PREDLOG ZAKONA
O OBIMU SREDSTAVA I UČEŠĆU OPŠTINA, GRADOVA I GRADA BEOGRADA U POREZU NA ZARADE I POREZU NA PROMET U 2004. GODINI
Član 1.
Ovim zakonom utvrđuje se obim sredstava za vršenje poverenih i drugih zakonom određenih poslova opština, gradova i grada Beograda, koja se koriste za ujednačavanje obima javnih rashoda između pojedinih opština i gradova, a ustupaju se opštinama, gradovima i gradu Beogradu, kroz učešće u porezu na zarade i porezu na promet proizvoda i usluga.
Član 2.
Godišnji obim sredstava u 2004. godini za budžete opština, gradova i grada Beograda po osnovu prihoda, utvrđenih u članu 98. tačka 1) podtačka (8) i tačka 6) podtačka (1) Zakona o lokalnoj samoupravi ( „Službeni glasnik RS“, br. 9/02 i 33/02) – u daljem tekstu: Zakon), iznosi do:
A)
gradovi u dinarima 1. Beograd 4.614.774.816 2. Kragujevac 363.063.638 3. Niš 573.002.425 4. Novi Sad 822.156.487
B)
opštine u dinarima 1. Ada 35.166.553 2. Aleksandrovac 55.655.889 3. Aleksinac 105.052.886 4. Alibunar 44.412.274 5. Apatin 63.824.221 6. Aranđelovac 90.643.708 7. Arilje 42.134.922 8. Babušnica 32.212.383 9. Bajina Bašta 55.130.722 10. Batočina 21.627.066 11. Bač 28.783.291 12. Bačka Palanka 105.830.613 13. Bačka Topola 75.728.439 14. Bački Petrovac 28.112.983 15. Bela Palanka 31.835.012 16. Bela Crkva 40.643.868 17. Beočin 33.581.417 18. Bečej 83.675.396 19. Blace 24.526.968 20. Bogatić 38.860.072 21. Bojnik 21.562.389 22. Boljevac 39.935.174 23. Bor 123.548.559 24. Bosilegrad 27.427.019 25. Brus 39.598.285 26. Bujanovac 74.673.112 27. Valjevo 183.183.898 28. Varvarin 31.762.523 29. Velika Plana 78.553.678 30. Veliko Gradište 28.755.082 31. Vladimirci 27.770.420 32. Vladičin Han 41.536.757 33. Vlasotince 53.512.004 34. Vranje 179.349.128 35. Vrbas 97.822.370 36. Vrnjačka Banja 55.656.202 37. Vršac 129.836.687 38. Gadžin Han 22.115.961 39. Golubac 20.797.907 40. Gornji Milanovac 105.690.702 41. Despotovac 54.212.619 42. Dimitrovgrad 28.479.905 43. Doljevac 30.003.840 44. Žabalj 40.988.453 45. Žabari 17.283.416 46. Žagubica 35.415.106 47. Žitište 32.918.579 48. Žitorađa 26.813.760 49. Zaječar 138.855.376 50. Zrenjanin 272.393.056 51. Ivanjica 64.027.496 52. Inđija 85.139.334 53. Irig 19.500.910 54. Jagodina 132.134.921 55. Kanjiža 58.425.629 56. Kikinda 144.526.985 57. Kladovo 45.803.927 58. Knić 24.805.654 59. Knjaževac 75.859.478 60. Kovačica 44.734.603 61. Kovin 63.572.555 62. Kosjerić 25.734.646 63. Koceljeva 25.513.278 64. Kraljevo 254.318.154 65. Krupanj 31.170.620 66. Kruševac 264.024.644 67. Kula 95.201.671 68. Kuršumlija 51.857.370 69. Kučevo 39.095.774 70. Lajkovac 50.587.813 71. Lapovo 14.103.200 72. Lebane 39.455.323 73. Leskovac 276.531.703 74. Loznica 136.793.044 75. Lučani 41.192.037 76. Ljig 29.836.011 77. Ljubovija 29.004.099 78. Majdanpek 56.907.476 79. Mali Zvornik 25.284.772 80. Mali Iđoš 23.660.830 81. Malo Crniće 19.990.453 82. Medveđa 29.615.216 83. Merošina 22.327.478 84. Mionica 25.248.944 85. Negotin 82.376.247 86. Nova Varoš 42.619.825 87. Nova Crnja 21.744.436 88. Novi Bečej 51.281.613 89. Novi Kneževac 30.647.396 90. Novi Pazar 156.825.740 91. Opovo 17.406.368 92. Osečina 21.372.746 93. Odžaci 64.544.635 94. Pančevo 364.142.735 95. Paraćin 88.848.782 96. Petrovac 52.210.137 97. Pećinci 41.446.251 98. Pirot 139.654.376 99. Plandište 28.949.000 100. Požarevac 179.383.044 101. Požega 64.894.612 102. Preševo 60.553.852 103. Priboj 59.213.238 104. Prijepolje 90.954.076 105. Prokuplje 97.773.270 106. Ražanj 20.313.629 107. Rača 20.298.645 108. Raška 56.300.897 109. Rekovac 24.526.280 110. Ruma 106.624.697 111. Svilajnac 39.972.962 112. Svrljig 29.930.731 113. Senta 55.309.209 114. Sečanj 36.560.792 115. Sjenica 58.937.310 116. Smederevo 225.897.200 117. Smederevska Palanka 102.085.743 118. Sokobanja 39.341.786 119. Sombor 195.450.655 120. Srbobran 26.208.761 121. Sremska Mitrovica 172.446.048 122. Sremski Karlovci 20.506.795 123. Stara Pazova 122.270.084 124. Subotica 323.451.063 125. Surdulica 50.966.246 126. Temerin 46.395.921 127. Titel 30.182.978 128. Topola 36.587.948 129. Trgovište 18.824.612 130. Trstenik 78.403.162 131. Tutin 58.303.744 132. Ćićevac 18.792.021 133. Ćuprija 62.026.658 134. Ub 58.990.076 135. Užice 189.104.464 136. Crna Trava 11.718.596 137. Čajetina 41.277.591 138. Čačak 216.552.253 139. Čoka 25.656.892 140. Šabac 212.334.206 141. Šid 68.105.744
Sredstva iz stava 1. ovog člana i sredstva iz člana 98. tačka 6) podtač. (2), (3) i (4) Zakona, koriste se u opštinama, gradovima i gradu Beogradu, za vršenje poslova utvrđenih Ustavom i zakonom i nad tim sredstvima se ne može sprovoditi prinudno izvršenje.
Izuzetno od stava 2. ovog člana, ako Republika Srbija izvrši obavezu za račun opštine, grada i grada Beograda, po kreditu za koji je dala garanciju, odnosno kontragaranciju, svoje pravo na povraćaj sredstava ostvariće ograničenjem prava učešća opštine, grada i grada Beograda, u porezu na zarade i porezu na promet proizvoda i usluga, do visine iznosa izmirene obaveze.
Član 3.
Godišnji obim sredstava utvrđen u članu 2. ovog zakona ostvaruje se učešćem opština, gradova i grada Beograda u:
1) porezu na zarade ostvarenom na teritoriji opštine, grada i grada Beograda, i to:
(1) u periodu april-jun u visini od 5%,
(2) u periodu jul-decembar u visini od 30%;
2) porezu na promet proizvoda i usluga koji se ostvari na teritoriji opštine, grada i grada Beograda, i to:
(1) u periodu april-jun u sledećim procentima:
A) gradovi
1. Beograd 0,5 2. Kragujevac 4,1 3. Niš 2,2 4. Novi Sad 0,9 5. Priština 17,0
B)
opštine 1. Ada 7,3 2. Aleksandrovac 19,5 3. Aleksinac 17,0 4. Alibunar 25,3 5. Apatin 1,2 6. Aranđelovac 4,3 7. Arilje 11,2 8. Babušnica 22,0 9. Bajina Bašta 11,8 10. Batočina 10,9 11. Bač 15,0 12. Bačka Palanka 4,2 13. Bačka Topola 5,6 14. Bački Petrovac 11,8 15. Bela Palanka 26,6 16. Bela Crkva 22,7 17. Beočin 6,8 18. Bečej 6,4 19. Blace 16,5 20. Bogatić 9,9 21. Bojnik 28,4 22. Boljevac 32,5 23. Bor 13,4 24. Bosilegrad 70,7 25. Brus 20,6 26. Bujanovac 18,7 27. Valjevo 5,2 28. Varvarin 18,2 29. Velika Plana 6,0 30. Veliko Gradište 9,4 31. Vitina 56,4 32. Vladimirci 19,0 33. Vladičin Han 18,4 34. Vlasotince 20,3 35. Vranje 5,5 36. Vrbas 3,1 37. Vrnjačka Banja 5,8 38. Vršac 3,1 39. Vučitrn 46,1 40. Gadžin Han 13,4 41. Glogovac 14,1 42. Gnjilane 26,3 43. Golubac 16,3 44. Gora 75,4 45. Gornji Milanovac 8,1 46. Despotovac 13,9 47. Dečane 75,4 48. Dimitrovgrad 22,0 49. Doljevac 14,3 50. Đakovica 38,0 51. Žabalj 11,0 52. Žabari 14,9 53. Žagubica 33,6 54. Žitište 20,3 55. Žitorađa 28,3 56. Zaječar 5,8 57. Zvečan 75,4 58. Zrenjanin 2,6 59. Zubin Potok 69,0 60. Ivanjica 17,5 61. Inđija 6,1 62. Irig 17,7 63. Istok 65,5 64. Jagodina 5,1 65. Kanjiža 4,3 66. Kačanik 13,6 67. Kikinda 5,5 68. Kladovo 7,4 69. Klina 75,4 70. Knić 23,4 71. Knjaževac 16,4 72. Kovačica 16,5 73. Kovin 13,4 74. Kosjerić 8,9 75. Kosovo Polje 42,0 76. Kosovska Kamenica 50,1 77. Kosovska Mitrovica 31,8 78. Koceljeva 16,2 79. Kraljevo 5,2 80. Krupanj 31,1 81. Kruševac 4,4 82. Kula 5,1 83. Kuršumlija 23,2 84. Kučevo 17,5 85. Lajkovac 6,0 86. Lapovo 4,6 87. Lebane 31,1 88. Leposavić 54,9 89. Leskovac 8,6 90. Lipljan 55,8 91. Loznica 10,6 92. Lučani 17,6 93. Ljig 12,1 94. Ljubovija 19,4 95. Majdanpek 26,2 96. Mali Zvornik 15,5 97. Mali Iđoš 15,6 98. Malo Crniće 18,2 99. Medveđa 47,7 100. Merošina 18,1 101. Mionica 18,7 102. Negotin 10,2 103. Nova Varoš 14,4 104. Nova Crnja 24,4 105. Novi Bečej 11,2 106. Novi Kneževac 13,9 107. Novi Pazar 13,5 108. Novo Brdo 75,4 109. Obilić 2,5 110. Opovo 21,9 111. Orahovac 2,8 112. Osečina 19,0 113. Odžaci 9,9 114. Pančevo 3,2 115. Paraćin 4,2 116. Petrovac 12,6 117. Peć 17,8 118. Pećinci 16,8 119. Pirot 8,5 120. Plandište 27,3 121. Podujevo 41,0 122. Požarevac 1,7 123. Požega 10,7 124. Preševo 31,2 125. Priboj 20,5 126. Prizren 30,0 127. Prijepolje 20,1 128. Prokuplje 12,7 129. Ražanj 34,7 130. Rača 22,9 131. Raška 5,2 132. Rekovac 32,0 133. Ruma 5,1 134. Svilajnac 7,1 135. Svrljig 25,1 136. Senta 4,0 137. Sečanj 35,7 138. Sjenica 60,4 139. Smederevo 3,4 140. Smederevska Palanka 12,7 141. Sokobanja 11,1 142. Sombor 5,1 143. Srbica 75,4 144. Srbobran 10,1 145. Sremska Mitrovica 6,9 146. Sremski Karlovci 17,5 147. Stara Pazova 8,1 148. Subotica 2,9 149. Suva Reka 55,1 150. Surdulica 17,2 151. Temerin 6,4 152. Titel 27,5 153. Topola 11,0 154. Trgovište 81,4 155. Trstenik 14,0 156. Tutin 64,8 157. Ćićevac 8,5 158. Ćuprija 7,1 159. Ub 12,2 160. Užice 3,1 161. Uroševac 20,4 162. Crna Trava 65,7 163. Čajetina 8,8 164. Čačak 2,8 165. Čoka 17,8 166. Šabac 4,5 167. Šid 12,2 168. Štimlje 60,6 169. Štrpce 59,0
(2) u periodu jul-decembar u sledećim procentima:
A) gradovi
1. Beograd 0,5 2. Kragujevac 4,5 3. Niš 3,3 4. Novi Sad 1,1 5. Priština 17,0
B)
opštine 1. Ada 7,9 2. Aleksandrovac 20,4 3. Aleksinac 18,2 4. Alibunar 26,1 5. Apatin 1,3 6. Aranđelovac 4,3 7. Arilje 14,2 8. Babušnica 23,8 9. Bajina Bašta 12,2 10. Batočina 11,5 11. Bač 15,4 12. Bačka Palanka 4,2 13. Bačka Topola 5,8 14. Bački Petrovac 12,3 15. Bela Palanka 26,6 16. Bela Crkva 26,1 17. Beočin 6,8 18. Bečej 6,4 19. Blace 17,1 20. Bogatić 10,4 21. Bojnik 30,4 22. Boljevac 32,5 23. Bor 14,7 24. Bosilegrad 75,1 25. Brus 21,2 26. Bujanovac 19,9 27. Valjevo 5,9 28. Varvarin 19,4 29. Velika Plana 6,9 30. Veliko Gradište 10,4 31. Vitina 56,4 32. Vladimirci 20,4 33. Vladičin Han 18,9 34. Vlasotince 21,7 35. Vranje 5,5 36. Vrbas 3,1 37. Vrnjačka Banja 6,2 38. Vršac 3,1 39. Vučitrn 46,1 40. Gadžin Han 23,4 41. Glogovac 14,1 42. Gnjilane 26,3 43. Golubac 16,3 44. Gora 75,4 45. Gornji Milanovac 8,1 46. Despotovac 14,2 47. Dečane 75,4 48. Dimitrovgrad 23,5 49. Doljevac 14,5 50. Đakovica 38,0 51. Žabalj 11,0 52. Žabari 15,9 53. Žagubica 34,6 54. Žitište 20,3 55. Žitorađa 29,1 56. Zaječar 6,2 57. Zvečan 75,4 58. Zrenjanin 2,7 59. Zubin Potok 69,0 60. Ivanjica 17,5 61. Inđija 7,2 62. Irig 18,9 63. Istok 65,5 64. Jagodina 5,8 65. Kanjiža 4,5 66. Kačanik 13,6 67. Kikinda 5,7 68. Kladovo 7,9 69. Klina 75,4 70. Knić 24,2 71. Knjaževac 17,2 72. Kovačica 17,0 73. Kovin 13,6 74. Kosjerić 9,0 75. Kosovo Polje 42,0 76. Kosovska Kamenica 50,1 77. Kosovska Mitrovica 40,2 78. Koceljeva 17,3 79. Kraljevo 7,3 80. Krupanj 32,1 81. Kruševac 4,5 82. Kula 5,2 83. Kuršumlija 24,0 84. Kučevo 18,6 85. Lajkovac 26,5 86. Lapovo 4,6 87. Lebane 32,6 88. Leposavić 54,9 89. Leskovac 8,9 90. Lipljan 55,8 91. Loznica 10,9 92. Lučani 18,5 93. Ljig 13,6 94. Ljubovija 20,5 95. Majdanpek 26,3 96. Mali Zvornik 17,3 97. Mali Iđoš 15,6 98. Malo Crniće 19,7 99. Medveđa 49,8 100. Merošina 19,0 101. Mionica 19,5 102. Negotin 10,6 103. Nova Varoš 14,9 104. Nova Crnja 25,3 105. Novi Bečej 11,4 106. Novi Kneževac 15,0 107. Novi Pazar 14,9 108. Novo Brdo 75,4 109. Obilić 2,5 110. Opovo 23,4 111. Orahovac 2,8 112. Osečina 20,6 113. Odžaci 10,3 114. Pančevo 3,3 115. Paraćin 4,5 116. Petrovac 13,5 117. Peć 17,8 118. Pećinci 18,8 119. Pirot 9,4 120. Plandište 27,4 121. Podujevo 41,0 122. Požarevac 1,7 123. Požega 10,8 124. Preševo 34,9 125. Priboj 20,5 126. Prizren 30,0 127. Prijepolje 20,4 128. Prokuplje 15,7 129. Ražanj 36,9 130. Rača 22,9 131. Raška 5,2 132. Rekovac 33,2 133. Ruma 5,8 134. Svilajnac 7,7 135. Svrljig 25,3 136. Senta 4,1 137. Sečanj 35,9 138. Sjenica 62,3 139. Smederevo 3,6 140. Smederevska Palanka 14,2 141. Sokobanja 11,3 142. Sombor 5,4 143. Srbica 75,4 144. Srbobran 10,6 145. Sremska Mitrovica 7,1 146. Sremski Karlovci 18,2 147. Stara Pazova 9,4 148. Subotica 3,2 149. Suva Reka 55,1 150. Surdulica 18,0 151. Temerin 6,8 152. Titel 27,8 153. Topola 12,6 154. Trgovište 84,5 155. Trstenik 14,1 156. Tutin 65,6 157. Ćićevac 9,0 158. Ćuprija 7,7 159. Ub 14,9 160. Užice 3,7 161. Uroševac 20,4 162. Crna Trava 73,6 163. Čajetina 9,1 164. Čačak 3,1 165. Čoka 18,3 166. Šabac 5,3 167. Šid 14,6 168. Štimlje 60,6 169. Štrpce 59,0
Član 4.
Radi ravnomernog ostvarivanja obima sredstava iz člana 2. ovog zakona, utvrđuje se dinamika ostvarivanja tih sredstava, i to:
1) januar-jun 21,0 %
2) januar- septembar 60,0%
3) januar-decembar 100,0%
Kad se naplatom prihoda, po stopama propisanim u članu 3. ovog zakona, ostvari obim sredstava iz člana 2. ovog zakona, u skladu sa dinamikom iz stava 1. ovog člana, prestaje prenos sredstava na konsolidovani račun trezora opštine, grada i grada Beograda, ostvarenih od poreza na promet proizvoda i usluga, osim sredstava iz člana 98. tačka 6) podtač. (2), (3) i (4) Zakona.
Sredstva ostvarena iznad dinamike iz stava 1. ovog člana prenose se sa uplatnih računa poreza na promet proizvoda i usluga na konsolidovani račun trezora Republike Srbije – 50% i na konsolidovani račun trezora opštine, grada i grada Beograda – 50%.
Član 5.
Ukoliko nadležni organ jedinice lokalne samouprave ne postupi po rešenju budžetske inspekcije i revizije, odnosno ne dostavi izveštaje propisane u skladu sa članom 62. Zakona o budžetskom sistemu („Službeni glasnik RS“, br. 9/02 i 87/02), ministar nadležan za poslove finansija može izdati nalog da se privremeno obustavi prenos sredstava na konsolidovani račun trezora opštine, odnosno grada, ostvarenih od poreza na promet proizvoda i usluga, dok ne postupi u skladu sa merama iz navedenog rešenja, odnosno dok ne dostavi propisane izveštaje.
Član 6.
Sredstva od poreza na promet proizvoda i usluga ostvarena na teritoriji grada Prištine i opština u Autonomnoj pokrajini Kosovo i Metohija, usmeravaju se na konsolidovani račun trezora Republike Srbije.
Sredstva iz stava 1. ovog člana prenosiće se gradu Prištini i opštinama u Autonomnoj pokrajini Kosovo i Metohija.
Raspored sredstava iz stava 2. ovog člana utvrđuje Vlada Republike Srbije na predlog Koordinacionog centra Srbije i Crne Gore i Republike Srbije za Kosovo i Metohiju.
Član 7.
Ovaj zakon stupa na snagu 1. aprila 2004. godine.
O B R A Z L O Ž E Nj E
I. USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Osnov za donošenje Zakona sadržan je u članu 72. stav 1. tačka 4. i u članu 114. stav 1. Ustava Republike Srbije, kojim je predviđeno da za obavljanje Ustavom i zakonom utvrđenih poslova, opštinama pripadaju prihodi utvrđeni zakonom.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA
Zakonom o lokalnoj samoupravi („Službeni glasnik RS“, br. 9/2002 i 33/2002) regulisano je da se posebnim zakonom utvrđuje učešće opština i gradova u prihodima od poreza na zarade i poreza na promet proizvoda i usluga ostvarenog na njihovoj teritoriji, kao i ukupan godišnji obim sredstava po osnovu poreza na zarade i poreza na promet koji pripada opštinama i gradovima za vršenje poslova utvrđenih Ustavom i zakonom. U skladu sa tim, ovim zakonom utvrđuje se obim rashoda budžeta opština i gradova za celu 2004. godinu, kao i stope učešća u porezu na zarade i u porezu na promet za svaku pojedinu opštinu, odnosno grad, čime se postiže ujednačavanje obima raspoloživih sredstava između pojedinih jedinica lokalne samouprave.
S obzirom da je za period januar-mart 2004. godine Vlada Republike Srbije donela Uredbu o obezbeđivanju prihoda opštinama, gradovima i gradu Beogradu u periodu januar-mart 2004. godine („Službeni glasnik RS“, broj 130/03), kojom je utvrđen obim sredstava, kao i stope učešća opština i gradova u porezu na zarade i porezu na promet za prva tri meseca 2004. godine, ovim godišnjim zakonom se utvrđuju stope učešća u porezu na zarade i porezu na promet za period od aprila do kraja 2004. godine, kao i godišnji obim sredstava, koji uključuje i obim sredstava opredeljen za prva tri meseca 2004. godine.
Kako se od 1. jula 2004. godine predviđa ukidanje poreza na fond zarada, koji čini oko 20% ukupnih prihoda jedinica lokalne samouprave, neophodno je da se jedinicama lokalne samouprave nadomesti taj prihod i to se čini kroz povećanje njihove stope učešća u porezu na zarade – stopa učešća se sa dosadašnjih 5%, počev od jula meseca 2004. godine, povećava na 30%.
III. OBJAŠNjENjE POJEDINIH ODREDBI
1. Ovim zakonom se utvrđuje obim sredstava za vršenje poslova opština i gradova, kao i njihovo učešće u porezu na zarade i porezu na promet proizvoda i usluga u 2004. godini (član1. ovog zakona).
2. U članu 2. stav 1. ovog zakona utvrđuje se za svaku opštinu i grad obim sredstava za 2004. godinu po osnovu prihoda od poreza na promet proizvoda i usluga i poreza na zarade. Važno je napomenuti, da je za razliku od ranijih godina, osim poreza na promet koji se ostvaruje po osnovu stopa učešća iz člana 3. ovog zakona i fiksnog učešća u porezu na zarade od 5%, u iskazanom iznosu sadržan iznos sredstava u visini izgubljenih prihoda od poreza na fond zarada, koji se ukida od 1. jula 2004. godine i koji se nadoknađuje povećanim učešćem jedinica lokalne samouprave u porezu na zarade od 25% ( ukupno 30%).
U stavu 2. regulisano je da se sredstva po osnovu poreza na zarade i poreza na promet proizvoda i usluga mogu koristiti isključivo za potrebe i poslove opština i gradova utvrđene zakonom i da ne mogu da budu predmet prinudnog izvršenja, s obzirom da se radi o sredstvima koja su neophodna za rad opštinskih organa i organizacija i javnih službi. Međutim, u slučaju da je Republika izvršila obavezu za račun opštine, odnosno grada po osnovu date garancije, odnosno kontragarancije, Republika će svoje pravo na povraćaj sredstava ostvariti naplatom iz poreza na zarade i poreza na promet proizvoda i usluga, do visine iznosa izmirene obaveze.
3. Članom 3. ovog zakona utvrđuje se učešće opština, gradova i grada Beograda u porezu na zarade i porezu na promet proizvoda i usluga, počev od 1. aprila 2004. godine, s obzirom da je u periodu januar-mart 2004. godine učešće opština i gradova u porezu na zarade i porezu na promet regulisano Uredbom o privremenom finansiranju.
Kako se Predlogom zakona o prestanku važenja Zakona o porezu na fond zarada predlaže ukidanje poreza na fond zarada počev od 1. jula 2004. godine, članom 3. ovog zakona predlaže se povećanje stope učešća opština i gradova u porezu na zarade sa 5%, koja će važiti do kraja juna 2004. godine, na 30% počev od 1. jula 2004. godine. S obzirom da određenom broju opština to neće biti dovoljno za zamenu izgubljenog prihoda po osnovu poreza na fond zarada, u članu 3. tačka 2) podtačka (2) za te opštine se od 1. jula 2004. godine propisuju veće stope učešća u porezu na promet proizvoda i usluga
4. Članom 4. ovog zakona propisuje se mesečna dinamika ostvarivanja obima sredstava iz člana 2. Dinamika je usklađena sa ukupnim iznosom sredstava pod ograničenjem, u koji su uključeni prihodi od povećanog učešća u porezu na zarade u visini od 8,5 milijardi dinara, a koji će se ostvariti u drugoj polovini godine. Takođe, ovim članom reguliše se da opštini, odnosno gradu prestaje prenos prihoda od poreza na promet po stopama iz člana 3, ako se utvrđeni obim sredstava ostvari iznad mesečne dinamike. Ta sredstva prenose se sa uplatnih računa poreza na promet proizvoda i usluga na konsolidovani račun trezora Republike Srbije u visini od 50% i 50% na konsolidovani račun trezora opštine, odnosno grada. Ova odredba ne odnosi se na onaj deo prihoda od poreza na promet proizvoda i usluga koji opštine, odnosno gradovi ostvaruju po fiksnoj stopi od 8% za opštine, 10% za gradove i 15% za grad Beograd.
5. Bitna novina predložena je u članu 5. ovog zakona. Predlaže se da ukoliko nadležni organ jedinice lokalne samouprave ne postupi po rešenju budžetske inspekcije i revizije, odnosno ukoliko ne dostavi izveštaje propisane u skladu sa članom 62. Zakona o budžetskom sistemu, ministar nadležan za poslove finansija može izdati nalog da se privremeno obustavi prenos sredstava po osnovu prihoda od poreza na promet proizvoda i usluga na konsolidovani račun trezora opštine, odnosno grada, dok ne postupi u skladu sa merama iz navedenog rešenja, odnosno dok ne dostavi propisane izveštaje.
6. S obzirom na specifične okolnosti u gradu Prištini i opštinama na teritoriji AP Kosovo i Metohija, članom 6. ovog zakona reguliše se da se sredstva od poreza na promet uplaćuju na konsolidovani račun trezora Republike. Vlada Republike Srbije, na predlog Koordinacionog centra Srbije i Crne Gore i Republike Srbije za Kosovo i Metohiju, utvrđuje iznos sredstava za svaku opštinu i grad Prištinu.
6. Zakon stupa na snagu 1. aprila 2004. godine.
IV. EFEKTI PRIMENE ZAKONA
Ukupni prihodi jedinica lokalne samouprave za 2004. godinu planirani su u visini od 73,4 milijardi dinara, što je u odnosu na ostvarene ukupne prihode u 2003. godini od 68,6 milijardi dinara više za 7,0%. U okviru ostvarenih prihoda u 2003. godini od 68,6 milijardi dinara sadržan je i deo dodatnih sredstava gradovima u visini od 2,4 milijarde dinara. U okviru planiranog iznosa za 2004. godinu od 73,4 milijardi dinara, nisu sadržana dodatna sredstva za gradove. U tom smislu, kada se u cilju uporedivosti, koriguju ostvareni prihodi za 2003. godinu, uporediv rast planiranih prihoda jedinica lokalne samouprave iznosi 10,9% (73,4 / 66,2)*100-100).
Ukupan planirani iznos sredstava u 2004. godini u iznosu od 73,4 milijardi dinara ostvariće se iz sledećih osnovnih izvora prihoda:
izvorni prihodi 27,2 milijarde dinara,
ustupljeni porezi van ograničenja 29,7 milijardi dinara,
ustupljeni prihodi pod ograničenjem 16,5 milijardi dinara.
U odnosu na 2003. godinu došlo je do značajne promene strukture osnovnih izvora prihoda, što se može videti iz naredne tabele.
R.b. PRIHODI Struktura prihoda u % 2003 2004 1. Ustupljeni porezi 39,1 40,4 2. Transferi-godišnji zakon 14,2 22,5 3. Izvorni prihodi 46,7 37,1 UKUPNO TEKUĆI PRIHODI 100,0 100,0
Promene u strukturi prihoda nastale su, pre svega, kao posledica ukidanja poreza na fond zarada od 1. jula 2004. godine, čime je ukupan iznos planiranih izvornih prihoda umanjen za 8,5 milijardi dinara, a za isti iznos uvećan je deo transfernih sredstava čiji se obim utvrđuje upravo ovim zakonom.
Ukupan iznos transfernih sredstava, koji se utvrđuje ovim zakonom iznosi 16,5 milijardi dinara i sastoji se iz:
dela sredstava koji se raspodeljuje po pojedinim opštinama i gradovima na osnovu jedinstvenih kriterijuma utvrđenih u Zakonu o lokalnoj samoupravi u visini od 8,0 milijardi dinara, i
dela sredstava kojim treba da se izvrši nadomeštaj izgubljenih prihoda od poreza na fond zarada, u visini od 8,5 milijardi dinara. Ovaj deo transfernih sredstava ne deli se prema kriterijumima, već će se opštinama neposredno usmeravati kroz ustupanje povećane stope učešća u porezu na zarade od 25%.
Predloženo povećanje stope učešća u porezu na zarade izračunato je matematički na bazi strukture, odnosno visine obaveza po osnovu poreza i doprinosa na zarade (100*3,5%=14*25%). Na osnovu naplaćenih prihoda od poreza na zarade i poreza na fond zarada u 2003. godini utvrđeno je, da je za nadomeštaj prihoda po pojedinim opštinama potrebna različita stopa učešća u porezu na zarade, koja se kreće u rasponu od 22,5% kod Beograda, pa sve do 41,5% kod opštine Gadžin Han. Imajući u vidu ovu činjenicu, kod onih jedinica lokalne samouprave, kod kojih predloženo povećanje učešća u porezu na zarade nije dovoljno da pokrije gubitak prihoda nastao ukidanjem poreza na fond zarada, predloženo je da se navedena razlika pokrije kroz ustupanje povećane stope učešća u porezu na promet. Iz tog razloga, ovim Zakonom predložene su u članu 3. dvojne stope učešća u porezu na promet, i to:
stope koje će važiti u periodu april-jun, i
stope koje će važiti u periodu juli-decembar 2004. godine, kada će i nastati efekat gubitka prihoda po osnovu ukidanja poreza na fond zarada.
Visina transfernih sredstava, koja se raspodeljuju prema jedinstvenim kriterijuma, od 8,0 milijardi dinara, utvrđena je tako što je obim ostvarenih sredstava po ovom osnovu u 2003. godini od 7,1 milijarda dinara uvećan za 12,43%. Na taj način, obezbeđen je realan rast ovih sredstava od 3,6%, obzirom da se za 2004. godinu očekuje inflacija iskazana godina na godinu u visini od oko 8,5%.
Raspodela transfernih sredstava po pojedinim opštinama izvršena je primenom jedinstvenih kriterijuma iz Zakona o lokalnoj samoupravi. Pri tome, treba napomenuti, da su prilikom utvrđivanja pripadajuće visine sredstava po pojedinim opštinama korišćeni isti podaci o broju stanovnika, površini, odnosno gustini naseljenosti, broju odeljenja u osnovnom i srednjem obrazovanju, broju dece obuhvaćene neposrednom dečijom zaštitom, kao i o broju objekata u obrazovanju i dečijoj zaštiti, koji su korišćeni prilikom izrade Zakona za 2003. godinu. Promena podataka po pojedinim opštinama, koja je inače uobičajena svake godine prilikom donošenja zakona, ovog puta nije mogla biti sprovedena, usled hitnosti postupka i nemogućnosti da se u raspoloživom roku prikupe i provere inovirani podaci.
Veoma bitna promena ulaznih podataka urađena je u delu primene kriterijuma stepen razvijenosti, obzirom da je Ministarstvo finansija dobilo konačne podatke o ostvarenom društvenom proizvodu po pojedinim jedinicama lokalne samouprave za 2002. godinu (podaci za 2003. godinu nisu još uvek dostupni), kao i da je raspolagalo ostvarenim prihodima van ograničenja za 2003. godinu.
Dakle, razlike u visini rasta transfernih sredstava po pojedinim opštinama nastale su, pre svega, kao posledica promena u visini društvenog proizvoda, odnosno promena u visini prihoda van ograničenja.
Opisani razlozi za razlike u visini rasta transfernih sredstava po pojedinim opštinama su, takođe, jedan od dva osnovna razloga za promene u visini potrebnih stopa učešća u porezu na promet, koja zajedno sa prihodima od 5% poreza na zarade treba da obezbede ostvarenje onog dela transfernih sredstava, čija je svrha ujednačavanje visine rashoda između jedinica lokalne samouprave ( drugi deo transfernih sredstava obezbediće se kroz učešće u porezu na zarade od 25% – zamena za porez na fond zarada).
Promene u predloženoj visini transfernih sredstava, srazmerno utiču i na promene u visini potrebne stope učešća u porezu na promet i to u oba pravca: na više, ali i na niže, u zavisnosti od toga da li je planirani rast transfernih sredstava kod pojedine opštine, iznad ili ispod prosečnog rasta od 12,4%.
Drugi osnovni razlog za promene, koji nikako ne sme da se previdi, je promena visine osnovice na koju se primenjuje utvrđena stopa učešća u porezu na promet. Naime, u 2003. godine pomenuta osnovica iznosila je 82%, dok je u 2004. godini iznosila 100%, čime se kod svih opština matematički umanjuje stopa učešća u porezu na promet potrebna da se ostvari, na bazi kriterijuma, utvrđeni okvir. To ujedno znači da je stopa učešća u porezu na promet samo tehnički instrument koji teba da obezbedi utvrđeni obim prihoda, a ne obrnuto. Isto tako, necelishodno je poređenje visine stopa učešća u porezu na promet po pojedinim godinama. Ono što se može i treba porediti, to je ukupna visina sredstava, odnosno visina sredstava koja su opštinama ustupana po osnovu ovog zakona sa kojima su jedinice lokalne samouprave raspolagale po pojedinim godinama.
V. PROCENA IZNOSA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENjE ZAKONA
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti posebna sredstva u budžetu Republike Srbije.
VI. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU
Predlaže se da se ovaj zakon razmatra i donese po hitnom postupku u skladu sa čl. 157. i 158. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srbije, s obzirom da je nužna njegova primena počev od 1. aprila 2004. godine. U suprotnom, jedinice lokalne samouprave bi od 1. aprila 2004. godine ostale bez prihoda od poreza na promet proizvoda i usluga i poreza na zarade.