Na osnovu člana 20. stav 3. Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS“, br. 66/91, 83/92, 53/93 – dr. zakon, 67/93 – dr. zakon, 48/94 – dr. zakon, 53/95 i 135/04),
Vlada donosi
U R E D B U
O UTVRĐIVANjU PROGRAMA KONTROLE KVALITETA VAZDUHA
U 2006. I 2007. GODINI
Član 1.
Ovom uredbom utvrđuje se kontrola kvaliteta vazduha koja obuhvata sistematsko merenje imisije, praćenje uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu i izveštavanje o rezultatima merenja i praćenja uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu.
Član 2.
Kontrola kvaliteta vazduha iz člana 1. ove uredbe vrši se prema Programu kontrole kvaliteta vazduha u 2006. i 2007. godini, koji je odštampan uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.
Član 3.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“.
05 Broj:
U Beogradu, marta 2006. godine
VLADA
POTPREDSEDNIK,
P R O G R A M
KONTROLE KVALITETA VAZDUHA U 2006. I 2007. GODINI
Kontrola kvaliteta vazduha vrši se radi utvrđivanja nivoa zagađenosti vazduha i ocene uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, prirodne i radom stvorene vrednosti životne sredine i klimu, kako bi se preduzele potrebne mere u cilju zaštite životne sredine i zdravlja ljudi.
Kontrola kvaliteta vazduha ostvaruje se:
sistematskim merenjem imisije;
praćenjem uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu;
izveštavanjem o rezultatima merenja i praćenja uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu.
1. Sistematska merenja imisije
Sistematska merenja imisije vršiće se na osnovnoj i lokalnoj mreži stanica za merenje imisije.
Mreže stanica za kontrolu kvaliteta vazduha
1) Osnovna mreža meteoroloških stanica
Na osnovnoj mreži meteoroloških stanica vršiće se sistematska dnevna merenja: sumpordioksida (SO2), azotdioksida (NO2), prizemnog ozona (O3); hemijska analiza padavina (pH provodljivost, amonijak, sulfati, hloridi, nitrati, kalijum, natrijum, kalcijum, magnezijum) i meteoroloških elemenata po programu glavne meteorološke stanice. Teški metali: olovo (Pb), kadmijum (Cd), cink (Zn) i bakar (Cu), biće određivani u mesečnim i nedeljnim uzorcima padavina, na bazi dnevnog uzrokovanja
Na osnovnoj mreži meteoroloških stanica vršiće se sistematska merenja osnovnih zagađujućih materija prema sadržaju i obimu datim u Tabeli 1.
Tabela 1
Red. Broj Naziv stanice Koordinate (step i min) Nadmorska visina (m) Gasovi Padavine Čađ SO2
Kontrola kvaliteta vazduha obavljaće se i u dopunskoj mreži mernih stanica, a po instaliranju automatskih stanica za merenje imisije. Merenje će se sprovoditi po realizaciji projekta „Uspostavljanje automatskih stanica za merenje kvaliteta vazduha u mreži mernih mesta na teritoriji Republike Srbije».
3) Lokalne mreže urbanih stanica za merenje imisije osnovnih zagađujćih materija
Na lokalnim mrežama urbanih stanica vršiće se sistematska merenja imisija osnovnih zagađujućih materija prema sadržaju i obimu datim u Tabeli 3.
Tabela 3
Red.Broj Naselje Brojstanica Zagađujuće materije
4) Lokalne mreže urbanih stanica za merenje imisije specifičnih zagađujućih materija
Na lokalnim mrežama urbanih stanica vršiće se sistematska merenja imisija specifičnih zagađujućih materija prema sadržaju i obimu datim u Tabeli 4.
Tabela 4
Red.broj Naselje BrojStanica Zagađujuće materije 1. Beograd 3 PAH, akrolein, NH3, HCL, H2S, fenol, benzen 2. Beoočin 1 PAH, benzen, toluen,ksilen 3. Niš 2 PAH, NH3, H2S, Pb, Cr+6, Ni, Cd, benzen 4. Subotica 2 Formaldehid, benzen 5. Kruševac 3 HCL,H2S, CS2, Hg, PAH 6. Pančevo 3 toluen, NH3, benzen, ukupni ugljovodonici, H2S, CS2, Hg, Cd, Ni, Al, Cr+6,PAH, ksilen, merkaptani 7. Šabac 2 Atrazin, NH3, HCl, HF 8. Loznica 2 H2S, CS2, etilacetat 9. Kraljevo 2 PAH,benzen, Cr+6, Mg 10. K.Mitrovica 3 Fenol, PAH, NH3, H2S, CS2 11. Zaječar 2 HF, Pb, Zn, Cd 12. Kikinda 2 metanol, ukupni ugljovodonici, Cd, Hg, Al 13. Čačak 2 Fenol, metanol 14. Bor 3 Ni, As, Cr+6,Pb, Cd, 15. Kragujevac 3 Ni, Cr+6,Pb, Cd, benzen 16. Novi Sad 2 PAH, Pb, ukupni ugljovodonici, benzen 17. Ćuprija 2 akrolein,NH3, Pb, Zn, HF, H2S 18. Beočin 1 PAH, benzen, toluen, ksilen 19. Zrenjanin 1 Ukupni ugljovodonici, benzen, toluen, ksilen 20. Sombor 1 Ukupni ugljovodonici, benzen, toluen, ksilen 21. Vrbas 1 Ukupni ugljovodonici, benzen, toluen, ksilen 22. Nova Crnja 1 Ukupni ugljovodonici, benzen, toluen, ksilen 23. Elemir 1 Ukupni ugljovodonici, benzen, toluen, ksilen
Legenda: PAH – Policiklični aromatični ugljovodoniciNH3 – AmonijakHCl – HlorovodonikH2S – VodoniksulfidHF – FluorovodonikCS2 – Ugljendisulfid
2. Praćenje uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu
1) Praćenje uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi
Uticaj zagađenog vazduha na zdravlje ljudi pratiće se sistematskim ispitivanjem fiziološko-adaptacionih i patofizioloških reakcija čoveka na prisutne zagađujuće materije u vazduhu.
Praćenje uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi vršiće se u sledećim naseljima:
1. Beograd
2. Bor
3. Kruševac
4. Pančevo
5. Subotica
6. Šabac
7. Kosovska Mitrovica
8. Novi Sad
9. Kragujevac
10. Niš
11. Čačak
12. Beočin
13. Kosjerić
14. Smederevo
15. Paraćin
2) Praćenje uticaja zagađenog vazduha na životnu sredinu
Uticaj zagađenog vazduha na životnu sredinu pratiće se preko uticaja zagađenog vazduha na šumske ekosisteme.
Uticaj zagađenog vazduha na šumske ekosisteme vršiće se na osnovu rezultata merenja iz mreža meteoroloških stanica: osnovne mreže meteoroloških stanica i osnovne mreže urbanih meteoroloških stanica, kao i istraživanja transporta i depozicije zagađujućih materija, posebno teških metala.
3) Praćenje uticaja zagađenog vazduha na klimu
Uticaj zagađenog vazduha na klimu pratiće se na osnovu istraživanja baziranih na rezultatima merenja gasova „staklene bašte“ (GHG) i dugogodišnjih nizova klimatskih parametara (istorijski, najmanje 30-togodišnji niz podataka).
3. Izveštavanje o rezultatima merenja i praćenja uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu
1) Izveštavanje o rezultatima sistematskih merenja imisije
Izveštavanje o rezultatima sistematskog merenja imisije vršiće se mesečno u roku od 15 dana po isteku prethodnog meseca i godišnje u roku od 60 dana od isteka kalendarske godine.
U slučaju imisije upozorenja i epizodnog zagađenja vazduha izveštavanje se vrši odmah.
Na osnovu višegodišnjih rezultata merenja imisije vršiće se analiza u cilju praćenja prostorne i vremenske raspodele zagađujućih materija (najmanje na osnovu dve godine) i utvrđivanja trenda i tendencije kvaliteta vazduha (najmanje na osnovu šest godina).
2) Izveštavanje o rezultatima praćenja uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, životnu sredinu i klimu
Izveštavanje o rezultatima praćenja, transporta i depozicije zagađujućih materija vršiće se na osnovu dvogodišnjeg niza rezultata merenja imisije, i to:
1) izveštavanjem o rezultatima praćenja uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi u roku od 60 dana po isteku kalendarske godine i povremeno;
2) izveštavanjem o rezultatima praćenja uticaja zagađenog vazduha na šumske ekosisteme u roku od 60 dana po isteku kalendarske godine;
3) izveštavanje o rezultatima praćenja uticaja zagađenog vazduha na klimu vršiće se na osnovu rezultata sistematskog merenja GHG predviđenih ovim programom, najmanje na osnovu niza rezultata merenja i na osnovu najmanje 30-togodišnjeg niza klimatoloških podataka;
Izveštaji o rezultatima kontrole kvaliteta vazduha dostaviće se ministarstvu nadležnom za poslove zaštite životne sredine, ministarstvu nadležnom za poslove zdravlja i ministarstvu nadležnom za poslove poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede.
O b r a z l o ž e nj e
Pravni osnov za donošenje ove uredbe sadržan je u odredbi člana 20. Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik Republike Srbije“, br. 66/91, 83/92, 53/93, 67/93, 48/94 i 53/95), kojom je određeno da Vlada Republike Srbije donosi Program kontrole kvaliteta vazduha za period od dve godine, a Republika obezbeđuje praćenje kvaliteta vazduha i osnovnih meteoroloških parametara, evidenciju podataka o imisiji i sistematsko istraživanje uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi, prirodne i radom stvorene vrednosti životne sredine i klimu.
Nakon okončanja prethodnog dvogodišnjeg perioda za koji je Vlada donela Program kontrole kvaliteta vazduha za 2004. i 2005. godinu, ovim Programom nastavlja se sistematska kontrola kvaliteta vazduha u 2006. i 2007. godini, kao jedan od preduslova za upravljanje kvalitetom vazduha, za planiranje i preduzimanje mera zaštite u ovoj oblasti.
Program utvrđuje mreže stanica na kojima se vrše sistematska merenja imisije – osnovna i lokalna mreža; broj mernih mesta i/ili mernih stanica i parametre koji se prate; uređuje praćenje uticaja zagađenog vazduha na životnu sredinu (zdravlje ljudi, klimu i šumske ekosisteme) i izveštavanje o rezultatima kontrole kvaliteta vazduha.
Bitnih izmena kod monitoringa koji vrši Republički hidrometrološki zavoda nema, sem u tabeli 1. gde je dodata stanica Kamenički Vis gde će se pratiti sumpor-dioksid, azot-dioksid, hemijska analiza padavina i taložne materije, kao i prizemni ozon, a u tabeli 2. je dodata stanica Beograd (Zeleno Brdo), gde će se pratiti hemijska analiza padavina i taložne materije.
Kod lokalne mreže urbanih stanica za merenje imisije osnovnih zagađujućih materija u tabeli 3. izmene su: za Kosjerić dodata je analiza suspendovanih čestica s analizom teških metala i azotnih oksida, zbog prisustva cementne inustrije (cementara Kosjerić); za Kragujevac je dodata analiza suspendovanih čestica sa teškim metalima, zbog veličine grada, naraslog saobraćaja i prisutne industrije; za Paraćin dodata je analiza suspendovanih čestica sa teškim metalima, zbog prisustva cementne inustrije(cementara Novi Popovac); za Užice dodata je analiza suspendovanih čestica sa teškim metalima, zbog specifičnog položaja grada, (smešten u kotlini); za Čačak dodata je analiza suspendovanih čestica sa teškim metalima, zbog povećanog broja vozila u odnosu na prethodni period i razvoja proizvodnje u malim i drugim preduzećima na tom području.
U lokalnoj mreži urbanih stanica za merenje imisije osnovnih zagađujućih materija u tabeli 3. unete su izmene u odnosu na prethodni period tj. dodati su: Pirot i Sremska Mitrovica sa dva merna mesta i Elemir sa jednim mernim mestom.
Za lokalnu mrežu urbanih stanica za merenje imisije specifičnih zagađujućih materija unete su izmene u odnosu na prethodni period, praćenje benezena u sledećim gradovima: Beograd, Novi Sad, Kragujevac, Niš, Subotica. Razlozi za izmene su vezani za zateve Direktiva EU, kao i realnije sagledavanje zagađenja vazduha ovom zagađujućom materijom na teritoriji Republike, obzirom da se sada koncentracije benzena prate isključivo na teritoriji Pančeva. Takođe, dodat je Kragujevac u program praćenja specifičnih zagađujućih materija: benzena i teških metala koji imaju poreklo iz metalne industrije, a na tertoriji AP Vojvodina dodati su Beočin i Nova Crnja sa praćenjem ukupnih ugljovodonika, benzena, toluena i ksilena i Elemir sa praćenjem stirena zbog proizvodnje kaučuka.
U tački 2. Praćenje i istraživanje uticaja kvaliteta vazduha na životnu sredinu (zdravlje ljudi, klimu i šumske ekosisteme) dodati su Paraćin i Kosjerić zbog prisustva cementne industrije i Smederevo zbog prisustva železare.
Predviđeni «Projekt za uspostavljanje automatskih stanica za merenje kvaliteta vazduha u mreži mernih mesta na teritoriji Republike Srbije» rešio bi se dopunom Uredbe, obzirom na dugotrajne tenderske procedure kod Evropske agencije za rekonstrukciju i razvoj, koja finansira ovaj projekat.
Program se realizuje preko Republičkog hidrometeorološkog zavoda, zavoda za zaštitu zdravlja i drugih ovlašćenih organizacija i finansira se sredstvima koja su obezbeđena u Budžetu Republike Srbije za 2006. godinu, a za 2007. godinu će biti obezbeđena u Budžetu Republike Srbije za redovnu delatnost organa i organizacija.