PREDLOG ZAKONA
Član 1.
Potvrđuje se Konvencija o očuvanju evropske divlje flore i faune i prirodnih staništa, sačinjena u Bernu, 19. septembra 1979. godine, na engleskom i francuskom jeziku.
Član 2.
Tekst Konvencije o očuvanju evropske divlje flore i faune i prirodnih staništa u originalu na engleskom jeziku i u prevodu na srpski jezik glasi:
„CONVENTION ON THE CONSERVATION OF EUROPEAN WILDLIFE AND NATURAL HABITATS
Preamble
The member States of the Council of Europe and the other signatories hereto,
Considering that the aim of the Council of Europe is to achieve a greater unity between its members;
Considering the wish of the Council of Europe to co-operate with other States in the field of nature conservation;
Recognising that wild flora and fauna constitute a natural heritage of aesthetic, scientific, cultural, recreational, economic and intrinsic value that needs to be preserved and handed on to future generations;
Recognising the essential role played by wild flora and fauna in maintaining biological balances;
Noting that numerous species of wild flora and fauna are being seriously depleted and that some of them are threatened with extinction;
Aware that the conservation of natural habitats is a vital component of the protection and conservation of wild flora and fauna;
Recognising that the conservation of wild flora and fauna should be taken into consideration by the governments in their national goals and programmes, and that international co-operation should be established to protect migratory species in particular;
Bearing in mind the widespread requests for common action made by governments or by international bodies, in particular the requests expressed by the United Nations Conference on the Human Environment 1972 and the Consultative Assembly of the Council of Europe;
Desiring particularly to follow, in the field of wildlife conservation, the recommendations of Resolution No. 2 of the Second European Ministerial Conference on the Environment,
Have agreed as follows:
Chapter I – General provisions
Article 1
1 The aims of this Convention are to conserve wild flora and fauna and their natural habitats, especially those species and habitats whose conservation requires the co-operation of several States, and to promote such co-operation.
2 Particular emphasis is given to endangered and vulnerable species, including endangered and vulnerable migratory species.
Article 2
The Contracting Parties shall take requisite measures to maintain the population of wild flora and fauna at, or adapt it to, a level which corresponds in particular to ecological, scientific and cultural requirements, while taking account of economic and recreational requirements and the needs of sub-species, varieties or forms at risk locally.
Article 3
1 Each Contracting Party shall take steps to promote national policies for the conservation of wild flora, wild fauna and natural habitats, with particular attention to endangered and vulnerable species, especially endemic ones, and endangered habitats, in accordance with the provisions of this Convention.
2 Each Contracting Party undertakes, in its planning and development policies and in its measures against pollution, to have regard to the conservation of wild flora and fauna.
3 Each Contracting Party shall promote education and disseminate general information on the need to conserve species of wild flora and fauna and their habitats.
Chapter II – Protection of habitats
Article 4
1 Each Contracting Party shall take appropriate and necessary legislative and administrative measures to ensure the conservation of the habitats of the wild flora and fauna species, especially those specified in Appendices I and II, and the conservation of endangered natural habitats.
2 The Contracting Parties in their planning and development policies shall have regard to the conservation requirements of the areas protected under the preceding paragraph, so as to avoid or minimise as far as possible any deterioration of such areas.
3 The Contracting Parties undertake to give special attention to the protection of areas that are of importance for the migratory species specified in Appendices II and III and which are appropriately situated in relation to migration routes, as wintering, staging, feeding, breeding or moulting areas.
4 The Contracting Parties undertake to co-ordinate as appropriate their efforts for the protection of the natural habitats referred to in this article when these are situated in frontier areas.
Chapter III – Protection of species
Article 5
Each Contracting Party shall take appropriate and necessary legislative and administrative measures to ensure the special protection of the wild flora species specified in Appendix I. Deliberate picking, collecting, cutting or uprooting of such plants shall be prohibited. Each Contracting Party shall, as appropriate, prohibit the possession or sale of these species.
Article 6
Each Contracting Party shall take appropriate and necessary legislative and administrative measures to ensure the special protection of the wild fauna species specified in Appendix II. The following will in particular be prohibited for these species:
a all forms of deliberate capture and keeping and deliberate killing;
b the deliberate damage to or destruction of breeding or resting sites;
c the deliberate disturbance of wild fauna, particularly during the period of breeding, rearing and hibernation, insofar as disturbance would be significant in relation to the objectives of this Convention;
d the deliberate destruction or taking of eggs from the wild or keeping these eggs even if empty;
e the possession of and internal trade in these animals, alive or dead, including stuffed animals and any readily recognisable part or derivative thereof, where this would contribute to the effectiveness of the provisions of this article.
Article 7
1 Each Contracting Party shall take appropriate and necessary legislative and administrative measures to ensure the protection of the wild fauna species specified in Appendix III.
2 Any exploitation of wild fauna specified in Appendix III shall be regulated in order to keep the populations out of danger, taking into account the requirements of Article 2.
3 Measures to be taken shall include:
a closed seasons and/or other procedures regulating the exploitation;
b the temporary or local prohibition of exploitation, as appropriate, in order to restore satisfactory population levels;
c the regulation as appropriate of sale, keeping for sale, transport for sale or offering for sale of live and dead wild animals.
Article 8
In respect of the capture or killing of wild fauna species specified in Appendix III and in cases where, in accordance with Article 9, exceptions are applied to species specified in Appendix II, Contracting Parties shall prohibit the use of all indiscriminate means of capture and killing and the use of all means capable of causing local disappearance of, or serious disturbance to, populations of a species, and in particular, the means specified in Appendix IV.
Article 9
1 Each Contracting Party may make exceptions from the provisions of Articles 4, 5, 6, 7 and from the prohibition of the use of the means mentioned in Article 8 provided that there is no other satisfactory solution and that the exception will not be detrimental to the survival of the population concerned:
– for the protection of flora and fauna;
– to prevent serious damage to crops, livestock, forests, fisheries, water and other forms of property;
– in the interests of public health and safety, air safety or other overriding public interests;
– for the purposes of research and education, of repopulation, of reintroduction and for the necessary breeding;
– to permit, under strictly supervised conditions, on a selective basis and to a limited extent, the taking, keeping or other judicious exploitation of certain wild animals and plants in small numbers.
2 The Contracting Parties shall report every two years to the Standing Committee on the exceptions made under the preceding paragraph. These reports must specify:
– the populations which are or have been subject to the exceptions and, when practical, the number of specimens involved;
– the means authorised for the killing or capture;
– the conditions of risk and the circumstances of time and place under which such exceptions were granted;
– the authority empowered to declare that these conditions have been fulfilled, and to take decisions in respect of the means that may be used, their limits and the persons instructed to carry them out;
– the controls involved.
Chapter IV – Special provisions for migratory species
Article 10
1 The Contracting Parties undertake, in addition to the measures specified in Articles 4, 6, 7 and 8, to co-ordinate their efforts for the protection of the migratory species specified in Appendices II and III whose range extends into their territories.
2 The Contracting Parties shall take measures to seek to ensure that the closed seasons and/or other procedures regulating the exploitation established under paragraph 3.a of Article 7 are adequate and appropriately disposed to meet the requirements of the migratory species specified in Appendix III.
Chapter V – Supplementary provisions
Article 11
1 In carrying out the provisions of this Convention, the Contracting Parties undertake:
a to co-operate whenever appropriate and in particular where this would enhance the effectiveness of measures taken under other articles of this Convention;
b to encourage and co-ordinate research related to the purposes of this Convention.
2 Each Contracting Party undertakes:
a to encourage the reintroduction of native species of wild flora and fauna when this would contribute to the conservation of an endangered species, provided that a study is first made in the light of the experiences of other Contracting Parties to establish that such reintroduction would be effective and acceptable;
b to strictly control the introduction of non-native species.
3 Each Contracting Party shall inform the Standing Committee of the species receiving complete protection on its territory and not included in Appendices I and II.
Article 12
The Contracting Parties may adopt stricter measures for the conservation of wild flora and fauna and their natural habitats than those provided under this Convention.
Chapter VI – Standing Committee
Article 13
1 For the purposes of this Convention, a Standing Committee shall be set up.
2 Any Contracting Party may be represented on the Standing Committee by one or more delegates. Each delegation shall have one vote. Within the areas of its competence, the European Economic Community shall exercise its right to vote with a number of votes equal to the number of its member States which are Contracting Parties to this Convention; the European Economic Community shall not exercise its right to vote in cases where the member States concerned exercise theirs, and conversely.
3 Any member State of the Council of Europe which is not a Contracting Party to the Convention may be represented on the committee as an observer.
The Standing Committee may, by unanimous decision, invite any non-member State of the Council of Europe which is not a Contracting Party to the Convention to be represented by an observer at one of its meetings.
Any body or agency technically qualified in the protection, conservation or management of wild fauna and flora and their habitats, and belonging to one of the following categories:
a international agencies or bodies, either governmental or non-governmental, and national governmental agencies or bodies;
b national non-governmental agencies or bodies which have been approved for this purpose by the State in which they are located, may inform the Secretary General of the Council of Europe, at least three months before the meeting of the Committee, of its wish to be represented at that meeting by observers. They shall be admitted unless, at least one month before the meeting, one-third of the Contracting Parties have informed the Secretary General of their objection.
4 The Standing Committee shall be convened by the Secretary General of the Council of Europe. Its first meeting shall be held within one year of the date of the entry into force of the Convention. It shall subsequently meet at least every two years and whenever a majority of the Contracting Parties so request.
5 A majority of the Contracting Parties shall constitute a quorum for holding a meeting of the Standing Committee.
6 Subject to the provisions of this Convention, the Standing Committee shall draw up its own Rules of Procedure.
Article 14
1 The Standing Committee shall be responsible for following the application of this Convention. It may in particular:
– keep under review the provisions of this Convention, including its appendices, and examine any modifications necessary;
– make recommendations to the Contracting Parties concerning measures to be taken for the purposes of this Convention;
– recommend the appropriate measures to keep the public informed about the activities undertaken within the framework of this Convention;
– make recommendations to the Committee of Ministers concerning non-member States of the Council of Europe to be invited to accede to this Convention;
– make any proposal for improving the effectiveness of this Convention, including proposals for the conclusion, with the States which are not Contracting Parties to the Convention, of agreements that would enhance the effective conservation of species or groups of species.
2 In order to discharge its functions, the Standing Committee may, on its own initiative, arrange for meetings of groups of experts.
Article 15
After each meeting, the Standing Committee shall forward to the Committee of Ministers of the Council of Europe a report on its work and on the functioning of the Convention.
Chapter VII – Amendments
Article 16
1 Any amendment to the articles of this Convention proposed by a Contracting Party or the Committee of Ministers shall be communicated to the Secretary General of the Council of Europe and forwarded by him at least two months before the meeting of the Standing Committee to the member States of the Council of Europe, to any signatory, to any Contracting Party, to any State invited to sign this Convention in accordance with the provisions of Article 19 and to any State invited to accede to it in accordance with the provisions of Article 20.
2 Any amendment proposed in accordance with the provisions of the preceding paragraph shall be examined by the Standing Committee which:
a for amendments to Articles 1 to 12, shall submit the text adopted by a three-quarters majority of the votes cast to the Contracting Parties for acceptance;
b for amendments to Articles 13 to 24, shall submit the text adopted by a three-quarters majority of the votes cast to the Committee of Ministers for approval. After its approval, this text shall be forwarded to the Contracting Parties for acceptance.
3 Any amendment shall enter into force on the thirtieth day after all the Contracting Parties have informed the Secretary General that they have accepted it.
4 The provisions of paragraphs 1, 2.a and 3 of this article shall apply to the adoption of new appendices to this Convention.
Article 17
1 Any amendment to the appendices of this Convention proposed by a Contracting Party or the Committee of Ministers shall be communicated to the Secretary General of the Council of Europe and forwarded by him at least two months before the meeting of the Standing Committee to the member States of the Council of Europe, to any signatory, to any Contracting Party, to any State invited to sign this Convention in accordance with the provisions of Article 19 and to any State invited to accede to it in accordance with the provisions of Article 20.
2 Any amendment proposed in accordance with the provisions of the preceding paragraph shall be examined by the Standing Committee, which may adopt it by a two-thirds majority of the Contracting Parties. The text adopted shall be forwarded to the Contracting Parties.
3 Three months after its adoption by the Standing Committee and unless one-third of the Contracting Parties have notified objections, any amendment shall enter into force for those Contracting Parties which have not notified objections.
Chapter VIII – Settlement of disputes
Article 18
1 The Standing Committee shall use its best endeavours to facilitate a friendly settlement of any difficulty to which the execution of this Convention may give rise.
2 Any dispute between Contracting Parties concerning the interpretation or application of this Convention which has not been settled on the basis of the provisions of the preceding paragraph or by negotiation between the parties concerned shall, unless the said parties agree otherwise, be submitted, at the request of one of them, to arbitration. Each party shall designate an arbitrator and the two arbitrators shall designate a third arbitrator. Subject to the provisions of paragraph 3 of this article, if one of the parties has not designated its arbitrator within the three months following the request for arbitration, he shall be designated at the request of the other party by the President of the European Court of Human Rights within a further three months’ period. The same procedure shall be observed if the arbitrators cannot agree on the choice of the third arbitrator within the three months following the designation of the two first arbitrators.
3 In the event of a dispute between two Contracting Parties one of which is a member State of the European Economic Community, the latter itself being a Contracting Party, the other Contracting Party shall address the request for arbitration both to the member State and to the Community, which jointly shall notify it, within two months of receipt of the request, whether the member State or the Community, or the member and the Community jointly, shall be party to the dispute. In the absence of such notification within the said time limit, the member State and the Community shall be considered as being one and the same party to the dispute for the purposes of the application of the provisions governing the constitution and procedure of the arbitration tribunal. The same shall apply when the member State and the Community jointly present themselves as party to the dispute.
4 The arbitration tribunal shall draw up its own Rules of Procedure. Its decisions shall be taken by majority vote. Its award shall be final and binding.
5 Each party to the dispute shall bear the expenses of the arbitrator designated by it and the parties shall share equally the expenses of the third arbitrator, as well as other costs entailed by the arbitration.
Chapter IX – Final provisions
Article 19
1 This Convention shall be open for signature by the member States of the Council of Europe and non-member States which have participated in its elaboration and by the European Economic Community.
Up until the date when the Convention enters into force, it shall also be open for signature by any other State so invited by the Committee of Ministers.
The Convention is subject to ratification, acceptance or approval. Instruments of ratification, acceptance or approval shall be deposited with the Secretary General of the Council of Europe.
2 The Convention shall enter into force on the first day of the month following the expiry of a period of three months after the date on which five States, including at least four member States of the Council of Europe, have expressed their consent to be bound by the Convention in accordance with the provisions of the preceding paragraph.
3 In respect of any signatory State or the European Economic Community which subsequently express their consent to be bound by it, the Convention shall enter into force on the first day of the month following the expiry of a period of three months after the date of the deposit of the instrument of ratification, acceptance or approval.
Article 20
1 After the entry into force of this Convention, the Committee of Ministers of the Council of Europe, after consulting the Contracting Parties, may invite to accede to the Convention any non-member State of the Council which, invited to sign in accordance with the provisions of Article 19, has not yet done so, and any other non-member State.
2 In respect of any acceding State, the Convention shall enter into force on the first day of the month following the expiry of a period of three months after the date of the deposit of the instrument of accession with the Secretary General of the Council of Europe.
Article 21
1 Any State may, at the time of signature or when depositing its instrument of ratification, acceptance, approval or accession, specify the territory or territories to which this Convention shall apply.
2 Any Contracting Party may, when depositing its instrument of ratification, acceptance, approval or accession or at any later date, by declaration addressed to the Secretary General of the Council of Europe, extend the application of this Convention to any other territory specified in the declaration and for whose international relations it is responsible or on whose behalf it is authorised to give undertakings.
3 Any declaration made under the preceding paragraph may, in respect of any territory mentioned in such declaration, be withdrawn by notification addressed to the Secretary General. Such withdrawal shall become effective on the first day of the month following the expiry of a period of six months after the date of receipt of the notification by the Secretary General.
Article 22
1 Any State may, at the time of signature or when depositing its instrument of ratification, acceptance, approval or accession, make one or more reservations regarding certain species specified in Appendices I to III and/or, for certain species mentioned in the reservation or reservations, regarding certain means or methods of killing, capture and other exploitation listed in Appendix IV. No reservations of a general nature may be made.
2 Any Contracting Party which extends the application of this Convention to a territory mentioned in the declaration referred to in paragraph 2 of Article 21 may, in respect of the territory concerned, make one or more reservations in accordance with the provisions of the preceding paragraph.
3 No other reservation may be made.
4 Any Contracting Party which has made a reservation under paragraphs 1 and 2 of this article may wholly or partly withdraw it by means of a notification addressed to the Secretary General of the Council of Europe. Such withdrawal shall take effect as from the date of receipt of the notification by the Secretary General.
Article 23
1 Any Contracting Party may, at any time, denounce this Convention by means of a notification addressed to the Secretary General of the Council of Europe.
2 Such denunciation shall become effective on the first day of the month following the expiry of a period of six months after the date of receipt of the notification by the Secretary General.
Article 24
The Secretary General of the Council of Europe shall notify the member States of the Council of Europe, any signatory State, the European Economic Community if a signatory of this Convention and any Contracting Party of:
a any signature;
b the deposit of any instrument of ratification, acceptance, approval or accession;
c any date of entry into force of this Convention in accordance with Articles 19 and 20;
d any information forwarded under the provisions of paragraph 3 of Article 13;
e any report established in pursuance of the provisions of Article 15;
f any amendment or any new appendix adopted in accordance with Articles 16 and 17 and the date on which the amendment or new appendix comes into force;
g any declaration made under the provisions of paragraphs 2 and 3 of Article 21;
h any reservation made under the provisions of paragraphs 1 and 2 of Article 22;
i the withdrawal of any reservation carried out under the provisions of paragraph 4 of Article 22;
j any notification made under the provisions of Article 23 and the date on which the denunciation takes effect.
In witness whereof the undersigned, being duly authorised thereto, have signed this Convention.
Done at Bern, this 19th day of September 1979, in English and French, both texts being equally authentic, in a single copy which shall be deposited in the archives of the Council of Europe. The Secretary General of the Council of Europe shall transmit certified copies to each member State of the Council of Europe, to any signatory State, to the European Economic Community if a signatory and to any State invited to sign this Convention or to accede thereto.
KONVENCIJA O OČUVANjU EVROPSKE DIVLjE FLORE I FAUNE I PRIRODNIH STANIŠTA
Preambula
Zemlje članice Saveta Evrope i druge potpisnice ove konvencije;
Smatrajući da je cilj Saveta Evrope da ostvaruje veće jedinstvo među svojim članicama;
Imajući u vidu želju Saveta Evrope da sarađuje sa drugim državama u oblasti očuvanja prirode;
Priznajući da divlja flora i fauna predstavljaju prirodno nasleđe od estetske, naučne, kulturne, rekreacione, ekonomske i suštinske vrednosti koje treba sačuvati i predati budućim generacijama;
Priznajući suštinsku ulogu flore i faune u očuvanju ekološke ravnoteže;
Konstatujući da se brojnost mnogih vrsta divlje flore i faune smanjuje i da nekima preti istrebljenje;
Svesni da je očuvanje prirodnih staništa vitalna komponenta zaštite i očuvanja divlje flore i faune;
Priznajući da vlade u svojim nacionalnim ciljevima i programima treba da razmatraju očuvanje divlje flore i faune i da treba uspostaviti međunarodnu saradnju posebno da bi se zaštitile migratorne vrste;
Imajući u vidu rasprostranjene zahteve vlada ili međunarodnih tela, posebno koji su izraženi na Konferenciji Ujedinjenih nacija o životnoj sredini 1972. godine i na Konsultativnoj skupštini Saveta Evrope;
Naročito želeći da se u oblasti očuvanja divlje flore i faune pridržavaju preporuka Rezolucije br. 2 Druge evropske ministarske konferencije o životnoj sredini,
Saglasile su se na sledeći način:
Poglavlje I – Opšte odredbe
Član 1.
1. Ciljevi ove konvencije su da se očuvaju divlja flora i fauna i njihova prirodna staništa, naročito onih vrsta i staništa čije očuvanje zahteva saradnju više država i da bi se unapređivala takva saradnja.
2. Poseban naglasak se stavlja na ugrožene i osetljive vrste, uključujući ugrožene i osetljive migratorne vrste.
Član 2.
Strane ugovornice će preduzeti potrebne mere za održanje populacija divlje flore i faune ili za njihovo prilagođavanje nivou koji posebno odgovara ekološkim, naučnim i kulturnim zahtevima, pritom imajući u vidu ekonomske zahteve i zahteve za rekreacijom i potrebe podvrsta, varijeteta ili oblika koji su u riskantnom položaju na nekim mestima.
Član 3.
1. Svaka strana ugovornica će preduzeti korake za unapređivanje nacionalnih politika za očuvanje divlje flore, divlje faune i prirodnih staništa, posvećujući posebnu pažnju ugroženim i osetljivim vrstama, naročito endemičnim, kao i ugroženim staništima, u skladu sa odredbama ove konvencije.
2. Svaka strana ugovornica se obavezuje da u svojoj politici planiranja i razvojnoj politici uzme u obzir očuvanje divlje flore i faune.
3. Svaka strana ugovornica će unapređivati obrazovanje i širiti opšte informacije o potrebi da se očuvaju vrste divlje flore i faune i njihova staništa.
Poglavlje II – Zaštita staništa
Član 4.
Svaka strana ugovornica će preduzimati odgovarajuće i potrebne zakonodavne i administrativne mere za obezbeđivanje očuvanja staništa u kojima žive vrste divlje flore i faune, posebno one navedene u Dodacima I i II, kao i očuvanje ugroženih prirodnih staništa.
Strane ugovornice će u svojim politikama planiranja i razvoja imati u vidu potrebe očuvanja za oblasti zaštićene pod predhodnom tačkom u cilju izbegavanja ili minimiziranja, koliko god je to moguće, bilo kakvog pogoršanja stanja takvih oblasti.
Strane ugovornice se obavezuju da posvećuju posebnu pažnju zaštiti oblasti koje su od značaja za migratorne vrste navedene u Dodacima II i III i koje su adekvatno locirane u odnosu na migracione putanje, kao što je prezimljavanje, okupljanje, ishrana, razmnožavanje ili mitarenje.
4. Strane ugovornice se obavezuju da na odgovarajući način koordiniraju svoje napore za zaštitu prirodnih staništa koja se pominju u ovom članu kada su ona situirana u graničnim oblastima.
Poglavlje III – Zaštita vrsta
Član 5.
Svaka strana ugovornica će preduzimati odgovarajuće i potrebne zakonodavne i administrativne mere da bi se obezbedila posebna zaštita vrsta divlje flore navedenih u Dodatku I. Namerno branje, sakupljanje, sečenje ili čupanje iz korena ovakvih biljaka će se zabraniti. Svaka strana ugovornica će, na odgovarajući način, zabraniti prisvajanje ili prodaju ovih vrsta.
Član 6.
Svaka strana ugovornica preduzeće odgovarajuće administrativne mere za obezbeđivanje posebnog položaja vrsta divlje faune navedenih u Dodatku II. Za ove vrste će posebno biti zabranjeno sledeće:
a) svi oblici namernog zarobljavanja i držanja i namernog ubijanja;
b) namerno oštećivanje ili uništavanje mesta za razmnožavanje ili odmor;
v) namerno uznemiravanje divlje faune, naročito tokom perioda razmnožavanja, podizanja mladih i hibernacije, u onolikoj meri koliko bi to uznemiravanje bilo značajno u svetlu ciljeva ove konvencije;
g) namerno uništavanje ili uzimanje jaja od divljači ili držanje ovih jaja i ako su prazna;
d) posedovanje ovih životinja, živih ili mrtvih, ili interna trgovina istima, uključujući preparirane životinje i bilo koji lako prepoznatljiv deo ili derivat istih, u slučajevima gde bi ovo doprinelo efikasnosti odredaba ovog člana.
Član 7.
1. Svaka strana ugovornica će preduzeti odgovarajuće i potrebne zakonodavne i administrativne mere radi obezbeđivanja zaštite vrsta divlje faune navedenih u Dodatku III.
2. Bilo kakva eksploatacija divlje faune navedene u Dodatku III biće regulisana da bi populacije bile van opasnosti, uzimajući u obzir zahteve člana 2.
3. Mere koje će se preduzeti uključuju i sledeće:
a) lovostaj i/ili druge procedure kojima se reguliše eksploatacija;
b) privremena ili lokalna zabrana, u odgovarajućim slučajevima, da bi se obnovili zadovoljavajući nivoi populacije;
v) regulisanje, na odgovarajući način, prodaje, držanja za prodaju, transporta za prodaju ili ponude za prodaju živih ili mrtvih divljih životinja.
Član 8.
U vezi sa zarobljavanjem ili ubijanjem vrsta divlje faune navedenih u Dodatku III i u slučajevima u kojima se, u skladu sa članom 9. čine izuzeci u odnosu na vrste navedene u Dodatku II, strane ugovornice će zabraniti upotrebu svih sredstava za zarobljavanje i ubijanje i korišćenje svih sredstava koja mogu izazvati lokalno nestajanje populacije jedne vrste ili ozbiljno uznemiravanje istih, a posebno sredstava navedenih u Dodatku IV.
Član 9.
Svaka strana ugovornica može napraviti izuzetke od odredaba članova 4, 5, 6, 7. i od zabrane korišćenja sredstava pomenutih u članu 8. pod uslovom da nema drugog zadovoljavajućeg rešenja i da izuzetak neće ugroziti opstanak dotične populacije:
– radi zaštite flore i faune;
– za sprečavanje ozbiljnih šteta usevima, stoci, šumama, ribnjacima, vodi i drugim oblicima svojine;
– u interesu zdravstva i sigurnosti, sigurnosti vazdušnog saobraćaja ili drugih najvažnijih javnih ineteresa;
– u svrhe istraživanja i obrazovanja, obnavljanja populacije, ponovnog uvođenja i potrebnog razmnožavanja;
– dozvoliti, pod striktno nadziravanim uslovima, na selektivnoj osnovi i u ograničenoj meri, hvatanje, držanje ili drugu razboritu eksploataciju određenih divljih životinja i biljaka u malim količinama.
Strane ugovornice će svake dve godine izveštavati Stalni komitet o izuzecima koji se prave na osnovu predhodne tačke. Ovi izveštaji moraju da određuju:
– populacije koje jesu ili su bile obuhvaćene ovim izuzecima i, kada je to praktično izvodljivo, broj primeraka o kome se radi;
– sredstva koja su odobrena za ubijanje ili zarobljavanje;
– uslove rizika i okolnosti vremena i mesta pod kojima su ovakvi izuzeci odobreni;
– organ koji je ovlašćen da izjavi da su ovi uslovi ispunjeni i da odlučuje o sredstvima koja se mogu koristiti, njihovim ograničenjima i licima koja su dobila instrukcije da sprovode ove odluke;
– kontrolne mere koje su uključene.
Poglavlje IV- Posebne odredbe za migratrne vrste
Član 10.
Strane ugovornice se obavezuju da će, pored mera određenih u članovima 4, 6, 7. i 8, koordinirati svoje napore za zaštitu migratornih vrsta navedenih u Dodacima II i III čiji se areal prostire na njihovoj teritoriji.
Strane ugovornice će preduzimati mere radi obezbeđivanja adekvatnog lovostaja i/ili drugih procedura kojima se reguliše eksploatacija određena u tački 3a. člana 7 i njihove odgovarajuće primene u cilju ispunjavanja uslova za (zaštitu) migratorne vrste navedene u Dodatku III.
Poglavlje V-Dodatne odredbe
Član 11.
1. U sprovođenju odredaba ove konvencije strane ugovornice se obavezuju da:
a) sarađuju u svim odgovarajućim slučajevima a naročito kada to povećava efikasnost mera koje se preduzimaju po članovima ove konvencije;
b) podstiču i koordiniraju istraživanja vezana za namene ovog Sporazuma.
2. Svaka strana ugovornica se obavezuje da:
a) podstiče ponovno uvođenje autohtonih vrsta divlje flore i faune kada ovo doprinosi očuvanju ugrožene vrste, pod uslovom da se prvo napravi studija u svetlu iskustava drugih strana ugovornica da bi se utvrdilo da bi takvo ponovno uvođenje bilo efikasno i prihvatljivo;
b) striktno kontroliše uvođenje alohtonih vrsta.
3. Svaka strana ugovornica će obavestiti Stalni komitet o vrstama koje na njenoj teritoriji uživaju kompletnu zaštitu a nisu uključene u Dodatke I i II.
Član 12.
Strane ugovornice mogu usvojiti mere za očuvanje divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa koje su strože od onih predviđenih ovom konvencijom.
Poglavlje VI- Stalni komitet
Član 13.
1. U svrhe sprovođenja u život ove konvencije osnovaće se jedan Stalni komitet.
2. Svaku stranu ugovornicu u Stalnom komitetu može predstavljati jedan ili više delegata. Svaka delegacija ima jedan glas. U oblastima svoje nadležnosti Evropska ekonomska zajednica će primenjivati svoje pravo da glasa sa brojem glasova koji je jednak broju njenih zemalja članica koje su strane ugovornice ove konvencije: Evropska ekonomska zajednica neće primenjivati svoje pravo glasa u slučajevima gde zainteresovane zemlje članice primenjuju svoje pravo glasa, i obrnuto.
3. Svaka zemlja članica Evropskog saveta koja nije strana ugovornica ove konvencije može biti predstavljena u Komitetu kao posmatrač.
Stalni komitet može jednoglasnom odlukom da pozove bilo koju zemlju koja nije članica Evropskog saveta i koja nije strana ugovornica ove konvencije da bude predstavljena kao posmatrač na jednom od sastanaka Komiteta.
Bilo koji organ ili agencija sa tehničkim kvalifikacijama u oblasti zaštite, očuvanja ili gazdovanja divljom faunom i florom i njihovim prirodnim staništima i koji pripada jednoj od sledećih kategorija:
a) međunarodne agencije ili tela, bilo vladina ili nevladina, i nacionalne vladine agencije ili tela;
b) nacionalne nevladine agencije ili tela koja su u ove svrhe dobila saglasnost od države u kojoj se nalaze mogu obavestiti generalnog sekretara Saveta Evrope, najmanje tri meseca pre zasedanja Komiteta, o svojoj želji da preko posmatrača budu predstavljeni na tom sastanku. Biće prihvaćeni osim ukoliko najmanje mesec dana pre sastanka jedna trećina strana ugovornica ne obavesti generalnog sekretara o svom protivljenju.
4. Stalni komitet će sazivati generalni sekretar Saveta Evrope. Prvi sastanak Komiteta će se održati u roku od godinu dana od dana stupanja na snagu ove konvencije. Posle toga će se sastajati najmanje svake dve godine i kadgod to zahteva većina strana ugovornica.
5. Većina strana ugovornica predstavlja kvorum za održavanje zasedanja Stalnog komiteta.
6. U skladu sa odredbama ove konvencije Stalni komitet će izraditi sopstveni poslovnik.
Član 14.
1. Stalni komitet će biti odgovoran za praćenje primene ove konvencije. Posebno može:
– stalno razmatrati odredbe ove konvencije, uključujući i njene Dodatke, i ispitivati potrebe unošenja izmena;
– davati preporuke stranama ugovornicama u vezi sa merama koje treba preduzeti u svrhe ove konvencije;
– preporučiti odgovarajuće mere da bi javnost uvek bila informisana o aktivnostima koje se sprovode u okviru ove konvencije;
– davati preporuke Komitetu ministara u vezi sa zemljama koje nisu članice Saveta Evrope koje treba pozvati da pristupe ovoj Konvenciji;
– dati bilo kakav predlog za poboljšanje efikasnosti ove konvencije, uključujući i predloge za zaključivanje sporazuma, sa državama koje nisu strane ugovornice ove konvencije, koji bi unapredili efektivno očuvanje vrsta ili grupa vrsta.
2. U cilju obavljanja svojih funkcija Stalni komitet može, na sopstvenu inicijativu, organizovati sastanke grupa eksperata.
Član 15.
Posle svakog sastanka Stalni komitet će Komitetu ministara Saveta Evrope prosleđivati izveštaj o svom radu i o funkcionisanju Konvencije.
Poglavlje VII-Amandmani
Član 16.
1. Bilo koji amandman članovima ove konvencije koji predloži jedna strana ugovornica ili Komitet ministara prenosi se generalnom sekretaru Saveta Evrope i on će ga najmanje dva meseca pre zasedanja Stalnog komiteta proslediti zemljama članicama Saveta Evrope, svakoj potpisnici, svakoj strani ugovornici, svakoj državi pozvanoj da potpiše ovu konvenciju u skladu sa odredbama člana 19. i svakoj zemlji pozvanoj da pristupi ovoj konvenciji u skladu sa odredbama člana 20.
2. Svaki amandman predložen u skladu sa odredbama predhodne tačke razmatraće Stalni komitet, koji će:
a) za amandmane na članove 1 do 12. podneti tekst, prihvaćen tročetvrtinskom većinom predatih glasova, stranama ugovornicama na usvajanje;
b) za amandmane na članove 13. do 24. podneti tekst, prihvaćen tročetvrtinskom većinom predatih glasova, Komitetu ministara na usvajanje. Posle njihovog usvajanja, tekst se prosleđuje stranama ugovornicama na usvajanje.
3. Svaki amandman stupa na snagu tridesetog dana pošto sve strane ugovornice obaveste generalnog sekretara da su ga usvojile.
4. Odredbe tač. 1, 2a. i 3. ovog člana primenjuju se na usvajanje novih Dodataka ovoj Konvenciji.
Član 17.
1. Svaki amandman na Dodatke ove konvencije koji predloži jedna strana ugovornica ili Komitet ministara biće prenesen generalnom sekretaru Saveta Evrope i on će ga proslediti najmanje dva meseca pre zasedanja Stalnog komiteta zemljama članicama Saveta Evrope, svim potpisnicima, svim stranama ugovornicama, svim zemljama pozvanim da potpišu ovu konvenciju u skladu sa odredbama člana 19. i svim zemljama pozvanim da joj pristupe u skladu sa odredbama člana 20.
2. Svaki amandman koji se predloži u skladu sa odredbama predhodnog stava razmotriće Stalni komitet, koji ga može usvojiti dvotrećinskom većinom strana ugovornica. Usvojeni tekst se prosleđuje stranama ugovornicama.
3. Tri meseca posle usvajanja od strane Stalnog komiteta i ukoliko jedna trećina strana ugovornica nema pismenih primedbi, svaki amandman će stupiti na snagu za one strane ugovornice koje nisu dale pismene primedbe.
Poglavlje VIII- Rešavanje sporova
Član 18.
1. Stalni komitet će se svesrdno založiti da olakša prijateljsko rešavanje bilo kakve teškoće koja može iskrsnuti sprovođenjem u život ove konvencije.
2. Svaki spor između strana ugovornica u vezi sa tumačenjem ili primenom ove konvencije koji nije rešen na osnovu odredaba predhodnog člana ili pregovorima između dotičnih strana predaje se na arbitražu, ukoliko se gorepomenute strane drukčije ne dogovore, na zahtev jedne od njih. Svaka strana određuje po jednog arbitra i dva arbitra će odrediti trećeg arbitra. U skladu sa odredbama tačke 3. ovog člana, ukoliko jedna od strana ne odredi svog arbitra u roku od tri meseca po podnošenju zahteva za arbitražu, arbitra će, na zahtev druge strane, odrediti predsednik Evropskog suda za ljudska prava u roku od naredna tri meseca. Isti postupak će se primeniti ako arbitri u roku od tri meseca od svog postavljenja ne mogu da se slože oko izbora trećeg arbitra.
3. U slučaju sukoba izmeću dveju strana ugovornica od kojih je jedna zemlja članica Evropske ekonomske zajednice, a i sama EEZ je strana ugovornica, druga strana ugovornica će uputiti zahtev za arbitražu i zemlji članici i Zajednici, koje će je zajednički obavestiti, u roku od dva meseca po prijemu zahteva, da li će strana u sporu biti zemlja članica ili Zajednica, ili članica i Zajednica zajednički. U odsustvu takvog obaveštenja u okviru pomenutog vremenskog limita, zemlja članica i Zajednica će se smatrati jednom i istom stranom u sporu u svrhe primene odredaba koje regulišu sastavljanje i postupak arbitražnog tribunala. Isto će se primenjivati kada se zemlja članica i Zajednica zajednički predstavljaju kao strana u sporu.
4. Arbitražni tribunal će izraditi svoj sopstveni poslovnik. Odluke se donose glasom većine. Odluka je konačna i obavezujuća.
5. Svaka strana u sporu snosi troškove arbitra koga sama odredi i strane podjednako dele troškove trećeg arbitra, tako i troškove nastale zbog arbitraže.
Poglavlje IX-Završne odredbe
Član 19.
1. Konvencija je otvorena za potpisivanje zemljama članicama Saveta Evrope i zemljama koje nisu članice a koje su učestvovale u njenoj izradi i Evropskoj ekonomskoj zajednici. Do dana stupanja na snagu Konvencija će takođe biti otvorena za potpisivanje i bilo kojoj drugoj zemlji koju Komitet ministara pozove da to učini.
Konvencija je podložna ratifikaciji, prihvatanju ili usvajanju. Ratifikacioni instrumenti, instrumenti prihvatanja ili usvajanja deponuju se kod generalnog sekretara Saveta Evrope.
2. Konvencija stupa na snagu prvog dana meseca koji sledi po isteku tromesečnog perioda posle dana kada pet država, uključujući i najmanje četiri zemlje članice Saveta Evrope, izraze svoju saglasnost da ih Konvencija obavezuje u skladu sa odredbama prethodnog paragrafa.
3. Što se tiče bilo koje zemlje potpisnice ili Evropske ekonomske zajednice koja potom izrazi svoju saglasnost da je Konvencija obavezuje, Konvencija će stupiti na snagu prvog dana meseca koji sledi po isteku tromesečnog perioda posle dana deponovanja ratifikacionog instrumenta, instrumenta prihvatanja ili usvajanja.
Član 20.
1. Posle stupanja na snagu ove konvencije, Komitet ministara Saveta Evrope može, posle konsultacija sa stranama ugovornicama, pozvati da pristupi Konvenciji bilo koju zemlju koja nije članica Saveta i koja, pozvana da potpiše Konvenciju u skladu sa odredbama člana 19, to još nije učinila, kao i bilo koju drugu zemlju koja nije člnica.
2. Što se tiče svake zemlje koja pristupa Konvenciji, Konvencija će stupiti na snagu prvog dana meseca koji sledi posle tromesečnog perioda po datumu deponovanja instrumenta o prihvatanju kod generalnog sekretara Saveta Evrope.
Član 21.
1. Svaka država, u vreme potpisivanja ili kada deponuje svoj ratifikacioni instrument, instrument prihvatanja, usvajanja ili pristupanja, može odrediti teritoriju ili teritorije na kojima će se ova konvencija primenjivati.
2. Svaka strana ugovornica, kada deponuje svoj ratifikacioni instrument, instrument o prihvatanju, usvajanju ili pristupanju ili bilo kojeg kasnijeg datuma, može deklaracijom upućenom generalnom sekretaru Saveta Evrope proširiti primenu ove konvencije na bilo koju teritoriju naznačenu u deklaraciji i za čije međunarodne odnose ona odgovara ili u čije je ime ovlašćena da se obavezuje.
3. Svaka deklaracija sačinjena po predhodnoj tački može biti povučena, u odnosu na bilo koju teritoriju koja se pominje u takvoj deklaraciji, obaveštenjem upućenim generalnom sekretaru. Takvo povlačenje stupa na snagu prog dana meseca koji sledi po isteku od šest meseci po datumu prijema ovog obaveštenja od strane generalnog sekretara.
Član 22.
1. Svaka država, u vreme potpisivanja ili kada deponuje svoj ratifikacioni instrument, instrument o prihvatanju, usvajanju ili pristupanju, može izneti jednu ili više rezervi u vezi sa određenim vrstama navedenim u Dodacima I do II i/ili III sa određenim vrstama pomenutim u rezervi ili rezervama, u vezi sa određenim sredstvima ili metodama ubijanja, zarobljavanja i druge eksploatacije navedene u dodatku IV. Ne mogu se izneti nikakve rezerve opšte prirode.
2. Svaka strana ugovornica koja proširuje primenu ove konvencije na teritoriju pomenutu u deklaraciji koja se pominje u stava 2. člana 21. može, u vezi sa dotičnom teritorijom, izneti jednu ili više rezervi u skladu sa odredbama predhodne tačke.
3. Ne mogu se iznosti bilo kakve druge rezerve.
4. Svaka strana ugovornica koja je iznela rezervu pod stava 1. i 2. ovog člana može je u potpunosti ili delimično povući putem obaveštenja upućenog generalnom sekretaru Saveta Evrope. Takvo povlačenje stupa na snagu od datuma prijema obaveštenja od strane generalnog sekretara.
Član 23.
1. Svaka strana ugovornica može u bilo koje vreme odbaciti ovu konvenciju putem obaveštenja upućenog generalnom sekretaru Saveta Evrope.
2. Takvo odbacivanje stupa na snagu prvog dana u mesecu koji sledi po isteku perioda od šest meseci po datumu prijema obaveštenja od strane generalnog sekretara.
Član 24.
Generalni sekretar Saveta Evrope će obavestiti zemlje članice Saveta Evrope, svaku zemlju potpisnicu, Evropsku ekonomsku zajednicu, ukoliko je potpisnica ove konvencije i svaku stranu ugovornicu o:
a) svakom potpisu;
b) deponovanju svakog ratifikacionog instrumenta, instrumenta o prihvatanju, usvajanju ili pristupanju;
v) svakom datumu stupanja na snagu ove konvencije u skladu sa čl. 19. i 20;
g) svakoj informaciji upućenoj po odredbama stava 3. člana 13;
d) svakom izveštaju napravljenom u skladu sa odredbama člana 15;
đ) svakom amandmanu ili nekom novom dodatku usvojenom u skladu sa čl. 16. i 17. i datumu stupanja na snagu amandmana ili novog dodatka;
e) svakoj deklaraciji sačinjenoj po odredbama stava 2. i 3. člana 21;
ž) svakoj rezervi iznetoj po odredbama stava 1. i 2. člana 22;
z) povlačenju svake rezerve sprovedenom po odredbama stava 4. člana 22;
i) svakom drugom obaveštenju datom po odredbama člana 23. i datumu kada odbacivanje stupa na snagu.
U skladu sa čim su dolepotpisani, sa odgovarajućim ovlašćenjima da to učine, potpisali ovu konvenciju.
Sačinjeno u Bernu, 19. septembra 1979. godine, na engleskom i francuskom jeziku, s tim što su oba teksta podjednako autentična, u jednom primerku koji će biti deponovan u arhivi Evropskog saveta. Generalni sekretar Saveta Evrope će preneti overene kopije svakoj zemlji članici Saveta Evrope, svakoj zemlji potpisnici, Evropskoj ekonomskoj zajednici ukoliko je potpisnica i svakoj državi koja je pozvana da potpiše ovu konvenciju ili da pristupi istoj.”
Član 3.
Na osnovu člana 22. stav 1., a u vezi sa čl. 5. i 6. Konvencije, Republika Srbija izražava rezerve za sledeće vrste:
1. Dodatak I
– vodena paprat (Salvinia natans),
2. Dodatak II
– vuk (Canis lupus),
– poskok (Vipera ammodytes),
– divlja mačka (Felis silvestris),
– jastreb (Accipiter gentiles) – zaštita se neće primenjivati na objektima za proizvodnju pernate divljači i prihvatilišta.
Član 4.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije – Međunarodni ugovori”.
I USTAVNI OSNOV ZA DONOŠENjE ZAKONA
Ustavni osnov za donošenje ovog zakona je član 99. stav1. tačka 4. Ustava Republike Srbije, po kojem Narodna skupština potvrđuje međunarodne ugovore, kad je zakonom predviđena obaveza njihovog potvrđivanja.
II RAZLOZI ZBOG KOJIH SE PREDLAŽE POTVRĐIVANjE KONVENCIJE
Ocena stanja
Konvencija Evropskog Saveta o očuvanju evropske divljači i prirodnih staništa usvojena je u Bernu, 19. septembra 1979. godine, a stupila je na snagu 1. juna 1982. godine. Imajući u vidu rasprostranjene zahteve vlada ili međunarodnih tela, posebno koji su izraženi na Konferenciji Ujedinjenih nacija o životnoj sredini 1972. godine, da divlja flora i fauna predstavljaju prirodno nasleđe od suštinske vrednosti koje treba sačuvati i predati budućim generacijama, da se brojnost mnogih vrsta divlje flore i faune smanjuje i da nekima preti istrebljenje, zemlje članice Saveta Evrope i druge potpisnice ove konvencije, ocenile se značajnim donošenje ove konvencije pozivajući da vlade u svojim nacionalnim ciljevima i programima razmatraju očuvanje divlje flore i faune i uspostave međunarodnu saradnju posebno u cilju zaštite migratornih vrsta.
Ovu Konvenciju ratifikovale su 44 države i EU. Naša država je nije ni potpisala ni potvrdila.
Stepen biodiverziteta Srbije, kako ekosistemski, tako i specijski, izrazito je visok. U biogeografskom pogledu vaskularna flora Srbije pripada gotovo polovini svih florističko-vegetacijskih regija sveta i jedan je od centara biodiverziteta Evrope. Od šest glavnih bioregiona Evrope, u Srbiji je zastupljeno pet, sa karakteristikama isprepletanosti različitih florističkih uticaja i mozaičnim rasporedom ekosistema. Od deset glavnih tipova ekosistema Evrope u Srbiji, su, osim morskih, zastupljeni svi ostali. Prema broju vrsta u odnosu na veličinu teritorije, diverzitet vrsta vaskularne flore Srbije je među najvećim u Evropi (Srbija 0,718, Grčka 0,733, Bugarska 0,722, Rumunija 0,657, Bosna i Hercegovina 0,759, Mađarska 0,673, Italija 0,684, Francuska 0,638, Britanija 0,601). Kanjon reke Tare je jedini naš rezervat biosfere.
Ukupna površina zaštićenih prirodnih područja iznosi oko 6,5% teritorije Srbije. Osim nacionalnih parkova (5), rezervata prirode (98), predela izuzetnih odlika (16), spomenika prirode (296) i parkova prirode (24), u Srbiji je zaštićeno 215 biljnih i 426 životinjskih vrsta kao prirodnih retkosti.
Procenjuje se da u Srbiji postoji oko 1000 biljnih zajednica. Balkanski endemiti čine 8,06% flore Srbije (287 taksona), a lokalni endemiti 1,5% (59 vrsta). Brojnost i raznovrsnost faune je takođe izrazito visoka. Ukupan broj sisara, ptica gnezdarica, gmizavaca, vodozemaca i riba, čini oko 43,3% ukupnog broja ovih grupa životinja u Evropi. Brojne vrste su tercijarni, glacijalni, borealni, kserotermni ili stepski relikti, a klisure i kanjoni istočne i zapadne Srbije predstavljaju najznačajnije refugijume tercijarne vegetacije na Balkanskom poluostrvu. U Srbiji je među biljnim vrstama ugroženo oko 600, a među životinjskim oko 500 vrsta sisara, ptica, gmizavaca, vodozemaca i riba.
U Srbiji zaštitu i očuvanje divlje faune i flore i njihovih staništa regulišu: Zakon o zaštiti životne sredine („Sl.glasnik RS”, broj 135/04), Zakon o strateškoj proceni uticaja na životnu sredinu („Sl.glasnik RS”, broj 135/04), Zakon o proceni uticaja na životnu sredinu („Sl.glasnik RS”, broj 135/04), Zakon o zaštiti životne sredine („Službeni glasnik RS”, br. 66/91, 83/92, 53/93-dr.zakon, 67/93-dr.zakon, 48/94-dr.zakon, 53/95 i 135/04) – II deo 7. Zaštita prirodnih dobara, Zakon o lovstvu („Službeni glasnik RS”, broj 53/93), Zakon o ribarstvu („Službeni glasnik RS”, broj 35/94), Zakon o nacionalnim parkovima („Službeni glasnik RS”, broj 53/93) i Zakon o šumama („Službeni glasnik RS”, br. 46/91, 83/92) i podzakonskim propisima. Uredbom o zaštiti prirodnih retkosti („Službeni glasnik RS”, broj 53/93), Uredbom o stavljanju pod kontrolu korišćenja i prometa divlje flore i faune („Službeni glasnik RS”, br. 31/05, 45/05), Naredbom o lovostaju divljači („Službeni glasnik RS”, broj 84/93); Naredbom o ustanovljavanju lovostaja za pojedine vrste riba na ribarskom području ili na delovima ribarskog područja, zabrani lova riba koje nemaju propisanu veličinu („Službeni glasnik RS”, broj 12/95).
U pripremi je noveliranje Uredbe o prirodnim retkostima. Pored proširenja/revidiranja liste vrsta faune i vaskularne flore u novom predlogu na listi se nalazi preko 520 vrsta flore (obuhvatajući i 99 vrsta gljiva, 12 vrsta lišajeva i mahovina koji će se po prvi put staviti pod zaštitu) i preko 750 vrsta faune (uključujući preko 350 vrsta iz klase insekata koji do sada nisu bili pod zaštitom).
Navedenim propisima zaštita i očuvanje divlje faune i flore ostvaruje se:
prostornim planiranjem, planovima razvoja, gazdovanjem (upravljanjem) prirodnim vrednostima i merama ekonomske politike u kojima se utvrđuju mere i uslovi zaštite, očuvanja i unapređivanja;
utvrđivanjem posebnih režima očuvanja i korišćenja zaštićenih područja, šuma, poljoprivrednog zemljišta, ribljeg fonda i lovne divljači;
zabranom uznemiravanja, zlostavljanja, ozleđivanja i uništavanja, odnosno uništavanja, kidanja ili na drugi način pustošenja;
zabranom uništavanja ili razaranja životnih staništa divljih životinjskih i biljnih vrsta;
zaštitom delova – područja sa posebnim prirodnim vrednostima;
nadzorom (upravnim i stučnim);
praćenjem stanja brojnosti vrsta i uslova zaštite i očuvanja – monitoringom;
kaznenom politikom.
Fokalna tačka za sprovođenje konvencije u Republici je Ministarstvo zaštite životne sredine Republike Srbije.
Cilj i značaj
Cilj Konvencije je očuvati divlju floru i faunu i njihova prirodna staništa, a naročito obezbediti zaštitu onih vrsta i staništa čije očuvanje i zaštita zahtevaju saradnju više zemalja. Poseban naglasak se stavlja na ugrožene, proređene vrste, uključujući ugrožene i proređene migratorne vrste. Osnovni stavovi (mere) na kojima bazira Konvencija, a u cilju očuvanja divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa mogu se izraziti na sledeći način:
Strane ugovornice će usvojiti mere da bi očuvale prirodnu populaciju faune i flore na osnovu odgovarajućih ekoloških, naučnih i kulturnih zahteva, kao i poštujući ekonomske i rekreacione zahteve, odnosno potrebe podvrsta, varijeteta, ili oblika koji su u riskantnom položaju na nekim mestima;
Strane ugovornice će razvijati odgovarajuću politiku i aktivnosti u cilju zaštite prirode, a naročito vrsta na udaru, endemičnih vrsta, životne sredine u procesu degradacije, što podrazumeva i uključivanje mera i aktivnosti na očuvanju divlje flore i faune i njihovih staništa u politike planiranja i razvojne politike;
Strane ugovornice će unapređivati obrazovanje i širiti opšte informacije o potrebi da se očuvaju vrste divlje flore i faune i njihovih staništa. Konvencija obuhvata četiri dodatka (apendiksa).
Ostvarivanje Konvencije zasniva se na sprovođenju dogovorenih, preciznih i efikasnih mera i pravila ponašanja učesnica. Konvencija upućuje zemlje ugovornice na mere zaštite za određene oblasti od izuzetnih prirodnih vrednosti. U zaštićenim oblastima će sprečavati pogoršanje stanja, omogućiti prirodne migracije, normalno stanje na migracionim putevima, stajalištima, hranilištima, odgajalištima i zaštitinim terenima, koji su poznati. Konvencija, takođe, propisuje mere koje strane ugovornice moraju da preduzimaju za očuvanje divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa, uključujući i ponovo uvođenje autohtonih vrsta kada to doprinosi očuvanju ugrožene vrste, te striktnu kontrolu uvođenja alohtonih vrsta, kao i kontrolu lova. Konvencija propisuje da strane ugovornice mogu usvajati i mere za očuvanje divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa koje su strože od onih predviđenih Konvencijom.
Radi sprovođenja odredbi Konvencije, predviđeno je formiranje Stalnog komiteta, koji je organ odlučivanja i u kom svaka zemlja ima delegata (delegaciju) i jedan glas, i koji po potrebi može organizovati sastanak grupa eksperata. Komitet ima pravo predlaganja određenih rešenja zemljama u cilju ostvarivanja Konvencije, ali svaka zemlja, prema postupku, može dati sugestiju za promenu tog rada. Stalni komitet prosleđuje izveštaj o svom radu i o funkcionisanju Konvencije Komitetu ministara Evropskog saveta.
Ovo je prva konvencija Saveta Evrope u oblasti životne sredine kojoj pristupa Republika Srbija, nakon prijema u članstvo ove organizacije. Pristupanje Konvenciji za našu zemlju je značajno zbog rigoroznije zaštite i očuvanja divlje flore i faune i njihovih staništa i uključivanja u međunarodnu saradnju (programe, regionalne projekte i sl), unapređivanja saradnje među državama i omogućavanja efikasnijeg koordiniranog planskog rada na očuvanju najznačajnijih i najugroženijih vrsta divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa. Imajući u vidu odredbe Konvencije ocenjuje se da Konvencija neće bitno uticati na bitnu izmenu zakonodavstva.
III OSNOVNA PITANjA KOJA SE UREĐUJU KONVENCIJOM
Konvencija sadrži 9 poglavlja, 24. člana i 4 dodatka koji obuhvataju vrste divlje faune i flore na koje se Konvencija odnosi. Osnovna pitanja na koja se Konvencija odnosi:
Opšte odredbe (Poglavlje I). Cilj je očuvanje divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa, posebno onih vrsta, uključujući ugrožene i migratorne, čije očuvalje zahteva saradnju nekoliko država i opšte mere (principi), na kojima strane ugovornice treba da zasnivaju aktivnosti za održanje populacije divlje flore i faune, kao što je unapređivanje nacionalnih politika za očuvanje divlje flore i faune i prirodnih staništa, razvojnih politika, obrazovanja, širenja informacija o potrebi očuvanja i dr. (čl. 1, 2 i 3),
Zaštita staništa (Poglavlje II)
Obaveza Strana ugovornica odnosi se na:
odgovarajuće zakonodavne i administrativne mere za obezbeđivanje očuvanja staništa, posebno one nevedene u Dodacima I i II;
izbegavanje ili minimiziranje pogoršanja stanja u zaštićenim prirodnim oblastima kroz planske i razvojne politike;
zaštitu oblasti od značaja za migratorne vrste iz Dodataka (I i II), koje su adekvatno locirane u odnosu na migratorne putanje;
koordiniranje napora na zaštiti ovakvih staništa kada su situirana u graničnim oblastima (član 4)
Zaštita vrsta (Poglavlje III)
Strane će zabraniti:
namerno branje, sakupljanje, sečenje ili čupanje iz korena, prisvajanje ili prodaju, vrsta divlje flore iz Dodatka I;
zabraniti upotrebu svih sredstava za zarobljavanje i ubijanje i korišćenje svih sredstava koja mogu izazvati lokalno nestajanje populacije jedne vrste ili ozbiljno uznemiravanje istih, a posebno sredstava navedenih u Dodatku IV.
Strane će preduzeti:
– odgovarajuće administrativne mere za zaštitu vrsta divlje faune navedenih u Dodatku II. zabranom: svih oblika namernog zarobljavanja i držanja i namernog ubijanja; namernog oštećivanja ili uništavanja mesta za razmnožavanje ili odmor; namernog uznemiravanja divlje faune, naročito tokom perioda razmnožavanja, podizanja mladih i hibernacije, namernog uništavanja ili uzimanja jaja od divljači ili držanje ovih jaja i ako su prazna; posedovanje ovih životinja, živih ili mrtvih, ili interna trgovina istima, uključujući punjene životinje i bilo koji lako prepoznatljiv deo ili derivat istih;
– odgovarajuće i potrebne zakonodavne i administrativne mere radi obezbeđivanja zaštite vrsta divlje faune navedenih u Dodatku III;
-mere radi regulisanja eksploatacije divlje faune navedene u Dodatku III da bi populacije bile van opasnosti, uključujući i: lovostaj i/ili druge procedure kojima se reguliše eksploatacija; privremenu ili lokalnu zabranu, u odgovarajućim slučajevima, prodaje, držanja za prodaju, transporta za prodaju ili ponude za prodaju živih ili mrtvih divljih životinja.
Izuzeci: Svaka strana ugovornica može napraviti izuzetke od odredaba članova 4, 5, 6, 7. i od zabrane korišćenja sredstava pomenutih u članu 8 pod uslovom da nema drugog zadovoljavajućeg rešenja i da izuzetak neće ugroziti opstanak dotične populacije: U vezi sa gore pomenutim izuzecuma država može dozvoliti, pod striktno nadziravanim uslovima, na selektivnoj osnovi i u ograničenoj meri, hvatanje, držanje ili drugu razboritu eksploataciju određenih divljih životinja i biljaka u malim količinama.
Posebne odredbe za migratorne vrste (Poglavlje IV) odnose se na:
– obaveze koordiniranja zaštite migratornih vrsta navedenih u Dodacima II i III čije se područje prostire i na wihovoj teritoriji;
– obezbeđivanja adekvatnosti lovostaja i/ili drugih procedura kojima se reguliše eksploatacija određena tačkom 3a člana 7 za migratorne vrste navedene u Dodatku III (član 10)
Dodatne odredbe (Poglavlje V) odnose se na:
– sarađivanje na povećanju efikasnosti, podsticanja i koordiniranja istraživanja i izrada studija, reintrodukcije domaćih (autohtonih) vrsta, striktne kontrole uvođenja alohtonih vrsta, obaveštavanja Stalnog komiteta, usvajanja strožijih mera od onih predviđenih Konvencijom za očuvanje divlje flore i faune, od strane države ugovornice (čl. 11 i 12.).
Stalni komitet (Poglavlje VI)
Radi sprovođenja Konvencije predviđeno je osnivanje Stalnog komiteta, kao organa odlučivanja u kome svaka strana ima delegata i jedan glas, i koji po potrebi može organizovati sastanak grupa eksperata. Komitet ima prvao predlaganja određenih rešenja zemljama u cilju ostvarivanja Konvencije, ali svaka zemlja, prema postupku, može dati sugestiju za promenu rada. Stalni komitet prosleđuje izveštaj o svom radu i o funkcionisanju Konvencije Komitetu ministarsa Evropskog saveta za saradnju (čl. 13, 14. i 15).
Amandmani (Poglavlje VII)
Amandman podnosi Strana ugovornica ili Komitet generalnog sekretara Evropskog saveta. Amandman stupa na snagu tridesetog dana pošto sve strane obaveste generalnog sekretara da su ga usvojile (čl. 16 i 17)
Rešavanje sporova (Poglavlje VIII)
Propisani su uslovi i procedura rešavanja sporova u slučajevima da su u sporu dve zemlje ugovornice članice EZ ili jedna članica EZ a druga ne, arbitraža i troškovi arbitraže (član 18)
Završne odredbe (Poglavlje IX) se odnose na
uslove za potpisivanje, ratifikaciju, prihvatanje, usvajanje i stupanje na snagu Konvencije, za zemlje koje su članice Saveta Evrope, zemlje koje nisu članice SE ali su učestvovale u njenoj izradi i Evropsku ekonomsku zajednicu;
pristupanje konvenciji nakon stupanja na snagu po pozivu Komiteta ministara Evropskog saveta;
deponovanje ratifikacionog instrumenta, instrumenta o prihvatanju, usvajanju ili pristupanju i određivanje teritorije ili teritorija, od strane države ugovornice, na kojima će se ova konvencija primenjivati;
povlačenje (deklaracije) u odnosu na bilo koju teritoriju obaveštenjem generalnog sekretara i rok stupanja na snagu takvog povlačenja;
iznošenje rezervi u vezi sa određenim vrstama nevedenim u dodacima (apendiksima) I, II, III i IV;
povlačenje rezervi;
nemogućnosti iznošenja rezervi opšte prirode;
odbacivanje Konvencije od strane države ugovornice i rok stupanja na snagu za državu ugovornicu;
obaveze Generalnog sekretara Saveta Evrope za obaveštavanje zemalja članica Evropskog saveta u vezi proceduralnih pitanja i drugih aktivnosti i obaveza članica Konvencije;
autentičnost teksta i deponovanje u arhivi Saveta Evrope (čl. 19, 20, 21, 22, 23 i 24).
Dodatak I sadrži strogo zaštićene vrste divlje flore za koje je zabranjeno namerno branje, skupljanje, sečenje, čupanje iz korena, kao i njihovo prisvajanje ili prodaja.
Dodatak II sadrži strogo zaštićene vrste divlje faune. Za te vrste je zabranjeno: namerno zarobljavanje, namerno ubijanje, uništavanje i uzimanje jaja mladunaca, njihovo posedovanje (živih ili mrtvih) ili interna trgovina istima.
Dodatak III sadrži zaštićene vrste divlje faune (ne stroga zaštita), kod kojih se primenjuje mere privremene zabrane lova (lovostaj), te regulisanja na određen način prodaje, držanja za prodaju, transporta za prodaju ili živih ili mrtvih divljih životinja.
Dodatak IV navodi sva zabranjena sredstva i metode ubijanja, zarobljavanja i drugih oblika eksploatacije nad vrstama divlje flore i faune.
U skladu sa članom 22. stav 1. Konvencije, a u vezi sa čl.5. i 6. Konvencije predloženo je izjavljivanje rezerve za sledeće vrste:
Dodatak I
Vodena paprat (Salvinia natans)
Ovo je vrsta flotantne biljke koja je široko rasprostranjena u Republici Srbiji, a naročito u Vojvodini, u stajaćim i sporotekućim vodama. Kako je sukcesivno zarastanje jedan od glavnih problema u očuvanju močvarnih i barskih ekosistema, često je u njima potrebno vršiti čišćenje, tj. odstranjivanje mulja i vegetacije. Rezervu je neophodno izraziti kako bi se omogućilo održavanje vodenih ekosistema putem uklanjanja na pojedinim lokalitetima. Napominjemo da ova vrsta nije ugrožena u Republici Srbiji.
Dodatak II
Vuk (Canis lupus)
Na teritoriji Republike Srbije brojnost vuka od 800 jedinki je iznad one koja bi zahtevala strogu zaštitu. Prema važećim propisima vuk nije strogo zaštićen, osim na teritoriji AP Vojvodine. Pored evidentiranog odstrela od 200 jedinki godišnje registrovane su štete na domaćoj stoci i divljoj fauni. Imajući u vidu probleme koji mogu nastati zbog ishrane vuka gajenom stokom, preporučuje se da se vuk izuzme iz stroge zaštite i da se kroz nacionalno zakonodavstvo reguliše upravljanje njegovim populacijama. Osnovu za upravljanje ovim populacijama predstavljaće akcioni plan za zaštitu vuka čija je izrada u toku.
Poskok (Vipera ammodytes)
Navedena vrsta je prema važećim propisima stavljena pod kontrolu sakupljanja i korišćenja. To podrazumeva da se ona može koristiti u određenom periodu, u količini, sa određenog područja i uz posebnu dozvolu. Ova vrsta se koristi za proizvodnju seruma protiv zmijskog otrova. Imajući u vidu probleme koji mogu nastati zbog stroge zabrane izlova i korišćenja ove vrste predloženo je da da se ova vrsta izuzme iz stroge zaštite i da se kroz nacionano zakonodavstvo nastavi strogo regulisanje korišćenja populacija iz prirode.
Divlja mačka (Felis silvestris)
Brojnost populacije divlje mačke od 6000 je iznad optimalne, a evidentirani je odstrel od 300 jedinki godišnje. Prema važećim propisima divlja mačka nije strogo zaštićena, odnosno zaštićena je lovostajem na teritoriji Srbije, osim na teritoriji AP Vojvodine.
Jastreb (Accipiter gentiles) – zaštita se neće primenjivati na objektima za proizvodnju pernate divljači i prihvatilišta
Brojnost gnezdećih parova jastreba je 2003. procenjena na oko 1500. Prosečna gustina gnežđenja u Srbiji je 1,5-2,5 parova/100km2. Prema važećim propisima jastreb nije strogo zaštićen, osim na teritoriji AP Vojvodine. Rezervu treba izraziti imajući u vidu postojeći režim zaštite u Srbiji, sa izuzimanjem objekata za proizvodnju pernate divljači i prihvatilišta.
IV. FINANSIJSKE OBAVEZE ZA SPROVOĐENjE KONVENCIJE
Pristupanje Konvenciji nije uslovljeno plaćanjem godišnje kontribucije od strane Republike Srbije.
Finansijska sredstva za implementaciju Konvencije obezbeđena su u budžetu Republike, Razdeo 23 – Specijalizovane usluge, konto 424, u okviru sredstava za sprovođenje zakona kojim se uređuje zaštita životne sredine, odnosno zaštita prirode.
V. RAZLOZI ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU
Saglasno članu 161. Poslovnika Narodne skupštine Republike Srbije, predlaže se donošenje zakona po hitnom postupku, s obzirom da bi nedonošenje zakona po navedenom postupku moglo da prouzrokuje štetne posledice u pogledu ostvarivanja strateškog opredeljenja Republike Srbije u procesu pristupanja EU i ostvarivanja međunarodne, posebno subregionalne saradnje u oblasti očuvanja divlje flore i faune, uključujući i zaštitu migratornih vrsta.
S obzirom da je veliki broj zemalja ratifikovao ovu konvenciju, a naročito ostale zemlje u regionu, donošenjem Zakona o potvrđivanju ove konvencije po hitnom postupku, obezbeđuju se politički i ekonomski uslovi da Republika Srbija, kao ugovornica dobije punu podršku Šeste Ministarske konferencije „Životna sredina za Evropu” Ekonomske komisije UN za Evropu koja se održava u Beogradu od 10. do 12. oktobra 2007. godine, u pravcu zaštite i očuvanja divlje flore i faune i njihovih staništa i uključivanja u međunarodnu saradnju, unapređivanja saradnje među državama na očuvanju najznačajnijih i najugroženijih vrsta divlje flore i faune i njihovih prirodnih staništa, što bi doprinelo ukupnim naporima zaštite biodiverziteta u Republici Srbiji.