PREDLOG ZAKONA
O PRAVOSUDNOJ AKADEMIJI
I. OSNOVNE ODREDBE
Predmet zakona
Član 1.
Ovim zakonom se osniva Pravosudna akademija (u daljem tekstu: Akademija) i uređuju se njen status, delatnost, organi upravljanja i finansiranje, kao i početna i stalna obuka sudija, javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca (u daljem tekstu: tužioci), obuka sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika i obuka sudskog i tužilačkog osoblja.
Cilj osnivanja Akademije
Član 2.
Cilj osnivanja Akademije jeste da obezbedi profesionalno, nezavisno, nepristrasno i efikasno obavljanje sudijske i tužilačke funkcije i stručno i efikasno obavljanje poslova sudskog i tužilačkog osoblja.
Status Akademije
Član 3.
Osnivač Akademije je Republika Srbija.
Akademija se osniva kao ustanova koja obavlja delatnosti radi obezbeđivanja ostvarivanja prava utvrđenih zakonom.
Akademija ima svojstvo pravnog lica.
Sedište Akademije je u Beogradu.
Na unutrašnje uređenje i poslove koje obavlja Akademija, shodno se primenjuju odredbe zakona koji uređuje javne službe, ako ovim zakonom nije drukčije određeno.
Nadzor nad zakonitošću rada Akademije vrši ministarstvo nadležno za pravosuđe.
Pečat Akademije
Član 4.
Akademija ima svoj pečat.
Sadržina i način korišćenja pečata Akademije utvrđuje se Statutom Akademije, u skladu sa zakonom koji uređuje pečat državnih i drugih organa.
II. DELATNOST I ORGANIZACIJA AKADEMIJE
Delatnost Akademije
Član 5.
Akademija:
– organizuje i sprovodi prijemni ispit za početnu obuku;
– organizuje i sprovodi početnu obuku;
– organizuje i sprovodi stalnu obuku sudija i tužilaca;
– organizuje i sprovodi obuku predavača i mentora;
– organizuje i sprovodi stručno usavršavanje sudskog i tužilačkog osoblja;
– uspostavlja i održava saradnju sa domaćim, stranim i međunarodnim institucijama, organizacijama i udruženjima, u vezi sa poslovima koje obavlja;
– izdaje publikacije i obavlja drugu izdavačku delatnost;
– obavlja istraživačko analitičke poslove i bavi se naučnim radom;
– sistematski prikuplja podatke i vodi dokumentaciono informacioni centar;
– prikuplja i obrađuje sudsku praksu;
– obavlja i druge poslove utvrđene zakonom i Statutom Akademije (u daljem tekstu: Statut).
Organi Akademije
Član 6.
Organi Akademije su Upravni odbor, direktor i Programski savet.
Upravni odbor
Član 7.
Upravni odbor je organ koji upravlja Akademijom i njegov sastav čini devet članova.
Članovi Upravnog odbora su: tri člana koje imenuje Visoki savet sudstva, od kojih jednog imenuje na predlog udruženja sudija; tri člana koje imenuje Državno veće tužilaca, od kojih jednog imenuje na predlog udruženja tužilaca; i tri člana koje imenuje Vlada, od kojih je jedan državni sekretar u ministarstvu nadležnom za pravosuđe zadužen za stručno usavršavanje zaposlenih u pravosuđu, a jedan iz reda zaposlenih u Akademiji.
Članovi Visokog saveta sudstva i Državnog veća tužilaca ne mogu biti članovi Upravnog odbora.
Mandat članova Upravnog odbora traje četiri godine, s mogućnošću ponovnog izbora na još jedan mandat.
Članovi i predsednik Upravnog odbora imaju pravo na naknadu za rad u visini od 30% od osnovne plate sudije višeg suda.
Predsednik Upravnog odbora
Član 8.
Članovi Upravnog odbora biraju predsednika Upravnog odbora među članovima Upravnog odbora.
Mandat predsednika Upravnog odbora traje četiri godine, sa mogućnošću ponovnog izbora na još jedan mandat.
Predsednik Upravnog odbora saziva sednice Upravnog odbora i njima predsedava, predstavlja Akademiju i podnosi godišnji izveštaj o radu Akademije, Visokom savetu sudstva, Državnom veću tužilaca i Vladi.
Nadležnosti Upravnog odbora
Član 9.
Upravni odbor Akademije:
– donosi Statut i druge akte Akademije u skladu sa zakonom i prati njihovu primenu;
– bira i razrešava predsednika Upravnog odbora;
– bira i razrešava direktora Akademije;
– bira i razrešava članove Programskog saveta;
– usvaja program prijemnog ispita za početnu obuku;
– usvaja pravilnik o polaganju prijemnog ispita za početnu obuku;
– usvaja pravilnik o polaganju završnog ispita početne obuke;
– usvaja programe početne obuke i dostavlja ih Visokom savetu i Državnom veću tužilaca radi utvrđivanja;
– usvaja programe stalne obuke, uz saglasnost Visokog saveta sudstva i Državnog veća tužilaca;
– usvaja program obuke sudskog i tužilačkog osoblja, uz saglasnost Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca;
– usvaja posebni program obuke sudijskih pomoćnika i pripravnika, uz saglasnost Visokog saveta sudstva;
– usvaja poseban program obuke tužilačkih pomoćnika i pripravnika i dostavlja ga Državnom veću tužilaca radi utvrđivanja;
– donosi program prijemnog ispita za sudijske i tužilačke pripravnike;
– usvaja program obuke mentora i predavača;
– odlučuje o visini naknade za rad mentora i predavača;
– usvaja godišnji izveštaj o radu Akademije i godišnji obračun;
– daje saglasnost na odluku o imenovanju članova stalnih komisija;
– donosi poslovnik o svom radu;
– daje saglasnost na akt o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih
mesta u Akademiji;
– odlučuje o korišćenju sredstva Akademije, u skladu sa zakonom;
– obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom i Statutom.
Prestanak funkcije članova i predsednika Upravnog odbora
Član 10.
Članu Upravnog odbora prestaje funkcija:
– istekom mandata na koji je izabran;
– na lični zahtev;
– članu Upravnog odbora koji je državni sekretar ministarstva nadležnog za pravosuđe, prestankom te funkcije;
– u slučaju sprečenosti obavljanja funkcije člana Upravnog odbora u periodu dužem od šest meseci;
– razrešenjem.
Odluku o prestanku funkcije člana Upravnog odbora donosi organ koji ga je imenovao.
Organ nadležan za imenovanje, imenuje novog člana u roku od 30 dana od dana donošenja odluke o prestanku funkcije člana Upravnog odbora.
Pored razloga iz stava 1. ovog člana, predsedniku Upravnog odbora može prestati ta funcija i razrešenjem na osnovu odluke Upravnog odbora.
Način rada Upravnog odbora
Član 11.
Sednice Upravnog odbora saziva i njima predsedava predsednik Upravnog odbora. Upravni odbor održava najmanje dve sednice godišnje.
Predsednik Upravnog odbora saziva sednicu na predlog najmanje jedne trećine članova.
Sednica Upravnog odbora može biti sazvana i na osnovu obrazloženog pismenog zahteva direktora Akademije ili člana Upravnog odbora.
Upravni odbor održava sednice ako je prisutno više od polovine ukupnog broja članova.
Način odlučivanja Upravnog odbora
Član 12.
Upravni odbor donosi odluke većinom glasova prisutnog broja članova.
Odluke o izboru i razrešenju predsednika Upravnog odbora i direktora Akademije, Statut i poslovnik donose se dvotrećinskom većinom glasova svih članova Upravnog odbora.
Način rada i odlučivanja Upravnog odbora bliže se uređuje poslovnikom.
Direktor Akademije
Član 13.
Direktor je izvršni organ Akademije.
Direktor Akademije bira se na period od pet godina sa mogućnošću ponovnog izbora.
Za direktora Akademije može se izabrati lice koje pored opštih uslova za rad u državnim organima ispunjava sledeće uslove:
– da ima visoku stručnu spremu;
– da ima najmanje sedam godina radnog iskustva u struci;
– da ima organizacione i rukovodeće sposobnosti;
– da ima aktivno znanje jednog svetskog jezika.
Nadležnosti Direktora
Član 14.
Direktor:
– zastupa Akademiju;
– izvršava odluke Upravnog odbora i Programskog saveta;
– koordinira i organizuje rad Akademije;
– učestvuje u radu Upravnog odbora i Programskog saveta;
– podnosi godišnji izveštaj o radu Upravnom odboru;
– donosi akt o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta u Akademiji, uz saglasnost Upravnog odbora;
– rukovodi stručnom i tehničkom službom Akademije;
– obavlja i druge poslove u skladu sa zakonom, Statutom i drugim aktima.
Prestanak funkcije direktora
Član 15.
Direktoru Akademije prestaje funkcija:
– istekom mandata na koji je izabran;
– na lični zahtev;
– gubitkom radne sposobnosti i ispunjavanjem uslova za penziju;
– razrešenjem zbog nestručnog i nesavesnog rada.
Programski savet
Član 16.
Programski savet je stručni organ Akademije.
Programski savet čini 11 članova koje imenuje Upravni odbor, iz reda sudija i tužilaca, drugih stručnjaka i sudskog i tužilačkog osoblja.
Najmanje pet članova Programskog saveta su sudije, najmanje tri su tužioci, od kojih po jednog člana predlaže udruženje sudija, odnosno udruženje tužilaca, a jedan član je iz reda sudskog i tužilačkog osoblja.
Članovi Visokog saveta sudstva, Državnog veća tužilaca i članovi Upravnog odbora ne mogu biti članovi Programskog saveta.
Članovi Programskog saveta iz stava 3. ovog člana, mogu se osloboditi do 50% obima posla zbog rada u Akademiji.
Odluku o oslobođenju iz stava 5. ovog člana donosi Visoki saveta sudstva za sudije, Državno veće tužilaca za tužioce, a starešina pravosudnog organa u kome je član zaposlen za člana iz reda sudskog i tužilačkog ososblja.
Članovi Programskog saveta koji nisu iz reda sudija, tužilaca i sudskog i tužilačkog osoblja imaju pravo na posebnu naknadu za rad koju utvrđuje Upravni odbor.
Nadležnost Programskog saveta
Član 17.
Programski savet Akademije:
– utvrđuje predlog programa polaganja prijemnog ispita za početnu obuku;
– utvrđuje predlog programa završnog ispita početne obuke;
– utvrđuje predlog programa početne obuke sudija i tužioca; – imenuje članove stalnih komisija, uz saglasnost Upravnog odbora;
– obrazuje povremene komisije i radne grupe, u skladu sa Statutom;
– utvrđuje predlog programa stalne obuke sudija i tužioca;
– utvrđuje predlog posebnog programa obuke sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika;
– utvrđuje predlog prijemnog ispita za sudijske i tužilačke pripravnike;
– utvrđuje predlog programa obuke sudskog i tužilačkog osoblja;
– utvrđuje predlog programa obuke mentora i predavača i drugih specijalizovanih programa obuke;
– imenuje stalne predavače iz reda sudija i tužilaca uz saglasnost Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca;
– daje saglasnost na odluku o izboru stalnih predavača koji nisu sudije i tužioci;
– utvrđuje uslove za imenovanje i imenuje mentore i povremene predavače;
– utvrđuje predlog pravilnika za polaganje prijemnog ispita za početnu obuku;
– utvrđuje predlog pravilnika za polaganje završnog ispita početne obuke;
– donosi poslovnik o svom radu;
– odlučuje o prigovoru na rang listu kandidata sa prijemnog ispita za početnu obuku;
– vrši i druge poslove u skladu sa ovim zakonom i Statutom.
Stalne komisije Programskog saveta
Član 18.
Programski savet ima stalne komisije:
– za prijemni ispit korisnika početne obuke;
– za početnu obuku i završni ispit;
– za stalnu obuku;
– za obuku sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika;
– za obuku sudskog i tužilačkog osoblja;
– za obuku mentora i predavača.
Članove stalne komisije imenuje Programski savet uz saglasnost Upravnog odbora.
Broj i sastav članova stalnih komisija uređuje se Statutom.
Članovi stalnih komisija imaju prava iz člana 16. st. 5. i 7. ovog zakona.
Mentori i predavači
Član 19.
Mentori i predavači su posebno obučena lica iz reda sudija, tužilaca i drugih profesija koja neposredno sprovode programe obuke.
Mentori mogu biti samo sudije i zamenici javnih tužilaca.
Predavači mogu biti stalni i povremeni.
Stalni predavači iz reda sudija i zamenika javnih tužilaca upućuju se na rad u Akademiju na period od tri godine.
Stalni predavači koji nisu sudije i zamenci javnih tužilaca zasnivaju radni odnos u Akademiji.
Povremeni predavači se angažuju prema potrebi radi sprovođenja programa obuke.
Prava i obaveze mentora i povremenih predavača uređuju se ugovorom između njih i Akademije.
Plate i naknade mentora i predavača
Član 20.
Mentori na programu početne obuke oslobađaju se 10% radnih obaveza i imaju pravo na naknadu za mentorski rad u visini od 10% od osnovne plate.
Mentori na programu obuke sudijskih, odnosno tužilačkih pomoćnika i pripravnika imaju pravo na naknadu za mentorski rad u visini do 15 % svoje osnovne plate u zavisnosti od broja lica kojima je mentor.
Stalni predavači imaju pravo na platu u skladu sa zakonom koji uređuje plate državnih službenika, a stalni predavači iz reda sudija i zamenika javnih tužilaca imaju platu jednaku plati koju bi imali da obavljaju sudijsku, odnosno tužilačku funkciju, ukoliko je to za njih povoljnije.
Povremeni predavači imaju pravo na naknadu za rad i na naknadu troškova u vezi sa pripremom i sprovođenjem obuke u skladu sa aktom Upravnog odbora.
Stručna i tehnička služba
Član 21.
Za obavljanje stručnih i administrativnotehničkih poslova u Akademiji obrazuje se stručna i tehnička služba.
Opis poslova i radnih zadataka zaposlenih u stručnoj i tehničkoj službi uređuju se aktom o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta.
Na prava i obaveze zaposlenih u Akademiji primenjuju se odredbe zakona i drugih propisa kojima se uređuju radni odnosi.
Sredstva i uslovi za rad
Član 22.
Sredstva za rad Akademije obezbeđuju se iz budžeta Republike Srbije, donacija i poklona, prihoda od izdavanja publikacija i realizacije projekata i drugih izvora u skladu sa zakonom.
Uslove za rad Akademije obezbeđuje Vlada.
III. OBUKA SUDIJA I TUŽILACA
Pojam i cilj
Član 23.
Obuka sudija i tužilaca je organizovano sticanje i usavršavanje praktičnih i teorijskih znanja i veština potrebnih za nezavisno, odnosno samostalno, stručno i efikasno vršenje njihove funkcije.
Vrste obuke
Član 24.
Obuka može biti početna i stalna.
1. Početna obuka
Pojam i cilj
Član 25.
Početna obuka je organizovano sticanje praktičnih i teorijskih znanja i veština, razumevanje uloge i osnovnih principa postupanja sudije i zamenika javnog tužioca u cilju samostalnog, stručnog i efikasnog vršenja funkcije sudije u prekršajnom i osnovnom sudu i zamenika javnog tužioca u osnovnom javnom tužilaštvu.
Korisnici početne obuke
Član 26.
Korisnici početne obuke su lica koja su po položenom prijemnom ispitu primljena u Akademiju na početnu obuku.
Broj korisnika početne obuke određuju Visoki savet sudstva, odnosno Državno veće tužilaca jednom godišnje, do 1. marta i o tome obaveštavaju Akademiju.
Broj korisnika početne obuke iz stava 2. ovog člana Visoki savet sudstva i Državno veće tužilaca utvrđuju na osnovu procene broja slobodnih sudijskih mesta u prekršajnim i osnovnim sudovima, odnosno mesta zamenika u osnovnom javnom tužilaštvu, u godini koja sledi nakon godine u kojoj korisnici završavaju početnu obuku, uvećanom za 30%.
Javni konkurs za prijem na početnu obuku
Član 27.
Akademija raspisuje javni konkurs za izbor kandidata za prijem na početnu obuku.
Javni konkurs iz stava 1. ovog člana raspisuje se jednom godišnje, najkasnije do 1. juna i objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije“ i drugom sredstvu javnog informisanja koje pokriva celu teritoriju Republike Srbije.
Rok za prijavljivanje kandidata je 15 dana od dana objavljivanja javnog konkursa u „Službenom glasniku Republike Srbije“.
Uslovi za prijem na početnu obuku
Član 28.
Uslovi za prijem na početnu obuku su:
– položen pravosudni ispit;
– ispunjavanje opštih uslova za rad u državnim organima;
– položen prijemni ispit za početnu obuku.
a) Prijemni ispit za početnu obuku
Cilj prijemnog ispita
Član 29.
Cilj prijemnog ispita je utvrđivanje stepena stručnog znanja potrebnog za pohađanje programa početne obuke i sposobnosti za vršenje sudijske i tužilačke funkcije.
Predmet i program prijemnog ispita
Član 30.
Predmet prijemnog ispita odnosi se na utvrđivanje stepena stručnog znanja potrebnog za pohađanje programa početne obuke, što obuhvata važeće materijalno i procesno pravo u oblasti građanskog, krivičnog i prekršajnog prava, kao i poznavanje opšte kulture.
Program polaganja prijemnog ispita uređuje se aktom Programskog saveta koji se objavljuje najkasnije šest meseci pre dana polaganja ispita.
Vreme i način polaganja prijemnog ispita
Član 31.
Prijemni ispit za početnu obuku organizuje se jednom godišnje najkasnije do 1. septembra.
Prijemni ispit se sastoji od pismenog i usmenog dela i testa ličnosti.
Način polaganja prijemnog ispita bliže se uređuje pravilnikom o polaganju prijemnog ispita.
Komisija za prijemni ispit
Član 32.
Prijemni ispit se polaže pred komisijom za prijemni ispit (u daljem tekstu: Ispitna komisija).
Ispitna komisija ima pet članova koje imenuje Programski savet na period od četiri godine, od kojih su tri člana sudije, a dva tužioci.
Članovi Ispitne komisije ne mogu biti članovi Programskog saveta.
Za sprovođenje testa ličnosti, Ispitna komisija angažuje stručna lica.
Ocenjivanje
Član 33.
Usmeni i pismeni deo ocenjuju se ocenama od 1 do 10.
Ocene na testu ličnosti su „zadovoljava“ i „ne zadovoljava“.
Smatra se da kandidat koji dobije ocenu 2 ili nižu na usmenom ili pismenom delu prijemnog ispita, odnosno ocenu „ne zadovoljava“ na testu ličnosti, nije položio prijemni ispit.
Kandidat koji nije zadovoljan ocenom na usmenom delu ispita ima pravo da u roku od 24 časa od prijema obaveštenja o oceni podnese zahtev Programskom savetu za polaganje usmenog dela prijemog ispita pred posebnom komisijom.
Programski savet obrazuje posebnu komisiju iz stava 4. ovog člana, u roku od tri dana od dana podnošenja zahteva. Posebna komisija se sastoji od tri člana. Članovi Ispitne komisije ne mogu biti članovi posebne komisije. Ocena posebne komisije je konačna.
Završna ocena na prijemnom ispitu predstavlja zbir ocena sa usmenog i pismenog dela prijemnog ispita.
Rang lista
Član 34.
Ispitna komisija utvrđuje rang listu kandidata na osnovu završne ocene.
Ukoliko kandidati imaju istu završnu ocenu, prednost ima kandidat sa boljom ocenom na pravosudnom ispitu, a ukoliko su i te ocene iste, prednost ima kandidat sa boljom prosečnom ocenom na studijama.
Prigovor na utvrđenu rang listu kandidat može podneti Programskom savetu, u roku od tri dana od dana objavljivanja rang liste. Programski savet može odbiti prigovor ili ga usvojiti i utvrditi konačnu rang listu kandidata.
Za korisnike se primaju kandidati prema redosledu sa rang liste do popune predviđenog broja korisnika za tu godinu.
b) Sprovođenje početne obuke
Program i obavljanje početne obuke
Član 35.
Program početne obuke obuhvata primenu materijalnih i procesnih zakona, sudsku i tužilačku praksu, standarde sudijske i tužilačke etike, međunarodne pravne standarde, naučne i stručne radove u oblasti domaćeg i međunarodnog prava, kao i veštine sudskog i tužilačkog posla.
Program početne obuke utvrđuju Visoki savet sudstva i Državno veće tužilaca, na osnovu predloga koji je utvrdio Programski savet, a usvojio Upravni odbor Akademije.
Početna obuka traje dve godine, počinje 1. oktobra i sastoji se od teorijskog i praktičnog dela u oblasti građanskog, krivičnog i prekršajnog prava, kao i opšte i profesionalne kulture.
Praktični deo početne obuke obavlja se u sudu, javnom tužilaštvu, kao i u drugim državnim organima, advokatskim kancelarijama i drugim organizacijama.
Vreme trajanja obuke za svaku oblast utvrđuje se programom početne obuke.
Teorijski deo obuke se odvija kroz obradu određenih tematskih celina u organizaciji Akademije, a praktični deo kroz rad u pravosudnim organima pod nadzorom mentora i kroz rad u institucijama izvan pravosuđa.
Ocenjivanje početne obuke
Član 36.
Po završetku svakog dela početne obuke mentor i predavač iz tog dela obuke koja se obavlja u sudu i tužilaštvu daju ocenu. Rad u institucijama izvan pravosuđa se ne ocenjuje.
Ocenjivanje početne obuke vrši se ocenama od 1 do 5.
Korisnik početne obuke koji nije zadovoljan ocenom ima pravo da u roku od 24 časa od prijema obeveštenja o oceni podnese zahtev Programskom savetu za polaganje tog dela obuke pred posebnom komisijom.
Programski savet obrazuje posebnu komisiju iz stava 3. ovog člana u roku od tri dana od dana podnošenja zahteva. Posebna komisija se sastoji od tri člana. Mentor i predavač na čiju se ocenu korisnik početne obuke žalio ne mogu biti članovi posebne komisije. Ocena posebne komisije je konačna.
U slučaju da korisnik početne obuke dobije konačnu ocenu 1 iz dela početne obuke prestaje mu svojstvo korisnika početne obuke.
Završni ispit
Član 37.
Po završetku početne obuke korisnici početne obuke polažu završni ispit na kome se proveraju isključivo praktična znanja i sposbnosti stečena na početnoj obuci za obavljanje posla sudije prekršajnog suda, osnovnog suda i zamenika javnog tužioca u osnovnom tužilaštvu.
Ocenjivanje završnog ispita izražava se ocenama od 1 do 5.
Korisnik početne obuke koji na završnom ispitu dobije ocenu 1 smatra se da nije završio početnu obuku.
Program i način polaganja završnog ispita bliže se uređuje pravilnikom.
Završna ocena
Član 38.
Na kraju početne obuke korisnik početne obuke dobija završnu ocenu koja predstavlja zbir ocena dobijenih za pojedine delove obuke i ocene sa završnog ispita.
Uverenje o završenoj početnoj obuci
Član 39.
Akademija izdaje korisniku uverenje o završenoj početnoj obuci koje sadrži ocenu za svaki deo obuke i završnu ocenu.
Uverenje iz stava 1. ovog člana izdaje se na obrascu koji se utvrđuje aktom Upravnog odbora.
v) Prava i obaveze korisnika početne obuke
Član 40.
Korisnik početne obuke zasniva radni odnos na određeno vreme u Akademiji u trajanju od 30 meseci, počev od 1. oktobra u godini u kojoj je primljen kao korisnik početne obuke.
Sud, odnosno javno tužilaštvo, u kojem će korisnik početne obuke obavljati početnu obuku, određuje Programski savet prema mestu u kome korisnik početne obuke radi ili ima prebavilište, odnosno boravište.
Korisnik početne obuke ima platu u visini 70% od osnovne plate sudije osnovnog suda, za vreme trajanja radnog odnosa na određeno vreme u Akademiji.
Direktor Akademije može doneti odluku o odlaganju pohađanja početne obuke najduže na 12 meseci na osnovu molbe korisnika početne obuke.
Korisnik početne obuke ima pravo žalbe Upravnom odboru, u roku od osam dana od dana dostavljanja odluke iz stava 4. ovog člana. Odluka Upravnog odbora je konačna.
Izuzetno, direktor Akademije donosi rešenje o odlaganju pohađanja početne obuke korisniku koji se nalazi na trudničkom bolovanju ili porodiljskom odsustvu. Rešenje o odlaganju se donosi za period određen zakonom koji uređuje ovo pravo.
Po završenoj početnoj obuci korisnik je dužan da konkuriše na mesta sudije prekršajnog suda ili osnovnog suda, odnosno zamenika osnovnog javnog tužioca.
Visoki savet sudstva, odnosno Državno veće tužilaca dužno je da prilikom predlaganja kandidata za izbor sudije prekršajnog ili osnovnog suda, odnosno zamenika osnovnog javnog tužioca, predloži kandidata koji je završio početnu obuku u Akademiji, a prema uspehu ostvarenom na početnoj obuci.
Ukoliko među prijavljenim kandidatima nema kandidata koji su završili početnu obuku, Visoki savet sudstva, odnosno Državno veće tužilaca može predložiti kandidata koji ispunjava opšte uslove za izbor.
Visoki savet sudstva, odnosno Državno veće tužilaca može licu koje je završilo početnu obuku odobriti zasnivanje radnog odnosa na određeno vreme u sudu odnosno tužilaštvu najduže tri godine, ukoliko se javljao na konkurs za izbor sudije ili zamenika javnog tužioca, a nije izabran.
Ako kandidat koji je završio početnu obuku, u roku od tri godine, računajući godine u kojima je Narodna skupština birala sudije prekršajnih ili osnovnih sudova, odnosno zamenike osnovnih javnih tužilaca, od dana dobijanja uverenja o završenoj početnoj obuci, ne počne da obavlja funkciju sudije prekršajnog ili osnovnog suda, odnosno zamenika osnovnog javnog tužioca, ta činjenica će se uzeti u obzir prilikom predlaganja za izbor na ove funkcije.
Korisnik je obavezan da redovno pohađa početnu obuku i poštuje pravila utvrđena opštim aktima Akademije.
2. Stalna obuka
Pojam i cilj
Član 41.
Stalna obuka je usavršavanje teorijskih i praktičnih znanja i veština radi stručnog i efikasnog vršenja sudijske i tužilačke funkcije.
Korisnici stalne obuke
Član 42.
Korisnici stalne obuke su sudije i tužioci.
Akademija vodi evidenciju o sudijama i tužiocima koji su učestvovali u programu stalne obuke i te podatke dostavlja Visokom savetu sudstva i Državnom veću tužilaca.
Vrste i program stalne obuke
Član 43.
Stalna obuka može biti dobrovoljna i obavezna.
Stalna obuka je dobrovoljna, osim kada je predviđena kao obavezna, zakonom ili odlukom Visokog saveta sudstva i Državnog veća tužilaca u slučaju promene specijalizacije, bitnih promena propisa, uvođenja novih tehnika rada, radi otklanjanja nedostataka u radu sudije i zamenika javnog tužioca uočenih prilikom njihovog rada, kao i za sudije i zamenike javnih tužilaca koji se prvi put biraju na sudijsku, odnosno tužilačku funkciju, a nisu pohađali program početne obuke.
Program stalne obuke usvaja Upravni odbor, na predlog Programskog saveta, uz saglasnost Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca.
Opšti program stalne obuke
Član 44.
Pravo i obaveza stalnog stručnog usavršavanja sudija i tužilaca ostvaruje se kroz opšte programe stalne obuke.
Poseban program stalne obuke
Član 45.
Sudije i zamenici javnih tužilaca koji su prvi put izabrani na tu funkciju, a nisu završili početnu obuku, obavezni su da pohađaju poseban program stalne obuke.
Sadržina i trajanje posebnog programa stalne obuke utvrđuju se aktom Programskog saveta zavisno od profesionalnog iskustva korisnika iz stava 1. ovog člana.
Korisniku posebnog programa stalne obuke iz stava 1. ovog člana smanjiće se obim posla i radno vreme do 30% za vreme trajanja ovog programa, na osnovu odluke Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca.
Korisnici posebnog programa stalne obuku su i sudije i zamenici javnih tužilaca, koji su određeni odlukom Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca, kada je to potrebno radi otklanjanja nedostataka u radu sudije i zamenika javnog tužioca, uočenih prilikom vrednovanja njihovog rada. U ovom slučaju stalna obuka je obavezna.
Odlukom Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca za pojedine kategorije sudija i tužilaca, može biti propisana obavezna stalna obuka i to u slučaju izbora za sud, odnosno javno tužilaštvo višeg stepena, promene specijalizacije, bitnih promena propisa i uvođenja novih tehnika rada.
Akademija je u obavezi da izradi poseban program stalne obuke, u skladu sa odlukama Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca.
Godišnji program dobrovoljne stalne obuke
Član 46.
Akademija je dužna da jednom godišnje, najkasnije do 1. decembra, dostavi sudovima i javnim tužilaštvima okvirni godišnji program dobrovoljne obuke za narednu kalendarsku godinu.
Prijave za programe iz stava 1. ovog člana, sudije i tužioci dostavljaju Akademiji do 31. decembra tekuće godine.
Za svaki od ponuđenih programa, Akademija određuje korisnike i o tome obaveštava sudove i javna tužilaštva.
Akademija izdaje uverenja sudijama i tužiocima, o učešću u programima stalne obuke.
IV. OBUKA MENTORA I PREDAVAČA
Program obuke mentora i predavača
Član 47.
Mentori i predavači iz reda sudija i tužilaca pohađaju program obuke koji usvaja Upravni odbor na predlog Programskog saveta.
Akademija izdaje mentorima i predavačima uverenje o završenoj obuci iz stava 1. ovog člana.
Uverenje iz stava 2. ovog člana, izdaje se na obrascu koji se utvrđuje aktom Upravnog odbora.
Mentori za program obuke sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika
Član 48.
Tokom sprovođenja obuke, sudijski i tužilački pomoćnici i pripravnici imaju mentore iz redova sudija, odnosno zamenika javnih tužilaca koje imenuje predsednik suda, odnosno javni tužilac.
Mentori iz stava 1. ovog člana su obavezni da završe program obuke za mentore koji organizuje Akademija.
V. POSEBAN PROGRAM OBUKE SUDIJSKIH I TUŽILAČKIH POMOĆNIKA I PRIPRAVNIKA
Prijemni ispit za pripravnike
Član 49.
Kandidati za sudijske ili tužilačke pripravnike su obavezni da polažu prijemni ispit da bi bili primljeni u sud ili javno tužilaštvo radi obavljanja pripravničkog staža.
Program prijemnog ispita za pripravnike donosi Upravni odbor Akadamije na predlog Programskog saveta.
Kandidati za sudijske, odnosno tužilačke pripravnike primaju se na rad u sud, odnosno javno tužilaštvo na osnovnu ukupne ocene.
Ukupna ocena sastoji se iz zbira prosečne ocene sa studija i ocene sa prijemnog ispita, pri čemu 40% ukupne ocene čini ocena sa osnovnih studija, a 60% čini ocena sa prijemnog ispita.
Radni odnos kao sudijski, odnosno tužilački pripravnici, zasnivaju kandidati koji imaju najvišu ukupnu ocenu.
Poseban program obuke
Član 50.
Predlog posebnog programa obuke sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika utvrđuje Programski savet u saradnji sa predsednicima sudova i javnim tužiocima.
Posebni program obuke sudijskih pomoćnika i pripravnika usvaja Upravni odbor uz saglasnost Visokog saveta sudstva.
Posebni program obuke tužilačkih pomoćnika i pripravnika usvaja Upravni odbor i dostavlja ga Državnom veću tužilaca radi utvrđivanja.
Sudijski i tužilački pomoćnici i pripravnici su obavezni da pohađaju posebni program obuke iz st. 2. i 3. ovog člana.
Predsednici sudova, odnosno javni tužioci dostavljaju Akademiji jednom godišnje izveštaj o radu sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika, kao i mišljenje mentora.
Sudijski i tužilački pomoćnici koji su završili početnu obuku nisu obavezni da pohađaju posebni progrma obuke iz st. 2. i 3. ovog člana.
Sudijski i tužilački volonteri imaju ista prava i obaveze, u vezi sa obukom kao i pripravnici.
VI. OBUKA SUDSKOG I TUŽILAČKOG OSOBLjA
Pojam i cilj
Član 51.
Obuka sudskog i tužilačkog osoblja je organizovano sticanje znanja i veština radi stručnog i efikasnog obavljanja poslova.
Korisnici
Član 52.
Korisnici obuke iz člana 51. ovog zakona je sudsko i tužilačko osoblje koje obavlja administrativne poslove
Obuka sudskog i tužilačkog osoblja je dobrovoljna, osim ako posebnim zakonom nije određeno drugačije.
Program obuke sudskog i tužilačkog osoblja
Član 53.
Program obuke sudskog i tužilačkog osoblja usvaja Upravni odbor na predlog Programskog saveta, uz saglasnost Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca. Program se donosi za svaku kategoriju sudskog i tužilačkog osoblja.
VII. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Preuzimanje poslova Pravosudnog centra
Član 54.
Poslove Pravosudnog centra za obuku i stručno usavrašavanje, propisane članom 165. Zakona o maloletnim učinocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica („Službeni glasnik RS“, broj 85/05), odnosno propisane Pravilnikom o programu i načinu sticanja posebnih znanja iz oblasti prava deteta sudija koji sude u postupcima u vezi sa porodičnim odnosima („Službeni glasnik RS“, broj 44/06), od dana stupanja na snagu ovog zakona obavlja Akademija.
Konstituisanje Upravnog odbora Akademije
Član 55.
Članovi Upravnog odbora Akademije biće imenovani u roku od 45 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Konstitutivnu sednicu Upravnog odobora Akademije saziva najstariji član Upravnog odbora, u roku od 15 dana od dana imenovanja članova Upravnog odbora Akademije.
Izbor direktora Akademije
Član 56.
Upravni odbor Akademije donosi odluku o objavljivanju javnog konkursa za izbor direktora Akademije, u roku od 15 dana od dana održavanja konstitutivne sednice Upravnog odbora.
Upravni odbor Akademije bira direktora Akademije najkasnije 30 dana od dana isteka roka za prijavljivanje na konkurs.
Donošenje Statuta i podzakonskih akata
Član 57.
Statut se donosi u roku od 30 dana od dana konstituisanja Upravnog odbora Akademije.
Drugi podzakonski akti predviđeni ovim zakonom doneće se u roku od 60 dana od dana konstituisanja, odnosno obrazovanja organa i tela nadležnih za njihovo donošenje, odnosno predlaganje.
Obrazovanje Programskog saveta
Član 58.
Programski savet obrazuje se u roku od dva meseca od dana konstituisanja Upravnog odbora.
Izbor vršioca dužnosti direktora Akademije
Član 59.
Ministar nadležan za pravosuđe po pribavljenoj saglasnosti predsednika Visokog saveta sudstva i predsednika Državnog veća tužilaca postavlja vršioca dužnosti direktora Akademije, u roku od 15 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Vršilac dužnosti direktora mora da ispunjava uslove za izbor direktora Akademije.
Vršilac dužnosti direktora obavlja funkciju direktora do izbora direktora Akademije u skladu sa ovim zakonom.
Vršilac dužnosti direktora donosi, u roku od 15 dana od dana postavljenja, privremeni akt o unutrašnjem uređenju i sistematizaciji radnih mesta zaposlenih u stručnoj i tehničkoj službi Akademije.
Prestanak važenja zakona
Član 60.
Stupanjem na snagu ovog zakona prestaje da važi Zakon o obuci sudija, javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca i sudijskih i tužilačkih pomoćnika („Službeni glasnik RS”, broj 46/06).
Stupanje na snagu zakona
Član 61.
Ovaj zakon stupa na snagu 1. decembra 2009. godine.
O B R A Z L O Ž E NJ E
I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENJE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje Zakona o Pravosudnoj akademiji sadržan je u odredbama člana 97. tačka 2. i 17. Ustava Republike Srbije, prema kojima Republika Srbija uređuje i obezbeđuje, između ostalog, ostvarivanje i zaštitu sloboda i prava građana, postupak pred sudovima i drugim državnim organima, kao i druge odnose od interesa za Republiku Srbiju, u skladu sa Ustavom.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA
Novi zakoni koji uređuju organizaciju pravosudnih organa u Republici Srbiji, i to član 9. Zakona o sudijama i član 54. Zakona o javnom tužilaštvu, predviđaju pravo sudija, javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca da se stručno usavršavaju, kao i da će se to pravo urediti posebnim zakonom. Ovim zakonima je predviđno obavezno pohađanje obuke, u zavisnosti od ocena koje su sudije, odnosno javni tužioci i zamenici javnih tužilaca dobili prilikom vrednovanja njihovog rada. Pored toga, Zakon o Visokom savetu sudstva i Zakon o Državnom veću tužilaca, predviđaju postojanje početne i stalane obuke sudija, javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca i određuju nadležnosti ovih organa u vezi sa tim. Kako bi se realizovala navedena prava i obaveze neophodno je zakonom osnovati instituciju koja će biti nadležna za sprovođenje programa obuke nosilaca pravosudnih funkcija, kao i obuke sudijskih i tužilačkih pomoćnika, odnosno sudskog i tužilačkog osoblja. Transformacijom postojećeg Pravosudnog centra za obuku i stručno usavršavanje, čiji su osnivači Vlada Republike Srbije i Društvo sudija Srbije, u Pravosudnu akademiju postiže se ne samo ostvarivanje prava garntovanih navedenim zakonima, nego i uspostavlja važan objektivni kriterijum prilikom izbora i napredovanja sudija, javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca, ali i zaposlenih u pravosuđu.
Strategijom reforme pravosuđa predviđeno je da se Pravosudni centar transformiše u instituciju za obuku u pravosuđu i da se na celovit način uredi početna i stalna obuka sudija, javnih tužilaca, zamenika javnih tužilaca, sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika, kao i obuka zaposlenih u sudskoj i tužalačkoj administraciji.
Republika Srbija kao članica Ujedinjenih Nacija i Saveta Evrope, preuzela je i obaveze sadržane u dokumentima usvojenim od tela ovih organizacija. U tim međunarodnim dokumentima, kako Ujedinjenih nacija tako i Saveta Evrope, ističe se uska povezanost početne i stalne obuke sa nezavisnošću i efikasnošću ukupnog pravosudnog sistema (Osnovni principi koji se tiču nezavisnosti pravosuđa, usvojeni od strane UN 1985; Preporuka Saveta Evrope br. R (94) 12 o nezavisnosti, efikasnosti i ulozi sudija (Principi III 1.a i V 3G); Evropska povelja o statusu sudija (čl. 1.3 i 2.3); Deklaracija br. 1. (2001) Konsultativnog saveta evropskih sudija i Deklaracija br. 4. (2003) Konsultativnog saveta evropskih sudija o početnoj i stalnoj obuci).
Donošenje ovog zakona predlaže se u cilju stvaranja jasnog normativnog okvira kojim će se urediti obuka, čime će se doprineti stvaranju modernog, efikasnog i nepristrasnog pravosuđa i dodatno unaprediti uvođenje jasnih, objektivnih i merljivih kriterijuma prilikom izbora i napredovanja. Opšti cilj uspostavljanja Pravosudne akademije je i da doprinese razvoju profesionalne pravne kulture uz uvažavanje potreba Republike Srbije i daljeg razvoja pravne države.
III. OBJAŠNJENJE POJEDINAČNIH REŠENJA
Zakon sadrži sedam delova: I deo – Opšte odredbe (čl. 1. do 4), II deo – Delatnost i organizacija Akademije (čl. 5. do 22), III deo – Obuka sudija i tužilaca (čl. 23. do 46), IV deo – Obuka predavača i mentora (čl. 47. i 48), V deo – Poseban program obuke sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika (čl. 49. i 50), VI deo – Obuka sudskog i tužilačkog osoblja (čl. 51. do 53) i VII deo – Prelazne i završne odredbe (čl. 54. do 61).
U Prvom delu Zakona sadržane su odredbe koje se odnose na osnivanje Pravosudne akademije Republike Srbije (u daljem tekstu: Akademija), njen cilj, i pravni status. Cilj osnivanja Akademije je obezbeđivanje profesionalnog, nezavisnog, nepristrasnog i efikasnog obavljanja sudijske i tužilačke funkcije i efikasno obavljanje poslova sudskog i tužilačkog osoblja (član 2), što je u skladu sa razvojem pravne države i efikasnije zaštite prava građana i pravnih lica, kao i sa načelima sadržanim u različitim međunarodnim dokumentima, kako Ujedinjenih nacija tako i Saveta Evrope.
Pravni status Akademije se određuje kao ustanova čiji je osnivač Republika Srbija i koja obavlja delatnost radi ostvarivanja prav utvrđenih zakonom i ima svojstvo pravnog lica (član 3). Ovakav staus Akademije uspostavlja institucionalnu vezu između Akademije, Vlade, predstavljene preko Ministarstva pravde, kao i Visokog saveta sudstva i Državnog veća tužilaca. kao organa koji su po Ustavu garanti nezavisnosti i samostalnosti sudova i sudija, odnosno samostalnosti javnih tužilaca
U Drugom delu Zakona određuju se delatnost i organizacija Akademije. U članu 5. su navedeni poslovi Akademije, koji su u skladu sa njenim ciljem koji je definisan članom 2. Zakona. Delatnost Akademije nije ograničena samo na organizaciju i sprovođenje obuke, već obuhvata i uspostavljanje saradnje sa domaćim, stranim i međunarodnim institucijama, organizacijama i udruženjima, kao i izdavanje publikacija i istraživačke i dokumentacione poslove preko dokumentacionog i informacionog centra. Ovakvo rešenje, kojim je regulisano uspostavljanje saradnje sa drugim institucijama, organizacijama i udruženjima, prati „najbolju praksu“ savremene obuke u pravosuđu koja sve više podrazumeva aktivnu saradnju, ne samo sa centrima za obuku ostalih srodnih profesija (advokata, notara, itd.), već i sa pravosudnim akademijama i školama drugih zemalja (sa kojima se često sarađuje na bazi potpisanih sporazuma), ili sa različitim međunarodnim mrežama u koje se grupišu razne institucije koje se bave obukom u oblasti pravosuđa (Lisabonska mreža Saveta Evrope ili Evropska mreža za obuku u pravosuđu Evropske unije). Stvaranjem zakonskih pretpostavki za formiranje dokumentaciono informacionog centra, omogućava se prikupljanje i izrada materijala koji se odnose na početnu i stalnu obuku u organizaciji Akademije. Pored toga, prikupljanje odluka najviših sudova u Republici Srbiji i izrada stručnih priručnika namenjenih praktičarima u pravosuđu, predstavljaju bitan činilac za uspešno sprovođenje početne i stalne obuke nosilaca pravosudnih funkcija.
Čl. 6 do 22. Zakona uređuje se organizacija Akademije. Kao organi Akademije određeni su Upravni odbor, direktor i Programski savet. Prilikom definisanja ovih organa i njihovih nadležnosti pošlo se od domaćih pravnih propisa, uz uvažavanje međunarodnih standarda sadržanih u Deklaraciji br. 4 (2003) Konsultativnog saveta evropskih sudija i preporukama tela Ujedinjenih nacija i Saveta Evrope o institucijama za obuku u pravosuđu i početnoj i stalnoj obuci.
Upravni odbor Akademije se sastoji od tri predstavnika koja imenuje Visoki savet sudstva, od kojih jednog na predlog udruženja sudija; tri predstavnika iz koja imenuje Državno veće tužilaca od kojih jednog na predlog udruženja javnih tužilaca i tri člana koja imenuje Vlada. Najvažnija nadležnost Upravnog odbora je usvajanje programa obuke, uz saglasnost Visokog saveta sudstva i Državnog veća tužilaca. Pored toga, Upravni odbor daje saglasnost za imenovanje članova Komisije za prijemni ispit i drugih stalnih komisija Programskog saveta, odlučuje o visini naknade za rad predavača i mentora i donosi Statut Akademije i druge akte Akademije.
Nadležnost i organizacija Programskog saveta određeni su čl. 16. do 18. Zakona. Programski savet je definisan kao stručni organ Akademije koji je nadležan za utvrđivanje programa početne i stalne obuke, odnosno obuke predavača i utvrđivanje programa prijemnog ispita, što je u skladu sa praksom većine zemalja koje imaju institucije za obuku u pravosuđu i navedenim međunarodnim standardima. Sastav i uslovi koje moraju ispunjavati članovi Programskog saveta, koje imenuje Upravni odbor, obezbeđuju zastupljenost kako sudija, tako i javnih tužilaca i sudskog i tužilačkog osoblja.
Članom 19. Zakona određeno je da su mentori i predavači posebno obučena lica iz reda sudija, tužilaca i drugih profesija koji neposredno sprovode programe obuke. Praksa i iskustvo Pravosudnog centra ukazuju da je neophodno organizovati obuku i za mentore i predavače, budući da obrazovne aktivnosti ne zahtevaju samo znanje pravne materije već i posedovanje pedagoških sposobnosti u smislu prenošenja znanja. Iz tih razloga Zakon predviđe obaveznu obuku ovih lica. Razlika između stalnih i povremenih predavača, iz redova sudija, javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca, je u tome što se stalni predavači iz redova sudija i zamenika javnih tužilaca upućuju na rad u Akademiju na tri godine, što je u skladu sa Zakonom o sudijama i Zakonom o javnom tužilaštvu, dok se povremeni predavači iz redova sudija, javnih tužilaca i zamenika javnih tužilaca angažuju prema potrebi radi sprovođenja programa obuke.
U članu 22. Zakona određuju se izvori sredstava za rad Akademije. Sredstva za rad Akademije obezbeđuju se iz budžeta Republike Srbije, donacija i poklona, kao i prihoda od izdavanja publikacija i realizacije projekata. Određivanje budžeta Republike Srbije, kao izvora finansiranja Akademije, predstavlja razradu načela postavljenog Zakonom o sudijama i Zakonom o javnom tužilaštvu koji propisuju da su obuka i stručno usavršavanje nosilaca pravosudnih funkcija pravo i obaveza koji se ostvaruju o trošku Republike Srbije. Takođe, zbog posebnog značaja koji ima obuka kandidata za nosioce pravosudnih funkcija, odnosno obuka nosilaca pravosudnih funkcija, izvor finansiranja Akademije mora biti stabilan, predvidiv i održiv. Pored budžeta Republike Srbije, Akademija ima još dva dodatna izvora finansiranja kako bi se obuka mogla dodatno unaprediti i razvijati.
Treći deo Zakona uređuje početnu i stalnu obuku sudija i tužilaca. Opšta definicija obuke sudija i tužilaca sadržana u članu 23. Zakona u potpunosti prati definiciju cilja Akademije kako je on postavljen u članu 2. Zakona.
Pojam, izbor kandidata, sprovođenje, kao i prava i obaveze korisnika početne obuke sadržani su čl. 26. do 40. Zakona. Broj korisnika početne obuke, za sudije prekršajnog i osnovnog suda, odnosno zamenika osnovnog javnog tužioca određuje Visoki savet sudstva i Državno veće tužilaca prema objektivnim potrebama pravosuđa. Akademija raspisuje konkurs za prijem u program početne obuke. Opšti uslovi za prijavu na konkurs su položen pravosudni ispit i ispunjavanje opštih uslova za rad u državnim organima. Kandidati polažu prijemni ispit, koji obuhvata praktični i teorijski test, kao i test ličnosti. Komisija za prijemni ispit utvrđuje rang listu prema rezultatima sva tri dela prijemnog ispita. U program obuke se primaju kandidati sa rang liste do popune broja korisnika početne obuke predviđenog za tu godinu. Korisnici programa početne obuke pohađaju obuku pod nadzorom mentora u sudovima, tužilaštvima i institucijama izvan pravosuđa. Mentori u svakoj fazi početne obuke ocenjuju korisnike, izuzev perioda koji provedu van pravosuđa. Na kraju programa početne obuke korisnici polažu završni ispit. Završna ocena predstavlja zbir ocena sa svakog dela obuke i ocene sa završnog ispita. Visoki savet sudstva i Držano veće tužilaca su u obavezi da Narodnoj skupštini predlože za funkciju sudije osnovnog suda, prekršajnog suda ili zamenika u osnovnom javnom tužilaštvu, kandidata koji je završio početnu obuku. Ukoliko nema prijavljenih kandidata koji su završili početnu obuku, tek tad mogu biti predloženi kandidati koji ispunjavaju opšte kriterijume za izbor na mesto sudije prekršajnog ili osnovnog suda ili zamenika u osnovnom javnom tužilaštvu. Zakon predviđea da korisnik početne obuke zasniva radni odnos u Akademiji za vreme trajanja obuke. Budući da je Akademija ustanova osnovana od strane Republike Srbije, koja ima svojstvo pravnog lica, a koja je nadležna za organizaciju početne obuke, na ovaj način se uspostavlja pravna veza između korisnika početne obuke i Akademije. Takođe, ovakvo rešenje daje mogućnost Akademiji da postavlja određene obaveze korisnicima početne obuke (redovno pohađanje obuke, učešće u programskim aktivnostima), kao i da preduzima mere u slučaju neispunjavanja propisanih obaveza. Korisnik početne obuke ima pravo na platu u iznosu od 70% osnovne plate sudije osnovnog suda. Obim prava i obaveza korisnika početne obuke prati rešenja koja postoje u većini evropskih zemalja.
U čl. 41. i 42. Zakona prilikom definisanja pojma i cilja stalne obuke, pošlo se od postavljenog cilja Akademije i definicije sadržane u Deklaraciji br. 4. (2003) Konsultativnog saveta evropskih sudija o početnoj i stalnoj obuci gde se u izričito kaže da je stalna obuka neophodna, ne samo zbog razvoja prava, tehnika i znanja za obavljanje pravosudnih funkcija, već i zbog mogućnosti da sudije pređu u različite sudove. Prema članu 42. Zakona, Akademija vodi evidenciju polaznika programa stalne obuke i te podatke dostavlja Visokom savetu sudstva, odnosno Državnom veću tužilaca. Ovi podaci, kao i podaci o predavačima i mentorima imaće uticaja na napredovanje sudija i zamenika javnih tužilaca, kao izraz njhove spremnosti da se dodatno angažuju.
Stalna obuka sudija i tužilaca predviđena je članom 43. Zakona, načelno kao dobrovoljna, izuzev kada je drugim zakonima, kao što je to Zakonom o maloletnim učniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica i Porodičnim zakonom, predviđena kao obavezna. Drugo odstupanje od načela dobrovoljnosti stalne obuke je kada Visoki savet sudstva ili Državno veće tužilaca propišu obaveznu obuku. To se odnosi na slučajeve kao što su promena specijalizacije, bitne izmene propisa, uvođenje novih tehnika rada i uklanjanje nedostataka u radu sudija i tužilaca uočenih prilikom vrednovanja njihovog rada.
Član 45. Zakona govori o posebnom programu stalne obuke za sudije i tužioce koji su po prvi put izabrani. Ovo je odredba koja se odnosi na obavezu pohađanja stalne obuke za sudije i zamenike javnih tužilaca koji su stupili na funkciju, a nisu završili početnu obuku. Sadržina i trajanje posebnog programa stalne obuke utvrđuju se aktom Programskog saveta, zavisno od profesionalnog iskustva korisnika obuke. Korisniku posebnog programa stalne obuke smanjuje se obim posla i radno vreme do 30% za vreme trajanja ovog programa, a na osnovu odluke Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca. Smisao ove obuke je da se sudijama i zamenicima javnih tužilaca, koji se biraju prvi put na funkciju, olakša i omogući brže uključivanje u rad.
Četvrti deo Zakona uređuje obuku mentora i predavača.
Peti deo Zakona u čl. 49. i 50. reguliše obuku sudijskih i tužilačkih pomoćnika i pripravnika. Kandidati za sudijske ili tužilačke pripravnike obavezni su da polaži prijemni ispit da bi bili primljeni radi obavljanja pripravničkog staža. Program prijemnog ispita za pripravnike donosi Upravni odbor Akadamije na predlog Programskog saveta. Ukupna ocena sa prijemnog ispita sastoji se iz prosečne ocene sa osnovnih studija i ocene sa prijemnog ispita. U ukupnoj oceni sa prijemnog ispita 40% je ocena sa osnovnih studija, a 60% je ocena sa prijemnog ispita. Pripravnički staž zasnivaju lica koja imaju nabolju ukupnu ocenu. Pripravnici pohađaju program obuke pod nadzorom mentora.
Šesti deo Zakona uređuje obuku sudskog i tužilačkog osoblja. Korisnici ove obuke su sudsko i tužilačko osoblje koje obavlja administrativne poslove. Program obuke usvaja Upravni odbor, uz saglasnost Visokog saveta sudstva, odnosno Državnog veća tužilaca.
U Sedmom delu Zakona sadržane su prelazne i završne odredbe. Poslove Pravosudnog centra propisane Zakonom o maloletnim učiniocima krivičnih dela i krivičnopravnoj zaštiti maloletnih lica i Porodičnim zakonom preuzima Akademija. Takođe, ovim odredbama se određuju rokovi, od stupanja na snagu Zakona, za konstituisanje organa Akademije, donošenje podzakonskih akata i izbor vršioca dužnosti direktora Akademije.
IV. FINANSIJSKA SREDSTVA POTREBNA ZA SPROVOĐENJE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti dodatna finansijska sredstva u budžetu Republike Srbije za 2009. godinu, budući da je propisano da zakon stupi na snagu 1. decembra 2009. godine, nakon čega će se imenovati vršilac dužnosti direktora koji će pripremiti neophodne uslove za početak rada Akademije i transformaciju Pravosudnog centra, za čiji su rad u 2009. godini obezbeđena budžetska sredstva.