PREDLOG ZAKONA
O POTVRĐIVANjU SPORAZUMA IZMEĐU VLADE REPUBLIKE SRBIJE I VLADE SJEDINjENIH AMERIČKIH DRŽAVA O ZAŠTITI STATUSA I PRISTUPU I KORIŠĆENjU VOJNE INFRASTRUKTURE U REPUBLICI SRBIJI
Član 1.
Potvrđuje se Sporazum između Vlade Republike Srbije i Vlade Sjedinjenih Američkih Država o zaštiti statusa i pristupu i korišćenju vojne infrastrukture u Republici Srbiji, koji je potpisan u Vašingtonu, 7. septembra 2006. godine, u originalu na srpskom i engleskom jeziku.
Član 2.
Tekst Sporazuma u originalu na srpskom jeziku glasi:
SPORAZUM
između
Vlade Republike Srbije
i
Vlade Sjedinjenih Američkih Država
o
zaštiti statusa i pristupu i korišćenju
vojne infrastrukture u
Republici Srbiji
Vlada Republike Srbije (u daljem tekstu: Srbija) i Vlada Sjedinjenih Američkih Država (u daljem tekstu: Sjedinjene Države), u daljem tekstu pod zajedničkim nazivom: Strane,
u želji da zaključe sporazum o unapređenju saradnje u oblasti odbrane između Srbije i Sjedinjenih Država,
potvrđujući da je ova saradnja zasnovana na potpunom poštovanju suvereniteta Strana i Povelje Ujedinjenih nacija,
imajući u vidu želju Strana da podele odgovornost za podršku onim snagama Sjedinjenih Država koje bi mogle da borave u Republici Srbiji, u skladu sa ovom saradnjom; i
imajući u vidu potrebu za unapređenjem zajedničke bezbednosti, doprinosom međunarodnom miru i izgradnjom bliže saradnje;
saglasile su se o sledećem:
Član 1.
Definicije
Oružane snage Sjedinjenih Država – entitet koga čine pripadnici oružanih snaga, civilno osoblje Ministarstva odbrane i sva imovina, oprema i sredstva Oružanih snaga Sjedinjenih Država koji se nalaze u Republici Srbiji.
Osoblje Sjedinjenih Država – pripadnici Oružanih snaga Sjedinjenih Država i civilno osoblje Ministarstva odbrane Sjedinjenih Država koji bi mogli da privremeno borave u Republici Srbiji u skladu sa aktivnostima koje proizilaze iz ovog sporazuma.
Partneri Sjedinjenih Država – kompanije i firme koje nisu registrovane u Republici Srbiji i njihovi zaposleni koji nisu državljani Republike Srbije, a koji bi na osnovu ugovora sa Ministarstvom odbrane Sjedinjenih Država mogli privremeno da borave u Republici Srbiji u skladu sa aktivnostima koje proizilaze iz ovog sporazuma.
Nadležni organi: za Srbiju: Ministarstvo odbrane Srbije; za Sjedinjene Države: Ministarstvo odbrane Sjedinjenih Država.
Član 2.
Ciljevi Sporazuma
Srbija će omogućiti Sjedinjenim Državama pristup i korišćenje onih objekata, koji bi mogli biti potrebni za sprovođenje Programa međudržavnog partnerstva i drugih aktivnosti o kojima Strane postignu saglasnost, uključujući, ali ne ograničavajući se na prevoz, magacine i objekte za obuku. Pristup i korišćenje ovih objekata biće omogućeni bez naknade.
Član 3.
Poštovanje zakona
Osoblje Sjedinjenih Država se obavezuje da poštuje zakone, propise i običaje Republike Srbije, kao i da se ne meša u unutrašnje stvari Republike Srbije.
Član 4.
Ulazak, izlazak, kretanje i vozačke dozvole
Osoblje Sjedinjenih Država može da ulazi u i da napušta Republiku Srbiju sa ličnim dokumentima izdatim od Sjedinjenih Država i putnim nalozima za kolektivna i pojedinačna putovanja.
U cilju sprovođenja ovog sporazuma, osoblje Sjedinjenih Država ima pravo na slobodu kretanja u Republici Srbiji.
Organi Republike Srbije će prihvatiti kao punovažne, bez polaganja vozačkog ispita ili obaveze plaćanja taksi, vozačke dozvole ili uverenja za upravljanje vozilima koje su osoblju Sjedinjenih Država izdali odgovarajući organi Sjedinjenih Država.
Član 5.
Status osoblja Sjedinjenih Država
Status osoblja Sjedinjenih Država biće ekvivalentan statusu administrativnog i tehničkog osoblja Ambasade Sjedinjenih Država u skladu sa Bečkom konvencijom o diplomatskim odnosima od 18. aprila 1961. godine.
Član 6.
Nošenje oružja i uniforme
Osoblje Sjedinjenih Država ovlašćeno je da nosi uniformu za vreme obavljanja službenih dužnosti u vezi sa aktivnostima u skladu sa ovim sporazumom i da nosi oružje dok je na dužnosti ukoliko je na to ovlašćeno sopstvenim naredbama. Strane će sarađivati u preduzimanju neophodnih mera radi pružanja bezbednosti osoblju Sjedinjenih Država i imovini u Republici Srbiji.
Član 7.
Porezi, carine i takse
Oružane snage Sjedinjenih Država i osoblje Sjedinjenih Država oslobođeno je od plaćanja poreza i drugih sličnih dažbina koje se primenjuju u Republici Srbiji. Oružane snage Sjedinjenih Država i osoblje Sjedinjenih Država mogu da uvoze, izvoze i koriste u Republici Srbiji ličnu imovinu, opremu, zalihe, materijale, tehnologije, sprovode obuku i pružaju usluge radi izvršavanja ovog sporazuma. Takav uvoz, izvoz i korišćenje biće izuzeti od postupaka inspekcije, dozvola, drugih ograničenja, plaćanja carina, poreza i drugih dažbina koje se primenjuju u Republici Srbiji.
Plovila i vazduhoplovi koji su u vlasništvu ili kojima upravljaju ili služe isključivo za potrebe Oružanih snaga Sjedinjenih Država biće oslobođeni plaćanja aerodromskih i lučkih taksi, taksi za parkiranje, naknada za lučku pilotažu i usluge lučkih remorkera i drugih sličnih taksi u objektima koji su u vlasništvu i kojima upravlja Republika Srbija. Vazduhoplovi koji su u vlasništvu ili kojima upravljaju ili služe isključivo za potrebe Oružanih snaga Sjedinjenih Država ne podležu plaćanju taksi za navigaciju, prelet, korišćenje terminala ili sličnih taksi kada su u Republici Srbiji. Oružane snage Sjedinjenih Država platiće odgovarajuće naknade za tražene i pružene usluge u iznosu ne manje povoljnom od onog koji plaća Vojska Srbije. Vazduhoplovi, vozila i plovila Sjedinjenih Država će biti izuzeti od postupka inspekcije.
Član 8.
Ugovori
Za potrebe sprovođenja ovog sporazuma i tehničkih aranžmana Ministarstvo odbrane Sjedinjenih Država može da zaključuje ugovore koji se odnose na isporuku materijala, zaliha i opreme, kao i pružanje usluga (uključujući i izgradnju) u Republici Srbiji bez ograničenja u pogledu izbora partnera, dobavljača i lica koja obezbeđuju robu ili pružaju usluge. Ovi ugovori se potražuju, dodeljuju i realizuju u skladu sa zakonima i propisima Sjedinjenih Država. Nabavke dobara i vršenje usluga u Republici Srbiji od strane ili u ime Sjedinjenih Država radi sprovođenja ovog sporazuma ne podležu oporezivanju, plaćanju carina i sličnih dažbina u Republici Srbiji.
Partneri Sjedinjenih Država biće izuzeti od plaćanja poreza ili sličnih dažbina koje se primenjuju u Republici Srbiji i mogu da uvoze, izvoze i koriste u Republici Srbiji ličnu imovinu, opremu, zalihe, materijale, tehnologiju, sprovode obuku i pružaju usluge koje se odnose na izvršenje ugovora sa Sjedinjenim Državama u skladu sa ovim sporazumom. Takav uvoz, izvoz i korišćenje biće izuzeti od postupka odobrenja, drugih ograničenja, plaćanja carina, poreza i drugih dažbina u Republici Srbiji.
Status vozačkih dozvola partnera Sjedinjenih Država biće upodobljen statusu vozačkih dozvola osoblja Sjedinjenih Država, u skladu sa članom 4. ovog sporazuma.
Da bi se olakšala implementacija ovog člana, nadležni organ Sjedinjenih Država blagovremeno će obavestiti nadležni organ Srbije o nazivima partnera sa kojima su zaključeni ugovori, uključujući i datum njihovog isteka.
Član 9.
Zahtevi za naknadu štete
Osim zahteva za naknadu štete koji proizlaze iz ugovora, Strane se odriču prava da podnose zahteve u vezi sa štetom, gubitkom ili uništenjem imovine druge Strane ili usled povrede ili smrti osoblja jedne od Strana nastalih prilikom obavljanja službenih dužnosti u skladu sa ovim sporazumom.
Zahtevi trećih lica koji se odnose na štetu ili gubitak koje je prouzrokovalo osoblje Sjedinjenih Država rešavaće Sjedinjene Države u skladu sa zakonima i propisima Sjedinjenih Američkih Država.
Zahtevi za naknadu štete (osim zahteva koji proizilaze iz ugovora) koji se ne reše u skladu sa stavom 2. ovog člana mogu se podneti nadležnom sudu Republike Srbije.
Član 10.
Komunalne usluge i komunikacije
Oružane snage i partneri Sjedinjenih Država mogu koristiti vodu, struju i druge javne komunalne usluge pod uslovima ne manje povoljnim, uključujući cene i dažbine koje važe za Vojsku Srbije u sličnim okolnostima, ukoliko drugačije nije dogovoreno i njihovi troškovi biće jednaki njihovom srazmernom učešću u korišćenju datih komunalnih usluga.
Srbija je saglasna sa mogućnošću potrebe da Oružane snage Sjedinjenih Država koriste radio-frekvencijski spektar. Oružane snage Sjedinjenih Država su ovlašćene da upravljaju sopstvenim sistemima za telekomunikaciju (na način na koji su telekomunikacije definisane Ustavom Međunarodne unije za telekomunikacije iz 1992. godine). Ovaj način podrazumeva pravo na korišćenje zahtevanih sredstava i usluga radi obezbeđenja svih uslova za upravljanje telekomunikacionim sistemima i pravo na korišćenje neophodnog radio-frekvencijskog spektra u navedenu svrhu. Nadležni organ Sjedinjenih Država će koordinirati sa nadležnim organom Srbije upotrebu frekvencija od strane Oružanih snaga Sjedinjenih Država. Oružane snage Sjedinjenih Država imaju pravo na besplatno korišćenje radio-frekvencijskog spektra.
Član 11.
Tehnički aranžmani
Strane i njihovi nadležni organi mogu da zaključe detaljnije tehničke aranžmane radi sprovođenja odredaba ovog sporazuma.
Član 12.
Izmene
Ovaj sporazum može biti izmenjen uz obostranu pisanu saglasnost Strana.
Član 13.
Tumačenje
Strane će konsultacijama ili, ukoliko je potrebno diplomatskim putem, rešiti bilo koji spor u vezi sa primenom ili sprovođenjem ovog sporazuma ili tehničkih aranžmana i neće sporove ustupati sudu ili trećim stranama na rešavanje.
U slučaju da obe Strane u budućnosti postanu članice sličnih sporazuma koji sadrže odredbe koje su u suprotnosti sa odredbama ovog sporazuma, primenjivaće se odredbe ovog sporazuma.
Član 14.
Stupanje na snagu, trajanje i prestanak
Ovaj sporazum će se privremeno primenjivati od datuma potpisivanja i stupiće na snagu danom prijema obaveštenja kojim Srbija diplomatskim kanalima obaveštava Sjedinjene Države da je u skladu sa svojim nacionalnim zakonodavstvom sprovela postupak koji je neophodan za stupanje na snagu Sporazuma. Ovaj sporazum se zaključuje na početni period od godinu dana. Nakon isteka navedenog perioda, ovaj sporazum će nastaviti da se primenjuje, osim ako ga Strane ne otkažu diplomatskim putem, u roku od 180 dana od prijema pisanog obaveštenja o nameri otkazivanja.
Potvrđujući ovo, dole potpisani sa ovlašćenjima svojih vlada potpisali su ovaj sporazum.
Potpisano u Vašingtonu, 7. septembra 2006, u dva istovetna primerka na srpskom i engleskom jeziku, pri čemu su oba teksta podjednako autentična.
Za Vladu Za Vladu Sjedinjenih
Republike Srbije Sjedinjenih Američkih Država
predsednik Republike Srbije državni sekretar
Boris Tadić Condoleeza Rice
Član 3.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije – Međunarodni ugovori”.
OBRAZLOŽENjE
1. Ustavni osnov za donošenje Zakona
Ustavni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u odredbi člana 97. tačka 1. Ustava Republike Srbije kojom je predviđeno da, između ostalog, Republika Srbija uređuje i obezbeđuje svoj međunarodni položaj i odnose sa drugim državama i u članu 99. stav 1. tačka 4. Ustava Republike Srbije, kojim je propisano da Narodna skupština potvrđuje međunarodne ugovore kad je zakonom predviđena obaveza njihovog potvrđivanja.
2. Razlozi za donošenje Zakona
Sporazum između Vlade Republike Srbije i Vlade Sjedinjenih Američkih Država o zaštiti statusa i pristupu i korišćenju vojne infrastrukture u Republici Srbiji, čije se potvrđivanje predlaže ovim predlogom zakona, uspostavljaju se osnove za zaštitu statusa Oružanih snaga, osoblja i partnera Sjedinjenih Američkih Država i ujedno predviđaju uslovi i procedure za pristup i korišćenje vojne infrastrukture u Republici Srbiji.
Cilj ovog zakona, odnosno Sporazuma zasnovanog na principu suvereniteta i sa ciljem unapređenja zajedničke bezbednosti je unapređenje saradnje u oblasti odbrane između ugovornih strana, kao i podela odgovornosti za podršku onim snagama Sjedinjenih Američkih Država koje bi mogle da borave u Republici Srbiji.
S obzirom da za sada između ugovornih strana ne egzistira opšti međunarodni ugovor o saradnji u oblasti odbrane, niti drugi bilateralni ugovor koji bi generalno dao pravni osnov za pristup i korišćenje objekata vojne infrastrukture u Republici Srbiji od strane snaga Sjedinjenih Američkih Država, mišljenja smo da je donošenje ovog zakona neophodno. Naime, u suprotnom slučaju, svaka eventualna potreba ili zahtev za korišćenjem navedenih objekata, bilo koje vrste i obima, morala bi pojedinačno da bude predmet razmatranja i odlučivanja od strane Vlade Republike Srbije. Ovakva procedura bi u mnogome usložnjavala i usporavala, a možda i onemogućavala korišćenje ovih objekata. Međutim, donošenjem ovog zakona uspostavlja se osnov i daje mogućnost za svaki oblik buduće saradnje u navedenoj oblasti.
3. Objašnjenje osnovnih pravnih instituta i pojedinačna rešenja
Odredbom člana 1. Predloga zakona predviđa se potvrđivanje Sporazuma, potpisanog 7. septembra 2006. godine, dok odredba člana 2. Predloga zakona, sadrži tekst Sporazuma na srpskom jeziku.
Odredbom člana 1. Sporazuma date su definicije termina, odnosno pojmova koji se koriste u Sporazumu, a odredbom člana 2. Sporazuma definisani su ciljevi Sporazuma. Odredbom člana 3. Sporazuma predviđena je obaveza poštovanja zakona, propisa i običaja Republike Srbije od strane osoblja Sjedinjenih Američkih Država. Odredbama čl. 4, 5. i 6. Sporazuma, predviđeni su načini ulaska i izlaska osoblja Sjedinjenih Američkih Država u i sa teritorije Republike Srbije, kao i njihovo kretanje, status i mogućnost, odnosno ovlašćenje za nošenje uniforme i oružja. Član 7. Sporazuma se odnosi na oslobađanje od plaćanja poreza, carina, taksi i drugih dažbina. Odredbom člana 8. Sporazuma predviđena je mogućnost zaključenja posebnih ugovora, u cilju i za potrebe sprovođenja ovog sporazuma. Čl. 9 i 10. Sporazuma odnose se na naknadu štete i zahteva koji mogu odatle da proizađu, kao i pružanje, odnosno korišćenje komunalnih usluga i sredstava komunikacije.
Odredbama čl. 11, 12, 13. i 14. Sporazuma daje se pravni osnov za zaključenje tzv. administrativnih ugovora, odnosno reguliše se pitanje mogućnosti izmena ovog sporazuma, njegovog tumačenja, stupanje na snagu, trajanje i prestanak.
Sporazum je potpisan u Vašingtonu, 7. septembra 2006. godine.
Članom 3. Predloga zakona predviđa se dan stupanja na snagu Zakona.
4. Ocena potrebnih finansijskih sredstava za sprovođenje Zakona
Za sprovođenje ovog zakona nisu potrebna dodatna finansijska sredstva budući da su sredstva koja su potrebna za sprovođenje Sporazuma, predviđena planom finansijskih sredstava Ministarstva odbrane Republike Srbije.