PREDLOG ZAKONA
O RASPODELI TRANSFERNIH SREDSTAVA IZ BUDžETA REPUBLIKE SRBIJE I UČEŠĆU OPŠTINA, GRADOVA I GRADA BEOGRADA U POREZU NA ZARADE U 2006. GODINI
Član 1.
Ovim zakonom uređuje se raspodela transfernih sredstava utvrđenih Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2006. godinu („Službeni glasnik RS“, broj ___/05) u iznosu od 15.400.000.000 dinara, koja se prenose budžetima opština, gradova i grada Beograda u 2006. godini i utvrđuje učešće opština, gradova i grada Beograda u porezu na zarade.
Član 2.
Opštine, gradovi i grad Beograd učestvuju u porezu na zarade, ostvarenom na teritoriji opštine, grada i grada Beograda, u visini od 40%.
Član 3.
Izuzetno od člana 99. stav 2. Zakona o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS“, br. 9/02, 33/04 i 135/04), transferna sredstva iz člana 1. ovog zakona raspodeliće se opštinama, gradovima i gradu Beogradu, u sledećim iznosima, i to:
A) – u dinarima – Red. br. Grad Iznos 1 2 3 1. Beograd 5.610.835.360 2. Kragujevac 520.007.280 3. Niš 518.665.390 4. Novi Sad 828.469.252
B) Opština Iznos
1 2 3 1. Ada 35.575.450 2. Aleksandrovac 49.282.148 3. Aleksinac 82.870.656 4. Alibunar 37.809.274 5. Apatin 121.816.281 6. Aranđelovac 49.460.162 7. Arilje 41.520.814 8. Babušnica 27.143.990 9. Bajina Bašta 42.155.112 10. Batočina 14.325.577 11. Bač 20.830.468 12. Bačka Palanka 63.332.352 13. Bačka Topola 51.089.897 14. Bački Petrovac 54.628.984 15. Bela Palanka 28.551.593 16. Bela Crkva 34.049.400 17. Beočin 19.550.514 18. Bečej 48.296.958 19. Blace 21.418.600 20. Bogatić 43.319.223 21. Bojnik 21.177.142 22. Boljevac 36.812.620 23. Bor 120.538.412 24. Bosilegrad 36.064.678 25. Brus 36.705.395 26. Bujanovac 62.608.796 27. Valjevo 138.538.734 28. Varvarin 39.124.112 29. Velika Plana 65.564.111 30. Veliko Gradište 31.953.142 31. Vladimirci 26.702.291 32. Vladičin Han 33.657.977 33. Vlasotince 80.702.781 34. Vranje 108.033.510 35. Vrbas 34.464.069 36. Vrnjačka Banja 36.645.899 37. Vršac 42.623.261 38. Gadžin Han 24.326.073 39. Golubac 17.989.706 40. Gornji Milanovac 58.018.512 41. Despotovac 40.231.272 42. Dimitrovgrad 24.242.420 43. Doljevac 25.599.625 44. Žabalj 19.555.140 45. Žabari 18.511.962 46. Žagubica 65.030.339 47. Žitište 27.074.217 48. Žitorađa 24.022.622 49. Zaječar 91.470.784 50. Zrenjanin 140.765.489 51. Ivanjica 56.377.083 52. Inđija 73.189.292 53. Irig 45.492.889 54. Jagodina 86.138.313 55. Kanjiža 32.367.599 56. Kikinda 66.593.907 57. Kladovo 31.278.883 58. Knić 22.293.376 59. Knjaževac 76.308.458 60. Kovačica 28.538.183 61. Kovin 47.827.342 62. Kosjerić 19.629.757 63. Koceljeva 22.618.502 64. Kraljevo 251.513.048 65. Krupanj 30.443.259 66. Kruševac 203.216.940 67. Kula 49.304.010 68. Kuršumlija 47.382.191 69. Kučevo 35.971.965 70. Lajkovac 18.075.999 71. Lapovo 9.620.185 72. Lebane 46.120.169 73. Leskovac 206.678.771 74. Loznica 165.119.460 75. Lučani 32.090.866 76. Ljig 23.010.340 77. Ljubovija 23.896.137 78. Majdanpek 50.882.558 79. Mali Zvornik 19.944.483 80. Mali Iđoš 18.411.800 81. Malo Crniće 23.331.909 82. Medveđa 29.351.181 83. Merošina 27.293.566 84. Mionica 25.276.035 85. Negotin 66.857.035 86. Nova Varoš 33.523.954 87. Nova Crnja 17.834.351 88. Novi Bečej 34.780.040 89. Novi Kneževac 20.863.626 90. Novi Pazar 128.831.608 91. Opovo 13.950.795 92. Osečina 25.240.366 93. Odžaci 43.748.567 94. Pančevo 212.457.612 95. Paraćin 70.652.894 96. Petrovac 51.206.133 97. Pećinci 32.993.335 98. Pirot 85.738.206 99. Plandište 36.476.647 100. Požarevac 80.815.642 101. Požega 47.687.531 102. Preševo 66.329.415 103. Priboj 47.918.840 104. Prijepolje 79.647.564 105. Prokuplje 71.258.798 106. Ražanj 25.575.264 107. Rača 18.497.759 108. Raška 62.507.421 109. Rekovac 23.819.014 110. Ruma 74.339.983 111. Svilajnac 40.459.569 112. Svrljig 54.139.699 113. Senta 49.886.735 114. Sečanj 29.872.774 115. Sjenica 57.867.320 116. Smederevo 172.775.524 117. Smederevska Palanka 73.110.381 118. Sokobanja 28.422.965 119. Sombor 142.353.413 120. Srbobran 20.012.634 121. Sremska Mitrovica 118.077.735 122. Sremski Karlovci 50.815.460 123. Stara Pazova 83.849.554 124. Subotica 208.194.350 125. Surdulica 38.574.731 126. Temerin 15.160.977 127. Titel 15.158.442 128. Topola 38.586.141 129. Trgovište 18.130.219 130. Trstenik 76.107.119 131. Tutin 60.440.807 132. Ćićevac 16.085.435 133. Ćuprija 42.493.090 134. Ub 42.701.333 135. Užice 103.694.539 136. Crna Trava 11.513.415 137. Čajetina 39.431.508 138. Čačak 174.183.486 139. Čoka 39.511.846 140. Šabac 167.248.186 141. Šid 58.239.932
Član 4.
Transferna sredstva iz člana 3. ovog zakona ministar nadležan za poslove finansija (u daljem tekstu: ministar) prenosi opštini, gradu i gradu Beogradu na račun propisan za uplatu tekućih transfera od drugih nivoa vlasti u periodu od 15. do 25. u mesecu za tekući mesec, u visini jedne dvanaestine iznosa utvrđenog u članu 3. ovog zakona.
Ukoliko se izvršavanjem sredstava iz stava 1. ovog člana ugrozi izvršavanje Ustavom i posebnim zakonima utvrđenih obaveza Republike, ministar može privremeno da smanji, odnosno obustavi sredstva iz stava 1. ovog člana i o tome odmah obavesti Vladu, u skladu sa članom 7. stav 4. Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 9/02, 87/02 i 66/05).
Član 5.
Opština, grad i grad Beograd mogu u 2006. godini da planiraju ukupna sredstva potrebna za isplatu plata zaposlenih koje se finansiraju iz njihovih budžeta u skladu i na način utvrđen članom 19. Zakona o budžetu Republike Srbije za 2006. godinu („Službeni glasnik RS“, broj ___/05).
Član 6.
Jedinica lokalne samouprave je dužna da ustanovama u oblasti obrazovanja u budžetu obezbedi sredstva u skladu sa članom 143. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Službeni glasnik RS“, br. 62/03, 64/03, 58/04, 62/04 i 79/05) i Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika („Službeni glasnik RS“, broj 86/05).
Ako jedinica lokalne samouprave ustanovama iz oblasti obrazovanja ne obezbedi sredstva iz stava 1. ovog člana, mogu se privremeno obustaviti transferna sredstva iz budžeta Republike, na predlog nadležnog ministarstva.
Član 7.
Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2006. godinu („Službeni glasnik RS“ broj ___/05) utvrđen je obim i namena sredstava za potrebe jedinica lokalne samouprave na teritoriji Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija.
Član 8.
Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“, a primenjivaće se od 1. januara 2006. godine.
O B R A Z L O Ž E Nj E
I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Osnov za donošenje Zakona sadržan je u članu 72. stav 1. tačka 4. i u članu 114. stav 1. Ustava Republike Srbije, kojima je predviđeno da Republika, između ostalog, uređuje i obezbeđuje finansijski sistem i da za obavljanje Ustavom i zakonom utvrđenih poslova, opštinama pripadaju prihodi utvrđeni zakonom.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
Zakon o raspodeli transfernih sredstava iz budžeta Republike Srbije i učešću opština, gradova i grada Beograda u porezu na zarade u 2006. godini se donosi zbog neophodnosti utvrđivanja procenta učešća opština i gradova u porezu na zarade i njihovog učešća u transfernim sredstvima, čija je ukupna visina utvrđena Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2006. godinu.
Zbog uočenih nedostataka dosadašnjeg sistema određivanja obima sredstava opštinama i gradovima za vršenje njihovih Ustavom i zakonom utvrđenih poslova, odnosno postojećih kriterijuma za raspodelu transfernih sredstava, koji su doveli do horizontalne neuravnoteženosti prihoda po stanovniku, posebno između gradova i opština, tokom 2005. godine pripremana je reforma sistema finansiranja lokalne samouprave. Po sprovođenju reforme, kojom će se definisati osnovni elementi sistema transfera i uvesti efikasniji mehanizam za fiskalno ujednačavanje, sistem finansiranja lokalne samouprave u Republici biće usklađen sa evropskim normama i Poveljom o lokalnoj samoupravi Saveta Evrope.
Imajući u vidu obim predloženih novina koje se odnose, kako na izvorne tako i na ustupljene prihode lokalne samouprave, kao i na činjenicu da se smanjenje postojeće horizontalne neujednačenosti u prihodima vrši značajnijim smanjenjem transfera gradovima i značajnijim povećanjem transfera siromašnijim opštinama, neophodno je vreme od najmanje jedne godine radi strukturnog prilagođavanja izdataka budžeta, kako kod onih koji dobijaju veća transferna sredstva, tako i kod onih koji dobijaju manja transferna sredstva. Takođe, neophodno je i vreme za proveru predloženih izmena po pitanju izvornih i ustupljenih javnih prihoda. Usled toga se za 2006. godinu, kao prelaznu godinu, idući u susret budućoj reformi, gradovima raspodeljuju transferna sredstva sa indeksom rasta 104,0 u odnosu na transferna sredstva koja su im utvrđena Zakonom u 2005. godini, a koji je niži u odnosu na indeks rasta transfernih sredstava koja se raspoređuju opštinama. Opštinama se transferna sredstva raspoređuju linearno sa indeksom rasta od 119,9.
Ukupni prihodi lokalne samouprave za 2006. godinu planiraju se u visini od oko 112,6 mlrd. dinara, što u odnosu na ukupne prihode lokalne samouprave u 2005. godini, koji se procenjuju u iznosu od 100,7 mlrd. dinara, predstavlja rast od 11,8%.
U okviru planiranih ukupnih prihoda za 2006. godinu, najveće učešće imaju prihodi po osnovu poreza na zarade, koji se planira u iznosu od 36,7 mlrd. dinara i prihodi po osnovu poreza na imovinu, koji se planira u iznosu od 17,0 mlrd. dinara, što ukupno predstavlja oko 48% ukupnih prihoda.
Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2006. godinu transferna sredstva su planirana u iznosu od 15,4 mlrd. dinara, što čini oko 14% ukupnih prihoda lokalne samouprave i u odnosu na 2005. godinu imaju rast od 11,6%.
III. OBJAŠNjENjE OSNOVNIH PRAVNIH INSTITUTA
I POJEDINAČNIH REŠENjA
1. Ovim zakonom raspodeljuju se transferna sredstva u iznosu od 15,4 milijardi dinara, koja se iz budžeta Republike prenose jedinicama lokalne samouprave u 2006. godini i utvrđuje učešće opština, gradova i grada Beograda u porezu na zarade (član 1. Zakona).
2. U članu 2. ovog zakona utvrđuje se za 2006. godinu stopa učešća jedinica lokalne samouprave u porezu na zarade ostvarenom na njihovoj teritoriji u visini od 40%.
3. Članom 3. ovog zakona se predlaže da se, izuzetno za 2006. godinu, kao prelaznoj godini za pripremu reforme sistema finansiranja lokalne samouprave, raspodela transfernih sredstava iz budžeta Republike vrši, tako što se transferna sredstva gradovima raspodeljuju sa rastom od 4,0% u odnosu na iznos transfernih sredstava koja su im utvrđena u 2005. godini. Opštinama se transferna sredstva raspodeljuju linearno sa rastom od oko 19,9% u odnosu na iznos transfernih sredstava utvrđenih u 2005. godini.
4. Članom 4. ovog zakona propisana je dinamika prenosa transfernih sredstava iz budžeta Republike jedinicama lokalne samouprave. Transferna sredstva prenose u periodu od 15. do 25. u mesecu za tekući mesec. Visina mesečnog iznosa transfernih sredstava utvrđena je kao 1/12 godišnjeg iznosa.
Ukoliko se prenosom transfernih sredstava ugrozi izvršavanje Ustavom i posebnim zakonima utvrđenih obaveza Republike, ministar nadležan za poslove finansija može privremeno da smanji, odnosno obustavi transferna sredstva oštinama i gradovima i o tome odmah obaveštava Vladu.
5. Članom 5. ovog zakona regulisano je da opština, grad i grad Beograd mogu planirati ukupna sredstva potrebna za isplatu plata zaposlenih koje se finansiraju iz budžeta, tako da masu sredstava za isplatu dvanaest mesečnih plata planiraju na nivou plata iz septembra 2005. godine uvećane najviše do 9%, kako je to regulisano članom 19. Zakona o budžetu Republike Srbije za 2006. godinu. Prema navedenom članu, ukoliko opština, grad i grad Beograd u odluci o budžetu za 2006. godinu ne planiraju i ne izvršavaju ukupna sredstva za isplatu plata na propisan način, ministar nadležan za poslove finansija obustaviće prenos transfernih sredstava, dok se visina sredstava za plate ne uskladi sa propisanim ograničenjem.
6. Članom 6. ovog zakona regulisano je da je jedinica lokalne samouprave dužna da ustanovama u oblasti obrazovanja u svom budžetu obezbedi sredstva u skladu sa članom 143. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja i Posebnim kolektivnim ugovorom za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika, u pogledu obaveza koje padaju na teret jedinice lokalne samouprave. Ukoliko jedinica lokalne samouprave ustanovama iz oblasti obrazovanja ne obezbedi navedena sredstva, na predlog Ministarstva prosvete i sporta, privremeno će im se obustaviti transferna sredstva iz budžeta Republike.
7. Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2006. godinu utvrđen je obim i namena sredstava za potrebe jedinica lokalne samouprave na teritoriji Autonomne pokrajine Kosovo i Metohija (član 7. ovog zakona).
8. Ovaj zakon stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“, a primenjivaće se od 1. januara 2006. godine.
IV. PROCENA IZNOSA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona obezbeđena su potrebna sredstva u budžetu Republike Srbije za 2006. godinu u iznosu od 15,4 mlrd. dinara.
V. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU I ZA RANIJE STUPANjE NA SNAGU
Predlaže se da se ovaj zakon razmatra i donese po hitnom postupku u skladu sa članom 161. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srbije, kako bi jedinice lokalne samouprave, na osnovu iznosa transfernih sredstava iz budžeta Republike Srbije za 2006. godinu, kao i stope učešća u porezu na zarade, utvrđene ovim zakonom, pripremile i donele svoje budžete za 2006. godinu, a što je ujedno i razlog da ovaj zakon stupi na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“, saglasno članu 120. Ustava RS.