Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja posebne namene regionalnog centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug”

PROSTORNI PLAN

PODRUČJA POSEBNE NAMENE REGIONALNOG CENTRA ZA OBUKU JEDINICA

ZA MULTINACIONALNE OPERACIJE – BAZA „JUG”

UVODNE NAPOMENE

Izradi Prostornog plana područja posebne namene regionalnog centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug” (u daljem tekstu: Prostorni plan) pristupilo se na osnovu Odluke o izradi Prostornog plana područja posebne namene regionalnog centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug” („Službeni glasnik RS”, broj 48/15) i Odluke o izradi Strateške procene uticaja Prostornog plana područja posebne namene regionalnog centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug” na životnu sredinu („Službeni glasnik RS”, broj 37/15).

Zakonski osnov za izradu Prostornog plana sadržan je u odredbama člana 46. Zakona o planiranju i izgradnji („Službeni glasnik RS”, br. 72/09, 81/09 – ispravka, 64/10 – US, 24/11, 121/12, 42/13 – US, 50/13 – US, 98/13 – US, 132/14 i 145/14) i odredbama člana 43. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05 – ispravka, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12 – US, 72/12, 7/14 – US i 44/14).

Sadržaj Prostornog plana definisan je članom 22. Zakona o planiranju i izgradnji, kao i članom 12. tačka 6. i čl. 13-18. Pravilnika o sadržini, načinu i postupku izrade dokumenata prostornog i urbanističkog planiranja („Službeni glasnik RS”, broj 64/15). Prilikom izrade Prostornog plana poštovane su odredbe Zakona o planiranju i izgradnji i Pravilnika o sadržini, načinu i postupku izrade dokumenata prostornog i urbanističkog planiranja kao i svih drugih važećih propisa koji regulišu ovu oblast i imaju uticaj na izradu i sprovođenje Prostornog plana.

Izveštaj o Strateškoj proceni uticaja Prostornog plana područja posebne namene regionalnog centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug” na životnu sredinu sastavni je deo ovog prostornog plana i urađen je u skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji i Zakonom o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu („Službeni glasnik RS”, br. 135/04 i 88/10).

Prostorni plan se donosi radi realizacije regionalnog Centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jugˮ u skladu sa Zakonom o ratifikaciji Sporazuma između Vlade Sjedinjenih Američkih Država i Vlade Savezne Republike Jugoslavije o ekonomskoj, tehničkoj i drugoj srodnoj pomoći („Službeni list SCG – Međunarodni ugovoriˮ, broj 7/05) i Zakonom o potvrđivanju Sporazuma između Vlade Republike Srbije i Vlade Sjedinjenih Američkih Država o zaštiti statusa i pristupu i korišćenju vojne infrastrukture u Republici Srbiji („Službeni glasnik RS – Međunarodni ugovoriˮ, broj 42/09).

Posebna namena zbog kojih se radi Prostorni plan jesu kompleksi i zone zaštite specijalne namene u sklopu Centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jugˮ. Predmet Prostornog plana je uređenje kompleksa i zona zaštite specijalne namene Baza „Jug” koja podrazumeva: dogradnju postojećih kapaciteta kompleksa specijalne namene „Cepotina” i „Vrtogoš”, izgradnju infrastrukturnih objekata na kompleksu specijalne namene „Borovac”, kao i prostorno uređenje poligona „Rujanˮ. Kompleksi specijalne namene „Vrtogoš” i „Borovacˮ razrađuju se na nivou detaljne regulacije, koja je sastavni deo ovog prostornog plana u Posebnom prilogu.

U pripremi i izradi Prostornog plana uspostavljena je saradnja sa stručnim i drugim institucijama i organizacijama, kao i preduzećima koji imaju nadležnosti na planskom području. Ostvarena je neposredna saradnja i obavljen niz konsultacija sa Ministarstvom odbrane u okviru kojih su dobijeni uslovi za izradu Prostornog plana.

Sadržaj Prostornog plana i planska rešenja zasnovana su i usaglašena sa uslovima koje je za potrebe izrade ovog prostornog plana izdalo Ministarstvo odbrane (Pov. br 153-30/15, od 4. februara 2016. godine i 153-34/15 od 4. marta 2016. godine). Na osnovu ovih uslova utvrđeno je da se Posebnim prilogom Prostornog plana obrade poverljivi sadržaji kompleksa specijalne namene (obrađeni na nivou detaljne regulacije), a koji se odnose na posebne mere uređenja i pripreme teritorije za potrebe odbrane zemlje, u skladu sa članom 10. Zakona o planiranju i izgradnji. Izgradnja planiranih objekata i uređenje prostora realizovaće se u skladu sa procedurama definisanim Pravilnikom o planiranju, izgradnji i održavanju objekata infrastrukture koje koriste Ministarstvo odbrane i Vojska Srbije („Službeni vojni listˮ, broj 29/11-457).

Prostornim planom obezbeđuje se režim korišćenja, uređenja i zaštita prostora koji omogućava uspostavljanje odgovarajućeg održivog odnosa između razvoja vojne infrastrukture i ostalih aktivnosti u prostoru, odnosno usklađivanje posebne i ostalih namena prostora, otklanjanjem eventualnih konflikata koji se mogu pojaviti između unapređenja postojeće i izgradnje nove vojne infrastrukture i njenih uticaja na prirodne resurse, socio-demografske i privredne tokove, kao i na ekološke promene.

Prostorni plan se donosi za period do 2021. godine, sa elementima za njegovu implementaciju u tom periodu.

Prostorni plan sadrži: I. Polazne osnove (sa obuhvatom i granicama područja Prostornog plana, celina i podcelina posebne namene; obavezama, uslovima i smernice iz

Zakona o Prostornom planu Republike Srbije od 2010. do 2020. godine („Službeni glasnik RSˮ, broj 88/10 – u daljem tekstu: Prostorni plan Republike Srbije) i drugih razvojnih dokumenata; sinteznim prikazom potencijala i ograničenja i dr); II. Principe i ciljeve prostornog razvoja područja posebne namene (Principi prostornog razvoja; Opšti i operativni ciljevi prostornog razvoja; Opšta koncepcija razvoja područja posebne namene i dr); III. Planska rešenja prostornog razvoja područja posebne namene i drugih oblasti od značaja za definisanje planskih rešenja (sa analizom uticaja posebne namene na razvoj pojedinih oblasti, predlozima za rešenje konflikata, namenom prostora i bilansom površina posebne namene i dr); IV. Pravila upotrebe zemljišta, uređenja i građenja (sa pravilima građenja za detaljnu regulaciju kompleksa „Vrtogoš” i „Borovac” koji su obrađeni u Posebnom prilogu); V. Implementaciju Prostornog plana (u kojem se navode učesnici, smernice za izradu planske i druge razvojne dokumentacije; prioritetna planska rešenja i projekti; mere i instrumente za implementaciju); referalne karte u razmeri 1:50.000 (broj 1. „Posebna namena prostoraˮ, broj 2. „Mreža naselja, infrastrukturni sistemi i zaštita životne sredineˮ i broj 3. „Sprovođenje Prostornog planaˮ).

Prostorni plan je urađen u GIS okruženju zasnovanom na ESRI tehnologiji (ArcGIS10h), što omogućava jednostavniju razmenu podataka, formiranje Geografskog informacionog sistema za obuhvaćeno područje i efikasniju kontrolu sprovođenja Prostornog plana.

Prostorni plan predstavlja planski osnov za zaštitu, korišćenje i uređenje područja posebne namene i za održivi razvoj obuhvaćenih lokalnih zajednica. Takođe, Prostorni plan predstavlja planski osnov za izdavanje informacije o lokaciji i lokacijskih uslova za komplekse „Vrtogoš” i „Borovac” na osnovu elemenata regulacione razrade iz Posebnog priloga Prostornog plana.

Ovaj Prostorni plan je planski osnov za usklađivanje donetih planskih rešenja prostornih planova jedinica lokalne samouprave za teritorije opštine Bujanovac i grada Vranja i za usklađivanje svih urbanističkih planova čiji se obuhvat nalazi u celosti ili jednim delom u obuhvatu područja posebne namene prema smernicama utvrđenim u glavi V. Implementacija Prostornog plana, odeljak 2. Smernice za izradu planske i druge dokumentacije i za sprovođenje Prostornog plana ovog prostornog plana.

I. POLAZNE OSNOVE

1. Obuhvat i opis granica područja Prostornog plana, granice celina

i podcelina posebne namene

1.1. Položaj i osnovne odlike područja Prostornog plana

Granice i obuhvat Prostornog plana i područja posebne namene, određene su referalnim kartama Prostornog plana i opisno, prema situaciji na Topografskim kartama (TK) razmere 1:25 000 (Listovi TK25: Leskovac 632-3-4 i 632-4-3, kao i Kumanovo 682-1-2, 682-2-1, 682-1-4 i 682-2-3), kao i na osnovu digitalnih ortofoto snimaka. U slučaju neslaganja grafičkog priloga sa tekstom u delu opisa granica i obuhvata Prostornog plana, merodavna je situacija u prikazima referalnih karata.

Područje Prostornog plana prostire se na delovima teritorija grada Vranja i opštine Bujanovac u Pčinjskom upravnom okrugu. Obuhvata 15 celih katastarskih opština, delove 18 katastarskih opština i delove 21 statističkog naselja.

Na području Prostornog plana zastupljen je planinsko-dolinsko-kotlinski reljef. Područje obuhvata središnji deo Vranjsko-bujanovačke kotline, deo kompozitne doline gornjeg toka reke Južne Morave (najniža tačka oko 380 m n.v), planinske vence u severnom delu (vis Kitka 1.295 m n.v) i delove Rujan planine na jugu i jugoistoku. Izraziti deo ravničarskih površina zastupljen je u delu Vranjske kotline.

1.2. Teritorijalni obuhvat područja Prostornog plana

Područje Prostornog plana obuhvata prostor površine od oko 180,7 km2 na delovima teritorija grada Vranja i opštine Bujanovac, i to sledeće katastarske opštine:

u gradu Vranje: Beli Breg, Gornji Vrtogoš, Donji Vrtogoš, Dubnica, Katun, Milivojce, Čestelin i delove katastarskih opština Soderce i Davidovac;

u opštini Bujanovac: Bogdanovac, Gornje Novo Selo, Donje Novo Selo, Đorđevac, Muhovac, Negovac, Ravno Bučje, Sebrat i delove katastarskih opština: Breznica, Biljača, Božinjevac 1, Božinjevac 2, Borovac, Bujanovac, Žuželjica, Karadnik, Levosoje, Letovica, Lukarce, Ljiljance, Nesalce, Rakovac, Samoljica i Srpska Kuća.

1.3. Granica područja Prostornog plana

Granica područja Prostornog plana prikazana je grafički (na referalnim kartama) i opisno na sledeći način:

severna granica polazi od zapadne spoljne granice katastarske opštine Muhovac koja ujedno predstavlja i granicu između opština Bujanovac i Kosovska Kamenica (područje AP Kosovo i Metohija), zatim dalje ide spoljnom granicom katastarskih opština Ravno Bučje i Novo Selo (sve u opštini Bujanovac) gde izlazi na granicu između opštine Bujanovac i grada Vranja;

istočna granica se pruža spoljnom istočnom granicom katastarske opštine Čestelin, zatim ide granicom katastarskih opština Čestelin i Soderce, gde na oko 350 m jugozapadno od vrha Tumba (848 m n.v) ulazi u katastarsku opštinu Soderce i pruža se generalno u pravcu juga, u dužini od oko 1320 m do izohipse 600 m u rejonu zaseoka Samoljica, odakle nastavlja jugozapadno do granice katastarske opštine Dubnica. Potom granica prati spoljne istočne granice katastarskih opština: Katun, Donji Vrtogoš i Davidovac odakle menja pravac ka jugozapadu i dalje južnom spoljnom granicom katastarskih opština Davidovac (sve na teritoriji grada Vranje), Karadnik, i Srpska Kuća, odakle nastavlja spoljnim istočnim granicama katastarskih opština: Ljiljance, Bogdanovac, Donje Novo Selo, Lukarce i Sebrat (sve u opštini Bujanovac);

južna granica se pruža od spoljne južne granice katastarskih opština Sebrat i Biljača (sve u opštini Bujanovac) koja jednim delom čini granicu između opština Bujanovac i Preševo;

zapadna granica se pruža duž leve strane zaštitnog pojasa državnog puta IA reda broj 1 (autoput E75), posmatrano iz smera Beograda, kroz katastarske opštine: Biljača, Negovac, Samoljica, Letovica, Nesalce, Borovac i Levosoje. Potom granica na području katastarske opštine Levosoje prati državni put IIA reda broj 258 u pravcu severoistoka, prelazi reku Moravicu i nastavlja od železničke stanice Bujanovac, prateći širi koridor pruge Beograd-Preševo-državna granica (međunarodna pruga E75/E85), zatim prolazi teritorijom katastarskih opština Božinjevac 1 i Bujanovac, lokalnim putem kroz građevinsko područje u širem koridoru pruge do pružnog prelaza i granice katastarski opština Bujanovac i Žuželjica. Dalje nastavlja prugom preko teritorije katastarske opštine Žuželjica, zatim delom severne spoljne granice katastarske opštine Ljiljance i dalje opet prugom u dužini od oko 570 m. Odatle granica skreće u pravcu severa, pruža se atarskim putem, prelazi reku Južnu Moravu i prelazi na teritoriju katastarske opštine Srpska Kuća. Odavde granica nastavlja krivudajući atarskim putevima, generalno u smeru severoistoka u dužini od oko 1,5 km i dolazi do katastarske opštine Karadnik. Kroz ovu katastarsku opštinu granica se pruža severoistočno atarskim putem u dužini od oko 500 m, potom skreće ka severu, lokalnim putem, takođe u dužini od oko 500 m i ponovo skreće ka severoistoku prateći državni put IIA reda broj 258 u dužini od oko 800 m do granice katastarske opštine Davidovac. Dalje granica skreće ka severu i severozapadu i pruža se spoljnim zapadnim granicama katastarskih opština Donji i Gornji Vrtogoš. Na oko 210 m južno od kote 925 granica skreće ka zapadu ulazi na teritoriju katastarske opštine Breznica i pruža se u dužini od oko 650 m. Zatim skreće ka severu i pruža se generalno tim smerom šumskim putevima i stazama preko Osmanove njive, Dubokog potoka, Uške reke i Brezničkih muhadžira do granice katastarske opštine Muhovac, u ukupnoj dužini od oko 4 km. Dalje granica ide spoljnom zapadnom granicom katastarske opštine Muhovac i dolazi do početne tačke.

1.4. Granice celina i podcelina posebne namene

Granice celina i celina posebne namene prikazane su na referalnim kartama Prostornog plana i u Tabeli I-1. Ovim prostornim planom utvrđuju se granice i obuhvat celina posebne namene za: postojeće komplekse i zone njihove zaštite, planirano proširenje postojećih i formiranje novih kompleksa sa zonama njihove zaštite. Ovim prostornim planom se propisuju režimi i pravila upotrebe zemljišta, korišćenja i uređenja prostora i građenja u celinama posebne namene, koji su obavezujući za prostorne planove jedinica lokalnih samouprava Vranje i Bujanovac i za urbanističke planove čiji se obuhvat preklapa sa celinama posebne namene utvrđenih ovim planskim dokumentom.

Detaljan prikaz kompleksa i zona zaštite dat je u glavi III. Planska rešenja prostornog razvoja područja posebne namene, odeljak 1. Prostorni razvoj, zaštita i režimi uređenja i korišćenja Centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije.

1.5. Posebne namene područja Prostornog plana

Posebna namena područja Prostornog plana koja je ključna za utvrđivanje planskih rešenja jesu postojeći i planirani kompleksi i zone njihove zaštite u okviru regionalnog Centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jugˮ.

Ova posebna namena obuhvata sledeće celine, ukupne površine od oko 83 km2:

perspektivni kompleksi specijalne namene (Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ, „Donji Vrtogoš”, „Jezerska mahalaˮ i „Ornicaˮ);

planirane lokacije za formiranje novih kompleksa („Vrtogoš” i „Borovacˮ);

površine za proširenje postojećeg kompleksa „Gornji Vrtogoš” i formiranje novog kompleksa „Vrtogoš”;

površine za formiranje novih kompleksa „Borovacˮ i „Rujanˮ;

prostor za potrebe odbrane zemlje (manevarski prostor poligona „Rujanˮ), i

zone zaštite oko kompleksa (Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ, „Donji Vrtogoš”, „Jezerska mahalaˮ, „Ornicaˮ, „Gornji Vrtogoš” i „Borovacˮ).

Druga posebna namena na području Prostornog plana su infrastrukturni sistemi koridora X određeni Uredbom o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije.

Tabela I-1: Prostorni obuhvat područja Prostornog plana i područja posebne namene (ha)

Jedinica lokalne samouprave PodručjeProstornog plana Zona posebne namene Područje posebne namene ha % ha % Opština Bujanovac 12037,8 66,6 kompleks sa zonom zabranjene gradnje 1305 12,5 zona ograničene gradnje 812,1 7,8 zona kontrolisane gradnje 4810,3 46,1 Ukupno (1) 6927,5 66,4 Grad Vranje 6028,8 33,4 kompleks sa zonom zabranjene gradnje 2037,1 19,5 zona ograničene gradnje 669,8 6,4 zona kontrolisane gradnje 802,6 7,7 Ukupno (2) 3509,6 33,6 Ukupno Prostorni plan 18066,6 100 Ukupno posebna namena (1+2) 10437 100

2. Obaveze, uslovi i smernice iz Prostornog plana Republike Srbije

i drugih razvojnih dokumenata

2.1. Prostorni planovi

2.1.1. Prostorni plan Republike Srbije

Prostornim planom Republike Srbije utvrđeno je da proces pripreme i uređenja teritorije za potrebe odbrane zemlje (operativni ciljevi) podrazumeva stalne aktivnosti na: prilagođavanju ukupne infrastrukture na teritoriji Republike Srbije potrebama odbrane zemlje (usaglašavanjem i prilagođavanjem prostornih i urbanističkih planova i projekata velikih tehničkih sistema i objekata od značaja za odbranu) i planiranje i uređenje sistema i elemenata infrastrukture odbrane, koje koriste Ministarstvo odbrane i Vojska Srbije za realizaciju svojih aktivnosti i zadataka. U skladu sa strateškim opredeljenjem, vojna baza, u organizacionom, funkcionalnom i prostornom smislu treba da bude osnovni element infrastrukture odbrane. Osnovno strateško opredeljenje prostornog planiranja infrastrukture odbrane jeste racionalna organizacija, uređenje i korišćenje prostora u skladu sa dugoročnim potrebama Ministarstva odbrane i Vojske Srbije i potencijalima prirodnih i stvorenih vrednosti. Ovim se postiže racionalnije korišćenje prostora, kao i postizanje većeg stepena integrisanosti prostora za potrebe sistema odbrane i prostora posebne namene u prostor Republike Srbije u cilju stvaranja uslova za dugoročni ekonomski i socijalni razvoj. Za komplekse koje koristi Ministarstvo odbrane i Vojska Srbije i koji su dugoročno perspektivni, planirana je modernizacija sadržaja.

2.1.2. Uredba o utvrđivanju Regionalnog prostornog plana opština Južnog Pomoravlja

(„Službeni glasnik RSˮ, broj 83/10)

Uredbom o utvrđivanju Regionalnog prostornog plana opština Južnog Pomoravlja, utvrđene su specifičnosti odbrane zemlje na području u obuhvatu Regionalnog prostornog plana opština Južnog Pomoravlja. Uređenje područja Regionalnog prostornog plana opština Južnog Pomoravlja za potrebe odbrane i zaštite od ratnih razaranja zasniva se na važećim propisima, stavovima, Uslovima i zahtevima Ministarstva odbrane. Značajan deo područja Prostornog plana se nalazi u Kopnenoj zoni bezbednosti (u daljem tekstu: KZB) (delovi teritorija opština Medveđa, Vranje, Bujanovac i Preševo). Na području Prostornog plana prisutni su objekti i kompleksi od značaja za odbranu zemlje (perspektivni objekti i kompleksi) za koje su utvrđene zone zaštite i režimi korišćenja u vidu zabrane i različite stepene ograničenja gradnje.

2.1.3. Uredba o utvrđivanju Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije

Prostornim planom područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije utvrđeni su sledeći postojeći i planirani magistralni infrastrukturni sistemi sa njihovim zaštitnim pojasima: državni put IA reda broj 1 (autoput E-75), sa pratećim objektima u funkciji puta i korisnika saobraćaja, i to delovi deonica Vladičin Han-Bujanovac/Levosoje (km 900+100 – km 942+195) i Bujanovac /Levosoje-granica Republike Makedonije (km 942+195 – km 963+954) , kao izgrađene deonice autoputa); planirana pruga za velike brzine E-85 i postojeća jednokolosečna pruga, magistralni optički kabl, gasovod, dalekovodi i vodoprivredni objekti, kao i zona uticaja koridora. Rezervisan je prostor potencijalnog koridora plovnog puta Dunav-Egejsko more.

Prostornim planom područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije utvrđen je plan veza infrastrukturnih sistema sa okruženjem kao i uticaj infrastrukturnog koridora na životnu sredinu, prirodna i nepokretna kulturna dobra. Utvrđene su okvirne površine za planirane magistralne infrastrukturne sisteme u infrastrukturnom koridoru (i to za: trajno zauzimanje zemljišta za potrebe izgradnje-funkcionisanja i zaštitne pojase) primenom sledećih kriterijuma: zadovoljenje prostornih uslova za smeštanje planiranog infrastrukturnog sistema; utvrđivanje bezbednog rastojanja od infrastrukturnog sistema, radi zaštite od negativnih uticaja na životnu sredinu, u prvom redu od buke i aerozagađenja; i obezbeđenje zaštite osnovnih funkcija u eksploataciji infrastrukturnog sistema od negativnih uticaja iz okruženja, u prvom redu od neplanske izgradnje, nekontrolisanog odlaganja otpada i drugih aktivnosti. Ustanovljeni se režimi korišćenja prostora i pravila za uređivanje zaštitnih pojasa infrastrukturnih sistema (neposrednog i šireg) i prostora posebne namene.

2.2. Nacionalne i lokalne strategije, planovi i ostali dokumenti

Odlukom o usvajanju Strategije nacionalne bezbednosti Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 88/09), utvrđeno je da se Republika Srbija zalaže za regionalnu saradnju u oblastima zajedničke obuke i angažovanja elemenata sistema bezbednosti u multinacionalnim operacijama. Vojska Srbije, u tom smislu, razvija sposobnosti za aktivan doprinos izgradnji povoljnog bezbednosnog okruženja, partnerstva i učešća u multinacionalnim operacijama sa mandatom UN, kao i za podršku civilnim vlastima u suprotstavljanju pretnjama bezbednosti. Strategijom nacionalne bezbednosti Republike Srbije utvrđena je i opredeljenost Republike Srbije da obnovi tradiciju dobrih odnosa sa Sjedinjenim Američkim Državama i da ove odnose unapređuje u interesu konsolidacije, demokratije, stabilnosti i prosperiteta na Zapadnom Balkanu.

Odlukom o usvajanju Strategije odbrane Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 88/09), utvrđeno je da Republika Srbija dozvoljava privremeno stacioniranje stranih oružanih snaga na svojoj teritoriji samo u okviru multinacionalnih operacija, na osnovu rezolucija OUN i međunarodnih ugovora koje je potvrdila Narodna skupština, kao i da je opredeljena da delove svojih oružanih snaga angažuje na teritorijama stranih država samo u okviru multinacionalnih operacija, na osnovu rezolucija OUN i međunarodnih obaveza, u skladu sa odlukom Narodne skupštine i shodno opredeljenju i interesima Republike Srbije.

Zakonom o upotrebi Vojske Srbije i drugih snaga odbrane u multinacionalnim operacijama van granica Republike Srbije („Službeni glasnik RS”, broj 88/09), su posebno uređeni: upotreba i priprema Vojske Srbije i drugih snaga odbrane za učešće u multinacionalnim operacijama van granica Republike Srbije, prava i obaveze nadležnih organa i učesnika u tim operacijama, finansiranje troškova učešća i druga pitanja za izvršavanje misija i zadataka u očuvanju bezbednosti i mira u svetu i pružanju humanitarne pomoći drugim državama u kriznim situacijama.

Protokolom o donaciji između Ministarstva odbrane Republike Srbije i Ministarstva odbrane Sjedinjenih Američkih Država, u okviru fonda za Mirovne operacije (Peacekeeping Operations – PKO) namenjena su finansijska sredstva regionalnom centru za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jugˮ koju čine poligoni za obuku u izvođenju vojnih operacija u gradskim sredinama i za prolazak konvoja kroz pojas sa improvizovanim eksplozivnim napravama.

3. Skraćeni prikaz i ocena postojećeg stanja (sintezni prikaz potencijala

i ograničenja prostornog razvoja područja posebne namene)

3.1. Postojeće stanje

3.1.1. Posebna namena područja

Centar za obuku jedinica za multinacionalne operacije (u daljem tekstu: „Centarˮ) je organizacijska jedinica Kopnene Vojske, u kojem se obučavaju i sertifikuju jedinice predviđene za upućivanje u mirovne operacije, što je jedna od misija Vojske Srbije. Uloga „Centra” je da obezbedi adekvatne uslove i obuku jedinica u rukovanju naoružanjem, taktičkim i tehničkim radnjama i procedurama, kao i za izvođenje vežbi i evaluaciju jedinica. „Centar” ima nacionalni značaj sa perspektivom da postane jedinstveni regionalni centar Partnerstva za mir u kojem će se vršiti obuka jedinica u uslovima korišćenja modernih poligona, savremenih učionica, trenažera i simulatora.

U „Centru” se obavljaju poslovi koji se odnose na: planiranje, organizovanje, koordinaciju, kontrolu sposobnosti i evaluaciju jedinica Vojske Srbije i jedinica iz partnerskih zemalja regiona i sveta koje se mogu angažovati u multinacionalnim operacijama. U „Centru” se sprovodi obuka i usavršavanja jedinica u smislu:

kolektivne obuke i neposredne pripreme jedinica za upućivanje u Mirovne misije;

individualne obuke ključnog personala jedinica za Mirovne misije;

evaluacije i sertifikacije individualne osposobljenosti ključnog personala i kolektivne obučenosti jedinica Vojske Srbije i partnerskih zemalja za angažovanje u Mirovnim misijama.

„Centar” je, od svog formiranja 2012. godine do danas, posetilo, i u njemu je boravilo oko 3750 pripadnika, i to: Vojske Srbije (više od 3150) i Oružanih snaga stranih zemalja (gotovo 600). U „Centru” je bio obezbeđen smeštaj i obavljena je evaluacija 16 rotacija jedinica (nešto manje od 2000, od čega većinom pripadnika Vojske Srbije i više od 20 pripadnika Oružanih snaga stranih zemalja – Španije, Italije i SAD) koje se pripremaju za učešće u mirovnim operacijama u Republici Libanu (UNIFIL) i Republici Kipar (UNFICYP).

U „Centru” je realizovano više od 30 kurseva i obuka, od kojih su najznačajnije sledeće: „Platinasti Vuk 14ˮ, „Platinasti Vuk 15ˮ, BMATT kurs (British Military Adviser Training Team Course – kurs za instruktore obuke jedinca koje se pripremaju za učešće u Mirovnim operacijama), CIED (Counter Improvised Explosive Device Course – kurs za borbu protiv improvizovanih eksplozivnih naprava), Kurs za vojne posmatrače Ujedinjenih Nacija (u daljem tekstu: UN), obuka u rukovanju i održavanju sistema „MILESˮ i „VBS3ˮ. Na kursevima i u obuci učestvovalo je nešto manje od 1800 lica (oko 1200 pripadnika Vojske Srbije i skoro 600 pripadnika Oružanih snaga stranih zemalja – SAD, Španije, Italije, Bugarske, Hrvatske, Azerbejdžana, Slovenije, Makedonije, Crne Gore i Rumunije).

Početkom januara 2016. godine Integrisana služba za obuku UN izdala je „Centru” sertifikat koji važi četiri godine, a kojim se potvrđuje da je Kurs za štabne oficire UN realizovan u skladu sa važećim standardima UN u oblasti obuke za mirovne operacije. Ovaj sertifikat svrstava „Centar” među međunarodno prepoznate institucije namenjene obuci za mirovne operacije, čime se obezbeđuju uslovi za unapređenje sposobnosti „Centra” za realizaciju međunarodnih kurseva, kao i za buduću saradnju sa Integrisanom službom za obuku UN u domenu učešća u realizaciji sličnih kurseva u drugim državama. „Centar” planira da u toku 2017. godine pokrene proceduru sertifikacije kod UN za još dva kursa.

3.1.2. Druge namene područja

3.1.2.1. Prirodni resursi

Na području Prostornog plana zastupljen je planinsko-dolinsko-kotlinski reljef. Područje obuhvata središnji deo Vranjsko-bujanovačke kotline, deo kompozitne doline gornjeg toka reke Južne Morave, planinske vence u severnom delu (vis Kitka 1.295 m n.v) i delove Rujan planine na jugu i jugoistoku. Područje Prostornog plana se nalazi na granici Rodopske mase i Vardarske zone i izgrađeno je od stena različitog porekla. Najzastupljeniji su kristalasti škriljci, graniti, sedimentne stene, a prisutne su i vulkanske tvorevine. Rasprostranjenje kristalastih škriljaca donjeg kompleksa prisutno je čitavom površinom Prostornog plana. Graniti su predstavljeni prisustvom Bujanovačkog granitnog masiva, koji ima dominantno prostiranje van pružanja Vranjsko-bujanovačke kotline. Sedimentne tvorevine su zastupljene u dolini Vrtogoške reke, a aluvijalne naslage su razvijene duž tokova Moravice i Južne Morave. Deluvijalnih naslaga ima kod Muhovca u dolini Muhovske reke i u dolini Moravice kod Biljače. Od vulkanskih pojava prisutni su gornjo-eocenski sedimenti, magmatske površinske stene (vulkaniti), magmatske dubinske stene (plutoniti).

Područje Prostornog plana se karakteriše izrazito visokim nivoom seizmičnosti. Za povratni vremenski period zemljotresa od 475 godina, intenzitet seizmičnosti u predelu Vranjsko-bujanovačke kotline ima vrednosti VIII i IX kategorije (prema EMS skali, EMS-European macroseizmic scale). Ove vrednosti ukazuju da je najveći deo područja ugrožen zemljotresima koji mogu izazvati uništenje ili teška oštećenja na većini objekata. U periodu od 1904. do 2010. godine na širem području Prostornog plana zabeležene su vrednosti zemljotresa od 3,7 do 5 Mw (Mw- skala momentne magnitude).

Kroz područje Prostornog plana protiču sledeće reke: Južna Morava, Moravica, Ljiljanska, Bujanovačka, Bogdanovačka, Davidovačka (Vrtogoška), Katunska i Dubnička reka. Osim Južne Morave koja pripada vodotocima I reda, ostali vodotoci na području Plana su II reda i bujičnog su karaktera. Reka Južna Morava je zajedno sa svojim pritokama obuhvaćena Operativnim planom odbrane od poplava na sektoru M11. Na području Prostornog plana nema prirodnih jezera.

Plansko područje se odlikuje umereno-kontinentalnom klimom sa preovlađujućim obeležjima župne klime. Topla, suva i sunčana leta i nešto hladnijim zimama. Prosečna godišnja temperatura vazduha u Bujanovcu iznosi 10,6°S. Godišnji tok relativne vlažnosti ukazuje da Bujanovac ima umerenu vlažnost vazduha čija prosečna godišnja vrednost iznosi 77%. Preovlađujući vetrovi u pogledu snage vetra dolaze iz smera severoistoka, severa, istoka i severozapada, što je posledica dominantnog uticaja okolnih planina, prevoja i rečnih useka koji kanališu vetar u navedenim pravcima. Prosečna godišnja količina padavina na području Bujanovca iznosi 646 mm.

Poljoprivredno zemljište

Na području Prostornog plana izdvajaju se sledeći tipovi zemljišta: recentni aluvijalni nanosi, deluvijalni nanosi, smeđe zemljište, smonica i kiselo smeđe i podzolasto zemljište. Najveće rasprostranjenje imaju kisela smeđa i podzolasta zemljišta, koja se najčešće nalaze pod šumom (bukva i hrast), a kao njivska zemljišta dobra su za proizvodnju raži i krompira. Recentni aluvijalni nanosi locirani su u Vranjsko-bujanovačkoj kotlini i dolinama pritoka reke Moravice. Deluvijalna zemljišta su produkt jakih erozionih procesa, a zastupljena su po obodu Vranjsko-bujanovačke kotline i duž pružanja doline reke Moravice. Smeđe zemljište prisutno je u planinskim područjima, dok je smonica najviše zastupljena u dolini Muhovsko-Brezničke reke.

Prema raspoloživim podacima, na području Prostornog plana poljoprivredno zemljište zauzima 53 km2, što je 30% ukupne teritorije.

Najplodnije površine smeštene su u dolini Južne Morave i njenih sastavnica, ali je to prostor koji je najpogodniji za obavljanje svih aktivnosti, pa su iste delimično zauzete izgrađenim objektima i komunikacijama. Što se tiče kvaliteta zemljišta, zastupljena su zemljišta od druge do sedme katastarske klase. U dolinskom pojasu preovlađuju druga i treća klasa, dok veći deo teritorije, mahom brdsko-planinskog karaktera, pokrivaju peta, šesta i sedma klasa. Najpovoljnije zemljište za agrarnu proizvodnju locirano je u dolini reka, koje je najkvalitetnije i najplodnije, gde su i locirane njive i vrtovi. Tu su poljoprivrednici orijentisani na ratarsku i povrtarsku proizvodnju. Zemljište na brdsko-planinskom terenu je lošijeg kvaliteta.

Šume i šumsko zemljište

Područje prostornog plana obuhvata pet gazdinskih jedinica i to na teritoriji grada Vranja – GJ „Karpina” (odeljenja 1-67) u celosti i delove GJ „Trnovačka reka” (odeljenja 33-45), „Zarbinska reka” (odeljenja 51-70) i „Granična šuma” (odeljenja 2 i 3) i na teritoriji opštine Bujanovac – veći deo GJ „Rujan” (odeljenja 5-8 i 17-41). Ukupna površina pod šumama i šumskim zemljištem na području Prostornog plana je oko 122 km2 (68%), od čega je 50,4 km2 (28,3% od ukupne površine Prostornog plana) u državnom vlasništvu. Severni deo planskog područja je šumovitiji od južnog dela i sa kvalitetnijim šumama. Na njemu, u sastojinskom pogledu, preovlađuju šume bukve i hrasta kitnjaka, sa manjim površinama obraslim šumama hrasta sladuna i još manjim, pod šumama cera, breze, jasike i bagrema. Na južnom delu nema bukve i kitnjaka, već samo šume hrasta sladuna i šume breze, jasike i bagrema. Znatne površine državnih šuma su pod veštački podignutim sastojinama crnog bora, manje topole i smrče.

U okviru navedenih gazdinskih jedinica, posebno u GJ „Rujan”, visok je udeo šibljaka i obešumljenih terena obuhvaćenih procesima jake i ekscesivne erozije. Odnos obraslih i neobraslih površina na području prostornog plana je 85%:15%. Očuvane sastojine obuhvataju oko 55% državnih šuma, razređene 21% i devastirane 24%. Pretežna namena šuma je zaštitna, uključujući i zaštitu zemljišta od erozije i proizvodnja tehničkog drveta. Oko 30% šumskih površina čine šume sopstvenika, kojih je više na južnom delu područja Prostornog plana.

Intenzitet planiranih seča u ovim gazdinskim jedinicama u odnosu na zapreminu iznosi: 11,3%, „Zarbinska rekaˮ; 44,8%, „Trnovačka rekaˮ (intenzitet planiranih seča je veći od uobičajenog zbog velike površine zahvaćene požarima koje treba sanirati), 16,8%, „Karpinaˮ i 27%, „Rujanˮ. U odnosu na zapreminski prirast planiranih seča iznosi: 63% „Zarbinska rekaˮ, 124,3%, „Trnovačka rekaˮ; 53% „Karpina i 42,4% „Rujanˮ.

Najatraktivniji ostali šumski proizvodi su pečurke, lekovito bilje i šumski plodovi. Pečurke se javljaju na proplancima, ivicama šuma i šumskim livadama i pašnjacima. Generalno se može zaključiti da postoje povoljni uslovi za pojavu i razvoj pečuraka. Lekovito bilje koje se javlja na ovom području je mnogobrojno, a najveći značaj imaju: kamilica – Matricaria chamomila L, kantarion – Hypericum perforatum Lo, majčina dušica – Thymus serrpyllum L., hajdučka trava – Achillea millefulium L, glog – Crataegus monogyna Jucd., zova – Sambucus nigra L., kleka – Juniperus communis L., divlja ruža – Rosa canina L. i mnoge druge. Za farmaceutske svrhe od lekovitog bilja koriste se nadzemni delovi: list, cvet, plod i podzemni delovi: koren, koji se posebnim metodama dorađuju i prerađuju u finalne proizvode.

Među plodovima šumskog drveća i drugih biljaka u ovom šumskom području najveći značaj imaju: borovnica – Vaccinium myrtillus, kupina – Rubus ulmifolius, jagoda – Fragaria vesca, malina – Rubus idaeus, glog – Crataegus sp., kleka – Juniperus communis, lešnik – Corylus avellana, dren – Cornus mas, divlja jabuka – Malus sylvestris, divlja kruška – Pyrus piraster, divlja trešnja – Prunus avium itd.

Na području se nalaze dva lovišta: „Južna Moravaˮ, na teritoriji Vranja, površine 824ha i „Rujan”, na teritoriji opštine Bujanovac, površine 458 ha. Glavne vrste lovne divljači su divlja svinja, srna, zec, fazan i jarebica.

Geološki resursi

Od mineralnih sirovina na području Prostornog plana izdvajaju se pojave metala otkrivene na lokalitetima Nesalca (kalaj i volfram) i Biljača (kalaj). U Borovcu i Samoljici se nalaze ležišta rude kvarcno-feldspatskog muskovita od koje se pravi feldspat, liskun i kvarcni pesak u RP „Feldspatˮ d.o.o. Bujanovac. U koritima rečnih tokova Južne Morave i Ljiljanske reke, vrši se nekontrolisana eksploatacija peska i šljunka koja u velikoj meri ugrožava ekosistem reka i degradira okolno poljoprivredno zemljište. Termomineralne vode se pojavljuju u većim količinama kod naselja Rakovac, Levosoje, Božinjevac, Žuželjica i Ljiljance. Temperatura termalne vode iznosi 42°S. Pored AD „Hebaˮ eksploataciju termomineralnih voda vrši i „Bivodaˮ d.o.o.

Na osnovu službene evidencije katastra eksploatacionih polja koje se vodi u Ministarstvu rudarstva i energetike na teritoriji Prostornog plana postoje sledeća eksploataciona polja (Tabela I-2):

Tabela I-2. Pregled lokaliteta i aktivnosti na eksploataciji i istraživanju mineralnih sirovina

Vrsta radova Detalji o aktivnosti Oznaka tačke X Y Eksploatacija Rudarsko preduzeće „Feldspatˮ d.o.o. Bujanovac (nekadašnje rudarsko preduzeće za istraživanje i eksploataciju metala i nemetala „Grotˮ, Bujanovac, broj rešenja 04-83/2, mineralna sirovina: feldspat i kvarc) 0 7560400 4700000 1 7564000 4700000 2 7564000 4695000 3 7560400 4695000 Eksploatacija Rudarsko preduzeće RO „Nemetali Vranjska banjaˮ, broj rešenja 310-263/89, mineralna sirovina: graniti 0 7560288 4694874 1 7560563 4694874 2 7560565 4694344 3 7560289 4694344 Eksploatacija AD „Hebaˮ Bujanovac, termomineralna voda 0 7560000 4704000 1 7568000 4704000 2 7568000 4699000 3 7560000 4699000

Pored navedenog, Privrednom društvu „Naftna industrija Srbije” a.d. Novi Sad, odobreno je izvođenje geoloških istraživanja nafte i gasa na teritoriji Republike Srbije južno od Save i Dunava.

3.1.2.2. Razvoj naselja, demografski i socijalni razvoj

Mreža naselja

U obuhvatu Prostornog plana nalazi se 18 naselja seoskog tipa. Na teritoriji grada Vranja nalazi se sedam naselja (Vrtogoš, Beli Breg, Dubnica, Katun, Milivojce, Čestelin, Davidovac), dok se u opštini Bujanovac nalazi 11 naselja: Bogdanovac, Donje Novo Selo, Negovac, Sebrat, Biljača, Božinjevac, Borovac, Žuželjica, Lukarce, Ljiljance i Samoljica. Naselja gravitiraju svojim gradskim centrima, a osnovni pravac povezivanja je dolinom Južne Morave.

Demografski razvoj

Na području Prostornog plana, koji obuhvata oko 0,2% teritorije Republike Srbije živi oko 9.770 stanovnika što čini 0,13% populacije Republike Srbije (prema podacima iz 2002. godine, s obzirom da popis iz 2011. godine nije sproveden na teritoriji opštine Bujanovac). U odnosu na 1948. godinu, na području Prostornog plana broj stanovnika je smanjen za 13,5% (u apsolutnom iznosu sa 11.298 na 9.769 stanovnika). U istom periodu je broj domaćinstava povećan za 23,9% (sa 1.776 na 2.200), dok je prosečna veličina domaćinstva smanjena (sa 6,4 na 4,4 članova po domaćinstvu). Prosečna gustina naseljenosti iznosi oko 54,7 st/km2, što je daleko ispod republičkog proseka (98 st/ km2), s tim da gustine naseljenosti znatno variraju po naseljima (Samoljica 125,42 st/km2, Čestelin 2,72 st/ km2, dok je Đorđevac nenaseljen).

U strukturi stanovništva dominira autohtono stanovništvo (64,5%), dok doseljeno stanovništva čini 35,5% ukupnog stanovništva, pri čemu je najveći broj doseljen sa teritorije iste opštine (19,1%), a potom sa teritorije drugih opština Republike Srbije (12,2%). Polna struktura stanovništva ukazuje na nešto veće učešće muške populacije (50,9%) u odnosu na žensku (49,1%). Starosna struktura stanovništva je relativno povoljna budući da čak 32% stanovništva na području Prostornog plana spada u kategoriju stanovnika mlađeg od 19 godina (3.121 stanovnik), dok je učešće populacije stanovništva 60 i više godina u ukupnom stanovništvu oko 18,2% (1.781 stanovnik). Prosečna starost stanovništva iznosi 39,4 godine: za mušku populaciju 38,2, dok za žensku iznosi 40,8. Prema stadijumu demografske starosti populacija spada u kategoriju „demografski staroˮ stanovništvo. I pored relativno povoljne starosne strukture stanovništva, demografski potencijal nije optimalno iskorišćen budući da je od ukupnog radno-sposobnog stanovništva (5.842 stanovnika), aktivno 42,7% (4.166) ukupnog stanonvištva, odnosno 71,3% radno-sposobnog stanovništva. Od ukupnog broja aktivnog stanovništva 82,5% (3.435) spada u aktivno stanovništvo koje obavlja zanimanje, dok je u kategoriji izdržavanog stanovništva 46,5% ukupnog stanovništva.

Na području Prostornog plana je registrovano deset etničkih grupa. Najmnogobrojnija je srpska etnička zajednica (56,4%), zatim albanska (41,1%), dok ostale etničke zajednice (Romi, Bugari, Bošnjaci, Makedonci i dr) učestvuju kumulativno sa svega 2,5 %.

Socijalni razvoj

Na području grada Vranja osnovno obrazovanje obavlja se putem osmorazredne škole „1. maj Vrtogošˮ u Vrtogošu i isturenih odeljenja: osmorazrednog odeljenja u Dubnici i četvororazrednih odeljenja u Katunu i Davidovcu. Na području opštine Bujanovac osnovno obrazovanje obavlja se putem osmorazrednih odeljenja u Biljači i Samoljici i četvororazrednih odeljenja u naseljima Borovac, Bogdanovac, Sebrat i Ljiljance.

Zdravstvena zaštita obavlja se putem ambulanti u Vrtogošu i Dubnici na teritoriji grada Vranja i ambulanti u Biljači i Muhovcu na području opštine Bujanovac. Objekti domova kulture prisutni su u Vrtogošu i Dubnici, u lošem su građevinskom stanju i van funkcije.

3.1.2.3. Infrastrukturni sistemi

Saobraćajna infrastruktura

Na području Prostornog plana nalaze se deonice sledećih državnih puteva (DP):

DP IA reda broj 1, deonica od čvora 158 (petlja „Vranjeˮ) ulazi u područje Prostornog plana na stacionaži km 549+800 (km 930+520) do stacionaže km 551+600 (km 932+280) i nastavlja ka čvoru 159 (petlja „Bujanovac severˮ). Ukupna dužina DP IA reda broj 1 na području Prostornog plana je oko 1760 m. Koridor ovog puta tangira zapadnu granicu Prostornog plana od čvora 159 (petlja „Bujanovac severˮ), preko čvora 160 (petlja „Bujanovac jugˮ) prema čvoru 161 petlja „Preševoˮ u dužini od 19,5 km;

DP IIA reda broj 233, deonica od čvora 25808 od km 00+000 do čvora 23301 na km 0+509 i dalje prema Trgovištu i graničnom prelazu „Prohor Pčinjskiˮ;

DP IIA reda broj 258 koji se pruža od čvora 25807 na km 88+405 preko čvora 25808 do čvora 25809 na km 91+816, a potom od km 91+816 do km 98+504 i do km 108+815 i dalje ka Preševu.

Kroz područje Prostornog plana prolazi magistralna jednokolosečna elektrificirana železnička pruga Beograd-Niš-Preševo-državna granica (Tabanovce) i dalje ka Skoplju (Republika Makedonija) i Solunu (Republika Grčka).

Deonice državnih puteva IIA reda su u relativno zadovoljavajućem stanju iako su saobraćajno opterećene, jer predstavljaju glavni alternativni pravac ka granici Republike Makedonije. Deonice DP IIA reda broj 233 (Davidovac-Sveta Petka) i broj 258 (Vranje-Davidovac-granica sa Republikom Makedonijom) su sa asfaltnim kolovoznim zastorom koji je u dobrom stanju.

Na području Prostornog plana dominiraju opštinski putevi, kategorisani i nekategorisani putevi. Veoma mali procenat opštinskih puteva na području Prostornog plana, kojima se naselja međusobno povezuju, je sa savremenim kolovoznim zastorom. Mrežu ovih puteva karakteriše mala širina poprečnog profila, dok elementi podužnog profila delimično zadovoljavaju zakonom propisane parametre. Horizontalna i vertikalna signalizacija uglavnom ne postoji. Prema podacima nadležnih opštinskih službi za većinu opštinskih puteva istaknuta je potreba za izgradnju ili rekonstrukciju u narednom periodu.

Kompleks Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ se nalazi u neposrednoj blizini DP IIA 258 sa kojim je povezan pristupnom asfaltiranom saobraćajnicom koja je posebno izgrađena za tu namenu. Kompleks „Borovacˮ se nalazi u neposrednoj blizini DP IIA 258 sa kojim je povezan nekategorisanim putem. Ova dva kompleksa ostvaruju međusobnu vezu nekategorisanim putem. Granicu kompleksa „Vrtogošˮ tangira opštinski put Vranje-Dubnica-Gornji Vrtogoš-Donji Vrtogoš-Davidovac.

Prostornim planom područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije, definisana je nova trasa za buduću dvokolosečnu prugu za saobraćaj vozova velikih brzina, koja će se kroz područje Prostornog plana pružati istočno od postojeće pruge.

Vodosnabdevanje i odvođenje otpadnih voda

Razvoj vodoprivredne infrastrukture zaostaje u odnosu na rast potreba, te se potrošnja vode sve teže podmiruje iz lokalnih izvorišta, što uslovljava dalji razvoj regionalnog sistema za snabdevanje vodom naselja koji je oslonjen prvenstveno na akumulaciju „Prvonekˮ. Stanje sanitacije naselja i zaštite kvaliteta vode nije zadovoljavajuće.

Na području Prostornog plana snabdevanje vodom naselja vrši se iz akumulacije „Prvonekˮ, koja je ključni objekat Vranjsko-pčinjskog podsistema u okviru Gornje-južnomoravskog regionalnog sistema za snabdevanje vodom naselja (KO Dubnica) kao i iz lokalnih sistema vodosnabdevanja (najčešće aluvijalnih podzemnih voda): gradskog izvorišta Bujanovca (Bujanovac, Božinjevac 1 i Žuželjica) i lokalnih seoskih izvorišta.

Od vodoprivrednih objekata, na teritoriji opštine Bujanovac (KO Bujanovac), izgrađena je mini akumulacija „Kisela vodaˮ za turizam i rekreaciju u blizini naselja Božinjevac.

Sve veću količinu otpadnih voda ne prati realizacija kanalizacione infrastrukture, što za posledicu ima ugrožavanje lokalnih izvorišta, posebno onih koja se naslanjaju na aluvijalne izdani, kao i zdravstvene probleme stanovništva (stvaranje uslova za razvoj epidemija hidričnog porekla).

Energetska infrastruktura

Područje Prostornog plana pripada konzumnom području preduzeća JP „EPS Distribucijaˮ d.o.o. Beograd, ogranak „Vranjeˮ, odnosno njegovim pripadajućim pogonima. U obuhvatu Prostornog plana i područjima naslonjenim na njega izgrađene su elektroenergetske trafostanice napona 110 kV, 35 kV i 10 kV i distributivna mreža 110kV, 35kV i 10kV.

Područje Prostornog plana pripada traforeonima TS 110/35/10 kV „Bujanovacˮ (2×31,5 MVA), TS 110/10 kV „Ristovacˮ, TS 35/10 kV „Bujanovac grobljeˮ (2h4 (2h8) MVA) i TS 35/10 kV „Bujanovac Svetlostˮ (2h4 (2h8) MVA), a koje se nalaze van zahvata Prostornog plana.

Na području Prostornog plana se nalaze, odnosno ukrštaju se dalekovodi 110 kV koji su vlasništvo „Elektromreža Srbijeˮ, Beograd, i to: DV 110 kV (broj 168A/1) EVP „Ristovacˮ – TS „Vranje 4ˮ i DV 110 kV (broj 1140/3) TS „Bujanovacˮ – EVP „Ristovacˮ.

Pored ovih na području Prostornog plana nalazi se i dalekovod 35 kV koji je vlasništvo JP „EPS Distribucijaˮ DOO Beograd, ogranak „Vranjeˮ, DV 35kV TS35/10 kV „Bujanovac grobljeˮ – Vranje.

U neposrednoj blizini područja Prostornog plana nalazi se DV 400 kV br. 462 TS „Vranje 4ˮ – granica Makedonije – TS „Štipˮ koji je u vlasništvu „Elektromreža Srbije”, Beograd. Prema Planu razvoja prenosnog sistema za period od 2016. godine do 2025. godine planiran je novi DV 110 kV TS „Vranje 4ˮ – TS „Preševoˮ.

Distributivni sistem na naponskom nivou 10 kV na području Prostornog plana je relativno razvijen i trenutno zadovoljava potrebe korisnika. Trafostanice 10/0,4 kV su različitih tipova: zidane, tipske MBTS, KBTS, STS, „kulaˮ i u njih su ugrađeni trafoi snaga od 50kVA, 160kVA, 250 kVA, 400 kVA i 630 kVA. Mreža dalekovoda 10 kV je nadzemna, van naselja i u većini sela.

S obzirom na razuđenost naselja na dalekovodima se zbog velikih dužina izvoda javljaju veliki padovi napona u mreži kao i gubici, te je neophodna rekonstrukcija postojećih izvoda povećanjem preseka provodnika, kao i njihovo inoviranje i/ili njihovo kabliranje.

Problem u korišćenju elektro-energetskih potencijala je pre svega, velika i neracionalna potrošnja energije, kao i mala energetska efikasnost u proizvodnji, prenosu, distribuciji i korišćenju svih tipova energije. Korišćenje električne energije za grejanje i druge potrebe za koje je moguće pronaći alternativu, kao i zastarela tehnologija u svim aspektima potrošnje energije opterećuje elektroenergetski sistem i predstavlja veliki problem neracionalnog korišćenja energije. Primetno je i nedovoljno angažovanje vezano za problem energetske efikasnosti i korišćenje alternativnih izvora energije, kao i nedostatak ljudstva i finansijskih sredstava opredeljenih u ovu svrhu.

Na području Prostornog plana nema izgrađene gasovodne infrastrukture, kao ni većih centralizovanih sistema toplifikacije.

Elektronske komunikacije i poštanski saobraćaj

Područje Prostornog plana pripada mrežnoj grupi 017 Vranje (teritorija grada Vranja i opštine Bujanovac). Usluge fiksne javne mreže na području obavlja operator „Telekom Srbijaˮ. Korisnici se priključuju na telekomunikacionu mrežu preko pristupnih komutacionih čvorova, a čvorovi se pomoću optičkih kablova ili radiorelejnih veza i transportnih sistema povezuju na odgovarajuću komunikacionu centralu višeg ranga u okviru nacionalne mreže.

U okviru mrežne grupe 017 Vranje u radu su sledeći komutacioni čvorovi (Multiservisni pristupni čvorovi – MSAN, od eng. „multi-service access node-MSANˮ): „Gornji Vrtogošˮ i „Dubnicaˮ.

Kroz područje Prostornog plana prolazi izgrađeni magistralni optički kabl Niš – Leskovac – Vranje – granica Makedonije i optičke kablove: Karadnik – Donji Vrtogoš – Gornji Vrtogoš –Đorđevac –Dubnica – Čestelin – Vranje; Vranje – Dubnica; i Davidovac – Krševica. Na ove optičke kablove izgrađeni su privodi koji su povezali telefonske centrale u mestima Biljača, Žuželjica, Samoljica, Ljiljanice, Davidovac, Donji i Gornji Vrtogoš.

Mobilna telekomunikaciona mreža

Područje Prostornog plana pokrivaju sva tri operatora mobilne telefonije „Telenorˮ, „Telekom Srbija MTSˮ i „VIPˮ sa pet baznih stanica, i to: „MTSˮ dve bazne stanice, „Telenorˮ dve bazne stanice i „VIPˮ jedna bazna stanica. Pokrivenost signalima je dobra, a izgradnjom optičkih kablova omogućeno je da se optički kablovi dovedu i do nekih baznih stanica mobilne mreže čime se dodatno poboljšava pokrivenost kvalitetnim signalom mobilne telefonije.

Difuzna radio- televizijska mreža

„Radio-televizija Srbijeˮ na području Prostornog plana ima svoje repetitore koji pokrivaju ovaj prostor RA i TV signalima. Jačina signala je uglavnom zadovoljavajuća.

Poštanski saobraćaj

Na području Prostornog plana u radu su dve poštanske jedinice u naseljima Biljača i Muhovac. Stanje nije zadovoljavajuće ni prema kriterijumu broja stanovnika po poštanskoj jedinici, odnosno šalteru, kao ni po prostornom rasporedu, odnosno po udaljenosti poštanske jedinice u odnosu na naselja.

Komunalni sadržaji i službe

Postojeće stanje komunalne opremljenosti može se oceniti kao nezadovoljavajuće. Područje Prostornog plana nema organizovani sistem prikupljanja otpada, a otpad se bez predtretmana odlaže na deponije grada Vranja (sanitarna deponija „Meterisˮ) i opštine Bujanovac (nesanitarna deponije). Budući da je plansko područje pretežno ruralnog karaktera, na ovoj teritoriji javna komunalna preduzeća nemaju nadležnosti, što za posledicu ima postojanje lokalnih smetlišta, odnosno divljih deponija (16 na području Prostornog plana – dve u katastarskoj opštini Ljiljance, tri u katastarskoj opštini Davidovac, pet u katastarskoj opštini Dubnica, tri u katastarskoj opštini Katun i tri u katastarskoj opštini Donji Vrtogoš). Na osnovu podataka iz Regionalnog prostornog plana opština Južnog Pomoravlja utvrđeno je da dnevna količina komunalnog otpada iznosi oko 0,4 kg stanovniku/korisniku prostora (što je manje od republičkog proseka koji iznosi oko 0,9 kg stanovniku/korisniku prostora).

Precizni podaci o diversifikaciji komunalnog otpada na različite tipove reciklabila ne postoje, jer nadležna javna komunalna preduzeća ne poseduju ovakav vid statističkih podataka.

Opasni otpad se, zajedno sa komunalnim otpadom odlaže ili na divlje deponije na području Prostornog plana ili se odvozi na komunalne deponije Meteris (Vranje) i opštinsku deponiju Bujanovca severoistočno od grada.

Na teritoriji opštine Bujanovac registrovana su četiri operatora – centri za sakupljanje i otkup otpada metalnog porekla. Osim njih, registrovan je i jedan centar za sakupljanje i otkup polietilenske ambalaže (plastika sa oznakom broj 1 – PET) i najlonske folije (plastika sa oznakom broj 4 – LDPE). Preduzeće za proizvodnju gume i plastike „Gumoplastikaˮ u Bujanovcu vrši otkup plastike sa oznakom broj 2 – HDPE. Preduzeće za otkup sekundarnih sirovina „Ecocetasˮ d.o.o. iz Trgovišta sa sedištem u Vranju vrši otkup sekundarnih sirovina – plastike oznaka 1, 2 i 4, papira, kartona i staklene ambalaže. Svoje usluge vrši i na teritoriji opštine Bujanovac u granicama predmetnog Prostornog plana.

U „Centru” – Baza „Jugˮ vrši se primarna selekcija otpada od kartona, PET ambalaže, metala i organskog otpada. Taj otpad se prodaje privatnim licima ili operaterima, ali više od 90% ukupno generisane količine otpada se odvozi na opštinsku deponiju u Bujanovcu. U toku 2015. godine ukupna količina otpada iz „Centra” iznosila je 1.420 m³.

3.1.2.4. Privredni razvoj, turizam i rekreacija

Privredni razvoj

Područje Prostornog plana spada u red ekonomski depresiranih područja, bez značajnije diverzifikacije privrednih aktivnosti, koju odlikuju visoka stopa nezaposlenosti, zastarelost opreme, nelikvidnost, niska produktivnost i efikasnost.

Na osnovu Uredbe o utvrđivanju jedinstvene liste razvijenosti regiona i jedinica lokalne samouprave za 2014. godinu („Službeni glasnik RSˮ, broj 104/14), grad Vranje spada u grupu jedinica lokalne samouprave čiji je stepen razvijenosti između 60%-80% republičkog proseka, dok opština Bujanovac spada u grupu nedovoljno razvijenih jedinica lokalne samouprave čiji je stepen razvijenosti ispod 60% republičkog proseka. Pri tome, treba napomenuti da su naselja, koja se nalaze u obuhvatu Prostornog plana, ruralnog tipa, izuzev opštinskog centra Bujanovac koji je manjim delom obuhvaćen. Najznačajniji privredni subjekti i najveći deo privrednih aktivnosti se odvija u gradskim naseljima i naseljima koja predstavljaju centre zajednice naselja, koja su uglavnom van područja Prostornog plana. Nosioci privrednog razvoja se nalazi na području opštinskog centra Bujanovac („Megalˮ proizvodnja kotlova za centralno grejanje, „Alatnicaˮ proizvodnja alata, „ABI-COMˮ proizvodnja građevinskog materijala i dr), zatim u ataru sela Rakovac (dve fabrike, i to: „Hebaˮ proizvodnja mineralne vode, gaziranih pića i dr, „Bivodaˮ proizvodnja mineralne vode, gaziranih pića), kao i u atarima sela Biljača (pogon metalske industrije u sastavu „Megalaˮ i zapošljava oko 40 radnika).

Sektor malih i srednjih preduzeća (u oblasti duvanske i metalne industrije, šumarstva i drvne industrije, naročito u proizvodnji građevinskog materijala, poljoprivrede i prehrambene industrije, u sektoru proizvodnje mleka i mlečnih proizvoda, zanatstva i domaće radinosti, turizma i sektora usluga), kao generator zaposlenosti, je u fazi razvoja. Preduzetništvo je takođe, u fazi razvoja, kao i razni vidovi samozapošljavanja, pre svega u poljoprivredi i agroindustriji, što će doprineti smanjenju ukupne stope nezaposlenosti. Delatnosti tercijarnog sektora su slabo razvijene (trgovina, ugostiteljstvo, turizam i saobraćaj). Nedovoljan privredni razvoj ostvario je negativne uticaje na ukupan ekonomsko-socijalni i prostorni razvoj područja Prostornog plana.

Glavna privredna delatnost je tradicionalna poljoprivreda (u ratarstvu, povrtarstvu i stočarstvu), čije su osnovne odlike ekstenzivnost, niski prinosi i niska produktivnost i proizvodnja koja je najčešće namenjena zadovoljenju ličnih potreba domicilnog stanovništva, najčešće bez/ili sa vrlo malo tržišnih viškova. Glavne poljoprivredne grane su ratarstvo, povrtarstvo, proizvodnja duvana dok su voćarstvo i vinogradarstvo sporedne poljoprivredne grane. Postoje dobri uslovi za razvoj stočarstva i stočarske proizvodnje. Veliki deo poljoprivrednih površina je pod livadama i pašnjacima, međutim prinosi su skromni usled usitnjenost poljoprivrednih poseda, odsustva sistema organizovanog navodnjavanja i slabe primene agrotehničkih i agrohemijskih mera.

Šumarstvo je, pored poljoprivrede, jedna od bitnih delatnosti na području Prostornog plana. Zahvaljujući tome, osim eksploatacije drveta, i razvoja drvno-prerađivačke industrije, područje Prostornog plana obiluje povoljnim prirodnim uslovima za proizvodnju autohtonog i plantažnog lekovitog bilja, gljiva i sakupljanje šumskih plodova.

Turizam i rekreacija

Raznovrsni prirodni potencijali i geografsko-saobraćajni položaj predstavljaju faktor razvoja banjskog, tranzitnog, izletničkog, ruralnog, planinskog i drugih vidova turizma i rekreacije. Potencijali za razvoj turizma nisu dovoljno iskorišćeni. Od prirodnih resursa značajnih za razvoj turizma zastupljeni su izvori termomineralnih voda, a postoji i značajno kulturno nasleđe u neposrednom okruženju, koje nije u dovoljnoj meri istraženo i valorizovano ili na adekvatan način prezentovano i uključeno u turističku ponudu. Na tranzitnom turističkom koridoru autoputa E-75 nisu dovoljno zastupljeni receptivno-informativni punktovi sa motelima, etno-punktovi i odmorišta. Na ruralnom području postoje potencijali za razvoj seoskog turizma koji je do sada nedovoljno motivski i organizaciono povezan sa banjskim, planinskim, lovnim i ribolovnim i drugim vidovima turizma. Interes turističke tražnje neće biti masovnije privučen samo mogućnostima banjskog turizma i tranzitnog koridora autoputa, već prvenstveno poboljšanjem kvaliteta smeštaja i celogodišnje turističko-rekreativne ponude u prostoru u kombinaciji sa motivima očuvane prirode i kulturne baštine, etno-baštine sela i organske hrane.

3.1.2.5. Zaštita prirodnih vrednosti i predela, životne sredine

i nepokretnih kulturnih dobara

Zaštita životne sredine

Glavni izvori zagađivanja vazduha su individualna ložišta domaćinstava, saobraćaj, šumski i poljski požari na divljim deponijama i pojedini industrijski zagađivači. Zagađenje vazduha dominantno je na području urbanih centara (Bujanovac i Vranje), što je dokazano na osnovu bioloških indikatora (lišajevi – pokazatelji čistoće vazduha, nalaze se na udaljenosti oko 5 km od Bujanovca).

Zagađivanje površinskih i podzemnih voda posledica je niza faktora, i to usled: upuštanja neprečišćenih komunalnih otpadnih voda iz naselja u prirodne recipijente bez odgovarajućeg tretmana; neizgrađenosti kanalizacione infrastrukture, odnosno nepropisno izgrađenih septičkih jama. Reka Binačka Morava opterećena je komunalnim otpadnim vodama sa područja opštine Kosovska Kamenica, ali poslednje merenje kvaliteta vode je vršeno 1999. godine. Na izlazu sa teritorije opštine Bujanovac (profil „Ristovacˮ) Republički hidrometeorološki zavod jednom mesečno vrši merenje kvaliteta vode reke Južne Morave. U toku letnjih meseci, voda ima kvalitet III klase boniteta, a tek u zimskim mesecima pripada II klasi boniteta. Izvorište vodosnabdevanja gradskog područja (u aluvionu Južne Morave), zbog čega postoji stalan rizik od njegovog ugrožavanja zagađivačima.

Područje je ugroženo u pogledu erozivnih i bujičnih procesa, posebno u brdsko – planinskim delovima gde su zastupljene ekscesivna i jaka erozija.

Značajniji izvori zagađivanja zemljišta su neuređene deponije i smetlišta komunalnog otpada, odnosno objekti izgrađeni van granica građevinskih rejona naselja, na poljoprivrednom zemljištu visokih bonitetnih klasa. U manjoj meri, degradaciji zemljišta doprinose depozicija sedimentnih materija iz vazduha i saobraćajna frekvencija duž državnih puteva I i II reda. U seoskim naseljima značajan izvor zagađivanja zemljišta predstavljaju septičke jame i upojni bunari. Zemljište u okolini brojnih manjih vodotokova je plavljeno u periodu povodnja, ali i ugroženo erozionim procesima.

Iako nema sistematskog praćenja nivoa i učestalosti buke, kao i praćenja uticaja na zdravlje ljudi, evidentno je odsustvo značajnijih izvora koji kumulativno produkuju akustično zagađenje. Eventualna prekoračenja dozvoljenih nivoa buke kratkotrajnog su intenziteta i pretežno se odnose na buku poreklom od drumskog saobraćaja duž državnog puta I reda E-75 (deo Bujanovca u neposrednoj blizini autoputa i kompleks Bujanovačke Banje).

Evakuacija čvrstog otpada i čišćenje manjih deponija, tj. sanacija smetlišta ne odvija se na zadovoljavajućem nivou, a tretman opasnog otpada ne vrši se u skladu sa zakonskom regulativom. Komunalni i ostali otpad odlaže se na opštinsku deponiju. Sa druge strane, na području grada Vranja postoji sanitarna deponija „Meterisˮ.

Na području Prostornog plana postoje četiri lokacije na teritoriji opštine Bujanovac za koje se sumnja da su zagađene grupama mina i kasetnom submunicijom, i to: „Ravno Bučjeˮ, „Demirska mahala 1ˮ i „Demirska mahala 2ˮ (katastarska opština Ravno Bučje), „Đorđevacˮ (katastarska opština Đorđevac i katastarska opština Dubnica) i „Borovacˮ (katastarska opština Borovac i katastarska opština Samoljica). Ove površine su obeležene znacima opasnosti. Poseban problem je lokacija „Borovacˮ koja je kontaminirana municijom sa osiromašenim uranijumom (ostaci od bombardovanja 1999. godine). Urađena je delimična dekontaminacija ove i drugih lokacija u okruženju, pri čemu je procena da je samo 10% municije uklonjeno.

U blizini područja Prostornog plana nalazi se SEVESO postrojenje/kompleks nižeg reda „Simpenˮ d.o.o. Bujanovac, u kojoj se vrši proizvodnja sunđera. U okviru ovog kompleksa prisutan je Toluendiizocijanit (TDI), imenovana seveso opasna materija, r. br. 26 u Tabeli 1. Pravilnika o listi opasnih materija i njihovim količinama i kriterijumima za određivanje vrste dokumenta koje izrađuje operater seveso postrojenja, odnosno kompleksa („Službeni glasnik RS”, br. 41/10 i 51/15).

Zaštita prirodnih vrednosti

Na području Prostornog plana nema prirodnih dobara koja shodno odredbama Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10, 91/10-ispravka i 14/16) imaju svojstvo zaštićenog područja.

Prostorni plan obuhvata deo planine Rujan koja predstavlja ekološki značajno područje ustanovljeno Uredbom o ekološkoj mreži („Službeni glasnik RS”, broj 102/10) kao međunarodno značajno područje za biljke (IPA/Important Plant Area). Takav floristički značaj ove planine uslovljen je nalazima čitavog niza biljaka krajnje ugroženih i retkih u Republici Srbiji ili čak, globalno ugroženih (rujanski šafran, medunolika divlja kana, krestast kahris, palasov šafran, čekinjasta selivka, gusto talasinje, poljski kukurek, olivierov šafran, više vrsta iz roda ljubičica i dr), najvećim delom u atarima sela Strezovce, Mamince, Slavujevac i Svinjište, u blizini granice prema Republici Makedoniji, izvan granice Prostornog plana. Granica ovog ekološki značajnog područja je grafički okvirno prikazana na preglednoj karti u Uredbi o ekološkoj mreži i u daljem postupku, koji je ovom uredbom propisan, biće detaljno određena i verovatno korigovana u odnosu na sadašnju.

Uredbom o ekološkoj mreži ustanovljeni su i ekološki koridori od međunarodnog značaja u Republici Srbiji, a među njima je i vodotok Južne Morave sa obalskim pojasem u prirodnom i blisko-prirodnom stanju, koji se na području Prostornog plana pruža na dužini oko 4,5 km, u ataru sela Davidovac i Srpska Kuća.

U ataru sela Levosoje, u aluvijalnoj ravni Moravice, identifikovan je lokalitet močvarne livade koji pripada staništu tipa centralnobalkanske slatine i slane stepe, koji je Pravilnikom o kriterijumima za izdvajanje tipova staništa, o tipovima staništa, osetljivim, ugroženim, retkim i za zaštitu prioritetnim tipovima staništa i o merama zaštite za njihovo očuvanje („Službeni glasnik RS”, broj 35/10) utvrđen u rangu za zaštitu prioritetnih tipova staništa. To su prirodna ili poluprirodna staništa koja se nalaze u opasnosti od iščezavanja sa teritorije Republike Srbije, kao i staništa koja predstavljaju izuzetan primer reprezentativnih tipova staništa kontinentalnog, panonskog i alpskog regiona u skladu sa međunarodnom klasifikacijom, za koje su potrebne posebne mere zaštite. Centralnobalkanske slatine i slane stepe su u Republici Srbiji retka staništa, prioritetna su kao buduća područja NATURA 2000 i veoma osetljiva. Ovo stanište nije bliže prostorno određeno, na detaljnoj kartografskoj podlozi i na nivou katastarske parcele, shodno odredbama Zakona o zaštiti prirode, ali se na osnovu grafičkog priloga u aktu o uslovima zaštite prirode lokalitet nalazi izvan granice Prostornog plana.

Terenskim istraživanjima biodiverziteta lišaja, kao indikatora kvaliteta vazduha, koja su sprovedena u naučnoistraživačke svrhe, utvrđeno je prisustvo 29 vrsta lišaja na 11 lokacija u katastarskim opštinama: Gornji Vrtogoš, Dubnica, Sebrat, Biljača, Borovac, Božinjevac, Bujanovac, Letovica, Ljiljance, Nesalce i Samoljica. Pretpostavlja se da je broj lišaja verovatno višestruko veći od prikazanog u preliminarnom istraživanju.

Zaštita kulturnih dobara

Na osnovu akata o uslovima čuvanja, održavanja, korišćenja i utvrđenim merama zaštite kulturnih dobara i dobara koja uživaju prethodnu zaštitu, koje su izdali Republički zavod za zaštitu spomenika kulture i Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš, ustanovljeno je da na području Prostornog plana nema utvrđenih nepokretnih kulturnih dobara.

Dobra koja uživaju prethodnu zaštitu, odnosno evidentirani arheološki lokaliteti i objekti narodnog graditeljstva su brojni i prikazani su u Tabeli I-3. Neka od tih dobara su u okviru atara sela/katastarskih opština koje nisu u celosti uključeni u granice Prostornog plana, tako da ne pripadaju području Prostornog plana. Ovo se posebno odnosi na objekte narodnog graditeljstva u urbanizovanim delovima seoskih naselja koji su izvan granica Prostornog plana. Takođe, na delu područja Prostornog plana na teritoriji grada Vranja nije izvršena detaljna sistematska prospekcija tako da je broj evidentiranih kulturnih dobara znatno manji nego na teritoriji opštine Bujanovac.

Shodno uslovima nadležnih ustanova zaštite, u definisanju planskih rešenja koja se odnose na izgradnju infrastrukturnih i drugih objekata, namenu prostora i pravila i mere uređenja vodilo se računa da se ne ugrozi, pre svega, integritet mesta na kojima su evidentirani arheološki lokaliteti s obzirom na njihov disperzivan razmeštaj na području Prostornog plana, pretežno izvan urbanizovanih delova naselja, u kojima su predviđeni i sadržaji osnovne planske namene.

Tabela I-3. Pregled kulturnih dobara na području Prostornog plana

Broj Lokacija – selo Naziv lokalitetaili objekta Vrsta kulturnog dobra GRAD VRANJE 1 Donji Vrtogoš Granica – Grobnica AL – Antičko naselje i nekropola 2-3 Davidovac Crkvište, Gradište AL – Rimska nekropola sa naseljem 4 Beli Breg Zapis, sv. Maslo na sv. Jeremiju 5 Katun Zavetište za sv. Maslo, sv. Spas 6 Gornji Vrtogoš Kuća Vasilija Tasića 7 -8 Dubnica Kuća Daneta Arsića, Kuća Jevrosije Jović OPŠTINA BUJANOVAC 9-14 Karadnik Lješanski do, Donji jasen AL – Praistorijsko naselje Bare, Gradište, Kamenjar AL Spaiske njive AL – Nekropola 15-19 Srpska Kuća AL – Antičko naselje Crkva sv. Jovana AL – Antičko naselje i ostaci srednjovekovne crkve Kuća Zorana Nojkovića, Koš Trajka Sentića, Kuća Stojadina Stankovića 20-26 Rakovac Lješanska mahala AL – Praistorijsko naselje Selište AL- Srednjovekovno naselje i nekropola Ješanski do AL -Višeslojni lokalitet Padina, Jošanička mahala, Jošenački dol 1 AL 27-28 Žuželjica Crkva sv. Ruse AL – Antička građevina i ostaci srednjovekovne crkve Kuća Milovana Mitrovića 29-35 Božinjevac Karakanovo lojze AL – Rimsko poljoprivredno imanje (vicus) Ploče AL – Kasnoantička nekropola Visočica AL – Praistorisjki opidum i antičko naselje Dlboka padina AL – nekropola Ilijina padina, Selište, Timčino lojze AL 36-39 Levosoje Vučjak Višeslojni AL Mladenče AL – Kasnoantičko naselje Beli kamen AL – Antičko naselje Crkva sv. Ilije AL -Antičko poljoprivredno imanje 40-44 Nesalsce Karaula AL- Antičko naselje Kisha – Crkva Kuća Salima Šabana, Kuća Ismaila Demirija Tekija AL 45-49 Borovac Anište – Široko polje AL- Praistorijsko i antičko naselje Zadine, Ključ, Čukar AL Trla za ovce u dvorištu kuće Arsić Živka 50+54 Samoljica Crkvište 1 AL – Antičko i srednjovekovno naselje Crkvište 2 AL Kuća Iseni Mustafe Kodra Bakani, Kedrički rid AL 55-66 Bogdanovac Zgrada stare škole u porti crkve sv. Simeona, Kuća Nade Tašković, Kuća Mladena Smiljkovića, Koš Ljubiše Stošića, Kuća u Srednjoj mahali, Ambar u Srednjoj mahali Arsino AL – Nekropola Balavan, Široka padina, Staro selo, LeštarCrkva sv. Simeona AL 67-76 Donje Novo Selo Plevnja Đoke Veljkovića, Plevnja Bidosava Đokića, Kuća 1, Ambar i koš Bosiljke Đorđević, Kuća Tomislava Trajkovića, Koš Tomislava Trajkovića, Kuća 2 Lekovita voda, Crkvište sv. Stefan AL Zvezdan AL – kastel 77-84 Muhovac Đalotska vodenica, Kuća Sabedini Bedžeda, Kuća Bekrima Kadriu, Koš Šabana Ramadanija Carski potok, Hamzica, Te dzamija vjete, Tevore mocvet AL 85-88 Negovac Kuća Nebije Hajdari Četlina, Spahijske njive 1, Saphijske njive 2 AL 89-91 Ravno Bučje Kuća Hasana Isufija, Vodenica u Ogurskoj mahali, Plevnja i štala Fetija, 92-96 Sebrat Kuća Stojanče Nakića, Kuća Svetislava Krstića Gornje Obrusce AL – Nekropola sa kamenom konstrukcijom, AL – Nekropola sa urnama Crkvište sv. Đorđa AL 97-115 Biljača Kuća Petrović Stojadina, Kuća Dauti Nasera Manastirište AL – Bazilika sa nekropolom Tumba, Debeli dren, Široka ornica – Krivosoje AL Đipin dol 1 AL – Nekropola sa kremacijom Đipin dol 2 AL – Nekrpola – srednji vek Bivolarove kruške, Stance, Dlga bara AL Crkva sv. Marka AL – grobnice Šuplji kamen 1 AL – naselje Šuplji kamen 2 AL – nekropola Zelenište AL U selu AL – Zasvedena grobnica Ciganska mahala AL – pitosi Zvezdanska reka AL- nekropola Rajinske vrbe AL – naselje 116-120 Letovica Kuća Demiralija Šaćirija, Kuća Rabeta Šaćirija, Kuća Rafeta Seifunovića, Kuća Voje Đorđevića Vučjak AL 121-122 Lukarce Sv. Petar AL – Naselje Gradište AL 123-125 Ljiljance Manastirište AL – naselje Crkva sv. Prokopija, Selište AL

Izvor: Republički zavod za zaštitu spomenika kulture, Beograd i Zavod za zaštitu spomenika kulture Niš.

3.2. Potencijali i ograničenja (sintezni prikaz)

Osnovni potencijali razvoja područja Prostornog plana i posebne namene baziraju se na:

nesmetanom funkcionisanju i razvoju kompleksa specijalne namene usled udaljenosti većine seoskih naselja;

značajnom doprinosu privrednom razvoju lokalnih zajednica i specifičnog turizma, realizacijom velikog broja aktivnosti u domenu međunarodnih i domaćih obuka (konferencije, seminari, radionice, kursevi i vežbe) u organizaciji Centra za obuku jedinica za mirovne operacije;

povoljnom geostrateškom položaju, dobroj saobraćajnoj mreži i dostupnosti područja Prostornog magistralnim infrastrukturnim elektroenergetskim i telekomunikacionim vodovima;

obnovljivim i neobnovljivim resursima kao osnovom za razvoj privrede (šume, šumski plodovi i lekovito bilje, poljoprivredno zemljište, vodni resursi, termalne, termomineralne i mineralne vode, obnovljivi energetski izvori (hidro i geotermalna energija i energija sunca), biodiverzitet, lov i ribolov, mineralne sirovine – feldspat, kvarc i graniti);

tradiciji i usmerenosti stanovnika na poljoprivrednu proizvodnju (prostrani pašnjaci koji čine dobru osnovu za razvoja stočarstva), kao i tradiciji industrijske proizvodnje i izgrađenim privrednim kapacitetima;

kontingentu radno-sposobnog stanovništva koje nije u dovoljnoj meri iskorišćen;

regionalnom, nacionalnom i međunarodnom značaju područja „Rujanˮ kao ekološki značajnom području i području značajno za zaštitu biljaka (IPA), kao i međunarodni ekološki koridor Južne Morave, zatim druge prirodne i antropogene vrednosti u okruženju (crkve, manastiri, arheološki lokaliteti, raznovrsne manifestacije i dr) i očuvana životna sredina.

Osnovna ograničenja razvoja područja Prostornog plana i posebne namene potiču od:

privredne zaostalost, devastiranosti i nerazvijenosti područja u odnosu na druge delove Republike Srbije;

slabe konkurentnost privrede, niskog standarda stanovništva i relativno visoke nezaposlenost;

niskog nivoa konkurentnosti, visokih troškova poslovanja, niske ekonomičnosti i produktivnosti, niskog nivoa preduzetničke kulture i preduzetničkog duha, nedovoljno razvijenih kapaciteta lokalnih samouprava za podršku preduzetništvu i nedovoljnog korišćenja podsticajnih sredstava iz domaćih i stranih fondova neadekvatnog korišćenja prirodnih potencijala (poljoprivrednih, šumskih, mineralnih);

nedovoljne i neadekvatne opremljenosti lokalnom infrastrukturom i slabog održavanja;

niskog nivoa komunalne opremljenosti ruralnih područja;

zaostajanja razvoja u ruralnom području, usitnjenosti poseda, zastarelosti mehanizacije, slabe organizovanost plasmana poljoprivrednih proizvoda;

negativnih demografskih procesa, kontinuiranom padu broj stanovnika (negativna prirodna i mehanička komponenta u ukupnom rastu, nepovoljna obrazovna struktura stanovništva, neravnomerno raspoređen demografski potencijal);

nedovoljne iskorišćenosti turističkih potencijala i neadekvatne turističke valorizacije i prezentacije prirodnih, kulturnih i stvorenih vrednosti;

problema životne sredine izazvanih poplavama, klizištima, erozijom, čestim šumskim požarima i zagađivanjem voda otpadnim vodama iz naselja.

II. PRINCIPI I CILJEVI PROSTORNOG RAZVOJA

PODRUČJA POSEBNE NAMENE

1. Principi prostornog razvoja

Prostorni plan se radi u skladu sa principima/načelima planiranja, korišćenja, uređenja i zaštite prostora utvrđenim članom 3. Zakona o planiranju i izgradnji, a posebno u skladu sa načelima uređenja prostora za potrebe odbrane zemlje, kao i načelima održivog razvoja kroz integralni pristup u planiranju, racionalnog i održivog korišćenja neobnovljivih resursa i optimalnog korišćenja obnovljivih resursa.

2. Opšti i operativni ciljevi prostornog razvoja

Osnovni cilj izrade Prostornog plana je iskorišćavanje postojećih i do sada neangažovanih prostornih potencijala za ostvarenje misije Centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug”, uz poštovanje principa održivog prostornog razvoja.

Operativni ciljevi obuhvataju, između ostalog:

obezbeđenje prostornih uslova za izgradnju, opremanje i funkcionisanje objekata u funkciji obuke;

integrisanje objekata i aktivnosti Baze „Jug” u okruženje;

stvaranje uslova za jačanje regionalne saradnje i pozicije Republike Srbije u pogledu angažovanja u mirovnim operacijama;

očuvanje prirode, prirodnih vrednosti i životne sredine, kao i

stvaranje uslova za unapređenje finansijsko-ekonomskog značaja „Centra” na lokalnu zajednicu i region.

3. Koncepcija razvoja područja posebne namene

3.1. Opšta koncepcija

Izradom Prostornog plana obezbeđuju se neophodni uslovi za uređenje, dogradnju i uspostavljanje režima zaštite i korišćenja prostora u obuhvatu Centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug”. Sprovođenjem Prostornog plana očekuju se sledeći opšti efekti:

rezervisanje prostora za realizaciju misije „Centra”;

ustanovljavanje zona zaštite i sprovođenju režima zona zaštite kompleksa specijalne namene;

održavanje funkcionalnosti, obezbeđenje planiranog razvoja i unapređenje svih infrastrukturnih sistema koji su u neposrednom kontaktu sa „Centrom”;

smanjenje negativnih uticaja i rizika za naselja i stanovništvo na području „Centra” i njegovom neposrednom okruženju;

maksimalno očuvanje i praćenje uticaja aktivnosti „Centra” na biodiverzitet, prirodne resurse, prirodna i kulturna dobra u njegovom obuhvatu i neposrednom okruženju.

3.2. Polazišta i principi za relativizaciju konfliktnih interesa

Za planiranje i sprovođenje zaštite i razvoja područja Prostornog plana neophodno je relativizovati suprotne interese zaštite kompleksa u odnosu na razvoj lokalnih zajednica.

Osnovni konflikt na području posebne namene se javlja između režima zaštite i korišćenja kompleksa i njihovih zaštitnih zona i ograničenja za prenamenu zemljišta i gradnju. Stoga je osnovni princip da se planskim rešenjima i merama minimizuje negativan uticaj na lokalne zajednice na sledeći način:

uspostavljanjem zona zaštite zadržava se postojeća namena i način korišćenja poljoprivrednog i šumskog zemljišta;

postojeće poljoprivredno i šumsko zemljište koristiće se i uređivati bez ograničenja;

u postojećim granicama građevinskog zemljišta naselja koje se nalazi u zonama zaštite uspostavljenim ovim prostornim planom, omogućava se izgradnja, rekonstrukcija i dogradnja objekata na osnovu pravila uređenja i građenja utvrđenih prostornim planom jedinice lokalne samouprave, odnosno urbanističkim planom.

Drugi mogući konflikt javlja se pri sezonskom i periodičnom korišćenju manevarskog prostora i poligona „Rujanˮ usled izvođenja aktivnosti obuke. Princip za smanjenje negativnog uticaja je da se blagovremenom najavom, informisanjem i obilaskom terena lokalno stanovništvo adekvatan način obavesti i upozna sa planiranim aktivnostima.

III. PLANSKA REŠENJA PROSTORNOG RAZVOJA

PODRUČJA POSEBNE NAMENE

1. Prostorni razvoj, zaštita i režimi uređenja i korišćenja

Centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije

Ovim prostornim planom obezbeđuje se planski osnov za realizaciju sledećih aktivnosti utvrđenih Projektom razvoja regionalnog centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug”:

izgradnja novih sadržaja i objekata u kompleksu Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ;

proširenje postojećeg kompleksa „Gornji Vrtogošˮ, čime se formira novi kompleks „Vrtogoš”;

formiranje i uređenje kompleksa „Borovacˮ;

formiranje i uređenje kompleksa „Rujanˮ – manevarskog prostora sa poligonima.

Takođe, ovim Prostornim planom uspostavljaju se zone zaštite svih kompleksa specijalne namene i utvrđuju se režimi njihovog korišćenja, uređenja i građenja.

1.1. Plan razvoja kompleksa specijalne namene

Plan razvoja kompleksa specijalne namene obuhvata komplekse: Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ, „Vrtogoš”, „Borovacˮ, manevarski prostor sa poligonom „Rujanˮ, „Donji Vrtogoš”, „Jezerska mahalaˮ i „Ornicaˮ i pojas KZB duž administrativne linije sa AP Kosovo i Metohija.

Tabela III-1. Kompleksi i zone zaštite u sklopu „Centra”

Kompleks posebne namena Zona P, ha % KZB Zona kontrolisane gradnje (KiM) 1166,1 11,2 „Vrtogošˮ Kompleks sa zonom zabranjene gradnje 2441,3 23,4 Zona ograničene gradnje oko kompleksa 1078,8 10,3 Zona kontrolisane gradnje oko kompleksa 1239,5 11,9 „Ornicaˮ Kompleks sa zonom zabranjene gradnje 3,1 0,0 „Jezerska mahalaˮ Kompleks sa zonom zabranjene gradnje 3,1 0,0 „Donji Vrtogošˮ Kompleks sa zonom zabranjene gradnje 12,4 0,1 Baza „Jugˮ-„Cepotinaˮ Kompleks sa zonom zabranjene gradnje 252,6 2,4 „Borovacˮ Kompleks sa zonom zabranjene gradnje 629,5 6,0 „Rujanˮ Zona ograničene gradnje – „Rujan-Viroviˮ 165,9 1,6 Zona ograničene gradnje – „Jezeroˮ 208,0 2,0 Zona ograničene gradnje – „Leštakˮ 29,3 0,3 Zona kontrolisane gradnje 3207,4 30,7 Ukupno 10437,1 100,0

1.1.1. Kompleks Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ

Za kompleks Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ predviđena je izgradnja novih sadržaja i objekata (izgradnja upravno – stambenih objekata, sportsko-rekreativni centar i helidrom). Planirano je unapređenje postojeće infrastrukturne opremljenosti, u pogledu povećanja kapaciteta snabdevanja vodom i elektronskih komunikacija, a perspektivno i gasifikacije kompleksa. Površina kompleksa sa zonom zaštite – zona zabranjene gradnje iznosi 252,6 ha.

1.1.2. Kompleks „Vrtogoš”

Za kompleks „Gornji Vrtogoš” predviđeno je proširenje postojećeg kompleksa „Gornji Vrtogošˮ i formiranje kompleksa „Vrtogoš”. Ovim prostornim planom je u Posebnom prilogu – aneksu, obrađen prostor kompleksa sa elementima detaljne regulacije, kojim se utvrđuje granica i obuhvat planiranog kompleksa. Zaključkom Vlade 05 Broj: 464-12116/2015 od 12. novembra 2015. godine, nepokretnosti u preliminarnom obuhvatu kompleksa su predate Ministarstvu odbrane na privremeno korišćenje do donošenja ovog prostornog plana. U obuhvatu budućeg kompleksa su i nepokretnosti u privatnom vlasništvu koje je će se pribaviti u postupku eksproprijacije na osnovu detaljne regulacije ovog prostornog plana. Posebnim prilogom za planirani kompleks „Vrtogošˮ utvrđuju se: granica i obuhvat kompleksa utvrđenog na osnovu idejnih rešenja razmeštaja planiranih sadržaja, zone sa posebnim režimom korišćenja, uređenja i građenja, mere i aktivnosti za uređenje infrastrukturno opremanje i dr. Površina kompleksa sa zonom zaštite – zona zabranjene gradnje iznosi 2441,3 ha.

1.1.3. Kompleks „Borovacˮ

Za formiranje i uređenje kompleksa „Borovacˮ ovim prostornim planom je u Posebnom prilogu – aneksu, obrađen prostor kompleksa sa elementima detaljne regulacije. Zaključkom Vlade 05 Broj: 464-7068/2015 od 2. jula 2015. godine, nepokretnosti u obuhvatu kompleksa predate su na privremeno korišćenje Ministarstvu odbrane do donošenja ovog prostornog plana. Posebnim prilogom na nivou Prostornog plana sa elementima detaljne regulacije za planirani kompleks „Borovacˮ utvrđuju se: granica kompleksa utvrđenog na osnovu razmeštaja planiranih sadržaja, planska rešenja i mere za uređenje saobraćajnica, kanala za odvođenje atmosferskih voda, izmeštanje delova postojećih vazdušnih 10 kV vodova i izgradnja trafostanica 10/0,4 kV, opremanje kompleksa telekomunikacionom infrastrukturom i dr. Površina kompleksa sa zonom zaštite – zona zabranjene gradnje iznosi 629,5 ha.

1.1.4. Kompleks „Rujanˮ

Prostornim planom utvrđuju se rešenja i mere za formiranje i uređenje kompleksa „Rujanˮ – manevarskog prostora sa poligonima. Ovaj poligon ima karakter zaštitne zone i namenjen je periodičnom i sezonskom korišćenju (u periodu mart-novembar). Na ovom prostoru nije planirana izgradnja i postavljanje objekata, ni infrastrukture. Manevarski prostor sa poligonima smatra se prostorom za potrebe sistema odbrane za koji se ovim prostornim planom propisuju posebni režimi korišćenja, uređenja i građenja. Površina manevarskog prostora sa poligonom „Rujanˮ– zone ograničene i kontrolisane gradnje iznosi 3610,6 ha.

1.1.5. Ostali kompleksi specijalne namene

Prostornim planom se utvrđuju i sledeći kompleksi sa odgovarajućim zonama zaštite: „Donji Vrtogoš”, „Jezerska mahalaˮ i „Ornicaˮ. Ukupna površina ovih kompleksa sa pripadajućim zonama zabranjene gradnje je 18,6 ha.

1.2. Režimi korišćenja, uređenja i građenja po zonama zaštite

Prostornim planom se uspostavljaju sledeće zone zaštite prostora, kompleksa i objekata:

zone zabranjene gradnje oko kompleksa „Donji Vrtogoš”, „Jezerska mahalaˮ, „Ornicaˮ, Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ i „Vrtogošˮ;

zona ograničene gradnje oko zona zabranjene gradnje kompleksa „Vrtogošˮ i u okviru kompleksa „Rujanˮ na lokalitetima „Rujan-Viroviˮ, „Jezeroˮ i „Leštakˮ;

zona kontrolisane gradnje na prostoru u obuhvatu KZB (pojas 5 km od administrativne linije sa AP Kosovo i Metohija), kompleksa „Rujanˮ i oko zone ograničene gradnje kompleksa „Vrtogošˮ.

1.2.1. Zona zabranjene gradnje

Za potrebe bezbednog funkcionisanja kompleksa specijalne namene uspostavljaju se zone sa režimom zabranjene gradnje na sledeći način:

u pojasu od 100 m oko kompleksa „Donji Vrtogoš”, „Jezerska mahalaˮ i „Ornicaˮ;

u pojasu od 500 m oko kompleksa Baza „Jugˮ – „Cepotinaˮ i „Borovacˮ;

oko kompleksa „Vrtogošˮ u skladu sa balističkom procenom, kako je prikazano na Referalnoj karti 1. i Referalnoj karti 2.

Režim građenja u zoni zabranjene gradnje podrazumeva potpunu zabranu izgradnje bilo kakvih objekata. Dozvoljava se korišćenje prostora u skladu sa postojećom namenom.

1.2.2. Zona ograničene gradnje

Oko zone zabranjene gradnje kompleksa „Vrtogošˮ uspostavlja se zona ograničene gradnje u pojasu od 500 m. Režim korišćenja, uređenja i građenja u zoni ograničene gradnje podrazumeva zabranu izgradnje: industrijskih objekata, stambenih zgrada, bolnica, škola, dečjih vrtića, odmarališta i sličnih objekata. Dozvoljena je izgradnja saobraćajnica, dalekovoda i drugih objekata infrastrukture. Uspostavljanjem ove zone zadržava se postojeća namena zemljišta.

U okviru kompleksa „Rujanˮ na lokalitetima „Rujan-Viroviˮ, „Jezeroˮ i „Leštakˮ, režim ograničene gradnje podrazumeva pre svega zadržavanje zatečenog stanja i postojećeg načina korišćenja zemljišta.

Za izgradnju objekata u zonama ograničene gradnje neophodna je saglasnost Ministarstva odbrane. Pored toga, Ministarstvo odbrane može izdati posebne i specifične uslove korišćenja poljoprivrednog zemljišta na navedenim lokalitetima.

1.2.3. Zona kontrolisane gradnje

Zona kontrolisane gradnje uspostavlja se na prostoru u obuhvatu KZB, u kompleksu „Rujanˮ van zona ograničene gradnje, kao i u pojasu od 1000 m oko zone ograničene gradnje kompleksa „Vrtogošˮ. U ovoj zoni zabranjuje se izgradnja novih naselja, bolnica, škola, dečjih vrtića, odmarališta i sličnih objekata. Za izgradnju objekata u ovoj zoni neophodna je saglasnost Ministarstva odbrane. Uspostavljanjem ove zone zadržava se postojeća namena zemljišta. U postojećim granicama građevinskog zemljišta, u naseljima koja se nalaze u zoni kontrolisane gradnje koja je definisana ovim prostornim planom, dozvoljena je rekonstrukcija i dogradnja postojećih objekata po prethodno dobijenoj saglasnosti Ministarstva odbrane, a na osnovu pravila uređenja i građenja utvrđenih prostornim planom jedinice lokalne samouprave, odnosno urbanističkim planom.

U okviru kompleksa „Rujanˮ Ministarstvo odbrane može izdati posebne i specifične uslove korišćenja i uređenja poljoprivrednog zemljišta.

2. Uticaj posebne namene na razvoj pojedinih oblasti

2.1. Prirodni resursi

Zaštita i korišćenje poljoprivrednog zemljišta

Zaštita i korišćenje poljoprivrednog zemljišta na području Prostornog plana zasniva se na konceptu održivog poljoprivrednog i ruralnog razvoja, koji podrazumeva upravljanje prirodnim resursima i usmeravanje tehnoloških i institucionalnih promena na način koji obezbeđuje očuvanje zemljišta, vode, biljnih i životinjskih resursa, ne ugrožava životnu sredinu, tehnički je primenljiv, ekonomski isplativ i društveno prihvatljiv.

Plan zaštite i korišćenja poljoprivrednog zemljišta koncipiran je kao fizička osnova za detaljniju razradu sektorske i teritorijalne komponente održivog razvoja poljoprivrede i sela, s osloncem na sledeće propozicije:

zadržava se postojeći način korišćenja poljoprivrednog zemljišta na prostorima sa režimima ograničene i kontrolisane gradnje u okviru područja posebne namene;

prioritet imaju odgovarajući radovi i mere zaštite poljoprivrednog zemljišta na erozionim terenima, evidencije erozionih terena i kontrola sprovođenja tih mera;

mere stroge zaštite od preuzimanja u nepoljoprivredne svrhe se primenjuju za plodnija zemljišta, locirana pretežnim delom u prenaseljenim kotlinskim atarima i mestimično u brdsko-planinskim krajevima, u delovima dolina i na uravnjenim platoima;

ne planira se totalno pošumljavanje, odnosno zatravljivanje oranica na terenima iznad 800 m n.v, i pored njihovog pretežno slabog ekonomsko-proizvodnog potencijala, ali pogodnih za gajenje krompira, odgovarajućih sorti jarih žita i krmnog bilja;

obavezno je voditi računa o očuvanju krmne baze za razvoj planinskog stočarstva i drugim interesima lokalnog stanovništva pri uspostavljanju ekološki optimalnih odnosa između poljoprivrednih i šumskih površina i to promovisanjem agrošumarstva i obezbeđenjem podrške za redovno košenje i/ili napasanje stoke, kako bi se sprečila biološka degradacija travnog biljnog pokrivača;

održivo korišćenje poljoprivrednog zemljišta na celom planskom području uslovljeno je razvojem stočarstva, posebno mlečno-mesnog govedarstva i ovčarstva;

preduzimanje marketinških i drugih aktivnosti za unapređenje plasmana, dobijanjem robne marke organskih proizvoda, odnosno zaštićenog geografskog imena porekla i sl;

organizovanjem lokalnog otkupa šumskih/divljih sorti voća, lekovitog bilja i drugih biološki visokovrednih prehrambenih, odnosno farmakoloških sirovina;

potpunije iskorišćavanje lokalno heterogenih agroekoloških pogodnosti za razvoj povrtarstva i voćarstva sa primenom modela organske proizvodnje.

Zaštita i korišćenje šuma i šumskog zemljišta i razvoj lovstva

Unapređenje i uređenje postojećih šuma u državnom vlasništvu predviđa se obnavljanjem, podizanjem novih i negom šuma na području uz primenu sledećih mera:

u gazdovanju šumama – racionalno korišćenje ukupnih proizvodnih potencijala šuma; povećanje ukupne obraslosti i popunjavanje nedovoljno obraslih površina; nega postojećih sastojina i intenziviranjem šumsko-uzgojnih radova; organizovanje čuvanja šume i forsiranje mera preventivne zaštite kako se ne bi narušila biološka i ekološka stabilnost šuma ovog područja; maksimalno suzbijanje bespravne seče, posebno u rejonu koji gravitira administrativnoj liniji sa AP Kosovo i Metohija; kontrolisano korišćenje šumskih plodova i lekovitog bilja; kompenzaciono podizanje novih površina u slučaju prosecanja postojećih šuma za infrastrukturne koridore i razvoj turističko-rekreativne infrastrukture; smanjenje stepena ugroženosti od požara na pojedinim lokalitetima (posebno pod četinarima); antierozivna zaštita i dr;

u upravljanju šumama – uspostavljanje jedinstvenog i jednakog statusa svih šuma bez obzira na vlasništvo; obezbeđenje uslova i sredstava za unapređivanje stanja i funkcija šume od strane vlasnika ili korisnika šuma i šumskog zemljišta; kompenzacijama vlasnicima šuma od strane države ili korisnika za štete usled ograničenja u korišćenju šuma i šumskih područja; usklađivanje opšte i posebnih šumsko-privrednih osnova i programa gazdovanja šumama sa planiranom izgradnjom infrastrukture i uređenjem prostora.

Prema stepenu ugroženosti od požara, na prvom mestu su četinarske kulture (I i II stepen ugroženosti), a najmanje su ugrožene sastojine bukve, šikare, šibljaci i čistine (V i VI stepen).

Antierozivna zaštita ostvariće se primenom bioloških mera (pošumljavanje i zatravljivanje), biotehničkih mera (pleteri i zidići protiv spiranja) i tehničkih mera (gabionske pregrade i pragovi u cilju stabilizacije terena i zaustavljanja vučenog nanosa) na površinama i lokalitetima koje ugrožava srednja, ekscesivna i jaka erozija, posebno na padinama planine Rujan. Takođe, sprovodiće se zatravljivanje proseka na deonicama gde je potrebno delimično prosecanje šume, kompenzacija prosečene šume pošumljavanjem slobodnih površina, sanacioni antierozivni radovi i biološka rekultivacija terena u slučaju zemljanih radova.

Razvoj lovstva i upravljanje lovištima sprovodiće se: očuvanjem raznovrsnosti lovne faune; gajenjem, naseljavanjem i zaštitom divljači u lovištu; usklađivanjem lovne i ostalih delatnosti u lovištu; organizacijom stručne službe za praćenje i usmeravanje razvoja populacije osnovnih i sporednih vrsta divljači; izradom i održavanjem lovno-uzgojnih i lovno-tehničkih objekata; sanitarnim odstrelom divljači, a po popravci stanja i organizovanim lovom osnovnih vrsta; organizovanjem lovnog turizma i edukacijom lovnih stručnjaka i lovaca u cilju zaštite i uzgoja divljači na površinama i u vreme koji nisu u suprotnosti sa glavnom namenom prostora i režimom i načinom njegovog korišćenja.

Planska rešenja koja se odnose na izgradnju infrastrukturnih i drugih objekata neće izazvati značajnije zahvate u šumama, kako u prostornom pogledu, tako i po obimu uklanjanja šumske vegetacije i seče drvne mase.

U skladu sa merodavnim odredbama Zakona o šumama („Službeni glasnik RSˮ, br. 30/10, 93/12 i 89/15), ukoliko dođe do promene namene šumskih površina izvršiće se potrebne izmene i dopune osnova gazdovanja šumama. Gazdovanje šumama odnosno zaštita, gajenje i korišćenje šuma obavljaće se u skladu sa Zakonom o šumama, podzakonskim aktima i postojećim planskim dokumentima donetim na osnovu tog zakona.

Geološki resursi i korišćenje mineralnih sirovina

Osnovna planska rešenja korišćenja mineralnih sirovina jesu:

geološka istraživanja i eksploatacija mineralnih sirovina u utvrđenim perspektivnim područjima, i

saniranje površina (jalovišta) oko postojećih rudarskih objekata i razvoj projekata koji minimalno ugrožavaju životnu sredinu.

Plansko opredeljenje jeste održivo korišćenje metaličnih i nemetaličnih mineralnih sirovina, kao i termomineralnih voda na teritoriji Prostornog plana, koje će se usklađivati sa opštom koncepcijom korišćenja mineralnih resursa Republike Srbije. Korišćenje i zaštita mineralnih sirovina sprovodiće se intenziviranjem geoloških istraživanja u perspektivnim područjima, primenom tehnoloških sistema koji minimalno ugrožavaju životnu sredinu i sanacijom svih pozajmišta materijala (posebno u rečnim koritima radi zaustavljanja degradacije njihovih morfoloških karakteristika).

Poseban značaj daje se očuvanju i stavljanju u funkciju izvorišta mineralnih i termomineralnih voda (za balneološke potrebe i flaširanje) kao i korišćenje i uređenje delimično aktiviranih izvorišta mineralnih voda.

U daljem iskorišćavanju feldspata i kvarca RP „Feldspatˮ d.o.o. Bujanovac (nekadašnje RP „Grotˮ), za koje je izdato rešenje Ministarstva rudarstva i energetike broj 04-83/2 neophodno je obratiti se Ministarstvu odbrane za dobijanje saglasnosti, s obzirom da se značajan deo ovog eksploatacionog polja nalazi u obuhvatu prostora posebne namene.

2.2. Razvoj naselja, demografski i socijalni razvoj

Planiranim prostornim razvojem Baze „Jug” predviđena je dogradnja postojećih kapaciteta kompleksa i njihovo prostorno uređenje. Kompleksi će se nalaziti van postojećih naseljenih mesta. Smanjenje negativnih uticaja i rizika na naselja i stanovništvo na području „Centra” i u njegovom neposrednom okruženju, ostvaruju se uspostavljanjem zona zaštite i posebnim režimima korišćenja prostora utvrđenih ovim prostornim planom.

Očekuje se pozitivni finansijsko-ekonomski značaj „Centra” na lokalnu zajednicu i region, s obzirom na potrebe za različitim vrstama usluga koje je neophodno obezbediti za brojne aktivnosti i obuke koje se realizuju i koje će se realizovati u „Centru” (ishrana, održavanje higijene, pristup telekomunikacijama – internetu, ugostiteljske, hotelijerske, turističke i druge usluge).

Planska koncepcija demografskog razvoja na području Prostornog plana je obezbeđivanje ravnomernog razvoja stanovništva primenom koncepta policentričnog razvoja područja, što bi dovelo do ublažavanja negativnih migracionih kretanja i pružanja mogućnosti za ostanak mlađe populacije i populacije radno-sposobnog stanovništva, ali i za povratak stanovnika koji su se iselili sa ovog područja. Koncept razvoja demografskog potencijala pored policentričnog razvoja treba da se bazira i na: preduzimanju mera za suzbijanje sive ekonomije i njeno usmeravanje u legalne tokove( preduzimanjem mera za prekvalifikaciju radne snage i samozapošljavanje stanovništva( i preduzimanje mera za osnivanje mikro i mini porodičnih firmi u poljoprivredi i prehrani, turizmu, ugostiteljstvu i u domaćoj radinosti.

Ljudski resurs kao razvojni potencijal je ograničen, pa je izuzetno važno da se u politikama ekonomskog, socijalnog i prostornog razvoja obrati posebna pažnja na ovaj resurs sa težnjom da se obezbedi njegovo kontinuirano obnavljanje. Ukoliko dođe do aktiviranja prirodnih i kulturnih resursa, unaprediće se i postojeći pozitivan finansijsko-ekonomski značaj „Centra” na lokalnu zajednicu, samim tim stvariće se mogućnosti za zapošljavanje i prihodovanje lokalnog stanovništva, tako da je moguće očekivati, oživljavanje demografskih tokova i vitalnih demografskih karakteristika.

Imajući u vidu ovakav koncept razvoja demografskog potencijala, mere zaštite demografskog potencijala na području Prostornog plana su:

preduzimanje niza ekonomskih mera (finansijskih i nefinansijskih) za pokretanje privrednih aktivnosti (kreditno-finansijske linije podrške razvoju i unapređenju poljoprivredne proizvodnje i privatnog preduzetništva, podrška formiranju mini-porodičnih firmi u oblasti poljoprivrede, agroindustrije, zanatstva i turizma). Ove delatnosti je neophodno razvijati u cilju diverzifikacije privrednih aktivnosti na području Prostornog plana i u cilju podrške razvoju „Centra” i realizaciji aktivnosti u u njemu (u domenu međunarodnih i domaćih obuka, održavanje konferencija, seminara, radionica, kurseva, vežbi i sl), što posledično dovodi do novih radnih mesta i porasta zaposlenosti kao pokretača pozitivnih migracionih kretanja i povratka mladog i obrazovanog stanovništva;

preduzimanje mera socijalne politike (usmerene naročito prema posebnim kategorijama stanovništva kao što su: deca, žene, stariji građani (naročito staračka samačka i dvočlana domaćinstva) i druge posebno ugrožene grupe);

pored mera ekonomske i socijalne politike, potrebno je obnoviti i izgraditi lokalnu saobraćajnu i komunalnu infrastrukturu, poboljšati život u naseljima funkcionalnim sadržajima i poboljšati bazične usluge (poboljšanje sistema obrazovanja, poštanskih usluga, kvalitetniji pristup telekomukacijama – internetu i sl) u onom nivou koji je dovoljan da smanji privlačnu snagu okolnih opštinskih centara i gradova. Na ovaj način je moguće stvoriti uslove za zadržavanje mlađeg i ženskog stanovništva (naročito fertilno sposobnog), a perspektivno i povratak dela stanovništva iz gradskih naselja;

pomoć države merama populacione politike koje bi išle u smeru osavremenjavanja poljoprivredne proizvodnje, razvoja sektora malih i srednjih preduzeća i preduzetnika u sektoru poljoprivrede, agro-industrije, trgovine, zanatstva i turizma.

2.3. Infrastrukturni sistemi

Saobraćajna infrastruktura

Planirani razvoj saobraćaja u obuhvatu Prostornog plana podrazumeva dalji razvoj drumskog saobraćaja, sekundarne putne mreže, završetak dela deonice autoputa koja je u izgradnji, poboljšavanje pristupačnosti do svih naselja i kompleksa specijalne namene i to na sledeći način:

završetkom izgradnje deonice državnog puta A1, tj. autoputa E-75 Srpska Kuća-Levosoje i ostalih deonica na koridoru X;

izgradnjom servisno-pristupnog puta sa savremenim kolovoznim zastorom od kompleksa Baza „Jugˮ-„Cepotinaˮ do kompleksa „Borovacˮ biće ostvarena direktna saobraćajna povezanost i biće izbegnuto kretanje državnim putem IIA reda broj 258;

izgradnjom, rekonstrukcijom, rehabilitacijom i modernizacijom mreže opštinskih puteva kojima bi se poboljšala povezanost između naselja. Kada je u pitanju razvoj opštinske putne mreže treba uzeti u obzir značaj i tehničko stanje postojećih opštinskih puteva, planirani razvoj naselja i njihovih centara i razvoj privrednih kapaciteta. Prostornim planom je predviđeno i osavremenjavanje postojećih puteva na teritoriji lokalnih samouprava, tako da do kraja planskog perioda većina opštinskih puteva bude sa savremenim kolovoznim zastorom.

Izgradnjom helidroma u sklopu kompleksa Baza Jugˮ-„Cepotinaˮ obezbediće se bolja dostupnost područja Prostornog plana i efikasnije reagovanje u vanrednim situacijama.

Vodosnabdevanje i odvođenje otpadnih voda

Plan razvoja vodoprivredne infrastrukture zasnivaće se na uspostavljanju integralnog regionalnog višenamenskog sistema za uređenje, korišćenje i zaštitu voda i slivova Južne Morave. Predviđena je dalja fazna izgradnja Vranjsko-pčinjskog podsistema kojim se obezbeđuje voda za naselja na teritoriji grada Vranja i opštine Bujanovac (kao i u opštini Preševo, koja se nalazi van obuhvata Prostornog plana) iz postojećih izvorišta akumulacije „Prvonekˮ na Banjskoj reci i izvorišta podzemnih voda.

Planirana je izgradnja cevovoda Vranje – Bujanovac DN600 mm, dužine oko 16 km do novog sabirnog rezervoara „Vrtogošˮ, V=2×1000 m3 i cevovod DN600mm, dužine oko 8,8 km od rezervoara „Vrtogošˮ do postojećeg, proširenog, rezervoara „Bujanovacˮ, V=1000 m3 + 1000 m3 sa kompletnom merno-regulacionom opremom, odakle će se voda direktno, gravitaciono, distribuirati u gradsku vodovodnu mrežu Bujanovca. U narednoj fazi planirana je izgradnja cevovoda DN500 mm i objekata za vodosnabdevanje Preševa.

Realizacijom ovog sistema će se obezbediti prosečna specifična potrošnja od 400 l/st./dan i zaštititi podzemni akviferi Južne Morave i njenih pritoka na kojima su formirana lokalna izvorišta.

Planom se predviđa tehničko poboljšanje vodovoda i priključenje sledećih naselja na gradske vodovodne sisteme:

Bujanovac – Letovica, Samoljica, Borovac, Muhovac, kao i unapređenje postojećih lokalnih sistema u naseljima Karadnik, Božinjevac i Žuželjica ugradnjom nove opreme;

Vranje – Beli Breg, Davidovac, Donji Vrtogoš, Dubnica, Gornji Vrtogoš, Katun, Milivojce.

Planirana je izgradnja akumulacije „Vrtogošˮ u cilju iskorišćenja potencijala Vrtogoške reke za navodnjavanje poljoprivrednih površina. Pregradno mesto nalazi se neposredno na izlasku Vrtogoške reke iz klisure. Osnovne karakteristike brane su: nasuta sa glinenim jezgrom; kota krune brane 560,0 m n.v; kota maksimalnog uspora 558,95 m n.v, kota normalnog uspora 557,00 m n.v. Neophodno je obratiti se Ministarstvu odbrane za izdavanje saglasnosti prilikom daljih aktivnosti na realizaciji ovog infrastrukturnog objekta.

Na području Prostornog plana nije predviđena izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (u daljem tekstu: PPOV). Kanalisanje naselja će se obavljati po principima separacionih sistema, sa razdvojenim sistemima za otpadne vode naselja i atmosferske vode. U dolinskim naseljima će se graditi grupni magistralni sistemi, spajanjem kanalizacionih sistema više naselja, radi dovođenja otpadnih voda na zajedničko PPOV. Planiraju se sledeći radovi na realizaciji kanalizacionih sistema:

Bujanovac – realizacija grupnog kanalizacionog sistema Bujanovac sa okolnim naseljima (Biljača, Levosoje, Samoljica, Nesalce, Žuželjica, Srpska Kuća, Krševica) sa PPOV (van područja Prostornog plana) pored Južne Morave;

Vranje – realizacija grupnog sistema Vranje sa okolnim naseljima (Beli Breg, Davidovac, Donji Vrtogoš, Dubnica, Gornji Vrtogoš, Katun, Milivojce) sa PPOV (van područja Prostornog plana).

Sanitacija seoskih naselja, koja ne mogu da budu obuhvaćena malim grupnim sistemima sa PPOV, posebno u planinskim područjima (kod disperzovanih i nepristupačnih naselja) obavljaće se po principima ruralne sanitacije – sa odvođenjem otpadnih voda u individualne ili grupne vodonepropusne objekte i kombinaciju sa sekundarnim biološkim prečišćavanjem, uz operativnu organizaciju daljeg postupka sa otpadnim vodama, odnosno, uklanjanja i korišćenja u poljoprivredi na sanitarno bezbedan način kako ne bi došlo do zagađenja površinskih i podzemnih voda.

Energetska infrastruktura

Snabdevanje električnom energijom i dalje će se vršiti iz navedenih postojećih trafostanica 35/10 kV koje su van obuhvata Prostornog plana za koje je predviđena izgradnja kablovskih vodova naponskog nivoa 35 kV, i to :

TS 110/35/10 kV „Bujanovacˮ do TS 35/10 kV „Bujanovac grobljeˮ, i

TS 35/10 kV „Bujanovac grobljeˮ do TS 35/10 kV „Bujanovac Svetlostˮ.

Za snabdevanje kompleksa Baze „Jug”, potrebno je položiti u zavisnosti od specifičnosti i potreba korisnika, mešovite trase 35 kV i 10 kV vodova. Dozvoljava se fazna izgradnja različitih naponskih nivoa i oni ne uslovljavaju jedan drugi.

Planirani kablovski vodovi se polažu po trasi postojećih i planiranih 35 kV i 10 kV vodova u okviru regulacije saobraćajnica pretežno u prostor trotoara.

Za potrebe obezbeđenja električne energije za druge nove korisnike u obuhvatu Prostornog plana izvršiće se dalja dogradnja i rekonstrukcija postojeće elektroenergetske mreže 10 kV (dalekovodi 10 kV i trafostanice 10/0,4 kV) i izgradnja novih izvoda 35 kV i 10 kV iz trafostanica 35/10 kV do objekata ili prostora sa posebnim karakteristikama.

Plansko rešenje izmeštanja, odnosno kabliranja dela dalekovoda 10kV u obuhvatu kompleksa „Vrtogošˮ i „Borovacˮ, kao i snabdevanje električnom energijom ovih kompleksa biće bliže utvrđeno u Posebnom prilogu Prostornog plana na nivou plana detaljne regulacije.

U okviru Strategije za zaštitu i unapređenje životne sredine u opštini Bujanovac 2015-2025 („Službeni glasnik opštine Bujanovacˮ, broj 22/15) predviđene su aktivnosti koje se tiču povećanja energetske efikasnost, racionalnog korišćenja geotermalne, solarne, eolske, hidro – energije i energije biomase, kao i efikasnijeg tretmana otpada formiranjem kompostnih polja. Pored primene mere za racionalnu upotrebu električne i toplotne energije u objektima „Centra”, planirana je izgradnja vetrogeneratora i postavljanje solarnih ploča na postojećim objektima u Bazi „Jugˮ. Ovi izvori obezbeđivali bi snabdevanje energijom i u slučaju vanrednih situacija ili kvarova postojećeg sistema elektrosnabdevanja.

Planirana je izgradnja razvodnog gasovoda RG 11-03, preliminarnog prečnika ø273 mm od Vranja do granice sa Republikom Makedonijom. Ovaj gasovod predstavlja osnov za razvoj sistema gasifikacije u obuhvatu Prostornog plana. Trasa planiranog gasovoda pritiska do 55 bar prolazi kroz centralni deo područja Prostornog plana u dužini od oko 3400 m.

Nakon izgradnje razvodnog gasovoda RG 11-03 i glavne merno-regulacione stanice (GMRS) Bujanovac omogućiće se snabdevanje prirodnim gasom iz pravca Bujanovca gasovodom niskog pritiska (pritiska do 4 bar) odgovarajućeg prečnika. Izgradnjom razvodnog gasovoda i njegove distributivne mreže stvaraju se mogućnosti za gasifikaciju kompleksa Baza „Jugˮ- „Cepotinaˮ, kao i drugih kompleksa u sklopu „Centraˮ.

Snabdevanje prirodnim gasom smanjiće broj korisnika koji koriste električnu energiju za zagrevanje objekata, čime će se omogućiti rasterećenje elektroenergetskog sistema. Ukidanje individualnih ložišta na tečna i čvrsta goriva i njihova konverzija na prirodni gas smanjiće zagađenje životne sredine na području Prostornog plana.

Elektronske komunikacije i poštanski saobraćaj

Razvoj telekomunikacione mreže na području Prostornog plana zasnivaće se na uspostavljanju efikasnog sistema veza, koji će pored telefonije sa svim savremenim servisima, činiti i mreže za prenos podataka velikim brzinama, internet, multimedijalne servise, kablovski distributivni sistem i drugo.

Koncepcija razvoja telekomunikacione mreže na području Prostornog plana zasniva se na poboljšanju postojećeg stanja, faznoj izgradnji mreže optičkih kablova i multiservisnih pristupnih čvorova (MSAN i IPAN).

Okosnicu razvoja komunikacione mreže na području Prostornog plana predstavljaju postojeći optički kablovi, a izgradnjom odgovarajućih privoda na ovim kablovima i njihovom dogradnjom mogu se zadovoljiti sve potrebe savremenih komunikacija na području Prostornog plana.

Planirana je izgradnja sledećih delova telekomunikacione infrastrukture, koja je usklađena sa planovima razvoja operatora elektronskih komunikacija:

čvorovi tipa „in door MSANˮ – Katun i „out door MSANˮ – Dubnica;

izgradnja optičkih kablova za sledeća naselja: Samoljica, Negovac, Donje Novo Selo.

Kapaciteti i kvalitet pristupa mreži baznih stanica mobilne telefonije biće prošireni izgradnjom šest baznih stanica operatora „Telenorˮ, jedne bazne stanice operatora „VIPˮ i više baznih stanica prema planu razvoja mobilnog operatera „Telekom Srbija – MTSˮ.

Planska rešenja za unapređenje telekomunikacione infrastrukture za potrebe kompleksa posebne namene biće utvrđene u Posebnom prilogu Prostornog plana.

Komunalni sadržaji i službe

Osnovna planska opredeljenja u pogledu tretmana komunalnog otpada odnose se pre svega na zatvaranje postojećih divljih deponija i preusmeravanje ukupnih tokova otpada na planiranu regionalnu deponiju za Pčinjski okrug „Meterisˮ i ustanovljavanje decentralizovanog sistema upravljanja otpadom, koji bi uključio i seoska naselja (prikupljanjem organskog i neorganskog otpada, preradu organskog otpada i dalju distribuciju neorganskog otpada krajnjim korisnicima, tj. otkupljivačima sekundarnih sirovina).

Plansko opredeljenje je da se uporedo sa otvaranjem regionalne deponije sa reciklažnim centrom „Meterisˮ, a najkasnije do 2018. godine, izvrši: sistematsko zatvaranje, remedijacija i rekultivacija postojećih nesanitarnih deponija na području Prostornog plana; detaljno geološko i hidrotehničko istraživanje i analiza kvaliteta podzemnih voda u neposrednoj blizini svake deponije, zbog procene ekološke ugroženosti zemljišta.

Lokacija transfer stanice na teritoriji opštine Bujanovac utvrđena je na prostoru sa leve strane ušća Trnovačke reke u Južnu Moravu, a radovi na izgradnji su u toku.

U skladu sa Strategijom upravljanja otpadom za period 2010-2019. godine („Službeni glasnik RS”, broj 29/10), na teritoriji područja Prostornog plana neophodno je odrediti lokacije centara za sakupljanje opasnog otpada iz domaćinstava (baterija, akumulatora, otpadnih ulja, otpadnih električnih i elektronskih aparata), koje mogu biti uz centre za odvojeno sakupljanje reciklažnog otpada.

Uz odgovarajuće opremanje „Centra” komunalnom opremom i obukom o značaju primarne selekcije otpada, može se smanjiti ukupna količina otpada koja se odlaže na opštinsku deponiju u Bujanovcu, a samim tim i troškovi za iznošenje otpada. Istovremeno će se povećati udeo reciklabilnih komponenti, čime se štedi energija, sirovine, voda, ljudski rad i dr. Uzimajući u obzir da će se količine otpada verovatno povećavati, treba organizovati primarnu selekciju otpada na mestu nastanka, kako bi do 80% otpada moglo da se reciklira, kompostira ili na drugi način uključi u posebne tokove. Predviđeno je formiranje kompostnih polja u okviru „Centra”, a kompost bi se koristio za obnovu javnih zelenih površina i sportskih terena u okviru „Centra”, kao i za komercijalno korišćenje.

2.4. Privredni razvoj, turizam i rekreacija

Razvoj privrede

Planska koncepcija privrednog razvoja ostvarivaće se podržavanjem održivog privrednog razvoja, zasnovanog na postojećoj prostornoj strukturi privrednih aktivnosti i prirodnih vrednosti.

Imajući u vidu komparativne prednosti područja Prostornog plana (demografski potencijal, lokalni prirodni resursi, prirodna i kulturna dobra i iskustvo i tradicija u poljoprivredi i zanatstvu), a uz pretpostavku da će biti ispunjeni osnovni preduslovi privrednog razvoja (izgradnja neophodne saobraćajne i komunalne infrastrukture, poboljšanje bazičnih usluga, stvaranje dinamičnog poslovnog ambijenta uz uvažavanje postojećih potencijala i ograničenja), razvoj privrede zasnivaće se na sledećim strateškim prioritetima razvoja:

osnovna privredna grana će i dalje biti poljoprivreda, prilagođena tržišnim uslovima poslovanja, pri čemu se posebna pažnja mora pokloniti stvaranju bolje poslovne klime i obezbeđivanju povoljnijih uslova kreditiranja, boljoj povezanosti poljoprivrede sa agroidustrijom i sektorom turizma, koji je u sinergiji sa poljoprivredom, udruživanju proizvođača, ukrupnjavanju poseda, podizanju tehničke opremljenosti poljoprivrednih gazdinstava i permanentnoj edukaciji poljoprivrednih proizvođača. Podsticanjem održivog privrednog razvoja pruža se mogućnost poboljšanja kvaliteta života seoskog stanovništva, uz očuvanje prirodnih vrednosti i zdrave životne sredine;

pored poljoprivrede, posebna pažnja se mora pokloniti i restrukturiranju, razvoju i diverzifikaciji sektora prerađivačke industrije, zasnovanog na primeni savremenih tehnologija, znanja i inovacija i to posebno agroindustrije, duvanske industrije, drvno-prerađivačke, tekstilne, prehrambene itd;

razvoj turizma i komplementarnih usluga u okviru porodičnih poljoprivrednih gazdinstava, mikro-biznisa i tzv. porodičnih firmi, kao uslova za konkurentsko ponašanje na tržištu;

razvoj i diverzifikacija sektora usluga (trgovine, saobraćaja, ugostiteljstva, zanatstva i domaće radinosti i dr) i komunalne privrede.

Razvoj „Centraˮ, kako na samom, tako i na širem području Prostornog plana, ostvariće niz ekonomskih koristi, od kojih su najznačajniji: diverzifikacija privrednih aktivnosti (naročito u oblasti agroindustrije, domaće radinosti i sektoru usluga) i povećanje stope zaposlenosti. Realizacija aktivnosti obuka (konferencije, seminari, radionice, kursevi i vežbe) proizvešće niz ekonomskih i društvenih koristi, koji će omogućiti oživljavanje privrednih aktivnosti i predstavljaće značajan doprinos privrednom razvoju lokalnih zajednica, kroz veliki broj aktivnosti neophodnih za podršku i kvalitetnu realizaciju obuke u skladu sa svetskim standardima koje je potrebno ispuniti, po modelu sličnih centara za obuku širom sveta. Pored navedenog, unaprediće se postojeći pozitivan finansijsko-ekonomski značaj „Centar” na lokalnu zajednicu i region, s obzirom na potrebe za različitim vrstama usluga koje je neophodno obezbediti za brojne aktivnosti obuke koje se realizuju i koje će se realizovati u „Centru” (ishrana, održavanje higijene, pristup telekomunikacijama – internetu, ugostiteljske, hotelijerske, turističke i druge usluge). Iz tog razloga je potrebno intenzivirati razvoj tercijarnog sektora i diverzifikovati ga u skladu sa potrebama.

Turizam i rekreacija

U skladu sa odredbama Regionalnog prostornog plana opština Južnog Pomoravlja, plansko područje je svrstano u Vranjsko-Bujanovački turistički rejon (zapadni deo turističke destinacije/regije Krajište i Vlasina) sa okosnicom turističke ponude na banjama i planinama. Bujanovac sa Bujanovačkom Banjom i drugim naseljima, manastirom „Prohor Pčinjskiˮ, arheološkim nalazištem Kale-Kruševica (na planini Rujan) i drugim turističkim vrednostima razvijaće se kao kompleks turističkih aktivnosti. Turistička ponuda rejona biće kompletirana renoviranjem i izgradnjom smeštajnih kapaciteta, komunalne opreme i javnih sadržaja, realizacijom sadržaja ponude turističko-rekreativne infrastrukture u prostoru, razvojem putne mreže i boljim korišćenjem priključaka na tranzitni turistički koridor autoputa E-75 (petlje „Vranjeˮ, „Bujanovac Iˮ i „Bujanovac IIˮ).

Razvoj turističke ponude baziraće se na postojećim turističkim kapacitetima, uz kompletiranje turističke ponude uvođenjem novih sportsko-rekreativnih sadržaja, sadržaja banjskog, zdravstvenog i etno turizma, specijalnim interesovanjima i sl. Turistička ponuda zasnivaće se na geografsko-saobraćajnom položaju, sa atraktivnim prirodnim i stvorenim resursima u okruženju, sa sledećim osnovnim vidovima turizma:

sportu i rekreaciji i zdravstveno-rekreativnom turizmu na bazi prirodne termomineralne vode (Bujanovačke banje), uz tranzitni, planinski, seoski, ribolovni, lovni i druge vidove turizma;

banjskom turizmu – sa celogodišnjom ponudom u zdravstvenoj rehabilitaciji (balneološka i klimatska), zdravstvenoj, opštoj i sportskoj rekreaciji na tlu i vodi, na bazi mineralnih i termomineralnih voda i klimatskih pogodnosti; uz planinski, seoski, ekološki i druge vidove turizma;

tranzitnom turizmu – prvenstveno na pravcu koridora autoputa E-75 deonica Niš-granica Republike Makedonije (sa receptivno-informativnim punktovima i etno-punktovima), uz funkcionalnu integraciju sa turističkom ponudom okruženja;

seoskom turizmu – sa celogodišnjom ponudom, uz planinski, eko i etno-turizam, izletnički i lovni turizam, proizvodnju eko-hrane, etno-zanatskih proizvoda i dr, u blizini turističkih i rekreativnih kompleksa, centara i mesta komercijalne i druge ponude turizma;

turizmu specijalnih interesovanja (među kojima je i vojni turizam sa razgranatom strukturom podele (vojne avanture, obuke na vojnim poligonima, tehnike preživljavanja, poligoni za gađanje i dr).

Potrebno je turističku aktivaciju uskladiti sa specifičnim režimom korišćenja kompleksa posebne namene i potrebama odbrane zemlje, kako turistička eksploatacija ne bi ugrozila njihovo nesmetano funkcionisanje.

2.5. Zaštita prirodnih vrednosti i predela, životne sredine

i nepokretnih kulturnih dobara

Zaštita prirodnih vrednosti i predela

Planska rešenja, načelno, ne indukuju promene prirodne i poluprirodne vegetacije ekološki značajnog područja planine Rujan i ekološkog koridora Južne Morave, posebno zbog činjenice da su nalazišta/staništa populacija većine ugroženih i u drugom pogledu značajnih biljnih vrsta identifikovana izvan granica Prostornog plana i da su ključni objekti infrastrukturnog koridora u domenu doline Južne Morave već planirani, projektovani ili izgrađeni.

Ovaj prostorni plan nasleđuje i preuzima relevantne ciljeve zaštite prirodnih vrednosti utvrđene regionalnim i prostornim planovima jedinica lokalne samouprave, a posebno one koji se odnose na identifikaciju staništa od značaja za zaštitu evropske divlje flore i faune po programu NATURA 2000, očuvanje i održanje raznovrsnosti divlje flore i faune i njeno povećanje reintrodukcijom nestalih autohtonih vrsta životinja i biljaka, očuvanje staništa, jačanje, brojčano snaženje i prostorno širenje populacije retkih, ugroženih i kritično ugroženih (na ivici opstanka) biljnih i životinjskih vrsta, konzervaciju delova područja u zatečenom stanju, radi zaštite integriteta i spontanog funkcionisanja njihovog ukupnog prirodnog kompleksa, u naučne, obrazovne i kulturne potrebe, očuvanje, prezentaciju i održivo korišćenje mesta, prirodnih objekata i pojava koji svojim obeležjima predstavljaju istaknute, retke i privlačne vrednosti geo-nasleđa i očuvanje starih, po dimenzijama i vrsti reprezentativnih i u drugom pogledu značajnih stabala drveća i njihovih grupacija; očuvanje prirodnog i poluprirodnog rastinja u okviru živica i međa, a u slučaju ukrupnjavanja poljoprivrednih površina formirati nova rubna staništa kao delove agrosistema; očuvanje raznovrsnosti i prirodne ili malo izmenjene slike predela, unapređenje njegove čistoće i uređenosti u zonama i koridorima stanovanja, saobraćaja, privrednih aktivnosti i rekreacije, održivo korišćenje predeonih, bioloških i drugih vrednosti i resursa područja, imajući prvenstveno u vidu dobrobit lokalne zajednice, kao i uživanje i odmor posetilaca u prirodi.

U sprovođenju Prostornog plana obavezna je primena mera zaštite prirodnih vrednosti, odnosno divljih vrsta i njihovih staništa, predela i geonasleđa utvrđenih u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode i uslovima zaštite prirode izdatim Aktom broj 020-6/2 od 5. februara 2016. godine, a posebno mera koje se odnose na ophođenje sa značajnim geološko-paleontološkim i petrografsko-mineraloškim nalazima i primercima ugroženih vrsta divljih biljaka i životinja.

Kada se precizno utvrde, shodno Uredbi o ekološkoj mreži, granice ekološki značajnog područja planine Rujan i ekološkog koridora Južne Morave, na tim područjima će se u toku sprovođenja prostornog plana dosledno primenjivati mere zaštite predviđene navedenom uredbom i Zakonom o zaštiti prirode.

Zaštita životne sredine

Strateškom procenom uticaja Prostornog plana područja posebne namene regionalnog centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug” na životnu sredinu analizirano je postojeće stanje životne sredine, značaj i karakteristike Prostornog plana, karakteristike uticaja planiranih rešenja i druga pitanja i problemi zaštite životne sredine u skladu sa kriterijumima za određivanje mogućih značajnih uticaja na životnu sredinu. U tom procesu dominantno je primenjen planerski pristup kojim su sagledani trendovi koji mogu nastati kao rezultat planiranih aktivnosti.

Rezultati vrednovanja ukazali su na činjenicu da implementacija Prostornog plana ne implicira značajne negativne uticaje na ciljeve strateške procene uticaja, a da se određeni negativni uticaji mogu umanjiti odgovornim planiranjem i projektovanjem. U tom kontekstu, definisane su smernice za zaštitu životne sredine koje je potrebno primenjivati prilikom implementacije Prostornog plana:

obavezno je striktno sprovođenje zakonske regulative koja se odnosi na zaštitu životne sredine i pojedine njene činioce;

obavezno je sprovođenje smernica za zaštitu životne sredine definisanih u Prostornom planu i Strateškoj proceni uticaja Prostornog plana područja posebne namene regionalnog centra za obuku jedinica za multinacionalne operacije – Baza „Jug” na životnu sredinu i njihova detaljna razrada u procesu implementacije Prostornog plana, odnosno kroz izradu studija o proceni uticaja na životnu sredinu na nivou projektno-tehničke dokumentacije za pojedinačne projekte;

obavezna je primena propozicija i mera zaštite definisanih u uslovima nadležnih institucija pribavljenih za potrebe izrade Prostornog plana;

potrebno je sprovesti prioritetnu i sistematsku dekontaminaciju zemljišta koje je kontaminirano kao posledica NATO bombardovanja;

sve aktivnosti u vodnom zemljištu sprovoditi uz striktno poštovanje propozicija Zakona o vodama („Službeni glasnik RS”, br. 30/10 i 93/12);

u sprovođenju Prostornog plana obavezna je primena mera zaštite prirodnih vrednosti, odnosno divljih vrsta i njihovih staništa, predela i geonasleđa utvrđenih u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode;

aktivnosti na prostoru predviđenom za posebne namene treba sprovoditi na način da se ne ugrozi životna sredina; ukoliko dođe do bilo kakve vrste zagađenja osnovnih činilaca životne sredine, korisnik prostora je u obavezi da o tome obavesti nadležne institucije i preduzme sve mere na momentalnoj sanaciji zagađenih površina;

za prostor koji je u obuhvatu Prostornog plana, a ne odnosi se na posebnu namenu, primenjivati mere zaštite životne sredine definisane u strateškim procenama uticaja na životnu sredinu rađenim za planska dokumenta koja tretiraju ovaj prostor;

potrebno je sprovođenje monitoringa kvaliteta životne sredine u skladu sa relevantnom zakonskom regulativom;

uspostaviti biomonitoring kvaliteta životne sredine, kao dopunske metode instrumentalnog monitoringa, u cilju dobijanja podataka o dugotrajnim promenama u životnoj sredini.

Mere i uslovi zaštite i korišćenja NKD i njihove zaštićene okoline

Evidentirani objekti narodnog graditeljstva zbog svog položaja nisu pod uticajem planskih rešenja izgradnje i uređenja prostora. Ipak, planska preporuka je da sve aktivnosti na uređenju prostora treba izvoditi tako da ne ugrožavaju nepokretno kulturno dobro, niti da svojim karakterom, oblikom ili gabaritom dominiraju nad njima.

Prostornim planom se preporučuje i striktno poštovanje odredbi Zakona o kulturnim dobrima („Službeni glasnik RSˮ, br. 71/94, 52/11-dr. zakon i 99/11-dr. zakon) koje se odnose na uslove i mere istraživanja, tehničke mere i druge radove na kulturnim dobrima i njihovoj zaštićenoj okolini. Posebno su značajne obaveze investitora i izvođača radova. Ukoliko se u toku građevinskih i drugih radova naiđe na arheološka nalazišta i arheološke predmete, izvođač radova je dužan da odmah, bez odlaganja, prekine radove i obavesti nadležni zavod za zaštitu spomenika kulture i da preduzme mere da se nalaz ne uništi i ne ošteti i da se sačuva na mestu i u položaju u kome je otkriven. Investitor je dužan da obezbedi sredstva za istraživanje, zaštitu, čuvanje, publikovanje i izlaganje dobra koje uživa prethodnu zaštitu koje otkrije prilikom izgradnje, do predaje dobra na čuvanje nadležnoj ustanovi zaštite.

Prostornim planom nisu dopušteni: izgradnja i postavljanje objekata trajnog i privremenog karaktera koji svojim izgledom, gabaritom, karakterom ili namenom mogu da oštete ili unište spomenička svojstva nepokretnog kulturnog dobra ili degradiraju izgrađene i prirodne elemente njegove zaštićene okoline, postavljanje montažnih kioska, nadzemnih elektro i TT vodova, kontejnera, kao i deponovanje bilo kakvog otpadnog materijala na prostoru ili u obuhvatu zaštićene okoline nepokretnog kulturnog dobra. Pri projektovanju trasa infrastrukturnih sistema (vodoprivrede, energetike, saobraćaja) potrebno je da se maksimalno očuva autentičnost okruženja nepokretnih kulturnih dobara.

Shodno Zakonu o kulturnim dobrima, nadležna ustanova zaštite kulturnih dobara će u postupku izrade dokumentacije za izgradnju objekata i uređenje prostora posebnim aktom utvrditi konkretne uslove čuvanja, korišćenja i održavanja, kao i uslove za preduzimanje konkretnih mera tehničke zaštite za svako pojedino nepokretno kulturno dobro ili dobro pod prethodnom zaštitom za koje se u postupku izrade te dokumentacije utvrdi da može trpeti značajne nepovoljne uticaje usled planiranih radova.

2.6. Namena prostora i bilans površina posebne namene

Na području Prostornog plana dominiraju šume, šumsko zemljište i drugi vegetacijom obrasli tereni na oko 112 km2 (62 %), zatim poljoprivredno zemljište na oko 63 km2 (35%), dok najmanju površinu, svega oko 5 km2 (3%) zauzimaju naselja i drugi antropogeni tereni u funkciji naselja i infrastrukture. Planskim rešenjima nije predviđeno značajnije povećanje građevinskog prostora, dok se uspostavljanjem zona zaštite vrši zaštita postojećeg poljoprivrednog i šumskog zemljišta.

Tabela III-2. Bilans namene prostora* (ha)

Jedinica lokalne samouprave Antropogeni tereni Poljoprivredni tereni Sume i poluprirodni ekosistemi Vodene površine (reke i akumulacija) Ukupno Bujanovac 294,2 3967,8 7768,8 7,0 12037,8 Vranje 222,2 2332,0 3472,1 2,5 6028,8 Ukupno 516,4 6299,8 11240,9 9,5 18066,6

* Na osnovu podataka o korišćenju zemljišta iz CORINE baze podataka za 2012. godinu (izvor http://land.copernicus.eu/pan-european/corine-land-cover/view) i prostornih planova jedinica lokalnih samouprava.

IV. PRAVILA UPOTREBE ZEMLJIŠTA, UREĐENJA I GRAĐENJA

Pravila upotrebe zemljišta, uređenja i građenja (u daljem tekstu: pravila) utvrđena ovim prostornim planom su obavezujuća za izdavanje lokacijske dozvole u zoni direktne primene Prostornog plana.

Pravila utvrđena Prostornim planom za posebnu namenu su obavezujuća na području u obuhvatu kompleksa i zona njihove zaštite za usklađivanje donetih prostornih planova jedinica lokalnih samouprava i urbanističkih planova i za usklađivanje urbanističkih planova čija je izrada započela pre donošenja ovog prostornog plana.

Sadržaj Prostornog plana i planska rešenja zasnovana su i usaglašena sa uslovima koje je za potrebe izrade ovog prostornog plana izdalo Ministarstvo odbrane. Na osnovu ovih uslova utvrđeno je da se Posebnim prilogom Prostornog plana obrade poverljivi sadržaji kompleksa specijalne namene (obrađeni na nivou detaljne regulacije), a koji se odnose na posebne mere uređenja i pripreme teritorije za potrebe odbrane zemlje, u skladu sa članom 10. Zakona o planiranju i izgradnji. Izgradnja planiranih objekata i uređenje prostora realizovaće se u skladu sa procedurama definisanim Pravilnikom o planiranju, izgradnji i održavanju objekata infrastrukture koje koriste Ministarstvo odbrane i Vojska Srbije („Službeni vojni listˮ, broj 29/11-457).

U skladu sa uslovima Ministarstva odbrane i na osnovu Zakona o tajnosti podataka („Službeni glasnik RS”, broj 104/09), delovi glave IV. Pravila upotrebe zemljišta, uređenja i građenja sastavni su deo Posebnog priloga – aneksa koji nije dostupan javnosti, a sadrži:

„2.1. Podela na karakteristične celine, planirana namena prostora i vrsta i namena objekataˮ;

„2.3. Urbanistički uslovi za površine i objekte javne nameneˮ;

„2.4. Uslovi za formiranje građevinske parceleˮ;

„2.5. Položaj objekata u odnosu na regulaciju i u odnosu na granice građevinske parceleˮ;

„2.6. Urbanistički pokazateljiˮ;

„2.7. Smernice za sprovođenje pravila građenjaˮ.

1. OPŠTA PRAVILA UPOTREBE ZEMLJIŠTA, UREĐENJA I GRAĐENJA

Na području Prostornog plana važe opšta pravila upotrebe zemljišta, uređenja i građenja utvrđena:

Prostornim planom područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije, u delu obuhvata ovog prostornog plana koji se preklapa sa zaštitnim pojasom autoputa;

Prostornim planom opštine Bujanovac („Službeni list grada Leskovcaˮ, broj 22/11) u delu obuhvata ovog Prostornog plana van područja posebne namene, i

Prostornim planom grada Vranja („Službeni list grada Vranjaˮ, br. 13/11 i 21/11 ispravka) u delu obuhvata ovog Prostornog plana van područja posebne namene.

2. PRAVILA UPOTREBE ZEMLJIŠTA, UREĐENJA I GRAĐENJA PODRUČJA DETALJNE REGULACIJE

2.1. Obuhvat i opis područja detaljne regulacije

Na parcelama navedenim u Tabelama IV-1. i IV-2, a koje se nalaze u obuhvatu kompleksa „Vrtogošˮ i „Borovacˮ uspostavlja se javni interes i one će biti pribavljene, u celosti ili delom, u postupku eksproprijacije, odnosno administrativnim prenosom.

2.2.1. Kompleks „Vrtogošˮ

Tabela IV-1. Spisak parcela u obuhvatu kompleksa „Vrtogošˮ

Katastarska opština Katastarska parcela Gornji Vrtogoš 1/1, 1/2, 4, 117, 118, 119, 124, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 181, 182, 183, 184, 185, 186, 192, 193, 194, 195, 196, 197, 198, 199, 200, 201, 202, 203, 204, 205, 206, 207, 208, 209, 210, 217/1, 3853 i 3836.

2.2.2. Kompleks „Borovacˮ

Tabela IV-2 Spisak parcela u obuhvatu kompleksa „Borovacˮ

Katastarska opština Katastarska parcela Borovac 1516, 1517, 1551, 1559, 1560, 1562, 1740, 1741, 1744, 1745, 1751, 1752, 1753, 1754, 1755, 1756, 1759, 1760, 1761, 2119, 2123, 2140, 2191, 2215, 2216, 2225, 2226, 2338, 2930, 2931 i 2932. Samoljica 125, 152, 157, 158, 159, 160, 162, 163, 164, 165, 166, 167, 168, 169, 172, 173, 174, 175, 176, 177, 178, 179, 180, 184, 207, 208, 226, 268/1, 2263/2 i 2264. Donje Novo Selo 391, 392, 395, 396, 404, 405, 409, 1811, 1815, 1816, 1817, 1818 i 1823.

V. IMPLEMENTACIJA PROSTORNOG PLANA

1. Učesnici u implementaciji

Ključni učesnici u ostvarivanju Prostornog plana su, u skladu sa svojim nadležnostima i delokrugom rada odgovarajući organi i institucije na lokalnom, regionalnom, nacionalnom i međunarodnom nivou.

Ključni učesnici na republičkom nivou upravljanja su ministarstva sa odgovarajućim direkcijama i upravama nadležnim za odbranu i poslove urbanizma i prostornog planiranja, poljoprivrede, šumarstva, vodoprivrede, zaštite životne sredine, rudarstva i energetike, i finansija; javna preduzeća i privredna društva nadležna za poslove zaštite prirode i spomenika kulture, drumskog saobraćaja, vodoprivrede, šumarstva, elektroprivrede i telekomunikacija; kao i zavodi nadležni za zaštitu prirode i spomenika kulture. U ostvarivanju Prostornog plana odgovarajuće učešće uzeće i druga ministarstva nadležna ukoliko se za tim ukaže potreba tokom implementacije Prostornog plana.

Ključni učesnici na lokalnom nivou upravljanja su opština Bujanovac i grad Vranje. U ostvarivanju Prostornog plana odgovarajuće učešće uzeće i mesne zajednice, opštinska javna komunalna preduzeća, lokalne direkcije za urbanizam i građevinsko zemljište i druge direkcije, agencije i druge ustanove sa područja Prostornog plana.

2. Smernice za izradu planske i druge dokumentacije

i za sprovođenje Prostornog plana

U skladu sa Zakonom o planiranju i izgradnji, Prostorni plan predstavlja planski osnov za izdavanje lokacijskih uslova u zoni njegove direktne primene (posebna namena prostora sa kompleksima i zonama njihove zaštite) i detaljne regulacije koja je sastavni deo Posebnog priloga Prostornog plana.

U skladu sa popisom katastarskih parcela i referalnim kartama, Prostorni plan predstavlja osnov za:

direktno (neposredno) sprovođenje, izdavanjem informacije o lokaciji i lokacijskih uslova za komplekse i zone zaštite u obuhvatu posebne namene i detaljne regulacije, u skladu sa odredbama Zakona o planiranju i izgradnji;

indirektno (posredno) sprovođenje, i to:

primenom planskih rešenja Prostornog plana područja infrastrukturnog koridora Niš – granica Republike Makedonije, u delu obuhvata ovog prostornog plana koji se preklapa sa zaštitnim pojasom autoputa,

primenom planskih rešenja, odnosno sprovođenjem prostornih planova jedinica lokalnih samouprava (opština Bujanovac i grad Vranje) i urbanističkih planova za delove građevinskih područja naselja koji se preklapaju sa zonama zaštite kompleksa posebne namene uz poštovanje režima korišćenja, uređenja i građenja ustanovljenih ovim prostornim planom.

2.1. Smernice za sprovođenje Prostornog plana u prostornim i urbanističkim planovima

Skupština opštine Bujanovac i Skupština grada Vranja uskladiće prostorne planove jedinica lokalne samouprave i urbanističke planove na delu svojih teritorija sa planskim koncepcijama, rešenjima i propozicijama posebne namene prostora u roku od 12 meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.

Za komplekse „Vrtogošˮ i „Borovacˮ koji su obrađeni na nivou detaljne regulacije izvršiće se eksproprijacija nepokretnosti neophodnih za formiranje ovih kompleksa, u skladu sa rešenjima ovog prostornog plana.

U zoni zabranjene gradnje sprovodiće se mera potpune zabrane bilo kakve gradnje.

U zoni ograničene gradnje, kao i u zoni kontrolisane gradnje sprovodiće se mera zabrane gradnje određenih objekata, kao i režimi korišćenja i uređenja u skladu sa merama datim u glavi III. Planska rešenja prostornog razvoja područja posebne namene, pododeljak 1.2. Režimi korišćenja, uređenja i građenja po zonama zaštite, u obavezu pribavljanja saglasnosti Ministarstva odbrane.

Ministarstvo odbrane može dati saglasnost za izgradnju novih objekata, zamenu, rekonstrukciju i dogradnju postojećih objekata na postojećem građevinskom zemljištu naselja: Borovac, Samoljica, Donje Novo Selo, Božinjevac i Muhovac.

3. Prioritetna planska rešenja i projekti

Polazeći od planskih ciljeva i rešenja, prioritetne aktivnosti na implementaciji Prostornog plana utvrđuju se za prvu fazu implementacije do 2018. godine i obuhvataju:

pribavljanje zemljišta za formiranje kompleksa „Vrtogošˮ i „Borovacˮ;

izgradnja sadržaja i infrastrukturno uređenje kompleksa „Vrtogošˮ;

opremanje i infrastrukturno uređenje kompleksa „Borovacˮ;

uređenje puteva i kanala za odvođenje atmosferskih voda u okviru manevarskog prostora i poligona „Rujanˮ;

izmenu i dopunu Plana detaljne regulacije za kompleks Baza „Jugˮ-„Cepotinaˮ u skladu sa rešenjima ovog prostornog plana.

4. Mere i instrumenti za implementaciju

Za ostvarivanje planskih koncepcija, rešenja i propozicija ovog prostornog plana najznačajnija je primena sledećih mera i instrumenata:

obezbeđenje finansijskih sredstava iz republičkog budžeta, za eksproprijaciju nepokretnosti neophodnih za formiranje kompleksa „Vrtogošˮ i „Borovacˮ;

obezbeđenje finansijskih sredstava iz republičkog budžeta, za uređenje, infrastrukturno opremanje i izgradnju sadržaja u kompleksu „Vrtogošˮ;

obezbeđenje finansijskih sredstava iz republičkog budžeta, za uređenje i infrastrukturno opremanje kompleksa „Borovacˮ;

obezbeđenje finansijskih sredstava iz republičkog budžeta, za uređenje manevarskog prostora i poligona „Rujanˮ.