P R E D L O G
ZAKONA O SREDNJEM OBRAZOVANJU I VASPITANJU
I. UVODNE ODREDBE
Predmet Zakona
Član 1.
Ovim zakonom uređuje se srednje obrazovanje i vaspitanje, kao deo jedinstvenog sistema obrazovanja i vaspitanja, i to: obavljanje delatnosti srednjeg obrazovanja i vaspitanja, upotreba jezika, programi i ispiti, prava, obaveze i odgovornosti učenika, evidencija i javne isprave, štrajk zaposlenih, kao i druga pitanja od značaja za srednje obrazovanje i vaspitanje.
Termini izraženi u ovom zakonu u gramatičkom muškom rodu podrazumevaju prirodni muški i ženski rod lica na koje se odnose.
Ciljevi i opšti ishodi srednjeg obrazovanja i vaspitanja
Član 2.
Srednje obrazovanje i vaspitanje ostvaruje se u skladu sa ciljevima koji su definisani zakonom kojim se uređuju osnove sistema obrazovanja i vaspitanja (u daljem tekstu: Zakon) i ovim zakonom, a naročito:
razvoj ključnih kompetencija neophodnih za dalje obrazovanje i aktivnu ulogu građanina za život u savremenom društvu;
razvoj stručnih kompetencija neophodnih za uspešno zapošljavanje;
osposobljavanje za samostalno donošenje odluka o izboru zanimanja i daljeg obrazovanja;
svest o važnosti zdravlja i bezbednosti, uključujući i bezbednost i zdravlje na radu;
osposobljavanje za rešavanje problema, komunikaciju i timski rad;
poštovanje rasne, nacionalne, kulturne, jezičke, verske, rodne, polne i uzrasne ravnopravnosti, tolerancije i uvažavanja različitosti;
razvoj motivacije za učenje, osposobljavanje za samostalno učenje, samoinicijative, sposobnost samovrednovanja i izražavanja sopstvenog mišljenja.
Srednje obrazovanje i vaspitanje mora da obezbedi uslove da učenici i odrasli postignu opšte ishode obrazovanja i vaspitanja u skladu sa Zakonom.
Delatnost srednjeg obrazovanja i vaspitanja
Član 3.
Delatnost srednjeg obrazovanja i vaspitanja je delatnost od neposrednog društvenog interesa i ostvaruje se kao javna služba.
Način obavljanja delatnosti srednjeg obrazovanja i vaspitanja propisan je Zakonom i ovim zakonom.
Srednja škola
Član 4.
Delatnost srednjeg obrazovanja i vaspitanja obavlja se u srednjoj školi (u daljem tekstu: škola), i to:
gimnaziji;
stručnoj školi;
umetničkoj školi;
mešovitoj školi (gimnaziji i stručnoj ili umetničkoj školi);
školi za obrazovanje odraslih;
školi za učenike sa smetnjama u razvoju.
U gimnaziji se stiče opšte obrazovanje i vaspitanje u četvorogodišnjem trajanju kojim se obezbeđuje priprema za nastavak obrazovanja u visokoškolskim ustanovama. U specijalizovanoj gimnaziji i odeljenjima za učenike sa posebnim sposobnostima ostvaruju se posebni nastavni planovi i programi za učenike sa posebnim sposobnostima u četvorogodišnjem trajanju, kojima se obezbeđuje priprema za nastavak obrazovanja u visokoškolskim ustanovama.
U stručnoj školi se stiču odgovarajuće opšte i stručno obrazovanje i vaspitanje u trogodišnjem i četvorogodišnjem trajanju za obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja i za nastavak obrazovanja u visokoškolskim ustanovama.
U stručnoj školi mogu da se stiču specijalističko i majstorsko obrazovanje u trajanju od godinu dana do dve godine, i drugi oblici stručnog obrazovanja: obrazovanje za rad u trajanju od dve godine, stručno osposobljavanje i obuka do godinu dana.
U umetničkoj školi se stiče opšte i umetničko obrazovanje i vaspitanje u četvorogodišnjem trajanju za obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja i za nastavak obrazovanja u visokoškolskim ustanovama.
Mešovita škola obezbeđuje obrazovanje i vaspitanje koje se stiče u gimnaziji i stručnoj školi, odnosno u gimnaziji i umetničkoj školi.
U školi za obrazovanje odraslih ostvaruju se posebni programi za obrazovanje odraslih u dvogodišnjem i trogodišnjem trajanju, programi stručnog osposobljavanja, specijalističkog, odnosno majstorskog obrazovanja, programi obuke i drugi programi za obrazovanje odraslih.
U školi za učenike sa smetnjama u razvoju ostvaruje se obrazovanje i vaspitanje za odgovarajuća zanimanja učenika koji ovu školu pohađaju na osnovu mišljenja interresorne komisije za procenu dodatne obrazovne, zdravstvene i socijalne podrške učeniku uz saglasnost roditelja.
U školi mogu da se sprovode programi obuka.
Škola sa domom obezbeđuje smeštaj i ishranu učenika u skladu sa zakonom kojim se uređuje učenički standard.
Unikatna škola je škola koja jedina u Republici Srbiji ostvaruje određeni program obrazovanja i vaspitanja.
Škola od posebnog interesa za Republiku Srbiju jeste škola koja ostvaruje program obrazovanja i vaspitanja koji je od posebnog interesa za Republiku Srbiju, odnosno koja je od posebnog kulturnog, prosvetnog ili istorijskog značaja za Republiku Srbiju.
Vlada određuje unikatne škole i škole od posebnog interesa za Republiku Srbiju.
Upotreba jezika
Član 5.
Obrazovno-vaspitni rad ostvaruje se na srpskom jeziku.
Za pripadnike nacionalne manjine obrazovno-vaspitni rad ostvaruje se i na jeziku i pismu nacionalne manjine, odnosno dvojezično, ako se prilikom upisa u prvi razred za to opredeli najmanje 15 učenika.
Škola može da ostvaruje obrazovno-vaspitni rad na jeziku i pismu nacionalne manjine, odnosno dvojezično i za manje od 15 učenika upisanih u prvi razred, uz saglasnost ministarstva nadležnog za poslove obrazovanja (u daljem tekstu: Ministarstvo), u skladu sa zakonom. Saglasnost za ostvarivanje školskog programa na jezicima nacionalnih manjina za manje od 15 učenika Ministarstvo daje po pribavljenom mišljenju odgovarajućeg nacionalnog saveta nacionalne manjine u skladu sa zakonom kojim se uređuje nadležnost nacionalnih saveta nacionalnih manjina. Ukoliko nacionalni savet nacionalne manjine ne dostavi mišljenje u roku od 15 dana od dana prijema zahteva, smatra se da je mišljenje dato.
Kada se obrazovno-vaspitni rad ostvaruje na jeziku i pismu nacionalne manjine, škola je u obavezi da za učenika organizuje nastavu srpskog jezika.
Kada se obrazovno-vaspitni rad ostvaruje na srpskom jeziku, za učenika pripadnika nacionalne manjine organizuje se nastava jezika nacionalne manjine sa elementima nacionalne kulture.
Obrazovno-vaspitni rad može da se izvodi na stranom jeziku, odnosno dvojezično, uz saglasnost Ministarstva.
Kada se obrazovno-vaspitni rad ostvaruje na stranom jeziku, učeniku se organizuje nastava srpskog jezika.
Bliže uslove za ostvarivanje programa obrazovno-vaspitnog rada na stranom jeziku, odnosno dvojezično propisuje ministar nadležan za poslove obrazovanja (u daljem tekstu: ministar).
Obrazovno-vaspitni rad za učenike koji koriste znakovni jezik, odnosno posebno pismo ili druga tehnička rešenja ostvaruje se u skladu sa Zakonom.
II. PROGRAMI SREDNJEG OBRAZOVANJA I VASPITANJA
1. NASTAVNI PLANOVI I PROGRAMI
Član 6.
Nastavni plan i program donosi se u skladu sa utvrđenim principima, ciljevima i standardima postignuća, odnosno standardima kvalifikacije.
Nastavni planovi i programi donose se u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.
Nastavni plan i program sadrži i module, gde modul predstavlja skup teorijskih i praktičnih programskih sadržaja i oblika rada funkcionalno i tematski povezanih u okviru jednog ili više predmeta.
Nastavni program verske nastave
Član 7.
Nastavni program verske nastave, na usaglašeni predlog tradicionalnih crkava i verskih zajednica, po pribavljenom mišljenju organa nadležnog za poslove odnosa sa crkvama i verskim zajednicama, donosi ministar.
Komisija za versku nastavu
Član 8.
Organizovanje i ostvarivanje verske nastave prati Komisija za versku nastavu u školi (u daljem tekstu: Komisija).
Komisiju obrazuje Vlada na vreme od šest godina.
U Komisiju se imenuju po jedan predstavnik tradicionalnih crkava i verskih zajednica, tri predstavnika organa nadležnog za poslove odnosa sa crkvama i verskim zajednicama i tri predstavnika Ministarstva.
Član Komisije može biti razrešen pre isteka mandata, i to: na lični zahtev, na predlog predlagača i ako ne ispunjava svoju dužnost kao član Komisije, odnosno svojim postupcima povredi ugled dužnosti koju obavlja.
U slučaju razrešenja člana Komisije pre isteka mandata, Vlada postavlja novog člana po pribavljenom predlogu predstavnika čiji je član razrešen.
Predsednika i zamenika predsednika Komisije biraju članovi Komisije na prvoj sednici, većinom glasova od ukupnog broja članova Komisije.
Komisija obavlja poslove koji se, naročito, odnose na:
1) usaglašavanje predloga programa verske nastave;
2) udžbenike i druga nastavna sredstva, u skladu sa zakonom kojim se uređuju pitanja vezana za udžbenike i druga nastavna sredstva;
3) davanje mišljenja o listama nastavnika verske nastave;
4) druga pitanja vezana za praćenje organizovanja i ostvarivanja programa verske nastave.
Način rada i druga pitanja od značaja za rad Komisije, uređuju se poslovnikom o radu Komisije.
2. RAZVOJNI PLAN ŠKOLE
Član 9.
Škola donosi razvojni plan u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.
Na osnovu izveštaja o samovrednovanju u celini, izveštaja o ostvarenosti standarda postignuća i drugih indikatora kvaliteta rada, škola donosi razvojni plan.
Razvojni plan škole sadrži:
prioritete u ostvarivanju obrazovno-vaspitnog rada;
plan i nosioce aktivnosti;
kriterijume i merila za samovrednovanje planiranih aktivnosti;
mere unapređivanja obrazovno-vaspitnog rada na osnovu analize rezultata učenika na maturskom i završnom ispitu;
mere za unapređivanje dostupnosti i kvaliteta obrazovanja i vaspitanja za učenike kojima je potrebna dodatna podrška;
plan rada sa talentovanim i nadarenim učenicima;
program zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja, kao i povećanja saradnje među učenicima, zaposlenima i učenicima i zaposlenima;
mere prevencije osipanja broja učenika;
druge mere usmerene na dostizanje ciljeva obrazovanja i vaspitanja koje prevazilaze sadržaj pojedinih nastavnih predmeta;
plan pripreme za ispite kojima se završava određeni nivo i vrsta obrazovanja (maturski, završni ispiti i dr.);
plan stručnog usavršavanja nastavnika, direktora, stručnih saradnika i drugih zaposlenih u školi;
plan napredovanja i sticanja zvanja nastavnika, stručnih saradnika i vaspitača;
plan uključivanja roditelja, odnosno staratelja u rad škole;
plan saradnje sa drugim školama, privrednim društvima i drugim organima i organizacijama od značaja za rad škole;
druga pitanja od značaja za razvoj škole.
3. ŠKOLSKI PROGRAM
Član 10.
Škola ostvaruje školski program.
Školskim programom bliže se određuje način na koji škola obrazuje i vaspitava učenike radi sticanja znanja, veština i stavova neophodnih za dalje obrazovanje i zapošljavanje, uspostavlja organizacionu strukturu zasnovanu na timskom radu i odgovornosti svakog zaposlenog za ostvarivanje utvrđenih ciljeva, kao i povezivanje sa reprezentativnim sindikatima i udruženjima poslodavaca i preuzimanje svog dela odgovornosti za razvoj društvene sredine.
Školski program obuhvata sve sadržaje, procese i aktivnosti usmerene na ostvarivanje principa, ciljeva i standarda postignuća, i zadovoljenje opštih i specifičnih obrazovnih interesa i potreba učenika, roditelja, odnosno staratelja i lokalne samouprave, a u skladu sa optimalnim mogućnostima škole.
Školski program se donosi na osnovu nastavnog plana i programa, odnosno programa određenih oblika stručnog obrazovanja, a uzimajući u obzir razvojni plan škole, u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.
Škola, u skladu sa Zakonom, donosi školski program, po pravilu, na četiri godine i objavljuje ga najkasnije dva meseca pre početka školske godine u kojoj će početi njegova primena.
Pojedini delovi školskog programa inoviraju se i nadograđuju u toku njegovog ostvarivanja.
Školski program omogućava orijentaciju učenika i roditelja, odnosno staratelja u izboru škole, praćenje kvaliteta obrazovno-vaspitnog procesa i njegovih rezultata, kao i procenu individualnog rada i napredovanja svakog učenika.
Školski program predstavlja osnovu na kojoj svaki nastavnik i stručni saradnik planira, programira i realizuje svoj rad.
Sadržina školskog programa
Član 11.
Školski program sadrži:
ciljeve školskog programa;
naziv, vrstu i trajanje svih programa obrazovanja i vaspitanja koje škola ostvaruje i jezik na kome se ostvaruje program;
obavezne i izborne predmete i module po obrazovnim profilima i razredima;
način ostvarivanja principa, ciljeva i ishoda obrazovanja i standarda postignuća, način i postupak ostvarivanja propisanih nastavnih planova i programa, programa drugih oblika stručnog obrazovanja i vrste aktivnosti u obrazovno-vaspitnom radu;
program dopunske, dodatne i pripremne nastave;
programe i aktivnosti kojima se razvijaju sposobnosti za rešavanje problema, komunikacija, timski rad, samoinicijativa i podsticanje preduzetničkog duha;
fakultativne nastavne predmete, njihove programske sadržaje i aktivnosti kojima se ostvaruju;
načine ostvarivanja i prilagođavanja programa muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja, obrazovanja odraslih, učenika sa posebnim sposobnostima i dvojezičnog obrazovanja;
program kulturnih aktivnosti škole;
program slobodnih aktivnosti;
program karijernog vođenja i savetovanja;
program zaštite životne sredine;
programe zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programe prevencije drugih oblika rizičnog ponašanja;
program školskog sporta;
program saradnje sa lokalnom samoupravom;
program saradnje sa porodicom;
program izleta i ekskurzija;
program bezbednosti i zdravlja na radu;
druge programe od značaja za školu.
Individualni obrazovni planovi svih učenika koji se obrazuju po individualnom obrazovnom planu čine prilog školskog programa.
Dodatna podrška u obrazovanju i vaspitanju
Član 12.
Za učenika i odraslog kome je zbog smetnji u razvoju i invaliditeta, specifičnih teškoća u učenju, socijalne uskraćenosti i drugih razloga potrebna dodatna podrška u obrazovanju i vaspitanju, škola obezbeđuje otklanjanje fizičkih i komunikacijskih prepreka i zavisno od potreba, donosi i individualni obrazovni plan, u skladu sa Zakonom.
Cilj dodatne podrške u obrazovanju i vaspitanju jeste postizanje optimalnog uključivanja učenika i odraslih u redovan obrazovno-vaspitni rad, osamostaljivanje u vršnjačkom kolektivu i njegovo napredovanje u obrazovanju i priprema za svet rada.
Za ostvarivanje dodatne podrške u obrazovanju i vaspitanju, direktor, nastavnik, stručni saradnik, vaspitač, pedagoški i andragoški asistent i roditelj, odnosno staratelj, može da dobije posebnu stručnu pomoć u pogledu sprovođenja inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja.
Radi ostvarivanja dodatne podrške u obrazovanju i vaspitanju, škola ostvaruje saradnju sa organima lokalne samouprave, kao i drugim organizacijama, ustanovama i institucijama na lokalnom i širem nivou.
Posebnu stručnu pomoć iz stava 3. ovog člana mogu da pružaju lica kompetentna u oblasti inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja i škole koje su svojim aktivnostima postale primeri dobre prakse u sprovođenju inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja.
Liste lica i škola iz stava 6. ovog člana, utvrđuje ministar.
Bliže uslove za utvrđivanje lista iz stava 6. ovog člana, propisuje ministar.
Liste iz stava 6. ovog člana objavljuju se na zvaničnoj internet strani Ministarstva.
Program kulturnih aktivnosti škole
Član 13.
Kulturna aktivnost škole obuhvata aktivnosti koje se ostvaruju na osnovu programa kulturnih aktivnosti škole i obuhvata: proslave dana škole, početka i završetka školske godine, proslave školskih i državnih praznika, priredbe, predstave, izložbe, koncerte, sportska takmičenja, naučno-istraživačke aktivnosti, i druge aktivnosti koje doprinose proširenju uticaja škole na vaspitanje učenika i kulturni razvoj školskog okruženja, kao i zajedničke kulturne aktivnosti sa institucijama i organizacijama u lokalnoj samoupravi radi obogaćivanja kulturnog života i ostvarivanja obrazovno-vaspitne uloge škole.
Program slobodnih aktivnosti
Član 14.
Radi jačanja obrazovno-vaspitne delatnosti škole, podsticanja individualnih sklonosti i interesovanja, pravilnog korišćenja slobodnog vremena, kao i radi bogaćenja društvenog života i razonode učenika, razvijanja i negovanja drugarstva i prijateljstva, škola je dužna da realizuje slobodne aktivnosti, koje se, po pravilu, sprovode kroz rad u sekcijama.
Program karijernog vođenja i savetovanja učenika
Član 15.
Škola omogućava formiranje zrele i odgovorne ličnosti, sposobne da donosi dobro promišljene i odgovorne odluke o vlastitoj profesionalnoj budućnosti i da ih sprovodi u delo.
Škola formira stručni tim za karijerno vođenje i savetovanje u čijem sastavu su stručni saradnici i nastavnici. Tim u saradnji sa nastavnicima realizuje praćenje individualnih sklonosti učenika. Savetodavni rad obavlja se tokom školovanja, i škola, po potrebi, sarađuje sa nadležnim ustanovama koje se bave karijernim vođenjem i savetovanjem.
Škola pomaže učenicima i roditeljima u istraživanju mogućnosti za dalje učenje i zapošljavanje, odnosno identifikovanje, izbor i korišćenje brojnih informacija o profesijama, karijeri, daljem učenju i obrazovanju i objektivno razlikovanje i formiranje sopstvenog stava o tome. U tom cilju škola prati razvoj učenika i informiše ih o zanimanjima, obrazovnim profilima, uslovima studiranja i potrebama na tržištu rada.
Program zaštite životne sredine
Član 16.
Program zaštite životne sredine obuhvata aktivnosti usmerene na jačanje ili razvoj ekološke svesti, kao i očuvanje prirodnih resursa.
Škola doprinosi zaštiti životne sredine ostvarivanjem programa zaštite životne sredine, zajedničkim istraživanjem i akcijama lokalne samouprave i škole, kao i na drugi način, u skladu sa zakonom.
Program zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programi prevencije drugih oblika rizičnog ponašanja
Član 17.
Program zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programi prevencije drugih oblika rizičnog ponašanja, kao što su, naročito, upotreba alkohola, duvana, psihoaktivnih supstanci, maloletnička delinkvencija, sastavni su deo školskog programa i ostvaruju se u skladu sa Zakonom.
Programi iz stava 1. ovog člana ostvaruju se kroz različite nastavne i slobodne aktivnosti sa učenicima, zaposlenima, roditeljima, odnosno starateljima, u saradnji sa jedinicom lokalne samouprave, u skladu sa utvrđenim potrebama.
U ostvarivanje programa iz stava 1. ovog člana uključuju se i fizička i pravna lica sa teritorije jedinice lokalne samouprave, ustanove u oblasti kulture i sporta, vršnjački posrednici, kao i lica obučena za prevenciju i intervenicju u slučaju nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i drugih oblika rizičnog ponašanja.
Listu lica obučenih za prevenciju i intervenciju u slučaju nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i drugih oblika rizičnog ponašanja i listu škola koje su svojim aktivnostima postale primeri dobre prakse u sprovođenju programa iz stava 1. ovog člana, utvrđuje ministar.
Bliže uslove za utvrđivanje lista iz stava 4. ovog člana, propisuje ministar.
Liste iz stava 4. ovog člana objavljuju se na zvaničnoj internet strani Ministarstva.
Program školskog sporta
Član 18.
Radi razvoja i praktikovanja zdravih životnih stilova, svesti o važnosti sopstvenog zdravlja i bezbednosti, potrebe negovanja i razvoja fizičkih sposobnosti, škola u okviru školskog programa, pored nastave realizuje i program školskog sporta.
Školskim sportom su obuhvaćeni svi učenici kroz odeljenjska takmičenja i pripreme za takmičenja. Škola obavlja pripreme i takmičenja u skladu sa školskim programom.
Škola može da sarađuje i sa lokalnim sportskim organizacijama.
Program saradnje sa lokalnom samoupravom
Član 19.
Saradnja sa lokalnom samoupravom, koja uključuje i saradnju sa kancelarijama za mlade u jedinicama lokalne samouprave, ostvaruje se na osnovu programa koji čini deo školskog programa.
Škola prati, uključuje se u dešavanja u lokalnoj samoupravi, i zajedno sa njenim predstavnicima planira sadržaj i način saradnje, naročito o pitanjima od kojih zavisi razvoj škole.
Program saradnje sa porodicom
Član 20.
Škola podstiče i neguje partnerski odnos sa roditeljima, odnosno starateljima učenika, zasnovan na principima međusobnog razumevanja, poštovanja i poverenja.
Programom saradnje sa porodicom škola definiše oblasti, sadržaj i oblike saradnje sa roditeljima, odnosno starateljima učenika, koji obuhvataju detaljno informisanje i savetovanje roditelja, uključivanje roditelja u aktivnosti škole, konsultovanje u donošenju odluka oko bezbednosnih, nastavnih, vannastavnih, organizacionih i finansijskih pitanja i to radi unapređivanja kvaliteta obrazovanja i vaspitanja, kao i obezbeđivanja sveobuhvatnosti i trajnosti obrazovno-vaspitnih uticaja.
Radi praćenja uspešnosti programa, škola može da na kraju svakog polugodišta organizuje anketiranje roditelja u pogledu njihovog zadovoljstva programom i u pogledu njihovih sugestija za naredno polugodište.
Mišljenje roditelja, odnosno staratelja, dobijeno kao rezultat anketiranja, uzima se u obzir u postupku vrednovanja kvaliteta rada škole.
Program izleta i ekskurzija
Član 21.
Škola planira izvođenje izleta i ekskurzija, na način i pod uslovima utvrđenim nastavnim planom i programom.
Program izleta i ekskurzija sastavni je deo školskog programa i godišnjeg plana rada škole.
Prilikom izvođenja izleta i ekskurzije naročito se mora voditi računa o svim vidovima zaštite i bezbednosti učenika.
Program bezbednosti i zdravlja na radu
Član 22.
Program bezbednosti i zdravlja na radu obuhvata zajedničke aktivnosti škole, roditelja i lokalne samouprave, usmerene na razvoj svesti za sprovođenje i unapređivanje bezbednosti i zdravlja na radu.
Učeničke organizacije u školi
Član 23.
Škola može da ima svoje učeničke organizacije, a može da se povezuje i sa organizacijama van škole (Crveni krst, organizacija gorana, planinara, izviđača i slično), u skladu sa zakonom.
U svakoj školi se organizuje učenički parlament, u skladu sa Zakonom.
Učenički parlament predlaže svoj program rada, u skladu sa Zakonom.
Način rada učeničkog parlamenta određuje se aktom škole.
Učenički parlamenti škola mogu da se udruže u zajednicu učeničkih parlamenata.
Učenički parlament, uz saglasnost školskog odbora, može osnovati učenički klub. Plan rada učeničkog kluba donosi školski odbor, na predlog učeničkog parlamenta, kao sastavni deo školskog programa. Način rada učeničkog kluba određuje se aktom škole.
4. MODEL CENTAR
Član 24.
Model centar je škola koja unutar školskog programa ostvaruje i druge programe i aktivnosti usmerene na unapređivanje obrazovno-vaspitnog rada, povećanje kvaliteta i dostupnosti obrazovanja i vaspitanja.
Ukoliko škola ostvaruje programe i aktivnosti obrazovanja kojima se unapređuje obrazovno-vaspitni rad za odrasle, model centar obrazuje centar za kontinuirano obrazovanje odraslih, kao posebnu organizacionu jedinicu.
Bliže uslove na osnovu kojih škola stiče status model centra i druga pitanja od značaja za rad model centra propisuje ministar.
III. OSTVARIVANJE OBRAZOVANJA I VASPITANJA
Obrazovno-vaspitni rad
Član 25.
Obrazovno-vaspitni rad obuhvata nastavne i vannastavne aktivnosti škole kojima se ostvaruje školski program i postižu propisani ciljevi, ishodi i standardi postignuća, u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.
Oblici obrazovno-vaspitnog rada
Član 26.
Obavezni oblici obrazovno-vaspitnog rada za redovnog učenika su: nastava ( teorijska, praktična i vežbe, dodatna, dopunska nastava i praksa kada su određeni nastavnim planom i programom, pripremna nastava i društveno-korisni rad ako se u toku školske godine ukaže potreba za njim.
Obavezni oblici obrazovno-vaspitnog rada za vanrednog učenika mogu biti: nastava, pripremni i konsultativno-instruktivni rad.
Izborni oblici obrazovno-vaspitnog rada su verska nastava i građansko vaspitanje i drugi predmeti određeni nastavnim planom i programom.
Fakultativni oblici obrazovno-vaspitnog rada su: nastava jezika nacionalne manjine sa elementima nacionalne kulture, drugog, odnosno trećeg stranog jezika i predmeta potrebnih za dalje školovanje, stručno osposobljavanje ili razvoj učenika i vannastavni oblici ( hor, orkestar, pozorište, ekskurzija, kulturno-umetničke, tehničke, pronalazačke, humanitarne, sportsko-rekreativne i druge aktivnosti.
Fakultativni oblici obrazovno-vaspitnog rada obavezni su za učenike koji se za njih opredele.
Nastava na daljinu
Član 27.
Obrazovno-vaspitni rad može da se ostvaruje i kao nastava na daljinu.
Nastava na daljinu može da se organizuje za redovnog učenika koji nije u mogućnosti da pohađa nastavu i druge oblike obrazovno-vaspitnog rada zbog: bolesti, invaliditeta, kao i nemogućnosti putovanja do škole zbog života u udaljenim sredinama.
Nastava na daljinu ostvaruje se na zahtev roditelja, odnosno staratelja, za svaku školsku godinu.
O nastavi na daljinu škola odlučuje na osnovu raspoloživih sredstava potrebnih za ovaj vid obrazovanja i vaspitanja.
Škola vodi evidenciju o obrazovanju i vaspitanju učenika koji ostvaruju nastavu na daljinu.
Bliže uslove za ostvarivanje nastave na daljinu, način osiguranja kvaliteta i vrednovanja, kao i druga pitanja vezana za ostvarivanje nastave na daljinu propisuje ministar.
Broj i trajanje časova
Član 28.
U gimnaziji učenik može da ima do 31 čas obavezne i izborne nastave nedeljno, u stručnoj i umetničkoj školi do 33 časa, osim u školi koja ostvaruje programe baletskog obrazovanja, gde učenik može da ima do 41 čas.
Kada učenik škole iz stava 1. ovog člana pripadnik nacionalne manjine stiče obrazovanje na jeziku nacionalne manjine, odnosno dvojezično ili na srpskom jeziku, ima dva časa nastave nedeljno više.
Učenik može da ima do četiri časa fakultativne nastave nedeljno.
Čas teorijske nastave i vežbi traje 45 minuta, a praktične nastave 60 minuta.
Nastava može da bude organizovana u blokovima.
U školi za učenike sa smetnjama u razvoju nastavnim planom i programom može se propisati kraće trajanje časa.
Broj učenika u odeljenju
Član 29.
Nastava se izvodi u odeljenju do 30 učenika, u grupi, odnosno pojedinačno, u skladu sa školskim programom.
U jednom odeljenju mogu da budu najviše dva učenika sa smetnjama u razvoju.
Broj učenika utvrđen u stavu 1. ovog člana umanjuje se za dva po učeniku koji srednje obrazovanje i vaspitanje stiče ostvarivanjem individualnog obrazovnog plana, odnosno za tri po učeniku koji srednje obrazovanje i vaspitanje stiče ostvarivanjem individualnog obrazovnog plana sa prilagođenim standardima.
U odeljenju, odnosno vaspitnoj grupi učenika u školama za učenike sa smetnjama u razvoju može biti od šest do 12 učenika, a za praktičnu nastavu do šest učenika.
Praktična nastava i profesionalna praksa
Član 30.
Praktičnu nastavu i profesionalnu praksu škola može da ostvaruje u saradnji sa privrednim društvom, ustanovom, drugom organizacijom ili drugim pravnim licem.
Način sprovođenja praktične nastave iz stava 1. ovog člana i druga pitanja vezana za ostvarivanje praktične nastave uređuje ministar.
Za učenika sa smetnjama u razvoju obezbeđuje se adaptacija radnog mesta u odnosu na njegove mogućnosti i vrstu invaliditeta u okviru praktične nastave.
Vreme, način i uslovi za ostvarivanje praktične nastave i profesionalne prakse utvrđuju se ugovorom.
Drugi oblici neposrednog obrazovno-vaspitnog rada
Član 31.
Dodatnu nastavu škola ostvaruje za učenika koji postiže izuzetne rezultate ili pokazuje interesovanje za produbljivanje znanja iz određenog predmeta.
Dopunsku nastavu škola ostvaruje sa učenicima koji imaju teškoće u savladavanju programa iz pojedinih predmeta ili sa učenicima koji žele da unaprede postignuća u određenoj nastavnoj oblasti.
Učenik je obavezan da ostvaruje dopunsku nastavu ako se proceni da je to potrebno.
Pripremnu nastavu škola ostvaruje za redovnog učenika koji se upućuje na polaganje razrednog ispita, i za vanrednog učenika.
Pripremna nastava ostvaruje se i za učenika koji je upućen na polaganje popravnog ispita, u obimu od najmanje 10% od ukupnog godišnjeg broja časova iz predmeta na koji je upućen na popravni ispit.
Škola je dužna da organizuje pripremu svih učenika za polaganje maturskih i završnih ispita u obimu od najmanje 5% od ukupnog godišnjeg broja časova iz predmeta iz kojih se polaže maturski, odnosno završni ispit.
Za učenike sa smetnjama u razvoju, koji su uključeni u redovan sistem obrazovanja i vaspitanja, ostvaruje se dodatna podrška u skladu sa individualnim obrazovnim planom.
Učenička zadruga
Član 32.
U školi može da se osnuje učenička zadruga s ciljem podsticanja razvijanja pozitivnog odnosa učenika prema radu i profesionalne orijentacije, povezivanja nastave sa svetom rada, razvijanja svesti o odgovornosti za preuzete obaveze, kao i razvoja pozitivnog odnosa prema timskom radu.
Rad učeničke zadruge uređuje se statutom škole i pravilima za rad zadruge, u skladu sa zakonom.
Škola može pružati usluge i prodavati proizvode nastale kao rezultat rada u učeničkoj zadruzi, kao i školski pribor i opremu.
Sredstva stečena radom učeničke zadruge koriste se za proširenje materijalne osnove rada učeničke zadruge, ekskurzije, ishranu učenika, nagrade članovima zadruge i unapređivanje obrazovno-vaspitnog rada u školi i u druge svrhe, u skladu sa aktima kojima se uređuje rad učeničke zadruge.
IV. UČENICI
1. UPIS UČENIKA I ODRASLIH
Pravo na upis
Član 33.
U školu može da se upiše lice koje je završilo osnovno obrazovanje i vaspitanje.
Lice koje je završilo u inostranstvu osnovno obrazovanje i vaspitanje ili jedan od poslednja dva razreda osnovnog obrazovanja, odnosno koje je završilo u Republici Srbiji stranu školu ili jedan od poslednja dva razreda osnovnog obrazovanja, može da se upiše u školu ako mu se prizna strana školska isprava.
U prvi razred škole koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja može da se upiše lice koje je završilo osnovno muzičko, odnosno baletsko obrazovanje i vaspitanje, a lice koje nije završilo osnovno muzičko, odnosno baletsko obrazovanje i vaspitanje, ako prethodno položi ispit na nivou programa tog obrazovanja.
Lice koje pohađa osnovno obrazovanje i vaspitanje, a nije ga završilo, a završilo je osnovno muzičko ili baletsko obrazovanje i vaspitanje, može da se upiše u školu koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja radi pohađanja nastave iz umetničkih i stručnih predmeta.
Nakon završenog srednjeg obrazovanja i vaspitanja u školu može da se upiše lice radi prekvalifikacije, dokvalifikacije, specijalističkog ili majstorskog obrazovanja.
Nastavnim planom i programom utvrđuju se uslovi za sticanje specijalističog i majstorskog obrazovanja.
Upis u školu za obrazovanje i vaspitanje učenika sa smetnjama u razvoju
Član 34.
U školu za obrazovanje učenika sa smetnjama u razvoju može da se upiše lice na osnovu mišljenja interresorne komisije i uz saglasnost roditelja, odnosno staratelja.
Odlučivanje o broju učenika za upis
Član 35.
Škola, čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, odnosno jedinica lokalne samouprave, do 31. decembra, predlaže Ministarstvu, preko školskih uprava, broj učenika za upis.
Pri određivanju broja učenika škola vodi računa o potrebama privrede i mogućnostima daljeg školovanja budućih učenika.
Za škole na teritoriji autonomne pokrajine, nadležni organ autonomne pokrajine utvrđuje broj učenika za upis u školu i dostavlja ga Ministarstvu na saglasnost.
U postupku utvrđivanja broja učenika za upis u školu u kojoj se nastava izvodi na jeziku nacionalne manjine, nacionalni savet nacionalne manjine daje mišljenje. Ukoliko nacionalni savet nacionalne manjine ne dostavi mišljenje u roku od 15 dana od prijema zahteva, smatra se da je mišljenje dato.
Ministarstvo donosi odluku o broju učenika za upis u škole iz stava 1. ovog člana do 31. marta.
Konkurs za upis u školu čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, odnosno jedinica lokalne samouprave
Član 36.
Upis učenika u prvi razred škole čiji je osnivač Republika Srbija, autonomna pokrajina, odnosno jedinica lokalne samouprave, vrši se na osnovu konkursa.
Ministarstvo raspisuje zajednički konkurs za sve škole iz stava 1. ovog člana do 1. maja.
Konkurs sadrži i obaveštenje o jeziku na kojem se ostvaruje obrazovno-vaspitni rad, kao i informacije o prilagođenim uslovima za obrazovanje učenika sa smetnjama u razvoju.
U postupku upisa učenika u školu, osnovne škole dostavljaju Ministarstvu sledeće podatke: ime i prezime učenika, ime jednog roditelja, odnosno staratelja učenika, osnovna škola u kojoj je učenik završio osmi razred i upravni okrug kome ta škola pripada, ocene učenika iz šestog, sedmog i osmog razrada (prosek ocena, pojedinačne ocene i broj bodova za svaki od navedenih razreda), osvojene nagrade na takmičenjima (zbirno i pojedinačno po svakom takmičenju), broj bodova na završnom ispitu (zbirno i pojedinačno po ispitu), ukupan broj osvojenih bodova tokom školovanja, podatak da li je učenik dobitnik Vukove diplome, iskazane želje učenika (za prvi i, eventualno, drugi krug) – ukupan broj, spisak i redosled želja, upisani profil (upisan u prvom i drugom krugu, redni broj želje, šifra i naziv profila).
Učenici mogu izvršiti uvid u centralnu bazu podataka putem zvaničnog sajta Ministarstva, unosom svoje identifikacione šifre.
Uvid u podatke za učenike pojedine škole može se izvršiti samo u toj školi, u posebnoj prostoriji u koju je pristup dozvoljen samo učenicima, njihovim roditeljima, odnosno starateljima i licima ovlašćenim za sprovođenje i organizaciju ispita.
Škola u toku godine vrši upis kandidata radi sticanja specijalističkog, odnosno majstorskog obrazovanja, stručne osposobljenosti, prekvalifikacije, dokvalifikacije i obuke, uz saglasnost Ministarstva, a u školi u kojoj se nastava izvodi na jeziku nacionalne manjine prethodno se pribavlja mišljenje nacionalnog saveta nacionalne manjine. Ukoliko nacionalni savet nacionalne manjine ne dostavi mišljenje u roku od 15 dana od prijema zahteva, smatra se da je mišljenje dato.
Konkurs za smeštaj učenika u školu sa domom, odnosno u dom učenika, raspisuje se u skladu sa zakonom kojim se uređuje učenički standard.
Upis odraslih
Član 37.
Upis odraslih vrši se u skladu sa Zakonom, ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje obrazovanje odraslih.
Redosled kandidata za upis u školu i prijemni ispit
Član 38.
Redosled kandidata za upis u školu utvrđuje se na osnovu uspeha u prethodnom školovanju koje uključuje i uspeh učenika na završnom ispitu.
Kandidati koji se upisuju u umetničku školu (muzička, baletska i umetnička škola likovne oblasti), odnosno na obrazovni profil u oblasti umetnosti, školu ili odeljenje za učenike sa posebnim sposobnostima (filološka gimnazija, matematička gimnazija, gimnazija za sportiste i gimnazija za učenike sa posebnim sposobnostima za fiziku), školu u kojoj se deo nastave ostvaruje na stranom jeziku i školu za talentovane učenike, polažu prijemni ispit za proveru posebnih sklonosti i sposobnosti.
Kandidat za upis u školu iz stava 2. ovog člana ima pravo da polaže prijemni ispit na jeziku na kojem je završio osnovno obrazovanje i vaspitanje.
Pravo na rangiranje radi upisa u školu iz stava 2. ovog člana stiče kandidat koji je položio prijemni ispit.
Redosled kandidata za upis u školu iz stava 2. ovog člana utvrđuje se na osnovu uspeha na prijemnom ispitu i uspeha u prethodnom školovanju.
Kandidat koji je završio osnovno obrazovanje i vaspitanje ili poslednja dva razreda osnovnog obrazovanja i vaspitanja u inostranstvu ili koji je u Republici Srbiji završio stranu školu ili poslednja dva razreda osnovnog obrazovanja i vaspitanja u stranoj školi, upisuje se preko broja određenog za upis učenika.
Ukoliko kandidat iz stava 6. ovog člana konkuriše za upis u školu iz stava 2. ovog člana, polaže prijemni ispit.
Merila i postupak za utvrđivanje redosleda kandidata za upis u školu, vrednovanje učešća učenika osmog razreda na takmičenjima i vrste takmičenja čija se mesta vrednuju, sadržinu, vreme, mesto i način polaganja prijemnog ispita i druga pitanja vezana za upis u školu, uređuje ministar.
Izbor stranog jezika
Član 39.
Učenik u školi nastavlja sa izučavanjem stranih jezika koje je učio u osnovnom obrazovanju i vaspitanju, ukoliko su nastavnim planom i programom predviđena dva strana jezika, ili bira jedan od njih ukoliko je predviđen jedan strani jezik, osim ako je nastavnim planom i programom predviđeno obavezno učenje određenog stranog jezika.
Ako škola ne može da organizuje nastavu tih jezika zbog nedovoljnog broja prijavljenih učenika (manje od 15 na nivou razreda), u školi se organizuje nastava stranog jezika za koji postoje uslovi.
2. SVOJSTVO UČENIKA
Redovan i vanredan učenik
Član 40.
Redovan učenik prvog razreda škole je lice koje je upisano u prvi razred radi sticanja srednjeg obrazovanja i vaspitanja ili obrazovanja za rad i mlađe je od 17 godina, a vanredan učenik prvog razreda škole je lice upisano u prvi razred srednjeg obrazovanja i vaspitanja ili obrazovanja za rad i starije je od 17 godina.
Izuzetno od stava 1. ovog člana, lice iz osetljivih društvenih grupa i sa izuzetnim sposobnostima mlađe od 17 godina može da stiče srednje obrazovanje i vaspitanje ili obrazovanje za rad u svojstvu vanrednog učenika, ako opravda nemogućnost redovnog pohađanja nastave, uz saglasnost ministra.
Nastavnim planom i programom za muzičko, odnosno baletsko obrazovanje i vaspitanje i za obrazovanje i vaspitanje učenika sa smetnjama u razvoju može se utvrditi druga starosna granica za upis u školu.
Sticanje svojstva učenika
Član 41.
Svojstvo redovnog, odnosno vanrednog učenika stiče se upisom u školu svake školske godine, pod uslovima utvrđenim Zakonom i ovim zakonom.
Redovan i vanredan učenik iz stava 1. ovog člana imaju pravo da se upišu u odgovarajući razred najkasnije do 31. avgusta, osim ako je započet postupak po zahtevu za zaštitu prava učenika, kada se vrši upis po okončanju postupka.
Izuzetno, redovan učenik srednjeg obrazovanja i vaspitanja koji nije položio popravni ispit može da završi započeti razred u istoj školi naredne školske godine, u svojstvu vanrednog učenika, ponovnim polaganjem nepoloženog ispita, uz obavezu plaćanja naknade stvarnih troškova koje utvrdi škola. Kada završi razred, vanredan učenik ima pravo da se u istoj školskoj godini upiše u naredni razred, u istom svojstvu.
Uporedno školovanje i svojstvo učenika
Član 42.
Učenik ima svojstvo redovnog učenika u jednoj školi, osim ako se uporedo školuje u školi koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja.
Redovan učenik može uporedo da savladava školski program, odnosno deo školskog programa za drugi obrazovni profil, kao vanredan učenik, uz obavezu plaćanja naknade stvarnih troškova.
Ispisivanje iz škole i ponovno upisivanje u školu
Član 43.
Redovan učenik koji se ispisao iz škole u toku školske godine može da se upiše u drugu školu u roku od sedam dana od dana uručenja ispisnice.
Učenik iz stava 1. ovog člana, koji se ne upiše u školu u propisanom roku, ima pravo da naredne školske godine izvrši ponovni upis u istu školu i u isti razred.
Prelazak učenika u drugu školu, odnosno na drugi obrazovni profil
Član 44.
Učenik može da pređe u drugu školu, odnosno na drugi obrazovni profil, radi završavanja započetog školovanja, osim u školu, odnosno obrazovni profil za čiji upis je propisana obaveza polaganja prijemnog ispita.
3. PRAVA I OBAVEZE UČENIKA
Pohvaljivanje i nagrađivanje učenika
Član 45.
Učenik koji se ističe u učenju i drugim aspektima školskog rada pohvaljuje se ili nagrađuje.
Opštim aktom škole određuju se uslovi i način dodeljivanja pohvala i nagrada, kao i za izbor učenika generacije.
Član 46.
Kao poseban oblik priznanja u toku školovanja učeniku se dodeljuje diploma ili nagrada za izuzetan opšti uspeh, odnosno za izuzetan uspeh iz pojedinih nastavnih oblasti ili predmeta i izuzetna postignuća u bilo kojoj oblasti rada škole.
Vrste diploma, odnosno nagrada, uslove i način njihovog dodeljivanja utvrđuje ministar.
Obaveze učenika
Član 47.
Redovan učenik je dužan da pohađa nastavu i izvršava druge obaveze utvrđene Zakonom, ovim zakonom i opštim aktima škole.
Vanredan učenik polaže ispite iz svih predmeta utvrđenih školskim programom, osim iz predmeta fizičko vaspitanje – ako je stariji od 20 godina, i izvršava druge obaveze utvrđene Zakonom, ovim zakonom i opštim aktima škole.
Vladanje vanrednog učenika ne ocenjuje se.
Učenik koji je smešten u dom u sastavu škole odgovara za povredu obaveze, odnosno zabrane propisane Zakonom i zakonom kojim se uređuje učenički standard.
V. OCENJIVANJE I ISPITI
1. OCENJIVANJE UČENIKA
Član 48.
Ocenjivanjem u školi obezbeđuje se stalno praćenje ostvarivanja propisanih ciljeva, ishoda i standarda postignuća učenika u toku savladavanja školskog programa.
Učenik kome je potrebna dodatna podrška u obrazovanju ocenjuje se u odnosu na ostvarivanje ciljeva i standarda postignuća u toku savladavanja individualnog obrazovnog plana ili u odnosu na prilagođene standarde postignuća.
Uspeh učenika i ocena
Član 49.
Uspeh učenika ocenjuje se iz predmeta i vladanja.
Ocena je javna i saopštava se učeniku sa obrazloženjem.
U toku školske godine ocenjivanje je opisno i brojčano i vrši se na osnovu praćenja napredovanja učenika u savlađivanju školskog programa, a na osnovu posebnih standarda postignuća najmanje tri puta u toku polugodišta.
Izuzetno, ukoliko je nedeljni fond nastavnog predmeta jedan čas, učenik se ocenjuje najmanje dva puta u polugodištu.
Brojčana ocena uspeha učenika u učenju je: odličan (5), vrlo dobar (4), dobar (3), dovoljan (2) i nedovoljan (1). Ocena nedovoljan (1) je neprelazna.
Uspeh učenika iz predmeta verska nastava i građansko vaspitanje ocenjuje se opisno.
Ocena iz izbornih predmeta, izuzev verske nastave i građanskog vaspitanja, je brojčana i utiče na opšti uspeh učenika.
Ocena iz vladanja tokom godine izražava se opisno i to: primerno, vrlo dobro, dobro, dovoljno i nezadovoljavajuće.
Zaključna ocena iz vladanja izražava se brojčanom ocenom i to: primerno (5), vrlo dobro (4), dobro (3), dovoljno (2) i nezadovoljavajuće (1) i utiče na opšti uspeh učenika.
Vladanje vanrednog učenika ne ocenjuje se.
Zaključnu ocenu na predlog predmetnog nastavnika i ocenu iz vladanja na predlog odeljenjskog starešine utvrđuje odeljenjsko veće.
Način, postupak i kriterijume ocenjivanja uspeha iz pojedinačnih predmeta i vladanja i druga pitanja od značaja za ocenjivanje, propisuje ministar.
Oslobađanje od nastave fizičkog vaspitanja
Član 50.
Učenik može biti zbog bolesti ili invaliditeta privremeno ili za određenu školsku godinu oslobođen, delimično ili u celini, nastave fizičkog vaspitanja.
Odluku o oslobađanju učenika od nastave fizičkog vaspitanja i o ocenjivanju donosi nastavničko veće na osnovu predloga lekara.
Završavanje školovanja u kraćem roku
Član 51.
Učenik koji postiže izuzetne rezultate u učenju ima pravo da završi školovanje u roku kraćem od predviđenog.
Učenik iz stava 1. ovog člana ima pravo da polaganjem ispita završi započeti i naredni razred. Nastavničko veće utvrđuje ispunjenost uslova za ostvarivanje tog prava.
Opšti uspeh učenika
Član 52.
Opšti uspeh učenika utvrđuje se na kraju prvog i drugog polugodišta na osnovu aritmetičke sredine pozitivnih zaključnih brojčanih ocena iz predmeta i ocene iz vladanja, i to:
– odličan uspeh – ako ima srednju ocenu najmanje 4,50;
– vrlo dobar uspeh – ako ima srednju ocenu od 3,50 zaključno sa 4,49;
– dobar uspeh – ako ima srednju ocenu od 2,50 zaključno sa 3,49;
– dovoljan uspeh – ako ima srednju ocenu do 2,49.
Ocene iz fakultativnih predmeta ne utiču na opšti uspeh učenika.
Napredovanje učenika
Član 53.
Učenik je završio razred kada na kraju školske godine ima prelazne ocene iz svih obaveznih predmeta i izbornih predmeta koji se ocenjuju brojčano.
Redovni učenik ponavlja razred kada na kraju drugog polugodišta ima tri ili više neprelaznih ocena iz obaveznih predmeta i izbornih predmeta koji se ocenjuju brojčano, kada ne položi popravni ispit u propisanim rokovima, a u školi koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja ako dobije neprelaznu ocenu iz glavnog predmeta na godišnjem ispitu.
Redovni učenik ima pravo jedanput da ponovi razred u toku školovanja.
Uspeh učenika na ispitu
Član 54.
Uspeh učenika ocenjuje se i na ispitu.
Ispiti se polažu po predmetima i razredima.
U školi se polažu: razredni, popravni i dopunski ispit. U školi koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja polaže se i godišnji ispit. Godišnji ispit iz glavnog predmeta polaže učenik škole koja ostvaruje programe muzičkog, odnosno baletskog obrazovanja i vaspitanja koji je na kraju školske godine iz glavnog predmeta ocenjen pozitivnom ocenom.
Ispiti iz stava 3. ovog člana polažu se pred ispitnom komisijom koju čine najmanje tri člana, od kojih su najmanje dva stručna za predmet koji se polaže. Članove ispitne komisije određuje direktor škole.
Opštim aktom škole utvrđuju se rokovi za polaganje ispita.
Smatra se da nije položio ispit učenik koji iz neopravdanih razloga ne pristupi ispitu ili odustane od ispita u toku ili pre ispita.
2. RAZREDNI, POPRAVNI I DRUGI ISPITI
TOKOM ŠKOLOVANJA
Razredni ispit
Član 55.
Učenik koji iz opravdanih razloga nije prisustvovao nastavi više od jedne trećine predviđenog broja časova, a ocenjivanjem se utvrdi da nije ostvario propisane ciljeve, ishode i standarde postignuća u toku savladavanja školskog programa, upućuje se na razredni ispit.
Razredni ispit učenik polaže u junskom i avgustovskom ispitnom roku.
Popravni ispit
Član 56.
Popravni ispit polaže učenik koji na kraju drugog polugodišta ili na razrednom ispitu ima do dve nedovoljne ocene iz obaveznih predmeta i izbornih predmeta koji se ocenjuju brojčano.
Učenik polaže popravni ispit u školi u kojoj stiče obrazovanje i vaspitanje u avgustovskom ispitnom roku, a učenik završnog razreda u junskom i avgustovskom roku.
Dopunski ispiti
Član 57.
Učenik kome je odobren prelazak u drugu školu, odnosno drugi obrazovni profil u skladu sa ovim zakonom, polaže dopunske ispite iz predmeta koji nisu bili utvrđeni školskim programom, odnosno nastavnim planom i programom koji je učenik započeo da savlađuje, u rokovima utvrđenim rešenjem, saglasno opštem aktu škole.
Lice koje se upisuje u školu radi prekvalifikacije polaže ispite iz stručnih predmeta koje odredi komisija koju čine članovi nastavničkog veća škole imenovani rešenjem direktora.
Lice koje se upisuje u školu radi dokvalifikacije polaže dopunske ispite iz predmeta čiji sadržaji nisu pretežno isti, iz predmeta koji nisu bili utvrđeni školskim programom, odnosno nastavnim planom i programom i ispite završnog razreda, o čemu odluku donosi komisija koju čine članovi nastavničkog veća škole imenovani rešenjem direktora.
3. ISPITI NA OSNOVU KOJIH SE ZAVRŠAVA ODREĐENI NIVO, ODNOSNO VRSTA OBRAZOVANJA
Član 58.
Ispiti na osnovu kojih se završava određeni nivo, odnosno vrsta obrazovanja su: opšta matura, stručna i umetnička matura, završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja, specijalistički i majstorski ispit.
Ispiti iz stava 1. ovog člana polažu se u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.
Organizaciju ispita iz stava 1. ovog člana, uslove pod kojima se sprovode, sastav i procedure rada komisija, termine ispitnih rokova, način ocenjivanja na ispitima i druga pitanja vezana za polaganje ispita na osnovu kojih se završava određeni nivo, odnosno vrsta obrazovanja propisuje ministar.
Kršenje procedure ispita kojim se ugrožava jednakost učenika, odnosno odraslih predstavlja težu povredu radne obaveze zaposlenih.
Izuzetno, ne smatra se kršenjem procedure ako se vrši prilagođavanje uslova polaganja ispita za učenike sa smetnjama u razvoju, kojim se obezbeđuje jednakost učenika i odraslih tokom polaganja ispita.
3.1. OPŠTA MATURA
Program opšte mature
Član 59.
Opštom maturom proverava se usvojenost opštih standarda postignuća nakon završenog srednjeg opšteg obrazovanja i vaspitanja u gimnaziji, a koji se propisuju programom opšte mature.
Opšta matura se polaže u skladu sa programom opšte mature, koji donosi ministar na predlog Nacionalnog prosvetnog saveta.
Pravo na polaganje opšte mature
Član 60.
Opštu maturu polažu učenici nakon završenog četvrtog razreda srednjeg opšteg obrazovanja i vaspitanja u gimnaziji.
Opštu maturu, odnosno njen deo može da polaže i učenik nakon završenog četvrtog razreda srednjeg stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja u skladu sa programom opšte mature.
Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim barijerama polaže opštu maturu u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i komunikacijskih prepreka, a može da bude oslobođen od polaganja dela maturskog ispita iz predmeta za koje su mu tokom obrazovanja prilagođavani standardi postignuća, ili da taj deo polaže u skladu sa individualnim obrazovnim planom, o čemu donose odluku tim za inkluzivno obrazovanje i tim za pružanje dodatne podrške učenicima.
Timovi pripremaju planove za organizovanje i sprovođenje opšte mature za učenike iz stava 3. ovog člana.
Javna isprava i nastavak školovanja
Član 61.
Nakon položene opšte mature učeniku se izdaje javna isprava, u skladu sa ovim zakonom.
Na osnovu položene opšte mature, učenik može da se upiše u visokoškolsku ustanovu bez polaganja prijemnog ispita, osim ispita za proveru sklonosti i sposobnosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko obrazovanje.
3.2. STRUČNA I UMETNIČKA MATURA
Program stručne i umetničke mature
Član 62.
Stručnom i umetničkom maturom proverava se stečenost kompetencija i usvojenosti posebnih standarda postignuća propisanih standardom kvalifikacije u okviru odgovarajućeg zanimanja i za nastavak obrazovanja u naučnoj, stručnoj ili umetničkoj oblasti u kojoj je stekao srednje obrazovanje i vaspitanje, na strukovnim ili akademskim studijama bez polaganja prijemnog ispita, u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko obrazovanje.
Stručna matura polaže se u skladu sa propisanim programom stručne mature koji donosi ministar na predlog Saveta za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih.
Umetnička matura se polaže u skladu sa propisanim programom umetničke mature koji donosi ministar na predlog Nacionalnog prosvetnog saveta.
Pravo na polaganje stručne i umetničke mature
Član 63.
Stručnu, odnosno umetničku maturu polaže učenik nakon završenog četvrtog razreda srednjeg stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja i vaspitanja u stručnoj, odnosno umetničkoj školi.
Stručnu, odnosno umetničku maturu može da polaže odrasli nakon savladanog programa trogodišnjeg srednjeg stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja i vaspitanja u stručnoj, odnosno umetničkoj školi po programu prilagođenom za odrasle.
Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim i socijalnim barijerama polaže stručnu, odnosno umetničku maturu u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i komunikacijskih prepreka, a može da bude oslobođen polaganja dela maturskog ispita iz predmeta za koje su mu tokom obrazovanja prilagođavani standardi postignuća, ili da taj deo polaže u skladu sa individualnim obrazovnim planom, o čemu odluku donose tim za inkluzivno obrazovanje i tim za pružanje dodatne podrške učenicima.
Timovi pripremaju planove za organizovanje i sprovođenje stručne i umetničke mature za učenike iz stava 3. ovog člana.
Javna isprava i nastavak školovanja
Član 64.
Nakon položene stručne, odnosno umetničke mature učenik stiče srednje stručno, odnosno umetničko obrazovanje i vaspitanje, o čemu se izdaje javna isprava, u skladu sa ovim zakonom.
Na osnovu položene stručne, odnosno umetničke mature učenik može da se upiše na studije u naučnoj, stručnoj ili umetničkoj oblasti u kojoj je stekao srednje obrazovanje i vaspitanje, bez polaganja prijemnog ispita, osim ispita za proveru sklonosti i sposobnosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko obrazovanje.
Na osnovu položene stručne, odnosno umetničke mature učenik može da se upiše na studije izvan oblasti iz stava 2. ovog člana, uz polaganje određenih predmeta opšte mature, koje utvrdi samostalna visokoškolska ustanova umesto prijemnog ispita, u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko obrazovanje.
3.3. ZAVRŠNI ISPIT SREDNJEG STRUČNOG OBRAZOVANJA I
VASPITANJA I SPECIJALISTIČKI I MAJSTORSKI ISPIT
Program završnog ispita srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja
Član 65.
Završnim ispitom srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja proverava se stečenost kompetencija definisanih standardom kvalifikacije za obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja.
Završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja polaže se po programu koji donosi ministar na predlog Saveta za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih.
Pravo na polaganje završnog ispita srednjegstručnog obrazovanja i vaspitanja
Član 66.
Završni ispit polaže učenik nakon završenog srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja u trogodišnjem trajanju.
Pravo na polaganje završnog ispita ima odrasli nakon savladanog programa srednjeg stručnog obrazovanja po programu za odrasle, u skladu sa ovim zakonom.
Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim i socijalnim barijerama polaže ispite iz st. 1. i 2. ovog člana u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i komunikacijskih prepreka, a može da bude oslobođen polaganja dela ispita iz predmeta za koje su mu tokom obrazovanja prilagođavani standardi postignuća, ili da taj deo polaže u skladu sa individualnim obrazovnim planom, o čemu donose odluku tim za inkluzivno obrazovanje i tim za pružanje dodatne podrške učenicima.
Timovi pripremaju planove za organizovanje i sprovođenje završnog ispita za učenike iz stava 3. ovog člana.
Nakon položenog završnog ispita, učeniku, odnosno odraslom, izdaje se javna isprava, u skladu sa ovim zakonom.
Program specijalističkog i majstorskog obrazovanja
Član 67.
Nakon savladanog programa specijalističkog, odnosno majstorskog obrazovanja odrasli polaže specijalistički, odnosno majstorski ispit.
Majstorskim, odnosno specijalističkim ispitom proveravaju se znanja, veštine i stručne kompetencije odraslog za obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja, u skladu sa standardom kvalifikacije.
Program specijalističkog, odnosno majstorskog ispita, na predlog Saveta za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih, donosi ministar.
Nakon položenog specijalističkog, odnosno majstorskog ispita, odraslom se izdaje javna isprava, u skladu sa ovim zakonom.
3.4. ISPITI DRUGIH OBLIKA STRUČNOG OBRAZOVANJA
Član 68.
Posle završenog drugog razreda srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja ili završenog dvogodišnjeg obrazovanja za rad, učenik, odnosno odrasli polaže završni ispit. Završnim ispitom proveravaju se znanja, veštine i stručne kompetencije u skladu sa standardom kvalifikacije.
Učenik i odrasli nakon završenog stručnog osposobljavanja ili završenog prvog razreda srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja polaže ispit stručne osposobljenosti u skladu sa standardom kvalifikacije. Ispit se polaže u srednjoj stručnoj školi ili drugoj organizaciji koja ima odobrenje za rad, o čemu se izdaje javna isprava, u skladu sa ovim zakonom.
Učenik i odrasli nakon savladanog programa obuke polaže ispit za obuku u školi ili drugoj organizaciji koja ima odobrenje za rad, pred posebnom komisijom, o čemu se izdaje isprava, u skladu sa ovim zakonom.
Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim i socijalnim barijerama polaže ispite iz st. 1-3. ovog člana u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i komunikacijskih prepreka, a može da bude oslobođen polaganja dela ispita iz predmeta za koje su mu tokom obrazovanja prilagođavani standardi postignuća, ili da taj deo polaže u skladu sa individualnim obrazovnim planom, o čemu odluku donose tim za inkluzivno obrazovanje i tim za pružanje dodatne podrške učenicima.
Timovi pripremaju planove za organizovanje i sprovođenje ispita iz st. 1-3. ovog člana za učenike iz stava 4. ovog člana.
Programe iz st. 1-3. ovog člana, na predlog Saveta za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih, donosi ministar.
VI. EVIDENCIJE I JAVNE ISPRAVE
Vrste evidencija
Član 69.
Škola vodi evidenciju o:
– učeniku;
– uspehu učenika;
– ispitima;
– obrazovno-vaspitnom i vaspitnom radu;
– zaposlenima.
Evidencija o učeniku
Član 70.
Evidenciju o učeniku čine podaci o njegovom identitetu (lični podaci), obrazovnom, socijalnom i zdravstvenom statusu, kao i podaci o preporučenoj i pruženoj dodatnoj obrazovnoj, zdravstvenoj i socijalnoj podršci.
Lični podaci o učeniku su: ime i prezime učenika, jedinstveni matični broj građana, pol, datum rođenja, mesto, opština i država rođenja, adresa, mesto, opština i država stanovanja, kontakt telefon, matični broj učenika, nacionalna pripadnost, državljanstvo.
Izjašnjenje o nacionalnoj pripadnosti nije obavezno.
Lični podaci o roditelju, staratelju i hranitelju učenika su: ime i prezime roditelja, jedinstveni matični broj građana, pol, datum rođenja, mesto, opština i država rođenja, adresa, mesto, opština i država stanovanja, kontakt telefon, odnosno adresa elektronske pošte.
Podaci o obrazovnom statusu učenika su podaci o: svojstvu redovnog, odnosno vanrednog učenika, upisanom području rada, trajanju obrazovanja i vaspitanja, obrazovnom profilu i smeru, jeziku na kojem se izvodi obrazovno-vaspitni rad, obaveznim i izbornim predmetima, organizaciji obrazovno-vaspitnog rada, individualnom obrazovnom planu, stranim jezicima, fakultativnim predmetima, sekcijama za koje se opredelio, dopunskoj, dodatnoj i pripremnoj nastavi, učešću na takmičenjima, nagradama, izostancima, izrečenim vaspitnim i vaspitno-disciplinskim merama, učešću u radu organa škole i opredeljenju za nastavak obrazovanja.
Podaci o socijalnom statusu učenika i roditelja su: podaci o uslovima stanovanja (stanovanje u stanu, kući, porodičnoj kući, podstanarstvo, stanovanje u domu, da li učenik ima svoju sobu i drugi oblici stanovanja), stanju porodice (broju članova porodičnog domaćinstva, da li su roditelji živi, njihov obrazovni nivo i zaposlenje i primanja socijalne pomoći).
Podatak o zdravstvenom statusu učenika je podatak o tome da li je učenik obuhvaćen primarnom zdravstvenom zaštitom.
Podaci o preporučenoj i pruženoj dodatnoj obrazovnoj, zdravstvenoj i socijalnoj podršci su podaci koje dostavlja interresorna komisija koja vrši procenu potreba i podaci o njihovoj ostvarenosti.
Evidencija o uspehu učenika
Član 71.
Evidenciju o uspehu učenika čine podaci kojima se utvrđuje postignut uspeh učenika u učenju i vladanju i to: ocene u toku klasifikacionog perioda, zaključne ocene iz nastavnih predmeta i vladanja na kraju prvog i drugog polugodišta, zaključne ocene na kraju školske godine, ocene na maturi i završnom ispitu i podaci o izdatim đačkim knjižicama, svedočanstvima i diplomama, uverenjima o uspehu učenika i diplomama za izuzetan uspeh, kao i o ocenama postignutim na ispitima.
Evidencija o ispitima
Član 72.
Evidenciju o ispitima čine podaci o obavljenim maturskim i završnim ispitima, specijalističkom i majstorskom ispitu, ispitu stručne osposobljenosti, ispitu za obuku za rad, razrednim i popravnim ispitima, ispitima vanrednih učenika, dopunskim ispitima, godišnjim i drugim ispitima u skladu sa zakonom, kao i podatak o nazivu rada koji je sastavni deo određenog ispita.
Evidencija o obrazovno-vaspitnom i vaspitnom radu
Član 73.
Evidenciju o obrazovno-vaspitnom i vaspitnom radu čine podaci o: podeli predmeta, odnosno modula na nastavnike i rasporedu časova nastave i ostalih oblika obrazovno-vaspitnog rada, udžbenicima i drugim nastavnim sredstvima, rasporedu pismenih radova, kontrolnim vežbama, ostvarivanju školskog programa, saradnji sa roditeljima i lokalnom samoupravom, vaspitnoj grupi, godišnjem programu vaspitnog rada i njegovom ostvarivanju i ostalim oblicima vaspitnog rada.
Evidencija o zaposlenima
Član 74.
Evidenciju o zaposlenima čine sledeći podaci: ime i prezime, jedinstveni matični broj građana, pol, datum rođenja, mesto, opština i država rođenja, adresa, mesto, opština i država stanovanja, kontakt telefon, adresa elektronske pošte, nivo i vrsta obrazovanja, podaci o stručnom usavršavanju i stečenim zvanjima, podaci o državljanstvu, sposobnosti za rad sa decom i učenicima i proveri psihofizičkih sposobnosti, podatak o poznavanju jezika nacionalne manjine, podatak o vrsti radnog odnosa, načinu i dužini radnog angažovanja, istovremenim angažovanjima u drugim ustanovama, izrečenim disciplinskim merama, podaci o stručnom ispitu i licenci, podaci o zaduženjima i fondu časova nastavnika, vaspitača, stručnih saradnika i pomoćnih nastavnika, plati i učešću u radu organa škole, a u svrhu ostvarivanja obrazovno-vaspitnog rada, u skladu sa Zakonom.
Način prikupljanja podataka u evidencijama
Član 75.
Podaci u evidencijama prikupljaju se na osnovu dokumentacije izdate od strane nadležnih organa koju dostavljaju punoletni učenici i roditelji, odnosno staratelji i izjava punoletnih učenika i roditelja, odnosno staratelja.
Naročito osetljivi podaci obrađuju se uz pristanak punoletnog učenika i roditelja, odnosno staratelja, koji se daje u pismenom obliku, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti.
Vođenje evidencija
Član 76.
Prikupljeni podaci čine osnov za vođenje evidencija.
Evidencije u školi se vode elektronski, u okviru jedinstvenog informacionog sistema prosvete i u papirnoj formi na propisanim obrascima.
Vrstu, naziv i sadržaj obrazaca i način vođenja evidencija propisuje ministar i odobrava njihovo izdavanje.
Evidencija se vodi na srpskom jeziku ćiriličkim pismom, a latiničkim u skladu sa zakonom.
Kada se obrazovno-vaspitni rad ostvaruje i na jeziku nacionalne manjine, evidencija se vodi i na jeziku i pismu te nacionalne manjine.
Evidencija se može voditi i samo na jeziku i pismu nacionalne manjine na obrascu koji propisuje ministar, kao deo podzakonskog akta iz stava 3. ovog člana.
Obrada podataka
Član 77.
Podatke u evidencijama prikuplja škola.
Direktor škole se stara i odgovoran je za blagovremen i tačan unos podataka i održavanje ažurnosti evidencija i bezbednost podataka, bez obzira na način njihovog vođenja.
Rokovi čuvanja podataka u evidencijama
Član 78.
Lični podaci iz evidencije o učenicima i podaci iz evidencije o uspehu učenika koji se odnose na zaključne ocene na kraju školske godine i ocene na maturi i završnom ispitu čuvaju se trajno.
Svi ostali podaci iz čl. 70.-73. ovog zakona čuvaju se deset godina.
Podaci iz evidencije o zaposlenima čuvaju se deset godina.
Javne isprave
Član 79.
Na osnovu podataka unetih u evidenciju, škola izdaje javne isprave.
Javne isprave, u smislu ovog zakona, su: đačka knjižica, ispisnica, uverenje, svedočanstvo i diploma, a za učenike u srednjoj školi sa domom učenička legitimacija, odnosno elektronska kartica.
Škola upisanom redovnom učeniku izdaje đačku knjižicu, a prilikom ispisivanja – ispisnicu.
Škola izdaje učeniku uverenje o položenom ispitu, odnosno o savladanom programu stručnog osposobljavanja i svedočanstvo za svaki završeni razred.
Škola izdaje diplomu za stečeno obrazovanje za rad u trajanju od dve godine i diplomu o stečenom srednjem obrazovanju i vaspitanju, o završenom majstorskom obrazovanju i završenom specijalističkom obrazovanju.
Javna isprava se izdaje na srpskom jeziku ćiriličkim pismom, latiničkim pismom u skladu sa zakonom, a kada se nastava izvodi i na jeziku nacionalne manjine, javna isprava se izdaje i na tom jeziku.
Ministar propisuje obrazac javne isprave i odobrava njegovo izdavanje, osim za elektronsku karticu.
Upotreba pečata
Član 80.
Škola overava verodostojnost javne isprave pečatom, saglasno zakonu.
Statutom škole određuje se lice odgovorno za upotrebu i čuvanje pečata.
Duplikat javne isprave
Član 81.
Škola izdaje duplikat javne isprave na propisanom obrascu, posle proglašenja originala javne isprave nevažećim u „Službenom glasniku Republike Srbije” na osnovu podataka iz evidencije koju vodi.
U nedostatku propisanog obrasca, škola izdaje uverenje o činjenicama unetim u evidenciju, u skladu sa zakonom.
Poništavanje javne isprave
Član 82.
Škola poništava javnu ispravu iz člana 79. ovog zakona ako utvrdi:
1) da nije izdata na propisanom obrascu;
2) da ju je potpisalo neovlašćeno lice;
3) da nije overena pečatom u skladu sa zakonom;
4) da nije izdata na jeziku i pismu u skladu sa zakonom;
5) da nije izdata na osnovu propisane evidencije ili da podaci u ispravi ne odgovaraju podacima u evidenciji;
6) da imalac javne isprave nije savladao propisani školski program, odnosno nastavni plan i program;
7) da imalac javne isprave nije položio propisane ispite u skladu sa ovim zakonom.
Ako škola ne poništi javnu ispravu, u skladu sa zakonom, poništiće je Ministarstvo.
Javna isprava koju na propisanom obrascu izda druga organizacija koja obavlja delatnost obrazovanja po vanškolskim propisima ili koja sadrži naziv obrazovnog profila koji se stiče u školi suprotno odredbama ovog i zakona kojim se uređuje obrazovanje odraslih – ništava je.
Oglašavanje poništtavanja javne isprave
Član 83.
Škola, odnosno Ministarstvo oglašava poništavanje javne isprave u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
Utvrđivanje stečenog obrazovanja u sudskom postupku
Član 84.
Lice koje nema javnu ispravu o stečenom obrazovanju, a evidencija o tome, odnosno arhivska građa je uništena ili nestala, može da podnese zahtev nadležnom sudu, radi utvrđivanja stečenog obrazovanja.
Zahtev iz stava 1. ovog člana sadrži dokaze na osnovu kojih može da se utvrdi da je to lice steklo odgovarajuće obrazovanje i potvrdu da je evidencija, odnosno arhivska građa uništena ili nestala.
Potvrdu da je arhivska građa uništena ili nestala izdaje škola u kojoj je lice steklo obrazovanje ili drugo pravno lice koje je preuzelo evidenciju, odnosno arhivsku građu. Ako niko nije preuzeo evidenciju, odnosno arhivsku građu, potvrdu izdaje Ministarstvo.
Član 85.
Rešenje o utvrđivanju stečenog obrazovanja, licu iz člana 84. ovog zakona, donosi nadležni sud u vanparničnom postupku, na osnovu pismenih dokaza.
Rešenje kojim se utvrđuje stečeno obrazovanje zamenjuje javnu ispravu koju izdaje škola.
VII. PRIZNAVANJE STRANE ŠKOLSKE ISPRAVE
Član 86.
Državljanin Republike Srbije koji je u inostranstvu završio srednje obrazovanje ili pojedini razred škole, odnosno koji je u Republici Srbiji završio stranu školu ili pojedine razrede škole, ima pravo da zahteva priznavanje stečene strane školske isprave.
Strani državljanin i lice bez državljanstva ima pravo da zahteva priznavanje strane školske isprave, ako za to ima pravni interes.
Priznavanjem se strana školska isprava izjednačava sa odgovarajućom javnom ispravom stečenom u Republici Srbiji.
Stranu školsku ispravu priznaje Ministarstvo.
Postupak
Član 87.
U postupku priznavanja strane školske isprave primenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje opšti upravni postupak, ukoliko ovim zakonom nije drukčije uređeno.
U postupku iz stava 1. ovog člana uzimaju se u obzir: sistem obrazovanja strane države, trajanje obrazovanja, nastavni plan i program, prava koja imaocu daje strana školska isprava i druge okolnosti od značaja za odlučivanje.
Ako se u postupku utvrdi da strani nastavni plan i program znatno odstupa od domaćeg sa kojim se upoređuje, priznavanje se uslovljava polaganjem određenih ispita, izradom određenih radova ili proverom znanja.
Ministarstvo može utvrđivanje ispita i proveru sposobnosti i veština iz stava 3. ovog člana poveriti posebnoj stručnoj komisiji.
Ispiti utvrđeni kao uslov za priznavanje strane školske isprave polažu se u odgovarajućoj školi najkasnije do datuma koji odredi Ministarstvo.
Uslovni upis
Član 88.
Lice o čijem se pravu na priznavanje strane školske isprave odlučuje može biti uslovno upisano u naredni razred ukoliko postupak nije okončan do isteka roka za upis učenika u školu.
Rešenje o priznavanju
Član 89.
Lice koje zahteva priznavanje strane školske isprave uz zahtev dostavlja original te isprave i prevod ovlašćenog prevodioca.
Rešenje o priznavanju konačno je u upravnom postupku.
Kratak sadržaj rešenja ispisuje se na originalu strane školske isprave i na primerku prevoda (klauzula o priznavanju).
Ministarstvo vodi evidenciju i čuva dokumentaciju o priznavanju strane školske isprave.
VIII. ŠTRAJK ZAPOSLENIH
Član 90.
Zaposleni u školi ostvaruju pravo na štrajk u skladu sa Zakonom, ovim zakonom i zakonom kojim se uređuje štrajk.
Štrajkački odbor i zaposleni koji učestvuju u štrajku dužni su da štrajk organizuju i vode na način kojim se ne ugrožava bezbednost učenika i zaposlenih i imovine i omogućava nastavak rada po okončanju štrajka.
Član 91.
Nastavnik, vaspitač i stručni saradnik ostvaruju pravo na štrajk pod uslovom da obezbede minimum procesa rada škole, u ostvarivanju prava građana od opšteg interesa u srednjem obrazovanju i vaspitanju.
Minimum procesa rada za nastavnika je izvođenje nastave u trajanju od 30, odnosno 40 minuta po času u okviru dnevnog rasporeda i obavljanje ispita, a za stručnog saradnika, odnosno vaspitača – 20 časova rada nedeljno.
Ako nastavnik, vaspitač i stručni saradnik učestvuju u štrajku ne obezbeđujući minimum procesa rada iz stava 2. ovog člana, direktor škole pokreće disciplinski postupak.
Nastavniku, vaspitaču i stručnom saradniku, za povredu obaveze iz stava 2. ovog člana, izriče se mera prestanka radnog odnosa.
Direktor škole je dužan da za vreme štrajka organizovanog protivno odredbi stava 2. ovog člana, obezbedi ostvarivanje nastave ili obavljanje ispita, odnosno dežurstvo vaspitača dok traje štrajk.
IX. KAZNENE ODREDBE
Član 92.
Novčanom kaznom od 100.000,00 do 1.000.000,00 dinara kazniće se za prekršaj škola ako:
1) obavi ispit suprotno odredbama ovog zakona (čl. 55-60, čl. 62, 63. i čl. 65- 68);
2) ne vodi, ne vodi na propisani način, ili neuredno vodi propisanu evidenciju (čl. 69-78);
3) izda javnu ispravu o završenom školovanju suprotno odredbama ovog zakona (čl. 61. i 64, član 66. stav 5, član 67. stav 4, član 68. st. 2. i 3. i član 79).
Novčanom kaznom od 5.000,00 do 100.000,00 dinara kazniće se direktor, odnosno odgovorno lice škole, za prekršaj iz stava 1. ovog člana.
X. POVERAVANJE POSLOVA DRŽAVNE UPRAVEAUTONOMNOJ POKRAJINI
Član 93.
Poslovi utvrđeni članom 5. stav 3. (davanje saglasnosti za realizaciju nastave i ostvarivanje školskog programa na jezicima nacionalnih manjina za manje od 15 učenika po pribavljenom mišljenju odgovarajućeg nacionalnog saveta nacionalne manjine), članom 36. stav 8. (davanje saglasnosti na broj učenika za sticanje stručne osposobljenosti, prekvalifikacije, dokvalifikacije i specijalizacije), članom 86. stav 4. (priznavanje strane školske isprave), članom 87. st. 4. i 5. (postupak priznavanja strane školske isprave) i članom 89. stav 4. (vođenje evidencije i čuvanje dokumentacije o priznavanju strane školske isprave) ovog zakona, poveravaju se autonomnoj pokrajini.
Sredstva za finansiranje ustanova na teritoriji autonomne pokrajine obezbeđuju se u skladu sa zakonom.
U obavljanju poslova iz stava 1. ovog člana organi autonomne pokrajine sarađuju sa organima Republike Srbije i organima jedinice lokalne samouprave.
U pogledu poverenih poslova državne uprave iz stava 1. ovog člana Ministarstvo prema autonomnoj pokrajini ima prava i dužnosti propisane zakonom kojim se uređuje državna uprava.
XI. PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE
Član 94.
Vlada će, u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona, obrazovati Komisiju iz člana 8. stav 2. ovog zakona.
Ministar će doneti podzakonske akte na osnovu ovlašćenja iz ovog zakona u roku od dve godine od dana početka primene ovog zakona.
.
Član 95.
Podzakonski akti doneti do stupanja na snagu ovog zakona primenjuju se ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom, do donošenja propisa na osnovu ovog zakona.
Član 96.
Škola će uskladiti svoju organizaciju i opšte akte sa odredbama ovog zakona u roku od šest meseci od dana njegovog stupanja na snagu.
Član 97.
Do donošenja novih nastavnih planova i programa u skladu sa Zakonom, u školi se polažu: završni, maturski, specijalistički ispit i ispit za proveru stručne osposobljenosti.
Završni ispit polaže učenik na kraju dvogodišnjeg i trogodišnjeg obrazovanja, maturski ispit – na kraju četvorogodišnjeg obrazovanja, specijalistički ispit – na kraju specijalizacije, a ispit za stručnu osposobljenost na kraju stručnog osposobljavanja.
Ispit iz stava 1. ovog člana učenik polaže u školi u kojoj je završio razred u junskom i avgustovskom ispitnom roku.
Uspeh učenika na ispitu iz stava 1. ovog člana ocenjuje se brojčano, prosečnom ocenom.
Učenik koji je popravni ispit polagao u junskom ispitnom roku, polaže ispit iz stava 1. ovog člana u avgustovskom ispitnom roku.
Redovan učenik koji ne položi ispit iz stava 1. ovog člana u avgustovskom ispitnom roku može taj ispit da polaže, kao vanredan učenik, u ispitnim rokovima utvrđenim opštim aktom škole.
Član 98.
Obrazovanje za rad u trajanju od dve godine odgovara drugom stepenu stručne spreme; srednje obrazovanje u trajanju od tri godine trećem, a srednje obrazovanje u trajanju od četiri godine – četvrtom stepenu.
Školovanje za specijalizaciju odgovara petom stepenu stručne spreme.
Stručno osposobljavanje u trajanju od godinu dana odgovara prvom stepenu stručne spreme.
Obrazovanje stečeno u školi za talentovane učenike odgovara četvrtom stepenu stručne spreme.
Član 99.
Lice koje je steklo pravo po osnovu člana 355. stav 1. tačka 1. i člana 356. st. 4, 5. i 6. Zakona o usmerenom obrazovanju i vaspitanju („Službeni glasnik SRS”, br. 14/86, 8/88 i 19/89) i čl. 371, 372, 373. i 374. stav 3. Zakona o vaspitanju i obrazovanju („Službeni glasnik SAPV”, br. 15/83, 11/86, 5/87, 17/88 i 23/88) i člana 138. Zakona o izmenama i dopunama Zakona o vaspitanju i obrazovanju („Službeni glasnik SAPV”, broj 11/86) zadržava i dalje to pravo.
Član 100.
Danom početka primene ovog zakona prestaje da važi Zakon o srednjoj školi („Službeni glasnik RS”, br. 50/92, 53/93 – dr. zakon, 67/93 – dr. zakon, 48/94 – dr. zakon, 24/96, 23/02, 25/02 – ispravka, 62/03 – dr. zakon, 64/03 – dr. zakon, 101/05 – dr. zakon i 72/09), osim odredaba člana 23, člana 24. stav 1. i člana 26. koje se primenjuju do donošenja novih nastavnih planova i programa u skladu sa Zakonom.
Član 101.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”, a primenjuje se počev od školske 2013/2014. godine.
O B R A Z L O Ž E NJ E
I. USTAVNI OSNOV
Ustavni osnov za donošenje Zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju sadržan je u članu 97. tačka 10. Ustava Republike Srbije, prema kome Republika Srbija uređuje i obezbeđuje, između ostalog, sistem u oblasti obrazovanja.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA
Problemi koje zakon treba da reši, odnosno ciljevi koji se zakonom postižu
Srednje obrazovanje i vaspitanje je deo jedinstvenog sistema obrazovanja i vaspitanja, a kompleksnost ovog nivoa obrazovanja ogleda se u tome što obuhvata i opšte, i stručno, i umetničko obrazovanje. Osnovni tekst Zakona o srednjoj školi („Službeni glasnik RS”, br. 50/92, 53/93 – dr. zakon, 67/93 – dr. zakon, 48/94 – dr. zakon, 24/96, 23/02, 25/02 – ispravka, 62/03 – dr. zakon, 64/03 – dr. zakon, 101/05 – dr. zakon i 72/09) donet je 1992. godine i u toku gotovo 20-godišnje primene doživeo je više izmena i dopuna, koje su bile uslovljene donošenjem, a potom izmenama sistemskog propisa u oblasti obrazovanja i vaspitanja.
Članom 7. Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja („Službeni glasnik RS” br. 72/09 i 52/11, dalje: Zakon) propisano je da je način obavljanja delatnosti obrazovanja i vaspitanja uređuje kako sistemskim, tako i posebnim zakonima u oblasti obrazovanja i vaspitanja, te se u tom smislu i donosi ovaj zakon. Zakon je propisao obavezu da se određena materija uredi posebnim zakonom, što je Predlogom zakona o srednjem obrazovanju i vaspitanju (u daljem tekstu: Predlog zakona) i učinjeno. Uređeni su: ispiti kojima se završava određeni nivo, odnosno vrsta obrazovanja, prijemni ispit, obrazovanje učenika sa smetnjama u razvoju, obrazovanje na jezicima nacionalnih manjina i drugo. Odredbe Zakona o srednjoj školi čija se primena pokazala kao uspešna, zadržane su. Izvršeno je usklađivanje i sa Zakonom o nacionalnim savetima nacionalnih manjina, Zakonom o zaštiti podataka o ličnosti, Zakonom o utvrđivanju nadležnosti Autonomne Pokrajine Vojvodine, Zakonom o visokom obrazovanju, Zakonom o prekršajima, Zakonom o ministarstvima.
Predlog zakona pratio je rešenja Strategije razvoja obrazovanja u Srbiji do 2020. godine koja je objavljena u „Službenom glasniku RS” br. 107/2012 (u daljem tekstu: Strategija) i to:
Razrađene su odredbe koje se odnose na školski razvojni plan, školski program (koji obuhvata sve vidove nastavnih i vannastavnih aktivnosti i saradnju škole sa drugim institucijama i lokalnom samoupravom). Ova školska dokumenta prema odredbama Predloga zakona sadržaće složenu strukturu aktivnosti: nastavne, vannastave, izborne, fakultativne i vanškolske aktivnosti i aktivnosti škole u lokalnoj sredini.
U skladu sa Strategijom, kao i sa Nacionalnom strategijom za prevenciju i zaštitu dece od nasilja, Nacionalnom strategijom za borbu protiv droga u Republici Srbiji, Nacionalnom strategijom za mlade i dr, prepoznata je i pojačana vaspitna uloga škole, kao i uključivanje drugih aktera (roditelja, lokalne samouprave, organizacija i sl.) u život škole.
Pojačana je i uloga lokalne samouprave, ali i celokupne društvene zajednice u raznim aspektima života i rada učenika i škole. Saradnja sa lokalnom samoupravom realizuje se na osnovu programa koji čini deo školskog programa, a škola će pratiti i uključivati se u dešavanja u lokalnoj samoupravi i zajedno sa njenim predstavnicima planirati sadržaj i način saradnje, naročito o pitanjima od kojih zavisi razvoj škole. Prepoznato je i povezivanje sa kancelarijama za mlade u jedinicama lokalne samouprave, gde su osnovane.
U cilju razvoja i praktikovanja zdravih životnih stilova, svesti o važnosti sopstvenog zdravlja i bezbednosti, potrebe negovanja i razvoja fizičkih sposobnosti, škola će realizovati i program školskog sporta, a u tom pogledu može i da ostvari i saradnju sa lokalnim sportskim organizacijama.
Zakonskim rešenjima pojačana je uloga učenika u raznim vidovima života škole, a ujedno i razvijanje aktivnog i odgovornog ponašanja, kako prema sebi tako i prema društvu. Učenici se organizuju preko učeničkog parlamenta, a mogu da obrazuju i klubove.
Škola treba da pomogne učenicima i roditeljima u istraživanju mogućnosti za dalje učenje i zapošljavanje, odnosno identifikovanje, izbor i korišćenje brojnih informacija o profesijama, karijeri, daljem učenju i obrazovanju i objektivno razlikovanje i formiranje sopstvenog stava o tome.
Predlogom zakona stavljen je akcenat na partnerski odnos škole i roditelja, odnosno staratelja učenika, koji su već prepoznati u sistemskom zakonu, a ovde posebno razrađeni. Ovi odnosi su zasnovani na principima međusobnog razumevanja, poštovanja i poverenja, a obuhvataju detaljno informisanje i savetovanje roditelja i uključivanje u aktivnosti škole i to u cilju obezbeđivanja sveobuhvatnosti i trajnosti obrazovno-vaspitnih uticaja.
Prepoznata je potreba da se pojača prevencija kada je u pitanju nasilje, alkoholizam, narkomanija, maloletnička delinkvencija, ali i obaveza škole da se poveže sa drugim, u cilju rešavanja uočenih problema. Škola treba da podstiče individualne sklonosti i interesovanja učenika, pravilno korišćenja slobodnog vremena, bogaćenje društvenog života i razonode učenika, kao i razvijanje i negovanje drugarstva i prijateljstva.
Pored ciljeva koji se definišu Zakonom, Predlog zakona prepoznaje i specifične ciljeve srednjeg obrazovanja i vaspitanja i to: razvoj ključnih kompetencija neophodnih za dalje obrazovanje, aktivnu ulogu građanina i život u savremenom društvu; razvoj stručnih kompetencija neophodnih za uspešno zapošljavanje; osposobljavanje za samostalno donošenje odluka o izboru zanimanja i daljeg obrazovanja; svest o važnosti zdravlja i bezbednosti, uključujući i bezbednost i zdravlje na radu; osposobljavanje za rešavanje problema, komunikaciju i timski rad; poštovanje rasne, nacionalne, kulturne, jezičke, verske, rodne, polne i uzrasne ravnopravnosti, tolerancije i uvažavanja različitosti; razvoj motivacije za učenje, osposobljavanje za samostalno učenje, razvoj samoinicijative, sposobnosti samovrednovanja i izražavanja svog mišljenja.
Sve ovo treba da stvori pravne pretpostavke za bolje funkcionisanje sistema srednjeg obrazovanja i vaspitanja, kao dela sistema obrazovanja i vaspitanja u Republici Srbiji i obezbeđivanje osiguranja kvaliteta i pravednosti obrazovanja i vaspitanja.
III. OBJAŠNJENJE POJEDINAČNIH REŠENJA U ZAKONU
U glavi I.Predloga zakona (čl. 1. do 5) uređuju se uvodne odredbe Predloga zakona: predmet zakona, ciljevi i opšti ishodi srednjeg obrazovanja i vaspitanja, delatnost srednjeg obrazovanja i vaspitanja, srednja škola i upotreba jezika.
Pored ciljeva koje uređuje sistemski zakon iz oblasti obrazovanja i vaspitanja, Predlogom zakon propisuje i specifične ciljeve srednjeg obrazovanja i vaspitanja.
Uređene su vrste srednjih škola u skladu sa Zakonom, i to: gimnazija, stručna, umetnička škola, mešovita škola (gimnazija i stručna ili umetnička škola), škola za obrazovanje odraslih i škola za učenike sa smetnjama u razvoju, kao i unikatne i škole od posebnog interesa za Republiku Srbiju.
Materija koja se odnosi na upotrebu jezika i pisama uređena je kako sistemskim zakonom, tako i posebnim (jer to zahteva sistemski propis), ali je, ujedno usklađena i sa drugim odgovarajući propisima poput zakona kojim se uređuje upotreba jezika i pisama.
U glavi II.Predloga zakona (čl. 6. do 24) definisani su programi srednjeg obrazovanja i vaspitanja, i to: nastavni planovi i programi, razvojni plan škole, školski program i model centar.
Članom 6. Predloga zakona propisano je da se nastavni planovi i programi donose u skladu sa Zakonom i ovim zakonom. Kada su u pitanju nastavni plan i program verske nastave zadržano je postojeće rešenje da nastavni plan i program verske nastave sporazumno donose ministar i organ nadležan za poslove vera, na usaglašeni predlog tradicionalnih crkava i verskih zajednica. U skladu sa Preporukom Zaštitnika građana, Predlogom zakona detaljnije je uređena Komisija za versku nastavu. Postojanje ove Komisije predviđeno je još Uredbom o organizovanju i ostvarivanju verske nastave i nastave alternativnog predmeta u osnovnoj i srednjoj školi i odgovarajućim odredbama Zakona o srednjoj školi, a Vlada je 11. novembra 2004. godine usvojila Odluku o obrazovanju Komisije za versku nastavu u osnovnim i srednjim školama, ali je bilo potrebno detaljnije razraditi njen način rada i nadležnost, što je Predlogom zakona i učinjeno.
Predlogom zakona bliže i detaljnije je uređeno pitanje razvojnog plana škole, koji predstavlja strateški plan razvoja škole. Škola donosi razvojni plan na osnovu izveštaja o samovrednovanju u celini, izveštaja o ostvarenosti standarda postignuća i drugih indikatora kvaliteta rada. Definisano je šta razvojni plan škole sadrži.
Članovima 10. do 23. Predloga zakona razrađen je školski program. Školskim programom bliže se određuje način na koji škola obrazuje i vaspitava učenike radi sticanja znanja, veština i stavova neophodnih za dalje obrazovanje i zapošljavanje, uspostavlja organizacionu strukturu zasnovanu na timskom radu i odgovornosti svakog zaposlenog za ostvarivanje utvrđenih ciljeva, kao i povezivanje sa reprezentativnim sindikatima i udruženjima poslodavaca i preuzimanje svog dela odgovornosti za razvoj društvene sredine. Obuhvata sve sadržaje, procese i aktivnosti usmerene na ostvarivanje principa, ciljeva i standarda postignuća, i zadovoljenje opštih i specifičnih obrazovnih interesa i potreba učenika, roditelja, odnosno staratelja i lokalne samouprave, a u skladu sa optimalnim mogućnostima škole. Članom 11. Predloga zakona propisuje se šta sadrži školski program, te se, unutar njega razlikuju razni programi škole i to: programi kulturnih aktivnosti škole; slobodnih aktivnosti; karijernog vođenja i savetovanja; zaštite životne sredine; programe zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programe prevencije drugih oblika rizičnog ponašanja; program školskog sporta; program saradnje sa lokalnom samoupravom i saradnje sa porodicom; program izleta i ekskurzije, program bezbednosti i zdravlja na radu i drugi programi od značaja za rad škole.
Uređena je dodatna podrška u obrazovanju i vaspitanju za učenike i odrasle kome je zbog smetnji u razvoju i invaliditeta, specifičnih teškoća u učenju, socijalne uskraćenosti i drugih razloga ona potrebna. Cilj dodatne podrške u obrazovanju i vaspitanju jeste postizanje optimalnog uključivanja učenika i odraslih u redovan obrazovno-vaspitni rad, osamostaljivanje u vršnjačkom kolektivu i njegovo napredovanje u obrazovanju i priprema za svet rada.
Za ostvarivanje dodatne podrške direktor, nastavnik, stručni saradnik, vaspitač, pedagoški ili andragoški asistent, roditelj, odnosno staratelj, može da dobije posebnu stručnu pomoć u pogledu sprovođenja inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja, a koju pružaju lica kompetentna u oblasti inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja, kao i škole koje su svojim aktivnostima postale primeri dobre prakse u pogledu sprovođenja inkluzivnog obrazovanja i vaspitanja.
Ove liste utvrđuje ministar i iste se objavljuje na zvaničnoj internet strani Ministarstva.
Predlogom zakona uređuje se i postojanje posebnog programa zaštite od nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i programi prevencije drugih oblika rizičnog ponašanja, kao što su, naročito, upotreba alkohola, duvana, narkotičkih sredstava ili psihoaktivnih supstanci, maloletnička delinkvencija, a koji predstavlja sastavni deo školskog programa, i ostvaruju se u skladu sa Zakonom. Programi se ostvaruju kroz različite nastavne i slobodne aktivnosti sa učenicima, zaposlenima, roditeljima, odnosno starateljima, u saradnji sa jedinicom lokalne samouprave, u skladu sa utvrđenim potrebama. U rešavanju konflikata, uključuju se i vršnjački posrednici kao i lica obučena za prevenciju i intervenciju u slučaju nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i drugih oblika rizičnog ponašanja.
Listu lica obučenih za prevenciju i intervenciju u slučaju nasilja, zlostavljanja i zanemarivanja i drugih oblika rizičnog ponašanja, kao i listu škola koje su svojim aktivnostima postale primeri dobre prakse u sprovođenju programa utvrđuje ministar, kao i bliže uslove za utvrđivanje ovih lista. Liste će se objavljivati na zvaničnoj internet strani Ministarstva.
Pojačana je uloga učeničkih organizacija u škole. Škola može da ima svoje organizacije učenika, a može da se povezuje i sa organizacijama van škole (Crveni krst, organizacije gorana, planinara, izviđača i slično, u skladu sa članom 323. Predloga zakona. Sistemski zakon definisao je učenički parlament, a ovim zakonom je bliže uređen, kao i mogućnost da učenički parlament, uz saglasnost školskog odbora, može osnovati učenički klub.
Članom 24. Predloga zakona uređen je model centar, a kog prepoznaje i Zakon, kao i Strategija obrazovanja. Propisano je da ukoliko škola ostvaruje programe i aktivnosti obrazovanja kojima se unapređuje obrazovno-vaspitni rad za odrasle, model centar obrazuje centar za kontinuirano obrazovanje odraslih, kao posebnu organizacionu jedinicu.Bliže će se urediti uslovi na osnovu kojih škola stiče status model centra i druga pitanja od značaja za njihov rad.
Ostvarivanje obrazovanja i vaspitanja regulisano je u glavi III. Predloga zakona (čl. 25. do 32). Obrazovno-vaspitni rad, u skladu sa članom 25. Predloga zakona, obuhvata nastavne i vannastavne aktivnosti škole kojima se ostvaruje školski program i postižu propisani ciljevi, ishodi i standardi postignuća, u skladu sa Zakonom i ovim zakona. Članom 26. Predloga zakona zadržano je dosadašnje rešenje koje se odnosi na oblike obrazovno-vaspitnog rada. Novina je da se prepoznaje mogućnost izvođenja nastave na daljinu za redovnog učenika koji nije u mogućnosti da pohađa nastavu i druge oblike obrazovno-vaspitnog rada zbog: bolesti, invaliditeta, kao i nemogućnosti putovanja do škole zbog života u udaljenim sredinama.
Nastava na daljinu ostvaruje se na zahtev roditelja, odnosno staratelja, za svaku školsku godinu, a o njenom ostvarivanju odlučuje škola na osnovu raspoloživih sredstava potrebnih za ovaj vid obrazovanja i vaspitanja. Bliže uslove za ostvarivanje nastave na daljinu, način osiguranja kvaliteta i vrednovanja, kao i druga vezana za ostvarivanje nastave na daljinu propisuje ministar.
Zadržana su rešenja da u gimnaziji učenik može da ima do 31 čas nastave nedeljno, u stručnoj i umetničkoj školi do 33, osim u školi koja ostvaruje programe baletskog obrazovanja gde učenik može da ima do 41 čas, a kada učenik stiče obrazovanje na jeziku nacionalne manjine, odnosno dvojezično ili na srpskom jeziku, ima dva časa nastave nedeljno više. Učenik može da ima do četiri časa fakultativne nastave nedeljno. U skladu sa članom 28. Predloga zakona, čas teorijske nastave i vežbi traje 45 minuta, a praktične nastave 60 minuta. Nastava može da bude organizovana u blokovima. U školi za učenike sa smetnjama u razvoju nastavnim planom i programom može se propisati kraće trajanje časa.
Kao i do sada, a u skladu sa rešenjem iz sistemskog zakona kojim se uređuje finansiranje po učeniku i u skladu sa Programom racionalizacije koji se sprovodi u obrazovanju, članom 29. Predloga zakona utvrđeno je da se nastava izvodi u odeljenju do 30 učenika, grupi, odnosno pojedinačno, u skladu sa školskim programom. U jednom odeljenju mogu da budu najviše do dva učenika sa smetnjama u razvoju.
Broj učenika umanjuje se za dva po učeniku koji srednje obrazovanje i vaspitanje stiče ostvarivanjem individualnog obrazovnog plana, odnosno za tri po učeniku koji srednje obrazovanje i vaspitanje stiče ostvarivanjem individualnog obrazovnog plana sa prilagođenim standardima.
Sastavni deo ostvarivanja nastavnog plana i programa praktična nastava i profesionalna praksa, koju škola može da ostvaruje u saradnji sa privrednim društvom, ustanovom, jedinicom lokalne samouprave, drugom organizacijom ili drugim pravnim licem. Za učenike sa smetnjama u razvoju obezbeđuje se adaptacija radnog mesta u odnosu na njegove mogućnosti i vrstu invaliditeta u okviru praktične nastave. Način sprovođenja praktične nastave i druga pitanja vezana za ostvarivanje praktične nastave uređuje ministar.
Kao i do sada, definisani su drugi oblici obrazovno-vaspitnog rada koji se izvode u zavisnosti od potreba učenika i mogu biti: dodatna, dopunska, pripremna nastava i dodatna podrška za učenike u smetnjama u razvoju u skladu sa individualnim obrazovnim planom.
Novinu koja se uvodi članom 31. Predloga zakona je da pripremnu nastavu škola ostvaruje i za učenika koji je upućen na polaganje popravnog ispita, u obimu od najmanje 10% od ukupnog godišnjeg broja časova iz predmeta na koji je upućen na popravni ispit, kao i da je škola je dužna da organizuje pripremnu nastavu za sve učenike za polaganje maturskih i završnih ispita u obimu od najmanje 5% od ukupnog godišnjeg broja časova iz predmeta iz kojeg se polaže maturski, odnosno završni ispit. Do sada pripremna nastava se ostvarivala samo za redovnog učenika koji se upućuje na polaganje razrednog ispita i za vanrednog učenika.
U školi može da se osnuje učenička zadruga. Rad učeničke zadruge uređuje se statutom škole i pravilima za rad zadruge, u skladu sa zakonom. Škola može pružati usluge i prodavati proizvode nastale kao rezultat rada u učeničkoj zadruzi, kao i školski pribor i opremu. Sredstva stečena radom učeničke zadruge koriste se za proširenje materijalne osnove rada učeničke zadruge, ekskurzije, ishranu učenika, nagrade članovima zadruge i unapređivanje obrazovno-vaspitnog rada u školi i u druge svrhe u skladu sa aktima kojima se uređuje rad učeničke zadruge.
U glavi IV. Predloga zakona (čl. 33. do 47) uređuju se pitanja vezana za učenike i to: upis učenika i odraslih, svojstvo učenika i prava i obaveze učenika.
Članom 33. Predloga zakona uređuje se upis u školu. Zadržana su rešenja koja su se u praksi pokazala dobrim, a imajući u vidu odredbe Zakona. Uslov za upis u školu je završeno osnovno obrazovanje i vaspitanje koje podrazumeva i položen završni ispit. U prvi razred škole koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja može da se upiše lice koje je završilo osnovno muzičko, odnosno baletsko obrazovanje i vaspitanje, a lice koje nije završilo osnovno muzičko, odnosno baletsko obrazovanje i vaspitanje, ako prethodno položi ispit na nivou programa tog obrazovanja. Lice koje pohađa osnovno obrazovanje i vaspitanje, a nije ga završilo, a završilo je osnovno muzičko ili baletsko obrazovanje i vaspitanje može da se upiše u školu koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja radi pohađanja nastave iz umetničkih i stručnih predmeta. Nakon završenog srednjeg obrazovanja i vaspitanja u školu može da se upiše lice radi prekvalifikacije, dokvalifikacije, specijalističkog ili majstorskog obrazovanja.
Upis učenika u školu za obrazovanje učenika sa smetnjama u razvoju i vrši se na osnovu mišljenja interresorne komisije uz saglasnost roditelja, odnosno staratelja.
Procedura upisa definisana je članovima 35. do 38. Predloga zakona, s tim da je precizno definisano koje podatke prikuplja Ministarstvo u postupku upisa učenika.
Članom 39. Predloga zakona definisan je izbor stranog jezika. Učenik u školi nastavlja sa izučavanjem stranih jezika koje je učio u osnovnom obrazovanju i vaspitanju ukoliko su nastavnim planom i programom predviđena dva strana jezika ili bira jedan od njih ukoliko je predviđen jedan strani jezik, osim ako je nastavnim planom i programom predviđeno obavezno učenje određenog stranog jezika. Ukoliko škola ne može da organizuje nastavu tih jezika zbog nedovoljnog broja prijavljenih učenika (manje od 15 na nivou razreda), u školi se organizuje nastava stranog jezika za koji postoje uslovi.
U skladu sa Zakonom definisan je redovan i vanredan učenik. Učenik stiče svojstvo redovnog, odnosno vanrednog učenika upisom u školu svake školske godine, pod uslovima utvrđenim Zakonom i ovim zakonom. Redovan i vanredan učenik ima pravo da se upiše u odgovarajući razred najkasnije do 31. avgusta, a novo je da, ako je započet postupak po zahtevu za zaštitu prava učenika, upis se vrši po okončanju postupka. Svojstvo redovnog učenika ima samo u jednoj školi, osim ako se uporedo školuje u školi koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja.
Kao i do sada, redovan učenik koji se ispisao iz škole u toku školske godine može da se upiše u drugu školu u roku od sedam dana od dana uručenja ispisnice, a ako se ne upiše u školu u propisanom roku, ima pravo da naredne školske godine izvrši ponovni upis u istu školu i u isti razred, u skladu sa članom 43. Predloga zakona.
Članom 44. Predloga zakona propisano je da učenik može da pređe u drugu školu, odnosno na drugi obrazovni profil radi završavanja započetog školovanja, osim u školu, odnosno obrazovni profil za čiji upis je propisana obaveza polaganja prijemnog ispita. Ova norma se dalje razrađuje u delu kojim se uređuju dopunski ispiti, a novina je da ne postoji više ograničenje u pogledu dužine trajanja obrazovanja, tako da učenik može da prelazi i u školu, odnosno obrazovni profil sa kraćim, odnosno dužim trajanjem obrazovanja.
Učenici tokom školovanja mogu da budu pohvaljeni i nagrađeni.
U vezi obaveza učenika, redovan učenik je dužan da pohađa nastavu i izvršava druge obaveze utvrđene Zakonom, ovim zakonom i opštim aktima škole.
Vanredan učenik polaže ispite iz svih predmeta utvrđenih školskim programom, osim iz predmeta fizičko vaspitanje – ako je stariji od 20 godina, i izvršava druge obaveze utvrđene Zakonom, ovim zakonom i opštim aktima škole. Vladanje vanrednog učenika se ne ocenjuje, a učenik koji je smešten u dom u sastavu škole odgovara za povredu obaveze, odnosno zabrane propisane Zakonom i zakonom kojim se uređuje učenički standard.
U glavi V. Predloga zakona (čl. 48. do 68) uređuju se ocenjivanje i ispiti i to: ocenjivanje učenika, razredni, popravni i drugi ispiti tokom školovanja, kao i ispiti kojima se završava određeni nivo, odnosno vrsta obrazovanja.
Članom 48. Predloga zakona propisano je šta se obezbeđuje ocenjivanjem i kako se ocenjuje učenik kome je potrebna dodatna podrška u obrazovanju. Uspeh učenika ocenjuje iz predmeta i vladanja. Ocena je javna i saopštava se učeniku sa obrazloženjem. U toku školske godine ocenjivanje je opisno i brojčano i vrši se na osnovu praćenja napredovanja učenika u savlađivanju školskog programa, a na osnovu posebnih standarda postignuća najmanje tri puta u toku polugodišta.
Izuzetno, ukoliko je nedeljni fond nastavnog predmeta jedan čas, učenik se ocenjuje najmanje dva puta u polugodištu, što predstavlja novinu.
Uređene su brojčane ocene uspeha učenika u učenju i vladanju, kao i opisne ocene iz vladanja tokom godine.
Sva pitanja od značaja za ocenjivanje urediće se pravilnikom, u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.
Kao i do sada, propisano je oslobađanje od nastave fizičkog vaspitanja, kao i završavanje školovanja u kraćem roku. I u jednoj i u drugoj situaciji odluku o ovom donosi nastavničko veće.
Opšti uspeh utvrđuje za učenika koji je završio razred na osnovu aritmetičke sredine zaključne ocene iz vladanja i pozitivnih zaključnih brojčanih ocena iz predmeta.
Ocene iz fakultativnih predmeta ne utiču na opšti uspeh učenika. Ocene iz izbornih predmete koji se ocenjuju brojčano utiču na uspeh učenika, tako da je učenik završio razred kada na kraju školske godine ima prelazne ocene iz svih obaveznih predmeta i izbornih predmeta koji se ocenjuju brojčano.
U školi se polažu: razredni, popravni i dopunski ispit. U školi koja ostvaruje programe muzičkog i baletskog obrazovanja i vaspitanja polaže se i godišnji ispit. Godišnji ispit iz glavnog predmeta polaže učenik škole koja ostvaruje programe muzičkog, odnosno baletskog obrazovanja i vaspitanja koji je na kraju školske godine iz glavnog predmeta ocenjen pozitivnom ocenom.
Prelaznim i završnim odredbama propisano je da do donošenja novih nastavnih planova i programa u skladu sa Zakonom, u školi se polažu: završni, maturski, specijalistički ispit i ispit za proveru stručne osposobljenosti, koji su deo postojećih nastavnih planova i programa.
Definisano je šta je razredni ispit, kada se polaže popravni ispit i detaljnije je uređen dopunski ispit. Učenik polaže dopunske ispite kada mu je odobren prelazak u drugu školu, odnosno drugi obrazovni profil iz predmeta koji nisu bili utvrđeni školskim programom, odnosno nastavnim planom i programom koji je učenik započeo da savlađuje, u rokovima utvrđenim rešenjem, saglasno opštem aktu škole. Dopunske ispite polaže i lice koje se upisuje u školu radi prekvalifikacije ili dokvalifikacije. Dopunski ispiti se mogu polagati i u postupku priznavanja strane školske isprave što je regulisano članom 87. Predloga zakona.
Ovim zakonom se bliže uređuju ispiti na osnovu kojih se završava određeni nivo obrazovanja i to: opšta matura, stručna i umetnička matura, završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja, specijalistički i majstorski ispit. Ispiti se polažu u skladu sa Zakonom i ovim zakonom.
Ministar će propisati organizaciju navedenih ispita, uslove pod kojima se sprovode, sastav i procedure rada komisija, termine ispitnih rokova, način ocenjivanja na ispitima i druga pitanja vezana za polaganje ispita. Kršenje procedure ispita kojim se ugrožava jednakost učenika, odnosno odraslih predstavlja težu povredu radne obaveze zaposlenih. Ne smatra se kršenjem procedure ako se vrši prilagođavanje uslova polaganja ispita za učenike sa smetnjama u razvoju kojim se obezbeđuje jednakost učenika i odraslih tokom polaganja ispita.
U skladu sa članom 59. Predloga zakona, opštom maturom proverava se usvojenost opštih standarda postignuća nakon završenog srednjeg opšteg obrazovanja i vaspitanja u gimnaziji, a koji se propisuju programom opšte mature. Opšta matura polaže se u skladu sa propisanim programom opšte mature, koji donosi ministar na predlog Nacionalnog prosvetnog saveta. Opštu maturu polažu učenici nakon završenog četvrtog razreda srednjeg opšteg obrazovanja i vaspitanja u gimnaziji. Ovu maturu, odnosno njen deo može da polaže i učenik nakon završenog četvrtog razreda srednjeg stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja u skladu sa programom opšte mature. Učenik sa smetnjama u razvoju i invaliditetom, specifičnim teškoćama u učenju ili jezičkim barijerama polaže opštu maturu u uslovima koji obezbeđuju prevazilaženje fizičkih i komunikacijskih prepreka, a može da bude oslobođen polaganja dela maturskog ispita iz predmeta za koje su mu tokom obrazovanja prilagođavani standardi postignuća, ili da taj deo polaže u skladu sa individualnim obrazovnim planom, o čemu donosi odluku tim za inkluzivno obrazovanje i tim za pružanje dodatne podrške učenicima. Timovi pripremaju planove za organizovanje i sprovođenje opšte mature za ove učenike.
Na osnovu položene opšte mature, učenik može da se upiše u visokoškolsku ustanovu, bez polaganja prijemnog ispita, osim ispita za proveru posebnih sklonosti i sposobnosti, u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko obrazovanje.
Članom 62. Predloga zakona uređeno je da se stručnom i umetničkom maturom proverava stečenost kompetencija i usvojenost posebnih standarda postignuća propisanih standardom kvalifikacije u okviru odgovarajućeg zanimanja i za nastavak obrazovanja u naučnoj, stručnoj ili umetničkoj oblasti u kojoj je stekao srednje obrazovanje i vaspitanje na strukovnim ili akademskim studijama bez polaganja prijemnog ispita, u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko obrazovanje. Stručna matura polaže se u skladu sa propisanim programom stručne mature koji donosi ministar na predlog Saveta za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih. Umetnička matura polaže se u skladu sa propisanim programom umetničke mature koji donosi ministar na predlog Nacionalnog prosvetnog saveta.
Stručnu, odnosno umetničku maturu polaže učenik nakon završenog četvrtog razreda srednjeg stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja i vaspitanja u stručnoj, odnosno umetničkoj školi. Stručnu, odnosno umetničku maturu može da polaže odrasli nakon savladanog programa trogodišnjeg srednjeg stručnog, odnosno umetničkog obrazovanja i vaspitanja u stručnoj, odnosno umetničkoj školi po programu prilagođenom za odrasle.
Propisan je i način polaganja stručne, odnosno umetničke mature kada su u pitanju učenici sa smetnjama u razvoju. Na osnovu položene stručne, odnosno umetničke mature, učenik može da se upiše u odgovarajuću visokoškolsku ustanovu u matičnoj oblasti na strukovnim ili akademskim studijama bez polaganja prijemnog ispita u skladu sa zakonom kojim se uređuje visoko obrazovanje.
Završni ispit uređen je članovima 65. i 66. Predloga zakona. Završnim ispitom srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja proverava se stečenost kompetencija definisanih standardom kvalifikacije za obavljanje poslova odgovarajućeg zanimanja. Završni ispit srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja propisuje se programom završnog ispita, koji donosi ministar na predlog Saveta za stručno obrazovanje i obrazovanje odraslih. Ovaj ispit polaže učenik nakon završenog srednjeg stručnog obrazovanja i vaspitanja u trogodišnjem trajanju, a može da polaže i odrasli nakon savladanog programa srednjeg stručnog obrazovanja po programu za odrasle, u skladu sa ovim zakonom.
Članom 67. Predloga zakona propisano je da nakon savladanog programa specijalističkog, odnosno majstorskog obrazovanja odrasli polaže specijalistički, odnosno majstorski ispit, a uređeni su i ispiti drugih oblika stručnog obrazovanja.
U glavi VI. Predloga zakona (čl. 69. do 85) uređuju se evidencije i javne isprave. U toku rada na Predlogu zakona ostvarena je saradnja sa stručnom službom Poverenika, kako bi se ove odredbe usaglasile sa Zakonom o zaštiti podataka o ličnosti.
Škola vodi evidenciju o učeniku, uspehu učenika, ispitima, obrazovno-vaspitnom i vaspitnom radu i zaposlenima. Svaka od ovih evidencija bliže je uređena.
U skladu sa članom 75. Predloga zakona, podaci u evidencijama prikupljaju se na osnovu dokumentacije izdate od strane nadležnih organa koje dostavljaju punoletni učenici i roditelji, odnosno staratelji i izjava punoletnog učenika i roditelja, odnosno staratelja, a naročito osetljivi podaci obrađuju se uz pristanak punoletnog učenika i roditelja, odnosno staratelja, koji se daje u pismenom obliku, u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita podataka o ličnosti. Prikupljeni podaci čine osnov za vođenje evidencija. U školi se vode evidencije elektronski, u okviru jedinstvenog informacionog sistema prosvete i na obrascima, a uređena je i obrada podataka, kao i rokovi čuvanja podataka u evidencijama.
Uređena je i: upotreba pečata; duplikat javne isprave; postupak poništavanja javne isprave; postupak utvrđivanja stečenog obrazovanja kada lice nema javnu ispravu o stečenom obrazovanju, a evidencija o tome, odnosno arhivska građa je uništena ili nestala, na gotovo isti način kao i do sada.
U glavi VII. Predloga zakona (čl. 86. do 89) uređuju se priznavanje strane školske isprave, kroz uređivanje postupka, uslovnog upisa i donošenje rešenja o priznavanju.
U glavi VIII. Predloga zakona (čl. 90. i 91) uređen je štrajk zaposlenih. Imajući u vidu odredbe Zakona koji ograničava obustavu rada u ustanovama (član 35. Zakona), ovim zakonom se definiše minimum procesa rada, posledice organizovanja štrajka suprotno zakonu, kao i obavezu štrajkačkog odbora i zaposlenih koji učestvuju u štrajku da štrajk organizuju i vode na način kojim se ne ugrožava bezbednost učenika i zaposlenih, imovine i omogućava nastavak rada po okončanju štrajka.
U glavi IX. Predloga zakona (član 92) uređene su kaznene odredbe, odnosno utvrđene su novčane kazne za prekršaje koje učini škola, odnosno direktor. Novčane kazne su usklađene sa Zakonom o prekršajima.
U glavi X Predloga zakona (član 93) autonomnoj pokrajini povereni su poslovi u skladu sa Zakonom o utvrđivanju nadležnosti Autonomne Pokrajine Vojvodine i sistemskim zakonom, odnosno nisu poveravani novi poslovi.
U glavi XI. Predloga zakona (čl. 94. do 101) uređene su prelazne i završne odredbe.
Propisi potrebni za sprovođenje ovog zakona doneće se u roku od dve godine od dana stupanja na snagu ovog zakona, s tim da podzakonski akti doneti do stupanja na snagu ovog zakona primenjuju se ako nisu u suprotnosti sa ovim zakonom, do donošenja propisa na osnovu ovog zakona.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe odredbe Zakona o srednjoj, osim odredaba člana 23, člana 24. stav 1. i člana 26. koji se primenjuju do donošenja novih nastavnih planova i programa u skladu sa Zakonom.
Zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”, a primenjuje se počev od školske 2013/2014. godine, kako bi se obezbedio kontinuitet u procesu obrazovanja i vaspitanja.
IV. PROCENA FINANSIJSKIH SREDSTAVA POTREBNIH ZA SPROVOĐENJE ZAKONA
U periodu od 2002 – do danas EU je iz svojih fondova, kroz različite projekte (KARDS I i II, IPA 07, IPA 08), za realizaciju reformskih procesa u srednjem stručnom obrazovanju uložila oko 25 mil. eura.
Projektom IPA 07 – Modernizacija srednjeg stručnog obrazovanja omogućava se dalji razvoj stručnog obrazovanja i obrazovanja odraslih. Obezbeđena je:
podrška uspostavljanju institucija u stručnom obrazovanju i dizanje njihovih kapaciteta,
podrška razvoju socijalnog partnerstva u stručnom obrazovanju i brže povezivanja sveta rada i sveta obrazovanja,
podrška u uspostavljanju NOK-a u Republici Srbiji i dalji razvoj modernog, relevantnog i fleksibilnog sistema stručnog obrazovanja i obrazovanja odraslih,
podrška u širenju oglednih obrazovnih programa u sistem stručnog obrazovanja u dve ili tri oblasti rada.
Uspešna saradnja Ministarstva i GTZ –a na razvoju stručnog obrazovanja, nastavljena je kroz projekat kojim se razvijaju upravljačke kompetencije uprava srednjih škola i lokalnih samouprava.
Razvijanje preduzetništva kao ključne kompetencije u opštem srednjem obrazovanju, projekat koji je podržan od strane Vlade Kraljevine Norveške, omogućio je da i učenici gimnazija budu podstaknuti na sticanje preduzetničkih veština.
Kada su u pitanju ostvarivanje programa škola, u okviru školskih programa, a posebno programa prevencije nasilja, alkoholizma, narkomanije, maloletničke delinkvencije, kao i ostvarivanja prava učenika sa smetnjama u razvoju, koristiće se postojeći kapaciteti škola. Određena sredstava će obezbediti i lokalna sredina, jer je sistemskim zakonom predviđena obaveza lokalne samouprave da u svom budžetu obezbedi sredstva za zaštitu i bezbednost učenika (bezbednost obuhvata razne vidove: fizičku, zdravstvenu, mentalnu i dr.) kao i za tekuće rashode.
Sistemski zakon definiše model centre, a prepoznaju ga i strategije. Rad model centara smatra se društveno korisnim radom. Za eventualne aktivnosti koje budu zahteva finansijsku podršku, sredstva će biti obezbeđena iz vanbudžetskih izvora.
Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja je već uredio ispite kojima se završava određeni nivo, odnosno vrsta obrazovanja i vaspitanja. Ovaj zakon samo ih razrađuje. Projektom IPA 08 -“Osiguranje kvaliteta kroz sistem nacionalnih ispita” započeta je realizacija projekta za uvođenje nacionalnih ispita (opšta i stručna matura, završni ispit u stručnom obrazovanju, specijalistički i majstorski ispiti).
U vezi poveravanja poslova Autonomnoj Pokrajini Vojvodini, Predlogom zakona nisu povereni novi poslovi, tako da za obavljanje ovih aktivnosti nisu potrebna dodatna sredstva.
V. RAZLOZI ZA DONOŠENJE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU
Razlog za donošenje ovog zakona, i to po hitnom postupku je činjenica da je ovaj zakon povučen iz skupštinske procedure tokom jula 2012. godine, zajedno sa Predlogom zakona o osnovnom obrazovanju i vaspitanju i Predlogom zakona o obrazovanju odraslih. Uporedo sa pripremom ovog zakona za ponovno upućivanje na usvajanje Narodnoj skupštini, izvršene su izmene i dopune i Zakona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja, a pripremljeni su i zakoni iz oblasti osnovnog obrazovanja i vaspitanja i obrazovanja odraslih koji se ponovo upućuju na usvajanje Narodnoj skupštini. Svi posebni zakoni istovremeno su usklađeni i sa Strategijom koja je doneta tokom 2012. godine, i čine set zakona iz oblasti obrazovanja, sa povezanom tematikom, pa bi bilo neophodno da se razmatraju i usvajaju svi zajedno, na istoj sednici Narodne skupštine. Važno je da ovi zakoni budu usvojeni i objavljeni što pre, kako bi obrazovne ustanove mogle da se pripreme za početak nove školske godine.
IZJAVA O USKLAĐENOSTI PREDLOGA ZAKONA O SREDNJEM OBRAZOVANJU I VASPITANJU SA PROPISIMA EVROPSKE UNIJE
1. Predlagač: Vlada
Obrađivač: Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog razvoja
2. Naziv propisa:
PREDLOG ZAKONA O SREDNJEM OBRAZOVANJU I VASPITANJU
(Draft Law on Secondary Education)
3. Usklađenost propisa sa odredbama Sporazuma o stabilizaciji i pridruživanju između Evropskih zajednica i njihovih država članica, sa jedne strane, i Republike Srbije sa druge strane („Službeni glasnik RS”, broj 83/08) (u daljem tekstu: Sporazum), odnosno sa odredbama Prelaznog sporazuma o trgovini i trgovinskim pitanjima između Evropske zajednice, sa jedne strane, i Republike Srbije, sa druge strane („Službeni glasnik RS”, broj 83/08) (u daljem tekstu: Prelazni sporazum):
a) Odredba Sporazuma i Prelaznog sporazuma koja se odnose na normativnu saržinu propisa:
Sporazum, Naslov VIII Politike saradnje, Član 72. i 102. Obrazovanje i stručno osposobljavanje
b) Prelazni rok za usklađivanje zakonodavstva prema odredbama Sporazuma i Prelaznog sporazuma:
Opšti rok iz člana 72. Sporazuma
v) Ocena ispunjenosti obaveze koje proizlaze iz navedene odredbe Sporazuma i Prelaznog sporazuma
Potpuno
g) Razlozi za delimično ispunjavanje, odnosno neispunjavanje obaveza koje proizlaze iz navedene odredbe Sporazuma i Prelaznog sporazuma
–
d) Veza sa Nacionalnim programom za integraciju Republike Srbije u Evropsku uniju:
Ovaj propis bio je predviđen u poglavlju 3.26.1 Nacionalnog programa za 2010. godine, a u Nacionalnom programu za usvajanje pravnih propisa EU kao rok usvajanja predviđen je treći kvartal 2013. godine.
4. Usklađenost propisa sa propisima Evropske unije
a) Navođenje primarnih izvora prava EU i usklađenost sa njima
Ugovor o funkcionisanju EU, Naslov XII Obrazovanje, Stručno osposobljavanje, omladina i sport – potpuno usklađen u delu koji se odnosi na sistem obrazovanja i vaspitanja.
b) Navođenje sekundarnih izvora prava EU i usklađenost sa njima
31963D0266 Odluka Saveta 63/266/EEZ od 2. aprila 1963. godine o utvrđivanju opštih principa za primenu zajedničke politike u stručnom osposobljavanju (63/266/EEC: Council Decision of 2 April 1963 laying down general principles for implementing a common vocational training policyApplication extended by 11972BN08 NEM from 01/01/1973) Delimično usklađen
v) Navođenje ostalih izvora prava EU i usklađenost sa njima
Sistem se kontinurano usavršava i usklađuje sa evropskim i međunarodnim standardima.
g) Razlozi za delimičnu usklađenost, odnosno neusklađenost:
Određena pitanja još uvek nisu u celosti rešena sistemskim zakonima (32004D2241). Delimična usklađenost proizilazi i iz činjenice da će pitanja vezana za programe ispita, donošenje novih nastavnih planova i programa biti uređena podzakonskim aktima u roku od 6 meseci od dana stupanja na snagu ovog zakona, odnosno u skladu sa programom rada nadležnih tela.
d) Rok u kojem je predviđeno postizanje potpune usklađenosti propisa sa propisima Evropske unije: u skladu sa rokovima iz utvrđenim tokom pregovora
5. Ukoliko ne postoje odgovarajući propisi Evropske unije sa kojima je potrebno obezbediti usklađenost treba konstatovati tu činjenicu. U ovom slučaju nije potrebno popunjavati Tabelu usklađenosti propisa.
Nema.
6. Da li su prethodno navedeni izvori prava EU prevedeni na srpski jezik?
Tokom rada na propisu korišćen je nezvanični hrvatski prevod Preporuke Evropskog parlamenta i Saveta od 12. februara 2001. godine o evropskoj saradnji u oceni kvaliteta obrazovanja u školama (32001H0166).
7. Da li je propis preveden na neki službeni jezik EU?
Ne.
8. Učešće konsultanata u izradi propisa i njihovo mišljenje o usklađenosti:
Ne.