNO OPŠTINE PREDLOG ZA EKSPROPRIJACIJU PODNOSI NADLEŽNI JAVNI PRAVOBRANILAC, ODNOSNO DRUGO LICE KOJE ZASTUPA AUTONOMNU POKRAJINU, GRAD, GRAD BEOGRAD, ODNOSNO OPŠTINU.

Predlog za eksproprijaciju podnosi se opštinskoj upravi opštine na čijoj se teritoriji nalazi nepokretnost predložena za eksproprijaciju, u roku od jedne godine od dana utvrđivanja opšteg JAVNOG interesa za eksproprijaciju.

Član 27.

Uz predlog za eksproprijaciju podnosi se:

1) izvod iz katastra nepokretnosti ili drugih javnih knjiga u kojima se upisuju prava na nepokretnostima, koji sadrži podatke o nepokretnosti za koju se predlaže eksproprijacija;

2) akt o izgradnji objekta donet u skladu sa propisima o planiranju i građenju, ako se eksproprijacija predlaže radi izgradnje određenog objekta;

2) OVEREN IZVOD IZ ODGOVARAJUĆEG PLANSKOG AKTA DONETOG U SKLADU SA PROPISIMA, A AKO TAKAV PLANSKI AKT NE POSTOJI U SLUČAJU EKSPROPRIJACIJE RADI PRIBAVLjANjA NEPOKRETNOSTI NEOPHODNIH ZA OBEZBEĐENjE NENOVČANOG ULOGA REPUBLIKE SRBIJE U PRIVREDNO DRUŠTVO U SMISLU ČLANA 20. STAV 3. OVOG ZAKONA – IZVOD IZ UGOVORA O ZAJEDNIČKOM ULAGANjU, ODNOSNO ZAJEDNIČKOM OSNIVANjU PRIVREDNOG DRUŠTVA;

3) dokaz da je, u skladu sa ovim zakonom, utvrđen opšti JAVNI interes za eksproprijaciju.

Član 28.

Pored isprava iz člana 27. ovog zakona, uz predlog za eksproprijaciju korisnik eksproprijacije dužan je da podnese garanciju jedne od poslovnih banaka na iznos dinarskih sredstava potrebnih za obezbeđenje naknade za eksproprisanu nepokretnost.

Garancija iz stava 1. ovog člana važi sve do isplate naknade.

Garancija iz stava 1. ovog člana sadrži i klauzulu da se iznos sredstava iz garancije uvećava za indeks rasta cena na malo, sve do momenta isplate naknade.

KADA JE KORISNIK EKSPROPRIJACIJE REPUBLIKA SRBIJA, AUTONOMNA POKRAJINA, GRAD, GRAD BEOGRAD, OPŠTINA I DRUGI KORISNIK EKSPROPRIJACIJE KOJI PREMA VAŽEĆIM PROPISIMA NE MOŽE DA OTVORI RAČUN KOD POSLOVNE BANKE, UZ PREDLOG ZA EKSPROPRIJACIJU, PORED ISPRAVA IZ ČLANA 27. OVOG ZAKONA, UMESTO GARANCIJE POSLOVNE BANKE DUŽAN JE DA PODNESE I POTVRDU O OBEZBEĐENIM SREDSTVIMA U BUDžETU KORISNIKA EKSPROPRIJACIJE, ODNOSNO OVLAŠĆENjE ILI DRUGI INSTRUMENT OBEZBEĐENjA PLAĆANjA NAKNADE, U SKLADU SA PROPISIMA KOJIMA SE UREĐUJE PLATNI PROMET.

Član 29.

Postupak po predlogu za eksproprijaciju sprovodi i rešenje donosi služba opštinske uprave nadležne za imovinsko pravne poslove opštine na čijoj se teritoriji nalazi nepokretnost predložena za eksproprijaciju (u daljem tekstu: opštinska uprava).

Poslove iz stava 1. ovog člana, osim poslova odlučivanja po žalbama u drugom stepenu, kao i druge poslove državne uprave utvrđene ovim zakonom, vrše opštine, gradovi i grad Beograd, kao poverene poslove.

Ako su uz predlog za eksproprijaciju, ili naknadno, podnete isprave iz člana 28. ovog zakona i ako su tim ispravama dokazane potrebne činjenice, organ iz stava 1. ovog člana usvojiće rešenjem predlog za eksproprijaciju, a u protivnom, odbiće taj predlog.

REŠENjE O EKSPROPRIJACIJI, KAO I REŠENjE O ADMINISTRATIVNOM PRENOSU DONETO BEZ REŠENjA KOJIM JE UTVRĐEN JAVNI, ODNOSNO OPŠTI INTERES ZA EKSPROPRIJACIJU, ODNOSNO ADMINISTRATIVNI PRENOS NEPOKRETNOSTI, JE NIŠTAVO.

Pre donošenja rešenja o eksproprijaciji organ iz stava 1. ovog člana saslušaće sopstvenika nepokretnosti o činjenicama od značaja za eksproprijaciju nepokretnosti.

Po žalbi protiv prvostepenog rešenja donetog po predlogu za eksproprijaciju rešava ministarstvo nadležno za poslove finansija.

Član 31.

Rešenje kojim se usvaja predlog za eksproprijaciju naročito sadrži:

1) naznačenje korisnika eksproprijacije;

2) naznačenje nepokretnosti koja se ekspropriše, uz navođenje podataka iz katastra nepokretnosti ili drugih javnih knjiga u kojima se upisuju prava na nepokretnostima;

3) naznačenje sopstvenika nepokretnosti i njegovog prebivališta ili sedišta;

4) naznačenje svrhe eksproprijacije, odnosno objekta radi čije se izgradnje nepokretnost ekspropriše, KAO I BROJ I DATUM REŠENjA KOJIM JE UTVRĐEN JAVNI, ODNOSNO OPŠTI INTERES ZA EKSPROPRIJACIJU I NAZIV ORGANA KOJI JE TO REŠENjE DONEO;

5) obavezu korisnika eksproprijacije iz čl. 15. 16. i 19. ovog zakona;

6) obavezu sopstvenika, odnosno držaoca, da nepokretnost preda u državinu korisnika eksproprijacije, kao i rok predaje;

7) obavezu korisnika eksproprijacije da u roku od 15 dana od dana pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji opštinskoj upravi podnese pismenu ponudu o obliku i visini naknade za eksproprisanu nepokretnost.

Član 35.

Na zahtev korisnika eksproprijacije, ministarstvo nadležno za poslove finansija može odlučiti da se korisniku eksproprijacije nepokretnost preda pre pravosnažnosti odluke o naknadi za eksproprisanu nepokretnost, odnosno pre dana zaključenja sporazuma o naknadi za eksproprisanu nepokretnost, ali ne pre donošenja drugostepenog rešenja povodom žalbe protiv rešenja o eksproprijaciji, ako oceni da je to neophodno zbog hitnosti izgradnje određenog objekta ili izvođenja radova.

Neće se dozvoliti predaja u posed korisniku eksproprijacije pre pravosnažnosti odluke o naknadi za eksproprisanu nepokretnost, odnosno pre dana zaključenja sporazuma o naknadi, ukoliko korisnik eksproprijacije nije prethodno utvrdio potrebne elemente za određivanje visine naknade za eksproprisani objekat, u smislu člana 31. tačka 7) ovog zakona.

Ako je korisniku eksproprijacije nepokretnost predata pre pravosnažnosti odluke o naknadi, odnosno pre zaključenja sporazuma o naknadi, a predlog za eksproprijaciju bude u daljem postupku pravosnažno odbijen, korisnik eksproprijacije je dužan da sopstveniku vrati nepokretnost i naknadi štetu.

Ako se nepokretnost ekspropriše radi izgradnje objekta za proizvodnju, prenos ili distribuciju električne energije ILI ZA IZGRADNjU LINIJSKIH INFRASTRUKTURNIH OBJEKATA, na zahtev korisnika eksproprijacije izvršiće se predaja te nepokretnosti radi privođenja nameni na osnovu konačnog rešenja o eksproprijaciji, pod uslovom da korisnik eksproprijacije dokaže da je izvršio obavezu iz stava 2. ovog člana.

Član 36.

Korisnik eksproprijacije može do pravosnažnosti rešenja o eksproprijaciji da odustane od predloga za eksproprijaciju.

Pravosnažno rešenje o eksproprijaciji poništiće se ili izmeniti uvek kada to korisnik eksproprijacije i raniji sopstvenik zajednički zahtevaju.

Na zahtev ranijeg sopstvenika eksproprisane nepokretnosti, ODNOSNO NjEGOVOG NASLEDNIKA pravosnažno rešenje o eksproprijaciji poništiće se ili izmeniti, ako korisnik eksproprijacije u roku od tri godine od pravosnažnosti odluke o naknadi, odnosno od dana zaključenja sporazuma o naknadi, nije izvršio, prema prirodi objekta, znatnije radove na objektu radi čije je izgradnje izvršena eksproprijacija.

PO ISTEKU ROKA OD PET GODINA OD PRAVOSNAŽNOSTI ODLUKE O NAKNADI, ODNOSNO OD DANA ZAKLjUČENjA SPORAZUMA O NAKNADI, RANIJI SOPSTVENIK EKSPROPRISANE NEPOKRETNOSTI, ODNOSNO NjEGOV NASLEDNIK NE MOŽE PODNETI ZAHTEV ZA PONIŠTAJ ILI IZMENU PRAVOSNAŽNOG REŠENjA O EKSPROPRIJACIJI.

U slučaju eksproprijacije za potrebe eksploatacije rudnog blaga na površinskim kopovima MINERALNIH SIROVINA, pravosnažno rešenje o eksproprijaciji poništiće se ili izmeniti u smislu stava 3. ovog člana, ako korisnik eksproprijacije u roku od šest godina od pravosnažnosti odluke o naknadi, odnosno od dana zaključenja sporazuma o naknadi, nije izvršio znatnije pripremne i druge radove neophodne za eksploataciju rudnog blaga ZA EKSPLOATACIJU MINERALNIH SIROVINA.

U SLUČAJU KAD JE EKSPROPRIJACIJA IZVRŠENA ZA POTREBE EKSPLOATACIJE MINERALNIH SIROVINA NA POVRŠINSKIM KOPOVIMA, RANIJI SOPSTVENIK EKSPROPRISANE NEPOKRETNOSTI, ODNOSNO NjEGOV NASLEDNIK, NE MOŽE PODNETI ZAHTEV ZA PONIŠTAJ ILI IZMENU PRAVOSNAŽNOG REŠENjA O EKSPROPRIJACIJI PO ISTEKU ROKA OD OSAM GODINA OD PRAVOSNAŽNOSTI ODLUKE O NAKNADI, ODNOSNO OD DANA ZAKLjUČENjA SPORAZUMA O NAKNADI.

O odustanku od predloga za eksproprijaciju i po zahtevu za poništaj ili izmenu pravosnažnog rešenja o eksproprijaciji, rešava organ koji je po predlogu za eksproprijaciju rešavao u prvom stepenu.

Ako je na nepokretnosti eksproprisanoj rešenjem čiji se poništaj ili izmena traži bilo više suvlasnika, za odlučivanje po zahtevu potrebno je da su ga podneli većina od njih, s tim što će nadležni organ i od ostalih tražiti da se o zahtevu izjasne.

Imovinsko-pravne odnose između korisnika eksproprijacije i sopstvenika nepokretnosti u slučaju spora rešava redovan sud NADLEŽNI SUD.

ODREDBE ST. 4. I 6. OVOG ČLANA NE ODNOSE SE NA PONIŠTAJ ILI IZMENU PRAVOSNAŽNOG REŠENjA O EKSPROPRIJACIJI U SLUČAJU IZ STAVA 2. OVOG ČLANA.

Član 40.

Područja na kojima će se odredbe čl. 38. i 39. ovog zakona primenjivati, kao i vreme za koje će se primenjivati, utvrđuje Vlada Republike Srbije.

Ukoliko odredbama čl. 38. i 39. ovog zakona nije drukčije određeno, na područjima zahvaćenim elementarnim nepogodama većeg obima primenjivaće se ostale odredbe ovog zakona.

Član 42.

Naknada za eksproprisano poljoprivredno zemljište i građevinsko zemljište određuje se u novcu prema tržišnoj ceni takvog zemljišta, AKO ZAKONOM NIJE DRUKČIJE PROPISANO.

PROCENU TRŽIŠNE CENE IZ STAVA 1. OVOG ČLANA VRŠI ORGAN NADLEŽAN ZA UTVRĐIVANjE POREZA NA PRENOS APSOLUTNIH PRAVA NA NEPOKRETNOSTIMA.

Član 43a

ZA ODUZETO GRAĐEVINSKO ZEMLjIŠTE U DRŽAVNOJ, ODNOSNO JAVNOJ SVOJINI, KORISNIKU TOG ZEMLjIŠTA PRIPADA PRAVO NA NAKNADU, I TO:

1) RANIJEM SOPSTVENIKU I DRUGOM LICU KOJE PRAVO KORIŠĆENjA IZVODI IZ PRAVA RANIJEG SOPSTVENIKA, U SMISLU ČLANA 84. ZAKONA O PLANIRANjU I IZGRADNjI („SLUŽBENI GLASNIK RS” BROJ 47/03 I 34/06) – U VISINI TRŽIŠNE VREDNOSTI ZEMLjIŠTA;

2) LICU KOJE JE POSTALO KORISNIK GRAĐEVINSKOG ZEMLjIŠTA U DRŽAVNOJ SVOJINI DO 13. MAJA 2003. GODINE, U SMISLU ČLANA 87. ZAKONA O PLANIRANjU I IZGRADNjI („SLUŽBENI GLASNIK RS” BROJ 47/03 I 34/06) – U VISINI SREDSTAVA ULOŽENIH ZA PRIBAVLjANjE TOG ZEMLjIŠTA.

SREDSTVIMA ZA PRIBAVLjANjE ZEMLjIŠTA, U SMISLU STAVA 1. TAČKA 2) OVOG ČLANA, NE SMATRAJU SE SREDSTVA PLAĆENA NA IME NAKNADE ZA UREĐIVANjE I KORIŠĆENjE GRAĐEVINSKOG ZEMLjIŠTA I TROŠKOVI LEGALIZACIJE OBJEKTA.

IZNOS SREDSTAVA ZA PRIBAVLjANjE GRAĐEVINSKOG ZEMLjIŠTA IZ STAVA 1. TAČKA 2. OVOG ČLANA, VALORIZUJE SE RASTOM CENA NA MALO OD DANA ISPLATE SREDSTAVA ZA PRIBAVLjANjE ZEMLjIŠTA DO DANA ZAKLjUČENjA SPORAZUMA O NAKNADI, ODNOSNO DONOŠENjA ODLUKE O NAKNADI ZA ODUZETO ZEMLjIŠTE, S TIM ŠTO TAJ IZNOS NE MOŽE PREĆI IZNOS TRŽIŠNE VREDNOSTI ZEMLjIŠTA.

NAKNADA IZ OVOG ČLANA PRIPADA KORISNIKU ZEMLjIŠTA SAMO U SLUČAJU KAD MU RANIJE NIJE ISPLAĆENA.

Član 44.

Naknada za jedan metar kvadratni oduzetog gradskog građevinskog zemljišta određuje se u procentu od prosečne tržišne cene koja se formira u vreme određivanja naknade za jedan metar kvadratni izgrađenog stambenog prostora u tom mestu, s tim da taj procenat ne može biti manji od 1% niti veći od 2%.

Skupština opštine može, u okviru procenata iz stava 1. ovog člana, utvrditi jedinstveni procenat za pojedina naselja, odnosno delove naselja u zavisnosti od komunalne opremljenosti zemljišta i posebnih pogodnosti koje zemljište pruža.

Za period od momenta utvrđivanja tržišne cene u smislu stava 1. ovog člana do donošenja prvostepene odluke o naknadi u iznos naknade uračunaće se za taj period procenat porasta cena na malo, prema zvaničnim statističkim podacima.

Skupština opštine odlukom utvrđuje procenat po odredbama st. 1. i 2. ovog člana najkasnije do 31. januara godine za koju se odluka donosi.

Član 70.

Prava na nepokretnosti u državnoj ili društvenoj svojini mogu se rešenjem opštinske uprave oduzeti ili ograničiti i preneti na drugog nosioca prava na nepokretnosti u društvenoj ili državnoj svojini, ako to zahteva opšti JAVNI interes (administrativni prenos).

Opšti JAVNI interes iz stava 1. ovog člana utvrđuje se na način koji je zakonom određen za eksproprijaciju nepokretnosti.

Član 71a

AKO OVIM ZAKONOM NIJE DRUKČIJE ODREĐENO, ODREDBE KOJE SE ODNOSE NA EKSPROPRIJACIJU NEPOKRETNOSTI SHODNO SE PRIMENjUJU I NA ADMINISTRATIVNI PRENOS NEPOKRETNOSTI.

Član 72a

AKO JE JAVNI INTERES UTVRĐEN U SKLADU SA OVIM ZAKONOM U KORIST JAVNOG PREDUZEĆA, A ZA POTREBE NjEGOVOG ZAVISNOG PRIVREDNOG DRUŠTVA, REŠENjE O UTVRĐIVANjU JAVNOG INTERESA MOŽE SE NA ZAJEDNIČKI ZAHTEV JAVNOG PREDUZEĆA I NjEGOVOG ZAVISNOG PRIVREDNOG DRUŠTVA IZMENITI TAKO DA KORISNIK EKSPROPRIJACIJE BUDE ZAVISNO PRIVREDNO DRUŠTVO, AKO TO DRUŠTVO PO ODREDBAMA OVOG ZAKONA MOŽE BITI KORISNIK EKSPROPRIJACIJE.

U SLUČAJU IZ STAVA 1. OVOG ČLANA ZAVISNO PRIVREDNO DRUŠTVO IMA PRAVA I OBAVEZE JAVNOG PREDUZEĆA U POGLEDU EKSPROPRIJACIJE NEPOKRETNOSTI I IZMIRENjA NAKNADE ZA EKSPROPRISANU NEPOKRETNOST.

Član 21.

POSTUPAK ZA PONIŠTAJ PRAVOSNAŽNOG REŠENjA O EKSPROPRIJACIJI KOJI JE ZAPOČET, A NIJE PRAVOSNAŽNO OKONČAN DO DANA STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA, OKONČAĆE SE PO PROPISIMA KOJI SU VAŽILI DO DANA STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA.

POSTUPAK ZA UTVRĐIVANjE OPŠTEG INTERESA ZA EKSPROPRIJACIJU KOJI NIJE OKONČAN DO DANA STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA OKONČAĆE SE PO PROPISIMA KOJI SU VAŽILI DO DANA STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA.

REŠENjA O UTVRĐIVANjU OPŠTEG INTERESA DONETA U SKALDU SA ZAKONOM DO DANA STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA, OSTAJU NA SNAZI I NA OSNOVU NjIH SE MOŽE PODNETI PREDLOG ZA EKSPROPRIJACIJU.

AKO JE DO DANA STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA, U SKLADU SA ZAKONOM, UTVRĐEN OPŠTI INTERES ZA EKSPROPRIJACIJU U KORIST JAVNOG PREDUZEĆA, A ZA POTREBE NjEGOVOG ZAVISNOG PRIVREDNOG DRUŠTVA, REŠENjE O UTVRĐIVANjU OPŠTEG INTERESA MOŽE SE, NA ZAJEDNIČKI ZAHTEV JAVNOG PREDUZEĆA I NjEGOVOG ZAVISNOG PRIVREDNOG DRUŠTVA, IZMENITI TAKO DA KORISNIK EKSPROPRIJACIJE BUDE ZAVISNO PRIVREDNO DRUŠTVO, AKO TO DRUŠTVO PO ODREDBAMA OVOG ZAKONA MOŽE BITI KORISNIK EKSPROPRIJACIJE.

U SLAUČAJU IZ STAVA 4. OVOG ČLANA ZAVISNO PRIVREDNO DRUŠTVO IMA PRAVA I OBAVEZE JAVNOG PREDUZEĆA U POGLEDU EKSPROPRIJACIJE NEPOKRETNOSTI I IZMIRENjA NAKNADE ZA EKSPROPRISANU NEPOKRETNOST.

POSTUPAK ZA EKSPROPRIJACIJU NEPOKRETNOSTI KOJI NIJE PRAVOSNAŽNO OKONČAN DO DANA STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA, A POKRENUT JE PO PREDLOGU JAVNOG PREDUZEĆA ZA POTREBE NjEGOVOG ZAVISNOG PRIVREDNOG DRUŠTVA, OKONČAĆE SE PO PROPISIMA KOJI SU VAŽILI DO DANA STUPANjA NA SNAGU OVOG ZAKONA, U KORIST TOG PRIVREDNOG DRUŠTVA, AKO ONO MOŽE BITI KORISNIK EKSPROPRIJACIJE PO ODREDBAMA OVOG ZAKONA I AKO JE U SMISLU STAVA 4. OVOG ČLANA IZVRŠENA IZMENA REŠENjA O UTVRĐENOM OPŠTEM INTERESU U KORIST TOG PRIVREDNOG DRUŠTVA.

Član 22.

OVAJ ZAKON STUPA NA SNAGU OSMOG DANA OD DANA OBJAVLjIVANjA U „SLUŽBENOM GLASNIKU REPUBLIKE SRBIJE”.