PREDLOG ZAKONA
O POTVRĐIVANjU PROTOKOLA BROJ 14 BIS UZ EVROPSKU KONVENCIJU ZA ZAŠTITU LjUDSKIH PRAVA I OSNOVNIH SLOBODA
Član 1.
Potvrđuje se Protokol broj 14 bis uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda sačinjen 27. maja 2009. godine u Strazburu u originalu na engleskom i francuskom jeziku.
Član 2.
Tekst Protokola broj 14 bis uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda u originalu na engleskom jeziku i u prevodu na srpski jezik glasi:
Protocol n° 14bis
to the Convention for the Protection
of Human Rights
and Fundamental Freedoms
Strasbourg, 27.V.2009
Preamble
The member States of the Council of Europe, signatories to this Protocol to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, signed at Rome on 4 November 1950 (hereinafter referred to as “the Convention”),
Having regard to Protocol No. 14 to the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms, amending the control system of the Convention, opened for signature by the Committee of Ministers of the Council of Europe in Strasbourg on 13 May 2004;
Having regard to Opinion No. 271 (2009), adopted by the Parliamentary Assembly of the Council of Europe on 30 April 2009;
Considering the urgent need to introduce certain additional procedures to the Convention in order to maintain and improve the efficiency of its control system for the long term, in the light of the continuing increase in the workload of the European Court of Human Rights and the Committee of Ministers of the Council of Europe;
Considering, in particular, the need to ensure that the Court can continue to play its pre-eminent role in protecting human rights in Europe,
Have agreed as follows:
Article 1
In relation to High Contracting Parties to the Convention which are bound by this Protocol, the Convention shall read as provided in Articles 2 to 4.
Article 2
1 The title of Article 25 of the Convention shall read as follows:
“Article 25 – Registry, legal secretaries and rapporteurs”
2 A new paragraph 2 shall be added at the end of Article 25 of the Convention, which shall read as follows:
“2 When sitting in a single-judge formation, the Court shall be assisted by rapporteurs who shall function under the authority of the President of the Court. They shall form part of the Court’s registry.”
Article 3
1 The title of Article 27 of the Convention shall read as follows
“Article 27 – Single-judge formation, committees, Chambers and Grand Chamber”
2 Paragraph 1 of Article 27 of the Convention shall read as follows:
“1 To consider cases brought before it, the Court shall sit in a single-judge formation, in committees of three judges, in Chambers of seven judges and in a Grand Chamber of seventeen judges. The Court’s Chambers shall set up committees for a fixed period of time.”
3 A new paragraph 2 shall be inserted in Article 27 of the Convention, which shall read as follows:
“2 When sitting as a single judge, a judge shall not examine any application against the High Contracting Party in respect of which that judge has been elected.”
4 Paragraphs 2 and 3 of Article 27 of the Convention shall become paragraphs 3 and 4 respectively.
Article 4
Article 28 of the Convention shall read as follows:
“Article 28 – Competences of single judges and of committees
1 A single judge may declare inadmissible or strike out of the Court’s list of cases an application submitted under Article 34, where such a decision can be taken without further examination.
2 The decision shall be final.
3 If the single judge does not declare an application inadmissible or strike it out, that judge shall forward it to a committee or to a Chamber for further examination.
4 In respect of an application submitted under Article 34, a committee may, by a unanimous vote,
a declare it inadmissible or strike it out of its list of cases, where such decision can be taken without further examination; or
b declare it admissible and render at the same time a judgment on the merits, if the underlying question in the case, concerning the interpretation or the application of the Convention or the Protocols thereto, is already the subject of well-established case-law of the Court.
5 Decisions and judgments under paragraph 4 shall be final.
6 If the judge elected in respect of the High Contracting Party concerned is not a member of the committee, the committee may at any stage of the proceedings invite that judge to take the place of one of the members of the committee, having regard to all relevant factors, including whether that Party has contested the application of the procedure under paragraph 4.b.”
Article 5
1 This Protocol shall be open for signature by member States of the Council of Europe signatories to the Convention, which may express their consent to be bound by :
a signature without reservation as to ratification, acceptance or approval; or
b signature subject to ratification, acceptance or approval, followed by ratification, acceptance or approval.
2 The instruments of ratification, acceptance or approval shall be deposited with the Secretary General of the Council of Europe.
Article 6
1 This Protocol shall enter into force on the first day of the month following the expiration of a period of three months after the date on which three High Contracting Parties to the Convention have expressed their consent to be bound by the Protocol in accordance with the provisions of Article 5.
2 In respect of any High Contracting Party to the Convention which subsequently expresses its consent to be bound by this Protocol, the Protocol shall enter into force for that High Contracting Party on the first day of the month following the expiration of a period of three months after the date of expression of its consent to be bound by the Protocol in accordance with the provisions of Article 5.
Article 7
Pending the entry into force of this Protocol according to the conditions set under Article 6, a High Contracting Party to the Convention having signed or ratified the Protocol may, at any moment, declare that the provisions of this Protocol shall apply to it on a provisional basis. Such a declaration shall take effect on the first day of the month following the date of its receipt by the Secretary General of the Council of Europe.
Article 8
1 From the date of the entry into force or application on a provisional basis of this Protocol, its provisions shall apply to all applications pending before the Court with respect to all High Contracting Parties for which it is in force or being applied on a provisional basis.
2 This Protocol shall not apply in respect of any individual application brought against two or more High Contracting Parties unless, in respect of all of them, either the Protocol is in force or applied on a provisional basis, or the relevant corresponding provisions of Protocol No. 14 are applied on a provisional basis.
Article 9
This Protocol shall cease to be in force or applied on a provisional basis from the date of entry into force of Protocol No. 14 to the Convention.
Article 10
The Secretary General of the Council of Europe shall notify the member States of the Council of Europe of:
a any signature;
b the deposit of any instrument of ratification, acceptance or approval;
c the date of entry into force of this Protocol in accordance with Article 6;
d any declaration made under Article 7; and
e any other act, notification or communication relating to this Protocol.
In witness whereof, the undersigned, being duly authorised thereto, have signed this Protocol.
Done at Strasbourg, this 27th day of May 2009, in English and in French, both texts being equally authentic, in a single copy which shall be deposited in the archives of the Council of Europe. The Secretary General of the Council of Europe shall transmit certified copies to each member State of the Council of Europe.
Protokol broj 14bis
uz Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda
Strazbur, 27. maj 2009. godine
Preambula
Države članice Saveta Evrope, potpisnice ovog Protokola uz Konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, koja je potpisana u Rimu 4. novembra 1950. godine (u daljem tekstu: “Konvencija”),
Imajući u vidu Protokol broj 14 uz Konvenciju za zaštitu ljudskih i osnovnih sloboda, kojim se menja sistem kontrole Konvencije, koji je Komitet ministara Saveta Evrope otvorio za potpis u Strazburu 13. maja 2004. godine;
Imajući u vidu Mišljenje broj 271 (2009), koje je Parlamentarna skupština Saveta Evrope usvojila 30. aprila 2009. godine;
S obzirom na hitnu potrebu da se u Konvenciju uvedu određeni dodatni postupci kako bi se održala i unapredila efikasnost njenog sistema kontrole na dugi rok, u svetlu stalnog povećanja obima posla Evropskog suda za ljudska prava i Komiteta ministara Saveta Evrope;
S obzirom, posebno, na potrebu da se obezbedi da Sud nastavi da igra svoju prvenstvenu ulogu u zaštiti ljudskih prava u Evropi,
Sporazumele su se o sledećem:
Član 1.
U odnosu na Visoke strane ugovornice Konvencije, koje obavezuje ovaj Protokol, Konvencija glasi kako je predviđeno članovima od 2 do 4.
Član 2.
1 Naslov člana 25. Konvencije glasi kako sledi:
“Član 25. – Sekretarijat, pravni sekretari i izvestioci”
2 Na kraju člana 25. Konvencije dodaje se novi stav 2, koji glasi kako sledi:
“2 Kada sudi sudija pojedinac, Sudu pomažu izvestioci koji su u nadležnosti Predsednika Suda. Oni čine deo Sekretarijata Suda.”
Član 3.
1 Naslov člana 27. Konvencije glasi kako sledi
“Član 27. – Sudija pojedinac, odbori, veća i Veliko veće”
2 Stav 1. člana 27. Konvencije glasi kako sledi:
“1 Radi razmatranja slučajeva koji su izneti pred njega, Sud sudi kao sudija pojedinac, u odborima od tri sudije, u većima od sedam sudija i u Velikom veću od sedamnaest sudija. Veća Suda obrazuju odbore na određeni vremenski period.”
3 Novi stav 2. se ubacuje u član 27. Konvencije, koji glasi kako sledi:
“2 Kada sudi kao sudija pojedinac, sudija neće razmatrati predstavku protiv Visoke strane ugovornice u odnosu na koju je taj sudija izabran.”
4 Stavovi 2. i 3. člana 27. Konvencije postaju stavovi 3. i 4.
Član 4.
Član 28. Konvencije glasi kako sledi:
“Član 28. – Nadležnosti sudija pojedinaca i odbora
1 Sudija pojedinac može proglasiti nedopuštenom ili izbrisati sa liste predmeta Suda predstavku podnetu prema članu 34., kada se takva odluka može doneti bez daljeg razmatranja.
2 Ova odluka je konačna.
3 Ako sudija pojedinac ne proglasi predstavku nedopuštenom ili je ne skine sa liste predmeta, taj sudija će je proslediti odboru ili Veću na dalje razmatranje.
4 U odnosu na predstavku podnetu prema članu 34., odbor je može, jednoglasno,
a proglasiti nedopuštenom ili je skinuti sa liste svojih predmeta, kada se takva odluka može doneti bez daljeg razmatranja; ili
b proglasiti dopuštenom i istovremeno doneti presudu o osnovanosti, ako je glavno pitanje u predmetu, u vezi sa tumačenjem ili primenom Konvencije ili Protokola uz nju, već predmet dobro utvrđene sudske prakse Suda.
5 Odluke i presude prema stavu 4. su konačne.
6 Ako sudija izabran u odnosu na zainteresovanu Visoku stranu ugovornicu nije član odbora, odbor može u bilo kojoj fazi postupka pozvati tog sudiju da zauzme mesto jednog od članova odbora, uzimajući u obzir sve relevantne faktore, uključujući i to da li se ta strana saglasila sa primenom postupka prema stavu 4.b.”
Član 5.
1 Ovaj Protokol biće otvoren za potpis članicama Saveta Evrope koje su potpisnice Konvencije, koje mogu izraziti saglasnost da će biti vezane:
a potpisom bez rezerve na ratifikaciju, prihvatanje ili odobrenje; ili
b potpisom podložnim ratifikaciji, prihvatanju ili odobrenju, praćenim ratifikacijom, prihvatanjem ili odobrenjem.
2 Instrumenti ratifikacije, prihvatanja ili odobrenja se deponuju kod Generalnog sekretara Saveta Evrope.
Član 6.
1 Ovaj Protokol stupa na snagu prvog dana meseca koji sledi nakon isteka perioda od tri meseca posle datuma kada su tri Visoke strane ugovornice po Konvenciji izrazile svoju saglasnost da budu obavezne po Protokolu u skladu sa odredbama člana 5.
2 U odnosu na neku Visoku stranu ugovornicu koja naknadno izrazi svoju saglasnost da bude obavezna po ovom Protokolu, Protokol za tu Visoku stranu ugovornicu stupa na snagu prvog dana po isteku perioda od tri meseca posle datuma izražavanja saglasnosti da bude obavezna po ovom Protokolu u skladu sa odredbama člana 5.
Član 7.
U toku stupanja ovog Protokola na snagu u skladu sa uslovima utvrđenim prema članu 6., Visoka strana ugovornica po Konvenciji koja je potpisala ili ratifikovala Protokol može, u svakom trenutku, saopštiti da će se odredbe ovog Protokola za nju primenjivati na privremenoj osnovi. Takva izjava stupa na snagu prvog dana meseca koji sledi posle datuma kada je primi Generalni sekretar Saveta Evrope.
Član 8.
1 Od datuma stupanja na snagu ili primene ovog protokola na privremenoj osnovi, njegove odredbe se primenjuju na sve predstavke koje su u toku pred Sudom u odnosu na Visoku stranu ugovornicu za koju je na snazi ili za koju se primenjuje na privremenoj osnovi.
2 Ovaj Protokol se neće primenjivati u odnosu na pojedinačnu predstavku podnetu protiv dve ili više Visokih strana ugovornica sem ako ovaj Protokol nije na snazi ili se primenjuje na privremenoj osnovi, u odnosu na sve njih, ili se relevantne odgovarajuće odredbe Protokola broj 14 primenjuju na privremenoj osnovi.
Član 9.
Ovaj Protokol prestaje da važi ili da se primenjuje na privremenoj osnovi od datuma stupanja na snagu Protokola broj 14 uz Konvenciju.
Član 10.
Generalni sekretar Saveta Evrope obaveštava članice Saveta Evrope o:
a potpisivanju,
b deponovanju bilo kog instrumenta ratifikacije, prihvatanja ili odorenja,
c datumu stupanja na snagu ovog Protokola u skladu sa članom 6,
d bilo kojoj izjavi datoj prema članu 7. i
e svakom drugom aktu, obaveštenju ili saopštenju u vezi sa ovim Protokolom.
Kao potvrda ovoga su dolepotpisana i u tom cilju propisno ovlašćena lica i potpisala ovaj Protokol.
Sačinjeno u Strazburu, dana 27. maja 2009. godine, na engleskom i francuskom jeziku, pri čemu su oba teksta podjednako merodavna, u jednom primerku koji se odlaže u arhiv Saveta Evrope. Generalni sekretar će dostaviti overene prepise svakoj državi članici Saveta Evrope.
Član 3.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije – Međunarodni ugovori”.
OBRAZLOŽENjE
USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje Zakona o potvrđivanju Protokola 14 bis uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda je odredba člana 99. stav 1. tačka 4. Ustava Republike Srbije prema kojoj Narodna skupština potvrđuje međunarodne ugovore kada je zakonom predviđena obaveza njihovog potvrđivanja.
RAZLOZI ZBOG KOJIH SE PREDLAŽE DONOŠENjE ZAKONA
Protokol 14 bis uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda usvojen je na 119. sastanku ministara spoljnih poslova država članica Saveta Evrope, a stupiće na snagu prvog dana u mesecu nakon isteka tri meseca od datuma kada tri države ugovornice Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda izraze saglasnost da budu obavezane Protokolom. Protokol će po osnovu deponovanih ratifikacionih instrumenata drugih zemalja stupiti na snagu 1. oktobra 2009. godine.
Cilj ovog protokola je da se prevaziđe situacija nastala odlaganjem ratifikacije samog Protokol 14, kojim su inače predviđene šire mere za povećanje efikasnosti Evropskog suda za ljudska prava. Srbija je Protokol 14 potpisala 10. novembra 2004. godine, a ratifikovala ga je 6. septembra 2005. godine.
Protokol 14 bis uvodi dve mere procesnog karaktera, predviđene i Protokolom 14 (sudija pojedinac i tročlano sudsko veće).
Sudija pojedinac će moći da odbaci očigledno neosnovane predstavke, povodom čega se do sada zahtevala odluka odbora od troje sudija.
Nadležnost odbora od troje sudija proširena je i na slučajeve prihvatanja predstavki kao dopuštenih i odlučivanje u meritumu tamo gde već postoji ustanovljena jurisprudencija Evropskog suda za ljudska prava. Trenutno, ovakvi slučajevi rešavaju se od strane sedmočlanog sudskog veća.
Usvajanje Protokola 14 bis usloviće brže procesuiranje predstavki podnetih protiv Srbije kako u smislu njihovog odbacivanja, kada Sud proceni da su nedopuštene, ali i bržeg dostavljanja predstavki državi na odgovor onda kada Sud proceni da ima elemenata povrede Konvencije i dodatnih protokola zbog čega bi država Srbija mogla da odgovara. Od momenta stupanja na snagu Protokola 14 bis pojednostavljena procedura Suda bi se odnosila i na slučajeve koji su već podneti Sudu. Pri tome trebalo bi imati u vidu činjenicu da se, prema Statističkom izveštaju Suda za 2008. godine, Republika Srbija od marta 2004. godine, kada je ratifikovala Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, do januara 2009. godine, kada je objavljen pomenuti izveštaj, našla na 13. mestu u Evropi po ukupnom broju predstavki pred Sudom.
III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA I POJEDINAČNIH REŠENjA
Odredbom člana 1. zakona predviđa se potvrđivanje Protokola 14 bis uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, a koji je sačinjen 27. maja 2009. godine.
Odredba člana 2. zakona sadrži tekst Protokola 14 bis uz Evropsku konvenciju za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda u originalu na engleskom jeziku i prevodu na srpski jezik.
U odredbi člana 3. zakona uređuje se stupanje na snagu ovog zakona.
IV. PROCENA IZNOSA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nisu potrebna dodatna finansijska sredstva, van onih predviđenih redovnim budžetom Ministarstva za ljudska i manjinska prava.