Na osnovu člana 2. stav 2. Zakona o izdavanju doplatne poštanske marke („Službeni glasnik RS”, broj 61/05) i člana 17. stav 1. i člana 42. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05-ispravka, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12-US, 72/12, 7/14-US i 44/14),
Vlada donosi
U R E D B U
O IZDAVANJU DOPLATNE POŠTANSKE MARKE
„IZGRADNJA SPOMEN-HRAMA SVETOG SAVE”
Član 1.
Na poštanske pošiljke u unutrašnjem poštanskom saobraćaju, osim na pošiljke novina i časopisa, plaća se doplatna poštanska marka „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save” od 15. juna do 31. avgusta 2016. godine.
Marka iz stava 1. ovog člana izdaje se u tiražu od 7.600.000 komada, u apoenu u visini od 10 dinara.
Član 2.
Sredstva od prodate doplatne poštanske marke iz člana 1. ove uredbe, JP „Pošta Srbije”, Beograd uplaćuje sedmodnevno na račun propisan za uplatu sredstava ostvarenih prodajom doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save”.
Sredstva iz stava 1. ovog člana namenjuju se Svetom arhijerejskom sinodu Srpske pravoslavne crkve za finansiranje građevinsko-zanatskih radova i radova na uređenju enterijera Spomen-hrama Svetog Save, a koristiće se prema programu koji donosi korisnik tih sredstava, na koji saglasnost daje Vlada.
Član 3.
Način izdavanja doplatne poštanske marke reguliše se ugovorom između korisnika doplatne poštanske marke i preduzeća koje obavlja poslove prodaje doplatne poštanske marke u skladu sa zakonom.
Član 4.
Ova uredba stupa na snagu narednog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
05 Broj: 110-4711/2016
U Beogradu, 24. maja 2016. godine
V L A D A
PREDSEDNIK
Aleksandar Vučić, s.r.
O B R A Z L O Ž E NJ E
I. PRAVNI OSNOV ZA DONOŠENJE UREDBE
Pravni osnov za donošenje ove uredbe sadržan je u članu 2. stav 2. Zakona o izdavanju doplatne poštanske marke („Službeni glasnik RS”, broj 61/05), kojim je propisano da bližu namenu, korisnika, način izdavanja, tiraž, visinu apoena i vremenski period izdavanja doplatne marke utvrđuje Vlada, kao i u članu 17. stav 1. i članu 42. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05-ispravka, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12-US, 72/12, 7/14-US i 44/14).
II. RAZLOZI ZA DONOŠENJE UREDBE
Spomen-hram Svetog Save podignut je na mestu gde su pre pet vekova spaljene mošti Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa, utemeljivača autokefalne srpske pravoslavne crkve i prvog prosvetitelja čije je sveukupno delo i lik od neprocenjivog značaja u istoriji srpske države i srpskog naroda.
Rastko Nemanjić je rođen 1169. godine kao najmlađi sin velikog srpskog župana Stefana Nemanje i njegove supruge Ane. Zajedno sa starijom braćom, Stefanom i Vukanom, na dvoru u Rasu, dobio je izvanredno obrazovanje. Od rane mladosti pokazivao je ljubav prema knjizi i težio je duhovnom životu, zbog čega je pobegao u Svetu Goru. U osamnastoj godini života je primio monaški čin i dobio monaško ime Sava. Na Svetoj Gori je zajedno sa svojim ocem, koji se zamonašio i pridružio mu se kao monah Simeon u manastiru Vatopedu, obnovio napušteni manastir Hilandar, koji je vizantijski car Aleksije Š predao Srbima u vlasništvo. Manastir Hilandar je sve do XVIII veka bio najveća srpska škola i rasadnik naše duhovnosti, prosvete i kulture.
Nakon četrnaest godina Sava se vratio u Srbiju sa moštima Svetog Simeona Mirotočivog i položio ih je u manastiru Studenici, očevoj zadužbini. Sava je tada imao čin arhimandrita. U Srbiji je mirio svoju braću Stefana i Vukana koji su se zavadili oko vlasti. Potom je radio na crkvenom i kulturnom prosvećivanju srpskog naroda, govorio im o hrišćanskom moralu, ljubavi i milosrđu, radio na organizaciji Crkve (osnivao je eparhije). U svojoj ličnosti je objedinio prosvetitelja, duhovnika, državnika i učitelja.
Na praznik Uspenja Presvete Bogorodice, 15. avgusta 1219. godine, u Nikeji patrijarh Manojlo Saranten, uz saglasnost cara Teodora I Laskarisa hrotonisao je Savu za prvog srpskog arhiepiskopa. Od tada je Srpska pravoslavna crkva autokefalna, i srpski arhiepiskopi mogu da primaju posvećenje od sabora svojih episkopa. Iste godine, na saboru u manastiru Žiči koji je postao sedište samostalne Srpske crkve, Sava je od svojih najboljih učenika izabrao i posvetio nekoliko episkopa i razaslao ih u eparhije širom zemlje. U Srbiji je podigao mnoge crkve, manastire i škole. Pisao je zakone, književna dela. Svojom jakom ličnošću uticao je na sređivanje i snaženje Srbije.
Umro je u Trnovu u Bugarskoj 12. januara 1236. godine prilikom povratka sa svog drugog pokloničkog putovanja u Svetu zemlju. Kralj Vladislav je 1237. godine, uz najviše crkveno-državne počasti preneo njegove mošti u manastir Mileševo.
Prisustvo njegovih svetih moštiju imalo je za svakog Srbina izuzetan duhovni, ali i politički značaj, a naročito u vreme turskog ropstva. Ni jedna ličnost kod Srba nije toliko utkana u svest i biće naroda kao ličnost Svetoga Save. Primer za to su ustanici u Banatu sa kraja XVI veka, na čelu sa vršačkim vladikom Teodorom. Na ustaničkom barjaku bila je izvezena ikona Svetog Save. Srbi su ustali protiv tiranije turskih vlasti, ali je ubrzo usledila odmazda. Sinan-paša je njegove mošti, iz manastira Mileševo, podigao i spalio na Vračaru u Beogradu 1594. godine.
U znak velikog poštovanja svog svetitelja, Srbi ne samo u srpskim zemljama, nego i širom sveta podizali su i podižu mnoge svete hramove. Praznik Svetog Save-Savindan obeležava se 27. januara svake godine, kao školska slava u svim školama u Republici Srbiji.
Srpski narod i Pravoslavna crkva odlučili su da u znak zahvalnosti, podignu veličanstveni Spomen-hram posvećen Svetom Savi upravo na mestu na kome su spaljene njegove svete mošti.
Izgradnja Spomen-hrama, prema projektu arhitekte Bogdana Nestorovića i Aleksandra Deroka, započeta je 1935. godine i do sada je u više navrata bila prekidana i ponovo nastavljana. Tako je nemačkim napadom Kraljevine Jugoslavije u Drugom svetskom ratu i bombardovanjem Beograda 1941. godine, njegova izgradnja prvi put prekinuta i nastavljena tek posle 44 godine, odnosno 1985. godine. Radovi na Hramu ponovo su prekinuti 1992. godine, a sa novim početkom izgradnje krenulo se posle osam godina, odnosno 2000. godine.
Završetak izgradnje Spomen-hrama Svetog Save predstavlja projekat od javnog interesa od najveće važnosti. Ovaj Spomen-hram, iako radovi na unutrašnjem uređenju još traju, već predstavlja simbol srpskog pravoslavlja, duhovnosti i objekat je od istorijske i kulturne vrednosti koji reprezentuje tradicije i identitet srpskog naroda. Istovremeno, završetak njegove izgradnje, u skladu je sa opredeljenjem društva da se vrši duhovna i kulturna obnova baštine srpskog naroda.
Hram svetog Save je po zapremini prostora najveća pravoslavna crkva na svetu a po ukupnoj površini osnove od 3.500 kvadratnih metara druga po veličini na svetu, odmah posle ruskog Hrama Hrista spasitelja u Moskvi.
Hram je građen u tzv. srpsko-vizantijskom stilu, sa četiri zvonika postavljenih na visini od 44 metra, iznad kojih se nalazi velika centralna kupola visoka 70 metara na čijem vrhu se izdiže veliki pozlaćeni krst težak 4.000 kilograma i visok 12 metara.
Visina hrama sa krstom iznosi 82 metara, tako da Spomen-hram Svetog Save na Vračarskom platou koji se nalazi na nadmorskoj visini od 134 metara, dominira na području većeg dela grada Beograda. Hram može da primi 10.000 vernika istovremeno.
Sa ciljem da se doprinese okončanju građevinsko-zanatskih radova i radova na uređenju enterijera Spomen-hrama Svetog Save i da se za te namene obezbedi značajniji deo sredstava Ministarstvo pravde – Uprava za saradnju s crkvama i verskim zajednicama, dostavilo je inicijativu, a na predlog Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve, da se u 2016. godini vrši izdavanje doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save”. Izdavanje ove doplatne poštanske marke je postalo tradicionalno s obzirom da se primenjuje od 1936. godine.
Predlaže se da se doplatna poštanska marka za navedene potrebe izdaje u periodu od 15. juna do 31. avgusta 2016. godine u tiražu od ukupno 7.600.000 komada tako da bi se pri vrednosti marke od 10 dinara i prodaje celokupnog tiraža, mogao ostvariti bruto prihod od 76.000.000 dinara.
Odredbom člana 17. stav 1. Zakona o Vladi uređeno je da Vlada kojoj je prestao mandat može vršiti samo tekuće poslove i ne može predlagati Narodnoj skupštini zakone i druge opšte akte niti donositi propise, izuzev ako je njihovo donošenje vezano za zakonski rok ili to nalažu potrebe države, interesi odbrane ili prirodna, privredna ili tehnička nesreća. Razlog za donošenje ove uredbe o izdavanju doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save” je potreba države da se vrši duhovna i kulturna obnova baštine srpskog naroda. U tom smislu neophodna su finansijska sredstva i za završetak izgradnje Spomen-hrama Svetog Save, odnosno za finansiranje građevinsko-zanatskih radova i radova na uređenju enterijera ovog hrama, koji predstavlja projekat od najveće važnosti kao simbol srpskog pravoslavlja i duhovnosti, koji ima istorijski i kulturni značaj za srpski narod i reprezentuje njegove tradicije i identitet. Kako bi se za navedene radove obezbedila neophodna finansijska sredstva realizacijom doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save” u raspoloživom terminu od 15. juna do 31. avgusta 2016. godine, predlažemo da Vlada usvoji Predlog uredbe o izdavanju doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save”.
Na Program korišćenja sredstava koji donosi korisnik sredstava, saglasnost daje Vlada.
III. REŠENJA KOJA SE PREDLAŽU UREDBOM
U članu 1. ove uredbe predviđeno je plaćanje doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save” u periodu od 15. juna do 31. avgusta 2016. godine, u tiražu od 7.600.000 komada, u apoenu u visini od 43,4% od iznosa nominalne vrednosti poštanske marke za pisma težine do 20 grama (koja iznosi 23 dinara), odnosno 10 dinara.
U članu 2. ove uredbe predviđeno je da sredstva od prodate doplatne poštanske marke JP „Pošta Srbije” uplaćuju sedmodnevno na račun propisan za uplatu sredstava ostvarenih prodajom doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save”.
Sredstva po osnovu prodate doplatne poštanske marke namenjuju se Svetom arhijerejskom sinodu Srpske pravoslavne crkve za finansiranje građevinsko-zanatskih radova i radova na uređenju enterijera Spomen-hrama Svetog Save.
Ostvarena sredstva po osnovu prodate doplatne poštanske marke koristiće se prema programu koji donosi korisnik tih sredstava, na koji saglasnost daje Vlada.
U članu 3. ove uredbe predviđeno je da se način izdavanja doplatne poštanske marke reguliše ugovorom između korisnika doplatne poštanske marke i preduzeća koje obavlja poslove prodaje doplatne poštanske marke u skladu sa zakonom.
U članu 4. predviđeno je stupanje na snagu ove uredbe.
IV. RAZLOZI ZA STUPANJE NA SNAGU UREDBE U ROKU KRAĆEM OD OSAM DANA
Predlaže se da se ova uredba donese u roku kraćem od osam dana iz razloga što je neophodno da se preduzmu odgovarajuće prethodne aktivnosti, odnosno štampanje i distribucija predmetne doplatne poštanske marke, kako bi se obezbedilo da realizacija, odnosno izdavanja iste otpočne u roku predviđenom ovom uredbom.
V. SREDSTVA POTREBNA ZA SPROVOĐENJE UREDBE
Sredstva za sprovođenje ove uredbe u visini od 76.000.000 dinara planirana su Zakonom o budžetu Republike Srbije za 2016. godinu („Službeni glasnik RS”, broj 103/15) u okviru Razdela 22 – Ministarstvo pravde, Glava 22.4 – Uprava za saradnju s crkvama i verskim zajednicama, program 1901 – Saradnja države sa crkvama i verskim zajednicama, funkcija 840 – Verske i ostale usluge zajednice, programska aktivnost 0006 – Podrška za gradnju i obnovu verskih objekata, ekonomska klasifikacija 481 – Dotacije nevladinim organizacijama.