Na osnovu člana 41a stav 3. Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10 i 91/10-ispravka) i člana 42. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05-ispravka, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12-US, 72/12, 7/14-US i 44/14),
Vlada donosi
UREDBU
O PROGLAŠENJU PREDELA IZUZETNIH ODLIKA
„KAMENA GORA”
Član 1.
Područje „Kamena Gora”, deo dinarskih planina Starog Vlaha na krajnjem jugozapadnom delu Srbije, proglašava se zaštićenim područjem II kategorije – regionalnog, odnosno velikog značaja, kao predeo izuzetnih odlika pod imenom „Kamena Gora” (u daljem tekstu: Predeo izuzetnih odlika „Kamena Gora”).
Član 2.
Predeo izuzetnih odlika „Kamena Gora” stavlja se pod zaštitu da bi se očuvale geomorfološke, hidrogeološke i biološke vrednosti planinskog područja koje je autentično po dubokim klisurama i mozaičnom rasporedu šumskih, livadskih i tresetnih zajednica koje čine ovaj prostor jedinstvenim: sliv reke Gračanice sa svojom klisurom predstavlja geomorfološko-hidrološki prirodni fenomen; bočne klisure reke Lim sa brojnim reliktnim zajednicama i refugijalnim staništima na krečnjačkim liticama; klimazonalne i zonalne zajednice šuma koje obuhvataju 60 % ukupne površine ovog područja; staništa brojnih retkih i ugroženih biljnih vrsta koje se nalaze u kategorijama zaštićenih i strogo zaštićenih, endemična flora sa više tipova endemizma, najosetljiviji i najugroženiji tip staništa vlažne livade i tresavice; raznovrsnost životinjskih vrsta – sisara, ptica, gmizavaca i insekata od nacionalnog i međunarodnog značaja; da bi se očuvali karakteristični prirodni predeli, specifični objekti narodnog graditeljstva, kulturno-istorijsko nasleđe i tradicionalni način života koje ovaj prostor izdvajaju kao poseban.
Član 3.
Predeo izuzetnih odlika „Kamena Gora” nalazi se na teritoriji opštine Prijepolje, odnosno katastarskih opština Kamena Gora, Brajkovac, Gojakovići, Mataruge, Orašac, Kruševo, Gračanica i Miljevići ukupne površine 7.762,33 ha od čega je 3.679,77 ha (47,41 %) u državnoj svojini, a 4.082,56 ha (52,59 %) u privatnoj svojini.
Opis granice i grafički prikaz Predela izuzetnih odlika „Kamena Gora” dati su u prilozima, koji su odštampani uz ovu uredbu i čine njen sastavni deo.
Član 4.
Na području Predela izuzetnih odlika „Kamena Gora” utvrđuju se režimi zaštite II i III stepena:
Režim zaštite II stepena, ukupne površine 1.912,72 ha, odnosno 24 %, utvrđuje se na šest izolovanih lokaliteta:
„Borovnjak” – površina 31,55 ha, KO Kamena Gora – vegetaciju čine pretežno čiste bukove šume, gde se nalaze staništa mnogobrojnih životinjskih vrsta, odnosno stanište velikog tetreba;
„Metaljka” – površina 196,79 ha, KO Kamena Gora – osnovnu vrednost čine stare šume smrče sa staništima brojne terio-ornito i herpetofaune;
„Crni vrh” – površina 379,46 ha, KO Kamena Gora, KO Brajkovac – vredno stanište vrsta flore i faune karakterističnih za komplekse evropskih četinarskih i mešovitih – četinarsko-lišćarskih šuma;
„Petnja” – površina 374,29 ha, KO Gojakobići, KO Orašac, katastarska opština Brajkovac – veliki broj stalnih i povremenih izvora po obodu formira mrežu stalnih i povremenih površinskih tokova koji nestaju u brojnim ponorima;
„Kruševo i klisura reke Gračanice” – površina 863,96 ha, KO Mataruge, KO Orašac, KO Kruševo, KO Miljevića – ovaj lokalitet čine dve, u velikoj meri različite predeone celine povezane sličnom geološkom građom i tipom vegetacije, hidrologijom i orografijom. Klisura je prirodni refugijum biljnog i životinjskog sveta i predeo izuzetnih prirodnih vrednosti. Karstni plato Kruševo pokriven je retkim šumama hrasta kitnjaka i termofilnim zajednicama crnog graba u formi šibljaka;
„Dankova pusija” – površina 66,66 ha, KO Kruševo – čine ga masivne, krečnjačke litice okrenute ka dolini Lima. Dominantnu vegetaciju čine retke šume kitnjaka, kao i šibljaci crnog graba sa brojnim reliktnim i refugijalnim staništima;
Režim zaštite III stepena, utrđuje se na površini od 5.849,61 ha, odnosno 75,36 % područja Predela izuzetnih odlika „Kamena Gora”.
Član 5.
Na području na kojem je utvrđen režim zaštite II stepena mogu se vršiti upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja zaštićenog područja, bez posledica po primarne vrednosti njihovih prirodnih staništa, populacija, ekosistema, obeležja predela i objekata geonasleđa, obavljati tradicionalne delatnosti i ograničeno koristiti prirodni resursi na održiv i strogo kontrolisan način.
Na području na kojem je utvrđen režim zaštite II stepena, zabranjene su sledeće aktivnosti:
izvođenje radova koji mogu dovesti do narušavanja objekata geonasleđa;
čista seča šuma koja nije planirana kao redovan vid obnavljanja šuma;
seča koja nije u skladu sa planovima gazdovanja šumama;
seča stabala zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta drveća;
paljenje vatre, osim na mestima određenim za tu namenu;
branje, kidanje i uništavanje biljnog pokrivača sa predstavnicima strogo zaštićenih i zaštićenih vrsta flore;
upotreba nedozvoljenih sredstava za lov ribe (npr. kreč, eksploziv, struja, mreže i dr);
aktivnosti koje dovode do značajnog uznemiravanje ptica u periodu razmnožavanja (mart-jul);
uništavanje gnezda ptica;
formiranje mrciništa na području karstnih sedimenata zaštićenog područja;
postavljanje (ukucavanje) tabli i drugih obaveštenja na stablima;
slobodno ispuštanje otpadnih voda u vodotoke;
promena namene vodnog zemljišta;
kaptiranje izvora;
izgradnja vodozahvata i bušotina za potrebe pojedinačnih domaćinstava;
odlaganje otpada.
Na području na kojeme je utvrđen režim zaštite II stepena ograničavaju se sledeće aktivnosti:
gazdovanje šumama i šumskim zemljištem utvrđenim u planovima i osnovama gazdovanja šumama kojima se obezbeđuje umereno povećanje površina pod šumskim ekosistemima i poboljšanje njihovog sastava, strukture i zdravstvenog stanja, očuvanje raznovrsnosti i izvornosti drveća, žbunja i ostalih biljnih i životinjskih vrsta u šumskim sastojinama;
izvođenje hitnih radova u okviru sanacije vetroloma, vetroizvala, požara, prenamnoženja štetnih organizama i drugo uz uslove zaštite prirode;
radovi vezani za naučna istraživanja i praćenje prirodnih procesa;
sprovođenje naučnoistraživačkih radova i praćenje prirodnih procesa;
primena odgovarajućih bioloških mera borbe protiv štetnih organizama šuma;
izvođenje mera zaštite i unapređenja populacija retkih i ugroženih biljnih i životinjskih vrsta;
praćenje stanja (monitoring) flore i faune;
sprovođenje odgovarajućih mera protivpožarne i protiverozione zaštite;
uklanjanje niskog rastinja shodno orografiji terena radi omogućavanja nesmetanog prolaza duž postojeće staze kroz klisuru Gračanice;
izgradnja stambenih i ekonomskih objekata uz uslove zaštite prirode.
Član 6.
Na području na kojem je utvrđen režim zaštite III stepena mogu se vršiti upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja zaštićenog područja, razvoj sela i unapređenje seoskih domaćinstava, uređenje objekata kulturno-istorijskog nasleđa i tradicionalnog graditeljstva, očuvanje tradicionalnih delatnosti lokalnog stanovništva, selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih resursa, uključujući ograničen lov za potrebe postizanja i održavanja optimalne brojnosti i zdravstvenog stanja populacije lovnih vrsta, kao i ograničeno korišćenje prostora uz potrebnu infrastrukturnu i drugu izgradnju.
Član 7.
Predeo izuzetnih odlika „Kamena Gora” poverava se na upravljanje Javnom preduzeću „Srbijašume” (u daljem tekstu: upravljač).
Član 8.
U obavljanju zakonom utvrđenih poslova upravljanja zaštićenim područjem, upravljač je ovlašćen i dužan naročito da: se stara o zaštićenom prirodnom dobru na način koji omogućava da se u potpunosti sprovedu propisane mere i aktivnosti zaštite (režim zaštite) u cilju očuvanja i unapređenja prirodnog dobra, vrši obeležavanje prirodnog dobra, donese plan upravljanja, donese akt o unutrašnjem redu na prostoru prirodnog dobra, obezbeđuje čuvarsku službu, u slučaju nastalih promena koje mogu uništiti ili narušiti osnovnu vrednost zaštićenog prirodnog dobra obaveštava Zavod za zaštitu prirode Srbije, obezbeđuje uslove za sprovođenje naučnoistraživačkih, obrazovnih, informativno-propagandnih i drugih aktivnosti u skladu sa zakonom, obezbeđuje finansijska sredstva iz sopstvenih prihoda i iz naknada za korišćenje zaštićenog prirodnog dobra, kao i drugih izvora utvrđenih zakonom, obraća se nadležnim organima radi obezbeđivanja sredstava iz opštinskog i republičkog budžeta i drugih izvora prihoda.
Upravljač je dužan da izvrši upis delatnosti upravljanja zaštićenim područjem u skladu sa propisima kojima se uređuje klasifikacija delatnosti u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Član 9.
Očuvanje, unapređenje, održivo korišćenje i prikazivanje prirodnih i drugih vrednosti područja Predeo izuzetnih odlika „Kamena Gora” sprovodi se prema planu upravljanja koji donosi upravljač na period od deset godina (u daljem tekstu: Plan upravljanja), sa sadržinom i na način propisan zakonom kojim se uređuje zaštita prirode.
Plan upravljanja sadrži preventivne mere zaštite od požara u skladu sa zakonom koji uređuje zaštitu od požara i propisima donetim na osnovu tog zakona.
Plan upravljanja upravljač donosi i dostavlja ministarstvu nadležnom za poslove zaštite životne sredine (u daljem tekstu: Ministarstvo) najkasnije u roku od deset meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
U postupku davanja saglasnosti na Plan upravljanja, Ministarstvo pribavlja mišljenja ministarstava nadležnih za poslove nauke, prosvete, kulture, rudarstva i energetike, privrede, građevine, saobraćaja i prostornog planiranja, turizma i finansija
Upravljač je dužan da jednom u tri godine analizira sprovođenje Plana upravljanja i ostvarene rezultate i po potrebi izvrši njegovu reviziju.
Do donošenja Plana upravljanja, upravljač vrši poslove na osnovu godišnjeg programa upravljanja koji donosi i dostavlja Ministarstvu na saglasnost u roku od 30 dana od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Godišnji program upravljanja iz stava 6. ovog člana sadrži naročito: sažet prikaz prirodnih i drugih vrednosti zaštićenog područja, ciljeva zaštite i održivog korišćenja, mogućnosti i ograničenja za njihovo ostvarivanje; detaljan prikaz godišnjih zadataka na čuvanju, održavanju, unapređenju, prikazivanju i održivom korišćenju zaštićenog područja za potrebe nauke, obrazovanja, rekreacije i turizma i ukupnog socio-ekonomskog razvoja; prikaz konkretnih poslova na izradi i donošenju upravljačkih dokumenata, prvenstveno Plana upravljanja, akta o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi i akta o naknadi za korišćenje zaštićenog područja; prikaz zadataka na obeležavanju zaštićenog područja, zasnivanju informacionog sistema i protivpožarnoj zaštiti; prikaz subjekata i organizacionih i materijalnih uslova za izvršenja programa, visine i izvora potrebnih finansijskih sredstava.
Član 10.
Upravljač je dužan da obezbedi sprovođenje režima zaštite, odnosno unutrašnji red i čuvanje zaštićenog područja u skladu sa pravilnikom o unutrašnjem redu i čuvarskoj službi koji donosi uz saglasnost Ministarstva u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
U okviru sadržine propisane zakonom kojim se uređuje zaštita prirode, pravilnikom iz stava 1. ovog člana bliže se utvrđuju zabranjeni radovi i aktivnosti, kao i pravila i uslovi obavljanja radova i aktivnosti koji su dopušteni na području Predela izuzetnih odlika „Kamena Gora”.
Pravilnik iz stava 1. ovog člana se objavljuje u„Službenom glasniku Republike Srbije”.
Član 11.
Upravljač je dužan da na propisan način obeleži Predeo izuzetnih odlika „Kamena Gora” i njegove spoljne granice, najkasnije u roku od 12 meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Član 12.
Upravljač je dužan da zasnuje digitalnu bazu podataka, odnosno geografski informacioni sistem o prirodnim i stvorenim vrednostima, nepokretnostima, aktivnostima i drugim podacima od značaja za upravljanje Predela izuzetnih odlika „Kamena Gora” u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Član 13.
Upravljač donosi i dostavlja Ministarstvu na saglasnost akt o naknadi za korišćenje zaštićenog područja Predeo izuzetnih odlika „Kamena Gora” u roku od šest meseci od dana stupanja na snagu ove uredbe.
Član 14.
Sredstva za sprovođenje Plana upravljanja obezbeđuju se iz budžeta Republike Srbije, od naknade za korišćenje zaštićenog područja, prihoda ostvarenih obavljanjem delatnosti upravljača i iz drugih izvora u skladu sa zakonom.
Član 15.
Planovi uređenja prostora, šumske, lovne, poljoprivredne i druge osnove i programa koji obuhvaraju zaštićeno područje Predeo izuzetnih odlika „Kamena Gora” usaglasiće se sa Prostornim planom Republikom Srbije, Planom upravljanja i režimima zaštite utvrđenim ovom uredbom.
Član 16.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku
Republike Srbije”.
05 Broj ___________ PREDSEDNIK
U Beogradu, _________ godine
VLADA