Na osnovu člana 35. stav 2. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS”, br. 72/09, 81/09 – ispravka, 64/10 – US, 24/11, 121/12, 42/13 – US, 50/13 – US, 98/13 – US, 132/14 i 145/14) i člana 42. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05 – ispravka, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12 – US, 72/12, 7/14 – US i 44/14),
Vlada donosi
U R E D B U
O UTVRĐIVANJU PROSTORNOG PLANA PODRUČJA POSEBNE NAMENE IZVORIŠTA VODOSNABDEVANJA „JELAŠNICA”
Član 1.
Utvrđuje se Prostorni plan područja posebne namene izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” (u daljem tekstu: Prostorni plan), koji je odštampan uz ovu uredbu i čini njen sastavni deo.
Član 2.
Prostornim planom utvrđuje se planski osnov: za zaštitu, uređenje i održivo korišćenje izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica”; za održivi razvoj obuhvaćenih lokalnih zajednica, na delovima teritorija grada Vranja i opština Vladičin Han i Surdulica; za razvoj ostalih posebnih namena komplementarnih osnovnoj; kao i za direktno sprovođenje u skladu sa zakonom.
Član 3.
Prostorni plan se sastoji iz tekstualnog dela i grafičkih prikaza.
Tekstualni deo Prostornog plana objavljuje se u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
Grafički prikazi su:
Referalna karta 1 – „Posebna namena prostora”, izrađena u razmeri 1:50.000;
Referalna karta 2 – „Mreža naselja i infrastrukturni sistemi”, izrađena u razmeri 1:50.000;
Referalna karta 3 – „Prirodni resursi, turizam, zaštita životne sredine i prirodnih vrednosti”, izrađena u razmeri 1:50.000;
Referalna karta 4 – „Sprovođenje Prostornog plana”, izrađena u razmeri 1:50.000;
Referalna karta 5 – „Regulaciona razrada Prostornog plana sa elementima sprovođenja”, izrađena u tri lista u razmeri 1:2.500.
Grafičke prikaze iz stava 3. ovog člana, izrađene u deset primeraka, svojim potpisom overava ovlašćeno lice organa nadležnog za poslove prostornog planiranja.
Član 4.
Prostorni plan će se sprovoditi:
izdavanjem lokacijskih uslova na osnovu planskih rešenja i propozicija ovog prostornog plana u zoni njegove direktne primene, za objekte u funkciji vodoprivrede koji se nalaze u zonama I i II akumulacije „Jelašnica” i u koridoru cevovoda sirove vode;
primenom i razradom planskih rešenja ovog prostornog plana u prostornim planovima jedinica lokalne samouprave za teritorije grada Vranja, kao i opština Surdulica i Vladičin Han;
razradom planskih rešenja urbanističkim planovima i sektorskim planovima;
primenom planskih rešenja iz Uredbe o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš-granica Republike Makedonije („Službeni glasnik RSˮ, br. 77/02 i 127/14), na delu obuhvata ovog prostornog plana, i to na delovima katastarskih opština Polom, Dekutince i Gramađe, u opštini Vladičin Han.
Uređenje, građenje, korišćenje i zaštita područja posebne namene sprovodiće se saglasno rešenjima iz Prostornog plana.
Član 5.
Grafički prikazi iz člana 3. st. 3. i 4. ove uredbe, čuvaju se trajno u Vladi (jedan komplet), Ministarstvu građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture (tri kompleta), Republičkoj direkciji za vode (jedan komplet), Javnom preduzeću „Elektroprivreda Srbije”, ogranak „Hidroelektrane Đerdap”, Kladovo (dva kompleta), gradu Vranju (jedan komplet), opštini Vladičin Han (jedan komplet) i opštini Surdulica (jedan komplet).
Član 6.
Analitičko-dokumentaciona osnova planskog dokumenta izrađuje se u dva primerka (u analognom i digitalnom formatu) i trajno se čuva u ministarstvu nadležnom za poslove prostornog planiranja.
Član 7.
Prostorni plan je dostupan zainteresovanim licima, u elektronskom obliku, preko Centralnog registra planskih dokumenata, koji vodi organ nadležan za poslove državnog premera i katastra.
Član 8.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
05 Broj: 110-3198/2017
U Beogradu, 6. aprila 2017. godine
VLADA
PREDSEDNIK
Aleksandar Vučić, s.r.
PROSTORNI PLAN PODRUČJA POSEBNE NAMENE IZVORIŠTA VODOSNABDEVANJA „JELAŠNICA”
UVODNE NAPOMENE
Prostorni plan područja posebne namene izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” (u daljem tekstu: Prostorni plan) je urađen na osnovu Odluke o izradi Prostornog plana područja posebne namene izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” („Službeni glasnik RS”, broj 93/15) i Odluke o izradi Strateške procene uticaja Prostornog plana područja posebne namene izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” na životnu sredinu („Službeni glasnik RS”, broj 76/15).
Izrada Prostornog plana je usklađena sa odredbama: Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS”, br. 72/09, 81/09-ispravka, 64/10-US, 24/11, 121/12, 42/13-US, 50/13-US, 98/13-US, 132/14 i 145/14), Pravilnika o sadržini, načinu i postupku izrade dokumenata prostornog i urbanističkog planiranja („Službeni glasnik RS”, broj 64/15), Zakonom o vodama („Službeni glasnik RS”, br. 30/10, 93/12 i 101/16), Pravilnika o načinu određivanja i održavanja zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja („Službeni glasnik RS”, broj 92/08), Zakona o Prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine („Službeni glasnik RS”, broj 88/10), Uredbe o utvrđivanju Vodoprivredne osnove Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 11/02), Zakona o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS”, br. 135/04, 36/09, 36/09 – dr. zakon, 72/09 – dr. zakon, 43/11 – US i 14/16), Zakona o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu („Službeni glasnik RS”, br. 135/04 i 88/10), Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10, 91/10-ispravka i 14/16), Zakona o kulturnim dobrima („Službeni glasnik RS”, br. 71/94, 52/11 – dr. zakon, 52/11 – dr. zakon i 99/11 – dr. zakon), Zakona o turizmu („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10, 99/11 – dr. zakon, 93/12 i 84/15), važećim odlukama i strategijama Vlade i drugim aktima i dokumentima koja uređuju pitanja u vezi sa predmetom ovog prostornog plana.
Prostorni plan je urađen u skladu sa principima/načelima planiranja, korišćenja, uređenja i zaštite prostora, a posebno u skladu sa načelima održivog razvoja kroz integralni pristup u planiranju, racionalno i održivo korišćenje neobnovljivih resursa i optimalno korišćenje obnovljivih resursa, kao i načelima uređenja prostora u vanrednim situacijama.
Prostorni plan predstavlja planski osnov za obezbeđenje prostornih uslova za ostvarenje posebne namene područja, odnosno za zaštitu sliva planirane akumulacije „Jelašnica” sa branom, pribranskim objektima, vodozahvatom i cevovodom sirove vode. Tačan položaj, vrste, tip i karakteristike objekata definisani su tehničkom dokumentacijom (planska i tehnička dokumentacija u tom smislu mora biti usaglašena). Za radnu verziju Nacrta prostornog plana korišćena je tehnička dokumentacija na nivou idejnog rešenja koji je pripremio Institut za vodoprivredu „Jaroslav Černi”.
Donošenjem Prostornog plana obezbediće se: plansko korišćenje akumulacije „Jelašnica”, zaštita i uređenje slivnog područja; unapređenje infrastrukturne i komunalne opremljenosti; unapređenje kvaliteta življenja lokalnog stanovništva stimulacijom postojećih i razvojem novih delatnosti, u prvom redu turizma i alternativne seoske ekonomije, uz odgovarajuće kompenzacije, kako za njihovu realizaciju, tako i za sprovođenje mera zaštite prostora i izvorišta voda; zadovoljenje sportsko-rekreativnih potreba urbanog stanovništva iz okruženja, i smernice za institucionalno-organizacionu i upravno-kontrolnu podršku korišćenju i zaštiti akumulacije.
Prostorni plan će se direktno sprovoditi izdavanjem lokacijskih uslova i sadrži regulacionu razradu za prvu zonu zaštite izvorišta vodosnabdevanja i koridor cevovoda. Prostorni plan je osnov za formiranje građevinskih parcela za javnu namenu, rešavanje svojinskih odnosa, dalju izradu tehničke dokumentacije i pribavljanje dozvola u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji.
Za posebnu namenu za koju će se raditi Prostorni plan utvrđena je obaveza definisanja zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja i uspostavljanje režima korišćenja prostora u okviru zona sanitarne zaštite u skladu sa članom 77. Zakona o vodama i Pravilnikom o načinu određivanja i održavanja zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja.
Prostorni plan sadrži:
Polazne osnove (sa položajem, prostornim obuhvatom i opisom granica područja Prostornog plana, granica celina i potcelina posebne namene; obavezama, uslovima i smernicama iz Zakona o Prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine i drugih razvojnih dokumenata; skraćenim prikazom postojećeg stanja, potencijala i ograničenja);
Principe, ciljeve i opštu koncepciju prostornog razvoja područja sliva akumulacije „Jelašnica” (principe prostornog razvoja; opšte i operativne ciljeve prostornog razvoja; regionalni aspekt razvoja područja posebne namene i funkcionalne veze i međuodnose sa okruženjem; opštu koncepciju razvoja područja sliva akumulacije „Jelašnica”, kao i polazišta i principe za relativizaciju konfliktnih interesa i dr);
Planska rešenja prostornog razvoja područja posebne namene i drugih oblasti od značaja za definisanje planskih rešenja (sistem vodosnabdevanja „Jelašnica”, režime zaštite, uređenja i korišćenja prostora, sa analizom uticaja sliva akumulacije „Jelašnica” na prirodne sisteme, privredu, turizam i rekreaciju, demografske i socijalne procese; prostorni razvoj saobraćaja i infrastrukturnih sistema; zaštitu životne sredine, prirodnih i nepokretnih kulturnih dobara i zaštitu od elementarnih nepogoda; osnovnu namenu prostora s bilansom površina posebne namene i dr);
Pravila upotrebe zemljišta, pravila uređenja i pravila građenja; opšta pravila uređenja i građenja za zone sa posebnim režimom zaštite; i pravila uređenja i građenja u obuhvatu regulacione razrade prostornog plana (za prvu zonu zaštite izvorišta vodosnabdevanja i koridor cevovoda);
Implementaciju Prostornog plana (institucionalni okvir i učesnike u implementaciji; smernice za izradu planske dokumentacije i sprovođenje Prostornog plana; prioritetna planska rešenja i projekte; mere i instrumente za implementaciju Prostornog plana i dr);
referalne karte i grafički prikaz:
Referalna karta 1 – „Posebna namena prostora” u razmeri 1:50.000;
Referalna karta 2 – „Mreža naselja i infrastrukturni sistemi” u razmeri 1:50.000;
Referalna karta 3 – „Prirodni resursi, turizam, zaštita životne sredine i prirodnih vrednosti” u razmeri 1:50.000;
Referalna karta 4 – „Sprovođenje Prostornog plana” u razmeri 1:50.000;
Referalna karta 5 – „Regulaciona razrada Prostornog plana sa elementima sprovođenja” (po listovima, u razmeri 1:2.500); i
Grafički prikaz 1. Pregledna karta područja Prostornog plana.
Prostorni plan je urađen u GIS okruženju zasnovanom na ESRI tehnologiji (ArcGIS 10h), što omogućava jednostavniju razmenu podataka, formiranje Geografskog informacionog sistema za obuhvaćeno područje i efikasniju kontrolu sprovođenja Prostornog plana.
Prostorni plan je zasnovan na planskoj, studijskoj i drugoj dokumentaciji, rezultatima dosadašnjih istraživanja i važećim dokumentima u Republici Srbiji. Priprema tehničke dokumentacije se odvija paralelno sa izradom Prostornog plana, dok će Elaborat o zonama sanitarne zaštite izvorišta biti predmet posebne inicijative jedinica lokalne samouprave na području izvorišta i radiće se paralelno sa kompletiranjem tehničke dokumentacije.
Prostorni plan se donosi za period do 2025. godine, sa elementima za prvu, prioritetnu etapu implementacije za period do 2020. godine.
Izveštaj o strateškoj proceni uticaja Prostornog plana područja posebne namene izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” na životnu sredinu, sastavni je deo dokumentacione osnove Prostornog plana.
I. POLAZNE OSNOVE
1. POLOŽAJ, PROSTORNI OBUHVAT I GRANICE PROSTORNOG PLANA, GRANICE CELINA I POTCELINA POSEBNE NAMENE
Granice Prostornog plana, odnosno zona sanitarne zaštite izvorišta „Jelašnica” i područja posebne namene, određene su referalnim kartama Prostornog plana (1-5) i opisno, prema situaciji na Topografskim kartama-TK razmere 1:25.000 (Listovi TK25: Vlasotince 633-3-1,633-3-2, 633-4-1, 633-3-3, 633-3-4 i 633-4-3), katastarsko-topografskoj podlozi razmere 1:2.500 i na ažurnim ortofoto snimcima. U slučaju neslaganja sa tekstom, merodavna je situacija u prikazima referalnih karata.
1.1. POLOŽAJ I OSNOVNE ODLIKE PLANSKOG PODRUČJA
Područje Prostornog plana pripada regiji Južno Pomoravlje i pruža se od korita Južne Morave, na severozapadu, do planinskih vrhova Vardenika, na severoistoku i Besne kobile, na jugoistoku. Visinska diferenciranost područja je veoma velika i između korita Južne Morave(330-335 m n.v.) i Vardenika (Veliki Strešer – 1.874 m n.v.) iznosi 1.540 m, odnosno Besne kobile (1.923 m n.v.) oko 1.590 m. Više od 70% područja je na nadmorskim visinama većim od 1.000 m. Teren je diseciran gustim dolinskim mrežama Jelašničke (Novoselske) i Masuričke (Vardeničke) reke, na većem, centralnom delu područja i izvorišnih krakova Klisurske i Romanovske reke, na manjim, perifernim južnim i severnim delovima područja.
U geološkoj građi dominiraju granitoidne stene intruzivnog magmatskog tela, tzv. surduličkog plutona, koji gotovo u celosti obuhvata atare Novog Sela, Krive Feje i Nesvrte. Pluton je tercijarne starosti i na njemu se na više mesta javljaju proboji andezitsko-dacitiskih stena u obliku dajkova. Sa zapadne strane pluton je omeđen do 3 km širokim pojasom metamorfnih stena, najviše gnajseva, manje mikašista i hloritskih škriljaca, dok je na istočnoj strani pojas metamorfita uži i predstavljen je različitim varijetetima hloritskih škriljaca, kvarcita, amfibolita i gabroidnih stena. Između pojasa metamorfita i dolinske ravni Južne Morave, koja je izgrađena od rečnog nanosa, prostire se serija jezerskih miopliocenskih neogenih sedimenata koje čine šljunkovi i peskovi, peskovite gline i slabo vezani peščari.
Odlike klime, osim opštim geografskim položajem planskog područja u odnosu na ustaljene regionalne pravce kretanja vazdušnih masa, uslovljene su značajnom prostornom varijabilnošću klimatskih činilaca vezanom za visinske razlike, ekspozicije, nagib, morfološki sklop (otvorenost ili zaklonjenost) terena i dr. Srednje godišnje temperature vazduha u dolini Južne Morave iznose oko 10,5o C, a na najvišim planinskim delovima područja su ispod 4o C, dok su na nadmorskim visinama 1.100-1.400 m, koje obuhvataju najveći deo područja, između 5,5 i 7o C. Najhladniji mesec je januar, a najtopliji jul. Prosečne godišnje sume padavina kreću se od610-630 mm u dolini Morave, do 850 mm u planinskom delu područja. Maksimum padavina je u periodu maj-jun, a minimum u periodu septembar-oktobar. Prosečno godišnje trajanje snežnog pokrivača većeg od 1 cm je u dolini Morave oko 35 dana, a u višim planinskim delovima (iznad 1.500 m n.v.) oko 90 dana.
Glavna hidrografska pojava je Jelašnička reka, koja se u srednjem i gornjem toku naziva Novoselska reka, a njene veće pritoke u izvorišnom delu sliva su Barisavička reka, čiji je sliv u ataru Krive Feje i Radonjska reka, u Novom Selu. Drugi po veličini vodotok je Masurička reka, koja se u gornjem delu toka naziva Vardenička reka. Na ovim vodotocima nisu vršena sistematska osmatranja proticaja, tako da su hidrološki nedovoljno izučeni. Podzemne vode su predstavljene plitkom izdani u pripovršinskoj kori raspadanja magmatskih i metamorfnih stena i mestimično pukotinskom izdani, koje se prazne preko brojnih izvora male izdašnosti i seoskih bunara. U neogenim i rečnim sedimentima razvijena je freatska izdan, s tim što je ona male moćnosti i kapaciteta u odnosu na potrebe naselja na teritoriji opštine Vladičin Han.
Pedološki pokrivač je raznovrstan s obzirom na heterogeni litološki sastav, visinsku diferenciranost i nagibe terena i prostornu varijabilnost klimatskih odlika. U pogledu rasprostranjenja, preovlađuju rankeri, prvenstveno na metamorfitima (manje na eruptivima), a zatim kisela smeđa zemljišta (distrični kambisol) koja su vezana za sve tipove stena, pri čemu su najviše zastupljena na geološkoj podlozi izgrađenoj od metamorfnih i magmatskih stena. Eutrična smeđa zemljišta (gajnjače) uglavnom su razvijena u zoni pobrđa odnosno hrastovih šuma, na različitoj litološkoj podlozi (eruptivi, škriljci, neogeni sedimenti). Značajno je i učešće smonica, prevashodno u nižim delovima područja i na prostoru nekadašnjih jezerskih basena, dok su dolinskim ravnima Južne Morave i većih pritoka prisutni različiti varijeteti aluvijalnih zemljišta. Dominiraju zemljišta niskog boniteta (od šeste do osme bonitetne klase) sa potpunom nepodesnošću ili veoma ozbiljnim ograničenjima korišćenja za druge namene osim za stočarstvo (livade, pašnjaci) i gajenje šuma, dok je učešće zemljišta srednjeg boniteta (od treće do pete bonitetne klase), pogodnih za ratarstvo i voćarstvo, znatno manje.
Živi svet područja odlikuje se značajnom specijskom i ekosistemskom raznovrsnošću zasnovanim prvenstveno na raznolikosti i specifičnostima staništa planinskih terena, među kojima su najreprezentativnija područja Vardenika, Besne kobile i klisura Masuričke i Novoselske reke. Glavni vegetacijski oblik, u pogledu prostorne zastupljenosti, su šume koje su predstavljene lišćarskim sastojinama bukve i, manje, hrastova, kao i znatnim površinama pod kulturama četinara.
1.2. TERITORIJALNI OBUHVAT PODRUČJA PROSTORNOG PLANA
Područje Prostornog plana (189 km2) obuhvata: područje sliva akumulacije „Jelašnica” do profila brane površine od oko 67 km2 i vanslivne površine obuhvaćenih katastarskih opština od oko 122 km2, na delovima sledećih teritorija jedinica lokalnih samouprava (Tabela I-1), i to:
opštine Vladičin Han – cele katastarske opštine Gramađe, Dekutince i Polom;
opštine Surdulica – cele katastarske opštine Suvojnica, Stajkovce, Jelašnica, Novo Selo i Rđavica;
grada Vranje – cele katastarske opštine Kriva Feja i Nesvrta.
1.3. GRANICA PODRUČJA PROSTORNOG PLANA
Granica područja Prostornog plana definisana je granicama celih katastarskih opština, a prikazana je grafički i opisno (Grafički prilog 1. i Tabela I-1). Granica se pruža spoljnim granicama navedenih katastarskih opština iz dela 1.3.
Granica Prostornog plana je:
severoistočna granica – pruža se od kontakta granice katastarske opštine Polom i reke Južne Morave i ide spoljnim granicama katastarskih opština Polom, Suvojnica i Novo Selo, do granice opština Surdulica i Bosilegrad;
jugoistočna granica – pruža se duž spoljnih granica katastarskih opština Novo Selo i Kriva Feja. Ovo je ujedno i istočna granica sliva akumulacije „Jelašnica”, kao i granica između opština Surdulica i Bosilegrad, odnosno Grada Vranja i opštine Surdulica;
jugozapadna granica – pruža se duž spoljnih granica katastarskih opština Kriva Feja, Nesvrta, Rđavica, Jelašnica i Gramađe;
zapadna granica – pruža se duž spoljnih granica katastarskih opština Gramađe, Dekutince i Polom, prateći tok reke Južne Morave i dolazi do početne tačke.
Tabela I-1: Prostorni obuhvat područja Prostornog plana
Teritorija Površina u km2 ukupno opština/grad Prostorni plan % opštine/grada područje sliva van sliva ukupno opština Vladičin Han 366 – 13,43 13,43 3,7 opština Surdulica 628 34,48 77,09 111,57 17,8 grad Vranje 860 32,94 31,30 64,24 7,5 Ukupno 1.854 67,42 121,82 189,24 10,2
1.4. GRANICE CELINA I POTCELINA POSEBNE NAMENE
Sliv planiranog izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica”, ukupne površine od oko 67,4 km2 obuhvata delove teritorija sledećih katastarskih opština: Jelašnica, Rđavica, Stajkovce, Novo Selo, Nesvrta i Kriva Feja.
Obuhvat i granice zona sanitarne zaštite akumulacije „Jelašnica”
U delu Prostornog plana koji obuhvata sliv akumulacije „Jelašnica” i deo vanslivnih površina u podbranskom delu, uspostavljaju se, odnosno rezervišu se, zone sanitarne zaštite izvorišta u skladu sa predviđenim faznim razvojem vodoprivrednog sistema, kojim je predviđeno formiranje vodozahvata (brana sa akumulacijom) i izgradnja cevovoda sirove vode do postojećeg postrojenja za preradu vode „Polom” (Tabela I-2).
Rezerviše se prostor za sledeće zone sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica”, koje će se konačno formirati nakon izgradnje brane i formiranja akumulacije:
zona neposredne sanitarne zaštite (u daljem tekstu: zona I akumulacije) utvrdiće se u odnosu na kotu maksimalnog uspora (u daljem tekstu: KMU) akumulacije od 491,5 m n.v. i obuhvata jezero iz koga se zahvata voda za vodosnabdevanje uključujući vrh pregradnog objekta, zatim priobalno područje akumulacije čija širina iznosi 10 m u horizontalnoj projekciji od nivoa vode pri KMU vode u jezeru, ukupne površine od oko 18 ha, kao i nadzemnu pritoku akumulacije, reku Jelašnicu, duž celog toka sa područjem sa obe strane pritoke čija širina iznosi najmanje 10 m u horizontalnoj projekciji mereno od nivoa vode pri vodostaju pritoke koji se javlja jednom u 10 godina;
uža zona sanitarne zaštite (u daljem tekstu: zona II akumulacije) utvrdiće se uzvodno od profila brane u pojasu širine 500 m oko akumulacije mereno u horizontalnoj projekciji od spoljne granice zone I, na području sliva akumulacije, ukupne površine oko 182 ha; i
šira zona sanitarne zaštite (u daljem tekstu: zona III akumulacije) utvrdiće se na području sliva uzvodno od brane „Jelašnica”, u delu koji nije obuhvaćen zonama I i II akumulacije, ukupne površine od oko 6.540 ha, i to: od zone II akumulacije severno od profila brane „Jelašnica” u KO Jelašnica, granica zone III akumulacije ide u pravcu severoistoka prateći morfološku vododelnicu, preko trigonometra 794 m n.v., a potom skreće ka istoku, prolazi pored škole i zadruge u selu Stajkovci, nastavlja preko zaseoka u blizini lokaliteta Vitina glava, odakle skreće ka jugoistoku i nastavlja preko trigonometra 982 m n.v. (Ravnište) i lokaliteta Šiljegarnik 1.078 m n.v, odakle skreće ka severoistoku ka vrhu Gradište 1.297 m n.v, nastavlja istočno do vrha Kostinjak (1.361 m n.v). gde skreće ka jugoistoku i prelazio preko lokaliteta Vrlo stranje, Marinkova mahala, zaselaka Novog sela i Ravne reke, odnosno preko trigonometara 1.314 m n.v, 1.367 m n.v, 1.370 m n.v, 1.446 m n.v. (Ivankova čuka), 1.408 m n.v. (Čukar), 1.468 m n.v. (Kamenitica), bezimenog vrha 1.560 m n.v. i vrha Prosenik 1.726 m n.v. Odavde granica ide južno preko lokaliteta Duboki rid (trigonometar 1.595,4 m n.v.) do bezimenog vrha 1.603 m n.v, odakle skreće ka zapadu do trigonometra 1.646 m n.v. (Čuka) i potom opet skreće ka jugu preko trigonometra 1.648 m n.v, lokaliteta Ruski spomenik, bezimenog vrha 1.666 m n.v., trigonometra 1.797 m n.v. i vrha Besna kobila 1.923 m n.v., odakle skreće ka jugozapadu i pruža se preko bezimenog vrha 1.784 m n.v. i trigonometra 1.777 m n.v. (Musulj – Čukar). Odavde granica ide zapadno do bezimenog vrha 1.675 m n.v, a potom skreće severno i pruža se preko lokaliteta Kadijina čuka do trigonometra 1.540 m n.v, odakle skreće ka severozapadu i prolazi pored planinarskog doma na 1.462 m n.v, bezimenog vrha 1.447 m n.v, trigonometra 1.441 m n.v. (Kamenica), odakle skreće ka zapadu do bezimenog vrha 1.382 m n.v, a potom ponovo ide ka severozapadu, obilazeći pogone flotacije rudnika u Krivoj Feji i nastavlja preko trigonometra 1.347 m n.v. (Čuka) i bezimenog vrha 1.281 m n.v, gde opet skreće ka zapadu i pruža se preko bezimenog vrha 1.196 m n.v, trigonometra 1.301 m n.v. (Čuka), bezimenog vrha 1.297 m n.v, trigonometra 1.353 m n.v. (Mrkša), bezimenog vrha 1.301 m n.v, lokaliteta Sveti Ilija, do trigonometra 1.302 m n.v, odakle skreće ka severu i nastavlja preko lokaliteta Vratnište, bezimenog vrha 1.236 m n.v, trigonometra 1.248 m n.v. Klisurčevica, bezimenog vrha 1.181 m n.v, lokaliteta Lijač i trigonometra 1.249 m n.v. (Borovik), odakle se spušta ka trigonometru 864 m n.v, a dalje se u pravcu severa spušta do granice zone II zaštite akumulacije u blizini lokaliteta Jasikar.
Rezerviše se koridor cevovoda za transport sirove vode od vodoizvorišta na akumulaciji „Jelašnica” do postrojenja za preradu vode „Polom”. Koridor cevovoda sa objektima u svom sastavu je detaljno opisan u delu „III Planska rešenja, 1. Razvoj i uređenje sliva akumulacije „Jelašnica, 1.1. Tehničko rešenje sistema za vodosnabdevanje”.
Tabela I-2: Bilans teritorijalnog obuhvata područja Prostornog plana i zona sanitarne zaštite u slivu akumulacije „Jelašnica” (u ha)
opština/grad Katastarska opština zona I zona II zona III Ukupno zone zaštite Izvan zona sanitarne zaštite
1.5. POSEBNE NAMENE PODRUČJA PROSTORNOG PLANA
Posebna namena područja Prostornog plana koja je ključna za utvrđivanje planskih rešenja jeste sliv akumulacije „Jelašnica” koja je važan objekat za snabdevanje naselja vodom i za integralno korišćenje, uređenje i zaštitu voda. Takođe, akumulacija „Jelašnica” biće dopuna regionalnog sistema vodosnabdevanja „Vlasina”.
Ostale posebne namene na području Prostornog plana, utvrđene planskim i strateškim dokumentima na nacionalnom nivou, jesu infrastrukturni koridor X, koji tangira područje Prostornog plana na zapadu, kao i planirana turistička destinacija Krajište i Vlasina, sa visokoplaninskim masivom Besne kobile koja delom zahvata istočni deo područja Prostornog plana.
2. OBAVEZE, USLOVI I SMERNICE IZ PROSTORNOG PLANA REPUBLIKE SRBIJE I DRUGIH RAZVOJNIH DOKUMENATA
2.1. ZAKON O PROSTORNOM PLANU REPUBLIKE SRBIJE OD 2010. DO 2020. GODINE
Zakonom o Prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine konstatovano je oskudno raspolaganje Republike Srbije sopstvenim vodnim resursima nepovoljno raspoređenim po prostoru i vremenu, te je utvrđen neophodan razvoj složenih integralnih vodoprivrednih sistema sa prebacivanjem vode na sve veća rastojanja, sa akumulacijama koje obezbeđuju neophodnu prostornu i vremensku preraspodelu voda.
2.2. UREDBA O UTVRĐIVANJU REGIONALNOG PROSTORNOG PLANA OPŠTINA JUŽNOG POMORAVLJA
Uredbom o utvrđivanju Regionalnog prostornog plana opština Južnog pomoravlja („Službeni glasnik RS”, broj 83/10), utvrđeno je da se vodosnabdevanje opštine Vladičin Han oslanja na funkcionisanje regionalnog sistema „Vlasina”, dalji razvoj vodovoda u ovom regionalnom sistemu, kao i održivo korišćenje lokalnih izvorišta do količina koje ne ugrožavaju ekološke uslove u okruženju.
Turistička ponuda zasnivaće se na: geografsko-saobraćajnom položaju, kontaktu sa planinskom turističkom destinacijom Krajište i Vlasina (visokoplaninskim masivom Besne Kobile) i ruralno-urbanoj dolini Južne Morave; potencijalima za planinski, vodni, lovni, ribolovni, sportsko-rekreativni, ekološki, ruralni, kao i drugim vidovima turizma.
Predviđa se kompletiranje koridora autoputa E-75 (sa petljama „Gramađe” i „Vladičin Han”), razvoj lokalne putne mreže i komunalne infrastrukture.
2.3. OSTALI RELEVANTNI DOKUMENTI
Nacionalne i lokalne strategije, planovi i ostali dokumenti
2.3.1. Uredba o utvrđivanju Vodoprivredne osnove Republike Srbije
Uredbom o utvrđivanju Vodoprivredne osnove Republike Srbije utvrđeno je da se usled potrebe za visokim stepenom obezbeđenja kvaliteta i količina voda za vodosnabdevanje stanovništva, pored regionalnih izvorišta, koriste i lokalna izvorišta visokokvalitetnih voda koja se mogu eksploatisati do racionalnog nivoa. Na ovaj način postiže se viši stepen obezbeđenosti zadovoljenja potreba korisnika voda, kao i zaštita visokokvalitetnih voda, pored redovnih mera zaštite voda. Princip eksploatacije lokalnih izvorišta podrazumeva njihovo korišćenje do racionalnih, ekološki prihvatljivih granica, a potom i dopremanje nedostajućih količina voda iz regionalnih sistema.
2.3.2. Strategija upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije do 2034. godine
(„Službeni glasnik RS”, broj 3/17)
Donošenjem Strategije upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije do 2034. godine, obezbeđuje se kontinuitet u dugoročnom planiranju funkcionisanja sektora voda (uključujući i izvorišta za vodosnabdevanje), na principu održivog razvoja, odnosno, obavljanje vodne delatnosti u njenim osnovnim oblastima (uređenje i korišćenje voda, zaštita voda od zagađivanja i uređenje vodotoka i zaštita od štetnog dejstva voda), uključujući i institucionalni razvoj, finansiranje, monitoring i drugo. Ova strategija predstavlja dokument na osnovu kojeg se sprovode reforme sektora voda, kako bi se dostigli potrebni standardi u upravljanju vodama, uključujući i organizaciono prilagođavanje i sistemsko jačanje stručnih i institucionalnih kapaciteta na nacionalnom, regionalnom i lokalnom nivou. Strateška opredeljenja i ciljevi utvrđeni ovim dokumentom predstavljaju osnov za izradu plana upravljanja vodama za sliv reke Dunav i planova upravljanja vodama za vodna područja. Istovremeno, okviri postavljeni ovom strategijom moraju se uvažavati pri izradi strategija i planova prostornog uređenja, zaštite životne sredine i drugih oblasti koje zavise od voda ili imaju uticaja na vode.
2.3.3. Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije
(„Službeni glasnik RS”, br. 77/02 i 127/14)
Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije, utvrđeni su sledeći postojeći i planirani magistralni infrastrukturni sistemi sa njihovim zaštitnim pojasima: Državni put IA reda broj 1 (autoput E-75), sa pratećim objektima u funkciji puta i korisnika saobraćaja, i to delovi deonice Vladičin Han-Bujanovac/Levosoje (km 900+100 – km 942+195); planirana pruga za velike brzine E-85 i postojeća jednokolosečna pruga, magistralni optički kabl, gasovod, dalekovodi i vodoprivredni objekti, kao i zona uticaja koridora. Rezervisan je prostor potencijalnog koridora plovnog puta Dunav-Egejsko more. Prostornim planom područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije utvrđen je plan veza infrastrukturnih sistema sa okruženjem kao i uticaj infrastrukturnog koridora na životnu sredinu, prirodna i nepokretna kulturna dobra. Utvrđene su okvirne površine za planirane magistralne infrastrukturne sisteme u infrastrukturnom koridoru (i to za: trajno zauzimanje zemljišta za potrebe izgradnje-funkcionisanja, i zaštitne pojase) primenom sledećih kriterijuma: zadovoljenje prostornih uslova za smeštanje planiranog infrastrukturnog sistema; utvrđivanje bezbednog rastojanja od infrastrukturnog sistema, radi zaštite od negativnih uticaja na životnu sredinu, u prvom redu od buke i aerozagađenja; i obezbeđenje zaštite osnovnih funkcija u eksploataciji infrastrukturnog sistema od negativnih uticaja iz okruženja, u prvom redu od neplanske izgradnje, nekontrolisanog odlaganja otpada i drugih aktivnosti. Ustanovljeni su režimi korišćenja prostora i pravila za uređivanje zaštitnih pojasa infrastrukturnih sistema (neposrednog i šireg) i prostora posebne namene.
2.3.4. Drugi razvojni dokumenti
Konsultovani su i drugi razvojni i planski dokumenti, a posebno: Prostorni plan grada Vranja („Službeni glasnik grada Vranja”, broj 13/11 i 21/11-ispravka), Prostorni plan opštine Surdulica („Službeni glasnik Pčinjskog okruga”, broj 24/07), Usklađen Prostorni plan opštine Surdulica („Službeni glasnik grada Vranja”, broj 34/12) i Prostorni plan opštine Vladičin Han („Službeni glasnik grada Vranja”, broj 22/10).
3. SKRAĆENI PRIKAZ POSTOJEĆEG STANJA
3.1. Posebna namena područja – Vodoprivreda
Postojeće rešenje vodosnabdevanja opštine Vladičin Han zasniva se na zahvatanju voda u zatvaračnici HE „Vrla 4”, na turbinskom cevovodu prečnika ø 1.600 mm. Tako zahvaćena voda se gravitaciono čeličnim cevovodom ø 300 mm doprema do prekidne komore koja se nalazi ispred postrojenja za prečišćavanje voda (u daljem tekstu: PPV) „Polom”. Planirano je da ovo postrojenje bude izgrađeno u dve faze sa kapacitetima od po 125 l/s. Sadašnji kapacitet prve faze razvoja PPV „Polom” od 125 l/s, nije u potpunosti dostignut zbog tehničkih problema. U sadašnjim uslovima rada u PPV „Polom” obavljaju se sledeći tehnološki postupci tretmana sirove vode: aeracija, koagulacija, flokulacija, filtracija na peščanim filterima i dezinfekcija.
Vodosnabdevanje stanovništva opštine Vladičin Han u zavisnosti je od režima rada HE „Vrla 4”. S obzirom da usled remonta „Vrla 4” svake godine ima zastoj od 20 do 40 i više dana, PPV „Polom” u tom periodu ne radi. Svaki prestanak rada agregata iz tehničkih razloga, kao i bilo kakav kvar na cevovodu ili zatvaračnici iziskuje prestanak rada PPV „Polom”, što stvara apsolutnu nesigurnost u vodosnabdevanju opštine Vladičin Han. U ovom slučaju se alternativno koriste bunari iz izvorišta „Suva Morava” u priobalju Južne Morave, čiji kapaciteti ne zadovoljavaju u potpunosti potrebe Vladičinog Hana.
Deo naselja Jelašnica snabdeva se iz lokalnog vodovoda „Donja Mala Reka” koji koristi vodu iz toka reka Jelašnice. Dužina cevovoda od vodozahvata do rezervoara je oko 3,2 km, a vodovodne mreže oko 10 km.
U prethodnom periodu kroz analize unapređenja sistema vodosnabdevanja razmatrano je više varijanti za obezbeđenje nedostajućih količina vode za vodosnabdevanje Vladičinog Hana u toku remonta sistema HE Vrla, a prednost je data varijanti zahvatanja vode iz akumulacije na Jelašničkoj reci.
Generalno, naselja duž Južne Morave se snabdevaju iz lokalnih vodovoda, dok se ostala naselja pretežno oslanjaju na lokalna izvorišta (bunare).
Hidrografske, hidrološke i vodoprivredne osobenostišireg područja akumulacije
Kroz područje Prostornog plana protiču sledeće reke: desne pritoke Južne Morave – Dekutinska reka, Polomski potok, kanal iz HE „Vrle 4”, Jelašnička reka sa svojim pritokama – Novoselska reka, Mala reka, Radonjska reka, Gnojiška reka, Barisavička reka, Duplješnica, Soboštica, Seliški potok i leve pritoke Vrle – Suvojnička reka, Zabejska reka, Vardenička reka, Masurička reka, Gradiška reka, Romanovska reka, Perališki potok i dr. Vodotoci na području Prostornog plana su II reda i bujičnog karaktera. Kanal iz HE „Vrle 4” regulisan je od ušća u Južnu Moravu do DP IA reda broj 1.
Voda se iz flotacijskog jalovišta rudnika olova i cinka „Grot” a.d. Vranje, Kriva Feja (koje je van sliva akumulacije), preko obodnih kanala i kolektora (povremenim prelivanjem/proceđivanjem), delom ispušta u Seliški potok (sliva Jelašničke reke). Prelivna voda nije u potpunosti izbistrena i povremeno sadrži suspendovane čestice jalovine, što se mora dodatno tehnološki sanirati (poboljšati) uz kontinualni monitoring kvaliteta i preusmeriti u potpunosti van sliva planirane akumulacije.
Reka Jelašnica je desna pritoka Južne Morave, čiji se sliv nalazi jugoistočno od Vladičinog Hana. Sliv reke Jelašnice se drenira sa severozapadnih padina Besne kobile (1923 m n.v) Novoselskom rekom koja ima dve značajnije pritoke Radonjsku i Barisavičku reku. Na potezu između Sokolovca (trigonometar 792 m n.v) i Kesedžiskog rida (932 m n.v), na koti 581 nastaje reka Jelašnica, spajanjem Novoselske i Male reke.
U širem području sliva reke Jelašnice postoji veći broj hidroloških stanica (u daljem tekstu: HS), koje su korišćene kao reprezentativne „analog” stanice i to: HS „Vranjska Banja” na Banjskoj reci i HS „Tupalovce” na Kozarskoj reci. Slivovi ovih vodotoka zadovoljavaju uslove sličnosti sa slivom reke Jelašnice. Osnovne karakteristike sliva reke Jelašnice na profilu brane vodozahvata su sledeći:
A – površina sliva = 67,2 km2,
Zsr – srednja nadmorska visina sliva = 1.167,9 m n.v,
L – dužina vodotoka = 18.912 m,
Lc – dužina vodotoka do tačke na vodotoku koja je najbliža težištu sliva = 11.064 m,
Isliva – prosečan pad padina sliva = 28,72%,
Iur – uravnat pad vodotoka = 4,47%,
Imax – maksimalan pad vodotoka (od najviše tačke na slivu) = 6,13%.
Hidrogeološke karakteristike sliva ukazuju da se radi o grupama koje su pretežno vodonepropusne: granodioriti i graniti, zeleni škriljci i amfiboliti, te gnajsevi, mikašisti, leptinoliti. Vegetacioni pokrivač se dominantno sastoji od listopadnih šuma, pedološki sloj pripada distričnom kambisolu – TIP 19 (smeđe šumsko kiselo zemljište na različitim podlogama – rigolitično zemljište).
Za potrebe hidroloških analiza u domenu klimatskog režima i meteoroloških uslova i parametara u širem regionu sliva reke Jelašnice korišćeni su klimatološki podaci sa devet stanica i to: Jelašnica (430 m n.v, 746,2 mm padavina /god), Kriva Feja (1.100 m n.v, 959,8 mm/god), Vranje (432 m n.v, 610,5 mm/god), Stari Glog (900 m n.v, 791,4 mm/god), Donja Ljubata (1.000 m n.v, 683,6 mm/god), Gornja Lisina (1.030 m n.v, 777,2 mm/god), Okruglica (1.160 m n.v, 849,2 mm/god), Mačkatica (1.060 m n.v, 801,5 mm/god) i Vladičin Han (395 m n.v, 700,8 mm/god).
Simultana merenja proticaja na profilu planirane brane na reci Jelašnici realizovana su u tri merenja tokom 2015. godine. Rezultati merenja su prikazani u sledećoj Tabeli II-1.
Tabela II-1. Rezultati simultanih merenja tokom 2015. godine
Datum T (h) Q (m3/s) q (m3/s/km2) 02.04.2015. 11,45h 5,31 78,96 17.07.2015. 17,15h 0,299 4,45 07.09.2015. 17,50h 0,200 2,97
Analitičkim metodama utvrđeno je da računske srednje vode Jelašnice na profilu planirane brane iznose Qsr = 0,87 m3/s. Za ocenu merodavnih malih voda na profilu zahvata vode (planirane brane) na reci Jelašnici korišćene su definisane serije srednje-mesečnih proticaja. Formirane su serije minimalnih srednje-mesečnih proticaja i sračunate su njihove verovatnoće pojava. Usvojene su one vrednosti koje su, saglasno primenjenim testovima saglasnosti, pokazale bolje slaganje između empirijskih i teorijskih funkcija raspodele. Konstatovano je da minimalno održiv proticaj na profilu planirane brane iznosi 0,162 m3/s (za 95% verovatnoće pojave minimalnim mesečnih proticaja).
Na profilu planirane brane, vrednosti velikih voda (pikovi i zapremine), na bazi dve primenjene metode proračuna, prikazane su u Tabeli II-2.
Tabela II-2. Računske vrednosti velikih voda na profilu planirane brane
Jedinični hidrogram Granični intenzitet oticaja p(%) Qmax(m3/s) V(106m3) Qmax(m3/s) V(106m3) 0,01 261,9 4,481 242,3 4,382 0,1 178,4 3,124 169,8 3,348 1 113,1 2,048 116,1 2,483 2 91,5 1,695 98,3 2,179 5 67,2 1,286 77,1 1,819 10 51,7 1,019 63,7 1,572 20 37,8 0,768 50,8 1,335 50 21,5 0,475 34,7 1,019
3.2. Ostale namene područja
3.2.1. Zaštita prirode, prirodnih vrednosti i predela
Na području Prostornog plana nema prirodnih dobara koja shodno odredbama Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10, 91/10 – ispravka i 14/16) imaju svojstvo zaštićenog područja.
Prostorni plan obuhvata delove dva ekološki značajna područja ustanovljena Uredbom o ekološkoj mreži („Službeni glasnik RS”, broj 102/10). Prvo područje obuhvata planinu Kukavicu i šire okruženje, pod imenom „Kukavica”, Odabrano područje za dnevne leptire (PBA – Prime Butterfly Area), a na području Prostornog plana obuhvata malu površinu, zapadno od DP IA reda br. 1. Drugo područje označeno je kao „Vlasina” i obuhvata Međunarodno značajno područje za biljke (IPA-Important Plant Area) „Vlasinska visoravan”, Međunarodno značajno područje za ptice (IBA-Important Bird Area) „Vlasina”, Emerald područje „Vlasina” i Odabrana područja za dnevne leptire „Vlasina” i „Besna Kobila”. Ekološki značajno područje „Vlasina” obuhvata istočni deo područja Prostornog plana, u atarima Novog Sela i Krive Feje, odnosno padine i vrhove Besne kobile i Velikog Strešera i prostor između njih. Uredbom o ekološkoj mreži, granice ekološki značajnih područja Republike Srbije određene su na referalnoj karti samo okvirno i kao takve važe dok se ne sprovede ovom uredbom utvrđena obaveza njihovog preciznog definisanja na ortofoto i katastarskoj podlozi razmere 1:5.000. Takođe, na osnovu Pravilnika o kriterijumima za izdvajanje tipova staništa, o tipovima staništa, osetljivim, ugroženim, retkim i za zaštitu prioritetnim tipovima staništa i o merama zaštite za njihovo očuvanje („Službeni glasnik RS”, broj 35/10), a shodno odredbama Zakona o zaštiti prirode, na području Prostornog plana će se u toku njegove implementacije detaljno kartirati staništa što će predstavljati osnovu za utvrđivanje i sprovođenje mera njihove zaštite i očuvanja.
Uredbom o utvrđivanju Regionalnog prostornog plana opština Južnog Pomoravlja, rezervisan je, između ostalog, prostor za zaštitu prirodnih vrednosti u nekoj od formi zaštićenog predela za područje planine Vardenik, uključujući klisuru i sliv reke Masurice, planinsko bilo Valozi i izvorište Lisinske reke, kao prostor značajnih florističko-vegetacijskih i faunističkih vrednosti, sa izuzetnom dinamikom i lepotom pejsaža, posebno značajan za očuvanje kvaliteta površinskih i podzemnih voda i područje planine Besna kobila sa izuzetnim florističkim i faunističkim bogatstvom prostranih planinskih pašnjaka i živopisnim predeonim likom, klimatskim i geomorfološkim pogodnostima za skijašku rekreaciju. Na području ovog prostornog plana, za zaštitu planirani predeo planine Vardenik obuhvata veći deo katastarske opštine Novo Selo, dok predeo planine Besna kobila obuhvata manju površinu u jugoistočnom delu katastarske opštine Kriva Feja, južno od puta Vranje-Bosilegrad.
3.2.2. Prirodni resursi
Poljoprivredno zemljište
Na području Prostornog plana nalazi se 7.822 ha poljoprivrednog zemljišta, što predstavlja oko 42% ukupne teritorije (prema podacima Republičkog geodetskog zavoda (u daljem tekstu: RGZ), bez katastarske opštine Rđavica). Najveću površinu Prostornog plana obuhvata šumsko zemljište, pri čemu je odnos poljoprivrednih, šumskih i neplodnih površina na ovom području 42%:54%:4%.
U skladu sa prirodnim karakteristika terena na području Prostornog plana izdvajaju se sledeća poljoprivredna područja:
350-600 m n.v – brdsko područje, sa višim dolinama i kotlinama, koje obuhvata četiri katastarske opštine (Polom, Dekutince, Gramađe i Jelašnica), pri čemu poljoprivredne površine obuhvataju 1.338 ha, odnosno 7% ukupnog područja Prostornog plana;
preko 600 m n.v – planinsko područje (sa ograničenim mogućnostima za razvoj poljoprivrede), koje obuhvata pet katastarskih opština (Suvojnica, Stajkovce, Novo Selo, Kriva Feja i Nesvrta), sa 6.484 ha poljoprivrednih površina, što čini oko 35% planskog područja.
U strukturi poljoprivrednih površina najveći udeo imaju livade i pašnjaci koji učestvuju sa 59,2%, zatim slede oranice (njive i vrtovi) 36,5% i voćnjaci sa 4,4%. Struktura korišćenja poljoprivrednog zemljišta predisponirana je fizičko-geografskim karakteristikama terena i samim tim učešće oranica u poljoprivrednim površinama opada sa porastom nadmorske visine. Najveći udeo površina pod njivama pripada katastarskoj klasi 7. i 8. (oko 60%) koje su predviđene za pošumljavanje. Na teritoriji opštine Vladičin Han uočavaju se manje površine pod vinogradima (katastarske opštine Gramađe, Dekutince i Polom).
Na osnovu podataka Popisa poljoprivrede iz 2012. godine na području Prostornog plana ukupan broj poljoprivrednih gazdinstava iznosio je 947. Od ukupnog broja poljoprivrednih gazdinstava 85% gaji stoku (pretežno goveda, svinje, živinu i koze). U strukturi poljoprivrednih gazdinstava dominiraju gazdinstva sa malom površinom obradivog zemljišta, što je nedovoljno za zadovoljenje osnovnih životnih potreba i obezbeđivanje novčanih prihoda.
Šume i šumsko zemljište
Ukupna površina šuma i šumskog zemljišta na području prostornog plana je oko 12.000 ha. Šume u državnom vlasništvu obuhvataju male delove gazdinskih jedinica „Južna Morava” (opština Vladičin Han) i „Borovik” (opština Surdulica) i veće delove gazdinskih jedinica „Soboršnica” (grad Vranje) i „Vardenik” (opština Surdulica). Odnos površine državnih šuma i šuma sopstvenika (privatne i šume kojima gazduju druga preduzeća) je približno 70%:30%, pri čemu je učešće privatnih šuma najmanje u ataru Novog Sela (ispod 20%), a najveće u atarima Krive Feje i Jelašnice (preko 35%). U sastavu šumskih sastojina izrazito preovlađuje bukva (63%), dok su znatno manje zastupljene: hrastove šume (15%), veštački podignute sastojine (18%) i šibljaci i ostali lišćari (4%). U hrastovim sastojinama najveće učešće ima kitnjak koji je, kao i bukva, pretežno rasprostranjen u višem, brdskom i planinskom delu područja prostornog plana, u ataru Novog Sela, Krive Feje, Nesvrte, manje u gornjim, višim delovima sela Jelašnica i Stajkovce, uglavnom na stranama rečnih dolina. Od ostalih vrsta hrastova, pretežno u donjem, nižem delu područja, najviše je zastupljen sladun, pre svega u gazdinskoj jedinici „Borovik”, i veoma malo cer i medunac. Od veštački podignutih sastojina, najveće površine su pod kulturama smrče i crnog bora. Deo sastojina bukve i hrasta, na ukupno 7% površina pod šumom, mešovitog je sastava, pri čemu su u bukovim sastojinama primešani javori, kitnjak, sladun, cer, grab ili lipa, a u sastojinama kitnjaka nalaze se bukva i ostale navedene vrste drveća. U klisuri Masurice i Novoselske reke, te mešovite šumske sastojine bukve i kitnjaka, grade dve fitocenološki veoma interesantne biljne zajednice, reliktnog polidominantnog tipa, sa pančićevim maklenom, mečjom leskom i drugim vrstama.
U pogledu porekla, stanja i uzgojnog tipa sastojina, očuvane visoke sastojine obuhvataju 48% površina pod državnim šumama, izdanačke sastojine – 15%, devastirane šume i šibljaci – 19% i veštački podignute sastojine – 18%. Devastaciji su najviše izložene šume hrasta kitnjaka i delom bukove šume u gornjim, višim delovima strmih strana rečnih dolina. Odnos obraslih i neobraslih površina šumskog zemljišta u državnom vlasništvu na području prostornog plana je približno 65%:35%.
Glavna namena šuma je zaštitna, uključujući pre svega zaštitu zemljišta od erozije. Šume kojima je šumskim osnovama i programima određena namena proizvodnje drveta zahvataju svega oko 25% površina državnih šuma, pre svega u sastojinama bukve, manje u kulturama smrče i crnog bora i sastojinama sladuna i kitnjaka.
Na području Prostornog plana nalaze se delovi lovišta „Južna Morava”, na teritoriji grada Vranja, kojim gazduje lovačko udruženje (u daljem tekstu: LU) „Fazan” iz Vranja, „Vlajna” na teritoriji opštine Vladičin Han, kojim gazduje LU „Jelen” i „Vrla” na teritoriji opštine Surdulica, kojim gazduje LU „Vrla” iz Surdulice. Stalno gajene vrste lovne divljači su divlja svinja, srna, zec, fazan i poljska jarebica, a u lovištu „Vlajna” i jarebica kamenjarka. Lovišta su opremljena lovačkim domovima, čekama, hranilištima za krupnu i pernatu divljač, solištima, prihvatilištima za mladunce fazana, poligonima za obuku pasa i dr. Komercijalni lov, odnosno lovni turizam, nisu razvijeni.
Mineralne sirovine
Na osnovu službene evidencije katastra eksploatacionih polja koje se vodi u Ministarstvu rudarstva i energetike utvrđeno je da u obuhvatu Prostornog plana postoje sledeća eksploataciona polja: 1) Rudarsko preduzeće „Grot”, eksploataciono polje broj 31; 2) Rudarsko-metalurško-hemijski kombinat „Trepča”, ležište „Blagodat”, Besna Kobila, eksploataciono polje broj 242 i proširenje eksploatacionog polja broj 242. Eksploatacija mineralne vode vrši se na lokaciji Izvorište „Topli Do-Vlasina”, Surdulica, preduzeća „Vlasinka” d.o.o. Beograd.
Na području Prostornog plana overene su rezerve mineralnih sirovina (broj rešenja 310-01-00169/2001-09a), opekarska glina na lokalitetu „Polom i Zabel”.
Na području Prostornog plana, Privrednom društvu „Naftna industrija Srbije” a.d. – Novi Sad, odobreno je izvođenje geoloških istraživanja nafte i gasa, južno od Save i Dunava, na istražnom prostoru koji se u registru vodi pod brojem 1.915. Pored ovoga, u neposrednom okruženju područja Prostornog plana, na teritoriji opštine Bosilegrad, lokalitet Kula, odobreno je istraživanje u rudniku olova i cinka „Grot” a.d. iz Krive Feje, na istražnom prostoru broj 1.680.
3.2.3. Privredni razvoj i turizam
Područje Prostornog plana sa okruženjem spada u ekonomski nedovoljno razvijena područja. Postojeću privrednu strukturu odlikuju dominantne poljoprivredne delatnosti i slabo razvijene delatnosti tercijarnog sektora, kao i nerazvijen sektor uslužnih i proizvodnih zanatskih i ostalih usluga. Turistička i rekreativna ponuda nije dovoljno razvijena ni afirmisana, a još manje organizovana i povezana sa okruženjem.
Raznovrsni prirodni potencijali područja pripadaju delu turističke destinacije Krajište sa Vlasinom, u kojoj je moguće realizovati celogodišnju ponudu. Planina Besna kobila (sa delom planiranog skijališta), reka Jelašnica, blizina Vlasinskog jezera, grada Vranja i opštinskih centara Vladičin Han i Surdulica), položaj koji tangira koridor X, predstavljaju faktor razvoja planinskog, vodnog, izletničkog, ruralnog, gradskog, tranzitnog i drugih vidova turizma i rekreacije. Potencijali za razvoj turizma nisu dovoljno iskorišćeni. Među vidovima turizma zastupljeni su samo oblici izletničkog, lovnog i ribolovnog turizma. Postojeća turistička ponuda u neposrednom okruženju je organizovana u gradskom i opštinskim centrima sa manifestacijama, sportsko-rekreativnim sadržajima i prirodnim i kulturno-istorijskim znamenitostima u okolini, dok su u jednom broju sela prisutni začeci seoskog turizma, koji nije dovoljno razvijen. Na tranzitnom turističkom koridoru autoputa E-75 nisu dovoljno zastupljeni receptivno-informativni punktovi sa motelima, etno-punktovi i odmorištima.
3.2.4. Stanovništvo, naselja i socijalni razvoj
Stanovništvo
Na osnovu podataka Popisa 2011. godine, na području Prostornog plana je živelo 3.456 stanovnika u deset statističkih naselja. U odnosu na prethodni popis iz 2002. godine, došlo je do smanjenja populacije za oko 20% ili za oko 870 stanovnika. Od ukupnog broja stanovnika planskog područja (Popis 2011), većina (56%) živi u pet naselja opštine Surdulica; 24% je u tri naselja opštine Vladičin Han i 20% u dva naselja grada Vranja. Među naseljima u planskom obuhvatu, populaciono je najveća Jelašnica sa 1.056 stanovnika, što čini oko 31% ukupnog stanovništva planskog područja.
Prosečna gustina naseljenosti je u 2011. godini iznosila oko 18 st./km2, pri čemu je najveća u Jelašnici (70 st./km2), a najmanja je u Novom Selu (manje od 1 st./km2).
Sva naselja planskog područja su ruralnog karaktera i za njih je karakteristična depopulacija tokom poslednjih 45 godina. U odnosu na prvi posleratni popis (1948. godine), broj stanovnika je danas prepolovljen, a među naseljima, drastičan populacioni pad beleži Novo Selo (sa 1.159 stanovnika 1948. godine na 30 stanovnika 2011. godine).
Na osnovu podataka o vitalnim događajima na području Prostornog plana, u periodu 2011-2014. godine, sva naselja beleže ukupan negativni prirodni priraštaj (-220 stanovnika). Najviše novorođenih je u ovom periodu imalo naselje Jelašnica (38), a najmanje Nesvrta, Gramađa i Stajkovce (po tri svako naselje). Broj umrlih je takođe bio najveći u Jelašnici (74), a najmanji u Nesvrti (osam). Na osnovu podataka o unutrašnjim migracijama na teritoriji grada Vranja i opština Vladičin Han i Surdulica, u periodu 2011-2014. godine je zabeležen ukupan negativni migracioni saldo. Procena je da je u periodu 2011-2014. godine, sa teritorije Prostornog plana mehaničkim putem otišlo oko 120 stanovnika.
Stanovništvo planskog područja je izrazito staro pošto sva naselja imaju preko 12% starijih od 65 godina. U tom pogledu, najnepovoljnija situacija je u Novom Selu (53% stanovništva ima 65 i više godina; prosečna starost je 56,5 godine), u Rđavici (45% stanovništva preko 65 godina starosti) i u Stajkovcu (41% stanovništva ima 65 i više godina), a donekle je povoljnija u Jelašnici, gde stanovništvo koje ima 65 i više godina, čini oko 14%, i prosečna starost je 38,5 godina. Učešće mladog stanovništva (0-19 godina) na području Prostornog plana je u proseku 19%. Zrelo (odraslo) stanovništvo (20-59 godina) čini 53% populacije, a staro stanovništvo (60 godina i više) 28%.
Koeficijent ekonomske zavisnosti stanovništva je veoma nepovoljan s obzirom da neaktivna lica čine 64% populacije (24% su penzioneri), a od aktivnih lica (36%), zaposlenih ima 57%. Najmanje učešće aktivnog stanovništva je u Novom Selu (17%), a najveće u Dekutincu (46%). Obrazovna struktura stanovništva na planskom području je nepovoljna jer čak oko 59% lica starijih od 15 godina ima završenu samo osnovnu školu ili ima nepotpuno osnovno obrazovanje. Sa druge strane, više i visoko obrazovanje ima svega 4,6% odraslih, dok završenu srednju školu kao najviši nivo obrazovanja ima njih oko 37%.
Zbog nepovoljnih demografskih obeležja broj domaćinstava na području Prostornog plana se permanentno smanjuje. Ukupan broj domaćinstava na području Prostornog plana je 1.112 (Popis 2011), što je za oko 20% manje u odnosu na prethodni popis 2002. godine. Struktura domaćinstava je relativno ujednačena, sa najvećim učešćem dvočlanih domaćinstava (27%). Prosečna veličina domaćinstava na planskom području je prema poslednjem popisu iznosila 2,7 članova.
Mreža naselja
U okviru planskog područja, mreža naselja obuhvata fragmente mreža naselja na nivou opština Vladičin Han (Gramađe, Dekutince i Polom) i Surdulica (Jelašnica, Novo Selo, Rđavica, Stajkovce i Suvojnica) i grada Vranja (Kriva Feja i Nesvrta). Najjači uticaj ostvaruju grad Vranje i opštinski centri Surdulica i Vladičin Han koji su van područja Prostornog plana.
Na planskom području nema gradskih naselja. Prema terenskom položaju, na severozapadu se izdvajaju sela u nizijskoj zoni: Polom, Dekutince, Gramađe i delom Jelašnica. Brdsko-planinska sela, u središnjem delu planskog područja su: deo Jelašnice, Rđavica, Suvojnica, Stajkovce i deo Novog Sela. Planinska sela obuhvataju deo Novog Sela i sela u južnom i jugozapadnom delu planskog područja: Krivu Feju i Nesvrtu. Prosečna veličina seoskog atara iznosi oko 20,5 km2, s tim da su pojedina sela (Gramađe i Dekutince) manjeg prostornog obuhvata (oko 4 km2), dok najveći atar ima Novo Selo (oko 70 km2).
Seoska naselja su prostorno pozicionirana prema egzistencijalnim potrebama njihovih stanovnika. U razmeštaju i njihovoj opštoj fizionomiji, transformacije kroz vreme su relativno male, što se naročito odnosi na brdsko-planinski i planinski deo područja Prostornog plana. Modifikacije koje su se dešavale od 1950. godine do danas, uglavnom su se odrazile na selima u nizijskoj zoni, koja su se formirala kao drumska ili prigradska naselja.
Prema veličinskoj kategoriji, na planskom području se izdvaja samo jedno naselje (Jelašnica) u grupaciji velikih sela sa preko 1.000 stanovnika. Ovde se nalaze i dva srednja sela, veličine 500-1.000 stanovnika (Kriva Feja i Suvojnica), a najzastupljenija su mala sela, veličine 100-500 stanovnika (Dekutince, Gramađe i Polom), kao i sasvim mala sela, do 100 stanovnika (Novo Selo, Rđavica, Stajkovce i Nesvrta). Sva naselja u obuhvatu Prostornog plana karakteriše sukcesija u njihovom demografskom usitnjavanju, a u nekima je, samo u poslednjem međupopisnom periodu, broj stanovnika smanjen čak za 65% (Novo Selo) ili prepolovljen (Stajkovce i Rđavica).
U pogledu prostorno-funkcijskih odnosa među naseljima planskog područja, kao razvijenije i populaciono veće naselje u periurbanoj zoni Vladičinog Hana izdvaja se Polom sa izraženijim obeležjima centra društvenih funkcija i dobrom saobraćajnom povezanošću koju direktno ostvaruje preko Koridora X. Ovo naselje funkcionalno integriše okolna primarna seoska naselja – Dekutince i Gramađe. Na području Prostornog plana, prema ulozi u mreži naselja, takođe se izdvajaju Jelašnica i Suvojnica, kao centri zajednice naselja. Jelašnica ima dobre uslove za razvoj primarnih delatnosti, značajne prirodne i privredne resurse, relativno zadovoljavajući demografski potencijal, osnovnu opremljenost objektima društvenog standarda i dobru saobraćajnu povezanost (tranzit – veza Jelašnice sa Koridorom X), na osnovu čega može da proširi svoj domen uticaja, pored Rđavice, i na okolna naselja, naročito na aktiviranje rubnog jugozapadnog dela opštine Surdulica. Suvojnica je seoski centar sa značajnom koncentracijom proizvodno-poslovnih funkcija koje su bazirane na korišćenju lokalnih resursa. Dalja afirmacija ovog centra zajednice naselja je omogućena njegovom dobrom saobraćajnom povezanošću sa opštinskim centrom Surdulicom i tranzitom na koji može računati uz vezu sa Koridorom X. Na području Prostornog plana, naselje koje direktno gravitira Suvojnici je Stajkovce (primarno seosko naselje). Zbog svoje dispozicije i karakteristika zaselaka, kuća, kućišta i okućnica, jedino je Novo Selo u izolovanom položaju, što se manifestuje njegovim gotovo potpunim pražnjenjem. Ovo primarno seosko naselje se u funkcijskom pogledu u potpunosti oslanja na opštinski centar Surdulicu. U južnom delu planskog područja, u mreži naselja se izdvaja Kriva Feja kao selo sa seoskim centrom. Krivoj Feji gravitira Nesvrta, a ova dva naselja su direktno povezana sa gradskim centrom Vranje, preko Vranja istok.
Socijalni razvoj
Na području Prostornog plana razvijene su sledeće javne službe:
Predškolsko vaspitanje i obrazovanje: Imajući u vidu kontinualan pad broja stanovnika u dužem vremenskom periodu, pad nataliteta i smanjeno učešće mladog i reproduktivno sposobnog stanovništva, broj dece predškolskog uzrasta na planskom području je u opadanju i kreće se na nivou od oko 210 dece, od kojih je oko 30% obuhvaćeno predškolskim sistemom. Najveći broj dece ovog uzrasta je u naseljima Jelašnica i Suvojnica, gde se nalaze samo predškolske grupe u okviru izdvojenih odeljenja Dečje ustanove „Naša radost” iz Surdulice, sa 19 dece u Jelašnici i 18 dece u Suvojnici. Dečje ustanove za obuhvat dece predškolskog uzrasta postoje i u Krivoj Feji – izdvojeno odeljenje Dečje ustanove „Naše dete” iz Vranja, kao i u naselju Polom – predškolska grupa izdvojenog odeljenja „Pčelica” iz Vladičinog Hana.
Mreža objekata osnovnog obrazovanja obuhvata jednu matičnu školu sa osam razreda u Jelašnici (OŠ „Bora Stanković”), kao i u tri isturena odeljenja (1-4. razreda) u: Suvojnici (istureno odeljenje OŠ „Vuk Karadžić” iz Surdulice); Polomu (istureno odeljenje OŠ „Sveti Sava” iz Vladičinog Hana); i Gramađi (istureno odeljenje OŠ „Vuk Karadžić” iz Stubla). Kao posledica depopulacije, što se naročito odražava na grupu dece osnovnoškolskog uzrasta, ugašena su nekadašnja isturena odeljenja osnovnih škola u Novom Selu i u Stajkovcu. Ne postoje objekti namenjeni srednjoškolskom obrazovanju na području Prostornog plana, već se nastavak školovanja osnovaca odvija u tri opštinska/gradska centra u kojima postoje gimnazije, zatim tehničke i poljoprivredne škole, kao i medicinska, ekonomsko-trgovačka, hemijsko tehnološka i dr. škole.
Za potrebe fizičke kulture, na planskom području postoje otvoreni sportski tereni pri osnovnoj školi u Jelašnici, i sportska igrališta u Suvojnici.
Od objekata zdravstvene zaštite, u planskom obuhvatu je samo jedna zdravstvena stanica u Jelašnici, a zadovoljenje potreba stanovništva za većim delom primarne, sekundarnom i specijalizovanom zdravstvenom zaštitom odvija se u tri okolna opštinska/gradska centra. Objekti socijalne zaštite u potpunosti izostaju sa planskog područja, odnosno u prirodnom i socijalnom okruženju korisnika, a to se posebno odnosi na brigu o starim licima čije je učešće u porastu.
Objekti za potrebe kulture su nedovoljno razvijeni i reprezentovani su sa dva doma kulture u populaciono najvećim naseljima planskog područja – Jelašnici i Suvojnici.
Mesne kancelarije postoje u Jelašnici i u Novom Selu.
3.2.5. Infrastrukturni sistemi
Saobraćaj
Mrežu drumskog saobraćaja na području Prostornog plana čine državni putevi (prema Uredbi o kategorizaciji državnih puteva („Službeni glasnik RS”, br. 105/13, 119/13 i 93/15)):
DP IA reda br.1 – deonice broj: 1917, 1918 (suprotan smer – neizgrađeno u oba smera), 1919 i 1920 (suprotan smer), od čvora broj 157, van područja Prostornog plana, (petlja Vladičin Han (neizgrađena), km 516+629,) do čvora broj 195 (Vladičin Han (početak izgradnje autoputa), km 519+489) ukupne dužine deonice broj 1917 na području Prostornog plana oko 2.535 m, zatim od čvora broj 195 (Vladičin Han (početak izgradnje autoputa), km 519+489) do granice Prostornog plana (km 523+784) u dužini od oko 4.295 m. Ukupna dužina DP IA br.1 na području Prostornog plana je oko 6.830 m;
DP IIA reda br. 258 – deonice broj: 25806 i 25807, od čvora broj 4002, van područja Prostornog plana, (Vladičin Han (Gramađe), km 54+236,) do čvora broj 25804 (Gramađe, km 60+175) ukupna dužina deonice broj 25806 na području Prostornog plana je oko 4.358 m i od čvora broj 25804 (Gramađe, km 60+175) do čvora broj 25805, van područja Prostornog plana (Ranutovac, km 74+137), ukupna dužina deonice broj 25807 je oko 1.764 m. Ukupna dužina DP IIA reda br. 258 na području Prostornog plana je oko 6.120 m;
DP IIB reda br. 441 – deonice broj: 44103 i 4104, od čvora broj 44102, van područja Prostornog plana, (Lepenica, km 5+440) do čvora broj 25804 (Gramađe km 6+831) ukupna dužina deonice broj 44103 na području Prostornog plana je oko 1.391 m i od čvora broj 25804 (Gramađe km 6+831) do čvora broj 4005 (Surdulica km 18+849), ukupna dužina deonice broj 44104 na području Prostornog plana je oko 7.885 m. Ukupna dužina DP IIB reda br. 441 na području Prostornog plana je oko 9.276 m;
DP IIB reda br. 442 – deonica broj 44201, od početnog čvora broj 25805 (Ranutovac km 0+000) do čvora broj 23403 (Gložje Golema reka km 64+352), oba čvora van područja Prostornog plana. Ukupna dužine DP IIB reda br. 442 na području Prostornog plana je oko 22,65 km.
Na području Prostornog plana nisu razvijeni drugi vidovi saobraćaja, osim drumskog. Manji broj deonica državnih puteva je rekonstruisan, dok je stanje kategorisanih opštinskih puteva generalno loše, tehnički elementi (radijusi horizontalnih krivina, podužni i poprečni nagibi kolovoza, odvodnjavanje) nisu zadovoljavajući. Dodatni problem su nemogućnosti lokalnih samouprava da održavaju opštinske puteve, usled nedostatka finansijskih sredstava.
Energetika i energetska infrastruktura
Na području Prostornog plana nadležnost nad elektrodistributivnom mrežom ima Operator distributivnog sistema „EPS Distribucija” d.o.o. Beograd, PD „Jugoistok”, ogranci: Elektrodistribucija „Leskovac” i Elektrodistribucija „Vranje”. Nadležnost nad elektroprenosnom mrežom ima Akcionarsko društvo „Elektromreža Srbije”.
Snabdevanje potrošača električnom energijom, na području Prostornog plana, vrši se iz transformatorske stanice (u daljem tekstu: TS) TS 110/35/10 kV „Vladičin Han” (van granica Prostornog plana).
Na području Prostornog plana mrežu trafostanica čine: dve TS 35/h kV: TS 35/10 kV HE „Vrla 4” i TS 35/6 kV „Kriva Feja” (koja je u vlasništvu rudnika olova i cinka „Grot” a.d. Vranje, Kriva Feja), zatim devet TS 10/0.4 kV: 3096 „kula Dekutince”, 3097 „STS Dekutince”, 3098 „kula Gramađe”, 3099 „kula Cigansko groblje Jelašnica”, 3100 „Ciganska mahala”, 3101 „stara Jelašnica”, 3102 „Kod popa”, HE „Jelašnica” i 3103 „STS Stajkovce”.
Mrežu dalekovoda (u daljem tekstu: DV) čine:
400 kV (jedna deonica): DV br. 461 TS „Leskovac 2”- TS „Vranje 4”;
110 kV (dve deonice): DV br. 153 HE „Vrla 3”- TS „Vranje 1”, DV br. 1219/1 HE „Vrla 3”- TS „Vladičin Han”;
35 kV (pet deonica): DV HE „Vrla 3”- HE „Vrla 4”, HE „Vrla 4” – TS „Kriva Feja”, TS „Fopa” – HE „Vrla 4”, HE „Vrla 4” – TS 35/10 kV „Vladičin Han”, TS 35/10 kV „Sloga”- TS 35/10 kV „Vladičin Han”.
U neposrednoj blizini područja Prostornog plana je DV 110kV br. 1219/2 TS „Vladičin Han”- TS „Vranje 4” koji je u vlasništvu AD „Elektromreže Srbije”.
Na području katastarske opštine Polom, na katastarskoj parceli br. 2166/1 (opština Vladičin Han), izgrađena je hidroelektrana HE „Vrla 4” instalisane snage 24,8 MW.
Na području Prostornog plana, na katastarskim parcelama br. 2153 i 2154 katastarske opštine Stajkovce postoji izgrađena minihidroelektrana (u daljem tekstu: MHE) „Jelašnica” instalisane snage 288 kW, koja je u radu još od 1928. godine. U toku je realizacija projekta rekonstrukcije i modernizacije MHE „Jelašnica” projektovane snage 396 kW.
Ministarstvo rudarstva i energetike izdalo je saglasnosti za izgradnju MHE na reci Jelašnici sledećim investitorima:
IGIS IMAKO d.o.o, Beograd, broj akta 312-01-00314/2010-02, od 30. jula 2010. godine;
National Electric Power Company, Surdulica, broj akta 312-01-00610/2010-02, od 6. jula 2011. godine;
Dragan Ivanović, Leskovac, broj akta 312-01-00249/2011-08, od 25. februara 2014. godine.
Investitoru IGIS IMAKO d.o.o, Beograd izdata je i građevinska dozvola za izgradnju MHE „Jelašnica” (SO Surdulica, dozvola broj 351-2/2015-03, od 9. novembra 2015. godine), na katastarskim parcelama 4574 (lokacija vodozahvata) i 1679 (lokacija mašinske zgrade) u katastarskoj opštini Jelašnica. Instalisana snaga je 0,7 MW.
Elektrodistributivni sistem na području Prostornog plana odlikuje smanjena sigurnost i pouzdanost snabdevanja potrošača električnom energijom. Ovakvo stanje posledica je starosti postojeće opreme. Mreža i objekti nisu odgovarajućeg kvaliteta i kvantiteta. Padovi napona u elektroenergetskoj mreži veći su od dozvoljenih.
Na području Prostornog plana nije izgrađena gasovodna mreža.
Elektronske komunikacije i poštanski saobraćaj
Područje Prostornog plana u pogledu javne telekomunikacione (u daljem tekstu: TK) mreže Srbije pripada mrežnoj grupi 017 Vranje. Postojeća TK infrastruktura sastoji se od objekata fiksne i mobilne mreže.
Jedini operator fiksne mreže na području je „Telekom Srbija” a.d. sa razvijenom infrastrukturom u naseljima Polom, Dekutince, Gramađe, Jelašnica i Suvojnica. U naseljima su instalisani pristupni čvorovi na koje su pretplatnici povezani kablovima koji su delomično u TK kanalizaciji, a pretežno položeni slobodno u zemlju ili u zaštitnim PE7PVC cevima. Pristupni čvorovi su na komutaciju u sedištima jedinica lokalne samouprave povezani optičkim kablovima, a ovi na centar mrežne grupe u Vranju, takođe optičkim kablovima. Ovakva organizacija fiksne mreže omogućava korisnicima pristup svim TK servisima, uključujući i širokopojasne. U katastarskoj opštini Kriva Feja takođe postoji infrastruktura, ali je ona zastarela – analogna i ne pruža uslove za savremene usluge. U katastarskim opštinama Nesvrta, Novo Selo i Stajkovce nema fiksne TK mreže. Razlozi ovakvog stanja su pre svega veoma retka naseljenost, kao i nedostatak saobraćajne infrastrukture. Obzirom da se izuzetno mali broj stanovnika, koji se u ovim područjima svake godine smanjuje, izgradnja TK infrastrukture nije ni planirana. Jedino sredstvo komunikacije na ovim područjima je mobilna mreža.
Pored mesnih mreža u naseljima na području Prostornog plana postoje i magistralni optički kabl Niš – Leskovac – Vranje – granica Makedonije, koji je položen pored DP IA reda br. 1 i regionalni optički kabl Vranje – Surdulica, položen pored DP IIb reda br. 441.
Infrastruktura mobilnih mreža se sastoji od baznih stanica koje su sa višim centrima mreže povezane radio vezom. Usluge mobilne telefonije pružaju sva tri operatora: „Telekom Srbija (MTS)”, „Telenor” i „VIP”. Na području plana svoju infrastrukturu ima i kablovski operator SBB. Optički kabl ovog operatora Niš –Leskovac – Vranje – granica Makedonije, lociran je neposredno uz DP IA reda br. 1.
Javno preduzeće „Emisiona tehnika i veze” na području Prostornog plana ima u radu emisione stanice „Besna Kobila” i „Jošanica”. Ove emisione stanice, zajedno sa repetitorima na širem području, obezbeđuju dobro pokrivanje područja radio-televizijskim signalom u digitalnom formatu.
Na području Prostornog plana u radu su dve jedinice poštanske službe 17531 Jelašnica i 17543 Kriva Feja. Planom Javnog preduzeća „Pošta Srbije” nije predviđeno otvaranje novih poštanskih jedinica na području.
Komunalna infrastruktura
Komunalni otpad sa područja Prostornog plana odlaže se na opštinske deponije u Žitorađu i Vladičinom Hanu (katastarska opština Šeline). Na delu područja Prostornog plana, u naseljima Suvojnica (dve divlje deponije), Jelašnica (četiri divlje deponije) i Gramađe (jedna divlja deponija), prema Katastru odlagališta otpada Republike Srbije (Mapa deponija javnih komunalnih preduzeća i divljih i starih deponija, Agencija za zaštitu životne sredine), eliminacija otpada je prepuštena domaćinstvima i vrši se na sedam nesanitarnih deponija. Navedene deponije nalaze se izvan sistema zaštite akumulacije i nemaju neposredni uticaj na njen kvalitet. Pored toga, na teritoriji Prostornog plana su česte pojave rasutog otpada (pre svega plastika i papir, manje granje, korov, metal i staklo) pored puteva, na obalama rečnih korita i međama parcela. Na području Prostornog plana ne postoji predtretman medicinskog i biohazardnog otpada, niti zasebne deponije za ovu vrstu otpada, te se on, neselektovan odlaže na gradske i divlje deponije.
3.2.6. Zaštita nepokretnih kulturnih dobara
Na osnovu akata o uslovima čuvanja, održavanja, korišćenja i utvrđenim merama zaštite kulturnih dobara i dobara koja uživaju prethodnu zaštitu, koje su izdali Republički zavod za zaštitu spomenika kulture i Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš, ustanovljeno je da na području Prostornog plana nema utvrđenih nepokretnih kulturnih dobara.
Za kulturna dobra koja uživaju prethodnu zaštitu odnosno evidentirana kulturna dobra nadležna ustanova za zaštitu spomenika kulture nije bila u mogućnosti da prikaže podatke o položaju, vrsti i karakteristikama tih dobara. Preporučuju se rekognosciranje terena i odgovarajuća istraživanja indukovanih arheoloških lokaliteta i objekata narodnog graditeljstva u zoni planirane izgradnje objekata sistema vodosnabdevanja, pratećih infrastrukturnih objekata i eventualne buduće akumulacije u toku izrade investiciono-tehničke dokumentacije i izvođenja radova. Arheološki lokaliteti i objekti narodnog graditeljstva predstavljaju važan segment kulturnog nasleđa, a o njihovim svojstvima, hronologiji i značaju, kao i potrebnim merama zaštite može se zaključivati tek na osnovu odgovarajućih istraživanja.
3.2.7. Zaštita životne sredine
Na području Prostornog plana se ne vrši monitoring životne sredine tako da se ocena glavnih elemenata i pokazatelja stanja životne sredine izvodi posredno, na osnovu podataka o objektima i aktivnostima koji mogu biti izvor zagađenja vazduha, vode i zemljišta, odnosno koji mogu generisati buku, otpad i zračenje.
Kvalitet vazduha je u zoni urbanizovanih naselja u blizini Južne Morave zadovoljavajući, a u brdskoj i planinskoj zoni dobar. Glavni izvori zagađenja vazduha su ložišta na čvrsto gorivo u domaćinstvima i izduvni gasovi motornih vozila na saobraćajnicama, prvenstveno na DP IA reda br. 1. Takođe, indikovano je i lokalno zagađenje česticama jalovine u neposrednom okruženju deponije rudnika olova i cinka „Grot” u naselju Kriva Feja. Ne postoje merenja kojima bi se potvrdile veličine (koncentracije i prostorna distribucija) tih uticaja u kontekstu propisanih graničnih vrednosti imisije.
Kvalitet voda u zapadnom, nižem i pretežno agrarnom delu područja Prostornog plana je zadovoljavajući sa stanovišta njihovog korišćenja iz površinskih tokova, izvora i bunara za navodnjavanje i domaće životinje, dok su za upotrebu vode iz izvora i bunara u domaćinstvima potrebne mere opreza odnosno povremene analize zbog moguće hemijske i mikrobiološke kontaminacije. Mogući izvori zagađenja su pesticidi i teški metali u zemljištu usled primene hemijskih sredstava u poljoprivredi, kao i nekontrolisano izlivanje otpadnih voda iz domaćinstava i štala. Naselja nemaju kanalizacione sisteme i postrojenja za prečišćavanje komunalnih voda, a septičke jame su po pravilu vodopropusne i sanitarno-higijenski neispravne. U gornjem, brdsko-planinskom delu područja kvalitet voda je dobar, a realni rizici hemijskog i biološkog zagađenja su daleko manji. S obzirom na sastav geološke podloge i preliminarno utvrđene pojave metaličnih mineralnih sirovina, postoji mogućnost povišenih koncentracija pojedinih metala u površinskim i podzemnim vodama, odnosno prirodnog neorganskog zagađenja. S obzirom da je osnovna planska namena upravo korišćenje voda iz sliva Jelašničke reke, svi merodavni pokazatelji kvaliteta voda na ovom delu područja Prostornog plana su predmet opsežne i temeljne analize. Povremeno prelivanje/proceđivanje voda sa brane jalovišta rudnika „Grot” u Seliški potok izaziva pojavu suspendovanih čestica jalovine, kao i metala (gvožđa, olova, cinka, nikla) u tom potoku i nizvodnom delu vodotoka. Zvanični izveštaji o rezultatima hemijskih analiza ne potvrđuju da je došlo do prekomernih, nedozvoljenih koncentracija štetnih i opasnih materija, ali je strah stanovništva opravdan, jer se radi o vidljivim promenama, odnosno zamućenju vodotoka.
Kvalitet zemljišta, u odnosu na prisustvo zagađujućih, štetnih i opasnih materija, sličan je kao kvalitet voda: u zapadnom delu – zadovoljavajući, bez prekoračenja tzv. remedijacionih vrednosti odnosno nivoa koji je bezbedan za korišćenje zemljišta, a u istočnom delu dobar, s obzirom na malo prostorno učešće poljoprivrednih površina na kojima se primenjuju agrohemijska sredstva i odsustvo objekata i aktivnosti koji mogu biti izvor zagađenja zemljišta. Izuzetak je neposredno okruženje rudničkog jalovišta za koje postoje indicije o zagađenju s obzirom na čestice koje putem vazduha i vode dospevaju zemljište. Drugi parametri kvaliteta zemljišta (struktura, nivo organskih materija, biološka aktivnost) su u velikoj meri određeni stanjem/intenzitetom erozionih procesa i što su ti procesi jači i dugotrajniji zemljište je lošijeg kvaliteta i manje plodnosti. Ekscesivnom i jakom erozijom (I i II stepena) obuhvaćeno je oko 10% područja prostornog plana. Bez obzira na izraženu vertikalnu disekciju reljefa i prisustvo strmih nagiba, sa dolinama Jelašničke/Novoselske i Masuričke reke usečenim mestimično i 600 m u odnosu na razvođa, erozivni procesi su bili amortizovani šumskim i travnim pokrivačem. Pošumljavanje, prirodna obnova šume na račun pašnjaka i livada i smanjenje površina pod oranicama, uslovili su stagnaciju erozivnih procesa u zadnje četiri decenije. Najveće površine ugrožene erozijom, bez biljnog pokrivača i sa tankim ili odnetim pedološkim slojem nalaze se u izvorištima Novoselske (Jelašničke) i Vardeničke (Masuričke) reke, uglavnom u višim, gornjim delovima dolinskih strana i na obešumljenim temenima razvođa.
Na području nema izvora dugotrajnijeg prekoračenja dozvoljenog nivoa buke, osim neposredno pored DP IA reda br. 1, gde će se primenom odgovarajućih zaštitnih mera zvučni efekti saobraćaja smanjiti i nivo buke dovesti u propisane standarde.
Na području se nalazi jedno Seveso postrojenje nižeg reda -– rudnik olova i cinka „Grot” a.d. Vranje, Kriva Feja – skladište flotacijskih reagensa, identifikovano na osnovu količina opasnih supstanci (reagenasa za flotaciju) koje poseduje. Zona ugroženosti za ovaj kompleks je 1.000 m od lokacije.
Na području nisu utvrđene lokacije kontaminirane municijom sa osiromašenim uranijumom u toku NATO bombardovanja niti ima drugih indicija o pojačanom, veštačkom ili prirodnom, jonizujućem zračenju.
3.2.8. Korišćenje i uređenje prostora od interesa za odbranu zemlje i u vanrednim situacijama
Na području Prostornog plana ne nalaze se „perspektivni” kompleksi specijalne namene koje koristi Vojska Srbije. Takođe, prema pribavljenim uslovima Ministarstva odbrane nema posebnih uslova niti zahteva za prilagođavanje potrebama odbrane zemlje.
Područje Prostornog plana je izloženo potencijalnoj opasnosti od elementarnih nepogoda, u prvom redu izazvanih intenzivnim kišnim i snežnim padavinama, kao i drugim atmosferskim nepogodama, a potom i opasnostima od šumskih požara, bujičnih poplava, odrona, klizanja zemljišta i dr.
Značajna je potencijalna opasnost od zemljotresa s obzirom da intenzitet seizmičkog hazarda na području Prostornog plana, za povratni period od 475 godina, ima vrednosti VIII i IX kategorije, prema EMS skali (EMS – European macroseizmic scale). Ove vrednosti ukazuju da je najveći deo područja ugrožen zemljotresima koji mogu izazvati uništenje ili teška oštećenja na većini objekata. U periodu od 1904. do 2010. godine zabeležene su prosečne vrednosti zemljotresa na širem području Prostornog plana od oko 4,8 Mw (Mw – skala momentne magnitude).
3.3. SINTEZNI PRIKAZ POTENCIJALA I OGRANIČENJA PROSTORNOG RAZVOJA PODRUČJA POSEBNE NAMENE
Osnovni potencijali za razvoj područja Prostornog plana jesu:
prirodni uslovi i raspoloživi poljoprivredni resursi, sa većinskim udelom prirodnih i semiprirodnih sistema u ukupnoj površini koji su pogodni za proizvodnju stočnih proizvoda i obnovu pašnjačkog stočarstva;
nezagađena životna sredina koja sa ostalim agroekološkom pogodnostima pruža mogućnost organske proizvodnje i plasmana poljoprivredno-prehrambenih proizvoda biljnog i stočnog porekla;
mogućnost razvoja nedovoljno zastupljenih proizvodnih programa, za kojima postoji potražnja (pčelarstvo, sakupljanje pečuraka, lekovitog bilja i šumskih plodova);
izdašni resursi šuma koji omogućuju održivi razvoj odmerenom eksploatacijom šumskih proizvoda, kao i korišćenje šuma za naučno-istraživačke, obrazovno-vaspitne, sportsko-rekreativne, lovne i druge svrhe;
organizovano korišćenje ostalih šumskih proizvoda (jestivih gljiva, lekovitog bilja, sakupljanje i otkup šumskih plodova, puževa i dr), kao i proizvodnja ćumura;
povoljan geografski položaj naselja u severozapadnom delu planskog područja na Koridoru X, kao i veza preko DP IIb reda br. 441 (Vladičin Han-Gramađe-Surdulica), dok je za južni deo značajna veza naselja Kriva Feja i Nesvrta sa Vranjskom Banjom, tj. gradskim centrom Vranje preko DP IIb reda br. 442;
policentrična linearna aglomeracija koja se razvija na liniji Surdulica-Vladičin Han-Vranje i diferenciranost mreže seoskih naselja na planskom području, tj. funkcionalna integracija, koju u mreži naselja vrše mikrorazvojni centri;
mogućnost ostvarivanja privredne saradnje na lokalnom i regionalnom nivou kroz izgradnju lokalne infrastrukture (puteva, bunara za tehničku vodu i sistema za zalivanje poljoprivrednih površina nizvodno od naselja Jelašnica i dr), sistema za vodosnabdevanje (lokalno zapošljavanje i dr) i drugih javnih sadržaja na ruralnom području;
mogućnosti razvoja turizma se zasnivaju na: povoljnom geografskom položaju, visokoplaninskom masivu Besne kobile (u visinskom pojasu iznad 1.500 m n.v, sa neposrednim okruženjem Vlasine) i potencijalima za planinski (zimski i letnji), vodni, lovni, ribolovni, sportsko-rekreativni, ekološki, ruralni, kao i druge vidove turizma, uređenje izletničko-planinarskih staza itd. Potencijal predstavlja i mogućnost realizacije akumulacije Jelašnica, čiji razvojni potencijal zavisi od njene zaštite, očuvanja i uređenja, kao i od izgradnje odgovarajuće turističke infrastrukture (uslovi za ograničene sportsko-rekreativne sadržaje aktivnosti na vodi). Potencijali za tranzitni turizam su omogućeni geografskim položajem područja prostornog plana koga tangira infrastrukturni koridor X. Prirodne vrednosti i zdrava životna sredina daju preduslove za razvoj seoskog turizma, zasnovanog na gostoprimstvu i izvornosti seoskog domaćinstva, sa celogodišnjom ponudom (eko, etno i drugih programa, proizvodnje zdrave hrane, etno-zanatskih proizvoda, sakupljanje šumskih plodova i dr).
Osnovna ograničenja za razvoj područja Prostornog plana jesu:
slaba ekonomska moć seoskog stanovništva, usitnjenost porodičnih gazdinstava i slaba opremljenost poljoprivrednom mehanizacijom;
nepovoljna starosna i obrazovna struktura poljoprivrednog stanovništva;
visoka zastupljenost brdsko-planinskih predela sa nepovoljnim pedološkim i klimatskim uslovima za obavljanje poljoprivredne proizvodnje;
slaba razvijenost saobraćajne i komunalne infrastrukture;
pojave neplanskog korišćenja šuma;
potpuno pražnjenje pojedinih delova teritorije i intenziviranje starenja stanovništva;
svega 36% aktivnih lica u ukupnoj populaciji i dominacija penzionisanih u odnosu na zaposlena lica;
nedovoljna razvijenost primarnih i proizvodno-poslovnih delatnosti uprkos značajnim prirodnim resursima za njihov razvoj;
mala gustina naseljenosti i neravnomeran razmeštaj korisnika javnih službi;
propadanje građevinskog fonda i nedovoljna opremljenost većine postojećih objekata javnih službi;
ekonomska nerazvijenost i slabo diverzifikovana privredna struktura planskog područja, čiju okosnicu čine tradicionalne delatnosti koje same ne omogućavaju egzistenciju i unapređenje kvaliteta života, niti povratak lokalnog stanovništva;
nedovoljno izgrađena i razvijena ruralna infrastruktura;
stanje privrede u okruženju sa visokom stopom nezaposlenosti, niskim nivoom investiranja i opremljenosti, nepovoljnim uslovima finansiranja i dr;
nedovoljna zastupljenost sadržaja turističko-rekreativne ponude u prostoru i dr.
II. PRINCIPI, CILJEVI I OPŠTA KONCEPCIJA PROSTORNOG RAZVOJA
1. PRINCIPI PROSTORNOG RAZVOJA
Osnovni principi zaštite, uređenja i održivog razvoja područja Prostornog plana koje raspolaže značajnim, ali nedovoljno zaštićenim i aktiviranim prirodnim potencijalima i teritorijalnim kapitalom, jesu:
zaštita i unapređenje životne sredine, posebno kvaliteta izvorišta voda akumulacije „Jelašnica”;
zaštita i održivo korišćenje vodnog, poljoprivrednog i šumskog zemljišta u zonama I i II akumulacije;
zaštita javnog interesa, javnih dobara i dobara u opštoj upotrebi (prioritetno izvorišta akumulacije „Jelašnica”); relativizacija konflikata u korišćenju izvorišta i održivom razvoju lokalnih zajednica;
ublažavanje i sprečavanje depopulacije i poboljšanje starosne strukture stanovništva merama ekonomske, socijalne i drugih politika kojima se utiče na brži ekonomski prosperitet i razvoj sela, jačanje ekonomske pozicije poljoprivrede i poljoprivrednih proizvođača, razvoj infrastrukturnog i podizanje komunalnog i javnog standarda u malim naseljima.
2. OPŠTI CILJEVI PROSTORNOG RAZVOJA
Opšti cilj izrade Prostornog plana je dugoročno obezbeđenje visokog kvaliteta vode u slivu „Jelašnice”, u funkciji pouzdanog vodosnabdevanja korisnika na području opštine Vladičin Han i u okruženju, u skladu sa principima održivog razvoja obuhvaćenog područja i lokalnih zajednica. Imajući u vidu preporuke i standarde Evropske unije u pogledu održivog razvoja u oblasti politike voda i zaštićenih područja, utvrđuju se sledeći opšti ciljevi zaštite, uređenja i održivog razvoja područja:
održivo korišćenje vodnih resursa, obezbeđenje trajne i integrisane zaštite i unapređenja kvaliteta voda izvorišta vodosnabdevanja, te stvaranje uslova za izgradnju objekata izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica”;
očuvanje i obezbeđenje prostora za funkcionisanje i izgradnju vodoprivredne infrastrukture i objekata;
uspostavljanje zona sanitarne zaštite izvorišta i utvrđivanje režima zaštite, korišćenja i uređenja prostora, efikasnija kontrola zaštite, korišćenja i izgradnje prostora u zonama zaštite izvorišta;
usklađivanje razmeštaja aktivnosti i fizičkih struktura sa režimima zaštite izvorišta, prirodnih i kulturnih dobara, odnosno obezbeđivanje uslova za dalje funkcionisanje postojećih i planiranih ekonomskih aktivnosti, naselja i infrastrukturnih sistema;
zaštita, očuvanje, unapređenje i održivo korišćenje ekoloških područja i raznolikosti predela;
stvaranje uslova za realizaciju kompenzacija lokalnom stanovništvu u skladu sa ograničenjima režima zaštite voda, kroz razvoj infrastrukture, komunalnih objekata i sistema za navodnjavanje poljoprivrednih površina, aktivnosti i funkcija javnog značaja, povećanjem zaposlenosti i dohotka seoskog stanovništva, podršku agrarnom razvoju i restrukturiranju i diverzifikaciji ekonomskih aktivnosti na selu, posebno u oblasti ekološki prihvatljivog turizma i drugih komplementarnih delatnosti;
stvaranje uslova za odmor i rekreaciju organizovanjem sadržajno zaokružene turističko-rekreativne ponude usklađene sa režimima zaštite izvorišta i integrisane u ponudu primarne turističke destinacije Vlasina-Krajište (Vranja, Surdulice, Vladičinog Hana i Bosilegrada);
odgovorno upravljanje prostornim razvojem, uređenjem i zaštitom izvorišta „Jelašnica” u skladu sa potrebama za integralno (višenamensko) korišćenje i zaštitu vodnih resursa na osnovu usklađenih interesa za korišćenje voda s dugoročnim interesima i potrebama ekonomskog i socijalnog razvoja lokalnih zajednica.
3. OPERATIVNI CILJEVI PROSTORNOG RAZVOJA
Operativni ciljevi zaštite i korišćenja voda i razvoja vodoprivredne infrastrukture su:
zaštita sliva izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” primenom mera uređenja i zaštite prostora;
kontrola kvaliteta vode u akumulaciji trajnim obezbeđenjem I i I/II klase kvaliteta svih vodotoka u slivu i pritokama;
snabdevanje vodom Vladičinog Hana i ostalih naselja u opštini, sa obezbeđenošću većom od 97%, uz obaveznost isporuke vode od bar 70% u odnosu na tražene količine i u periodima neophodnih redukcija (uz obavezu da gubici u mreži ne prelaze 15÷18%);
povećanje pouzdanosti lokalnih vodovoda za snabdevanje sela i zaštita lokalnih izvorišta;
uređenje vodnih režima i zaštita od poplava u dolini Jelašnice od Qvv2%, tj. od pedesetogodišnjih velikih voda;
ostvarivanje pune ekološke zaštite vodotoka ispuštanjem minimalnog održivog protoka vode iz akumulacije;
sanitarno uređenje naselja koja se nalaze u slivu akumulacije „Jelašnica”;
antieroziona zaštita sliva primenom bioloških mera zaštite (pošumljavanje, melioracija pašnjaka) i tehničkih mera (realizacijom planiranih radova na zaštiti akumulacije od eutrofikacije);
stvaranje uslova za razvoj sistema za navodnjavanje i intenzivnu proizvodnju ekonomski profitabilnih povrtarskih kultura u dolini Jelašnice.
Operativni ciljevi zaštite prirode, prirodnih vrednosti i predela su:
identifikacija staništa od značaja za zaštitu evropske divlje flore i faune po programu NATURA 2000;
očuvanje i održanje raznovrsnosti divlje flore i faune i njeno povećanje reintrodukcijom nestalih autohtonih vrsta životinja i biljaka;
očuvanje staništa, jačanje, brojčano snaženje i prostorno širenje populacije retkih, ugroženih i kritično ugroženih (na ivici opstanka) biljnih i životinjskih vrsta;
očuvanje, prezentacija i održivo korišćenje mesta, prirodnih objekata i pojava koji svojim obeležjima predstavljaju istaknute, retke i privlačne vrednosti geo-nasleđa;
očuvanje raznovrsnosti predela.
Operativni ciljevi korišćenja i zaštite prirodnih resursa su:
uređenje i gazdovanje poljoprivrednim i šumskim zemljištem prema režimima i uslovima zaštite izvorišta;
poboljšanje opštih uslova življenja na selu unapređivanjem proizvodnje (organske, tj. biološke ili ekološke) hrane, prerade i plasmana tradicionalnih poljoprivredno-prehrambenih proizvoda, prepoznatljivog geografskog porekla i kvaliteta, u sadejstvu sa razvojem turizma, domaće radinosti, zanatstva i trgovine, obnovom i uređenjem sela;
zaštita, očuvanje i unapređenje stanja šuma i šumske infrastrukture na području sliva;
višenamensko rekreativno korišćenje ukupnih potencijala šumskog područja;
preventivna zaštita šuma od različitih ugrožavajućih faktora, a naročito od požara;
zaštita divljači, postizanje optimalne brojnosti i gustine populacije;
održavanje propisanog statusa, odnosno režima zaštite lovostajem, i trajno zaštićenih vrsta divljači.
Operativni ciljevi razvoja mreže naselja:
intenziviranje razvoja formiranih centara u mreži seoskih naselja kao višefunkcionalnih prostora;
unapređenje objekata javnih službi i komunalne infrastrukture u svim vitalnim naseljima;
poboljšanje kvaliteta međunaseljske saobraćajne povezanosti na planskom području;
kontrolisana izgradnja u zonama sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja.
Operativni ciljevi demografskog i socijalnog razvoja:
podizanje nivoa socio-ekonomske i komunalne opremljenosti i poboljšanje kvaliteta življenja u svim naseljima planskog područja;
unapređenje, diverzifikacija i modernizacija uslužnih i jačanje primarnih delatnosti koje će voditi ka jačanju ekonomskog prosperiteta stanovništva i konkurentnosti lokalnih proizvoda;
povećanje dostupnosti usluga primarne zdravstvene zaštite;
integrisano pružanje usluga zdravstvene i socijalne zaštite;
dalji razvoj i proširenje mreže usluga mesnih kancelarija na planskom području.
Operativni ciljevi razvoja privrede i turizma su:
zaštita egzistencijalnih interesa lokalnog stanovništva obezbeđenjem dopunskih i alternativnih izvora prihoda stanovništva u turizmu, uslugama i drugim ekonomskim aktivnostima i povećanje dostupnosti i uređenosti prostora;
podrška razvoju multifunkcionalne poljoprivrede zasnovane na tradicionalnoj proizvodnji visokovrednih lokalnih proizvoda i pružanju agroekoloških usluga; povećanje fizičkog obima ukupne i tržišne stočarske proizvodnje, autohtonih vrsta koštičavog i bobičavog voća, lekovitog i aromatičnog bilja, šumskih plodova i dr;
edukacija stanovništva u oblasti alternativne seoske ekonomije, turističke delatnosti (kultura stanovanja, negovanje pejsaža i okućnice, kulinarstvo, marketing, komunikacija, kulturni ambijent i sl), zaštite izvorišta voda;
razvoj integrisane turističke ponude područja usklađene s režimima i merama zaštite kvaliteta vode;
stvaranje uslova za zadovoljavanje celogodišnje, prvenstveno izletničke tražnje urbanog stanovništva bližih većih gradskih i opštinskih centara, za specijalizovanim sportsko-rekreativnim aktivnostima i sadržajima ponude u prostoru;
poboljšanje efikasnosti upravljanja razvojem turizma, prioritetno koordinacijom aktivnosti i usklađivanjem interesa zaštite akumulacije i prirode i razvoja turizma i dr.
Operativni ciljevi razvoja saobraćajne, energetske infrastrukture, elektronskih komunikacija i komunalne infrastrukture su:
unapređenje saobraćajne infrastrukture – neophodno izmeštanje deonice u zoni potapanja i povećanja kvaliteta javnih opštinskih puteva;
razvoj rekreativne infrastrukture u funkciji turizma (biciklističkih, pešačkih, ribolovnih staza i dr);
obezbeđenje dovoljnog, sigurnog, kvalitetnog i ekonomičnog snabdevanja električnom energijom svih potrošača;
realizacija elektronskih komunikacija i informacionog sistema u funkciji akumulacije;
zatvaranje i sanacija postojećih deponija i rekultivacija zemljišta uz usmeravanje otpada ka transfer stanici (van slivnog područja), odnosno ka regionalnoj sanitarnoj deponiji;
ustanovljavanje decentralizovanog sistema upravljanja otpadom u seoskim naseljima sistemom mobilnih centara.
Operativni ciljevi zaštite životne sredine su:
sanacija i rekultivacija zone II akumulacije i drugih površina u slivu degradiranih ljudskim aktivnostima;
utvrđivanje sistema mera za ograničavanje uticaja aktivnosti koje su u konfliktu sa zaštitom sliva akumulacije, prirode i životne sredine (aktivnosti eksploatacije mineralnih sirovina, razvoj pojedinih vidova turizma i industrijskih pogona, deponije i dr);
razvoj integralnog katastra zagađivača na teritoriji sliva;
integralna zaštita voda, vazduha i zemljišta sprečavanjem incidentnih nekontrolisanih ispuštanja zagađujućih materija, kontrolisanim i sanitarno bezbednim prikupljanjem i prečišćavanjem otpadnih voda, prikupljanjem i evakuacijom čvrstog otpada, i razvojem sistema monitoringa kvaliteta životne sredine;
poboljšanje informisanja i primarna edukacija stanovništva i posetilaca o zaštiti akumulacije i životne sredine.
4. REGIONALNI ASPEKT RAZVOJA PODRUČJA POSEBNE NAMENE I
FUNKCIONALNE VEZE I MEĐUODNOSI SA OKRUŽENJEM
Područje Prostornog plana nalazi u regionu Južne i Istočne Srbije, u obuhvatu je Pčinjskog upravnog okruga i na delovima teritorija grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han.
Najveći značaj za saobraćajnu dostupnost, integraciju i transgranično povezivanje područja Prostornog plana sa okruženjem ima DP IA reda (E-75, Koridor X) čija trasa prolazi zapadnim delom područja Prostornog plana. Koridor X povezuje područje Prostornog plana sa Nišom i Beogradom ka severu, i Skopljem ka jugu. Završetak izgradnje i opremanja Koridora X pruža mogućnost za poboljšanje regionalne saradnje na nacionalnom i međunarodnom nivou u cilju jačanja ruralnih i slabo razvijenih planinskih područja.
Veze sa drugim delovima Republike Srbije ostvaruju se preko: DP IIA reda br. 258 koji integriše područje Prostornog plana sa Leskovcem, Vladičin Hanom, Vranjem i Bujanovcem; DP IIB reda br. 441 (deonica Surdulica-Gramađa) koji povezuje područje Prostornog plana sa Surdulicom, dok se veza sa Bosilegradom ostvaruje preko DP IIB reda br. 442 (deonica Kriva Feja-Gornja Ljubata).
Za prostorno-funkcijsku transformaciju područja Prostornog plana najznačajniji su uticaji sledećih centara jedinica lokalne samouprave čiji su delovi obuhvaćeni planskim dokumentom: Vranja (gradskog centra nacionalnog značaja), Vladičinog Hana i Surdulice (opštinski urbani centri).
Razvoj i zaštita područja posebne namene imaće regionalni značaj imajući u vidu da akumulacija „Jelašnica” predstavlja jedan od ključnih objekata za pouzdano i kvalitetno vodosnabdevanje naselja Vladičin Han i naselja u koridoru autoputa, i da će biti u sastavu regionalnog sistema vodosnabdevanja „Vlasina”, čime se stvaraju uslovi za integralno korišćenje, uređenje i zaštitu voda na ovom području.
5. OPŠTA KONCEPCIJA RAZVOJA IZVORIŠTA VODOSNABDEVANJA „JELAŠNICA”
Prostorni plan predstavlja planski osnov za obezbeđenje prostornih uslova za ostvarenje posebne namene područja, tj. za zaštitu sliva i korišćenje planiranog izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” u uslovima održivog, multifunkcionalnog razvoja planskog područja. Planirani sistem za vodosnabdevanje Vladičinog Hana sa reke Jelašnice, čine objekat za zahvat vode (brana sa akumulacijom i pribranskim objektima na ovom vodotoku) i gravitacioni cevovod sirove vode (na relaciji vodozahvat – PPV „Polom”).
Pored izvorišta vodosnabdevanja, na delovima obuhvaćenog područja planskim dokumentima višeg reda uspostavljene su ili predviđene sledeće posebne namene:
realizacija infrastrukturnog koridora DP IA broj 1 (autoput E-75) sa pratećim sadržajima, energetskom infrastrukturom i drugim saobraćajnim sistemima;
zaštita prirodnih vrednosti i turistička valorizacija planine Vardenik (u severoistočnom delu sliva i područja Prostornog plana);
nastavak izgradnje i razvoj skijališta na Besnoj kobili (u jugoistočnom delu sliva i područja Prostornog plana);
eksploatacija i nastavak istraživanja mineralnih sirovina u rejonu Dukata na planini Vardenik (na severnom delu sliva i područja Prostornog plana) i u rejonu Kriva Feja-Besna kobila (u južnom delu sliva i područja Prostornog plana).
Osnovne koncepcijske postavke i opredeljenja zaštite, uređenja i održivog razvoja područja Prostornog plana jesu:
zaštita sliva izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” će se ostvarivati uspostavljanjem i poštovanjem režima zona I, II i III sanitarne zaštite izvorišta, očuvanjem i unapređenjem kvaliteta voda Jelašničke reke i pritoka u I i I/II klasi. Prioritet je sanitarno uređenje naselja i uspostavljanje efikasnije kontrole zaštite, korišćenja i izgradnje prostora u zonama sanitarne zaštite;
zaštita prirodnih vrednosti i predela ostvarivaće se formiranjem i funkcijama mreže ekološki značajnih područja, očuvanjem zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta divlje flore i faune, fenomena geonasleđa i ključnih obeležja predela, uz održivi razvoj turizma;
privredni razvoj područja ostvarivaće se podržavanjem dinamičnijeg privrednog rasta u delatnostima komplementarnim zaštiti izvorišta i prirodnih vrednosti. Prioritet ima razvoj vodoprivrede, a potom njoj komplementarnih delatnosti: organske poljoprivrede, šumarstva, održivog turizma i usluga. Ostvarivanje ovih opredeljenja podrazumeva primenu evropskih direktiva o vodama i principa održivog razvoja u zaštićenim područjima koji može da aktivira teritorijalni kapital područja. Podsticanje razvoja konkurentne i održive poljoprivrede i ruralnog turizma omogućiće poboljšanje kvaliteta življenja seoskog stanovništva i ostvarivanje zaštite i održivog korišćenja poljoprivrednog zemljišta i predela. Prioritet je razvoj poljoprivrednih proizvoda posebnih odlika kvaliteta do nivoa prepoznatljivog geografskog imena porekla (stočarski proizvodi, voće) i jačanje veza poljoprivrede i komplementarnih delatnosti (turizam, ugostiteljstvo i sl.);
turistička ponuda biće tehničko-tehnološki i organizaciono-funkcionalno zaokružena, posebno u pogledu uređenja, opremanja sela i korišćenja sadržaja ponude nizvodno od izvorišta i integrisana sa ponudom neposrednog okruženja, u prvom redu u sklopu primarne turističke destinacije Vlasina-Krajište i turing pravca Niš-granica Makedonije. Plansko opredeljenje je da će turizam predstavljati alternativnu delatnost i vid kompenzacije lokalnom stanovništvu za različita ograničenja u razvoju koja nameću režimi zaštite izvorišta i prirodnog nasleđa i resursa. Turizam će aktivirati razvoj komplementarnih aktivnosti i struktura (posebno u proizvodnji organske hrane, autentičnih etno-proizvoda, tradicionalnih zanata, javnih službi, infrastrukture i dr.);
viši kvalitet dostupnosti i integrisanosti područja Prostornog plana sa okruženjem ostvariće se: osavremenjavanjem i rehabilitacijom DP IB 40 i DP IIB 442, kako bi se omogućila bolja veza sa autoputem E-75 i železničkom prugom; razvojem javnog saobraćaja; uređenjem biciklističkih, pešačkih, planinarskih, izletničkih i ribolovnih staza. Podjednakog je značaja razvoj i viši kvalitet lokalne mreže puteva, uključujući panoramske puteve, koji omogućavaju pristup i povezivanje ruralnih, turističkih i zaštićenih područja sa državnim putevima i naseljima;
budući razvoj naselja biće u velikoj meri opredeljen prostorno-funkcijskim odnosima i vezama sa okruženjem područja Prostornog plana. Bolja konstitucija i funkcijsko umrežavanje sistema urbanih i mikrorazvojnih centara ostvarivaće se jačanjem i razvojem funkcija regionalnog centra Vranje i subregionalnih centara Vladičin Han i Surdulica u neposrednom okruženju planskog područja i mikrorazvojnih centara (Jelašnica) na području Prostornog plana;
razvoj energetske infrastrukture i elektronske komunikacione mreže imaće posebni značaj, ne samo za podizanje standarda stanovništva, već i za privredni razvoj područja, razvoj mreže naselja i turizma na ruralnom području. Prioritet u rešavanju komunalnih problema ima uspostavljanje sistema upravljanja otpadom, zatvaranje svih nesanitarnih deponija i smetlišta, čišćenje rečnih korita i drugih vidova infrastrukturnih koridora (u prvom redu na području sliva) od pojava nelegalno odloženog komunalnog otpada i preusmeravanje ukupnih tokova otpada ka planiranoj regionalnoj deponiji;
značajnim se smatra funkcijsko povezivanje i jačanje kapaciteta i partnerstava opština Vladičin Han i Surdulica i grada Vranje i uključivanje lokalnog stanovništva u aktivnosti upravljanja korišćenjem, zaštitom uređenjem i održivim razvojem sliva izvorišta. Očekuje se da će podsticajnu ulogu imati ostvarivanje dobiti (kompenzacionim merama) za lokalne zajednice po osnovu ostvarivanja posebnih namena područja.
5.1. POLAZIŠTA I PRINCIPI ZA RELATIVIZACIJU KONFLIKTNIH INTERESA
Formiranje izvorišta namenjenog vodosnabdevanju može izazvati određene konflikte u prostoru, te je jedan od osnovnih zadataka Prostornog plana obezbeđenje rešenja za integralni razvoj, korišćenje i uređenje područja posebne namene, odnosno relativizacija i usaglašavanje konfliktnih interesa vodoprivrede i drugih korisnika prostora.
Konfliktni interesi su:
Konflikt 1 – između interesa zaštite izvorišta i korišćenja rudnika olova i cinka „Grot” a.d. Vranje, Kriva Feja (koji je van sliva akumulacije), ali čije drenažne vode iz jama, proceđivanjem, povremeno dospevaju u sliv Jelašničke reke, a koje nisu u potpunosti izbistrene i sadrže suspendovane čestice jalovine; Konflikt 2 – između šireg interesa za upravljanje zaštitom, korišćenjem i uključivanjem izvorišta u regionalni sistem vodosnabdevanja Vladičinog Hana i interesa lokalne zajednice za socio-ekonomski razvoj; Konflikt 3 – loše stanje sanitacije naselja i nesanitarno deponovanje otpada, što može dovesti do zagađenja vodotoka i akumulacije.
Planiranje namene površina u slivu akumulacije „Jelašnica” treba da pomiri regionalne/subregionalne i lokalne interese sanitarne zaštite akumulacije koja treba da služi za snabdevanje vodom naselja i privrede Vladičinog Hana i okoline, ali i da omogući nesmetan razvoj Jelašnice i ostalih naselja na slivnom području. Taj zadatak je delikatan, jer se pristupa rezervaciji prostora za formiranje akumulacije, pri čemu treba započeti realizaciju mera zaštite jezera kako bi se obezbedio najviši kvalitet voda u budućnosti. Ključni preduslovi za to su: uspostavljanje i striktno poštovanje sanitarne discipline u zonama zaštite akumulacije, neutralisanje svih koncentrisanih zagađenja (pre svega rudničkih voda) i smanjenje unosa nutrijenata iz rasutih zagađivača. U takvim okolnostima se mogu pomiriti interesi svih korisnika prostora u slivu, bez većih restrikcija koje bi imale negativan efekat na razvojne komponente planskog područja.
Polazišta za relativizaciju ispoljenih i potencijalnih konfliktnih interesa između posebnih namena, kao i u odnosu na održivi razvoj područja i lokalnih zajednica su:
obezbeđenje odgovarajućih kompenzacija lokalnom stanovništvu na ime ograničenja u proizvodnji nastalih uspostavljanjem režima zaštite izvorišta, sprovođenje mera zaštite prostora i izvorišta voda i realizacije novih razvojnih ekološki prihvatljivih aktivnosti, sa neposrednom materijalnom podrškom, u okviru investicionih i eksploatacionih troškova izvorišta;
unapređenje infrastrukturne i komunalne opremljenosti (posebno sanitarno uređenje naselja, realizacija postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (u daljem tekstu: PPOV) za naselje Jelašnica, realizacija sistema za navodnjavanje atara sela Jelašnica i uređenje građevinskog zemljišta u naseljima i zonama planiranim za razvoj;
zabrana izgradnje objekata koji nisu u funkciji vodoprivrede u zoni I, a u zoni II zabrana izgradnje objekata koji ugrožavaju zdravstvenu ispravnost vode na izvorištu, kao i utvrđivanje i poštovanje uslova i pravila izgradnje i rekonstrukcije objekata u skladu sa režimima zaštite;
tehnološka sanacija flotacijskog jalovišta rudnika kojom treba da se u potpunosti eliminiše mogućnost ispuštanja rudničkih voda u sliv Jelašnice i Seliški potok (van sliva akumulacije), koje sadrže suspendovane čestice jalovine uz stalan monitoring kvaliteta, odnosno preusmeravanje rudničkih voda u potpunosti van sliva planirane akumulacije;
planski razvoj turizma i alternativne seoske ekonomije, usklađenih sa režimima zaštite izvorišta i prirode, edukacija i informisanje lokalnog stanovništva i posetilaca o vrednostima i ciljevima zaštite izvorišta i održivog razvoja područja;
prevazilaženje suprotnosti između interesa Republike Srbije i regiona kao korisnika izvorišta i interesa lokalnog stanovništva (pre svega u naselju Jelašnica) efikasnim upravljanjem izvorištem vodosnabdevanja koje će garantovati: siguran ekološki protok, sprovođenje odredbi Prostornog plana, kao i podršku lokalnim akcionim grupama za razvoj poljoprivrede, turizma i drugih aktivnosti usklađenih sa režimima sanitarne zaštite akumulacije.
III. PLANSKA REŠENJA
1. RAZVOJ I UREĐENJE SLIVA AKUMULACIJE „JELAŠNICA”
1.1. TEHNIČKO REŠENJE SISTEMA ZA VODOSNABDEVANJE
Idejnim rešenjem za vodosnabdevanje Vladičinog Hana predviđeno je zahvatanje vode iz akumulacije koja će se formirati pregrađivanjem Jelašničke reke, a transport sirove vode obezbediće se izgradnjom cevovoda do postojećeg postrojenja za preradu vode „Polom” u Vladičinom Hanu. Planirana akumulacija „Jelašnica” predstavljaće deo regionalnog sistema vodosnabdevanja „Vlasina”.
Brana i akumulacija
Brana akumulacije „Jelašnica” je planirana na lokaciji gde je sužena dolina reke, sa povoljnim geološkim uslovima za fundiranje pregradne konstrukcije i uz povoljne morfološke karakteristike doline u uzvodnom smeru za formiranje akumulacionog prostora.
Planirani pregradni objekat je tipa nasute brane od kamenog nabačaja sa centralnim glinenim jezgrom, koje se fundira na steni. Osnovni podaci o brani su:
kota krune brane = 493,0 m n.v;
kota normalnog uspora (u daljem tekstu: KNU) = 489,5 m n.v;
KMU = 491,5 m n.v;
građevinska visina brane = oko 55 m;
dužina brane u kruni = 201,0 m;
širina krune brane = 7,0 m.
Krunom brane je predviđen asfaltni put, sa širinom kolovoza od oko 5 m i sa dve pešačke staze širine oko 1 m. U zoni preliva je predviđen most. Pristupna saobraćajnica brani je dužine oko 500 m i planirana je na desnoj obali, a povezivaće krunu brane i kontrolno-komandni centar sa lokalnim putem.
Planirani su pribranski objekti, u funkciji pouzdane evakuacije poplavnih voda, oticanja vode u toku gradnje i obezbeđenja sigurnosti, i to:
preliv sa brzotokom i slapištem (dimenzionisan na poplavni talas desetohiljadugodišnjeg povratnog perioda Q0,01%);
optočna galerija;
temeljni ispust;
vodozahvatna kula;
kontrolno komandni centar;
injekciona zavesa.
Planirana akumulacija „Jelašnica” se proteže oko 1,4 km uzvodno od brane, duž doline Jelašničke reke, pri KNU, odnosno oko 1,5 km pri KMU. Pri KNU, zapremina akumulacionog prostora iznosi oko 2,5h106 m3. Akumulacija je višenamenska, a u okviru raspoložive zapremine prostora, razlikuju se delovi rezervisani za prijem nanosa („mrtvi prostor”), za ispuštanje minimalno održivog protoka, za vodosnabdevanje, za navodnjavanje i za ublažavanje poplavnih talasa i perspektivno za korišćenje hidropotencijala za dobijanje električne energije. Minimalni radni nivo u akumulaciji „Jelašnica” je na koti od 455 m n.v.
Za zahvatanje sirove vode iz akumulacije za potrebe vodosnabdevanja i navodnjavanja projektovana je vodozahvatna građevina – kula koja je sa zgradom kontrolno-komandnog centra spojena mostom.
Garantovan minimalni održiv proticaj na profilu planirane brane iznosiće 0,162 m3/s (za 95% verovatnoće pojave minimalnih mesečnih proticaja).
Za postojeći vodovod „Donja Mala Reka”, koji snabdeva deo naselja Jelašnica, izradom tehničke dokumentacije izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” obezbediće se oko 80-100 l/min vode.
Cevovod za transport sirove vode do PPV „Polom”
Za transport sirove vode od akumulacije „Jelašnica” do PPV „Polom” planiran je cevovod Ø 400 mm i dužine oko 6.647 m. Koridor cevovoda polazi nizvodno od izlaza iz optočne galerije brane na stacionaži km 0+000 i pruža se duž nekategorisanog zemljanog puta do stacionaže km 0+360. Potom se cevovod pruža pretežno desnom stranom lokalnog zemljanog puta. Na stacionaži km 0+856 cevovod prolazi ispod puta. U nastavku, do stacionaže km 1+042 cevovod se pruža duž nekategorisanog zemljanog puta. Od stacionaže km 1+042, do stacionaže km 1+079 koridor cevovoda je u postojećem lokalnom asfaltnom putu u dužini od oko 37 m, a na stacionaži km 1+177 prolazi ispod puta. Dalje se koridor cevovoda pruža desnom stranom pored asfaltnog puta, a potom je od stacionaže km 1+342 do stacionaže km 1+437 u asfaltnom putu, u dužini od oko 96 m. Na dalje, do stacionaže km 1+536 koridor cevovod je u postojećem nekategorisanom zemljanom putu. Odavde je ponovo, u dužini od oko 84 m, do stacionaže km 1+618 u postojećem asfaltnom putu. Na stacionaži km 1+620 cevovod prolazi ispod, a potom nastavlja desnom stranom puta do stacionaže km 1+803. Od nje se cevovod prostire duž asfaltnog puta neposredno do stacionaže km 1+971. Od ove stacionaže niveleta cevovoda menja nagib do stacionaže km 2+313, a potom se cevovod i dalje pruža desnom stranom asfaltnog puta. Na stacionaži km 2+905, koridor cevovoda prelazi lokalni put između njiva, dalje se pruža lokalnim zemljanim putem do stacionaže km 4+010. Niveleta cevovoda je do ove stacionaže u stalnom padu prateći teren, a potom niveleta počinje da raste do stacionaže km 4+287. Posle ove stacionaže niveleta cevovoda opet počinje da pada. Cevovod u nastavku prolazi kroz njive, sve do stacionaže km 5+110 gde prelazi DP IIB reda br. 441, a potom se pruža sa leve strane glavnog asfaltnog puta do stacionaže km 5+277, a potom se do stacionaže km 5+543 cevovod pruža sa desne strane lokalnog puta. U nastavku niveleta cevovoda počinje da raste i na stacionaži km 5+596 prelazi rečni tok u dužini od oko 5 m. Potom se od stacionaže km 5+607 do stacionaže km 5+922 cevovod pruža duž zemljanog puta prateći njegovu levu stranu gde god je to moguće. Dalje koridor cevovoda prelazi postojeći put u dužini od oko 4 m, i stiže do stacionaže km 6+647 gde se nalazi PPV „Polom”.
U sastavu cevovoda je više objekata koji omogućavaju njegovo funkcionisanje i to:
merno regulacioni blok (u daljem tekstu: MRB);
šahtovi sa vazdušnim ventilima;
šahtovi sa muljnim ispustima;
prolazi cevovoda ispod puta;
prolaz cevovoda ispod reke.
MRB je nadzemni objekat, koji obezbeđuje dovod željene količine vode do PPV „Polom”. Lokacija ovog objekta je na stacionaži km 5+905, u okviru katastarske parcele broj 214 katastarske opštine Dekutince, u blizini postojećeg lokalnog puta. Za rad MRB neophodno je obezbediti napajanje električnom energijom (napojni kabl), kao i postavljanje signalnog kabla.
Šahtovi vazdušnih ventila su planirani na svim prelomima trase cevovoda gde može doći do skupljanja vazduha. Predviđeno je osam šahtova na sledećim stacionažama: Vazdušni ventil V1 na 0+500, V2 na 1+177, V3 na 2+313, V4 na 2+905, V5 na 3+460, V6 na 4+287, V7 na 5+277 i V8 na 6+002.
Za potrebe ispiranja cevovoda potrebnom brzinom, predviđena je ugradnja ispusta za pražnjenje, tako da se ono može vršiti po deonicama. Ispusti za pražnjenje cevovoda su smešteni u šahtove odgovarajućih dimenzija. Predviđeno je pet šahtova sa muljnim ispustima na sledećim stacionažama: Muljni ispust M1 na km 0+440, M2 na km 1+971, M3 na km 4+010, M4 na km 5+100 i M5 na km 5+543.
Koridor cevovoda ukršta se na pet mesta sa postojećim saobraćajnicama i na jednom mestu sa vodotokom. Prolazi ispod saobraćajnica su tipski objekti formirani raskopavanjem u otvorenom iskopu i zatrpavanjem cevi šljunkom potrebne zbijenosti kao zaštitom. Prelazi ispod postojećih puteva su na sledećim stacionažama: Prelaz D1 na km 0+856 gde je potrebno dodatno osigurati cevovod u dužini od oko 9 m, D2 na km 1+177 (potrebno je osigurati cevovod u dužini od oko 7 m), D3 na km 1+620 (potrebno je osigurati cevovod u dužini od oko 3 m), D4 na km 5+110 (potrebno je osigurati cevovod u dužini od 3 m) i D5 na km 6+002. Prelaz preko reke je na stacionaži km 5+596 u dužini od oko 5 m. Prelaz je rešen sa ukopavanjem cevovoda na odgovarajuću zaštitnu dubinu, i izradom betonske zaštitne obloge. Kako bi se sprečila erozija korita na mestu ukrštanja sa cevovodom i kako bi se sprečilo njegovo moguće oštećenje, predviđeno je da se u zoni ukrštanja dno kaldrmiše.
2. REŽIMI ZAŠTITE, UREĐENJA I KORIŠĆENJA PROSTORA
Prostornim planom se rezerviše prostor i utvrđuju pravila za izgradnju brane i realizaciju akumulacije „Jelašnica”, tj. zonu I površine oko 18 ha na području sledećih katastarskih opština: Jelašnica – 9,2 ha i Stajkovce – 8,6 ha, sve na teritoriji opštine Surdulica. Na rezervisanom prostoru zabranjuje se izgradnja novih objekata i postrojenja koja nisu u funkciji vodoprivrede, čuvanja i održavanja objekata brane i akumulacije, i zabranjuje se odlaganje svih vrsta otpada.
U delu I. 1.4. Prostornog plana uspostavljene su zone sanitarne zaštite akumulacije „Jelašnica” i to: zona I, zona II i zona III akumulacije „Jelašnica”.
Režimi sanitarnog nadzora utvrđeni su u skladu sa Pravilnikom o načinu određivanja i održavanja zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja.
Prostornim planom se za sve tri zone uspostavljaju režimi zaštite i korišćenja prostora. U slučaju preklapanja zona sanitarne zaštite akumulacije „Jelašnica” i zona zaštite i rezervisanja prostora, ustanovljenih za posebne namene po različitim osnovama, primenjuje se strožiji režim zaštite i korišćenja prostora.
2.1. ZONA I AKUMULACIJE „JELAŠNICA”
U zoni I akumulacije „Jelašnica” (ukupne površine oko 18 ha), uspostavlja se režim strogog sanitarnog nadzora sa zabranom izgradnje novih objekata i postrojenja koji nisu u funkciji vodoprivrede, čuvanja i održavanja objekata brane i akumulacije. Zabranjuje se odlaganje svih vrsta otpada u ovoj zoni sanitarne zaštite akumulacije.
Dozvoljava se uređenje priobalja za planirane pešačke, ribolovne i biciklističke staze, odmorišta i vidikovce za potrebe turističko-rekreativnog korišćenja akumulacije, uz prethodno pribavljanje mišljenja nadležnih ministarstava, odnosno javnog vodoprivrednog preduzeća (vodni uslovi) i upravljača vodovodnog sistema, u koordinaciji sa ostalim korisnicima akumulacije (nadležnim organom jedinice lokalne samouprave i dr) i uz obezbeđenje organizovanog prikupljanja i odnošenja otpada. Na akumulaciji su mogući sportovi na vodi, korišćenje plovila na električni pogon i vesla, kao i odvijanje rekreativnog ribolova (uz strogo ograničeno korišćenje hrane za primamljivanje ribe). Zabranjen je kavezni uzgoj ribe i ribolov mrežama, a poribljavanje akumulacije se može obavljati isključivo na osnovu ihtioloških studija i projekata urađenih od strane za to licencirane institucije. Nije dozvoljen prilaz motornim vozilima, napajanje stoke i sl.
2.2. ZONA II AKUMULACIJE „JELAŠNICA”
Na prostoru zone II akumulacije „Jelašnica” (ukupne površine oko 182 ha), uspostavlja se režim kontrolisanog korišćenja prostora i stalnog sanitarnog nadzora sa zabranom izgradnje objekata koji ugrožavaju zdravstvenu ispravnost vode na izvorištu.
Zadržavaju se postojeći stambeni i ekonomski objekti domaćinstava (sa stalnim prebivalištem), koji su postojali pre izgradnje akumulacije, uz obavezu upravljača vodovodnog sistema da u roku od 12 meseci od donošenja Prostornog plana obezbedi sanitarno bezbedno prikupljanje i prečišćavanje svih otpadnih voda na građevinskoj, odnosno katastarskoj parceli (vodonepropusne septičke jame sa dve ili tri komore, koje će prazniti javno komunalno preduzeće po automatizmu, bez uticaja vlasnika, kao i pod uslovom bezbednog prikupljanja osoke iz štala, kako ne bi nekontrolisano isticala u okruženje, odnosno njenim korišćenjem van zone II na sanitarno bezbedan način), u kom slučaju se omogućava i rekonstrukcija ili zamena postojećih stambenih i ekonomskih objekata za sopstvene potrebe domaćinstava novim objektima.
Izgradnja novih saobraćajnica ograničava se na kategoriju opštinskih javnih, poljskih i šumskih puteva. Duž svih postojećih i planiranih puteva obezbeđuje se infrastruktura za prikupljanje atmosferskih voda sa separatorima naftnih derivata.
Izgradnja distributivne elektroenergetske, elektronske komunikacione mreže, lokalne vodovodne i kanalizacione infrastrukture, usklađuje se sa režimom zaštite akumulacije.
Dozvoljava se uređenje pešačko-izletničkih, biciklističkih i ribolovnih staza, kao i planirano uređenje priobalja akumulacije (za odmorišta i vidikovce – ekološke punktove u funkciji zaštite izvorišta i turističko-rekreativne prezentacije akumulacije i prilaz revirima za sportski ribolov), uz prethodno pribavljanje mišljenja javnog vodoprivrednog preduzeća i vodnih uslova, saglasnosti i dozvole nadležnog organa jedinice lokalne samouprave i uz obezbeđenje organizovanog prikupljanja i odnošenja otpada.
Zabranjena je eksploatacija kamena, šljunka, peska i svi drugi rudarski radovi.
Na kontaktu zone II sanitarne zaštite akumulacije sa vanslivnom površinom (severno od brane), moguće je planirati punkt u funkciji turističko-rekreativne ponude sa sanitarnim sadržajima, uz prethodno pribavljanje mišljenja nadležnih ministarstava, odnosno javnog vodoprivrednog preduzeća (vodni uslovi) i upravljača vodovodnog sistema, u koordinaciji sa ostalim korisnicima akumulacije (nadležnim organom jedinice lokalne samouprave i dr) i uz ostvarivanje sanitarno bezbednog prikupljanja i evakuacije otpadnih voda van sliva ka PPOV.
2.3. ZONA III AKUMULACIJE „JELAŠNICA”
U zoni III akumulacije „Jelašnica” (površine oko 6.540 ha), uspostavlja se režim kontrolisane izgradnje i korišćenja prostora, koji obezbeđuje zaštitu kvaliteta voda i zdravstvenu ispravnost vode izvorišta. Radi se samo o pojačanim merama sanitacije, a ne o restrikciji koja bi ugrožavala razvoj naselja. U ovoj zoni nije dozvoljeno nekontrolisano deponovanje komunalnog i drugog otpada, lociranje i uređenje deponija čvrstog otpada, deponovanje, skladištenje i transport opasnih materija i materija koje se ne smeju direktno ili indirektno unositi u vode.
Nije dozvoljeno građenje proizvodnih pogona, termoenergetskih i drugih objekata, kao ni obavljanje rudarskih i drugih radova, čije otpadne vode sadrže zagađujuće materije ili na bilo koji način ugrožavaju kvalitet i režim voda. Dozvoljena je realizacija objekata viših nivoa finalizacije, sa „čistim” tehnologijama koje nemaju čvrste ili tečne otpadne i opasne materije. Dozvoljeno je graditi male zanatsko-industrijske pogone (objekti za preradu poljoprivrednih proizvoda, mini-hladnjače, sušare, mlinovi i sl), uz obavezu da se otpadne vode prečiste do propisane klase kvaliteta pre ispuštanja u recipijent. U slučaju postojanja kamenoloma, preduzeće se tehničke mere koje sprečavaju da otpadne materije dospeju u vodotok bilo u rasutom (materijal otkrivke, sitne frakcije iz separacija) ili u tečnom stanju (suspendovan nanos nastao ispiranjem frakcija).
Korišćenje i uređenje poljoprivrednog i šumskog zemljišta zasnivaće se na programu uređenja tih zemljišta u zonama zaštite izvorišta voda. Nije dozvoljena intenzivna upotreba pesticida, herbicida i veštačkih đubriva na zemljištu koje se koristi u poljoprivredne svrhe.
U naseljima i zonama sa stambenim, turističkim i ekonomskim objektima, kod kojih se na bilo koji način mogu ugroziti izdanske, površinske vode i akumulacija, obezbediće se sanitarno bezbedno prikupljanje i prečišćavanje ili odvođenje otpadnih voda van sliva akumulacije, što uslovljava realizaciju kanalizacionih sistema i odgovarajućih PPOV. Za naselja, u kojima zbog konfiguracije terena i razuđenosti, realizacija kanalizacionog sistema nije realna – primenjuje se sanitacija na nivou domaćinstava ili grupe kuća, putem propisnih sengrupa i rezervoara/taložnica za sakupljanje otpadnih voda. Sprovešće se sanitarno uređenje naselja uz zabranu deponovanja komunalnog i drugog otpada, te materija koje se ne smeju direktno ili indirektno unositi u vode. Izvršiće se lociranje i uređenje deponija čvrstog otpada, kao i sanacija postojećih mini farmi, tako da ispunjavaju sve sanitarno-tehničke uslove koji obezbeđuju potpunu sigurnost od zagađivanja voda i tla. Transport opasnih materija dozvoljen je isključivo uz kontrolisan prevoz i pod pratnjom. Razvoj i uređenje lokalne saobraćajne i tehničke infrastrukture realizovaće se bez posebnih zahteva u pogledu zaštite akumulacije.
Za potrebe turističko-rekreativnog korišćenja sliva akumulacije „Jelašnica”, dozvoljava se realizacija izletničkih, ribolovnih, pešačkih, biciklističkih staza, kao i dela skijališta u okviru planiranog projekta na Besnoj Kobili, čije uređenje zahteva izgradnju skijaške (žičare, ski-staze) i druge prateće infrastrukture i sanitarno obezbeđenih manjih objekata za potrebe skijaša, informisanje i predah turista (odmorišta, vidikovci, ski restorani, zakloni za sklanjanje od nevremena i sl).
2.4. PODRUČJE IZVAN ZONA SANITARNE ZAŠTITE AKUMULACIJE „JELAŠNICA”
Područje Prostornog plana izvan zona sanitarne zaštite akumulacije „Jelašnica” (oko217 km2) obuhvata prostor vanslivnih površina, i to:
obuhvaćenih katastarskih opština nizvodno od brane, na kojima se nalaze: (a) deo zone pod uticajem poplavnog talasa iz akumulacije „Jelašnica” u slučaju probijanja brane (sa delovima građevinskih područja, poljoprivrednih i šumskih površina katastarske opštine Jelašnica; deonica lokalnog puta Gramađe-Jelašnica; (b) delovi katastarskih opština Jelašnica (van dela zone pod (a)), Gramađe i Dekutince; deonice infrastrukturnih sistema međunarodnog koridora X (autoputa E-75, pruge i dr) deonica Niš-Republika Makedonija i drugih infrastrukturnih sistema, kao i podbranski akva-punkt;
delova ostalih katastarskih opština (van sliva akumulacije „Jelašnica”), koji su obuhvaćeni: skijalištem „Besna Kobila-Vardenik” (za koje treba da se radi prostorni plan područja posebne namene) i prostornim planovima jedinica lokalnih samouprava.
Van zona sanitarne zaštite akumulacije „Jelašnica”, odnosno na vanslivnim površinama područja Prostornog plana, sprovodiće se planska rešenja odgovarajućih prostornih planova područja posebne namene, prostornih planova jedinica lokalne samouprave i urbanističkih planova.
Nakon izgradnje brane i formiranja akumulacije na uzvodnom delu duž toka reke Jelašnice obeležiće se prostor potencijalno ugrožen poplavnim talasom usled rušenja brane. Na ovom prostoru se ne preporučuje izgradnja objekata za smeštaj velikog broja ljudi, niti značajniji infrastrukturni objekti i sistemi.
3. UTICAJ POSEBNE NAMENE NA RAZVOJ POJEDINIH OBLASTI
3.1. ZAŠTITA, UREĐENJE I KORIŠĆENJE PRIRODNIH SISTEMA
3.1.1. Zaštita i korišćenje poljoprivrednog zemljišta i razvoj poljoprivrede
Korišćenje i zaštita poljoprivrednog zemljišta na području Prostornog plana zasniva se na integralnom upravljanju prirodnim resursima, uz poštovanje principa održivosti poljoprivrednog i ruralnog razvoja. Za ostvarenje ovakvog koncepta neophodna je primena i usklađivanje mera koje se odnose na: povećanje konkurentnosti, podršku restrukturiranju poljoprivrednog sektora, podršku upravljanju poljoprivrednim i šumskim zemljištem, diversifikaciju ruralne ekonomije i unapređenje kvaliteta življenja u ruralnim oblastima.
Izgradnjom sistema vodosnabdevanja „Jelašnica”, odnosno formiranjem akumulacije stvara se mogućnost za izgradnju sistema navodnjavanja poljoprivrednih površina u nizvodnom delu, u najvećoj meri na teritoriji katastarske opštine Jelašnica.
Održivo korišćenje poljoprivrednog zemljišta na slivnom području akumulacije „Jelašnica” ostvaruje se u sistemu tradicionalne poljoprivrede, što se konkretno odnosi na prihvatanje konzervacionih tehnika obrade zemljišta i proizvodnih praksi niskog intenziteta, uz kontrolisanu upotrebu hemijskih sredstava, usklađenu sa ekološkim zahtevima područja, očuvanje i obnavljanje autohtonih sorti i rasa, uzgoj stoke na tradicionalni način i proizvodnju lokalnih poljoprivrednih proizvoda, tipičnih za ovu oblast.
Pored režima zaštite i korišćenja prostora, daju se sledeće preporuke korišćenja i uređenja poljoprivrednog zemljišta:
u zoni I oko akumulacije zemljište se neće koristiti za poljoprivredu;
u zoni II akumulacije zemljište će se koristiti prema uslovima mikrorejonizacije u skladu sa programom uređenja i korišćenja poljoprivrednog zemljišta;
u zoni III akumulacije primenjuju se principi racionalnog korišćenja poljoprivrednog zemljišta.
Sa ciljem zaštite, uređenja i unapređenja produktivnosti poljoprivrednog zemljišta, na području Prostornog plana prioritetno bi trebalo obuhvatiti sprovođenje antierozivnih mera i radova; zatravljivanje i pošumljavanje marginalnih oranica; kao i melioraciju livada i pašnjaka na pretežno brdsko-planinskom terenu i njihovo korišćenje određivanjem odgovarajućeg broja grla na ispaši.
Za ostvarivanje održivog ruralnog razvoja značajno je obezbeđenje podrške budžetskih sredstava resornog ministarstva za: povećanje konkurentnosti (subvencionisanje nabavke poljoprivredne mehanizacije, opreme i uvođenja standarda i podizanje dugogodišnjih zasada), podršku zaštiti životne sredine i ruralnih predela (uzgoj autohtonih rasa stoke, organsku proizvodnju i šumarstvo), diversifikaciju aktivnosti u ruralnoj ekonomiji (brendiranje poljoprivrednih proizvoda, ruralni turizam, domaću radinost, stare zanate, organizovanje i jačanje kapaciteta mreže za ruralni razvoj) i tržišne mere podrške (investicije u modernizaciju proizvodnje i prerade poljoprivrednih proizvoda).
3.1.2. Zaštita i korišćenje šuma i šumskog zemljišta i razvoj lovstva
Unapređenje i uređenje postojećih šuma u državnom vlasništvu predviđa se obnavljanjem, podizanjem novih i negom šuma na području uz primenu sledećih mera:
– u gazdovanju šumama – racionalno korišćenje ukupnih proizvodnih potencijala šuma; povećanje ukupne obraslosti i popunjavanje nedovoljno obraslih površina; nega postojećih sastojina intenziviranjem šumsko-uzgojnih radova; organizovanje čuvanja šume i forsiranje mera preventivne zaštite kako se ne bi narušila biološka i ekološka stabilnost šuma; maksimalno suzbijanje bespravne seče; kontrolisano korišćenje šumskih plodova i lekovitog bilja; kompenzaciono podizanje novih površina u slučaju prosecanja postojećih šuma za infrastrukturne objekte; smanjenje stepena ugroženosti od požara na pojedinim lokalitetima (posebno pod četinarima); antierozivna zaštita i dr;
– u upravljanju šumama – uspostavljanje jedinstvenog i jednakog statusa svih šuma bez obzira na vlasništvo; obezbeđenje uslova i sredstava za unapređivanje stanja i funkcija šume od strane vlasnika ili korisnika šuma i šumskog zemljišta; kompenzacijama vlasnicima šuma od strane države ili korisnika za štete usled ograničenja u korišćenju šuma i šumskih područja; usklađivanje osnova i programa gazdovanja šumama sa planiranom izgradnjom infrastrukture i uređenjem prostora.
Prema stepenu ugroženosti od požara, na prvom mestu su četinarske kulture (I i II stepen ugroženosti) a najmanje su ugrožene sastojine bukve, šikare, šibljaci i čistine (V i VI stepen).
Antierozivna zaštita ostvariće se primenom bioloških mera (pošumljavanje i zatravljivanje), biotehničkih mera (pleteri i zidići protiv spiranja) i tehničkih mera (gabionske pregrade i pragovi u cilju stabilizacije terena i zaustavljanja vučenog nanosa) na površinama i lokalitetima koje ugrožava srednja, ekscesivna i jaka erozija, posebno na stranama dolina Novoselske i Radonjske reke u srednjem i gornjem delu sliva Jelašnice. Takođe, sprovodiće se zatravljivanje proseka na deonicama gde je potrebno delimično prosecanje šume, kompenzacija prosečene šume pošumljavanjem slobodnih površina, sanacioni antierozivni radovi i biološka rekultivacija terena u slučaju zemljanih radova.
Razvoj lovstva i upravljanje lovištima sprovodiće se: očuvanjem raznovrsnosti lovne faune; gajenjem, naseljavanjem i zaštitom divljači u lovištu; usklađivanjem lovne i ostalih delatnosti u lovištu; organizacijom stručne službe za praćenje i usmeravanje razvoja populacije osnovnih i sporednih vrsta divljači; izradom i održavanjem lovno-uzgojnih i lovno-tehničkih objekata; sanitarnim odstrelom divljači, a po popravci stanja i organizovanim lovom osnovnih vrsta; organizovanjem lovnog turizma i edukacijom lovnih stručnjaka i lovaca u cilju zaštite i uzgoja divljači na površinama i u vreme koji nisu u suprotnosti sa glavnom namenom prostora i režimom i načinom njegovog korišćenja.
Planska rešenja koja se odnose na izgradnju vodozahvatnih objekata, uključujući i moguću izgradnju niske brane i formiranje male akumulacije i izgradnje cevovoda i infrastrukturnih i objekata neće izazvati značajnije zahvate u šumama, kako u prostornom pogledu, tako i po obimu drvne mase.
U skladu sa odredbama Zakona o šumama („Službeni glasnik RS”, br. 30/10, 93/12 i 89/15), ukoliko dođe do promene namene šumskih površina izvršiće se potrebne izmene i dopune osnova gazdovanja šumama. Gazdovanje šumama odnosno zaštita, gajenje i korišćenje šuma obavljaće se u skladu sa Zakonom o šumama, podzakonskim aktima i postojećim planskim dokumentima donetim na osnovu tog zakona a lovstvo će se razvijati u skladu sa Zakonom o divljači i lovstvu („Službeni glasnik RS”, broj 18/10) i propisima i dokumentima donetim na osnovu tog zakona.
Ciljevi i planovi gazdovanja šumama na delu područja Prostornog plana koji obuhvata sliv Jelašnice kompatibilni su sa osnovnom funkcijom tog prostora kao izvorišta vodosnabdevanja i pružaju punu podršku merama očuvanja i unapređenja režima i kvaliteta voda.
3.1.3. Zaštita i korišćenje mineralnih sirovina
Korišćenje i zaštita geoloških resursa sprovodiće se:
mogućom eksploatacijom geotermalnih i mineralnih voda;
intenziviranjem geoloških istraživanja u perspektivnim područjima eksploatacije van sliva akumulacije.
3.2. EKONOMIJA I PRIVREDNI SISTEMI
3.2.1. Razvoj i razmeštaj privrednih aktivnosti
U neposrednom okruženju područja Prostornog plana, privreda će se razvijati pod preduslovima: daljeg restrukturiranja i prilagođavanja privredne strukture tržišnim uslovima privređivanja, sledeći potencijale i ograničenja za razvoj pojedinih privrednih i uslužnih delatnosti; razvoj malih i srednjih preduzeća (u daljem tekstu: MSP) shodno lokaciono-razvojnom potencijalu i ograničenjima prostora; poboljšanja tehnološkog nivoa i povećanja ulaganja na republičkom nivou, kako bi se unapredili postojeći potencijali, izgradila neophodna infrastruktura i poboljšali socijalni uslovi života; i sprovođenja politike zapošljavanja, edukacije, prekvalifikacije, i dr.
Pod pretpostavkom da će postepeno biti ispunjeni preduslovi privrednog razvoja područja Prostornog plana i okruženja, koji se odnose na realizaciju neophodne infrastrukture (posebno putne, komunalne, i vodoprivredne) i stvaranje dinamičnog poslovnog ambijenta (shodno potencijalima, ograničenjima i mogućnostima grada Vranja, opština Surdulica i Vladičin Han), mogu se definisati prioritetne razvojne delatnosti:
poljoprivreda, zasnovana na unapređenim tradicionalnim vidovima, uz stvaranje uslova za efikasniju proizvodnju, realizacijom sistema za zalivanje, formiranje mikropogona za preradu poljoprivrednih proizvoda, plasman proizvoda, razvoj stočarstva, udruživanjem proizvođača i dr. Najznačajniju šansu ovakvog razvoja poljoprivrede predstavljaće njena integracija sa turizmom kroz direktan plasman proizvoda, angažovanje u seoskom turizmu, motivisanje mladih za povratak i dr;
turizam, sa potencijalima baziranim na očuvanoj prirodnoj sredini i povoljnim uslovima za razvoj planinskog, vodnog, lovnog, ribolovnog, sportsko-rekreativnog, ekološkog, ruralnog, tranzitnog i ostalih vidova turizma, uz integrisanje sa ponudom neposrednog okruženja. Aktiviranje turizma će doprineti razvoju komplementarnih delatnosti (sa pratećim uslugama za podmirivanje potreba turista i izletnika) i poboljšavanju standarda i zaposlenosti lokalnog stanovništva, istovremeno doprinoseći rešavanju pojedinih razvojnih problema, podizanju atraktivnosti područja za investiranje i poboljšanje demografske strukture stanovništva, kao i motivisanju mladih za ostanak i povratak na ruralno područje;
mala i srednja preduzeća, kao osnovni oblik organizovanja firmi i generator razvoja, konkurentnosti i zapošljavanja (prioritetno u proizvodnji i preradi poljoprivrednih proizvoda, turizmu, trgovini i sektoru usluga); posebno je bitno aktivirati mikro-biznise i tzv. porodične firme (domaće radinosti i dr) kao osnovne karike u privrednom lancu;
ostale delatnosti: vodoprivreda i šumarstvo i lovstvo;
u okruženju područja Prostornog plana, biće posebno važan rad postojećih uspešnih firmi.
Osnovni oblik buduće alokacije privrednih delatnosti predstavljaće disperzija turističkih i uslužnih kapaciteta MSP u okviru naselja na ruralnom području. Osnovni kriterijumi za usmeravanje razmeštaja privrednih delatnosti su: prostorno-ekološka prihvatljivost (uz selektivan razmeštaj u skladu sa režimima zaštite izvorišta i prirode); povezivanje sa sistemima u proizvodno-uslužnom lancu; podizanje nivoa tehničko-tehnološke opremljenosti; infrastrukturno opremanje naselja.
Interes za razvojem MSP na ruralnom području biće realizovan: izgradnjom mikro pogona u okviru postojećeg stambenog tkiva seoskih naselja, u skladu sa režimima zaštite, poštovanjem pravila izgradnje i uređenja prostora i uslova zaštite životne sredine; i aktiviranjem i poboljšanjem infrastrukturne opremljenosti postojećih lokacija i napuštenih objekata (npr. sušara, otkupnih stanica, zemljoradničkih zadruga, skladišta i dr). Važan aspekt predstavljaće i razvoj alternativne ekonomije seoskog domaćinstva, koja treba da omogući njegovo dopunsko angažovanje i dodatne prihode, uz organizacionu i logističku podršku (inicijalni kapital za kreditiranje proizvodnje, otkup i plasman na tržištu i dr.). Osnovni akteri razvoja alternativne ekonomije seoskog domaćinstva biće: (1) seoska domaćinstva, kao male samostalne proizvodno-poslovne jedinice/pogoni za proizvodnju, locirani u naseljima i zaseocima na planskom području; (2) prerađivačke jedinice (finalna prerada, pakovanje i skladištenje) locirane na pogodnim lokacijama u zoni III akumulacije, ili van slivnog područja; i organizacione jedinice kao nosioci integracije i zajedničkih funkcija (edukacija domaćinstava, komercijala, tehnologija, kontrola kvaliteta, plasman proizvoda, marketing, organizacija posla i dr), locirane u naseljima sa potencijalnom funkcijom dvojnih komplementarnih centara za poljoprivrednu proizvodnju i organizovano snabdevanje poljoprivrednim proizvodima naselja u neposrednom i širem okruženju.
3.3. TURIZAM I REKREACIJA
Turistička ponuda zasnivaće se na: geografsko-saobraćajnom položaju, sa atraktivnim prirodnim i stvorenim resursima (prvenstveno planinskom turističkom destinacijom Krajište i Vlasina, sa visokoplaninskim masivom Besne kobile (planiranom akumulacijom Jelašnica i delom skijališta) i ruralno-urbanoj dolini Južne Morave, u korelaciji sa potencijalima za planinski vodni, lovni, ribolovni, sportsko-rekreativni, ekološki, ruralni kao i drugim vidovima turizma. Predviđa se razvoj integralne turističke ponude bazirane na etno-tradiciji, kroz autentični smeštaj i komercijalno klupsko organizovanje pojedinačnih sportsko-rekreativnih sadržaja turističke ponude, proizvodnju i plasman tradicionalne i ekološki kvalitetne hrane, tradicionalne zanate i sl.
Turistička ponuda područja Prostornog plana zaokružiće se: kompletiranjem sadržaja celogodišnje ponude u prostoru; izgradnjom komunalne opreme i javnih sadržaja i dr; aktiviranjem alpskog skijališta na severnim padinama Besne kobile kao i letnje rekreacije – vodene površine, jahanje, planinski biciklizam, planinarenje, izlete i dr. Sa bliskim priključkom na tranzitni turistički koridor autoputa E-75 (petlja „Gramađe” i petlja „Vladičin Han”), deonicama grebenskih-panoramskih puteva (Mali Čemernik-Besna kobila i Surdulica-Masurica-Novo selo-Besna Kobila) i razvojem lokalne putne mreže, svi turistički potencijali i komplementarne aktivnosti integrisaće se u jedinstvenu ponudu.
Područje akumulacije Jelašnica, u okviru opštine Surdulica, predviđa se kao izletnička i tranzitna sportsko-rekreativna destinacija u neposrednom kontaktu međunarodnog infrastrukturnog koridora autoputa E-75 (deonica Niš – Republika Makedonija). Izletište može da računa na deo tranzitnih turista sa koridora autoputa kao i gravitacionu zonu tražnje lokalnih izletnika u kojoj su gradovi Vranje, Leskovac, Niš, opštine Vladičin Han, Surdulica i dr. Nizvodno od akumulacije je predviđen sportsko-rekreativni punkt kapaciteta do 500 jednovremenih posetilaca, između naselja Jelašnica i brane u okviru katastarskih opština Jelašnica i Stajkovce, uz pristupnu saobraćajnicu i početak obilaznice akumulacije van sliva (sa mogućim sadržajima za kupanje, plivanje, skokove u vodu, rekreativno-zabavnim akva programima, dečijim programom, terenima za male sportove i dr, sa kampom za auto-prikolice i šatore kapaciteta do 250 korisnika, uz odgovarajuće ugostiteljske i servisne objekte, parking i dr). Deo gostiju punkta koristiće smeštaj u naselju Jelašnica.
Na planiranoj akumulaciji (u okviru katastarskih opština Jelašnica i Stajkovce u sklopu zona I i II) mogući su sportovi na vodi – plivanje, veslanje, ribolov, ronjenje i dr, bez upotrebe plovila (izuzev na električni pogon i vesla) i bez mogućnosti direktnog prilaza motornih vozila akvatoriji), kao i uređene ribolovne staze, do kojih se dolazi pešice, ili biciklističke staze. Na kontaktu zone II sanitarne zaštite akumulacije sa vanslivnom površinom (severno od brane), moguće je planirati objekat u funkciji turističko-rekreativne ponude sa sanitarnim sadržajima, čije otpadne vode se evakuišu van sliva).
Na širem planinskom prostoru (manjim delom u zoni III akumulacije) na severnim padinama Besne kobile predviđa se alpsko skijalište, mreža izletničko-planinarskih staza za pešake, jahače i planinske bicikliste, sa vidikovcima, odmorištima, skloništima i dr. Lovišta organizovana po lovačkim društvima (van slivnog područja akumulacije), mogu biti delom komercijalizovana, uz uređenje i održavanje zatvorenih lovnih prostora, dok će se otvorena lovišta bolje urediti i opremiti uz obezbeđenje rezervata za uzgoj divljači i dr.
Naselja će biti povezana novim/delom izmeštenim putem: Jelašnica-Stojkovce-Novo Selo-Besna kobila (lokalnom obilaznicom akumulacije i duž lokalnog i grebenskog puta).
3.4. DEMOGRAFSKI I SOCIJALNI RAZVOJ I MREŽA NASELJA
Stanovništvo
Imajući u vidu da je populacija ovog ruralnog područja mala (oko 3.460 stanovnika) i izložena kontinuiranom procesu demografskog slabljenja, s obzirom na ekonomske probleme koji su prisutni u širem okruženju tokom dužeg vremenskog perioda, može se očekivati da će i u budućnosti endogeni faktori imati presudan uticaj na nastavak depopulacije. U ovakvom trendu će negativan prirodni priraštaj vršiti još naglašeniji uticaj na ukupan tok kretanja stanovništva, dok će se intenzitet iseljavanja smanjiti, pre svega zbog smanjivanja broja mlađeg stanovništva koje najviše učestvuje u emigracionim kretanjima. Pod pretpostavkom izostanka većih uticaja faktora egzogenog karaktera, Projekcijom stanovništva do 2025. godine, na području Prostornog plana se predviđa smanjenje ukupnog broja stanovnika na oko 3.100 lica.
Tabela III-1: Projekcija stanovništva po naseljima na području Prostornog plana do 2025. godine
Naselje/opština(grad)/područje Prostornog plana Popis 2011. Projekcija st. 2016. Projekcija st. 2025. Indeks promene st. 2025/11 Kriva Feja 590 546 537 90,7 Nesvrta 85 77 62 72,9 Grad Vranje (deo) 675 623 599 88,7 Jelašnica 1.056 1.033 982 93,0 Novo Selo 30 24 15 50,0 Rđavica 20 14 11 55,0 Stajkovce 71 62 46 64,8 Suvojnica 774 746 712 92,0 opština Surdulica (deo) 1.951 1.879 1.766 90,5 Gramađe 212 203 184 86,8 Dekutince 245 241 232 94,7 Polom 373 363 354 94,9 opština Vladičin Han (deo) 830 807 770 92,8 Ukupno 3.456 3.309 3.135 90,7
Trend smanjenja broja stanovnika će najviše biti izražen kod primarnih seoskih naselja u planinskom i brdsko-planinskom području, dok će u prigradskom naselju (Polom), centrima zajednice naselja (Jelašnici i Suvojnici) i u selu sa seoskim centrom (Krivoj Feji) doći do usporavanja depopulacije.
Planska polazišta i prioriteti budućeg razvoja stanovništva su:
primena državnih i lokalnih mera demografske politike u kombinaciji sa lokalnim ekonomskim i društvenim razvojem;
povećanje mogućnosti za zapošljavanje lokalnog stanovništva otvaranjem novih radnih mesta kroz razvoj preduzetništva na ruralnom prostoru;
jačanje poljoprivredne i uslužnih delatnosti uz aktiviranje i permanentnu edukaciju i specijalizaciju lokalnog stanovništva i korišćenje komparativnih prednosti održivog upravljanja prirodnim resursima (izvorište vodosnabdevanja „Jelašnica”);
uvažavanje činjenice izraženog starenja stanovništva i mogućnosti za njegovu bolju integraciju u život lokalne zajednice, suzbijanje socijalne isključenosti i siromaštva starijih lica.
Mreža naselja
Polazeći od ostvarenih prostorno-funkcijskih odnosa i veza na teritoriji Prostornog plana i opštinskih/gradskog centra u njegovom okruženju, predviđa se dalje jačanje i razvoj funkcija mikrorazvojnih centara i njihovog umrežavanja na planskom području. U mikrorazvojne centre se svrstavaju: Jelašnica (čije će funkcije biti kompatibilne i komplementarne – razvoj primarnih delatnosti, sa režimima zaštite izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica”); Suvojnica (nastavak koncentracije proizvodno-poslovnih funkcija u sklopu proizvodno-poslovne celine u zoni uticaja opštinskog puta Surdulica – Suvojnica – Bojkinska Mahala, sa krakom prema Jelašnici); Polom (kao razvijenije i populaciono veće prigradsko naselje Vladičinog Hana u kome će jačati sekundarne i tercijarne delatnosti, sa naglaskom na ugostiteljstvo, zdravstvo, komunalne i druge usluge, ali će istovremeno biti posvećena puna pažnja razvoju poljoprivrede bazirane na lokalnim resursima); i Kriva Feja (seosko naselje sa razvijenim centrom), koja će i nadalje imati ulogu u integraciji južnog dela planskog područja.
Prioriteti razvoja mreže naselja su:
podsticanje socio-ekonomske transformacije seoskih naselja od čisto agrarnih do agrarno-industrijskih i agrarno-uslužnih i njihova postepena urbanizacija;
unapređenje saobraćajne povezanosti planinskih i brdsko-planinskih sela sa mikrorazvojnim centrima;
jačanje kohezione uloge naselja u Koridoru X i razvoj poprečnih veza sa naseljima istočno od Koridora;
razvoj dnevnih migracija na relacijama: primarna naselja – mikrorazvojni centri planskog područja.
Razvoj mreže naselja bliže se utvrđuje prostornim planovima jedinica lokalne samouprave.
Socijalni razvoj
Budući razvoj mreže javnih službi na planskom području će se zasnivati na očekivanim demografskim i socijalnim kretanjima u naseljima kao i na funkcijama centara u mreži naselja. Naglasak je na većoj dostupnosti i postizanju potrebnog kvaliteta usluga uvođenjem novih modaliteta prilagođenih specifičnim potrebama korisnika (formiranje mobilnih službi, organizovanje specijalizovanog prevoza za decu predškolskog i školskog uzrasta, mobilna kulturna ponuda i dr). S obzirom na razmeru procesa starenja, posebna pažnja će se usmeriti na podršku životu starih lica u lokalnoj zajednici i integrisanom pružanju usluga zdravstvene i socijalne zaštite na osnovu angažovanja mobilnih ekipa pružalaca ovih usluga. Preduslov za veću dostupnost i obuhvat stanovništva planskog područja osnovnim uslugama javnih službi je poboljšanje međunaseljske i unutarnaseljske saobraćajne mreže.
Prioriteti socijalnog razvoja na planskom području su:
poboljšanje kvaliteta postojećih objekata predškolskog vaspitanja i obrazovanja za decu uzrasta do šest godina i obuhvat dece mlađe od grupe predškolaca sa najmanje 20%, u skladu sa ruralnim karakterom područja i drugačijim stepenom zaposlenosti majki;
izgradnja isturenog odeljenja osnovne škole i Krivoj Feji za potrebe obuhvata kontingenta dece uzrasta obaveznog za pohađanje škole u naselju;
višenamensko korišćenje postojećih objekata dečjih ustanova, škola, domova kulture za dopunsko (permanentno) obrazovanje odraslih i dolazak mobilnih nastavnih ekipa kako bi se učenicima isturenih odeljenja osnovnih škola približili novi oblici nastave i znanja koji su pristupačni u matičnim osnovnim školama;
zadržavanje postojećeg objekta primarne zdravstvene zaštite i angažovanje mobilnih zdravstvenih timova za pružanje kvalitetne preventivne i prehospitalne medicinske pomoći;
razvoj sportsko-rekreativnih objekata i proširenje mogućnosti njihovog korišćenja u zimskom periodu godine.
Razvoj mreže objekata i usluga javnih službi bliže se utvrđuje prostornim planovima jedinica lokalne samouprave.
3.5. PROSTORNI RAZVOJ SAOBRAĆAJA I INFRASTRUKTURNIH SISTEMA
3.5.1. Saobraćaj
Razvoj saobraćaja na području Prostornog plana podrazumeva stvaranje uslova za njegovo bezbedno odvijanje i potpunu funkcionalnost, u skladu sa režimima i merama zaštite izvorišta vodosnabdevanja:
izgradnja DP IA broj 1 i petlje „Gramađe”;
izgradnju opštinskog puta: Jelašnica – Rđavici; Kriva Feja – rudnik „Blagodat” (veza sa državnim putem IIB reda broj 442);
dalju modernizaciju, pojačano održavanje, rehabilitaciju i rekonstrukciju postojećih DP II reda naročito, DP IIB reda 441;
modernizaciju, rekonstrukciju i dogradnju postojećih opštinski puteva: Novo selo – Masurica – Surdulica; Stajkovce – Suvojnici i Panevlje- Kriva Feja (veza sa državnim putem IIB reda broj 442).
U zoni II akumulacije „Jelašnica” planirana je izgradnja puta duž desne obale od brane do postojeće MHE. Postojeća MHE „Jelašnica” povezana je derivacionim vodovodom, te se njena lokacije ne može menjati. U tom smislu je neophodno obezbediti pristup ovoj MHE.
Prostornim planom se takođe predviđa rekonstrukcija, dogradnja i modernizacija nekategorisanih puteva koji su od značaja za poboljšanje turističke ponude, međusobno povezivanje naselja u zajednicama naselja i delova naselja u istoj katastarskoj opštini.
3.5.2. Elektroenergetska infrastruktura i obnovljivi izvori energije
Za potrebe tehničkog sistema izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” izvršiće se:
obezbeđenje napajanja električnom energijom objekata brane ukupne snage oko 30 kW;
obezbeđenje napajanja električnom energijom objekata MRB 10 kW;
izmeštanje DV 10/0,4 sa prostora brane i buduće akvatorije akumulacije „Jelašnica” ili zamena kablovskim vodom (prema uslovima nadležnog preduzeća za distribuciju električne energije).
Pored obezbeđenja električne energije za sistem vodosnabdevanja, planirane su i sledeće aktivnosti razvoja elektroenergetske mreže i objekata na području Prostornog plana:
rekonstrukcija i dogradnja nadzemnog voda 35kV od TS110/35/10 „Vladičin Han” formiranjem dvostrukog sistema provodnika do deonice starog autoputa i izgradnja kablovskog voda 35kV do TS 35/10kV „Vladičin Han 1” u putnom pojasu;
izgradnja elektroenergetskih vodova i objekata u funkciji DP IA broj 1 (autoputa E75);
izgradnja nove trafostanice 35 kV na području katastarske opštine Kriva Feja;
izgradnja novog DV 35 kV za snabdevanje potrošača na području katastarske opštine Kriva Feja;
rekonstrukcija postojećih i izgradnja novih trafostanica 10/0,4 kV tipa STS i MBTS;
rekonstrukcija postojećih i izgradnja novih DV 10/0,4 kV;
izgradnja više MHE i to: „Sokolovac” na Novoselskoj reci instalisane snage 1.200 kW (katastarska opština Novo Selo, katastarska parcela broj 367/1), „Lajkovica”, „Kamik”, „Pavlovci”, „Blizanci”, „Vršnik”, „Samar 1”, „Samar 2”, „Romanovce” i „Masurica”.
Potrebno je uvažiti uticaje dalekovoda koji se nalaze u blizini planiranih objekata i sistema, a koji sadrže elektroprovodne materijale, na udaljenosti do 1.000 m od ose dalekovoda, u zavisnosti od naseljenosti područja, razvijenosti reljefa i specifične otpornosti tla.
Predviđene su potencijalne lokacije za 10 MHE, a Prostorni plan ostavlja mogućnost provere potencijala i buduće izgradnje MHE, u skladu sa Prostornim planom Republike Srbije od 2010. do 2020. godine, lokalnim planskim dokumentima i važećim propisima. Izgradnja MHE je planirana isključivo za korišćenje hidropotencijala sa malim ulaganjima, prema planskoj dokumentaciji, tako da ne ugrožavaju ekološku ravnotežu, a posebno kvalitet vode izvorišta vodosnabdevanja, kao i da budu od koristi za povećanje sigurnosti snabdevanja električnom energijom. Dimenzionisanje MHE će striktno biti u skladu sa prirodnim protocima i padovima vodotoka. Izgradnja MHE prema utvrđenim potencijalima povećaće sigurnost u napajanju električnom energijom naselja i alternativne seoske ekonomije na području Prostornog plana. Povezivanje planiranih MHE na elektroenergetski sistem generalno će se vršiti vazdušnim ili kablovskim DV na postojeću ili planiranu DV 10(20) kV mrežu i objekte. Detaljniji uslovi izgradnje i povezivanja MHE sa elektroenergetskom mrežom (trasa dalekovoda, naponski nivo i mesto povezivanja) utvrdiće se sa nadležnim elektrodistributivnim preduzećem i preduzećem nadležnim za gazdovanje objektima vodoprivrednih sistema, te uslovima zavoda nadležnih za zaštitu prirodnih i kulturnih dobara.
Pored proizvodnje električne energije iz MHE, predviđa se i korišćenje drugih obnovljivih izvora energije, i to:
biomase, kao izvora koji nema negativan uticaj na prirodnu sredinu ukoliko se pravilno eksploatiše (npr. korišćenje drvnih otpadaka iz šumarstva i prerade drveta), odnosno ako se šumama propisno gazduje i ako se planski postupa sa izvorima biomase;
energije vetra, izgradnjom vetroelektrana odgovarajuće snage u potencijalnim zonama šireg područja sliva, u okviru kojih će se detaljnije izvršiti izbor mikrolokacija;
geotermalne energije, putem iskorišćenja niskotemperaturnih termalnih voda, korišćenjem toplotnih pumpi za potrebe grejanja i kao i za naselja koja su povoljno locirana sa stanovišta mogućnosti uvođenja centralizovanog korišćenja geotermalne energije;
solarne energije, primenom raznih vrsta pasivnih solarnih sistema (u kojima objekat predstavlja prijemnik koji zahvata i čuva najveći deo energije) i aktivnih solarnih sistema (koji zahvataju energiju instalisanjem posebne opreme), koji bi se koristili samo u okviru građevinskih područja naselja.
Sistemi za obnovljive izvore energije se mogu realizovati ukoliko nisu u suprotnosti sa režimima i merama sanitarne zaštite akumulacije „Jelašnica”, zaštite prirodnih i nepokretnih kulturnih dobara.
Na području Prostornog plana predviđena je izgradnja:
razvodnog gasovoda RG 11-02 Leskovac – Vranje, maksimalnog radnog pritiska do 55 bara;
blok stanice „Vladičin Han”.
3.5.3. Elektronske komunikacije i poštanski saobraćaj
Planirani razvoj elektronskih komunikacija se zasniva na:
izgradnji optičkog kabla duž planiranog cevovoda sirove vode od objekta brane do PPV „Polom”;
dogradnji postojeće infrastrukture u naselju Kriva Feja i njeno osavremenjivanje izgradnjom digitalne radio relejne veze Vranje- Kriva Feja (u prvoj fazi), a kasnije i polaganju optičkog kabla na istoj relaciji. Izgradnja ovog kabla je značajna i za povezivanje emisione stanice „Besna kobila”;
formiranju pristupnog čvora tipa IPAN i dogradnji pristupne mreže u naselju Kriva Feja, čime bi se omogućilo korišćenje svih elektronskih usluga uključujući i širokopojasni pristup.
U cilju poboljšanja postojećeg stanja poštanskog saobraćaja, potrebno je:
uvođenje mobilnih poštanskih šaltera koji bi po određenom rasporedu, obilazili udaljena sela;
uvođenje svih novih poštanskih usluga u poštanskom saobraćaju.
Potrebno je uvažiti uticaje dalekovoda na telekomunikacione vodove sa metalnim jezgrom, na udaljenosti do 3.000 m od ose dalekovoda, a u zavisnosti od naseljenosti područja, razvijenosti reljefa i specifične otpornosti tla.
3.5.4. Upravljanje čvrstim otpadom i komunalna infrastruktura
Osnovna planska opredeljenja u pogledu tretmana komunalnog otpada odnose se pre svega na zatvaranje, čišćenje, remedijaciju i rekultivaciju postojećih nesanitarnih deponija na teritoriji katastarskih opština Suvojnica, Jelašnica i Gramađe (posebno u zonama koje su korišćene u sportsko rekreativne i turističke svrhe). Potrebno je izvršiti geološka i hidrotehnička istraživanja, kao i analize kvaliteta podzemnih voda u neposrednoj blizini svake deponije, zbog mogućnosti eventualne ekološke ugroženosti voda akumulacije i zemljišta. Period rekultivacije deponije (zajedno sa istraživanjima) bi trebalo da bude između jedne i tri godine nakon zatvaranja deponije. Pored toga, planska opredeljenja obuhvataju i zabranu otvaranja novih deponijskih prostora i sankcionisanje spontanog nagomilavanja komunalnog otpada (u priobalju, rečnim koritima, koridorima putne infrastrukture) u ovim zonama i sistematsko prikupljanje otpada koji se taloži u akvatoriji i njegova bezbedna evakuacija van zona I i II zaštite izvorišta vodosnabdevanja. Dosadašnji trend prostorne disperzije deponija duž puteva, rečnih tokova i u blizini seoskih naselja neophodno je da bude zaustavljen, ne samo preusmeravanjem ukupnih tokova otpada na regionalnu deponiju „Meteris”, već i ustanovljavanjem decentralizovanog sistema upravljanja otpadom, koji bi seoskim naseljima omogućio individualno prikupljanje organskog i neorganskog otpada, preradu organskog otpada na lokalnom nivou i dalju distribuciju neorganskog otpada krajnjim korisnicima, tj. otkupljivačima sekundarnih sirovina.
U zoni III akumulacije preporučuje se izgradnja manjeg broja reciklažnih dvorišta u kojima će deponovanje otpada biti strogo kontrolisano. U reciklažnim dvorištima bi se obavljalo sakupljanje i separacija otpada na organske i neorganske komponente (sa kratkim vremenom skladištenja). Iz reciklažnih dvorišta bi organske komponente bile dalje odvožene na kompostiranje, dok bi se neorganske komponente balirale i vozile do mesta konačne prerade ili odlaganja van područja sliva akumulacije, tj. preusmeravaće se ukupni tokovi otpada na regionalnu deponiju „Meteris”.
Lokacije reciklažnih dvorišta u zoni III akumulacije moraju da zadovoljavaju sledeće osnovne uslove: nalaze se na obodima naselja, sa pristupom na javnu saobraćajnicu; nalaze se na postojećim lokacijama divljih smetlišta, ukoliko one zadovoljavaju kriterijume propisane ovim pravilima; udaljena su najmanje 500 m od planiranih zona zaštite prirode; nalaze se van tokova površinskih ili podzemnih voda, na suvom i oceditom terenu van depresija, zaštitnih i poplavnih područja, kao i šumskih područja u eksploataciji; kapacitet je dimenzionisan u odnosu na broj stanovnika seoskog naselja, količinu otpada po stanovniku i frekvenciju odnošenja komunalnog otpada, uz uslov da je za 1.000 stanovnika ukupna površina platoa ne manja od 5 ari (devet kontejnera od 1,1 m3); u slučaju linijski dispergovanog seoskog naselja, ili ako je udaljenost reciklažnog dvorišta od krajnjih korisnika veća od 1.000 m moguće je predvideti i dve ili više lokacija.
U slučajevima kada zbog nepristupačnosti seoskog naselja ili neekonomičnosti izgradnje u nekim selima nije moguće izraditi reciklažno dvorište, otpad je moguće evakuisati putem mobilnih transfer stanica (kamioneti manje zapremine sa mogućnošću selektovanja komunalnog otpada u okviru samog vozila) koji bi obilazili udaljena seoska naselja. Mobilne transfer stanice mogu obilaziti i postojeća naselja ili grupacije kuća u zoni II akumulacije.
U zoni III akumulacije, organski otpad moguće je prerađivati na parceli domaćinstva njegovim odlaganjem u zasebne rupe u zemlji, ograđivanjem i prekrivanjem radi dobijanja komposta. Otpad poreklom iz stočarske proizvodnje, ukoliko ima karakteristike organskog otpada neophodno je zasebno transportovati van granica sliva na sabirne stanice za opasni otpad (planirane na teritoriji Niškog upravnog okruga). Otpad poreklom iz poljoprivredne proizvodnje koji sadrži tragove hemijskih preparata mora biti evakuisan van granica slivnog područja.
Prilikom izgradnje izvorišta vodosnabdevanja očekivano je stvaranje građevinskog otpada, odnosno otpadnog mulja tokom eksploatacije akumulacije. Evakuacija otpadnog mulja može se vršiti na regionalnu deponiju „Meteris”, a alternativno je predviđena mogućnost korišćenja mulja kao prirodnog đubriva u poljoprivrednoj proizvodnji i hortikulturi, ako zadovoljava kriterijume neopasnog otpada. Građevinski otpad nastao u procesu izgradnje izvorišta vodosnabdevanja, mora se evakuisati nezavisno od komunalnog otpada na zasebne deponijske prostore u okviru regionalne deponije „Meteris”. Postoji i mogućnost reciklaže građevinskog otpada, koja je u nadležnosti privatnih subjekata.
Proširenje postojećih grobalja moguće je samo u zoni III akumulacije i to u skladu sa propisima zaštite akumulacije (uz poštovanje sanitarnih standarda). Postojeća seoska groblja neophodno je konzervirati i obezbediti u skladu sa režimima zaštite uz dalju zabranu proširenja u zoni II.
Bezbedno uklanjanje životinjskog otpada obavljaće se van sliva akumulacije, u regionalnom centru za preradu i spaljivanje u Nišu.
3.6. ZAŠTITA ŽIVOTNE SREDINE, PRIRODNIH I NEPOKRETNIH KULTURNIH DOBARA I ZAŠTITA OD ELEMENTARNIH NEPOGODA I OBEZBEĐENJE INTERESA ZA ODBRANU
3.6.1. Zaštita životne sredine
Planska rešenja ne indikuju nepovoljan uticaj na navedene elemente i pokazatelje stanja životne sredine. Održivost osnovne planske namene je uslovljena očuvanjem i unapređenjem kvaliteta životne sredine u slivu Jelašničke reke, posebno kvaliteta voda i zemljišta. Konkretne mere zaštite, odnosne mere za eliminisanje ili smanjivanje uticaja na životnu sredinu prilikom izgradnje objekata i uređenja prostora u okviru predviđenih planskih namena, utvrdiće se u postupku izrade projektne dokumentacije, kroz studije uticaja na životnu sredinu ili na drugi način utvrđen u skladu sa zakonom. Eventualne aktivnosti na eksploataciji mineralnih sirovina u slivu Jelašničke reke, u okviru koncesionog područja za istraživanje zlata i pratećih metala, moraju se u potpunosti uskladiti sa merama sanitarne zaštite izvorišta.
Prostorni plan preporučuje doslednu primenu mera zaštite životne sredine propisanih zakonom, posebno mera zabrane ispuštanja zagađujućih, opasnih i štetnih materija u vodu i zemljište, odlaganja i eliminacije otpada, antierozione i protivpožarne zaštite, rekultivacije i remedijacije. Osim monitoringa zemljišta, koji je Zakonom o zaštiti zemljišta („Službeni glasnik RS”, broj 112/15), postavljen i kao jedna od obaveza lokalne samouprave, potrebno je na istom lokalnom nivou organizovati i stalni monitoring kvaliteta voda u izvorištu vodosnabdevanja „Jelašnica” i na drugim vodnim objektima na području Prostornog plana koji su od značaja za vodosnabdevanje i život stanovništva.
3.6.2. Zaštita prirodnih vrednosti
Prostornim planom se preporučuje jedinicama lokalnih samouprava, zbog preliminarno utvrđenih značajnih obeležja divljeg živog sveta, reljefa, voda i predela, pokretanje odnosno nastavak već započetih inicijativa za istraživanje, vrednovanje i zaštitu klisure Masurice u formi specijalnog rezervata prirode i klisure Novoselske reke uz eventualno uključivanje klisure Jelašničke reke, odnosno slivnog područja izvorišta „Jelašnica” u celosti, u formi zaštićenog predela.
Planska rešenja, generalno, ne indikuju nepoželjne promene stanja ekološki značajnih područja i područja predviđenih za zaštitu u odnosu na vrednosti njihovog živog sveta i predela. Planirani prostorni razvoj osnovne namene područja kao izvorišta vodosnabdevanja ne izaziva uništavanje i narušavanje divljih vrsta i njihovih staništa, značajne promene površina pod prirodnom i poluprirodnom vegetacijom, oštećivanje morfoloških i hidroloških obeležja – među kojima je posebno značajan vodopad Damjanik na Novoselskoj reci, podstiče tradicionalne vidove korišćenja prostora na planskom području i obezbeđuje kontrolu nad procesima i aktivnostima koji mogu izazvati zagađivanje životne sredine, eroziju zemljišta i prekomerno korišćenje šuma.
U sprovođenju Prostornog plana obavezna je primena mera zaštite prirodnih vrednosti, odnosno divljih vrsta i njihovih staništa, predela i geonasleđa utvrđenih u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode.
3.6.3. Zaštita nepokretnih kulturnih dobara
Prostorni plan podrazumeva striktno poštovanje odredbi Zakona o kulturnim dobrima, koje se odnose na uslove i mere istraživanja, tehničke mere i druge radove na kulturnim dobrima pod prethodnom zaštitom, kao i na mestima i objektima za koje se pretpostavlja da imaju spomeničke/kulturne vrednosti. Posebno su značajne obaveze investitora i izvođača radova. Ukoliko se u toku građevinskih i drugih radova naiđe na arheološka nalazišta i arheološke predmete, izvođač radova je dužan da odmah, bez odlaganja prekine radove i obavesti nadležni zavod za zaštitu spomenika kulture i da preduzme mere da se nalaz ne uništi i ne ošteti i da se sačuva na mestu i u položaju u kome je otkriven. Investitor je dužan da obezbedi sredstva za istraživanje, zaštitu, čuvanje, publikovanje i izlaganje dobra koje uživa prethodnu zaštitu koje otkrije prilikom izgradnje, do predaje dobra na čuvanje nadležnoj ustanovi zaštite.
Ukoliko se u toku sprovođenja Prostornog plana otkriju, istraže i utvrde nepokretna kulturna dobra i njihova zaštićena okolina, osnovne mere zaštite su zabrana izgradnje i postavljanje objekata trajnog i privremenog karaktera koji svojim izgledom, gabaritom, karakterom ili namenom mogu da oštete ili unište spomenička svojstva nepokretnog kulturnog dobra ili degradiraju izgrađene i prirodne elemente njegove zaštićene okoline, postavljanje montažnih kioska, nadzemnih elektro i TT vodova, kontejnera, kao i deponovanje bilo kakvog otpadnog materijala na prostoru ili u obuhvatu zaštićene okoline nepokretnog kulturnog dobra.
Shodno Zakonu o kulturnim dobrima, nadležna ustanova zaštite kulturnih dobara će u postupku izrade dokumentacije za izgradnju objekata i uređenje prostora posebnim aktima utvrditi konkretne uslove čuvanja, korišćenja i održavanja, kao i uslove za preduzimanje konkretnih mera tehničke zaštite za svako pojedino kulturno dobro pod prethodnom zaštitom za koje se u postupku izrade te dokumentacije utvrdi takav status i zaključi da može trpeti značajne nepovoljne uticaje usled planiranih radova.
3.6.4. Zaštita od akcidenata, elementarnih nepogoda i obezbeđenje interesa za odbranu zemlje
Plan korišćenja i uređenja prostora u vanrednim situacijama zasniva se na primeni sledećih propozicija:
izvršiće se obeležavanje terena u slučaju probijanja brane i organizovati adekvatne aktivnosti i mere zaštite;
smanjenje rizika od poplava obezbediće se oskultacionim osmatranjem i sistematskom kontrolom vodozahvatnih objekata i brane, izradom studije rizika sa analizama mogućih seizmičkih deformacija terena i unapređenjem infrastrukture za obaveštavanje, uzbunjivanje i evakuaciju stanovništva;
predviđena saobraćajna pristupačnost šumskim područjima biće realizovana izgradnjom mreže javnih, službenih i šumskih puteva; formiraće se mreža malih akumulacija na vodotocima uz postojeće i planirane kolske puteve (javne, službene i šumske) radi obezbeđenja ravnomernog zahvata vode za gašenje požara; pri pošumljavanju novih površina (prema šumskim osnovama) rasporedom protivpožarnih pruga i progala predvideće se planske protivpožarne barijere i uspostaviće se redovno protivpožarno osmatranje;
obezbeđenje planiranog razvoja saobraćaja i veza osnovni su uslovi za organizovanje aktivnosti u vanrednim situacijama; u planiranju sistema veza uvažen je njihov poseban značaj za izdvojena ruralna područja, uz primenu visokofrekventnih veza i obezbeđivanje radio, TV i prijema interneta; predviđen je razvoj sistema unutrašnjih veza koji ima poseban značaj u vanrednim situacijama;
autonomnost snabdevanja energijom u vanrednim situacijama obezbeđuje se korišćenjem alternativnih izvora: hidropotencijala planinskih vodotoka i geotermalnih voda, biomasa, bio-gasa dobijenog tretmanom biološke komponente komunalnog otpada i dr;
prema konceptu razvoja turizma, intencija je funkcionalno integrisanje većine aktivnosti naselja (pre svega poljoprivrede i male privrede) i neposredno uključenje u turističku ponudu, čime se omogućava razvoj naselja i povećanje broja stalnih stanovnika, manjim delom prirodnom reprodukcijom i većim delom doseljavanjem; planirani javni objekti i smeštajni turistički sadržaji mogu se u vanrednim situacijama upotrebiti za potrebe sanitetskog zbrinjavanja i lečenja, s obzirom da nisu predviđeni u velikim građevinskim koncentracijama i da su po pravilu zaklonjeni morfološkim oblicima i šumom;
zaštita od zimskih nepogoda u istočnom delu Prostornog plana (zavejavanje, štete uzrokovane ledom, lavinom, snegom, vetrom i dr) i od letnjih nepogoda (oluja, bujice praćene odronima i sl) biće ostvarena izgradnjom i uređenjem planiranih sadržaja suprastrukture i infrastrukture, pošumljavanjem i zatravljivanjem goleti i predviđenim regulacijama.
3.7. OSNOVNA NAMENA PROSTORA SA BILANSOM POVRŠINA POSEBNE NAMENE
Upotreba prostora na području Prostornog plana (površine 189 km2) ima sledeću strukturu:
poljoprivredno zemljište oko 34 km2 (oko 18%);
šume i šumsko zemljište oko 153 km2 (80%);
ostalo zemljište (izgrađeno, neplodne i vodene površine i vlažna područja ) oko 1,8 km2 (2%).
Promene u bilansu osnovne namene prostora su planskim rešenjima usmerene ka optimizaciji namene zemljišta i prirodnih uslova, uz nužno zauzimanje zemljišta za potrebe izgradnje infrastrukture izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” (Tabela III-2).
Planirane promene u bilansu namene prostora do 2025. godine najviše će se odraziti na šumsko zemljište koje će se smanjiti za oko 0,18 ha. Ova promena će se realizovati u zoni I akumulacije „Jelašnica”.
Građevinska područja naselja/zaselaka određena su kao orijentacione prostorne celine, koje obuhvataju građevinsko zemljište i okućnice sa obradivim zemljištem. Planirana gradnja, osim izgradnje infrastrukturnog koridora autoputa DP IA broj 1 biće većim delom u okviru definisanih granica građevinskog područja naselja, a izgradnja putne mreže vršće se pretežno na trasama postojećih lokalnih, šumskih i nekategorisanih puteva.
Tabela III-2: Prikaz bilansa namene prostora po zonama sanitarne zaštite akumulacije „Jelašnica” i na području Prostornog plana u km2
Godina Namena prostora Poljoprivredno Šumsko Vodno i ostalo Ukupno Zona I akumulacije „Jelašnica” (1) 2016. 0 0,18 0 0,18 2025. 0 0 0,18 2025/2016 0 – 0,18 +0,18 Zona II akumulacije „Jelašnica” (2) 2016. 0,29 1,53 0,009 1,83 2025. 0,29 1,53 0,009 2025/2016 0 0 0 Zona III akumulacije „Jelašnica” (3) 2016. 6,88 58,36 0,17 65,41 2025. 6,88 58,36 0,17 2025/2016 0 0 0 Ukupno sliv akumulacije „Jelašnica” (1+2+3) 2016. 7,17 60,07 0,18 67,42 2025. 7,17 60,07 0,18 2025/2016 0 0 0 Van sliva (4) 2016. 26,96 93,34 1,52 121,82 2025. 26,96 93,34 1,52 2025/2016 26,96 93,34 1,52 Ukupno područje Prostornog plana (1+2+3+4) 2016. 34,1 153,4 1,7 189,24 2025. 34,1 153,4 1,7 2025/2016 0 0 0
Izvor: CORINE Land Cover 2012
IV. PRAVILA UPOTREBE ZEMLJIŠTA, PRAVILA UREĐENJA I PRAVILA GRAĐENJA
Opšta pravila koja se odnose na režime zaštite, uređenja i korišćenja u zonama sanitarne zaštite izvorišta su obavezujuća za usklađivanje donetih, odnosno za izradu i donošenje prostornih planova područja posebne namene i prostornih planova jedinica lokalne samouprave i urbanističkih planova na obuhvaćenim delovima teritorija grada/opština u granicama sliva akumulacije „Jelašnica”. Ostala pravila su usmeravajuća za izradu prostornih planova jedinica lokalne samouprave i urbanističkih planova na preostalom delu područja Prostornog plana.
Pravila uređenja i građenja utvrđena Prostornim planom su obavezujuća za izdavanje lokacijskih uslova u zoni njegove direktne primene, za objekte u funkciji vodoprivrede koji se nalaze u zonama I i II akumulacije „Jelašnica” kao i za izgradnju cevovoda sirove vode do PPV „Polom”.
U zoni II akumulacije „Jelašnica” za građevinsko područje naselja Stajkovce, odnosno za delove njegovih zaselaka i dispergovanih grupacija domaćinstava, na osnovu planskih rešenja i pravila ovog Prostornog plana mogu se izdati lokacijski uslovi za izgradnju novih objekata.
Prostornim planom naznačena su:
orijentaciona građevinska područja naselja koja obuhvataju izgrađene građevinske površine sa okućnicama, obradivim zemljištem i šumom, pogodne za potencijalno proširenje naselja i izgradnju objekata u funkciji „alternativne” seoske ekonomije, komunalnih objekata i sadržaja u oblasti sporta, rekreacije i turizma;
turistička područja i lokacije izvan naselja koja će se koristiti za potrebe turizma i to: planirani akva-punkt (van sliva u podbranskom delu); sportsko-rekreativni skijaški poligon na severozapadnim padinama Besne kobile u zoni III akumulacije i van sliva akumulacije.
Utvrđuju se pravila zaštite, uređenja i izgradnje na području Prostornog plana (u daljem tekstu: Pravila) za sledeće celine:
zone sanitarne zaštite sliva akumulacije „Jelašnica”;
delove atara naselja/građevinskih područja na slivu akumulacije „Jelašnica”, izuzev za deo građevinskog područja naselja Kriva Feja za koju se pravila bliže utvrđuju planom generalne regulacije, koji će se uskladiti sa obavezujućim pravilima koja se odnose na režime zaštite, uređenja i korišćenja u zonama sanitarne zaštite izvorišta iz ovog prostornog plana;
zonu sportsko-rekreativnog skijaškog poligona na severnim padinama Besne kobile u slivu akumulacije „Jelašnica” (u zoni III akumulacije „Jelašnica”) na delu KO Kriva Feja (Grad Vranje), izuzev za građevinsko područje planinskog centra Besna kobila za koju su pravila bliže utvrđena Planom detaljne regulacije centralne zone skijališta Besna Kobila („Službeni glasnik grada Vranja”, broj 25/14), i mogu se primenjivati ako su u skladu sa obavezujućim pravilima koja se odnose na režime zaštite, uređenja i korišćenja u zonama sanitarne zaštite izvorišta iz ovog prostornog plana;
zone turističkih punktova i naselja van sliva akumulacije „Jelašnica”, izuzev za:
a) planirani podbranski akva-punkt u katastarskoj opštini Jelašnica (opština Surdulica), za koji se pravila bliže utvrđuju odgovarajućim urbanističkim planom;
b) planirani planinski turistički kompleks Besna kobila na delu katastarske opštine Kriva Feja (grad Vranje) za koju su pravila bliže utvrđena Planom detaljne regulacije centralne zone skijališta Besna Kobila;
v) turističke centre, naselja, punktove i skijalište Besna kobila (delovi teritorija grada Vranja, opština Bosilegrad i Surdulica) za šta će bliža pravila biti utvrđena kroz izradu Prostornog plana područja posebne namene turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik (sa regulacionom razradom);
Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije bliže se utvrđuju pravila izgradnje infrastrukturnog sistema autoputa E-75 (DP IA broj 1) i pratećih objekata u njegovoj funkciji, kao i režimi korišćenja prostora u pojasevima zaštite koridora na delovima katastarskih opština: Polom, Dekutince i Gramađe (sve u opštini Vladičin Han).
Prostornim planom grada Vranja, Usklađenim Prostornim planom opštine Surdulica i Prostornim planom opštine Vladičin Han, bliže su utvrđeni:
zone i pojasevi s posebnim režimima i pravilima izgradnje i uređenja prostora, i to:
zone zaštite prirodnih i nepokretnih kulturnih dobara;
zaštitni pojasevi infrastrukturnih sistema;
zone i pojasevi zaštite od izvora zagađenja životne sredine;
započete i inicirane zone izgradnje;
zone i lokaliteti za MSP;
pravila izgradnje i uređenja nekategorisane putne mreže;
pravila uređenja i građenja za objekte stambene i poslovne namene;
pravila uređenja i građenja za objekte privredne namene.
Ova pravila se primenjuju pri izdavanju lokacijskih uslova za izgradnju novih objekata u građevinskim područjima naselja u zoni III akumulacije „Jelašnica” i za delove njihovih zaselaka i dispergovanih grupacija domaćinstava, kada su u skladu sa obavezujućim pravilima koja se odnose na režime zaštite, uređenja i korišćenja u zonama sanitarne zaštite izvorišta iz ovog prostornog plana.
1. PRAVILA UREĐENJA I GRAĐENJA ZA ZONE SA POSEBNIM REŽIMOM ZAŠTITE
1.1. ZONE SANITARNE ZAŠTITE IZVORIŠTA VODOSNABDEVANJA
Izgradnja i uređenje zona zaštite akumulacije „Jelašnica” utvrđeni su pravilima u delu III. 2. „Režimi zaštite, uređenja i korišćenja prostora” Prostornog plana.
Zaštita vodnog zemljišta sprovodi se na način koji je definisan Prostornim planom Republike Srbije od 2010. do 2020. godine i Zakonom o vodama. Za neregulisane vodotoke se do završetka kartiranja svih zona koje se plave velikim vodama verovatnoće do Q1% uspostavlja vodno zemljište na pojasu širine 10 m duž obala vodotoka. Za vodno zemljište duž vodotoka utvrđuju se sledeća pravila uređenja i izgradnje prostora:
zabranjena je gradnja bilo kakvih stalnih objekata, osim hidrotehničkih objekata, ali se može koristiti za poljoprivrednu proizvodnju, plantažne zasade (šume i voćnjaci) i sportsko-rekreativne otvorene površine;
ne dozvoljava se podužno vođenje saobraćajnih i infrastrukturnih sistema; u slučaju da je neophodna izgradnja pojedinih deonica infrastrukturnih sistema sa podužnim položajem trase, ista se uslovljava izvođenjem linijskih odbrambenih sistema za zaštitu od poplavnih voda verovatnoće 0,5%;
na prelasku plavnih zona objekti linijskih i komunalnih infrastrukturnih sistema (saobraćajnice, objekti za prenos energije, cevovodi) moraju se visinski izdići i dispoziciono tako rešiti da budu zaštićeni od poplavnih voda verovatnoće Q0,5% (tzv. dvestogodišnja velika voda);
regulaciju reka u zoni naselja, pored funkcionalnih kriterijuma, treba primeriti skladnom povezivanju naselja sa akvatorijom, a duž obala reka se mora ostaviti slobodan prostor od najmanje 7 m širine.
1.2. ZONE ZAŠTITE PRIRODNIH VREDNOSTI I KULTURNIH DOBARA
Izgradnja i uređenje područja prirodnih dobara planiranih za zaštitu će se tretirati u skladu sa odredbama iz dela III. 3.6.2. „Zaštita prirodnih vrednosti” Prostornog plana.
Uređenje nepokretnih kulturnih dobara i njihove zaštićene okoline tretiraće se na način koji neće direktno ugrožavati zone sanitarne zaštite akumulacije ili narušavati kvalitet vodotoka u slivu, u skladu sa odredbama iz dela III. 3.6.3. „Zaštita nepokretnih kulturnih dobara” Prostornog plana. Ovim Prostornim planom su utvrđene osnovne mere zaštite za dobra koja uživaju prethodnu zaštitu, dok će se mere zaštite i uređenja zaštićene okoline utvrđivati u postupku sticanja statusa nepokretnog kulturnog dobra.
1.3. OSNOVNA PRAVILA IZGRADNJE I UREĐENJA NASELJA I OBJEKATA JAVNE I PRIVREDNE NAMENE
Prostornim planom se utvrđuju osnovna pravila izgradnje i uređenja prostora, i to za:
delove atara naselja na području sliva akumulacije „Jelašnica”, u kojima će prioritet imati obezbeđenje sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja gradnjom komunalnih objekata za eliminisanje tečnih i čvrstih otpadnih materija u skladu sa uspostavljenim režimima zaštite; sanitacijom đubrišta, bazena za osoku, poljskih klozeta i sl; kod sanitacije prioritet ima deo naselja Stajkovci i objekti domaćinstava sa okućnicama u zoni II akumulacije „Jelašnica”;
delove atara naselja, građevinska područja zaselaka i dispergovanih grupacija domaćinstava, u kojima će prioritet imati: rekonstrukcija i izgradnja stambenih i ekonomskih objekata, pod uslovom da ispunjavaju propisane sanitarno-higijenske i druge komunalne uslove, kao i da nisu u suprotnosti sa uspostavljenim režimima zaštite, pri čemu se preporučuje korišćenje temelja napuštenih objekata i okućnice postojećih domaćinstava; nove površine za stanovanje i druge namene mogu se formirati i van postojećih građevinskih područja naselja (koja su izvan zona I i II akumulacije „Jelašnica”) na osnovu prostornih planova jedinica lokalne samouprave, urbanističkih planova, kao i predviđenog Prostornog plana područja posebne namene turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik (sa regulacionom razradom) koji su usklađena sa planskim rešenjima i režimima zaštite utvrđenim ovim Prostornim planom.
Uređenje i izgradnja naselja, komunalnih (naseljske ulice, autobuska stajališta, groblja i dr) i objekata druge namene bliže se utvrđuju prostornim planom jedinica lokalne samouprave i odgovarajućim urbanističkim planom, u skladu sa režimima zaštite akumulacije „Jelašnica” utvrđenim u delu III. 2. „Režimi zaštite, uređenja i korišćenja prostora” Prostornog plana.
Za područje turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik obavezna je izrada prostornog plana područja posebne namene (sa regulacionom razradom) kojim će se utvrditi javno skijalište i lokacije turističkih naselja i punktova.
1.4. OSNOVNA PRAVILA UREĐENJA I GRAĐENJA ZA OBJEKTE TURISTIČKE NAMENE
1.4.1. Osnovna pravila uređenja i izgradnje turističkih prostora
Pravila uređenja turističkih prostora utvrđuju se:
1) kao usmeravajuća pravila za turističke sadržaje u okviru naselja i koncentrisane ponude u prostoru/turističke infrastrukture – za izradu urbanističkih planova i regulacionu razradu u sklopu predviđene izrade Prostornog plana područja posebne namene turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik;
2) pravila za neposredno sprovođenje Prostornog plana – izdavanje informacije o lokaciji i lokacijskih uslova za ostale manje turističke sadržaje dispergovane ponude u prostoru/turističko-rekreativne infrastrukture.
Planski dokumenti na kojima će biti zasnovano uređenje turističkih sadržaja planiranih destinacija u okviru postojećih naselja, novih naseljskih turističkih lokaliteta i punktova, koncentrisane i disperzne ponude u prostoru jesu:
odredbe o uređenju i izgradnji turističkih sadržaja u okviru plana detaljne regulacije za: turistički ski centar Besna Kobila u zoni III i van sliva akumulacije „Jelašnica” u katastarskoj opštini Kriva Feja (grad Vranje);
plan detaljne regulacije za planirani podbranski akva-punkt (van sliva) u katastarskoj opštini Jelašnica (opština Surdulica);
odredbe o uređenju i izgradnji turističkih sadržaja i skijališta u okviru predviđenog plana Prostornog plana područja posebne namene turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik (sa regulacionom razradom) – za delove teritorija grada Vranja, opština Surdulica i Bosilegrad);
urbanistički projekti – za punkt u funkciji turističko-rekreativne ponude sa prihvatnim i ugostiteljskim objektima na: kontaktu zone II sanitarne zaštite akumulacije sa vanslivnom površinom (severno od brane) na katastarskoj opštini Stajkovce (opština Sudrulica); kao i ulazima u skijalište, čvorištima izlaza žičara na teritoriji grada Vranja;
šematski prikazi uređenja naselja, i pravila uređenja i izgradnje prostornog plana jedinice lokalne samouprave – za smeštajne kapacitete u sklopu seoskog domaćinstva u seosko-turističkim naseljima van zona I i II akumulacije „Jelašnica” ili po potrebi odgovarajućim urbanističkim planovima;
uslovi uređenja u okviru ovog prostornog plana – za planinarske i izletničke staze sa pratećim objektima, poligone posebnih interesa, lovišta i druge sadržaje disperzne ponude u prostoru na području sliva akumulacije „Jelašnica”, Besne Kobile i ostalih prostora u okviru grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han.
1.4.2. Usmeravajuća pravila uređenja i izgradnje turističkih prostora
Ovim prostornim planom daju se sledeća usmeravajuća pravila uređenja turističkih sadržaja u okviru naselja i koncentrisane ponude u prostoru/turističke infrastrukture koje bi trebalo regulaciono razraditi u sklopu Prostornog plana područja posebne namene turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik i odgovarajućim urbanističkim planovima:
novi smeštajni planinski centar – lokacije novih centara predvideti na pogodnim terenima (geološki stabilnim, nagiba do 20%, osunčanim, zaklonjenim od vetra, uz šumu i dr); u izgradnji suprastrukture primenjivati pretežno koncentrisani koncept, radi ostvarivanja energetske efikasnosti izgradnje i korišćenja objekata i omogućavanja većih rekreativnih i zelenih površina; bruto gustina izgrađenosti turističkog smeštaja treba da se kreće od 70 do 120 ležaja/ha; srazmerno broju ležaja treba predvideti odgovarajuće sadržaje javnih službi i servisa (zdravstva, kulture, administracije, sporta i rekreacije, ugostiteljstva, trgovine, tehničkih servisa, javnog saobraćaja, parkinga, garaža i dr); smeštaj odvojiti zelenilom ili mirnim pešačkim zonama od buke glavnih saobraćajnica, zabavnih i rekreativnih sadržaja; sve centre opremiti propisnim pristupnim putevima (uz mogućnost dvostranog prilaza), sistemima vodovoda, kanalizacije (sa uređajima za prečišćavanje otpadnih voda, van sliva akumulacije), elektro-energije i elektronske komunikacione mreže;
uređenje alpskih/snoubord skijališta uslovljeno je pažljivom valorizacijom zaštite prirode i prirodnih vrednosti, izborom pretežno severnih ekspozicija, na visinama iznad 1.000 m n.v; staze nordijskih skijališta predviđene su na visinama ispod 1.600 m n.v;
podbranski akva-punkt organizovati kao koncentrisani kompleks sportova na vodi (bazeni za odrasle i decu, tobogani i dr) uz otvorene sportske terene i sa kampom, ugostiteljskim, zabavnim i servisnim sadržajima (u prizemnim objektima etno-arhitekture) i parkingom;
punkt u funkciji turističko-rekreativne ponude na kontaktu zone II sanitarne zaštite akumulacije sa vanslivnom površinom (severno od brane) na katastarskoj opštini Stajkovce (opština Sudrulica);
gradnja prihvatnog i ugostiteljskog objekta sa arhitekturom po etno uzorima lokalne sredine, spratnosti do P+1+potkrovlje, sa zauzetošću parcele do 30% i mogućnošću izgradnje pomoćnih objekata u okviru ovog indeksa zauzetosti, uz opremljenost osnovnim javnim sadržajima usluga i servisa, uz uslov odvođenja svih otpadnih voda van sliva akumulacije.
1.4.3. Pravila uređenja alpskog i nordijskog skijališta
Do donošenja prostornog plana područja posebne namene turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik (sa regulacionom razradom), javno alpsko skijalište Besna Kobila-Vardenik na području Prostornog plana, uređivaće se prema sledećim osnovnim pravilima:
1) Uređenje alpskog skijališta:
(1) žičare i alpske ski-staze lociraju se na području Prostornog plana, po pravilu, na planinskim pašnjacima i na šumskom zemljištu bez šume ili sa posečenom šumom, uz pažljivo pejzažno oblikovanje i zatravljivanje površina autohtonim travnim sastojinama;
alpsko skijalište se uređuje kao jedinstven, povezan sistem skijaške infrastrukture;
za uređenje i funkcionisanje jedinstvenog sistema alpskog skijališta obezbeđuju se: saobraćajni pristupi do polazišta žičara na ulazima u sektore skijališta (sa parkinzima), blizak kontakt jednog broja ulaza u skijalište i znatnog broja polazišta žičara sa smeštajnim kompleksima/objektima, prevezivanje glavnih ski-staza na polazištima i izlazima žičara i između njih putem veznih staza/ski puteva, uz ostvarivanje maksimalnih visinskih razlika i dužina ski-staza sa optimalnim žičarama;
alpsko skijalište se planira i uređuje na terenima nagiba 15%-60%, pretežno na hladnijim ekspozicijama (sever, severoistok, istok i severozapad), na kontinualno povoljnim morfometrijskim oblicima, uz izbegavanje stenovitih, nestabilnih i erodiranih terena i nepovoljnih klimatskih uslova (vetar, led i drugo);
širine koridora žičara su: (a) van šume – 8 m za ski-liftove, 11-17 m za sedežnice i kabinske žičare, i (b) u prosečenoj šumi širina svih koridora je prosečno veća za oko 50%;
prosečna širina alpskih staza je 50 m (minimalno 30 m), a minimalna širina veznih ski-staza nagiba do 12% je 5 m;
kapacitet jednovremenih alpskih skijaša obračunava se na osnovu kapaciteta planiranih alpskih ski-staza, prema normativu od 200 m2 staze po skijašu (ovaj normativ omogućava da se na istom prostoru projektuje više alpskih staza sa istim kapacitetom po većem projektnom normativu – 333 m² za početnike, 400 m² za srednje, 500 m² za dobre i 666 m² za eksperte);
pri uređenju skijališta dozvoljavaju se minimalne intervencije na terenu, a u letnjem održavanju ski-staza obavezna je zaštita od erozije (zatravljivanjem ogoljenog tla, održavanjem travnjaka pregonskom ispašom, letnjim polivanjem, regulacijom malih vodotoka, drenažom terena i drugo), regulisanje prelaza preko vodotoka i slično;
pored ski-staza formiraju se šumski snego-ustavni i vetro-ustavni pojasevi, koji istovremeno omogućavaju orijentaciju skijaša pri magli i mećavi.
2) Smanjenje erozije tla pri uređenju i održavanju alpskih staza i žičara:
vremenski period u kome su degradirane lokacije izložene dejstvu klimatskih faktora treba da bude što kraći (sve aktivnosti treba obaviti tokom iste građevinske sezone, od maja do oktobra meseca);
na ukrštanju pristupnih puteva sa vodotokovima treba koristiti cevne propuste što većih dimenzija, kako bi se obavio nesmetan prolaz bujičnih voda i krupnih komada nanosa i formirati rigole (kanale) za evakuaciju vode sa trupa puta;
postaviti barijere za nanos i konturne stabilizatore na nagibima u cilju minimiziranja intenziteta erozije (tokom gradnje oko građevinskih lokacija i pored vodotokova), kao i prekrivke za zaštitu od erozije, izraditi potporne konstrukcije u zoni polaznih stanica žičara, pregrada i pragova radi zaustavljanja vučenog nanosa, kao i stabilizaciono-drenažnih konstrukcija (od gabiona);
prevenciju pojave plitkih klizišta, sakupljanje i evakuaciju podzemnih (izvorskih) voda obaviti izradom stabilizaciono-drenažnih konstrukcija;
restauracija zemljišta i vegetacije treba da se zasniva na autohtonim vrstama trava, leguminoza i žbunja, ili na vrstama koje se mogu naći u komercijalnoj ponudi, a koje su ekološki prilagođene uslovima staništa na kome se radovi izvode;
humusno-akumulativni sloj zemljišta, koji se uklanja radi gradnje, čuvati i skladištiti na odgovarajući način, kako bi se iskoristio za revegetaciju i restauracione radove;
pristupne puteve graditi istovremeno sa pratećom infrastrukturom (elektrosnabdevanje, vodosnabdevanje, kanalizacija, itd) u istom koridoru i tokom iste građevinske sezone, kako bi se izbegla višestruka degradacija istih lokaliteta;
sistemi za veštački sneg treba da budu postavljeni na koridorima koji slede obode ski-staza.
3) Prateći objekti uz žičare alpskog skijališta:
obavezno je komunalno opremanje punktova u funkciji alpskih skijališta (na ulazima u skijališta i polazištima žičara, na čvorištima i pojedinačnim izlazima žičara);
sve lokacije ski-restorana na polazištima, međustanicama i izlazima žičara uslovljene su mogućnošću priključenja na postojeću ili planiranu kanalizacionu i drugu infrastrukturu, predviđenu u sklopu projekata rekonstrukcije i izgradnje žičara (prednost imaju lokacije ski-restorana na polazištima žičara).
4) Uređenje nordijskog skijališta i ostalih sadržaja zimske ponude u prostoru:
nordijske ski-staze se, po pravilu, planiraju i uređuju na planinskim pašnjacima i šumskom zemljištu bez proseka kroz šumu, pretežno na trasama šumskih i pašnjačkih puteva i staza, uz otvaranje novih trasa samo na neophodnim kraćim deonicama;
nordijske ski-staze se uređuju sa profilom od 3.0 m i maksimalnim nagibom do 20%, sa dužinama koje su diferencirane za rekreativce i za takmičare (lang lauf i bijatlon);
na dužim deonicama nordijske ski-staze se opremaju uređenim odmorištima i rustičnim skloništima od nevremena;
ostale zimske staze na području Prostornog plana uređuju se po istim pravilima kao nordijske staze;
zimski poligoni ekstremnih sportova (zimsko penjanje, paraglajding, zmajarenje i dr) lociraju se uz nordijske i druge zimske staze i uređuju bez ugrožavanja prirode.
5) Letnja turistička infrastruktura uređivaće se prema sledećim osnovnim pravilima:
izletničke i planinarske staze uređuju se istovremeno u funkciji turizma, rekreacije, zaštite i prezentacije prirodnih i kulturnih vrednosti;
izletničke i planinarske staze se, po pravilu, planiraju i uređuju na planinskim pašnjacima i šumskom zemljištu bez proseka kroz šumu, pretežno na trasama šumskih i pašnjačkih puteva i staza, uz otvaranje novih trasa samo na neophodnim kraćim deonicama;
izletničke i planinarske staze uređuju se sa profilom od 2 m i maksimalnim nagibom do 30%, na dvosmernim i kružnim trasama;
izletničke i planinarske staze se uređuju za kretanje pešaka, jahača i planinskih biciklista, sa markacijom i pratećim objektima vidikovaca i otvorenih odmorišta, natkrivenih skloništa za ljude i konje, zatvorenih skromnih bivakovaca za noćenje i manjih logorišta za planinarske šatore, na atraktivnim lokacijama u blizini prirodnih i kulturnih vrednosti;
punktovi ekstremnih/avanturističkih sportova (alpinizam, slobodno penjanje, paraglajding i dr), uređuju se na odgovarajućim prirodnim lokacijama, uz pristupe sa panoramskih puteva, izletničkih i planinarskih staza;
ribolovne staze i reviri na akumulaciji „Jelašnica”, Jelašničkoj reci i ostalim većim vodotocima podrazumevaju naturalno uređenje delova obale sa neophodnim pratećim objektima, uz povezivanje sa odgovarajućim izletničkim i planinarskim stazama, u skladu sa odgovarajućim ribolovnim osnovama; ribolovne staze i reviri su profila od 2 m sa pristupima obali i malim prizemnim rustičnim objektima skloništa;
skloništa i bivakovci na izletničkim, planinarskim i ribolovnim stazama grade se kao prizemni rustični objekti u duhu lokalne tradicionalne arhitekture, od priručnih materijala i maksimalno uklopljeni u prirodni predeo;
uređenje lovišta obuhvata organizovanje lovnih rezervata sa hranilištima i skloništima za divljač, uređenje lovnih terena sa lovačkim objektima i dr, u skladu sa odgovarajućim lovnim i šumskim osnovama; objekti lovišta u funkciji uzgoja i zaštite divljači, lova i smeštaja lovaca biće rustični, od lokalnih materijala i uklopljeni u prirodu.
U zonama turističke namene dozvoljava se izgradnja turističkih nestacionarnih objekata klupskog tipa (za potrebe rekreacije i sporta, druženja i zabave turista). Pravila uređenja i građenja za ovaj tip turističkih objekata su: minimalna površina parcele je 40 a; objekat se postavlja na obodu slobodnog zelenog prostora; maksimalna bruto razvijena građevinska površina iznosi do 300 m2, a visina objekta do 5 m; pristup parceli se obezbeđuje direktnim izlazom na javni put, minimalne širine prilaza 5 m; parkiranje se obezbeđuje na sopstvenoj građevinskoj parceli.
1.5. PRAVILA UREĐENJA I GRAĐENJA U OBUHVATU REGULACIONE RAZRADE PROSTORNOG PLANA ZA CEVOVOD SIROVE VODE SA OBJEKTIMA U NJEGOVOM SASTAVU I OBJEKTE U SASTAVU BRANE
1.5.1. Obuhvat i opis područja detaljne regulacije
Ukupna površina obuhvata područja detaljne regulacije iznosi 39,12 ha, na području katastarskih opština Dekutince i Gramađe (opština Vladičin Han), te Jelašnica i Stajkovce (opština Surdulica) i prikazana je na referalnim kartama Prostornog plana.
Spisak katastarskih parcela čini osnov za eksproprijaciju u svim oblicima u skladu sa Zakonom o eksproprijaciji („Službeni glasnik RS”, broj 53/95, „Službeni list SRJ”, broj 16/01 – SUS i „Službeni glasnik RS”, br. 20/09, 55/13 – US i 106/16 – autentično tumačenje), a tačne katastarske parcele obuhvaćene eksproprijacijom znaće se nakon izrade projekta za građevinsku dozvolu. Nakon izrade projekta za građevinsku dozvolu, navedene parcele za eksproprijaciju u projektu su sastavni deo Prostornog plana, u smislu njegovog sprovođenja. Ukoliko se javi neslaganje popisa obuhvaćenih katastarskih parcela sa stvarnim stanjem, merodavna je situacija prikazana na listovima Referalne karte 5.
Spisak prelomnih tačaka granice regulacione razrade
Granica i obuhvat detaljne regulacije određen je koordinatama prelomnih tačaka linije granice (redni broj tačke, H i Y koordinata) i prikazan je na listovima Referalne karte 5:
1. 7588329, 4726090; 2. 7588337, 4726086; 3. 7588340, 4726090; 4. 7588357, 4726075; 5. 7588370, 4726013; 6. 7588343, 4725997; 7. 7588339, 4725983; 8. 7588391, 4725991; 9. 7588382, 4725980; 10. 7588355, 4725969; 11. 7588327, 4725976; 12. 7588317, 4725978; 13. 7588315, 4726005; 14. 7588309, 4726012; 15. 7588305, 4726014; 16. 7588291, 4726019; 17. 7588272, 4726024; 18. 7588261, 4726030; 19. 7588255, 4726030; 20. 7588252, 4726027; 21. 7588251, 4726023; 22. 7588251, 4726019; 23. 7588251, 4726018; 24. 7588253, 4726017; 25. 7588274, 4726005; 26. 7588283, 4725999; 27. 7588290, 4725983; 28. 7588290, 4725972; 29. 7588285, 4725957; 30. 7588270, 4725934; 31. 7588237, 4725901; 32. 7588222, 4725879; 33. 7588214, 4725862; 34. 7588202, 4725828; 35. 7588187, 4725778; 36. 7588161, 4725713; 37. 7588150, 4725682; 38. 7588147, 4725667; 39. 7588145, 4725649; 40. 7588145, 4725633; 41. 7588147, 4725607; 42. 7588152, 4725582; 43. 7588152, 4725574; 44. 7588150, 4725569; 45. 7588155, 4725554; 46. 7588086, 4725513; 47. 7588071, 4725490; 48. 7588062, 4725480; 49. 7588044, 4725455; 50. 7588034, 4725446; 51. 7588025, 4725441; 52. 7587993, 4725424; 53. 7587972, 4725408; 54. 7587965, 4725392; 55. 7587953, 4725366; 56. 7587933, 4725342; 57. 7587921, 4725322; 58. 7587917, 4725310; 59. 7587913, 4725280; 60. 7587912, 4725279; 61. 7587924, 4725268; 62. 7587892, 4725242; 63. 7587872, 4725233; 64. 7587864, 4725214; 65. 7587849, 4725162; 66. 7587818, 4725086; 67. 7587801, 4725065; 68. 7587787, 4725051; 69. 7587778, 4725046; 70. 7587744, 4725039; 71. 7587734, 4725034; 72. 7587727, 4725029; 73. 7587644, 4724989; 74. 7587586, 4724966; 75. 7587588, 4724960; 76. 7587604, 4724917; 77. 7587609, 4724898; 78. 7587647, 4724850; 79. 7587684, 4724791; 80. 7587700, 4724755; 81. 7587729, 4724687; 82. 7587753, 4724667; 83. 7587782, 4724639; 84. 7587799, 4724607; 85. 7587823, 4724568; 86. 7587853, 4724537; 87. 7587877, 4724517; 88. 7587913, 4724484; 89. 7587940, 4724463; 90. 7587984, 4724441; 91. 7588004, 4724427; 92. 7588041, 4724394; 93. 7588095, 4724360; 94. 7588143, 4724311; 95. 7588175, 4724290; 96. 7588210, 4724258; 97. 7588237, 4724218; 98. 7588252, 4724207; 99. 7588300, 4724183; 100. 7588341, 4724152; 101. 7588376, 4724133; 102. 7588463, 4724095; 103. 7588529, 4724053; 104. 7588575, 4724030; 105. 7588632, 4724013; 106. 7588692, 4723990; 107. 7588747, 4723965; 108. 7588791, 4723941; 109. 7588920, 4723860; 110. 7589019, 4723788; 111. 7589053, 4723772; 112. 7589215, 4723734; 113. 7589289, 4723735; 114. 7589393, 4723695; 115. 7589426, 4723672; 116. 7589472, 4723609; 117. 7589518, 4723566; 118. 7589552, 4723543; 119. 7589584, 4723528; 120. 7589609, 4723522; 121. 7589627, 4723483; 122. 7589650, 4723459; 123. 7589691, 4723430; 124. 7589725, 4723411; 125. 7589752, 4723382; 126. 7589790, 4723284; 127. 7589813, 4723247; 128. 7589885, 4723184; 129. 7589896, 4723154; 130. 7589950, 4723124; 131. 7589988, 4723075; 132. 7590004, 4723048; 133. 7590060, 4722995; 134. 7590109, 4722923; 135. 7590143, 4722893; 136. 7590189, 4722862; 137. 7590182, 4722856; 138. 7590198, 4722840; 139. 7590240, 4722827; 140. 7590310, 4722812; 141. 7590363, 4722777; 142. 7590425, 4722751; 143. 7590550, 4722661; 144. 7590563, 4722641; 145. 7590584, 4722617; 146. 7590665, 4722543; 147. 7590761, 4722406; 148. 7590853, 4722327; 149. 7590906, 4722263; 150. 7590947, 4722223; 151. 7590998, 4722188; 152. 7591037, 4722188; 153. 7591098, 4722178; 154. 7591177, 4722170; 155. 7591274, 4722147; 156. 7591322, 4722121; 157. 7591433, 4722003; 158. 7591439, 4721999; 159. 7591630, 4721999; 160. 7591638, 4721972; 161. 7591645, 4721980; 162. 7591659, 4722001; 163. 7591665, 4722007; 164. 7591678, 4722018; 165. 7591694, 4722036; 166. 7591698, 4722043; 167. 7591705, 4722049; 168. 7591711, 4722051; 169. 7591718, 4722051; 170. 7591728, 4722055; 171. 7591750, 4722065; 172. 7591759, 4722066; 173. 7591767, 4722064; 174. 7591772, 4722060; 175. 7591776, 4722054; 176. 7591777, 4722050; 177. 7591776, 4722045; 178. 7591775, 4722040; 179. 7591772, 4722033; 180. 7591769, 4722025; 181. 7591765, 4722019; 182. 7591762, 4722015; 183. 7591761, 4722008; 184. 7591760, 4722002; 185. 7591759, 4721997; 186. 7591757, 4721990; 187. 7591755, 4721984; 188. 7591752, 4721980; 189. 7591746, 4721973; 190. 7591740, 4721968; 191. 7591735, 4721961; 192. 7591732, 4721958; 193. 7591730, 4721950; 194. 7591732, 4721942; 195. 7591733, 4721936; 196. 7591736, 4721932; 197. 7591739, 4721927; 198. 7591741, 4721923; 199. 7591742, 4721919; 200. 7591744, 4721915; 201. 7591746, 4721910; 202. 7591747, 4721906; 203. 7591748, 4721902; 204. 7591748, 4721898; 205. 7591748, 4721894; 206. 7591749, 4721889; 207. 7591752, 4721882; 208. 7591756, 4721877; 209. 7591758, 4721873; 210. 7591760, 4721867; 211. 7591759, 4721863; 212. 7591757, 4721853; 213. 7591756, 4721846; 214. 7591754, 4721840; 215. 7591753, 4721835; 216. 7591751, 4721829; 217. 7591750, 4721825; 218. 7591748, 4721822; 219. 7591745, 4721818; 220. 7591745, 4721813; 221. 7591744, 4721809; 222. 7591744, 4721806; 223. 7591744, 4721800; 224. 7591744, 4721795; 225. 7591745, 4721791; 226. 7591747, 4721788; 227. 7591750, 4721784; 228. 7591753, 4721780; 229. 7591755, 4721777; 230. 7591757, 4721772; 231. 7591759, 4721767; 232. 7591763, 4721759; 233. 7591766, 4721754; 234. 7591770, 4721749; 235. 7591772, 4721746; 236. 7591773, 4721743; 237. 7591774, 4721740; 238. 7591775, 4721737; 239. 7591776, 4721732; 240. 7591776, 4721729; 241. 7591778, 4721724; 242. 7591781, 4721714; 243. 7591782, 4721707; 244. 7591783, 4721702; 245. 7591782, 4721697; 246. 7591782, 4721682; 247. 7591783, 4721664; 248. 7591786, 4721661; 249. 7591790, 4721658; 250. 7591800, 4721652; 251. 7591809, 4721646; 252. 7591812, 4721643; 253. 7591817, 4721641; 254. 7591830, 4721633; 255. 7591837, 4721628; 256. 7591843, 4721624; 257. 7591849, 4721619; 258. 7591854, 4721615; 259. 7591862, 4721607; 260. 7591869, 4721599; 261. 7591874, 4721594; 262. 7591881, 4721588; 263. 7591899, 4721575; 264. 7591908, 4721568; 265. 7591914, 4721564; 266. 7591918, 4721565; 267. 7591922, 4721567; 268. 7591930, 4721572; 269. 7591936, 4721577; 270. 7591939, 4721579; 271. 7591942, 4721581; 272. 7591947, 4721583; 273. 7591954, 4721586; 274. 7591967, 4721589; 275. 7591979, 4721593; 276. 7591982, 4721593; 277. 7591986, 4721593; 278. 7591994, 4721592; 279. 7592002, 4721590; 280. 7592006, 4721590; 281. 7592011, 4721590; 282. 7592016, 4721590; 283. 7592020, 4721590; 284. 7592023, 4721589; 285. 7592029, 4721589; 286. 7592034, 4721590; 287. 7592040, 4721590; 288. 7592045, 4721589; 289. 7592049, 4721589; 290. 7592055, 4721589; 291. 7592061, 4721588; 292. 7592064, 4721587; 293. 7592070, 4721587; 294. 7592076, 4721586; 295. 7592080, 4721585; 296. 7592083, 4721583; 297. 7592088, 4721583; 298. 7592092, 4721582; 299. 7592096, 4721581; 300. 7592101, 4721579; 301. 7592105, 4721579; 302. 7592111, 4721578; 303. 7592116, 4721577; 304. 7592119, 4721576; 305. 7592123, 4721575; 306. 7592128, 4721572; 307. 7592131, 4721571; 308. 7592133, 4721570; 309. 7592143, 4721565; 310. 7592149, 4721564; 311. 7592154, 4721563; 312. 7592158, 4721561; 313. 7592160, 4721560; 314. 7592176, 4721554; 315. 7592184, 4721554; 316. 7592190, 4721554; 317. 7592196, 4721555; 318. 7592200, 4721554; 319. 7592204, 4721554; 320. 7592212, 4721556; 321. 7592216, 4721558; 322. 7592223, 4721562; 323. 7592224, 4721566; 324. 7592225, 4721569; 325. 7592227, 4721574; 326. 7592228, 4721578; 327. 7592228, 4721582; 328. 7592229, 4721586; 329. 7592233, 4721592; 330. 7592236, 4721597; 331. 7592240, 4721603; 332. 7592242, 4721606; 333. 7592243, 4721609; 334. 7592246, 4721615; 335. 7592250, 4721618; 336. 7592253, 4721619; 337. 7592257, 4721622; 338. 7592260, 4721624; 339. 7592263, 4721626; 340. 7592267, 4721627; 341. 7592271, 4721628; 342. 7592274, 4721629; 343. 7592278, 4721632; 344. 7592282, 4721633; 345. 7592287, 4721633; 346. 7592290, 4721633; 347. 7592294, 4721633; 348. 7592299, 4721632; 349. 7592306, 4721631; 350. 7592314, 4721630; 351. 7592322, 4721627; 352. 7592328, 4721629; 353. 7592336, 4721631; 354. 7592340, 4721629; 355. 7592345, 4721624; 356. 7592347, 4721619; 357. 7592349, 4721613; 358. 7592350, 4721610; 359. 7592352, 4721608; 360. 7592355, 4721606; 361. 7592358, 4721606; 362. 7592363, 4721607; 363. 7592368, 4721606; 364. 7592372, 4721601; 365. 7592373, 4721596; 366. 7592373, 4721589; 367. 7592374, 4721585; 368. 7592378, 4721578; 369. 7592381, 4721574; 370. 7592383, 4721570; 371. 7592385, 4721566; 372. 7592386, 4721561; 373. 7592388, 4721558; 374. 7592389, 4721554; 375. 7592390, 4721551; 376. 7592391, 4721545; 377. 7592393, 4721541; 378. 7592395, 4721539; 379. 7592398, 4721535; 380. 7592402, 4721530; 381. 7592403, 4721524; 382. 7592404, 4721519; 383. 7592407, 4721512; 384. 7592409, 4721508; 385. 7592411, 4721504; 386. 7592413, 4721499; 387. 7592415, 4721491; 388. 7592417, 4721487; 389. 7592418, 4721484; 390. 7592420, 4721481; 391. 7592421, 4721478; 392. 7592423, 4721473; 393. 7592425, 4721470; 394. 7592426, 4721467; 395. 7592428, 4721463; 396. 7592429, 4721460; 397. 7592432, 4721452; 398. 7592433, 4721446; 399. 7592435, 4721443; 400. 7592438, 4721436; 401. 7592441, 4721432; 402. 7592444, 4721427; 403. 7592448, 4721419; 404. 7592450, 4721415; 405. 7592452, 4721410; 406. 7592454, 4721404; 407. 7592455, 4721400; 408. 7592457, 4721396; 409. 7592459, 4721389; 410. 7592462, 4721384; 411. 7592465, 4721379; 412. 7592468, 4721375; 413. 7592470, 4721372; 414. 7592471, 4721369; 415. 7592473, 4721362; 416. 7592473, 4721356; 417. 7592473, 4721350; 418. 7592474, 4721344; 419. 7592477, 4721338; 420. 7592480, 4721333; 421. 7592482, 4721329; 422. 7592486, 4721324; 423. 7592488, 4721320; 424. 7592490, 4721315; 425. 7592492, 4721311; 426. 7592491, 4721303; 427. 7592488, 4721298; 428. 7592480, 4721296; 429. 7592474, 4721298; 430. 7592470, 4721303; 431. 7592466, 4721307; 432. 7592464, 4721310; 433. 7592462, 4721311; 434. 7592460, 4721313; 435. 7592457, 4721316; 436. 7592455, 4721320; 437. 7592454, 4721324; 438. 7592448, 4721333; 439. 7592445, 4721339; 440. 7592444, 4721344; 441. 7592445, 4721351; 442. 7592445, 4721355; 443. 7592441, 4721357; 444. 7592436, 4721359; 445. 7592433, 4721361; 446. 7592432, 4721363; 447. 7592428, 4721367; 448. 7592424, 4721371; 449. 7592421, 4721375; 450. 7592419, 4721381; 451. 7592419, 4721384; 452. 7592418, 4721388; 453. 7592413, 4721392; 454. 7592411, 4721396; 455. 7592407, 4721400; 456. 7592403, 4721404; 457. 7592402, 4721409; 458. 7592402, 4721413; 459. 7592401, 4721416; 460. 7592399, 4721420; 461. 7592398, 4721423; 462. 7592394, 4721426; 463. 7592392, 4721431; 464. 7592390, 4721434; 465. 7592387, 4721438; 466. 7592385, 4721443; 467. 7592383, 4721449; 468. 7592379, 4721455; 469. 7592379, 4721461; 470. 7592374, 4721465; 471. 7592370, 4721470; 472. 7592369, 4721474; 473. 7592367, 4721477; 474. 7592365, 4721482; 475. 7592363, 4721487; 476. 7592361, 4721492; 477. 7592359, 4721498; 478. 7592357, 4721503; 479. 7592354, 4721506; 480. 7592353, 4721509; 481. 7592352, 4721515; 482. 7592351, 4721520; 483. 7592347, 4721526; 484. 7592343, 4721530; 485. 7592338, 4721534; 486. 7592334, 4721539; 487. 7592329, 4721543; 488. 7592321, 4721549; 489. 7592315, 4721553; 490. 7592312, 4721555; 491. 7592308, 4721554; 492. 7592304, 4721553; 493. 7592298, 4721548; 494. 7592292, 4721542; 495. 7592289, 4721537; 496. 7592286, 4721534; 497. 7592282, 4721529; 498. 7592277, 4721524; 499. 7592274, 4721519; 500. 7592269, 4721514; 501. 7592266, 4721510; 502. 7592262, 4721507; 503. 7592252, 4721500; 504. 7592244, 4721493; 505. 7592238, 4721488; 506. 7592234, 4721485; 507. 7592229, 4721481; 508. 7592224, 4721478; 509. 7592221, 4721478; 510. 7592217, 4721477; 511. 7592211, 4721475; 512. 7592207, 4721474; 513. 7592204, 4721468; 514. 7592202, 4721464; 515. 7592199, 4721460; 516. 7592193, 4721459; 517. 7592188, 4721460; 518. 7592185, 4721463; 519. 7592183, 4721465; 520. 7592179, 4721469; 521. 7592175, 4721474; 522. 7592173, 4721477; 523. 7592169, 4721480; 524. 7592165, 4721483; 525. 7592159, 4721485; 526. 7592155, 4721486; 527. 7592150, 4721487; 528. 7592142, 4721489; 529. 7592135, 4721490; 530. 7592129, 4721492; 531. 7592122, 4721495; 532. 7592113, 4721496; 533. 7592103, 4721499; 534. 7592098, 4721500; 535. 7592092, 4721502; 536. 7592085, 4721503; 537. 7592070, 4721505; 538. 7592062, 4721506; 539. 7592053, 4721504; 540. 7592042, 4721501; 541. 7592035, 4721498; 542. 7592027, 4721495; 543. 7592019, 4721493; 544. 7592012, 4721492; 545. 7592004, 4721491; 546. 7591999, 4721491; 547. 7591991, 4721492; 548. 7591983, 4721490; 549. 7591975, 4721488; 550. 7591971, 4721484; 551. 7591967, 4721480; 552. 7591962, 4721474; 553. 7591960, 4721471; 554. 7591956, 4721466; 555. 7591952, 4721461; 556. 7591946, 4721452; 557. 7591941, 4721446; 558. 7591936, 4721441; 559. 7591930, 4721436; 560. 7591925, 4721431; 561. 7591920, 4721429; 562. 7591917, 4721428; 563. 7591915, 4721424; 564. 7591911, 4721420; 565. 7591908, 4721418; 566. 7591903, 4721417; 567. 7591900, 4721416; 568. 7591896, 4721416; 569. 7591893, 4721416; 570. 7591888, 4721417; 571. 7591884, 4721419; 572. 7591880, 4721419; 573. 7591876, 4721420; 574. 7591872, 4721421; 575. 7591869, 4721423; 576. 7591866, 4721426; 577. 7591863, 4721431; 578. 7591860, 4721435; 579. 7591857, 4721440; 580. 7591853, 4721445; 581. 7591848, 4721450; 582. 7591844, 4721453; 583. 7591838, 4721457; 584. 7591830, 4721466; 585. 7591828, 4721469; 586. 7591823, 4721474; 587. 7591819, 4721476; 588. 7591816, 4721476; 589. 7591811, 4721476; 590. 7591807, 4721477; 591. 7591800, 4721476; 592. 7591796, 4721474; 593. 7591792, 4721474; 594. 7591791, 4721471; 595. 7591789, 4721467; 596. 7591786, 4721463; 597. 7591782, 4721460; 598. 7591778, 4721458; 599. 7591774, 4721457; 600. 7591772, 4721454; 601. 7591771, 4721447; 602. 7591770, 4721441; 603. 7591769, 4721434; 604. 7591767, 4721430; 605. 7591766, 4721427; 606. 7591763, 4721423; 607. 7591759, 4721421; 608. 7591755, 4721421; 609. 7591749, 4721425; 610. 7591745, 4721428; 611. 7591743, 4721433; 612. 7591742, 4721436; 613. 7591740, 4721443; 614. 7591736, 4721453; 615. 7591733, 4721460; 616. 7591732, 4721465; 617. 7591731, 4721468; 618. 7591731, 4721473; 619. 7591730, 4721487; 620. 7591729, 4721501; 621. 7591728, 4721507; 622. 7591727, 4721511; 623. 7591724, 4721514; 624. 7591720, 4721519; 625. 7591716, 4721525; 626. 7591712, 4721531; 627. 7591707, 4721536; 628. 7591695, 4721548; 629. 7591691, 4721552; 630. 7591685, 4721558; 631. 7591674, 4721569; 632. 7591668, 4721575; 633. 7591665, 4721576; 634. 7591657, 4721581; 635. 7591646, 4721587; 636. 7591640, 4721592; 637. 7591637, 4721596; 638. 7591634, 4721601; 639. 7591629, 4721609; 640. 7591627, 4721612; 641. 7591624, 4721615; 642. 7591621, 4721620; 643. 7591619, 4721627; 644. 7591618, 4721632; 645. 7591618, 4721636; 646. 7591618, 4721641; 647. 7591619, 4721648; 648. 7591622, 4721661; 649. 7591621, 4721667; 650. 7591620, 4721674; 651. 7591622, 4721679; 652. 7591620, 4721684; 653. 7591617, 4721688; 654. 7591614, 4721691; 655. 7591600, 4721702; 656. 7591595, 4721702; 657. 7591589, 4721704; 658. 7591584, 4721709; 659. 7591494, 4721709; 660. 7591401, 4721736; 661. 7591324, 4721810; 662. 7591307, 4721916; 663. 7591333, 4721958; 664. 7591315, 4721980; 665. 7591298, 4722017; 666. 7591274, 4722051; 667. 7591200, 4722096; 668. 7591162, 4722108; 669. 7591095, 4722118; 670. 7591066, 4722136; 671. 7591009, 4722156; 672. 7590946, 4722200; 673. 7590935, 4722208; 674. 7590891, 4722249; 675. 7590838, 4722313; 676. 7590746, 4722392; 677. 7590650, 4722530; 678. 7590570, 4722603; 679. 7590547, 4722629; 680. 7590536, 4722647; 681. 7590416, 4722733; 682. 7590353, 4722759; 683. 7590303, 4722794; 684. 7590234, 4722807; 685. 7590187, 4722823; 686. 7590152, 4722858; 687. 7590156, 4722860; 688. 7590131, 4722877; 689. 7590094, 4722909; 690. 7590044, 4722982; 691. 7589988, 4723035; 692. 7589972, 4723064; 693. 7589936, 4723108; 694. 7589880, 4723140; 695. 7589868, 4723172; 696. 7589797, 4723234; 697. 7589772, 4723275; 698. 7589735, 4723371; 699. 7589712, 4723395; 700. 7589680, 4723413; 701. 7589637, 4723444; 702. 7589611, 4723472; 703. 7589595, 4723505; 704. 7589577, 4723510; 705. 7589542, 4723525; 706. 7589506, 4723551; 707. 7589456, 4723595; 708. 7589412, 4723658; 709. 7589384, 4723677; 710. 7589285, 4723715; 711. 7589213, 4723714; 712. 7589046, 4723753; 713. 7589009, 4723771; 714. 7588909, 4723843; 715. 7588781, 4723924; 716. 7588738, 4723947; 717. 7588684, 4723971; 718. 7588626, 4723994; 719. 7588568, 4724011; 720. 7588519, 4724036; 721. 7588453, 4724077; 722. 7588367, 4724115; 723. 7588330, 4724135; 724. 7588290, 4724166; 725. 7588241, 4724190; 726. 7588222, 4724203; 727. 7588194, 4724245; 728. 7588163, 4724275; 729. 7588131, 4724296; 730. 7588082, 4724345; 731. 7588029, 4724378; 732. 7587992, 4724411; 733. 7587973, 4724424; 734. 7587929, 4724446; 735. 7587900, 4724469; 736. 7587863, 4724502; 737. 7587839, 4724523; 738. 7587807, 4724556; 739. 7587782, 4724597; 740. 7587766, 4724627; 741. 7587740, 4724652; 742. 7587712, 4724674; 743. 7587682, 4724747; 744. 7587666, 4724781; 745. 7587630, 4724838; 746. 7587590, 4724889; 747. 7587585, 4724911; 748. 7587569, 4724954; 749. 7587562, 4724978; 750. 7587636, 4725007; 751. 7587717, 4725046; 752. 7587724, 4725051; 753. 7587737, 4725058; 754. 7587771, 4725065; 755. 7587775, 4725067; 756. 7587786, 4725079; 757. 7587800, 4725096; 758. 7587830, 4725169; 759. 7587846, 4725221; 760. 7587857, 4725248; 761. 7587881, 4725259; 762. 7587894, 4725269; 763. 7587889, 4725274; 764. 7587893, 4725285; 765. 7587898, 4725315; 766. 7587903, 4725330; 767. 7587916, 4725354; 768. 7587936, 4725377; 769. 7587947, 4725400; 770. 7587955, 4725421; 771. 7587983, 4725441; 772. 7588015, 4725458; 773. 7588022, 4725462; 774. 7588030, 4725469; 775. 7588046, 4725492; 776. 7588055, 4725502; 777. 7588072, 4725528; 778. 7588130, 4725563; 779. 7588128, 4725570; 780. 7588132, 4725578; 781. 7588132, 4725580; 782. 7588128, 4725605; 783. 7588125, 4725632; 784. 7588125, 4725650; 785. 7588127, 4725671; 786. 7588131, 4725688; 787. 7588142, 4725720; 788. 7588168, 4725784; 789. 7588183, 4725835; 790. 7588196, 4725870; 791. 7588204, 4725889; 792. 7588221, 4725914; 793. 7588255, 4725946; 794. 7588266, 4725966; 795. 7588270, 4725976; 796. 7588270, 4725979; 797. 7588267, 4725986; 798. 7588263, 4725988; 799. 7588241, 4726001; 800. 7588235, 4726006; 801. 7588231, 4726014; 802. 7588231, 4726027; 803. 7588236, 4726039; 804. 7588247, 4726049; 805. 7588252, 4726049; 806. 7588255, 4726056; 807. 7588268, 4726091; 808. 7588293, 4726110; 809. 7588301, 4726105; 810. 7588312, 4726099; 811. 7588320, 4726095.
Spisak parcela u obuhvatu detaljne regulacije Prostornog plana
U slučaju neslaganja podataka iz spiska parcela (Tabele IV-1 i IV-2) sa prikazom na listovima Referalne karte 5, validan je kartografski prikaz.
Opština Vladičin Han
Tabela IV-1. Parcele detaljne regulacije Prostornog plana na teritoriji opštine Vladičin Han.
Katastarska opština Katastarske parcele Dekutince 135, 139, 1390, 1391, 1392, 1393, 1394, 1397, 1398, 1399/1, 1399/2, 1399/3, 140, 1400, 1401, 1402, 1403, 1404, 1406, 1407, 1428, 1429/1, 1430, 1431, 1432/1, 1432/6, 1432/7, 1433/1, 1433/2, 1434/1, 1434/2, 1435/4, 1435/5, 1436, 1437, 1440, 1443, 1444, 1445, 1447, 1452, 1454, 1456, 1458, 1460, 1461, 1462, 1466/1, 1607/2, 1608, 1609/1, 1609/2, 1611, 1612, 1634, 1635, 1638, 1639, 1641, 1642, 1645/1, 1645/2, 1646, 1647, 1648, 1649, 1650, 1651, 1652, 1655/1, 1657, 1661/1, 1661/2, 1662/1, 1663, 214, 215, 216, 217, 219, 221, 222, 223, 224/1, 224/2, 224/3, 270, 282/1, 282/2, 285, 286, 287, 288, 289, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 304, 305, 306, 337, 340, 341, 342, 343, 345, 346, 348, 349, 350, 351, 353, 354, 377, 386. Gramađe 64/1, 64/2, 65, 66, 67, 94.
Opština Surdulica
Tabela IV-2. Parcele detaljne regulacije Prostornog plana na teritoriji opštine Surdulica.
Katastarska opština Katastarske parcele Jelašnica 1, 10, 115, 1015, 1016, 1017, 1018, 1019, 1021, 1022, 1023, 1026, 1027, 1028, 1029, 1031, 1032/2, 1033, 1035, 1037, 1039, 1040, 1046/1, 1047/3, 1048/1, 1048/2, 1049, 1051, 1052, 1068, 1069, 1070, 1071, 1072/1, 1072/2, 1086, 1087, 1088, 1089, 1090, 1099, 11, 1100, 1108, 1109, 1110, 1118, 1119, 1120, 1121, 1122, 1123, 1125/2, 1128, 1149, 1150/2, 1156, 1157, 1163, 1164, 1167, 1168, 1185, 1186/2, 1187, 1188, 1189, 1190, 1203, 1204, 1205/2, 1217, 1270, 1272, 1273, 1275, 1276/1, 1276/2, 1279, 1281, 1335/1, 1344, 1345/1, 1346, 1351/1, 1351/2, 1357, 1361, 1362, 1364, 1365/2, 1367, 1370/4, 1373, 1376/1, 1376/2, 1377, 1378, 1382, 1383, 1386, 1391/1, 1391/2, 1392/1, 1392/2, 1394, 1396, 1398, 1399, 1402, 1403/1, 1403/2, 1404, 1405/1, 1406/1, 1406/2, 1407, 1408, 1409, 1410, 1411/1, 1424, 1430, 1432, 1438, 1440, 1443/1, 1444, 1453, 1454, 1455, 1456, 147, 1591/1, 1591/2, 1601, 1603/2, 1631, 1632/2, 1636, 1637, 1644, 1649, 1667, 1672, 1674, 1675, 1676, 1677, 1678, 1679, 394, 397, 403, 404, 405, 415, 416, 417, 420, 421, 428, 429/1, 429/2, 430/1, 431, 432, 433, 434/2, 440, 4535, 4537, 4538, 4539, 4541, 4544, 4574, 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486, 533, 534, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 5, 6, 7, 711, 716/1, 716/2, 717/2, 718/1, 719, 721/1, 721/2, 723, 727/3, 735, 740, 8, 802, 803, 826, 827, 831, 832, 836, 837, 838/2, 839/1, 840, 841/2, 842, 843, 849, 850, 86/2, 865, 866, 87, 870, 877, 878/1, 878/2, 878/3, 878/4, 88, 89, 9, 90, 95, 96. Stajkovce 1854, 1855, 1858, 1859, 1860, 1861, 1862, 1863, 1872, 1874, 1875, 1876/1, 1876/2, 1877, 1878, 1879, 1880, 1881, 1882, 1883, 1884, 1885, 1887, 1888, 1889, 1890, 1891, 1935, 1936, 1937, 1938, 1939, 1940, 1943, 2152, 2153, 2765, 2771.
1.5.2. Podela na karakteristične celine, planirana namena prostora i vrsta i namena objekata
Područje detaljne regulacije podeljeno je na prostorne celine A, B i V, sa sledećom planiranom namenom površina (Tabela IV-3):
planirana celina A – Akvatorija planirane akumulacije „Jelašnica” sa zonom I zaštite;
planirana celina B – Brana sa objektima i pristupnom saobraćajnicom;
planirana celina V – Koridor cevovoda sirove vode.
Tabela IV-3. Podela na karakteristične celine i blokove sa planiranom namenom površina
Celina P (ha) Katastarska opština – KO Katastarske parcele A – Akvatorija planirane akumulacije „Jelašnica” sa zonom I zaštite 13,74 KO Jelašnica 1679, 4535, 4574. KO Stajkovce 1854, 1855, 1858, 1859, 1860, 1862, 1877, 1878, 1879, 1880, 1881, 1882, 1883, 1884, 1885, 1887, 1888, 1889, 1890, 1891, 1935, 1936, 1937, 1938, 1939, 1940, 1943, 2152, 2153, 2765, 2771. B – Brana sa objektima i pristupnom saobraćajnicom 11,27 KO Jelašnica 1667, 1668, 1674, 1675, 1676, 1677, 1678, 4535, 4574. KO Stajkovce 1860, 1861, 1862, 1863, 1872, 1874, 1875, 1876/1, 1876/2, 1877, 1879, 1883, 2765. V – Koridor cevovoda sirove vode 14,11 KO Dekutince 135, 139, 1390, 1391, 1392, 1393, 1394, 1397, 1398, 1399/1, 1399/2, 1399/3, 140, 1400, 1401, 1402, 1403, 1404, 1406, 1407, 1428, 1429/1, 1430, 1431, 1432/1, 1432/6, 1432/7, 1433/1, 1433/2, 1434/1, 1434/2, 1435/4, 1435/5, 1436, 1437, 1440, 1443, 1444, 1445, 1447, 1452, 1454, 1456, 1458, 1460, 1461, 1462, 1466/1, 1607/2, 1608, 1609/1, 1609/2, 1611, 1612, 1634, 1635, 1638, 1639, 1641, 1642, 1645/1, 1645/2, 1646, 1647, 1648, 1649, 1650, 1651, 1652, 1655/1, 1657, 1661/1, 1661/2, 1662/1, 1663, 214, 215, 216, 217, 219, 221, 222, 223, 224/1, 224/2, 224/3, 270, 282/1, 282/2, 285, 286, 287, 288, 289, 293, 294, 295, 296, 297, 298, 304, 305, 306, 337, 340, 341, 342, 343, 345, 346, 348, 349, 350, 351, 353, 354, 377, 386. KO Gramađa 64/1, 64/2, 65, 66, 67, 94. KO Jelašnica 1, 10, 115, 1015, 1016, 1017, 1018, 1019, 1021, 1022, 1023, 1026, 1027, 1028, 1029, 1031, 1032/2, 1033, 1035, 1037, 1039, 1040, 1046/1, 1047/3, 1048/1, 1048/2, 1049, 1051, 1052, 1068, 1069, 1070, 1071, 1072/1, 1072/2, 1086, 1087, 1088, 1089, 1090, 1099, 11, 1100, 1108, 1109, 1110, 1118, 1119, 1120, 1121, 1122, 1123, 1125/2, 1128, 1149, 1150/2, 1156, 1157, 1163, 1164, 1167, 1168, 1185, 1186/2, 1187, 1188, 1189, 1190, 1203, 1204, 1205/2, 1217, 1270, 1272, 1273, 1275, 1276/1, 1276/2, 1279, 1281, 1335/1, 1344, 1345/1, 1346, 1351/1, 1351/2, 1357, 1361, 1362, 1364, 1365/2, 1367, 1370/4, 1373, 1376/1, 1376/2, 1377, 1378, 1382, 1383, 1386, 1391/1, 1391/2, 1392/1, 1392/2, 1394, 1396, 1398, 1399, 1402, 1403/1, 1403/2, 1404, 1405/1, 1406/1, 1406/2, 1407, 1408, 1409, 1410, 1411/1, 1424, 1430, 1432, 1438, 1440, 1443/1, 1444, 1453, 1454, 1455, 1456, 147, 1591/1, 1591/2, 1601, 1603/2, 1631, 1632/2, 1636, 1637, 1644, 1649, 1667, 1672, 1674, 1675, 1676, 1677, 1678, 394, 397, 403, 404, 405, 415, 416, 417, 420, 421, 428, 429/1, 429/2, 430/1, 431, 432, 433, 434/2, 440, 4537, 4538, 4539, 4541, 4544, 4574, 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486, 533, 534, 535, 536, 537, 538, 539, 540, 541, 542, 543, 544, 545, 546, 547, 548, 549, 550, 551, 552, 5, 6, 7, 711, 716/1, 716/2, 717/2, 718/1, 719, 721/1, 721/2, 723, 727/3, 735, 740, 8, 802, 803, 826, 827, 831, 832, 836, 837, 838/2, 839/1, 840, 841/2, 842, 843, 849, 850, 86/2, 865, 866, 87, 870, 877, 878/1, 878/2, 878/3, 878/4, 88, 89, 9, 90, 95, 96. UKUPNO 39,12
Spisak parcela za potpunu eksproprijaciju
Građevinske parcele se formiraju preparcelacijom obuhvaćenih katastarskih parcela, i to za potrebe izgradnje objekata u funkciji izvorišta vodosnabdevanja i za potrebe izgradnje pristupnog puta za objekte brane. Popis parcela dat je u tabelama IV-4 i IV-5.
Tabela IV-4: Popis katastarskih parcela u obuhvatu planiranih površina javne namene
Objekat Katastarska opština Broj katastarske parcele Površina planirane građevinske parcele (m²) A – Akvatorija planirane akumulacije „Jelašnica” sa zonom I zaštite (Celina A) Jelašnica 1679, 4535, 4574. 137.374 Stajkovce 1854, 1855, 1858, 1859, 1860, 1862, 1877, 1878, 1879, 1880, 1881, 1882, 1883, 1884, 1885, 1887, 1888, 1889, 1890, 1891, 1935, 1936, 1937, 1938, 1939, 1940, 1943, 2152, 2153, 2765, 2771. B – Brana sa objektima i pristupnom saobraćajnicom (Celina B) Jelašnica 1667, 1668, 1674, 1675, 1676, 1677, 1678, 4535, 4574. 112.740 Stajkovce 1860, 1861, 1862, 1863, 1872, 1874, 1875, 1876/1, 1876/2, 1877, 1879, 1883, 2765. V – Koridor cevovoda sirove vode (Celina V), parcele u obuhvatu Celine V Dekutince 1460, 1661/1, 1663, 1652, 1655/1, 214., 1433/1. 39,74 Jelašnica 4574, 4537, 4538, 89, 433, 552, 850, 1086, 1365/2, 1393. 45,54
Tabela IV-5: Popis katastarskih parcela na kojima će se formirati građevinske parcele za izgradnju objekata u sastavu cevovoda sirove vode
Objekt Orijentaciona stacionaža cevovoda OrijentacionaX, Y koordinata Katastarska opština – KO,Katastarska parcela – k.p. MRB: km 5+905 x: 7588068, y: 4725509 KO Dekutince, k.p. br. 214. Vazdušni ventil (V): V1 km 0+500 x: 7591014, y: 4722165 KO Jelašnica, k.p. br. 4574. V2 km 1+177 x: 7590549, y: 4722645 KO Jelašnica, k.p. br. 4574. V3 km 2+313 x: 7589743, y: 4723377 KO Jelašnica, k.p. br. 4537 i 850. V4 km 2+905 x: 7589283, y: 4723725 KO Jelašnica, k.p. br. 4537, 4538 i 552. V5 km 3+460 x: 7588786, y: 4723932 KO Jelašnica, k.p. br. 4537 i 1086. V6 km 4+286 x: 7588088, y: 4724352 KO Jelašnica, k.p. br. 4537 i 89. V7 km 5+277 x: 7587722, y: 4725037 KO Dekutince, k.p. br. 1661/1 i 1460. V8 km 6+002 x: 7588140, y: 4725563 KO Dekutince, k.p. br. 1655/1. Muljni ispust (M): M1 km 0+440 x: 7591070, y: 4722145 KO Jelašnica, k.p. br. 4574. M2 km 1+971 x: 7589943, y: 4723116 KO Jelašnica, k.p. br. 4537 i 1365/2. M3 km 4+010 x: 7588295, y: 4724175 KO Jelašnica, k.p. br. 4537 i 433. M4 km 5+100 x: 7587578, y: 4724957 KO Dekutince, k.p. br. 1663 i 1433/1. M5 km 5+543 x: 7587865, y: 4725240 KO Dekutince, k.p. br. 1460, 1652 i 1393.
Kod površina javne namene regulacione linije planiranih građevinskih parcela definisane su koordinatama karakterističnih temenih tačaka obuhvaćenih površina i analitičkim elementima, u skladu sa važećim propisima (Tabela IV-6).
Tabela IV-6. Spisak koordinata karakterističnih temenih tačaka građevinskih parcela.
Objekat:A – Akvatorija planirane akumulacije „Jelašnica”sa zonom I zaštite (Nova građevinska parcela 1) Redni broj tačke, X i Y koordinata 160. 7591638, 4721972; 161. 7591645, 4721980; 162. 7591659, 4722001; 163. 7591665, 4722007; 164. 7591678, 4722018; 165. 7591694, 4722036; 166. 7591698, 4722043; 167. 7591705, 4722049; 168. 7591711, 4722051; 169. 7591718, 4722051; 170. 7591728, 4722055; 171. 7591750, 4722065; 172. 7591759, 4722066; 173. 7591767, 4722064; 174. 7591772, 4722060; 175. 7591776, 4722054; 176. 7591777, 4722050; 177. 7591776, 4722045; 178. 7591775, 4722040; 179. 7591772, 4722033; 180. 7591769, 4722025; 181. 7591765, 4722019; 182. 7591762, 4722015; 183. 7591761, 4722008; 184. 7591760, 4722002; 185. 7591759, 4721997; 186. 7591757, 4721990; 187. 7591755, 4721984; 188. 7591752, 4721980; 189. 7591746, 4721973; 190. 7591740, 4721968; 191. 7591735, 4721961; 192. 7591732, 4721958; 193. 7591730, 4721950; 194. 7591732, 4721942; 195. 7591733, 4721936; 196. 7591736, 4721932; 197. 7591739, 4721927; 198. 7591741, 4721923; 199. 7591742, 4721919; 200. 7591744, 4721915; 201. 7591746, 4721910; 202. 7591747, 4721906; 203. 7591748, 4721902; 204. 7591748, 4721898; 205. 7591748, 4721894; 206. 7591749, 4721889; 207. 7591752, 4721882; 208. 7591756, 4721877; 209. 7591758, 4721873; 210. 7591760, 4721867; 211. 7591759, 4721863; 212. 7591757, 4721853; 213. 7591756, 4721846; 214. 7591754, 4721840; 215. 7591753, 4721835; 216. 7591751, 4721829; 217. 7591750, 4721825; 218. 7591748, 4721822; 219. 7591745, 4721818; 220. 7591745, 4721813; 221. 7591744, 4721809; 222. 7591744, 4721806; 223. 7591744, 4721800; 224. 7591744, 4721795; 225. 7591745, 4721791; 226. 7591747, 4721788; 227. 7591750, 4721784; 228. 7591753, 4721780; 229. 7591755, 4721777; 230. 7591757, 4721772; 231. 7591759, 4721767; 232. 7591763, 4721759; 233. 7591766, 4721754; 234. 7591770, 4721749; 235. 7591772, 4721746; 236. 7591773, 4721743; 237. 7591774, 4721740; 238. 7591775, 4721737; 239. 7591776, 4721732; 240. 7591776, 4721729; 241. 7591778, 4721724; 242. 7591781, 4721714; 243. 7591782, 4721707; 244. 7591783, 4721702; 245. 7591782, 4721697; 246. 7591782, 4721682; 247. 7591783, 4721664; 248. 7591786, 4721661; 249. 7591790, 4721658; 250. 7591800, 4721652; 251. 7591809, 4721646; 252. 7591812, 4721643; 253. 7591817, 4721641; 254. 7591830, 4721633; 255. 7591837, 4721628; 256. 7591843, 4721624; 257. 7591849, 4721619; 258. 7591854, 4721615; 259. 7591862, 4721607; 260. 7591869, 4721599; 261. 7591874, 4721594; 262. 7591881, 4721588; 263. 7591899, 4721575; 264. 7591908, 4721568; 265. 7591914, 4721564; 266. 7591918, 4721565; 267. 7591922, 4721567; 268. 7591930, 4721572; 269. 7591936, 4721577; 270. 7591939, 4721579; 271. 7591942, 4721581; 272. 7591947, 4721583; 273. 7591954, 4721586; 274. 7591967, 4721589; 275. 7591979, 4721593; 276. 7591982, 4721593; 277. 7591986, 4721593; 278. 7591994, 4721592; 279. 7592002, 4721590; 280. 7592006, 4721590; 281. 7592011, 4721590; 282. 7592016, 4721590; 283. 7592020, 4721590; 284. 7592023, 4721589; 285. 7592029, 4721589; 286. 7592034, 4721590; 287. 7592040, 4721590; 288. 7592045, 4721589; 289. 7592049, 4721589; 290. 7592055, 4721589; 291. 7592061, 4721588; 292. 7592064, 4721587; 293. 7592070, 4721587; 294. 7592076, 4721586; 295. 7592080, 4721585; 296. 7592083, 4721583; 297. 7592088, 4721583; 298. 7592092, 4721582; 299. 7592096, 4721581; 300. 7592101, 4721579; 301. 7592105, 4721579; 302. 7592111, 4721578; 303. 7592116, 4721577; 304. 7592119, 4721576; 305. 7592123, 4721575; 306. 7592128, 4721572; 307. 7592131, 4721571; 308. 7592133, 4721570; 309. 7592143, 4721565; 310. 7592149, 4721564; 311. 7592154, 4721563; 312. 7592158, 4721561; 313. 7592160, 4721560; 314. 7592176, 4721554; 315. 7592184, 4721554; 316. 7592190, 4721554; 317. 7592196, 4721555; 318. 7592200, 4721554; 319. 7592204, 4721554; 320. 7592212, 4721556; 321. 7592216, 4721558; 322. 7592223, 4721562; 323. 7592224, 4721566; 324. 7592225, 4721569; 325. 7592227, 4721574; 326. 7592228, 4721578; 327. 7592228, 4721582; 328. 7592229, 4721586; 329. 7592233, 4721592; 330. 7592236, 4721597; 331. 7592240, 4721603; 332. 7592242, 4721606; 333. 7592243, 4721609; 334. 7592246, 4721615; 335. 7592250, 4721618; 336. 7592253, 4721619; 337. 7592257, 4721622; 338. 7592260, 4721624; 339. 7592263, 4721626; 340. 7592267, 4721627; 341. 7592271, 4721628; 342. 7592274, 4721629; 343. 7592278, 4721632; 344. 7592282, 4721633; 345. 7592287, 4721633; 346. 7592290, 4721633; 347. 7592294, 4721633; 348. 7592299, 4721632; 349. 7592306, 4721631; 350. 7592314, 4721630; 351. 7592322, 4721627; 352. 7592328, 4721629; 353. 7592336, 4721631; 354. 7592340, 4721629; 355. 7592345, 4721624; 356. 7592347, 4721619; 357. 7592349, 4721613; 358. 7592350, 4721610; 359. 7592352, 4721608; 360. 7592355, 4721606; 361. 7592358, 4721606; 362. 7592363, 4721607; 363. 7592368, 4721606; 364. 7592372, 4721601; 365. 7592373, 4721596; 366. 7592373, 4721589; 367. 7592374, 4721585; 368. 7592378, 4721578; 369. 7592381, 4721574; 370. 7592383, 4721570; 371. 7592385, 4721566; 372. 7592386, 4721561; 373. 7592388, 4721558; 374. 7592389, 4721554; 375. 7592390, 4721551; 376. 7592391, 4721545; 377. 7592393, 4721541; 378. 7592395, 4721539; 379. 7592398, 4721535; 380. 7592402, 4721530; 381. 7592403, 4721524; 382. 7592404, 4721519; 383. 7592407, 4721512; 384. 7592409, 4721508; 385. 7592411, 4721504; 386. 7592413, 4721499; 387. 7592415, 4721491; 388. 7592417, 4721487; 389. 7592418, 4721484; 390. 7592420, 4721481; 391. 7592421, 4721478; 392. 7592423, 4721473; 393. 7592425, 4721470; 394. 7592426, 4721467; 395. 7592428, 4721463; 396. 7592429, 4721460; 397. 7592432, 4721452; 398. 7592433, 4721446; 399. 7592435, 4721443; 400. 7592438, 4721436; 401. 7592441, 4721432; 402. 7592444, 4721427; 403. 7592448, 4721419; 404. 7592450, 4721415; 405. 7592452, 4721410; 406. 7592454, 4721404; 407. 7592455, 4721400; 408. 7592457, 4721396; 409. 7592459, 4721389; 410. 7592462, 4721384; 411. 7592465, 4721379; 412. 7592468, 4721375; 413. 7592470, 4721372; 414. 7592471, 4721369; 415. 7592473, 4721362; 416. 7592473, 4721356; 417. 7592473, 4721350; 418. 7592474, 4721344; 419. 7592477, 4721338; 420. 7592480, 4721333; 421. 7592482, 4721329; 422. 7592486, 4721324; 423. 7592488, 4721320; 424. 7592490, 4721315; 425. 7592492, 4721311; 426. 7592491, 4721303; 427. 7592488, 4721298; 428. 7592480, 4721296; 429. 7592474, 4721298; 430. 7592470, 4721303; 431. 7592466, 4721307; 432. 7592464, 4721310; 433. 7592462, 4721311; 434. 7592460, 4721313; 435. 7592457, 4721316; 436. 7592455, 4721320; 437. 7592454, 4721324; 438. 7592448, 4721333; 439. 7592445, 4721339; 440. 7592444, 4721344; 441. 7592445, 4721351; 442. 7592445, 4721355; 443. 7592441, 4721357; 444. 7592436, 4721359; 445. 7592433, 4721361; 446. 7592432, 4721363; 447. 7592428, 4721367; 448. 7592424, 4721371; 449. 7592421, 4721375; 450. 7592419, 4721381; 451. 7592419, 4721384; 452. 7592418, 4721388; 453. 7592413, 4721392; 454. 7592411, 4721396; 455. 7592407, 4721400; 456. 7592403, 4721404; 457. 7592402, 4721409; 458. 7592402, 4721413; 459. 7592401, 4721416; 460. 7592399, 4721420; 461. 7592398, 4721423; 462. 7592394, 4721426; 463. 7592392, 4721431; 464. 7592390, 4721434; 465. 7592387, 4721438; 466. 7592385, 4721443; 467. 7592383, 4721449; 468. 7592379, 4721455; 469. 7592379, 4721461; 470. 7592374, 4721465; 471. 7592370, 4721470; 472. 7592369, 4721474; 473. 7592367, 4721477; 474. 7592365, 4721482; 475. 7592363, 4721487; 476. 7592361, 4721492; 477. 7592359, 4721498; 478. 7592357, 4721503; 479. 7592354, 4721506; 480. 7592353, 4721509; 481. 7592352, 4721515; 482. 7592351, 4721520; 483. 7592347, 4721526; 484. 7592343, 4721530; 485. 7592338, 4721534; 486. 7592334, 4721539; 487. 7592329, 4721543; 488. 7592321, 4721549; 489. 7592315, 4721553; 490. 7592312, 4721555; 491. 7592308, 4721554; 492. 7592304, 4721553; 493. 7592298, 4721548; 494. 7592292, 4721542; 495. 7592289, 4721537; 496. 7592286, 4721534; 497. 7592282, 4721529; 498. 7592277, 4721524; 499. 7592274, 4721519; 500. 7592269, 4721514; 501. 7592266, 4721510; 502. 7592262, 4721507; 503. 7592252, 4721500; 504. 7592244, 4721493; 505. 7592238, 4721488; 506. 7592234, 4721485; 507. 7592229, 4721481; 508. 7592224, 4721478; 509. 7592221, 4721478; 510. 7592217, 4721477; 511. 7592211, 4721475; 512. 7592207, 4721474; 513. 7592204, 4721468; 514. 7592202, 4721464; 515. 7592199, 4721460; 516. 7592193, 4721459; 517. 7592188, 4721460; 518. 7592185, 4721463; 519. 7592183, 4721465; 520. 7592179, 4721469; 521. 7592175, 4721474; 522. 7592173, 4721477; 523. 7592169, 4721480; 524. 7592165, 4721483; 525. 7592159, 4721485; 526. 7592155, 4721486; 527. 7592150, 4721487; 528. 7592142, 4721489; 529. 7592135, 4721490; 530. 7592129, 4721492; 531. 7592122, 4721495; 532. 7592113, 4721496; 533. 7592103, 4721499; 534. 7592098, 4721500; 535. 7592092, 4721502; 536. 7592085, 4721503; 537. 7592070, 4721505; 538. 7592062, 4721506; 539. 7592053, 4721504; 540. 7592042, 4721501; 541. 7592035, 4721498; 542. 7592027, 4721495; 543. 7592019, 4721493; 544. 7592012, 4721492; 545. 7592004, 4721491; 546. 7591999, 4721491; 547. 7591991, 4721492; 548. 7591983, 4721490; 549. 7591975, 4721488; 550. 7591971, 4721484; 551. 7591967, 4721480; 552. 7591962, 4721474; 553. 7591960, 4721471; 554. 7591956, 4721466; 555. 7591952, 4721461; 556. 7591946, 4721452; 557. 7591941, 4721446; 558. 7591936, 4721441; 559. 7591930, 4721436; 560. 7591925, 4721431; 561. 7591920, 4721429; 562. 7591917, 4721428; 563. 7591915, 4721424; 564. 7591911, 4721420; 565. 7591908, 4721418; 566. 7591903, 4721417; 567. 7591900, 4721416; 568. 7591896, 4721416; 569. 7591893, 4721416; 570. 7591888, 4721417; 571. 7591884, 4721419; 572. 7591880, 4721419; 573. 7591876, 4721420; 574. 7591872, 4721421; 575. 7591869, 4721423; 576. 7591866, 4721426; 577. 7591863, 4721431; 578. 7591860, 4721435; 579. 7591857, 4721440; 580. 7591853, 4721445; 581. 7591848, 4721450; 582. 7591844, 4721453; 583. 7591838, 4721457; 584. 7591830, 4721466; 585. 7591828, 4721469; 586. 7591823, 4721474; 587. 7591819, 4721476; 588. 7591816, 4721476; 589. 7591811, 4721476; 590. 7591807, 4721477; 591. 7591800, 4721476; 592. 7591796, 4721474; 593. 7591792, 4721474; 594. 7591791, 4721471; 595. 7591789, 4721467; 596. 7591786, 4721463; 597. 7591782, 4721460; 598. 7591778, 4721458; 599. 7591774, 4721457; 600. 7591772, 4721454; 601. 7591771, 4721447; 602. 7591770, 4721441; 603. 7591769, 4721434; 604. 7591767, 4721430; 605. 7591766, 4721427; 606. 7591763, 4721423; 607. 7591759, 4721421; 608. 7591755, 4721421; 609. 7591749, 4721425; 610. 7591745, 4721428; 611. 7591743, 4721433; 612. 7591742, 4721436; 613. 7591740, 4721443; 614. 7591736, 4721453; 615. 7591733, 4721460; 616. 7591732, 4721465; 617. 7591731, 4721468; 618. 7591731, 4721473; 619. 7591730, 4721487; 620. 7591729, 4721501; 621. 7591728, 4721507; 622. 7591727, 4721511; 623. 7591724, 4721514; 624. 7591720, 4721519; 625. 7591716, 4721525; 626. 7591712, 4721531; 627. 7591707, 4721536; 628. 7591695, 4721548; 629. 7591691, 4721552; 630. 7591685, 4721558; 631. 7591674, 4721569; 632. 7591668, 4721575; 633. 7591665, 4721576; 634. 7591657, 4721581; 635. 7591646, 4721587; 636. 7591640, 4721592; 637. 7591637, 4721596; 638. 7591634, 4721601; 639. 7591629, 4721609; 640. 7591627, 4721612; 641. 7591624, 4721615; 642. 7591621, 4721620; 643. 7591619, 4721627; 644. 7591618, 4721632; 645. 7591618, 4721636; 646. 7591618, 4721641; 647. 7591619, 4721648; 648. 7591622, 4721661; 649. 7591621, 4721667; 650. 7591620, 4721674; 651. 7591622, 4721679; 652. 7591620, 4721684; 653. 7591617, 4721688; 654. 7591614, 4721691; 655. 7591600, 4721702; 656. 7591595, 4721702; 657. 7591589, 4721704; 658. 7591584, 4721709; A1. 7591651, 4721711; A2. 7591695, 4721791. Objekat:B – Brana sa objektima i pristupnom saobraćajnicom(Nova građevinska parcela 2) Redni broj tačke, X i Y koordinata 151. 7590998, 4722188; 152. 7591037, 4722188; 153. 7591098, 4722178; 154. 7591177, 4722170; 155. 7591274, 4722147; 156. 7591322, 4722121; 157. 7591433, 4722003; 158. 7591439, 4721999; 159. 7591630, 4721999; 160. 7591638, 4721972; 658. 7591584, 4721709; 659. 7591494, 4721709; 660. 7591401, 4721736; 661. 7591324, 4721810; 662. 7591307, 4721916; 663. 7591333, 4721958; B1. 7591348, 4721941; B2. 7591406, 4721894; B3. 7591410, 4721886; B4. 7591426, 4721886; B5. 7591426, 4721910; B6. 7591419, 4721910; B7. 7591362, 4721955; B8. 7591332, 4721990; B9. 7591316, 4722027; B10. 7591288, 4722066; B11. 7591209, 4722115; B12. 7591167, 4722127; B13. 7591102, 4722137; B14. 7591075, 4722154; B15. 7591018, 4722174.
1.5.3. Pravila uređenja površina u obuhvatu detaljne regulacije
Pravila uređenja prostora i pravila izgradnje sistema vodosnabdevanja sa elementima detaljne regulacije obezbeđuju direktno sprovođenje Prostornog plana i izdavanje lokacijskih uslova, izradu tehničke dokumentacije i izgradnju cevovoda sirove vode sa pratećim objektima, brane sa objektima u njenom sastavu i formiranje akumulacije.
Pravila uređenja i organizacije zemljišta u obuhvatu detaljne regulacije određena su na sledeći način:
u koridoru cevovoda sirove vode se obezbeđuje pravo službenosti prolaza za potrebe izvođenja zemljanih radova, postavljanje osnovne i prateće instalacije cevovoda, izgradnja objekata, nadzor i održavanje;
u pojasu zaštite cevovoda sirove vode se uspostavlja i trajna obaveza pribavljanja uslova/saglasnosti od strane preduzeća nadležnog za gazdovanje cevovodom kod planiranja, projektovanja i izvođenja drugih građevinskih radova ili prenamene površina;
izdvajanje površina javne namene sprovodi se isključivo za potrebe formiranje građevinskih parcela objekata sistema vodosnabdevanja i izgradnju trajnih pristupnih puteva;
za potrebe izgradnje priključnih elektroenergetskih i telekomunikacionih vodova u funkciji brane, a koji se grade izvan regulacije postojećih i planiranih pristupnih puteva i drugih javnih površina, ustanovljava se planski osnov za nepotpunu eksproprijaciju;
raspored opreme unutar građevinske parcele brane i pristupnog puta, kao i tehničko rešenje pristupnog puta biće definisano tehničkom dokumentacijom, u skladu sa važećim propisima.
1.5.4. Pravila za ustanovljavanje prava službenosti i izdvajanje površina javne namene
Prema članu 69. Zakona o planiranju i izgradnji, postavljanje/izgradnja podzemnih i nadzemnih linijskih infrastrukturnih objekata/vodova nije uslovljena formiranjem posebne građevinske parcele. Površina za postavljanje cevovoda sirove vode i pratećih instalacija (optički kabl) se obezbeđuje u obuhvatu koridora cevovoda bez izmene postojeće namene površina i vlasništva. Popis katastarskih parcela na kojima je moguće ustanovljavanje prava službenosti utvrđuje se ovim prostornim planom.
Površine javne namene predstavljaju građevinske parcele u obuhvatu detaljne razrade: objekat brane sa pristupnim putem i akumulacija sa zonom I zaštite, kao i objekti u sastavu cevovoda sirove vode i to: MRB, šahtovi sa vazdušnim ventilima i šahtovi sa muljnim ispustima. Površine javne namene određene su grafički na Referalnoj karti 5, koordinatama karakterističnih temenih tačaka granice građevinskih parcela i popisom obuhvaćenih katastarskih parcela. U slučaju neslaganja popisa obuhvaćenih katastarskih parcela sa prikazom na listovima Referalne karte 5, validan je kartografski prikaz.
1.5.5. Pravila za formiranje građevinske parcele javne namene
Granice regulacije i površine građevinskih parcela objekata izvorišta vodosnabdevanja određeni su prema tehničko-tehnološkim zahtevima. Građevinske parcele se formiraju preparcelacijom obuhvaćenih katastarskih parcela, u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji i drugim važećim propisima.
1.5.6. Opšta pravila izgradnje brane i komunalnog i infrastrukturnog uređenja objekata u njenom sastavu
Pregradna konstrukcija je nasuta brana od kamenog nabačaja sa centralnim glinenim jezgrom. Oko glinenog jezgra se, sa uzvodne i nizvodne strane, izvode zaštitne filterske zone od šljunkovito-peščanih materijala potrebne granulacije, kako bi se sprečilo ispiranje i odnošenje čestica gline. Glineno jezgro se fundira na steni. Uzvodna i nizvodna prizma se fundiraju pri površini terena na prethodno očišćenu površinu sa koje je uklonjen površinski rastresiti materijal. Glineni čep se dublje ukopava, odnosno vrši se iskop materijala do čvrste stenske mase.
Nasipanje brane se vrši pod zaštitom predbrane, koja je delimično uklopljena u telo brane. Kota krune predbrane je 457 m n.v. Širina predbrane u kruni iznosi 3 m. Predbrana se izvodi od kamenog nabačaja. Nagib nizvodne i uzvodne kosine je 1:1,7. Zaptivanje se vrši ekranom od gline. Ispiranje gline kroz kameni nabačaj sprečeno je filterskim slojem, celom visinom predbrane.
Objekat za evakuaciju velikih voda preko brane se sastoji od bočnog slobodnog preliva, sabirnog kanala, prelazne deonice, brzotoka i slapišta. Prelivni objekat je dimenzionisan na poplavni talas desetohiljadugodišnjeg povratnog perioda Q0,01%, a prelivna ivica je dužine od55 m. Kruna bočnog preliva definiše i projektovanu KNU = 489,50 m n.v. Sabirni kanal je trapeznog poprečnog preseka, sa nagibom unutrašnjih kosina 1,5:1 ka prelivnoj ivici, odnosno 3:1 ka brdskoj strani. Dno sabirnog kanala je u padu od 1.8%. Širina kanala se linearno povećava sa 5 m u čelu objekta, do 15 m na početku prelazne deonice. Spoljašnje konture bočnih zidova su u nagibu 5:1. Prelazna deonica je dužine 15 m, i promenljivog je poprečnog preseka. Nizvodni deo je pravougaonog poprečnog preseka širine 15 m, dok je uzvodni deo trapeznog poprečnog preseka sa nagibom kosina 3:1. Dno kanala je u padu od 1,25%. Brzotok je pravougaonog oblika konstantnih dimenzija, širine 15 m. Brzotok se završava slapištem sa umirujućim zubima. Slapište je širine 15 m, dužine 45 m.
Brana je u kruni širine 7 m i dužine 201 m. Kruna brane je asfaltirana, širina kolovoza je 5 m, a predviđene su i dve pešačke staze širine po 1m. Po kruni brane se nasipa sloj tucanika, a zatim se vrši izrada asfaltnog zastora. Postavljaju se ivičnjaci, trotoari sa kablovicama, metalna ograda, rasveta i sl. U zoni preliva je predviđen most. Saobraćajnica je dužine od oko 215 m sa okretnicom za kamione dužine 8 m.
Za skretanje reke u toku gradnje predviđena je izgradnja predbrane i optočne galerije. Predbrana je visine 14 m i predstavlja sastavni deo buduće brane. Kota krune predbrane je 457 m n.v. Širina predbrane u kruni iznosi 3 m. Predbrana se izvodi od kamenog nabačaja. Galerija je potkovičastog poprečnog preseka, širine 3 m i visine 3,5 m i radi se u širokom iskopu. Nakon završenog iskopa vrši se betoniranje konstrukcije. Istovremeno sa izgradnjom galerije grade se i ulivna i izlivna građevina. Nakon završetka izgradnje, nasipaju se uzvodni i nizvodni privremeni zagat, čime se reka preusmerava kroz galeriju, a zatim se vrše radovi na izgradnji tela brane. Kroz galeriju se skreće reka u toku izgradnje brane, dok se nakon završetka radova na njenoj izgradnji, unutar galerije postavlja čelična cev Ø 500, koja će u toku eksploatacije objekta služiti kao temeljni ispust.
Za zahvatanje voda iz akumulacije projektovana je vodozahvatna građevina – kula. Vodozahvati za zahvatanje sirove vode za vodosnabdevanje i za navodnjavanje su raspoređeni po celoj visini korisnog prostora. Voda se zahvata iz akumulacije i odvodi cevovodom do postrojenja za prečišćavanje. Minimalni radni nivo akumulacije je na koti 455 m n.v. Kula je cilindrična konstrukcija, delimično ukopana. Poprečni presek slobodnog dela je krug prečnika 5 m. Zidovi su od hidrotehničkog armiranog betona MB 30, debljine 50 cm. Vodozahvati su od čeličnih cevi Ø 400 mm i Ø 500 mm sa odgovarajućim brojem zatvarača. Spajaju se vertikalnom čeličnom cevi prečnika koja, u dnu spoja vodozahvatne kule i tunela, ulazi u odvod koji ide trasom optočne galerije. Na vrhu vodozahvatne kule nalazi se mašinska sala za smeštaj opreme i mostna dizalica. Kula je sa zgradom kontrolno komandnog centra spojena mostom.
Komunalno i infrastrukturno opremanje građevinskih parcela rešavaće se u sklopu izrade projektne dokumentacije za pojedinačne objekte sistema vodosnabdevanja, a u skladu sa tehničkim pravilima, internim standardima i preporukama isporučioca opreme. Kod izrade projektne dokumentacije, primenjuju se sledeća pravila:
saobraćajni prilaz kruni brane i kontrolno komandnom centru obezbeđuje se izgradnjom novog puta dužine oko 570 m sa širinom kolovoza od 5 m i sa podužnim nagibom 12%;
u zoni kontrolnog komandnog centra predviđena je gradnja pet parking mesta za putničke automobile i dva parkinga za kamione dužine do 8 m;
saobraćajnica po kruni brane dužine je oko 215 m sa okretnicom za kamione dužine 8 m;
obezbeđuje se i saobraćajni pristup do podnožja brane dužine oko 520 m sa okretnicom za kamione do 8 m dužine;
nove saobraćajnice imaju kolovoznu konstrukciju za lako saobraćajno opterećenje sa zastorom od asfalt betona;
vodosnabdevanje i odvođenje sanitarnih voda se obezbeđuje internim postrojenjima u okviru građevinske parcele brane;
prikupljanje atmosferskih voda sa objekata i vodonepropusnih površina se obezbeđuje internom atmosferskom kanalizacijom, sa gravitacionim odvođenjem izvan lokacije do najbližeg recipijenta;
čvrsti otpad se prikuplja u saradnji sa nadležnim komunalnim preduzećem;
tehnički elementi koji se odnose na: osvetljenje postrojenja, interni i prilazni putevi, sistem nadzora i uzbunjivanja, sistem zaštite od požara i dr, rešavaće se u skladu sa tehničkim pravilima, internim standardima i propisima.
U svim etapama izvođenja radova, eksploatacije i upravljanja sistemom vodosnabdevanja potrebno je obezbediti sprovođenje mera predviđenih propisima zaštite na radu, internim pravilnicima izvođača radova i uputstvima investitora, isporučioca opreme i nadzornog organa. Takođe, sve etape radova se pravovremeno prijavljuju nadležnim službama, organizacijama koji su uslovile nadzor, organima lokalne samouprave i drugim korisnicima prostora u blizini izvođenja radova.
1.5.7. Pravila izgradnje cevovoda sirove vode i pratećih objekata
Cevovod sirove vode se gradi od cevi prečnika Ø 400 u skladu sa važećim propisima i standardima. Maksimalni radni pritisak u cevovodu iznosi 15 bar.
Konstrukcija cevovoda mora biti projektovana i izvedena tako da tokom eksploatacionog perioda obezbedi pouzdanu zaštitu i minimizovanje mogućih štetnih efekata od izlivanja.
Dubina ukopavanja cevovoda je određena tako da visina nadsloja zemlje bude najmanje 1 m, što predstavlja zaštitnu dubinu od mržnjenja. Na mestu ukrštanja cevovoda sa vodotocima ili saobraćajnicama, niveleta se spušta na dubinu koja obezbeđuje sigurnost rada cevovoda i eliminiše negativan uticaj objekta sa kojim se ukršta.
Za potrebe izvođenja radova na iskopu rova, montaže i polaganja cevovoda potrebno je obezbediti radni koridor širine od najmanje oko 10 m. Radni koridor se utvrđuje projektom gradilišta, a u skladu sa izabranom tehnologijom izvođenja radova i posebno uslovima na trasi. Projektom gradilišta treba posebno obraditi lokacije za privremeno deponovanje opreme, građevinskog materijala, servis mašina i boravak radnika. Izvođenje radova predvideti sukcesivno po deonicama, kako bi se minimizovalo ometanje lokalnih aktivnosti. Pre zatrpavanja rova potrebno je izvršiti geodetsko snimanje položaja cevovoda i ispitivanje kvaliteta na čvrstoću i hermetičnost izvedenih radova.
MRB je nadzemni objekat na približnoj stacionaži km 5+905 cevovoda, u okviru katastarske parcele broj 214 katastarske opštine Dekutince. Kota temena cevovoda na mestu MRB je 363,75 m n.v. Objekat MRB-a je u blizini postojećeg lokalnog puta, a za njegov rad obezbeđuje se napajanje električnom energijom, kao i povezivanje na optički kabl za nadzor celog sistema. MRB ima dve paralelne regulacione grane, obe DN250. Jedna grana (saosna sa cevovodom) biće radna, a druga (bočno pomerena) rezervna. Na svakoj regulacionoj grani posmatrano u nizvodnom smeru, nalazi se: pljosnati zatvarači DN250, PN10; montažno demontažni deo DN250, PN10; regulacioni zatvarači DN250, PN10 i merač protoka DN250, PN10. Oprema MRB je smeštena u armirano betonski šaht dimenzija u osnovi 6,5 x 3 m.
Na svim vertikalnim konveksnim prelomima trase cevovoda, gde može doći do skupljanja vazduha, predviđena je ugradnja vazdušnih ventila koji su smešteni u šahtove odgovarajućih dimenzija. Predviđeno je osam šahtova. Vazdušni ventili su automatski usisno-odzračni prečnika DN 100 mm. Za slučaj zamene vazdušnog ventila predviđena je ugradnja pljosnatog zatvarača kao remontnog i on je u normalnom pogonu uvek otvoren. Šahtovi su od armiranog betona MB 30, marke vodonepropusnosti V6. Šaht sa vazdušnim ventilom je u osnovi 2,2 x 2,3 m, debljina donje ploče30 cm, a zidova 25 cm. U gornjoj ploči šahtova je predviđena ugradnja metalnih šahtnih poklopaca, dimenzija 800h800 mm. Za silazak u šahtove predviđena je ugradnja liveno gvozdenih penjalica na međusobnom rastojanju od 30 cm.
Ispiranja cevovoda potrebnom brzinom obezbeđuje se ugradnjom ispusta za pražnjenje. Pražnjenje se može vršiti po deonicama. Ispust za pražnjenje cevovoda je smešten u odgovarajući šaht spoljnih dimenzija 2,20 x 2,35 m. U šahtu su smešteni fazonski komadi i vodovodna armatura kojima se reguliše deonica cevovoda koji se ispira. Za ispiranje novog cevovoda predviđena je ugradnja pet ispusta nazivnog prečnika DN100. Ispusni cevovod je prečnika DN100. Veza između glavnog i ispusnog cevovoda ostvaruje se preko komada na koji se nastavlja Q – komad, a na njega pljosnati zatvarač DN100, PN10. Šahtovi su isti kao i šahtovi vazdušnih ventila.
Daljinski nadzor i upravljanje sistemom vodosnabdevanja obezbeđuju se povezivanjem optičkim kablom za telemetriju i upravljanje odgovarajućeg kapaciteta. Optički kabl postavlja se paralelno sa cevovodom.
1.5.8. Pravila za postavljanje optičkog kabla i elektroenergetskih vodova
Za postavljanje optičkog kabla i elektroenergetskih vodova potrebna površina se obezbeđuje isključivo u formi službenosti prolaza za izvođenje radova i postavljanje instalacije.
Postavljanje optičkog kabla duž cevovoda sirove vode i uvođenje u objekte je podzemno, postavljanjem u rov ili kablovsku kanalizaciju. Kablovska instalacija se, po pravilu postavlja duž cevovoda, na udaljenosti od oko 1 m. Dubina ukopavanja instalacija je 0,7-0,8 m. Iznad kablovske instalacije na dubini od oko 0,4 m postavlja se traka za obeležavanje.
Izgradnja elektroenergetskih objekata kojima će objekti u funkciji sistema vodosnabdevanja biti povezani sa postojećim sistemom za distribuciju električne energije vršiće se u skladu sa važećom zakonskom i tehničkom regulativom i biće definisana uslovima za izradu tehničke dokumentacije i rešenjem o odobrenju za priključivanje koje izdaje nadležna elektrodistribucija.
1.5.9. Pravila za formiranje gradilišta
Gradilišta predstavljaju površine na kojima se privremeno, odnosno vremenski ograničeno obezbeđuje prostor za izgradnju sistema vodosnabdevanja, održavanje mehanizacije, uređenje platoa za boravak osoblja, radnih platoa i privremeno deponovanje materijala kod zemljanih iskopa. Uređenje zone gradilišta podrazumeva nivelaciju terena i po potrebi ojačavanje nosivosti terena u delu radnih platoa. U slučaju da se za ojačavanje nosivosti terena koristi kameni i/ili šljunčani agregat, nasipanje se vrši na prethodno postavljenoj geotekstilnoj podlozi. Lokacije i zone gradilišta određuju se posebnim projektom gradilišta, po pravilu u okviru granica pojasa detaljne regulacije.
1.5.10. Pravila za usaglašavanje cevovoda sirove vode i pratećih objekata sa drugim infrastrukturnim objektima
1.5.10.1. Opšta pravila usaglašavanja sa drugim objektima i instalacijama
Izgradnja i eksploatacija cevovoda sirove vode i pratećih objekata na cevovodu ne uslovljava trajno izmeštanje ili značajniji i trajan uticaj na funkcionisanje postojećih infrastrukturnih i drugih tehničkih sistema. Opšta pravila tehničke i funkcionalne zaštite postojećih infrastrukturnih objekata i instalacija podrazumevaju doslednu primenu važećih propisa, uslova i mišljenja nosioca javnih ovlašćenja pribavljenih za potrebe izrade ovog Prostornog plana.
Koridor/pojas, ukupne širine 20 m, koji je ovim planom uspostavljen duž planirane trase cevovoda sirove vode, obezbeđuje planski osnov za bliže pozicioniranje cevovoda i pratećih objekata na cevovodu nakon projektnog usaglašavanja sa postojećim infrastrukturnim objektima i instalacijama.
U daljem sprovođenju Prostornog plana, za potrebe izrade projektne dokumentacije potrebno je pribaviti posebne uslove za projektovanje, kao i saglasnost na projekat od strane držaoca/vlasnika predmetnog objekta. Projekat pored tehničkog rešenja može sadržati i analizu međusobnog uticaja u različitim režimima i uslovima rada. Ukoliko se propisani/zahtevani uslovi ne mogu ispuniti, investitor cevovoda sprovodi odgovarajuće mere tehničke zaštite, uključujući i mogućnost izmeštanja lokalnih instalacija. U ovim slučajevima, investitor snosi troškove demontaže, privremenih isključenja i sličnih intervencija na drugim instalacijama.
Nakon postavljanja, u zaštitnom pojasu cevovoda sirove vode ukupne širine 5 m moguća je izgradnja ili rekonstrukcija drugih objekata i instalacija. Uslove i saglasnost za izvođenje navedenih radova, u skladu sa tehničkim propisima i izvedenom stanju izdaje preduzeće nadležno za cevovod sirove vode.
1.5.10.2. Pravila za usaglašavanje sa saobraćajnom infrastrukturom
Pravila za usaglašavanje sa saobraćajnom infrastrukturom sprovode se u svim slučajevima ukrštanja i paralelnog vođenja cevovoda sirove vode i pratećih objekata sa javnim putevima i zaštitnom pojasu javnih puteva.
Uslovi ukrštanja instalacija sa javnim putevima su:
ukrštanje cevovoda planirati, projektovati i izvesti po pravilu metodom mehaničkog podbušivanja ispod trupa puta, upravno na put, upotrebom zaštitnih cevi;
zaštitna cev mora biti postavljena na celoj dužini između krajnjih tačaka poprečnog profila puta (izuzetno spoljnja ivica rekonstruisanog kolovoza) uvećanoj za po 3 m sa svake strane;
minimalna dubina instalacija i zaštitnih cevi od najniže kote kolovoza do gornje kote zaštitne cevi iznosi 1,35 m;
minimalna dubina instalacija i zaštitnih cevi ispod putnog kanala za odvodnjavanje (postojećeg ili planiranog) od kote dna kanala do gornje kote zaštitne cevi iznosi 1 m.
Uslovi za paralelno vođenje instalacija sa putem su:
predmetne instalacije moraju biti postavljene minimalno 3 m od krajnje tačke poprečnog profila puta (nožice nasipa trupa puta ili srednje ivice putnog kanala za odvodnjavanje), a izuzetno od ivice rekonstruisanog kolovoza ukoliko se time ne remeti režim odvodnjavanja kolovoza;
na mestima gde nije moguće zadovoljiti uslove iz prethodnog stava mora se projektovati i izvesti adekvatna zaštita trupa predmetnog puta.
Ne dozvoljava se vođenje predmetnih instalacija po bankini, po kosinama useka ili nasipa, kroz jarkove i kroz lokacije koje mogu biti inicijalne za otvaranje klizišta.
Zaštitni pojas i pojas kontrolisane izgradnje su predviđeni i obezbeđeni na osnovu čl. 28-30. Zakona o javnim putevima (,,Službeni glasnik RS”, br. 101/05 123/07, 101/11, 93/12 i 104/13), tako da nadzemni građevinski objekti koji predstavljaju tehničku celinu sa cevovodom sirove vode moraju biti udaljeni minimalno 10 m od ivice zemljišnog pojasa državnih puteva drugog reda.
Odstupanja od prethodnih pravila su moguća u slučaju kada se zbog stanja na terenu ili tehničkih zahteva za postavljanje i eksploataciju cevovoda nije moguće obezbediti propisane uslove približavanja i ukrštanja sa javnim putevima.
Odstupanja od prethodnih pravila na deonicama javnih (državnih i opštinskih) puteva u građevinskom području naselja obezbeđena su u delu detaljne razrade prostornog plana, kojim je predviđena mogućnost postavljanja instalacije cevovoda u putnom zemljištu. U ovom slučaju pored obezbeđenja saobraćajno tehničkih uslova od strane upravljača predmetnog puta potrebna je i saradnja sa vlasnikom/preduzećem nadležnom za instalacije postavljene u putnom zemljištu.
1.5.10.3. Pravila usaglašavanja sa komunalnim objektima i ostalim instalacijama
Po pravilu, za svako ukrštanje i paralelno vođenje cevovoda sirove vode sa komunalnim i ostalim lokalnim instalacijama potrebno je u sklopu projektne razrade posebno obraditi i mere tehničke zaštite u slučaju vanrednih situacija na cevovodu sirove vode, odnosno predmetnoj instalaciji. Na projektno rešenje je potrebno obezbediti saglasnost nadležnog preduzeća/vlasnika instalacije.
Posebnu pažnju treba obratiti na mogućnost ugrožavanja neevidentiranih instalacija (npr. seoski i individualni vodovodi) u toku izvođenja građevinskih radova. U slučaju da se na terenu ne može utvrditi tačan položaj, stanje i vrsta instalacije izvodi se istražni iskop uz nadzor nadležnog preduzeća/vlasnika.
1.5.10.4. Pravila usaglašavanja sa elektroenergetskom infrastrukturom
Pravila za usaglašavanje u slučaju približavanja ili ukrštanja cevovoda sirove vode sa elektroenergetskom infrastrukturom uključujući pri tome i izvođenje svih vrsta građevinskih radova u zaštitnom pojasu elektroenergetske infrastrukture sprovode se u skladu sa Pravilnikom o tehničkim normativima za izgradnju nadzemnih elektroenergetskih vodova nazivnog napona od 1kV do 400kV („Službeni list SFRJ”, broj 65/88 i „Službeni list SRJ”, broj 18/92). Pored ovog pravilnika gradnja ispod i u blizini postojećih i planiranih dalekovoda je uslovljena i:
Pravilnikom o tehničkim normativima za uzemljenja elektroenergetskih postrojenja nazivnog napona iznad 1000 V („Službeni list SRJ”, broj 61/95);
Zakonom o energetici („Službeni glasnik RS”, broj 145/14);
Zakonom o zaštiti od nejonizujućih zračenja („Službeni glasnik RS”, broj 36/09);
SRPS N.C0.105, u skladu sa Pravilnikom o jugoslovenskom standardu za tehničke uslove zaštite podzemnih metalnih cevovoda od uticaja elektroenergetskih postrojenja („Službeni list SFRJˮ, broj 68/86).
Širina i pravila korišćenja prostora u zaštitnom pojasu elektroenergetske infrastrukture određena su čl. 216-218. Zakona o energetici.
Obaveza investitora je da u fazi planiranja, projektovanja i izgradnje objekta ili infrastrukture pribavi uslove, saglasnost i po potrebi obezbedi nadzor od strane elektroprivrednog preduzeća nadležnog za izgradnju/gazdovanje elektroenergetskom infrastrukturom.
Prilikom izvođenja bilo kakvih građevinskih radova, nivelacije terena, zemljanih radova i iskopa u blizini dalekovoda, ni na koji način se ne sme ugroziti statička stabilnost stubova dalekovoda. Teren ispod dalekovoda se ne sme nasipati. Zabranjeno je skladištenje lako zapaljivog materijala (gorivo i sl.) ispod dalekovoda. U slučaju ukrštanja ili približavanja nadzemnim ili kabliranim elektroenergetskim vodovima potrebno je, u fazi definisanja projektnog rešenja cevovoda sirove vode, obezbediti saradnju sa teritorijalno nadležnim elektrodistributivnim i elektroprenosnim preduzećem.
1.5.10.5. Pravila usaglašavanja sa vodoprivrednom infrastrukturom
Trasa cevovoda sirove vode ukršta se sa neregulisanim stalnim i privremenim vodotokovima. Planskim rešenjem predviđeno je ukrštanje cevovoda sirove vode sa lokalnim vodotocima ukopavanjem u rečno korito, približno pod uglom od 90˚ u odnosu na rečni tok.
Bliži uslovi ukopavanja i tehničkog obezbeđenja cevovoda u delu vodnog zemljišta obezbeđuju se u daljoj projektnoj razradi na osnovu vodnih uslova koje izdaje teritorijalno nadležno vodoprivredno preduzeće. Vodnim uslovima je potrebno obuhvatiti i način rešavanja kontrolisanog odvođenja voda na muljnim ispustima u prirodne recipijente.
1.5.10.6. Pravila usaglašavanja sa elektronskom komunikacionom infrastrukturom
Pravila za usaglašavanje u slučaju približavanja ili ukrštanja cevovoda sirove vode sa elektronskom komunikacionom infrastrukturom, pri tome i izvođenje svih vrsta građevinskih radova u zaštitnom pojasu elektroenergetske infrastrukture sprovode se u skladu sa Pravilnikom o zahtevima za utvrđivanje zaštitnog pojasa za elektronske komunikacione mreže i pripadajućih sredstava, radio-koridora i zaštitne zone i načinu izvođenja radova prilikom izgradnje objekata („Službeni glasnik RS”, broj 16/12).
Po pravilu, minimalna udaljenost cevovoda sirove vode od komunikacionog voda kod paralelnog vođenja iznosi 1 m a kod ukrštanja 0,5 m, uz uslov da se cevovod postavi ispod elektronskog komunikacionog voda. Navedene vrednosti minimalnih udaljenosti mogu biti umanjene za 30% ukoliko se obe instalacije zaštite odgovarajućom mehaničkom zaštitom.
U svim slučajevima približavanja ili ukrštanja cevovoda sirove vode sa elektronskom komunikacionom infrastrukturom potrebno je u fazi projektne razrade i posebno izvođenja radova obezbediti saradnju sa nadležnim telekomunikacionim preduzećem.
V. IMPLEMENTACIJA PROSTORNOG PLANA
1. INSTITUCIONALNI OKVIR IMPLEMENTACIJE I UČESNICI U IMPLEMENTACIJI
Imajući u vidu principe i preporuke Evropske unije u oblasti politike voda, koje su usmerene ka obavezi očuvanja i unapređenja kvaliteta voda u slivovima akumulacija, predložen je okvir primene Prostornog plana kao područja na kojem je pored razvoja vodoprivredne infrastrukture, neophodno obezbediti zaštitu životne sredine (posebno ekološki osetljivih staništa), prirodih i kulturnih vrednosti, kao i održivi razvoj lokalne zajednice (poljoprivrede, turizma i rekreacije, kao i drugih komplementarnih ekološki prihvatljivih delatnosti).
Integralno upravljanje vodnim resursima, prostornim razvojem, uređenjem i zaštitom sliva akumulacije „Jelašnica” u skladu sa planskim rešenjima i pravilima utvrđenim Prostornim planom, kao i odredbama Prostornog plana Republike Srbije od 2010. do 2020. godine, Uredbe o utvrđivanju Vodoprivredne osnove Republike Srbije i Strategije upravljanja vodama na teritoriji Republike Srbije do 2034. godine, podrazumeva: obezbeđenje trajne zaštite i unapređenja kvaliteta površinskih i podzemnih voda za potrebe održivog, izbalansiranog i pravednog korišćenja vodnih resursa; očuvanje rezervisanog prostora za funkcionisanje postojeće i dalji razvoj vodoprivredne infrastrukture i objekata; uspostavljanje zona sanitarne zaštite akumulacije i poštovanje režima zaštite, korišćenja i uređenja tih prostora; utvrđivanje elemenata za integralno upravljanje i zaštitu voda, na osnovu pravedne i izbalansirane politike usklađivanja interesa za korišćenje vodnih resursa sa interesima lokalne zajednice; stvaranje uslova za realizaciju kompenzacija lokalnom stanovništvu kroz razvoj komunalne infrastrukture, sistema za navodnjavanje, aktivnosti i funkcija javnog značaja kao i stimulaciju postojećih (pre svega poljoprivrede) i razvoj novih delatnosti (pre svega turizma) kompatibilnih sa funkcijama i zaštitom izvorišta; uspostavljanje efikasnije kontrole zaštite, korišćenja i izgradnje prostora i dr.
1.1. PODRŠKA IMPLEMENTACIJI PROSTORNOG PLANA
1.1.1. Podrška informacionog, monitoring i kontrolnog sistema
Upravljanje zaštitom, razvojem i uređenjem prostora u skladu sa planskim rešenjima i pravilima utvrđenim Prostornim planom podrazumeva razvoj informacionih i monitoring sistema i unapređenje kontrolnih sistema u različitim oblastima, koje će u skladu sa zakonom obezbediti:
1) Za razvoj informacionih i monitoring sistema:
Republička direkcija za vode, Javno vodoprivredno preduzeće „Srbijavode”, Vodoprivredni centar „Morava”, u saradnji sa upravljačem i korisnikom izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica” i ostalim opštinskim/gradskim javnim komunalnim preduzećima za vodovod i kanalizaciju, izradom katastra zagađivača voda; praćenjem zasipanja akumulacije; periodičnim ispitivanjem abiotičkih i biotičkih karakteristika akumulacije i nizvodnog toka reke Jelašnice i izradom ekonomskih analiza korišćenja vode;
ministarstvo nadležno za poslove vodoprivrede, tj. Republička direkcija za vode, u saradnji sa Javnim vodoprivrednim preduzećem „Srbijavode”, Vodoprivrednim centrom „Morava” i u saradnji sa upravljačem i korisnikom izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica”, uspostavljanjem sistema monitoringa kvaliteta vode i sistema monitoringa upravljanja akumulacijom „Jelašnica”, kao i pripremom za njeno uključivanje u Vodoprivredni informacioni sistem Republike Srbije; a u saradnji sa Republičkim hidrometeorološkim zavodom uspostavljanjem monitoringa meteoroloških parametara u zoni akumulacije;
ministarstvo nadležno za poslove nadzora i monitoringa vodoprivrednih objekata, kontinualnim oskultacionim osmatranjem i sistematskom kontrolom vodozahvatnih objekata i brane „Jelašnica”;
ministarstvo nadležno za poslove poljoprivrede i zaštite životne sredine, u saradnji sa upravama grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, izradom katastra zagađivača poljoprivrednog zemljišta i vodotoka za sliv akumulacije „Jelašnica” i uspostavljanjem monitoringa korišćenja poljoprivrednog zemljišta;
ministarstvo nadležno za poslove šumarstva, u saradnji sa Javnim preduzećem za gazdovanje šumama „Srbijašume” uspostavljanjem informacionog i monitoring sistema o šumama u slivu akumulacije „Jelašnica”;
Zavod za zaštitu prirode Srbije i Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš, ažuriranjem registara prirodnih i nepokretnih kulturnih dobara;
ministarstvo nadležno za poslove integralnog planiranja razvoja turizma, u saradnji sa upravama grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, formiranjem informacionog sistema o turizmu i uticajima turizma na životnu sredinu aktivnostima, sadržajima i ostalim elementima turističke ponude na njihovim teritorijama (sliv akumulacije, prirodna dobra planirana za zaštitu i sl).
2) Za unapređenje kontrolnih sistema:
ministarstvo nadležno za poslove sanitarne zaštite, pojačanim nadzorom nad sprovođenjem mera sanitarne zaštite izvorišta akumulacije „Jelašnice”;
ministarstva nadležna za poslove vodoprivrede (Republička direkcija za vode), rudarstva, zaštite životne sredine i sanitarne zaštite, u saradnji sa upravom grada Vranja, pojačanim nadzorom nad radom i procesom tehnološkog unapređenja flotacijskog jalovišta rudnik olova i cinka „Grot” a.d. Vranje, Kriva Feja (koje je, iako van sliva akumulacije, u neposrednom kontaktu sa njim) kako bi se sprečile pojave prelivanja/proceđivanja dela rudničkih voda u pritoku Jelašničke reke; i vršio kontinualni monitoring kvaliteta i potpuno preusmeravanje rudničkih voda van sliva planirane akumulacije;
ministarstva nadležna za poslove vodoprivrede (Republička direkcija za vode), zaštite životne sredine i sanitarne zaštite, u saradnji sa upravama grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, pojačanim nadzorom nad radom objekata i postrojenja za prečišćavanje i distribuciju vode za piće „Polom”, kao i objekata i postrojenja za prikupljanje i prečišćavanje otpadnih tehnoloških, zagađenih atmosferskih i komunalnih voda koje mogu imati uticaja na područje sliva akumulacije „Jelašnica”;
uprave grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, u saradnji sa ministarstvom nadležnim za poslove poljoprivrede i vodoprivrede, pojačanim nadzorom nad korišćenjem, zaštitom i uređenjem poljoprivrednog zemljišta, poribljavanjem vodotoka i akumulacije i ribarstvom, primenom sredstava za zaštitu bilja i drugih hemijskih sredstava i pojačanim veterinarsko-sanitarnim nadzorom;
ministarstvo nadležno za poslove šumarstva, tj. Uprava za šume, pojačanim nadzorom nad gazdovanjem šumama i ostvarivanjem vodozaštitne funkcije šuma;
ministarstva nadležna za poslove zaštite životne sredine i prostornog planiranja, zajedno sa upravama grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, pojačanim nadzorom nad obavljanjem i kontrolom uticaja aktivnosti na prostoru akumulacije (poribljavanje, sportski ribolov, akvaturizam i sl) i sliva (poljoprivreda, šumarstvo, energetika, turizam i dr) na kvalitet resursa i životne sredine;
opština Surdulica pojačanim nadzorom i sprečavanjem nelegalne izgradnje u zonama I i II akumulacije;
uprave grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, pojačanim nadzorom nad stanjem komunalnih objekata, pružanjem komunalnih usluga i obavljanjem komunalnih delatnosti, prioritetno prikupljanja i odnošenja otpada iz zone II akumulacije „Jelašnica” i turističko-rekreativnih punktova na području Prostornog plana.
1.1.2. Preporuke za unapređenje institucionalno-organizacione podrške
Upravljanje zaštitom, razvojem i uređenjem prostora u skladu sa planskim rešenjima i pravilima utvrđenim Prostornim planom podrazumeva i niz institucionalno-organizacionih mera koje bi trebalo da preduzimaju uprave grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, mesne zajednice i privatni sektor, u saradnji sa republičkim nadležnim organima, republičkim i regionalnim organizacijama, nevladinim organizacijama i asocijacijama građana, i to:
organizaciono i kadrovsko jačanje gradskih/opštinskih službi (potencijalno i uprava i/ili organizacija na regionalnom/međuopštinskom nivou upravljanja) radi kontrole korišćenja, izgradnje i uređenja prostora, upravljanja zaštitom životne sredine i razvoja partnerstva s nevladinim organizacijama i drugim subjektima zainteresovanim za unapređenje životne sredine na slivu akumulacije „Jelašnica”;
iniciranje koordiniranog upravljanja životnom sredinom uprava grada/opština u slivnom području akumulacije „Jelašnica” (kao i van sliva, ako su zajednički korisnici izvorišta vodosnabdevanja, turističkih prostora);
poboljšanje koordinacije gradskih/opštinskih javnih preduzeća (za komunalne delatnosti, urbanizam i katastar) u pogledu objedinjavanja aktivnosti na poboljšanju infrastrukturne opremljenosti i komunalne uređenosti područja;
razvoj i modernizacija veterinarske i savetodavne poljoprivredne službe; uz obezbeđenje stručnog savetodavstva i informativno-edukativne podrške za permanentno informisanje i obrazovanje poljoprivrednih proizvođača u pogledu zaštite i uređenja poljoprivrednog zemljišta, primene sredstava za zaštitu bilja i drugih hemijskih sredstava i drugih mera zaštite voda i životne sredine;
institucionalno organizovanje subjekata razvoja turizma radi ustanovljenja i koordinacije integralnog razvoja turističke ponude područja sliva akumulacije „Jelašnica” (informatičko-marketinška podrška povezivanju ponuda jezera i drugih motiva u okruženju – Vardenik-Besna Kobila i Koridora H, modernizacija i udruživanje turističkih organizacija, i dr);
formiranje poljoprivredno-turističkih zadruga sela koje mogu organizovati i kontrolisati kvalitet uslužno-turističkih programa domaćinstava udruženih u seosku kooperativu i dr.
Upravljanje zaštitom, razvojem i uređenjem područja Prostornog plana bi trebalo da se zasniva na koordinisanom delovanju državne uprave, lokalnih samouprava na području sliva akumulacije „Jelašnica” i drugih korisnika izvorišta vodosnabdevanja, turističkih prostora, putem javnog institucionalno-organizacionog aranžmana za implementaciju kompenzacionih šema i programa (iz javnih prihoda Republike Srbije, prihoda grada/opština korisnika voda akumulacije „Jelašnica” i/ili iz dela ekonomske cene pružanja vodoprivrednih usluga). Deo poslova za implementaciju prioritetnih investicija od zajedničkog interesa za više jedinica lokalne samouprave može se poveriti i Centru za razvoj Jablaničkog i Pčinjskog upravnog okruga.
1.2. UČESNICI U IMPLEMENTACIJI PROSTORNOG PLANA
Ključni učesnici u ostvarivanju Prostornog plana, u skladu sa svojim nadležnostima i delokrugom rada su: republički nadležni organi i javna preduzeća; skupštine opština Surdulica i Vladičin Han. Po potrebi, u implementaciju Prostornog plana mogu se uključiti i druge jedinice lokalne samouprave u okruženju, kao i drugi zainteresovani subjekti.
Ključni učesnici na republičkom nivou upravljanja su ministarstva sa odgovarajućim direkcijama i upravama, nadležna za poslove vodoprivrede, zdravlja, poljoprivrede, šumarstva, rudarstva, saobraćaja, turizma i izgradnju objekata; kao i javna preduzeća za poslove vodoprivrede, šumarstva, elektroprivrede i puteva. U ostvarivanju Prostornog plana odgovarajuće učešće imaće i ministarstva nadležna za poslove zaštite životne sredine, prostornog planiranja i privrede; preduzeće za održavanje i upravljanje akumulacijom „Jelašnica”, kao i zavodi nadležni za zaštitu prirode i spomenika kulture.
U ostvarivanju Prostornog plana odgovarajuće učešće uzeće i mesne zajednice, opštinska javna komunalna preduzeća, direkcije za urbanizam i građevinsko zemljište i druge direkcije i ustanove s područja Surdulice i Vladičinog Hana.
Pored navedenih učesnika neophodno je animirati i organizovati učešće drugih aktera u ostvarivanju ovog Prostornog plana, u prvom redu vlasnike nepokretnosti, privredna društva, asocijacije proizvođača, nevladine organizacije i druge aktere.
2. SMERNICE ZA IZRADU PLANSKE DOKUMENTACIJE I SPROVOĐENJE PROSTORNOG PLANA
Prostorni plan će se sprovoditi dvojako:
1) direktno:
izdavanjem lokacijskih uslova na osnovu planskih rešenja i propozicija ovog prostornog plana u zoni njegove direktne primene, za objekte u funkciji vodoprivrede koji se nalaze u zonama I i II akumulacije „Jelašnica” i u koridoru cevovoda sirove vode;
izdavanjem lokacijskih uslova na osnovu tehničke i druge dokumentacije za rekonstrukciju i dogradnju nadzemnog voda 35kV od TS 110/35/10 „Vladičin Han” formiranjem dvostrukog sistema provodnika do deonice starog autoputa i izgradnja kablovskog voda 35kV do TS 35/10kV „Vladičin Han 1” u putnom pojasu;
izgradnju elektroenergetskih vodova i objekata u funkciji DP IA broj 1 (autoputa E75) u obuhvatu ovog Prostornog plana.
2) indirektno:
primenom i razradom planskih rešenja ovog prostornog plana u prostornim planovima jedinica lokalne samouprave za teritorije grada Vranja, te opština Surdulica i Vladičin Han;
razradom planskih rešenja urbanističkim planovima i sektorskim planovima;
primenom planskih rešenja Uredbe o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije, na delu obuhvata ovog prostornog plana, i to na delovima katastarskih opština Polom, Dekutince i Gramađe, u opštini Vladičin Han.
2.1. SPROVOĐENJE I RAZRADA PROSTORNOG PLANA PROSTORNIM I URBANISTIČKIM PLANOVIMA, URBANISTIČKO-TEHNIČKOM DOKUMENTACIJOM I PROGRAMIMA
Ovaj prostorni plan je usklađen sa Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije i sprovodi se u granicama obuhvata tog planskog dokumenta koji se odnosi na izgradnju infrastrukturnog koridora i pratećih objekata i sadržaja u njegovoj funkciji.
Predviđeni prostorni plan područja posebne namene turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik (sa regulacionom razradom) biće usklađen sa ovim planskim dokumentom u pogledu uspostavljenih režima zaštite izvorišta i sprovodiće se u granicama obuhvata tog planskog dokumenta koji se odnosi na pravila uređenja turističkog kompleksa i skijališta.
Skupštine opština/grada uskladiće u celosti prostorne planove jedinica lokalne samouprave i urbanističke planove na obuhvaćenom delu teritorije svojih opština/grada sa planskim koncepcijama, rešenjima i propozicijama ovog prostornog plana pre njihovog donošenja, odnosno donete prostorne i urbanističke planove u roku od 12 meseci od dana stupanja na snagu ovog planskog dokumenta. Do usklađivanja sa ovim prostornim planom, prostorni planovi obuhvaćenih jedinica lokalne samouprave i urbanistički planovi van granica zona I i II akumulacije „Jelašnica” mogu se sprovoditi u delovima koji su usklađeni sa planskim koncepcijama, rešenjima i propozicijama ovog prostornog plana.
Na osnovu ovog prostornog plana, Skupština opštine Surdulica doneće u periodu do 2020. godine sledeće urbanističke planove:
plan detaljne regulacije za podbranski deo akumulacije „Jelašnica”;
plan detaljne regulacije za obilaznicu oko jezera u zoni II akumulacije;
plan detaljne regulacije za objekte zaštite od erozije u gornjem slivu „Jelašnica” duž pritoka Jelašnice (odnosno vodotoka Novoselska Radonjska Gnojiška i Barisavička reka);
plan detaljne regulacije za sistem navodnjavanja atara sela Jelašnica.
Do donošenja planova detaljne regulacije iz prethodnog stava, nadležni organ može da izda informaciju o lokaciji i lokacijske uslove za rekonstrukciju ili zamenu postojećih novim objektima na osnovu režima zaštite, rešenja i pravila ovog prostornog plana. Na osnovu planskih rešenja i propozicija utvrđenih ovim prostornim planom, nadležan organ izdavaće informaciju o lokaciji i lokacijske uslove za izgradnju novih objekata u zoni II akumulacije „Jelašnica” (u skladu sa pravilima za ovu zonu iz dela III 2. Prostornog plana) za čije delove nije predviđena izrada odgovarajućih urbanističkih planova.
Građevinska područja naselja data su orijentaciono na referalnim kartama Prostornog plana. Građevinska područja naselja bliže se utvrđuju prostornim planovima jedinica lokalne samouprave. U zoni III akumulacije „Jelašnica”, građevinska područja turističkih kompleksa i skijališta će biti utvrđena na osnovu Prostornog plana područja posebne namene turističkog kompleksa i skijališta Besna Kobila-Vardenik (sa regulacionom razradom).
U periodu posle 2020. godine, Skupština opštine Surdulica doneće po potrebi odgovarajuće urbanistički plan za seosko-turističko naselje Jelašnica (za koje je utvrđen šematski prikazi uređenja u sklopu prostornog plana jedinice lokalne samouprave Surdulica), kojim će se bliže definisati građevinsko područje.
Na osnovu Zakona o zaštiti životne sredine (čl. 35. i 36) i Zakona o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu, u toku implementacije Prostornog plana preporučuje se izrada strateških procena uticaja na životnu sredinu za navedene urbanističke planove, uz prethodno pribavljeno mišljenje nadležnog organa za poslove zaštite životne sredine.
2.2. SPROVOĐENJE PROSTORNOG PLANA U SEKTORSKIM PLANOVIMA I PROGRAMIMA
Sprovođenje i razradu planskih koncepcija, rešenja i propozicija utvrđenih Prostornim planom u sektorskim planovima i programima u skladu sa zakonom obezbeđuju:
ministarstvo nadležno za poslove vodoprivrede, tj. Republička direkcija za vode, u saradnji sa Javnim vodoprivrednim preduzećem „Srbijavode”, Vodoprivrednim centrom „Morava” i upravljačem izvorišta vodosnabdevanja „Jelašnica”, usklađivanjem i sprovođenjem programa antierozivne zaštite sliva akumulacije i programa monitoringa kvaliteta vode u slivu akumulacije „Jelašnica”;
ministarstvo nadležno za poslove zdravlja koje će izdati rešenje o određivanju zona sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja akumulacije „Jelašnica” po zahtevu organa lokalnih samouprava grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, a na osnovu Elaborata o zonama sanitarne zaštite izvorišta vodosnabdevanja akumulacije „Jelašnica”;
skupštine obuhvaćenih opština/grada, donošenjem srednjoročnih i godišnjih programa razvoja vodovodne i kanalizacione infrastrukture; planova upravljanja otpadom; plana proglašenja erozivnih područja i operativnog plana zaštite od poplava za vode II reda;
skupštine obuhvaćenih opština/gradova, u saradnji sa ministarstvom nadležnim za poslove poljoprivrede i šumarstva, asocijacijama poljoprivrednih proizvođača i vlasnicima zemljišta, donošenjem integralnih programa uređenja poljoprivrednog zemljišta u zonama II i III akumulacije „Jelašnica”, programa revitalizacije pašnjačkog stočarenja i programa razvoja organske proizvodnje hrane;
Javno preduzeće „Srbijašume” za gazdovanje šumama, revizijom osnova gazdovanja šumama za gazdinske jedinice koje su obuhvaćene ovim prostornim planom, a u saradnji sa vlasnicima zemljišta izradom programa gazdovanja šumama;
Javno preduzeće „Putevi Srbije” u saradnji sa nadležnim upravama opština/grada, usklađivanjem srednjoročnih i godišnjih programa izgradnje, rehabilitacije i održavanja državnih puteva;
skupštine obuhvaćenih opština/grada, uz pomoć nadležnog ministarstva, turističkih organizacija, različitih nevladinih i drugih organizacija, donošenjem programa održivog razvoja turizma;
uprave obuhvaćenih opština/grada, u saradnji s ministarstvom nadležnim za poslove zaštite životne sredine, usklađivanjem i realizacijom lokalnih ekoloških programa zaštite životne sredine preko lokalnih Agendi 21 (tzv. LEAP);
skupštine obuhvaćenih opština/grada, donošenjem i sprovođenjem lokalnih planova upravljanja otpadom;
skupštine obuhvaćenih opština/gradova, donošenjem programa i plana monitoringa životne sredine (vode, vazduha, buke, zemljišta i dr) i programa praćenja dokumentacije o strateškim procenama uticaja planova i procenama uticaja projekata na životnu sredinu.
3. PRIORITETNA PLANSKA REŠENJA I PROJEKTI
Polazeći od planskih ciljeva i rešenja, prioritetne aktivnosti na implementaciji Prostornog plana utvrđuju se za prvu fazu implementacije do 2020. godine, i obuhvataju:
1. Izgradnja, razvoj, uređenje i zaštita vodoprivrednog objekta „Jelašnica”
Plansko rešenje 1: Izgradnja sistema vodosnabdevanja „Jelašnica” Prioritetne aktivnosti: rešavanje imovinsko pravnih odnosa;izrada tehničke dokumentacije;izgradnja objekata sistema vodosnabdevanja;uspostavljanje strogog režima zaštite izvorišta vodosnabdevanja u zonama I i II.
2. Zaštita životne sredine i izvorišta vodosnabdevanja
Plansko rešenje 1: Zaštita životne sredine i akumulacije „Jelašnica” od zagađivanja Prioritetne aktivnosti: sanitacija delova naselja Stajkovce i Novo Selo na nivou domaćinstava;rešavanje problema dospevanja ispirnih voda iz okana rudnika „Grot” u sliv Jelašnice;izvođenje antierozivnih radova u slivu „Jelašnice”;regulacija manjih vodotoka u zonama očuvanih ekosistema po principima „naturalne regulacije”.
3. Unapređenje poljoprivredne proizvodnje
Plansko rešenje 1: Unapređenje stanja poljoprivrednog zemljišta Prioritetne aktivnosti: početak izgradnja objekata sistema za navodnjavanje.
4. Poboljšanje putne infrastrukture
Plansko rešenje 1: Poboljšanje uslova za bezbedno i funkcionalno odvijanje saobraćaja i povezivanje sadržaja turističke ponude Prioritetne aktivnosti: izgradnja pristupnih puteva do brane;izgradnja puta duž desne obale akumulacije „Jelašnica”;izgradnja mreže turističkih, sportskih i izletničkih staza.
5. Razvoj energetskih i komunalnih sistema i objekata
Plansko rešenje 1: Poboljšanje vodosnabdevanja stanovništva u slivu akumulacije Prioritetne aktivnosti: infrastrukturno opremanje sistema vodosnabdevanja električnom energijom i vodovima elektronskih komunikacija;
6. Zaštita prirodnih i kulturnih dobara
Plansko rešenje 1: Zaštita, prezentacija i kontrolisano korišćenje akumulacije kao stabilnog vodnog ekosistema i prirodnih dobara planiranih za zaštitu Prioritetne aktivnosti: pokretanje/nastavak već započetih inicijativa za istraživanje, vrednovanje i zaštitu klisure Masurice u formi specijalnog rezervata prirode i klisure Novoselske reke uz eventualno uključivanje i slivnog područja izvorišta „Jelašnica” u celosti, u formi zaštićenog predela.
7. Zaštita od elementarnih nepogoda i uslovi odbrane
Plansko rešenje 1: Zaštita nizvodnog područja i stanovništva od poplavnog talasa pri rušenju brane „Jelašnica” Prioritetna aktivnost: obeležavanje poplavnog talasa na terenu u slučaju probijanja brane i organizovanje adekvatnih aktivnosti i mera;uspostavljanje sistema oskultacionog osmatranjem i sistematske kontrole objekata i brane, izradom studije rizika sa analizama mogućih seizmičkih deformacija terena i unapređenjem infrastrukture za obaveštavanje, uzbunjivanje i evakuaciju stanovništva.
4. MERE I INSTRUMENTI ZA IMPLEMENTACIJU PROSTORNOG PLANA
Efikasnost implementacije Prostornog plana uslovljena je obezbeđenjem koordinacije predviđenih aktivnosti i različitih aktera/učesnika. Polazi se od iskustava zemalja Evropske unije da se uspešna koordinacija može obezbediti primenom multisektorskog pristupa –kombinacije mera i instrumenata različitih politika prema tematskim oblastima i problemima koji se planom rešavaju, kao i uspostavljanjem institucionalno-organizacionih aranžmana i partnerstva na različitim relacijama (javni-privatni sektor, javne-nezavisne institucije/organizacije, nivo upravljanja-javnost i dr). Osnovne mere i instrumenti različitih politika za implementaciju planskih rešenja Prostornog plana bazirani su na postojećem sistemu upravljanja u u Republici Srbiji, u određenoj meri se sugerišu mere i instrumenti koji će, prema očekivanjima, biti definisani i primenjivani tokom faze pristupanja Evropskoj uniji. Mere i instrumenti za implementaciju Prostornog plana su otvoreni za usklađivanje s promenama sistema upravljanja i planiranja u Republici Srbiji u toku ostvarivanja ovog prostornog plana.
Za ostvarivanje planskih koncepcija, rešenja i propozicija Prostornog plana najznačajnija je primena sledećih mera i instrumenata sektorskih politika:
1) Razvoja regionalnih vodoprivrednih sistema i zaštite životne sredine:
obezbeđenje finansijskih sredstava ministarstva nadležnog za poslove vodoprivrede, tj. Republičke direkcije za vode, upravljača i korisnika izvorišta vodosnabdevanja, skupština grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han i privatnog sektora, uz konkurisanje za korišćenje sredstava pretpristupnih programa Evropske unije, za realizaciju radova na kanalizacionoj mreži, PPOV i sanitaciji objekata i naselja u zonama II i III akumulacije „Jelašnica”;
usklađivanje prodajne cene vode i svih vodoprivrednih usluga prema načelu da se pokriju svi troškovi proste reprodukcije sistema i troškovi zaštite izvorišta vodosnabdevanja, kao i deo troškova proširene reprodukcije;
udruživanje sredstava javnih prihoda Republike Srbije i uprava grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han u oblasti vodoprivrede i zaštite životne sredine za realizaciju prioritetnih aktivnosti utvrđenih ovim Prostornim planom.
2) Zaštite i korišćenja poljoprivrednog zemljišta i održivog razvoja poljoprivrede:
obezbeđenje uslova za povoljnu kreditnu politiku za investiranje u: programe uređenja poljoprivredno-šumskog zemljišta; programe revitalizacije pašnjačkog stočarenja; i programe razvoja organske proizvodnje;
obezbeđenje poreske podrške diverzifikovanju seoske privrede i integralnom upravljanju prirodnim resursima, primenom sledećih mera: oročenom oslobađanju od poreza, kako za planiranu izgradnju turističkih objekata i drugih uslužnih delatnosti na selu, tako i za ulaganja u osnivanje malih i mikro preduzeća za otkup i preradu lokalnih poljoprivrednih proizvoda, otkup i primarnu preradu šumskih plodova, lekovitog i aromatičnog bilja, veterinarskih stanica, servisa za poljoprivrednu mehanizaciju i sl; poreskim stimulacijama za mlade poljoprivrednike koji preuzimaju napuštena i staračka gazdinstva, kao i za proizvođače koji uvode metode organske proizvodnje, ulažu u unapređenje integralne proizvodnje voća, osnivaju matični zapat za pašnjačko stočarenje i sl; smanjenjem poreza na prenos apsolutnih prava korišćenja nepokretnosti pri kupovini poljoprivrednog zemljišta i napuštenih stambenih i ekonomskih zgrada u selima; smanjenjem/oslobađanjem od poreza na zakup poljoprivrednog zemljišta i dr;
obezbeđenje budžetske podrške Republike Srbije uvođenjem direktnih subvencija i podsticaja za ruralni razvoj, koji se odnose na: (a) održavanje i unapređenje poljoprivredne proizvodnje i plasmana; (b) obnovu i razvoj seoske infrastrukture; (v) razvoj i promociju ruralnih oblasti, zaštitu životne sredine i seoskih predela; (g) razvoj i promociju organske proizvodnje; prioritetno je korišćenje sredstava za sledeće namene: pošumljavanje terena ugroženih erozijom; podrška integralnim projektima za uspostavljanje pašnih proizvodnih sistema u brdsko-planinskim oblastima; košenje brdsko-planinskih livada za pripremu sena; podrška integralnim projektima ruralnog razvoja i sl; promovisanje i zaštita organskih proizvoda; promovisanje i zaštita lokalnih proizvoda; dogradnja i adaptacija objekata i nabavka opreme na gazdinstvima za bavljenje agro, ruralnim i drugim vidovima turizma i dr.
3) Zaštite i korišćenja šuma, održivog razvoja šumarstva i lovstva:
udruživanje sredstava javnih preduzeća i javnih prihoda grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, u oblasti šumarstva i vodoprivrede s privatnim sektorom, za finansiranje: (a) unapređenje stanja postojećih šuma (Javno preduzeće „Srbijašume” i sopstvenici šuma na području Prostornog plana); (b) pošumljavanje i održavanje šuma zaštitnog karaktera u slivu akumulacije „Jelašnica” (Republička direkcija za vode pri nadležnom ministarstvu, Javno vodoprivredno preduzeće „Srbijavode”, gradska/opštinske uprave i sopstvenici šuma na području Prostornog plana); (v) zaštite i očuvanja prirodnih dobara i biodiverziteta (Uprava za životnu sredinu pri nadležnom ministarstvu, upravljač zaštićenog područja, vlasnici nepokretnosti i nevladine organizacije);
udruživanje sredstava koja se izdvajaju iz budžeta Republike Srbije preko nadležnog ministarstva i sredstava korisnika lovišta, za potrebe ulaganja u zaštitu, proizvodnju i uzgoj divljači.
4) Razvoja infrastrukturnih sistema i komunalnih objekata, i to:
udruživanje sredstava koja se izdvajaju iz budžeta Republike Srbije preko nadležnih ministarstava, javnog preduzeća za upravljanje državnim putevima i javnih prihoda gradova i opština za državne i opštinske puteve, za projekte izgradnje i rehabilitacije saobraćajne mreže;
udruživanje sredstava javnih prihoda grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han i privatnog sektora, uz konkurisanje za korišćenje sredstava pretpristupnih programa Evropske unije, za razvoj lokalne komunalne infrastrukture;
udruživanje sredstava javnih prihoda jedinica lokalnih samouprava na području Prostornog plana i privatnog sektora, uz konkurisanje za korišćenje sredstava pretpristupnih programa Evropske unije i sredstava Evropske banke za obnovu i razvoj (European Bank for Reconstruction and Development – EBRD), Svetske banke za investicione programe i drugih kreditnih i sredstava iz donacija za sanitarno bezbedno deponovanje komunalnog otpada.
5) Održivog razvoja turizma, i to:
udruživanje sredstava koja se izdvajaju iz budžeta Republike Srbije preko nadležnog ministarstva i javnih prihoda grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han u oblasti turizma s privatnim sektorom;
obezbeđenje podrške stimulativnih i destimulativnih mera poreske politike: oslobađanje ili smanjenje poreza na dobit; oslobađanje ili smanjenje poreza na novozaposlene; diferenciranje boravišne takse i turističke naknade; penali za izgradnju neadekvatnih kapaciteta na turističkim lokacijama; ubrzana amortizacija, koncesije, niže carine na uvoz opreme i dr;
razvoj modela ugovornog povezivanja/organizovanja, odnosno različiti vidovi klasterskog i destinacijskog udruživanja (republičkih, regionalnih i lokalnih) turističkih subjekata, u kreiranju ponude turističkih prostora; izbor upravljača i kontrola efikasnosti upravljanja održivim razvojem turizma, realizacijom programa razvoja turizma i projekata razvoja turističke infrastrukture i suprastrukture, odnosno uređenjem građevinskih područja/lokacija turističkih destinacija.
Ugovor o sistemu kompenzacija (uslova, obračuna, modaliteta i aranžmana) vlasnicima zemljišta i titularima svojine nad zemljištem za nastale štete, uskraćivanje i umanjenje dobiti (u razvoju poljoprivrede i sela, lokalnih infrastrukturnih sistema, komunalnih objekata, javnih službi, turizma i dr) zbog ograničenja u razvoju lokalnih zajednica na području Prostornog plana radi sprovođenja režima i mera zaštite u zonama sanitarne zaštite republičkog izvorišta vodosnabdevanja, zajednički utvrđuju mesne zajednice u slivu akumulacije „Jelašnica” sa upravama grada Vranja i opština Surdulica i Vladičin Han, Javno vodoprivredno preduzeće „Srbijavode”, korisnik i upravljač izvorišta vodosnabdevanja, kao i ostala javna preduzeća korisnika vodoprivrednog sistema „Jelašnica”, uz stručnu i organizacionu podršku nadležnih ministarstava, odgovarajućih uprava, agencija i/ili fondova. Takvim ugovorom stvorili bi se uslovi za realizaciju odgovarajućih kompenzacija lokalnom stanovništvu i preduzetnicima, razvoj infrastrukture, aktivnosti i funkcija javnog značaja kao i za stimulaciju postojećih i razvoj novih ekološki prihvatljivih delatnosti kompatibilnih sa funkcijama i zaštitom izvorišta vodosnabdevanja.