PREDLOG ZAKONA
O IZMENAMA I DOPUNAMA
ZAKONA O POŠTANSKIM USLUGAMA
Član 1.
U Zakonu o poštanskim uslugama („Službeni glasnik RS”, broj18/05), u članu 3. stav 1. tačka 1) posle reči: „pošiljaka” tačka i zapeta zamenjuju se tačkom i dodaju reči: „Prenos poštanskih pošiljaka podrazumeva tehnološke procese kod poštanskog operatora od mesta prijema do mesta uručenja poštanske pošiljke;”.
U tački 5) posle reči: „hibridne” stavlja se zapeta i dodaju reči: „zbirne ,consignments’.”
Posle tačke 8) dodaje se tačka 8a) koja glasi:
„8a) štampane stvari su pismonosne pošiljke čiji sadržaj nema personalnog značaja niti poslovnog komuniciranja, a odštampane su u više istovetnih primeraka na papiru, kartonu ili drugom materijalu;”.
U tački 11) reči: „deklaraciju o sadržini pošiljke” zamenjuju se rečima: „na pošiljci ili dokumentu koji prati pošiljku, opis sadržine;”.
U tački 28) posle reči: „usluge” tačka i zapeta zamenjuju se tačkom i dodaju reči: „Poštarina za prenos poštanske pošiljke ne uključuje poštarinu po vrednosti;”.
Član 2.
U članu 6. stav 1. menja se i glasi:
„Poštanski operatori su dužni da pri obavljanju poštanskih usluga postupaju u skladu sa svojim posebnim uslovima, obezbede nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka.”
Član 3.
U članu 7. posle stava 2. dodaje se stav 3. koji glasi:
„Prilikom prijema registrovane poštanske pošiljke pošiljaocu se obavezno izdaje potvrda o prijemu koja mora da sadrži sve elemente na osnovu kojih se može utvrditi identitet pošiljke, datum prijema, masa, vrednost, naplaćena poštarina i posebne usluge.”
Član 4.
U članu 11. posle stava 1. dodaje se novi stav 2. koji glasi:
„Poštanski operator može ugovoriti sa drugim licem da u njegovo ime i za njegov račun, a u skladu sa ovim zakonom i uslovima definisanim ugovorom obavlja poštanske usluge ili pojedine tehnološke procese.”
Dosadašnji stav 2. postaje stav 3.
Član 5.
U članu 12. stav 1. posle reči: „Univerzalna poštanska usluga” dodaju se reči: „ je usluga od opšteg interesa i”.
Član 6.
U članu 13. stav 1. tačka 2) reči: „u unutrašnjem poštanskom saobraćaju” brišu se.
Član 7.
U članu 16. stav 2. reči: „određene usluge” zamenjuju se rečima: „pojedine tehnološke procese”.
Posle stava 2. dodaje se stav 3. koji glasi:
„Javni poštanski operator obavlja poslove u vezi sa izdavanjem, prodajom i povlačenjem iz upotrebe poštanskih maraka i vrednosnica u Republici Srbiji. Uslove i način izdavanja poštanskih maraka i vrednosnica propisuje javni poštanski operator uz saglasnost Vlade. Poštanske marke se koriste za plaćanje poštanskih usluga koje obavlja javni poštanski operator u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobraćaju. Isključivo pravo na upotrebu poštanskog žiga ima javni poštanski operator.”
Član 8.
U članu 19. stav 3. menja se i glasi:
„Limite po masi i ceni iz stava 1. ovog člana utvrđuje Republička agencija za poštanske usluge uz saglasnost Vlade, pri čemu oni ne mogu biti veći od 100 grama i trostrukog iznosa poštarine za pismo prve stope težine i najbržeg stepena prenosa.”
Član 9.
U članu 23. posle reči: „usluge” dodaju se reči: „na osnovu metodologije formiranja cena”, a reči: „Vlada Republike Srbije” zamenjuju se rečju: „Vlada”.
Član 10.
Član 24. menja se i glasi:
„Javni poštanski operator je obavezan da računovodstveno prati rezervisne poštanske usluge odvojeno od nerezervisanih poštanskih usluga.
U okviru nerezervisanih poštanskih usluga mora se obezbediti računovodstveno praćenje univerzalne poštanske usluge, odvojeno od poštanskih usluga koje nisu univerzalna poštanska usluga.
Javni poštanski operator obavezan je da posebnim internim obračunom obezbedi alokaciju troškova svih poštanskih usluga.
Zajednički troškovi, odnosno troškovi koji ne mogu direktno da se pripišu pojedinačnim uslugama, raspoređuju se, kad je to moguće, na osnovu direktne analize njihovog izvora.
Ako direktna analiza nije moguća, kategorije zajedničkih troškova se dele na osnovu idirektnog povezivanja sa drugim kategorijama troškova koje je moguće utvrditi.
Kada ni direktne ni indirektne mere utvrđivanja troškova ne mogu da se sprovedu, određena kategorija troškova će biti utvrđena na osnovu opšteg pokazatelja određenog i izračunatog posebno za rezervisane, a posebno za nerezervisane poštanske usluge.
Javni poštanski operator ne može da koristi prihode od rezervisanih poštanskih usluga za subvencionisanje poštanskih usluga koje nisu univerzalna poštanska usluga.
Kada prihodi od rezervisanih i univerzalne poštanske usluge ne pokrivaju njihove troškove, troškovi će se pokriti iz sredstava osnivača.”
Član 11.
U članu 28. stav 1. posle reči: „sandučića,” reč: „odnosno” briše se.
U stavu 2. posle reči: „dokumenta koja se na tu pošiljku odnose označi” dodaju se reči: „datumom prijema i”.
Član 12.
U članu 29. uvodna rečenica, reči: „Zabranjen je prijem i prenos” zamenjuju se rečima: „Zabranjeno je slanje, odnosno prijem, prenos i uručenje”.
Član 13.
U članu 31. stav 1. posle reči: ,,rokovima” dodaju se reči: ,,ne dužim od”.
U stavu 3. reči: ,,rezervisanih poštanskih usluga” zamenjuju se rečima: „univerzalne poštanske usluge”.
Član 14.
U članu 47. reči: „direktnu štetu” zamenjuju se rečima: „štetu nastalu krivicom poštanskog operatora. Indirektna šteta ili izmakla dobit se ne uzima u obzir prilikom obračuna naknade štete.”
Član 15.
U članu 62. reči: „Republike Srbije (u daljem tekstu: Vlada)” brišu se, a tačka na kraju zamenjuje se zapetom i dodaju reči: „kao i ovlašćeni javni poštanski operator.”
Član 16.
Član 64. menja se i glasi:
„Ministarstvo sprovodi politiku Vlade u oblasti poštanskih usluga, propisuje i utvrđuje uslove za otpočinjanje obavljanja delatnosti, propisuje uslove za održavanje i unapređenje obavljanja univerzalne poštanske usluge i vrši nadzor nad primenom ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona.
Ministarstvo utvrđuje plan izdavanja prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica, kao i motive redovnih izdanja poštanskih maraka i vrednosnica.”
Član 17.
U članu 66. stav 1. tačka 12) menja se i glasi:
„12) utvrđuje metodologiju formiranja cena za univerzalinu poštansku uslugu;”.
Tačka 14) briše se.
Član 18.
U članu 68. stav 3. posle reči: „godina” tačka se zamenjuje zapetom i dodaju reči: „s tim što za dva člana prvog izabranog Saveta mandat traje šest godina, a za ostale četiri godine. ”
Posle stava 7. dodaje se stav 8. koji glasi:
„Vlada može podneti predlog Narodnoj skupštini za opoziv Saveta u slučaju neizvršavanja obaveza propisanih u čl. 66. i 74. ovog zakona.”
Član 19.
U članu 69. stav 2. reči: „poslanici u Skupštini Srbije i Crne Gore,” brišu se.
Član 20.
Posle člana 76. dodaje se član 76 a koji glasi:
„Član 76a
Poštanski operatori i Agencija dužni su da na zahtev Ministarstva i/ili Agencije dostavljaju podatke u vezi sa obavljanjem poštanskih usluga u utvrđenim rokovima.”
Član 21.
U članu 80. st. 3. i 4. menjaju se i glase:
„Uz zahtev za dodelu dozvole dostavljaju se: dokaz o registraciji za obavljanje delatnosti; dokaz nadležnog organa o ispunjenosti uslova za otpočinjanje obavljanja delatnosti; posebni uslovi za obavljanje poštanskih usluga i drugi dokazi predviđeni zakonom.
Uz zahtev za dodelu licence dostavlja se dokaz o ispunjavanju uslova za izdavanje licence.”
Član 22.
U članu 85. posle stava 3. dodaje se stav 4. koji glasi:
„Dozvola je neprenosiva.”
Član 23.
U članu 90. stav 1. tačka 7), tačka na kraju zamenjuje se tačkom i zapetom i dodaje tačka 8) koja glasi:
„8) privremeno oduzme dozvolu ukoliko korisnik dozvole ne postupa u skladu sa izdatom dozvolom.”
U stavu 2. reči: „stava 1. tačka 7)” zamenjuju se rečima : „stava 1.tač. 7) i 8).”
Član 24.
U članu 92. stav 2. briše se.
Dosadašnji stav 3. postaje stav 2.
Član 25.
U članu 96. stav 1. menja se i glasi:
„Novčanom kaznom od 100.000 do 3.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup javni poštanski operator ako:
1) odvojeno računovodstveno ne prati rezervisane i nerezervisane poštanske usluge (član 24. stav 1);
2) u okviru nerezervisanih poštanskih usluga ne obezbedi računovodstveno praćenje univerzalne poštanske usluge, odvojeno od poštanskih usluga koje nisu univerzalna poštanska usluga (član 24. stav 2);
3) prihodima od rezervisanih poštanskih usluga subvencioniše poštanske usluge koje nisu univerzalna poštanska usluga (član 24. stav 7).”
Član 26.
U članu 97. stav 1. uvodna rečenica, posle reči: „operator” dodaju se reči: „ili drugo pravno lice”.
Tačka 1) menja se i glasi:
„1) ako ne postupa u skladu sa svojim posebnim uslovima, ne obezbedi nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka (član 6. stav 1);”.
Tačka 4) menja se i glasi:
„4) ako preda, odnosno obavlja prijem, prenos ili uručenje poštanskih pošiljaka čija je sadržina zabranjena (član 29);”.
U tački 6) reči: „članu 37” zamenjuju se rečima: ,,čl. 7. i 76a”.
U stavu 2. tačka na kraju briše se i dodaju reči: „ili drugom pravnom licu.”
Član 27.
U članu 98. stav 1. tačka 1) menja se i glasi:
„1) ne postupa u skladu sa svojim posebnim uslovima, ne obezbedi nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka (član 6. stav 1);”.
Tačka 5) menja se i glasi:
„5) preda, odnosno obavlja prijem, prenos ili uručenje poštanskih pošiljaka čija je sadržina zabranjena ( član 29);”.
U tački 7) reči: „članu 37.” zamenjuju se rečima: ,,čl.7. i 76a”.
Član 28.
U članu 99. stav 1. tačka 1) menja se i glasi:
„1) ne postupa u skladu sa svojim posebnim uslovima, ne obezbedi nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka ( član 6. stav 1); ”.
Tačka 5) menja se i glasi:
„5) preda, odnosno obavlja prijem, prenos ili uručenje poštanskih pošiljaka čija je sadržina zabranjena (član 29); ”.
U tački 7) reči: „članu 37.” zamenjuju se rečima: ,,čl.7. i 76a”.
Član 29.
Posle člana 99. dodaju se čl. 99a, 99b i 99v koji glase:
Novčanom kaznom od 5.000 dinara kazniće se za prekršaj iz stava 1. ovog člana i odgovorno lice u pravnom licu.
Novčanu kaznu iz st. 1. i 2. ovog člana naplaćuje inspektor na licu mesta.
Član 99b
Novčanu kaznu iz stava 1. ovog člana naplaćuje inspektor na licu mesta.
Član 99v
Novčanom kaznom od 50.000 do 100.000 dinara kazniće se za prekršaj pravno lice ako ne postupi po rešenju inspektora (član 91).
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana novčanom kaznom od 8.000 do 10.000 dinara kazniće se i odgovorno lice u pravnom licu.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana novčanom kaznom od 20.000 do 50.000 dinara kazniće se preduzetnik.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana novčanom kaznom od 10.000 do 20.000 dinara kazniće se fizičko lice.”
Član 30.
U članu 104. stav 1. briše se.
Član 31.
Član 105. menja se i glasi:
„Do donošenja akta iz člana 66. stav 1. tačka 2) ovog zakona rezervisanim poštanskim uslugama smatraju se usluge čiji limiti po masi i ceni ne mogu biti veći od 100 grama i trostrukog iznosa poštarine za pismo prve stope težine i najbržeg stepena prenosa.”
Član 32.
U članu 106. reči: „Republike Srbije” brišu se.
Član 33.
U članu 107. reči: „iz člana 104. ovog zakona ” zamenjuju se rečima: „iz člana 106. ovog zakona.”
Član 34.
Do dana konstituisanja Saveta Agencije poslove iz člana 66. stav 1. tač. 1), 2), 3) 4), 11) i 12) Zakona o poštanskim uslugama („Službeni glasnik RS,” broj 18/05) obavlja Ministarstvo.
Član 35.
Poštanski operatori koji do dana stupanja na snagu ovog zakona nisu uskladili svoje poslovanje sa odredbama Zakona o poštanskim uslugama („Službeni glasnik RS”, broj 18/05) dužni su da svoje poslovanje usklade sa odredbama tog zakona i ovog zakona, u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Član 36.
Danom stupanja na snagu ovog zakona prestaju da važe Zakon o poštanskim, telegrafskim i telefonskim uslugama („Službeni list SFRJ”, br. 2/86 i 26/90 ) i Zakon o udruživanju u Zajednicu jugoslovenskih pošta, telegrafa i telefona („Službeni list SFRJ”, broj 18/78).
Član 37.
Prava, obaveze, poslove, sredstva, dokumentaciju i predmete u vršenju delatnosti poštanskih usluga Zajednice jugoslovenskih pošta, telegrafa i telefona, osnovane Zakonom o udruživanju u Zajednicu jugoslovenskih pošta, telegrafa i telefona („Službeni list SFRJ”, broj 18/78), preuzima Javno preduzeće PTT saobraćaja „Srbija”.
Član 38.
Ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije” .
O B R A Z L O Ž E Nj E
I Ustavno – pravni osnov
Ustavno – pravni osnov za donošenje ovog zakona sadržan je u odredbama člana 97. tačka 13 Ustava Republike Srbije kojim je propisano da Republika Srbija uređuje i obezbeđuje režim i bezbednost u svim vrstama saobraćaja.
II Razlozi za donošenje Zakona o izmenama i dopunama zakona
Zakon o poštanskim uslugama („Službeni glasnik RS“, broj 18/05) stupio je na snagu 4. marta 2005. godine. Primena zakona u praksi je otežana iz više razloga.
Ubrzani razvoj poštanskog saobraćaja i neophodnost regulisanja tržišta poštanskih usluga uslovili su potrebu za usklađivanjem Zakona sa pozitivnim zakonodavstvom Evropske Unije (Direktiva 2002/39/EC Evropskog Parlamenta i Saveta Evrope), aktima Svetskog poštanskog saveza (akti doneti na Kongresu u Bukureštu oktobra 2004. godine – Rezolucija C7 „UPU Policy and Action on Postal Reform and Development 2005-2008“) i zahtevima Svetske trgovinske organizacije.
Od strane nadležnih inspekcijskih organa i stručnjaka za poštanske usluge predočena je potreba da se Zakon izmeni i dopuni, kako bi se olakšala primena Zakona u praksi i nadzor nad primenom Zakona.
Republička agencija za poštanske usluge osnovana je članom 65. Zakona, kao nezavisno regulatorno telo. Agencija, kojoj je ovim zakonom između ostalih poslova povereno i donošenje podzakonskih akata, nije počela sa radom jer nije izabran Savet Agencije. Nepostojanje podzakonskih akata kao instrumenata za izvršenje ovog zakona, dovelo je do pravnog vakuma i pojave velikog broja poštanskih operatora koji neovlašćeno obavljaju poštanske usluge.
Iz navedenih razloga neophodno je pristupiti izmenama i dopunama zakona.
III Obrazloženje pojedinih odredaba zakona
U članu 1. dopunjen je član 3. stav 1. tačka 1) dodata je rečenica koja definiše pojam prenosa poštanskih pošiljaka, kao skup tehnoloških postupaka koje obavlja poštanski operator od mesta prijema poštanske pošiljke do mesta uručenja.
U članu 1. dopunjen je član 3. stav 1 tačka 5) zakona pojmom zbirne „consignment“ pošiljke definisane aktima Svetskog poštanskog saveza.
U članu 1. dopunjen je član 3. stav 1. novom tačkom 8a) kojom je definisan pojam štampane stvari.
U članu 1. član 3. stav 1. tačka 11) reči „deklaraciju sadržine“ zamenjuju reči „na pošiljci ili dokumentu koji prati pošiljku, opis sadržine“, čime se stvara obaveza pošiljaoca da opiše sadržinu paketa umesto da je deklariše.
U članu 1. dopunjen je član 3. stav 1. tačka 28) rečenicom koja definiše pojam poštarine za prenos poštanske pošiljke, tako što je precizirano šta ona obuhvata, a vezano za naknadu štete koju je operator dužan da nadoknadi u slučaju prekoračenja rokova uručenja, gubitka ili oštećenja poštanske pošiljke.
U članu 2. izmenjen je član 6. stav 1. zakona u pogledu obaveze poštanskih operatora da pri obavljanju poštanskih usluga postupaju u skladu sa svojim posebnim uslovima, obezbede nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka.
U članu 3. dopunjen je član 7. zakona, dodavanjem stava 3. kojim se propisuje šta treba da sadrži potvrda o prijemu registrovane pošiljke, kako bi pošiljalac, odnosno primalac poštanske pošiljke mogao ostvariti svoja prava u slučaju gubitka ili oštećenja registrovane poštanske pošiljke.
U članu 4. dopunjen je član 11. zakona dodavanjem novog stava 2. kojim se daje mogućnost poštanskom operatoru da obavljanje poštanskih usluga ili pojedinih tehnoloških faza može preneti ugovorom na treća lica.
U članu 5. preciziran je član 12. stav 1. zakona tako što je izvršeno pojašnjenje univerzalne usluge, kao usluge od opšteg interesa, jer se obavlja na čitavoj teritoriji po pristupačnim cenama i pod jednakim uslovima za sve korisnike. U tom smislu, izvršeno je usklađivanje sa drugim zakonima koji regulišu delatnosti od opšteg interesa.
U članu 6. preciziran je član 13. stav 1. tačka 2) zakona koji se odnosi na obavljanje univerzalne usluge u unutrašnjem i međunarodnom paketskom saobraćaju.
U članu 7. izvršene su izmene u članu 16. stav 2. zakona u pogledu poveravanja od strane javnog poštanskog operatora, obavljanja pojedinih tehnoloških faza univerzalne poštanske usluge na treća lica.
Posle stava 2. dodat je stav 3. kojim se propisuje da poslove izdavanja, prodaje i povlačenja iz upotrebe poštanskih maraka obavlja javni poštanski operator uz saglasnost Vlade, u skladu sa Konvencijom Svetskog poštanskog saveza usvojenom na Kongresu u Bukureštu, oktobra 2004. godine.
U članu 8. izvršena je izmena u članu 19. stav 3. zakona u pogledu usklađivanja sa Direktivom 2002/39/EC Evropskog Parlamenta i Saveta Evrope, u pogledu limita po masi i ceni za rezervisane poštanske usluge.
U članu 9. izvršeno je preciziranje člana 23. u pogledu obaveze javnog poštanskog operatera da predlog cena za rezervisani servis bude utvrđen na bazi metodologije za formiranje cena univerzalnih poštanskih usluga koju donosi Agencija, uz saglasnost Vlade.
U članu 10. izmenjen je član 24. zakona tako što je dosadašnji stav 1. zamenjen sa tri nova stava kojima se preciznije definiše obaveza javnog poštanskog operatora u pogledu računovodstvenog praćenja i razdvajanja troškova rezervisanih i nerezervisanih poštanskih usluga u okviru univerzalne usluge.
Posebnim stavom je zabranjeno da javni poštanski operator subvencioniše usluge komercijalnog servisa prihodima od univerzalne usluge. Takođe je definisana mogućnost za ostvarivanje prava javnog poštanskog operatora na eventualnu nadoknadu gubitka, kada prihodi od rezervisanih i univerzalne poštanske usluge ne pokrivaju njihove troškove. Ovo iz razloga što je Zakonom propisana obaveza javnog poštanskog operatora da univerzalnu poštansku uslugu, kao uslugu od javnog interesa, obavlja na čitavoj teritoriji Republike Srbije, po pristupačnim cenama i pod jednakim uslovima za sve korisnike.
U članu 11. izmenjen je član 28. stav 2. zakona u pogledu preciziranja obaveza postupanja poštanskog operatora sa primljenim poštanskim pošiljkama i dokumentima koja se na tu pošiljku odnose.
U članu 12. dopunjen je član 29. stav 2. zakona propisivanjem odgovornosti pošiljaoca ako preda poštansku pošiljku sa sadržajem čiji je prenos zabranjen zakonom, kao i odgovornost poštanskog operatora ako primi, prenese ili uruči pošiljku za koju je imao saznanja da sadrži zabranjene predmete.
U članu 13. u članu 31. stav1. stvara se mogućnost da poštanski operatori utvrde i kraće rokove za prenos i uručenje poštanskih pošiljaka a zakonom se definišu samo maksimalni rokovi. Ispravljena je tehnička greška u stav 3. istog člana zakona tako što se rokovi odnose na univerzalnu poštansku uslugu, a ne na rezervisanu. Na taj način otklonjena je kontradiktornost stava 3. u odnosu na stav 1 i 2. koji propisuju rokove za prenos i uručenje pošiljaka iz domena univerzalne usluge.
U članu 14. izvršeno je preciziranje člana 47. zakona koji se odnosi na obavezu poštanskog operatora da nadoknadi dokazanu štetu nastalu krivicom poštanskog operatora. Preciziranje je izvršeno u skladu sa Konvencijom Svetskog poštanskog saveza koja propisuje da se indirektna šteta i nerealizovana dobit ne uzimaju u obzir prilikom utvrđivanja visine naknade štete koju treba isplatiti.
U članu 15. dopunjen je član 62. zakona tako da u delu nadležnosti i ovlašćenja u oblasti poštanskih usluga u Republici Srbiji, pored Vlade, Ministarstva i Republičke agencije za poštanske usluge ostvaruje i ovlašćeni javni poštanski operator.
U članu 16. promenjen je član 64. kojim se utvrđuje da Ministarstvo sprovodi politiku Vlade u oblasti poštanskih usluga, propisuje i utvrđuje uslove za odpočinjanje obavljanja delatnosti, propisuje uslove za održavanje i unapređenje obavljanja univerzalne poštanske usluge i vrši nadzor nad primenom zakona i propisa donetih na osnovu zakona.
Takođe, Ministarstvo utvrđuje plan izdavanja prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica, kao i motive redovnih izdanja poštanskih maraka i vrednosnica.
Promena je izvršena u skladu sa Konvencijom Svetskog poštanskog saveza, jer poštanske marke predstavljaju izraz suvereniteta države i motivi poštanskih maraka moraju biti u vezi sa kulturnim identitetom države i od značaja za državu.
U članu 17. izmenjen je član 66. stav 1. zakona promenom tačke 12) kojom se Agenciji poverava utvrđivanje metodologije za formiranje cena univerzalnih poštanskih usluga. Tačka 14) je izbrisana jer je su poslovi oko izdavanja poštanskih maraka preneti na javnog poštanskog operatora, Ministarstvo i Vladu članom 7. i članom 16. Nacrta.
U članu 18. proširen je član 68. zakona dopunom u stavu 3. u pogledu ograničenja dužine trajanja mandata članova prvog izabranog Saveta. Dodaje se stav 8. kojim se daje mogućnost Vladi da podnese predlog za opoziv Saveta Narodnoj skupštini u slučaju neizvršavanja zakonom propisanih obaveza.
U članu 19. izmenjen je član 69. zakona u skladu sa novonastalom situacijom, odnosno nepostojanjem Državne zajednice SCG.
U članu 20. posle člana 76. dodat je član 76a. Kojim se utvrđuje obaveza Agencije i poštanskih operatora da dostavljaju tražene podatke vezane za obavljanje poštanskih usluga Ministarstvu i/ili Agenciji.
U članu 21. izvršena je dopuna člana 80. stav 3. zakona u pogledu dostavljanja potrebne dokumentacije radi dokazivanja ispunjenosti uslova za obavljanje poštanske delatnosti od strane poštanskog operatora.
U članu 22. proširen je član 85. zakona dodavnjem stava 4. kojim se decidno utvrđuje neprenosivost dozvole.
U članu 23. dopunjen je član 90. zakona u pogledu ovlašćenja inspektora da u slučaju otuđenja dozvole, prenošenja na treće lice ili postupanja suprotno odobrenju sadržanom u dozvoli, istu može privremeno oduzeti.
U članu 24. brisanjem stava 2. iz člana 92. zakona izvršeno je usklađivanje rokova za donošenje drugostepenog rešenja sa rokovima predviđenim procesnim zakonom.
U članu 25. promenjen je član 96. stav 1. zakona uvođenjem sankcija za povredu člana 24. zakona.
U članu 26. izvršeno je preciziranje člana 97. zakona u pogledu kazni za ne izvršavanje obaveza poštanskog operatora ili drugog pravnog lica da u potpunosti postupa u skladu sa svojim posebnim uslovima, kao i sankcija za pošiljaoca ili poštanskog operatora ako preda odnosno primi, prenese ili uruči poštansku pošiljku čija je sadržina zabranjena. Istim članom se uvodi sankcija ako poštanski operator ili drugo pravno lice ne dostavi podatke Ministarstvu i/ili Agenciji (član 76a).
U članu 27. izvršeno je preciziranje člana 98. zakona u pogledu sankcija za ne izvršavanje obaveza poštanskog operatora-preduzetnika, da u potpunosti postupa u skladu sa svojim posebnim uslovima, odnosno obaveza definisanih članovima 29, 37 i 76a.
U članu 28. izvršeno je preciziranje člana 99. zakona u pogledu sankcija za ne izvršavanje obaveza poštanskog operatora-fizičko lice, da u potpunosti postupa u skladu sa svojim posebnim uslovima, odnosno obaveza definisanih članovima 29, 37 i 76a.
U članu 29. izvršeno je dodavanje člana 99a, 99b i 99v, kojima se dopunjuje tekst zakona uvođenjem mandatnih kazni, koju na licu mesta izriče i naplaćuje inspektor.
U članu 30. u članu 104. stav 1. zakona, precizira se obaveza poštanskih operatora da usklade svoje poslovanje i obavljanje delatnosti u oblasti poštanskih usluga u roku od tri meseca od dana stupanja na snagu ovog zakona.
U članu 31. izmenjen je član 105. zakona tako što je izvršeno usklađivanje sa Direktivom 2002/39/EC Evropskog Parlamenta i Saveta Evrope, u pogledu limita po masi i ceni za rezervisane poštanske usluge.
U članu 32. dodat je novi član 105a kojim se kojim se definiše da pojedine poslove, koji se poveravaju Agenciji, obavlja Ministarstvo do konstituisanja Saveta Agencije.
U članu 33. ispravlja se štamparska greška u članu 107. zakona, jer nabrojani propisi prestaju da važe stupanjem na snagu akata iz člana 106. a ne iz člana 104. zakona.
U članu 34. se propisuje da danom stupanja na snagu Zakona o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama, prestaje da važi Zakon o pištanskim , telegrafskim i telefonskim uslugama(„Službeni list SFRJ“, br.2/86 i 26/90) i odredbe Zakona o udruživanju u Zajednicu jugoslovenskih pošta, telegrafa i telefona („Službeni list SFRJ“, broj 18/78).
U članu 35. se propisuje da prava, poslove, obaveze, sredstva, dokumentaciju i predmete u vršenju delatnosti poštanskih usluga Zajednice jugoslovenskih pošta, telegraha i telefona, osnovane Zakonom o udruživanju u Zajednicu jugoslovenskih pošta, telegraha i telefona („Službeni list SFRJ“, 18/78), preuzima Javno preduzeće PTT saobraćaja „Srbija“.
U članu 36. se propisuje da ovaj zakon stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije“.
IV Sredstva za sprovođenje zakona
Za sprovođenje ovog zakona nije potrebno obezbediti posebna sredstva u Budžetu Republike Srbije.
V PREGLED ODREDABA KOJE SE MENjAJU
Član 3.
Pojedini izrazi upotrebvljeni u ovom zakonu imaju sledeće značenje:
1) poštanske usluge su usluge koje obuhvataju prijem, prenos i uručenje poštanskih pošiljaka. PRENOS POŠTANSKIH POŠILjAKA PODRAZUMEVA TEHNOLOŠKE PROCESE KOD POŠTANSKOG OPERATORA OD MESTA PRIJEMA DO MESTA URUČENjA POŠTANSKE POŠILjKE;
2) univerzalne poštanska usluga predstavlja skup poštanskih usluga koje se konstantno obavljaju na teritoriji Republike Srbije, pod jednakim uslovima za sve korisnike, u okviru propisanog kvaliteta i po pristupačnim cenama.
3) rezervisane poštanske usluge su usluge koje država garantuje poštanskom operatoru univerzalne poštanske usluge, kao ekskluzivna prava u okvirima određenog limita po masi i ceni;
4) nerezervisane poštanske usluge obuhvataju:
-poštanske usluge iz domena univerzalne poštanske usluge koje prevazilaze utvrđene limite po masi i / ili ceni za rezervisane usluge i sve druge poštanske usluge, uključujući i usluge dodatne vrednosti;
6) poštanske pošiljke su pismonosne pošiljke i uputnice, u klasičnoj ili elektronskoj formi, i paketi na kojima je označena adresa ili koje su na drugi način označene tako da se nesporno može utvrditi primalac;
7) pismonosne pošiljke su pošiljke koje podrazumevaju :korespodenciju, štampane stvari, robu i druge predmete;
8) korespodencija je prepiska između pošiljaoca i primaoca;
8a) ŠTAMPANE STVARI SU PISMONOSNE POŠILjKE ČIJI SADRŽAJ NEMA PERSONALNOG ZNAČAJA NITI POSLOVNOG KOMUNICIRANjA, A ODŠTAMPANE SU U VIŠE ISTOVETNIH PRIMERAKA NA PAPIRU, KARTONU ILI DRUGOM MATERIJALU;
9) sekogram, je otvorena poštanska pošiljka čija jesasdržina prilagođena i namenjena slepim licima;
10) uputnica je dokument koji služi kao osnov za isplatu novčanog iznosa primaocu:
11) paketi su pošiljke, pakovane na propisan način koje sadrže robu i druge predmete i imaju deklaraciju o sadržini pošiljke NA POŠILjCI ILI DOKUMENTU KOJI PRATI POŠILjKU, OPIS SADRŽINE;
12) registrovane pošiljke su pošiljke o kojima poštanski operator vodi posebnu evidenciju i izdaje potvrdu o prijemu;
13) preporučene pošiljke su registrovane pošiljke za koje korisnik usluge može da dobije, na svoj zahtev, dokaz o uručenju;
14) vrednosne pošiljke su registrovane pošiljke koje su osigurane do visine vrednosti označene od strane pošiljaoca;
15) otkupna pošiljka je pošiljka koja se uručuje primaocu uz prethodnu naplatu otkupnog iznosa u korist pošiljaoca te pošiljke;
16) elektronski servisi su usluge koje obuhvataju prijem, prenos i uručenje elektronskim putem svih elektronski sertifikovanih poštanskih pošiljaka;
17) elektronski potpis je skup podataka u elektronskom obliku koji su pridruženi ili su logički povezani sa elektronskim dokumentom i koji služe za identifikaciju potpisnika;
18) kvalifikovani elektronski potpis je elektronski potpis kojim se pouzdano garantuje identitet potpisnika i integritet elektronskih dokumenata i onemogućava naknadno poricanje odgovornosti za njihov sadržaj;
19) elektronski sertifikat je elektronski dokument kojim se potvrđuje veza između podataka za proveru elektronskog potpisa i identiteta potpisnika;
20) poštanski operator je domaće ili strano lice koje je neposredni davalac poštanskih usluga;
21) javni poštanski operator je davalac poštanskih usluga sa obavezom pružanja univerzalne poštanske usluge i ekskluzivnim pravom na obavljanje rezervisanih usluga;
22) licenca je dozvola kojom se odobrava obavljanje univerzalne poštanske usluge;
23) odobrenje je dozvola kojom se odobrava obavljanje nerezervisanih poštanskih usluga;
24) opšti uslovi za obavljanje poštanskih usluga su uslovi pod kojima poštanski operatori obavljaju poštanske usluge;
25) posebni uslovi za obavljanje poštanskih usluga su uslovi poštanskog operatora usaglašeni sa zakonom i međunarodnim standardima i javno su objavljeni;
26) identifikacioni znak je grafički simbol i/ili skup karaktera koji na jedinstven način identifikuju određenog poštanskog operatora;
27) adresni kod je niz karaktera koji jednoznačno određuje adresu primaoca, jedinstven za teritoriju Republike Srbije;
28) poštarina je cena koju plaća korisnik za izvršenje poštanske usluge. POŠTARINA ZA PRENOS POŠTANSKE POŠILjKE NE UKLjUČUJE POŠTARINU PO VREDNOSTI;
29) tarifni stav je unapred određena kategorija poštanskih pošiljaka za koje poštanski operator utvrđuje cenu;
30) poštansku mrežu sačinjavaju jedinice poštanske mreže i resursi koje poštanski operator koristi u obavljanju poštanskih usluga;
31) jedinica poštanske mreže je mesto gde se obavljaju poštanske usluge; jedinica poštanske mreže javnog poštanskog operatora mora biti definisana nazivom i poštanskim brojem;
32) poštanski sandučić je sredstvo poštanske mreže za prijem neregistrovanih poštanskih pošiljaka;
33) kućni sandučić je sredstvo poštanske mreže za uručenje poštanskih pošiljaka;
34) tajnost podataka podrazumeva zaštitu ličnih podataka, poverljivost prenetih ili memorisanih podataka i zaštitu privatnosti;
35) korisnik poštanske usluge je pošiljalac ili primalac;
36) pošiljalac je lice koje zahteva izvršenje poštanske usluge;
37) primalac je lice kome je upućena poštanska pošiljka.
Član 6.
Poštanski operatori su dužni da pri obavljanju poštanskih usluga obezbede nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka.
POŠTANSKI OPERATORI SU DUŽNI DA PRI OBAVLjANjU POŠTANSKIH USLUGA POSTUPAJU U SKLADU SA SVOJIM POSEBNIM USLOVIMA, OBEZBEDE NEPOVREDIVOST POŠTANSKIH POŠILjAKA I TAJNOST PODATAKA.
Svi davaoci poštanskih usluga i njihovi zaposleni dužni su da čuvaju tajnost, a ova obaveza ostaje i u slučaju prestanka njihovog radnog odnosa kod davaoca poštanskih usluga.
Načelo nepovredivosti tajnosti poštanskih pošiljaka može se narušiti samo u slučajevima i pod uslovima određenim zakonom.
Član 7.
Poštanske usluge se, po pravilu, obavljaju na osnovu ugovora po pristupu.
Korisnici poštanskih usluga imaju pravo i obavezu da odaberu onu vrstu usluge koja odgovara prirodi, vrsti i značaju, odnosno stvarnoj vrednosti pošiljke za korisnika.
PRILIKOM PRIJEMA REGISTROVANE POŠTANSKE POŠILjKE POŠILjAOCU SE OBAVEZNO IZDAJE POTVRDA O PRIJEMU KOJA MORA DA SADRŽI SVE ELEMENTE NA OSNOVU KOJIH SE MOŽE UTVRDITI IDENTITET POŠILjKE, DATUM PRIJEMA, MASA, VREDNOST, NAPLAĆENA POŠTARINA I POSEBNE USLUGE.
Član 11.
Poštanski operator može prilikom obavljanja poštanskih usluga koristiti poštansku mrežu, tehničko-tehnološka rešenja ili baze podataka drugih poštanskih operatora, na osnovu ugovora.
POŠTANSKI OPERATOR MOŽE UGOVORITI SA DRUGIM LICEM DA U NjEGOVO IME I ZA NjEGOV RAČUN, A U SKLADU SA OVIM ZAKONOM I USLOVIMA DEFINISANIM UGOVOROM OBAVLjA POŠTANSKE USLUGE ILI POJEDINE TEHNOLOŠKE PROCESE.
Uvođenje i održavanje baze podataka adresnih kodova poverava se javnom poštanskom operatoru.
Član 12.
Univerzalna poštanska usluga JE USLUGA OD OPŠTEG INTERESA I predstavlja skup poštanskih usluga koje se obavljaju u kontinuitetu, na teritoriji Republike Srbije, u okviru propisanog kvaliteta, po pristupačnim cenama i pod jednakim uslovima za sve korisnike, bez diskriminacije.
Univerzalna poštanska usluga razvija se u skladu sa tehnološkim i ekonomskim razvojem i potrebama korisnika.
Član 13.
Univerzalna poštanska usluga, u unutrašnjem i međunarodnom poštanskom saobraćaju, obuhvata:
prijem, prenos i uručenje pismonosnih pošiljaka, uključujući registrovane pošiljke, mase do dva kg, kao i pismonosne pošiljke u elektronskoj formi;
prijem, prenos i uručenje paketa mase do 10 kg u unutrašnjem poštanskom saobraćaju i uručenje paketa mase do 20 kg u međunarodnom poštanskom saobraćaju;
prijem, prenos i isplatu uputnica u klasičnoj i elektronskoj formi;
prijem, prenos i uručenje sekograma do sedam kg.
Najmanje i najveće dimenzije pošiljaka, u međunarodnom saobraćaju, moraju biti u skladu sa važećim aktima Svetskog poštanskog saveza.
Član 16.
Obavljanjem univerzalne poštanske usluge obezbeđuje se svim korisnicima mogućnost pristupa poštanskoj mreži javnog poštanskog operatora na razumnoj udaljenosti od mesta stanovanja, uključujući poštanske sandučiće na javnim mestima i u službenim prostorijama poštanskog operatora.
Javni poštanski operator je dužan da obezbedi gustinu pristupnih mesta koja odgovara potrebama korisnika, a u skladu sa tehnološkim i ekonomskim razvojem. Druga lica mogu, na osnovu ugovora, u ime i za račun javnog poštanskog operatora, obavljati određene usluge POJEDINE TEHNOLOŠKE PROCESE iz domena univerzalne poštanske usluge.
JAVNI POŠTANSKI OPERATOR OBAVLjA POSLOVE U VEZI SA IZDAVANjEM, PRODAJOM I POVLAČENjEM IZ UPOTREBE POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA U REPUBLICI SRBIJI.
USLOVE I NAČIN IZDAVANjA POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA PROPISUJE JAVNI POŠTANSKI OPERATOR UZ SAGLASNOST VLADE.
POŠTANSKE MARKE SE KORISTE ZA PLAĆANjE POŠTANSKIH USLUGA KOJE OBAVLjA JAVNI POŠTANSKI OPERATOR U UNUTRAŠNjEM I MEĐUNARODNOM POŠTANSKOM SAOBRAĆAJU.
ISKLjUČIVO PRAVO NA UPOTREBU POŠTANSKOG ŽIGA IMA JAVNI POŠTANSKI OPERATOR.
Član 19.
Rezervisane poštanske usluge obuhvataju:
prijem i/ili prenos i/ili uručenje pismonosnih pošiljaka, do utvrđenog limita po masi i ceni;
prijem i/ili prenos i/ili isplatu uputnica u klasičnoj i elektronskoj formi.
Rezervisanom poštanskom uslugom smatra se i prijem i/ili prenos i/ili uručenje pismena u sudskom, upravnom i prekršajnom postupku, bez obzira na limite.
Limite po masi i ceni iz stava 1. ovog člana utvrđuje Republička agencija za poštanske usluge uz saglasnost Vlade Republike Srbije, pri čemu oni ne mogu biti veći od 350 grama i petostrukog iznosa poštarine za pismo prve stope težine i najbržeg stepena prenosa.
LIMITE PO MASI I CENI IZ STAVA 1. OVOG ČLANA UTVRĐUJE REPUBLIČKA AGENCIJA ZA POŠTANSKE USLUGE UZ SAGLASNOST VLADE, PRI ČEMU ONI NE MOGU BITI VEĆI OD 100 GRAMA I TROSTRUKOG IZNOSA POŠTARINE ZA PISMO PRVE STOPE TEŽINE I NAJBRŽEG STEPENA PRENOSA.
Rezervisane poštanske usluge obavlja javni poštanski operator.
Član 23.
Na akt javnog poštanskog operatora, kojim se utvrđuju poštarine za rezervisane poštanske usluge NA OSNOVU METODOLOGIJE FORMIRANjA CENA, saglasnost daje Vlada.
Član 24.
Javni poštanski operator vodi odvojene račune za rezervisane i nerezervisane poštanske usluge.
Zajednički troškovi, odnosno troškovi koji ne mogu direktno da se pripišu pojedinačnim uslugama, raspoređuju se, kad je to moguće, na osnovu direktne analize njihovog izvora.
Ako direktna analiza nije moguća, kategorije zajedničkih troškova se dele na osnovu indirektnog povezivanja sa drugim kategorijama troškova koje je moguće utvrditi.
Kada ni direktne ni indirektne mere utvrđivanja troškova ne mogu da se sprovedu, određena kategorija troškova će biti utvrđena na osnovu opšteg pokazatelja određenog i izračunatog posebno za rezervisane, a posebno za nerezervisane poštanske usluge.
JAVNI POŠTANSKI OPERATOR JE OBAVEZAN DA RAČUNOVODSTVENO PRATI REZERVISNE POŠTANSKE USLUGE ODVOJENO OD NEREZERVISANIH POŠTANSKIH USLUGA.
U OKVIRU NEREZERVISANIH POŠTANSKIH USLUGA MORA SE OBEZBEDITI RAČUNOVODSTVENO PRAĆENjE UNIVERZALNE POŠTANSKE USLUGE, ODVOJENO OD POŠTANSKIH USLUGA KOJE NISU UNIVERZALNA POŠTANSKA USLUGA.
JAVNI POŠTANSKI OPERATOR OBAVEZAN JE DA POSEBNIM INTERNIM OBRAČUNOM OBEZBEDI ALOKACIJU TROŠKOVA SVIH POŠTANSKIH USLUGA.
ZAJEDNIČKI TROŠKOVI,ODNOSNO TROŠKOVI KOJI NE MOGU DIREKTNO DA SE PRIPIŠU POJEDINAČNIM USLUGAMA, RASPOREĐUJU SE, KAD JE TO MOGUĆE, NA OSNOVU DIREKTNE ANALIZE NjIHOVOG IZVORA.
AKO DIREKTNA ANALIZA NIJE MOGUĆA, KATEGORIJE ZAJEDNIČKIH TROŠKOVA SE DELE NA OSNOVU IDIREKTNOG POVEZIVANjA SA DRUGIM KATEGORIJAMA TROŠKOVA KOJE JE MOGUĆE UTVRDITI.
KADA NI DIREKTNE NI INDIREKTNE MERE UTVRĐIVANjA TROŠKOVA NE MOGU DA SE SPROVEDU, ODREĐENA KATEGORIJA TROŠKOVA ĆE BITI UTVRĐENA NA OSNOVU OPŠTEG POKAZATELjA ODREĐENOG I IZRAČUNATOG POSEBNO ZA REZERVISANE, A POSEBNO ZA NEREZERVISANE POŠTANSKE USLUGE.
JAVNI POŠTANSKI OPERATOR NE MOŽE DA KORISTI PRIHODE OD REZERVISANIH POŠTANSKIH USLUGA ZA SUBVENCIONISANjE POŠTANSKIH USLUGA KOJE NISU UNIVERZALNA POŠTANSKA USLUGA.
KADA PRIHODI OD REZERVISANIH I UNIVERZALNE POŠTANSKE USLUGE NE POKRIVAJU NjIHOVE TROŠKOVE, TROŠKOVI ĆE SE POKRITI IZ SREDSTAVA OSNIVAČA.
Član 28.
Prijem poštanskih pošiljaka obavlja se u jedinici poštanske mreže, posredstvom poštanskog sandučića, odnosno posredstvom ovlašćenog lica, u poslovnim prostorijama korisnika ili elektronskim putem.
Poštanski operator je dužan da svaku primljenu poštansku pošiljku i dokumenta koja se na tu pošiljku odnose označi, DATUMOM PRIJEMA I svojim identifikacionim znakom u klasičnoj ili elektronskoj formi.
Član 29.
Zabranjen je prijem i prenos ZABRANjENO JE SLANjE, ODNOSNO PRIJEM, PRENOS I URUČENjE poštanskih pošiljaka koje sadrže:
opasne i štetne materije, kao i predmete čiji prenos ugrožava zdravlje i život ljudi, druge poštanske pošiljke, poštanska postrojenja i transportna sredstva i opremu, osim materija čiji je prenos dozvoljen po postupku, pod uslovima i na način koji je utvrđen zakonom, međunarodnim konvencijama i drugim međunarodnim aktima;
opojne droge, osim kada su primalac i pošiljalac zakonom ovlašćeni za promet drogom, odnosno imaju ovlašćenje za njihovo korišćenje;
žive životinje, osim životinja čiji je prenos određen posebnim uslovima za obavljanje poštanskih usluga;
drugu robu i predmete čiji je prenos zabranjen zakonom i drugim propisima.
Član 31.
Poštanski operator je dužan da poštanske pošiljke iz domena univerzalne poštanske usluge prenese i uruči primaocima, u skladu sa standardima kvaliteta, u rokovima NE DUŽIM OD:
dva radna dana na užem dostavnom području jedinice poštanske mreže;
četiri radna dana na širem dostavnom području jedinice poštanske mreže;
sedam radnih dana na najširem dostavnom području jedinice poštanske mreže.
Rokovi iz stava 1. ovog člana računaju se počev od narednog radnog dana od dana prijema poštanske pošiljke.
Rokove prenosa i uručenja poštanskih pošiljaka van domena rezervisanih poštanskih usluga UNIVERZALNE POŠTANSKE USLUGE određuje poštanski operator posebnim uslovima za obavljanje poštanskih usluga.
Član 47.
Ako pošiljalac ili ovlašćeno lice dokaže da je zbog gubitka ili potpunog ili delimičnog oštećenja sadržine registrovane pošiljke ili prekoračenja roka za prenos i uručenje registrovane pošiljke, pretrpeo štetu veću od iznosa koji je poštanski operator dužan da naknadi prema odredbama člana 46. ovog zakona, poštanski operator je dužan da naknadi dokazanu direktnu štetu ŠTETU NASTALU KRIVICOM POŠTANSKOG OPERATORA. INDIREKTNA ŠTETA ILI IZMAKLA DOBIT SE NE UZIMA U OBZIR PRILIKOM OBRAČUNA NAKNADE ŠTETE.
Član 62.
Ovlašćenja i nadležnosti u oblasti poštanskih usluga, ostvaruju VLADA, ministarstvo nadležno za poslove poštanskih usluga (u daljem tekstu: Ministarstvo), i Republička agencija za poštanske usluge, KAO I OVLAŠĆENI JAVNI POŠTANSKI OPERATOR.
Član 64.
Ministarstvo sprovodi politiku Vlade u oblasti poštanskih usluga i vrši nadzor nad primenom ovog zakona i propisa donetih na osnovu njega.
MINISTARSTVO SPROVODI POLITIKU VLADE U OBLASTI POŠTANSKIH USLUGA, PROPISUJE I UTVRĐUJE USLOVE ZA OTPOČINjANjE OBAVLjANjA DELATNOSTI, PROPISUJE USLOVE ZA ODRŽAVANjE I UNAPREĐENjE OBAVLjANjA UNIVERZALNE POŠTANSKE USLUGE I VRŠI NADZOR NAD PRIMENOM OVOG ZAKONA I PROPISA DONETIH NA OSNOVU OVOG ZAKONA.
MINISTARSTVO UTVRĐUJE PLAN IZDAVANjA PRIGODNIH POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA, KAO I MOTIVE REDOVNIH IZDANjA POŠTANSKIH MARAKA I VREDNOSNICA.
Član 66.
Agencija:
donosi opšte uslove za obavljanje poštanskih usluga, standarde kvaliteta u obavljanju poštanskih usluga i prati njihovu primenu;
utvrđuje, uz saglasnost Vlade, limite po masi i ceni za rezervisane poštanske usluge;
utvrđuje vreme trajanja ekskluzivnog obavljanja rezervisanih poštanskih usluga;
daje saglasnost na posebne uslove za obavljanje poštanskih usluga;
propisuje bliže uslove iz člana 80. stav 5. ovog zakona;
izdaje i oduzima licence poštanskim operatorima za obavljanje univerzalne poštanske usluge;
izdaje i oduzima odobrenja poštanskim operatorima za obavljanje nerezervisanih poštanskih usluga;
vodi registar izdatih dozvola poštanskim operatorima;
utvrđuje visinu troškova za izdavanje licence, odnosno odobrenja i visinu godišnje naknade za obavljanje poštanskih usluga, kao i rokove za izmirenje obaveza plaćanja;
prati da li se poštanski operatori pridržavaju uslova sadržanih u izdatim licencama, odnosno odobrenjima, a u slučaju povreda tih uslova ili odredaba ovog zakona, preduzima mere iz svoje nadležnosti;
određuje tarifne stavove za univerzalnu poštansku uslugu;
odobrava poštanskim operatorima izdavanje redovnih poštanskih maraka i vrednosnica UTVRĐUJE METODOLOGIJU FORMIRANjA CENA ZA UNIVERZALNU POŠTANSKU USLUGU;
preduzima mere u cilju unapređenja konkurencije na tržištu poštanskih usluga;
donosi plan izdavanja prigodnih poštanskih maraka i vrednosnica, ako zakonom nije drugačije određeno;
prati rad poštanskih operatora po primedbama, odnosno prigovorima korisnika;
prati razvoj u oblasti poštanskih usluga;
prikuplja informacije, formira i održava bazu podataka od značaja za oblast poštanskih usluga i redovno objavljuje podatke;
ostvaruje međunarodne kontakte u oblasti poštanske regulative, ako zakonom nije drugačije određeno;
obezbeđuje javnost u radu;
donosi poslovnik o svom radu;
obavlja i druge poslove utvrđene zakonom.
Akta iz stava 1. tač. 1), 2), 3), 5), 9) i 11) ovog člana, Agencija objavljuje u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
Poslove iz stava 1. tač. 1) do 12) ovog člana, Agencija obavlja kao poverene poslove.
Član 68.
Agencijom upravlja Savet.
Savet ima pet članova koje bira i razrešava Narodna skupština.
Mandat članova Saveta traje šest godina, S TIM ŠTO ZA DVA ČLANA PRVOG IZABRANOG SAVETA MANDAT TRAJE ŠEST GODINA, A ZA OSTELE ČETIRI GODINE.
Predsednika i zamenika predsednika Saveta biraju članovi Saveta iz svojih redova.
Članovi Saveta su u radnom odnosu po osnovu svog izbora u Savet.
Savet donosi odluke većinom glasova ukupnog broja članova Saveta.
Rad Saveta je javan.
VLADA MOŽE PODNETI PREDLOG NARODNOJ SKUPŠTINI ZA OPOZIV SAVETA U SLUČAJU NEIZVRŠAVANjA OBAVEZA PROPISANIH U ČLANU 66. I 74. OVOG ZAKONA.
Član 69.
Za članove Saveta mogu se birati samo lica koja imaju odgovarajuća stručna znanja i iskustvo iz oblasti poštanskih usluga.
Za članove Saveta ne mogu se birati lica koja su osuđivana na kaznu zatvora za krivično delo zloupotrebe službenog položaja, prevare, korupcije, krađe ili drugog krivičnog dela koje ih čini nedostojnim za obavljanje ovih funkcija, poslanici u Skupštini Srbije i Crne Gore, narodni poslanici, kao ni poslanici u skupštini autonomne pokrajine, odbornici, druga izabrana i postavljena lica, niti funkcioneri u organima političkih stranaka i drugih političkih organizacija ili lica koja steknu direktni ili indirektni udeo u vlasništvu kod operatora poštanskih usluga.
Predlog za izbor članova Saveta, Vlada utvrđuje na osnovu kandidature koju podnose Ministarstvo, odgovarajuće naučne institucije, kao i registrovana udruženja poštanskih operatora i/ili korisnika.
ČLAN 76A.
POŠTANSKI OPERATORI I AGENCIJA SU DUŽNI DA NA ZAHTEV MINISTARSTVA I/ILI AGENCIJE DOSTAVLjAJU PODATKE U VEZI SA OBAVLjANjEM POŠTANSKIH USLUGA U ZADATIM ROKOVIMA.
Član 80.
U zahtevu za dodelu dozvole domaće, odnosno strano lice navodi naročito: poštanske usluge za koje traži dozvolu, teritoriju na kojoj će obavljati navedene usluge, vremenski period za koji se traži dozvola i svoj identifikacioni znak.
Zahtev za dodelu dozvole se podnosi na obrascu koji propisuje Agencija.
Uz zahtev za dodelu odobrenja dostavljaju se posebni uslovi za obavljanje poštanskih usluga.
UZ ZAHTEV ZA DODELU DOZVOLE DOSTAVLjAJU SE: DOKAZ O REGISTRACIJI ZA OBAVLjANjE DELATNOSTI, DOKAZ NADLEŽNOG ORGANA O ISPUNjENOSTI USLOVA ZA OTPOČINjANjE OBAVLjANjA DELATNOSTI, POSEBNI USLOVI ZA OBAVLjANjE POŠTANSKIH USLUGA I DRUGI DOKAZI PREDVIĐENI ZAKONOM.
Uz zahtev za dodelu licence dostavljaju se posebni uslovi za obavljanje poštanskih usluga i dokaz o ispunjavanju uslova za izdavanje licence.
UZ ZAHTEV ZA DODELU LICENCE DOSTAVLjA SE DOKAZ O ISPUNjAVANjU USLOVA ZA IZDAVANjE LICENCE.
Uslov za izdavanje licence je da podnosilac zahteva poseduje poštansku mrežu.
Član 85.
Korisnik dozvole je dužan da koristi predmet dozvole, odnosno obavlja poštanske usluge u skladu sa zakonom, po pravilima struke, poštujući načelo poštenja i savesnosti.
Korisnik dozvole može da prestane da koristi predmet dozvole i pre isteka roka na koji je dozvola izdata.
U slučaju iz stava 2. ovog člana korisnik dozvole je dužan da o prestanku korišćenja predmeta dozvole obavesti Agenciju u roku ne kraćem od 30 dana pre prestanka rada i izmiri sve preuzete obaveze prema korisnicima poštanskih usluga i drugim licima.
DOZVOLA JE NEPRENOSIVA.
Član 90.
Inspektor je ovlašćen da:
naloži da mu se stavi na uvid potrebna dokumentacija ako se ne nalazi u objektu u kome se vrši kontrola;
naloži otklanjanje utvrđene nepravilnosti, kada prilikom vršenja inspekcijskog nadzora utvrdi da propis nije primenjen ili je nepravilno primenjen i utvrdi za to potreban rok;
naredi povraćaj više naplaćene poštarine;
podnese prijavu nadležnom organu za učinjeno krivično delo ili privredni prestup, odnosno podnese zahtev za pokretanje prekršajnog postupka;
privremeno oduzme poštanske pošiljke čiji je sadržaj zabranjen;
privremeno oduzme predmete koji su bili upotrebljeni, namenjeni ili su nastali izvršenjem prekršaja, privrednog prestupa ili krivičnog dela i izda potvrdu o oduzetim predmetima;
privremeno rešenjem zabrani obavljanje delatnosti, zatvaranjem prostorije u kojoj se obavlja delatnost ili na drugi odgovarajući način u slučajevima kada se:
1. inspektoru onemogući vršenje poslova nadzora i
2. neovlašćeno obavlja delatnost;
8) PRIVREMENO ODUZME DOZVOLU UKOLIKO KORISNIK DOZVOLE NE POSTUPA U SKLADU SA IZDATOM DOZVOLOM.
Inspektor će rešenjem utvrditi vreme trajanja privremene zabrane obavljanja delatnosti iz stava 1. tačka 7) STAVA 1.TAČKA 7) I 8) ovog člana, u kome su lica dužna da otklone protivpravno stanje zbog koga je mera izrečena.
Član 92.
Protiv rešenja inspektora dopuštena je žalba ministru nadležnom za poštanske usluge u roku od osam dana od dana prijema rešenja.
Odluka po žalbi protiv rešenja inspektora doneće se u roku od osam dana od dana prijema žalbe i spisa predmeta.
Žalba izjavljena na rešenje inspektora ne odlaže njegovo izvrešenje.
Član 96.
Novčanom kaznom od 100.000 do 3.000.000 dinara kazniće se za privredni prestup javni poštanski operator ako ne vodi odvojene račune za rezervisne i nerezervisane usluge (član 24. stav 1).
NOVČANOM KAZNOM OD 100.000 DO 3.000.000 DINARA KAZNIĆE SE ZA PRIVREDNI PRESTUP JAVNI POŠTANSKI OPERATOR AKO:
1) ODVOJENO RAČUNOVODSTVENO NE PRATI REZERVISANE I NEREZERVISANE POŠTANSKE USLUGE (ČLAN 24. STAV 1);
2) U OKVIRU NEREZERVISANIH POŠTANSKIH USLUGA NE OBEZBEDI RAČUNOVODSTVENO PRAĆENjE UNIVERZALNE POŠTANSKE USLUGE, ODVOJENO OD POŠTANSKIH USLUGA KOJE NISU UNIVERZALNA POŠTANSKA USLUGA (ČLAN 24. STAV 2);
3) PRIHODIMA OD REZERVISANIH POŠTANSKIH USLUGA SUBVENCIONIŠE POŠTANSKE USLUGE KOJE NISU UNIVERZALNA POŠTANSKA USLUGA (ČLAN 24. STAV 7)
Za privredni prestup iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 5.000 do 200.000 dinara i odgovorno lice u javnom poštanskom operatoru.
Član 97.
Novčanom kaznom od 200.000 do 1.000.000 dinara kazniće se za prekršaj javni odnosno drugi poštanski operator ILI DRUGO PRAVNO LICE:
1) ako ne obezbedi nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka (član 6. stav 1); AKO NE POSTUPA U SKLADU SA SVOJIM POSEBNIM USLOVIMA, NE OBEZBEDI NEPOVREDIVOST POŠTANSKIH POŠILjAKA I TAJNOST PODATAKA (ČLAN 6.STAV 1);
2) ako ne odredi i na uobičajeni način ne objavi radno vreme sa korisnicima poštanskih usluga (član 9. stav 1);
3) ako obavlja univerzalnu poštansku uslugu suprotno članu 17. ovog zakona;
4) ako obavlja prijem i prenos poštanskih pošiljaka čija je sadržina zabranjena (član 29); AKO PREDA, ODNOSNO OBAVLjA PRIJEM, PRENOS ILI URUČENjE POŠTANSKIH POŠILjAKA ČIJA JE SADRŽINA ZABRANjENA (ČLAN 29);
5) ako ne prenese i ne uruči poštanske pošiljke u propisanim rokovima (član 31);
6) ako postupa suprotno članu 37. ČL.7. I 76A ovog zakona.
Za prekršaj iz stava 1. ovog člana kazniće se novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara i odgovorno lice u javnom poštanskom operatoru odnosno poštanskom operatoru. ILI DRUGOM PRAVNOM LICU.
Član 98.
Novčanom kaznom od 100.000 do 500.000 dinara kazniće se za prekršaj preduzetnik ako:
1) ne obezbedi nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka (član 6. stav 1); NE POSTUPA U SKLADU SA SVOJIM POSEBNIM USLOVIMA, NE OBEZBEDI NEPOVREDIVOST POŠTANSKIH POŠILjAKA I TAJNOST PODATAKA (ČLAN 6.STAV 1);
2) ne odredi i na uobičajeni način ne objavi radno vreme sa korisnicima poštanskih usluga (član 9. stav 1);
3) obavlja univerzalne poštanske usluge bez licence (član 15. stav 1);
4) obavlja univerzalnu poštansku uslugu suprotno članu 17. ovog zakona;
5) obavlja prijem i prenos poštanskih pošiljaka čija je sadržina zabranjena (član 29); PREDA, ODNOSNO OBAVLjA PRIJEM, PRENOS ILI URUČENjE POŠTANSKIH POŠILjAKA ČIJA JE SADRŽINA ZABRANjENA ( ČLAN 29.);
6) ne prenese i ne uruči poštanske pošiljke u propisanim rokovima (član 31);
7) postupa suprotno članu 37. ČL.7. I 76A. ovog zakona.
Član 99.
Novčanom kaznom od 10.000 do 50.000 dinara kazniće se za prekršaj fizičko lice ako:
1) ne obezbedi nepovredivost poštanskih pošiljaka i tajnost podataka (član 6. stav 1); NE POSTUPA U SKLADU SA SVOJIM POSEBNIM USLOVIMA, NE OBEZBEDI NEPOVREDIVOST POŠTANSKIH POŠILjAKA I TAJNOST PODATAKA ( ČLAN 6. STAV 1);
2) ne odredi i na uobičajeni način ne objavi radno vreme sa korisnicima poštanskih usluga (član 9. stav 1);
3) obavlja univerzalne poštanske usluge bez licence (član 15. stav 1);
4) obavlja univerzalnu poštansku uslugu suprotno članu 17. ovog zakona;
5) obavlja prijem i prenos poštanskih pošiljaka čija je sadržina zabranjena (član 29); PREDA, ODNOSNO OBAVLjA PRIJEM, PRENOS ILI URUČENjE POŠTANSKIH POŠILjAKA ČIJA JE SADRŽINA ZABRANjENA (ČLAN 29.);
6) ne prenese i ne uruči poštanske pošiljke u propisanim rokovima (član 31);
7) postupa suprotno članu 37. ČL.7. I 76A. ovog zakona.
NOVČANOM KAZNOM OD 5.000 DINARA KAZNIĆE SE ZA PREKRŠAJ IZ STAVA 1. TAČKE 1), 2) I 3) OVOG ČLANA I ODGOVORNO LICE U PRAVNOM LICU.
NOVČANU KAZNU IZ STAVA 1. I 2. OVOG ČLANA NAPLAĆUJE INSPEKTOR NA LICU MESTA.
ČLAN 99B.
NOVČANU KAZNU IZ STAVA 1. OVOG ČLANA NAPLAĆUJE INSPEKTOR NA LICU MESTA.
ČLAN 99V.
NOVČANOM KAZNOM OD 50.000 DO 100.000 DINARA KAZNIĆE SE ZA PREKRŠAJ PRAVNO LICE AKO NE POSTUPI PO REŠENjU INSPEKTORA (ČLAN 91).
ZA PREKRŠAJ IZ STAVA 1. OVOG ČLANA NOVČANOM KAZNOM OD 8.000 DO 10.000 DINARA KAZNIĆE SE I ODGOVORNO LICE U PRAVNOM LICU.
ZA PREKRŠAJ IZ STAVA 1. OVOG ČLANA NOVČANOM KAZNOM OD 20.000 DO 50.000 DINARA KAZNIĆE SE PREDUZETNIK.
ZA PREKRŠAJ IZ STAVA 1. OVOG ČLANA NOVČANOM KAZNOM OD 10.000 DO 20.000 DINARA KAZNIĆE SE FIZIČKO LICE.
Član 104
Poštanski operatori koji u vreme stupanja na snagu ovog zakona obavljaju poštanske usluge, obavezni su da usklade svoje poslovanje i obavljanje delatnosti u oblasti poštanskih usluga s odredbama ovog zakona u roku od jedne godine od dana izbora članova Saveta agencije.
Zahtev za izdavanje licence odnosno odobrenja za obavljanje poštanskih usluga, poštanski operatori iz stava 1. ovog člana, mogu podneti u roku od stri meseca od dana izbora članova Saveta Agencije.
Ako poštanski operatori ne podnesu zahtev iz stava 2. ovog člana, narednog dana od dana isteka tog roka, prestaju sa radom.
Član 105.
Do donošenja akta iz člana 66. stav 1. tačka 2) ovog zakona rezervisanim poštanskim uslugama u pogledu prijema, sortiranja, prenosa i uručenja poštanskih pošiljaka smatraju se pismonosne pošiljke čija je masa 350 grama, a cena petostruki iznos poštarine za pismo prve stope težine i najbrži stepen prenosa.
DO DONOŠENjA AKTA IZ ČLANA 66. STAV 1. TAČKA 2) OVOG ZAKONA REZERVISANIM POŠTANSKIM USLUGAMA SMATRAJU SE USLUGE ČIJI LIMITI PO MASI I CENI NE MOGU BITI VEĆI OD 100 GRAMA I TROSTRUKOG IZNOSA POŠTARINE ZA PISMO PRVE STOPE TEŽINE I NAJBRŽEG STEPENA PRENOSA.
Član 106
Do donošenja akta Vlade Republike Srbije o osnivanju javnog poštanskog operatora na osnovu člana 31. stav 3. Zakona o javnim preduzećima i obavljanju delatnosti od opšteg interesa („Službeni glasnik RS”, br. 25/00 i 25/02), javnim poštanksim operatorom, u smislu ovog zakona, smatra se javno preduzeće PTT saobraćaja „Srbija”.
Član 107
„Danom stupanja na snagu akta iz člana 104. ovog zakona IZ ČLANA 106. OVOG ZAKONA prestaju da važe odredbe Zakona o sistemima veza („Službeni glasnik RS”, br. 38/91, 41/91, 53/93, 67/93, 48/94 i 20/97) kojima su uređeni: osnivanje i delatnost javnog preduzeća za obavljanje PTT saobraćaja (čl. 8, 9. i 10), organizovanje Preduzeća PTT kao holding preduzeća (član 11a st. 1, 3, 4. i 5), imenovanje organa uprave zavisnog preduzeća (član 11v), odnos matičnog i zavisnog preduzeća (član 11d), sredstva za osnivanje i rad Preduzeća PTT (član 13. i član 14. st. 1, 2. i 5), status zaposlenih u matičnom i zavisnom preduzeću (član 14b), sprovođenje stečajnog postupka nad Preduzećem PTT (član 17), statut Preduzeća PTT (član 18), organi uprave Preduzeća PTT (čl. 19, 20, 21. i 22), obaveze Preduzeća PTT u slučaju štrajka (član 23) i obaveze Preduzeća PTT u slučaju proglašavanja vanrednog stanja (član 24).
VI RAZLOG ZA DONOŠENjE ZAKONA PO HITNOM POSTUPKU
Razlog za donošenje Zakona o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama je činjenica što je u članu 32. Predloga zakona o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama, predviđeno da do konstituisanja Saveta Republičke agencije za poštanske usluge, poslove iz člana 66. stav 1), 2), 3), 4), 11) i 12) Zakona o poštanskim uslugama, obavlja Ministarstvo. Takođe, ističemo, da je obaveza harmonizacije zakona iz ove oblasti sa pozitivnim evropskim zakonodavstvom i u pogledu ovog zakona koji se ističe zbog zahteva liberalizacije poštanskog tržišta.
ANALIZA EFEKATA ZAKONA
ODREĐENjE PROBLEMA KOJI AKT TREBA DA REŠI
Osnovni problem koji treba rešiti donošenjem Zakona o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama je to što Republička agencija za poštanske usluge (Agencija), koja je osnovana članom 65. Zakona o poštanskim uslugama, kao nezavisno regulatorno telo, posle tri godine još uvek nije počela sa radom jer nije izabran Savet Agencije. Nefunkcionisanje Agencije kojoj je zakonski povereno, pored ostalih poslova, i donošenje podzakonskih akata, implicira nepostojanje podzakonskih akata kao instrumenata za vršenje Zakona o poštanskim uslugama, te samim tim i pravni vakum i pojavu velikog broja poštanskih operatora koji neovlašćeno obavljaju poštanske usluge. Rešenje ovog problema je u delegiranju pojedinih poslova Ministarstvu za telekomunikacije i informaciono društvo dok se Savet Agencije ne izabere. Pored navedenog, cilj zakona je i usklađivanje regulative sa direktivama EU iz oblasti poštanskog saobraćaja.
CILjEVI KOJI SE DONOŠENjEM AKTA POSTIŽU
Osnovni ciljevi koji se žele postići donošenjem Zakona o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama je otklanjanje problema koji su nastali nefunkcionisanjem Agencije. Trenutno stanje konkurentskih odnosa na poštanskom tržištu Srbije odlikuje se visokom stopom neregulisanosti, zbog nepotpune primene Zakona o poštanskim uslugama („Službeni glasnik RS”, broj 18/05) iz razloga nepostojanja Republičke agencije za poštanske usluge (u daljem tekstu – Agencija). Način na koji se predlaže otklanjanje nagomilanih problema je da neke od poslova Agencije, predviđene članom 66. Zakona o poštanskim uslugama, do konstituisanja iste, obavlja nadležno Ministarstvo za telekomunikacije i informaciono društvo. Pored toga, predviđeno je i da Ministarstvo propisuje i utvrđuje uslove za otpočinjanje obavljanja delatnosti, da propisuje uslove za održavanje i unapređenje obavljanja univerzalne poštanske usluge i vrši nadzor nad primenom ovog zakona i propisa donetih na osnovu ovog zakona, što znači da se nastoji da se dodeli veća uloga regulatornim telima u oblasti poštanskih usluga.
DRUGE MOGUĆNOSTI ZA REŠAVANjE PROBLEMA
Nastali problemi se ne mogu otkloniti, a zacrtani ciljevi ne mogu ostvariti bez donošenja ovog akta. Jedino izmene i dopune Zakona o poštanskim uslugama koje se odnose na dodeljivanje većeg značaja regulatornim telima, kao i dopune kojima se predviđa da do konstituisanja Agencije Ministarstvo obavlja pojedine poslove, mogu da dovedu do potpune implementacije aktuelnog Zakona o poštanskim uslugama.
ZAŠTO JE DONOŠENjE ZAKONA NAJBOLjE ZA REŠAVANjE PROBLEMA
Kako podzakonskim aktima nije moguće rešiti probleme, neophodno je doneti Zakon o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama, iz razloga što ne postoje druge mogućnosti za reševanje problema.
NA KOGA I KAKO ĆE UTICATI PREDLOŽENA REŠENjA
Strane na koje će uticati implementacija predloženih rešenja:
– poštanski operatori – zakon preciznije definiše uslove pod kojima će poštanski operatori ravnopravno učestvovati na tržištu poštanskih usluga;
– korisnici poštanskih usluga – obezbeđeno je pravo na univerzalnu poštansku uslugu svim fizičkim i pravnim licima, na čitavoj teritoriji pod jednakim uslovima, bez diskriminacije i po pristupačnim cenama. Pored univerzalne poštanske usluge, korisnicima usluga će biti na raspolaganju niz komercijalnih usluga boljeg kvaliteta uz povoljnije cene;
– zaštita životne sredine – zakonom se u potpunosti poštuju sve međunarodne norme i nacionalni propisi koji se odnose na zaštitu životne sredine, bezbednost poštanskih pošiljaka i mere zaštite zaposlenih i korisnika poštanskih usluga.
KOJI SU TROŠKOVI KOJE ĆE PRIMENA AKTA IZAZVATI GRAĐANIMA I PRIVREDI, POSEBNO MALIM I SREDNjIM PREDUZEĆA
Donošenje Zakona o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama neće izazvati povećane troškove građanima, privredi, pa ni malim i srednjim preduzećima. Jedini trošak će imati poštanski operatori na ime izdavanja dozvola od strane Agencije.
DA LI POZITIVNI EFEKTI OPRAVDAVAJU TROŠKOVE
Regulisanje poštanskog tržišta opravdava troškove koje će poštanski operatori imati. Poštanski operatori će imati ravnopravne uslove poslovanja i zaštitu od nelojalne konkurencije, što će prouzrokovati pozitivne efekte i opravdati navedene troškove.
DA LI AKT STIMULIŠE POJAVU NOVIH PRIVREDNIH SUBJEKATA NA TRŽIŠTU I TRŽIŠNU KONKURENCIJU
Zakonom se omogućava konkurencija na tržištu poštanskih usluga. Zakon daje mogućnost da se, pored javnog poštanskog operatora koji ima obavezu obavljanja univerzalne poštanske usluge i ekskluzivno pravo na obavljanje rezervisanih poštanskih usluga, i drugi poštanski operatori uključe u tržište usluga komercijalnog servisa. Obavljanje univerzalne poštanske usluge poverava se javnom poštanskom operatoru, ali se istovremeno omogućava obavljanje ostalih poštanskih usluga i drugim poštanskim operatorima shodno utvrđenim standardima kvaliteta i potrebama građana i privrede. Na ovaj način u Republici Srbiji biće zadovoljena potreba za kvalitetnim i svima dostupnim tradicionalnim (klasičnim), novim i elektronskim poštanskim uslugama što će bitno uticati i na razvoj malih i srednjih preduzeća.
Donošenje Zakona o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama omogućava regulisanje poštanskog tržišta i pojavu novih poštanskih operatora. Razvoj tržišta poštanskih usluga zavisi od ukupnog razvoja društvenih odnosa, ali i od dosledne implementaciije predloženih rešenja ovim zakonom.
DA LI SU SVE ZAINTERESOVANE STRANE IMALE PRILIKU DA IZNESU SVOJE STAVOVE
U postupku pripreme izmena i dopuna Zakona, aktivno su učestvovale sve zainteresovane strane, na javnoj raspravi koja je održana oktobra meseca 2007. godine na Saobraćajnom fakultetu u Beogradu. Na javnoj raspravi, pored predstavnika resornog ministarstva učestvovali su predstavnici naučnih institucija, javnog poštanskog operatora, sindikata, predstavnik kancelarije za pridruživanje EU, predstavnici Ministarstva trgovine i usluga i udruženja privatnih poštanskih operatora. Prema zvaničnim podacima nije registrovano ni jedno udruženje korisnika poštanskih usluga, pa stoga nisu mogli ni prisustvovati na održanoj javnoj raspravi. Zainteresovane strane su svoje predloge i primedbe dostavile u pisanom obliku Ministarstvu za telekomunikacije i informatičko društvo. Detaljno su razmotrene inicijative i analizirane sugestije zainteresovanih strana i dati su odgovori uz obrazloženje razloga zbog kojih su prihvaćeni ili odbijeni pojedini predlozi.
Sve pristigle primedbe i sugestije nisu bile takvog karaktera da bi se predložene odredbe Zakona morale menjati. Većina primedbi se odnosila na definicije određenih pojmova koje su date u uvodnim odredbama i ne propisuju normu.
KOJE ĆE MERE BITI PREDUZETE DA BI SE OSTVARILI RAZLOZI DONOŠENjA ZAKONA
Mere koje će biti preduzete u cilju ostvarenja razloga donošenja Zakona:
– regulisanje tržišta poštanskih usluga od strane resornog Ministarstva do imenovanja članova Saveta Agencije za poštanske usluge i početka rada Agencije;
– donošenje podzakonskih akata kao instrumenata za potpunu primenu zakona;
– implementacija Strategije razvoja poštanskih usluga i Akcionog plana;
– postepena liberalizacija tržišta poštanskih usluga;
– konstantno unapređivanje kvaliteta poštanskih usluga;
– podela nadležnosti i ovlašćenja između različitih entiteta.
U „OBRAZLOŽENjU“ je navedena potreba za usklađivanjem Zakona sa pozitivnim zakonodavstvom Evropske Unije i u tom smislu su izmene i dopune Zakona o poštanskim uslugama usklađene sa Direktivom 2002/39/EC Evropskog Parlamenta i Saveta Evrope, aktima Svetskog poštanskog saveza (akti doneti na Kongresu u Bukureštu oktobra 2004. god. – Rezolucija C7 „UPU Policy and Action on Postal Reform and Development 2005 – 2008“) i zahtevima Svetske trgovinske organizacije.
Savet je, na osnovu analize akata Evropske Unije koji regulišu oblast poštanskih usluga i odnosnih preporuka, razmatrao i tzv. Treću poštansku direktivu (Direktiva 2008/6/EC Evropskog Parlamenta i Saveta Evrope) kojom se drugi put dopunjuje Direktiva 97/67/EC u cilju potpunog uspostavljanja internog tržišta poštanskih usluga Evropske Unije. Treća poštanska direktiva daje preciznije preporuke i unapređuje delove prve dve poštanske direktive koje se tiču podizanja i održavanja postignutog nivoa kvaliteta univerzalnih usluga od strane poštanskih operatora po prihvatljivim cenama za sve korisnike, delove koji regulišu pristup javnoj poštanskoj mreži, načela tarifiranja i transparentnost računovodstva, kao i mogućnosti finansiranja univerzalnih usluga ne bi li se obezbedilo garantovano pružanje univerzalnih usluga svim korisnicima u svakom trenutku po pristupačnim cenama, odnosno održivost univerzalnih usluga.
Na sastanku održanom u prostorijama Saveta za regulatornu reformu razmotrene su sugestije Saveta, pri čemu su se neke od njih odnosile na preporuke Treće poštanske direktive. Ovom prilikom daju se obrazloženja primedbi.
Savet je postavio pitanje obrađivaču propisa zašto pojam poštanske usluge u članu 1. Nacrta zakona, st. 1. (član 3. Zakona) nije definisan u skladu sa poštanskim direktivama EU koje poštansku uslugu definišu kao uslugu koja uključuje kliring (postupak prikupljanja poštanskih pošiljki koje su odložene na tačkama pristupa), sortiranje, transport i isporuku poštanskih pošiljki.
Obrazloženje je da direktivama EU nisu date definicije poštanske usluge, već obaveze država članica vezane za poštanske usluge na njenoj teritoriji. U tom smislu predložena definicija poštanske usluge nije u suprotnosti sa direktivama EU.
Savet je uvideo mogući problem u primeni zakona zbog neodređivanja kurirskih, ni ekspresnih ili hibridnih usluga, kao i novododatih zbirnih „consignment“ poštanskih usluga, pošto nisu posebno definisane članom 1. Nacrta zakona, st. 1. (član 3. Zakona) koji, između ostalog, definiše i usluge dodatne vrednosti, a dopunjen je tako da one obuhvataju, pored postojećih – kurirskih, ekspresnih, hibridnih, i zbirne „consignment“ poštanske usluge komercijalnog servisa koje imaju posebne zahteve u pogledu kvaliteta i načina prenosa.
Obrazloženje je da su svesno izbegnute definicije pojedinačnih poštanskih usluga i to pitanje će se rešiti podzakonskim aktima.
Član 8. Nacrta Zakona (član 19. Zakona) predviđa limite po masi i ceni za rezervisane poštanske usluge koje utvrđuje Agencija za poštanske usluge uz saglasnost Vlade Republike Srbije, pri čemu oni ne mogu biti veći od 100 grama i trostrukog iznosa poštarine za pismo prve stope težine i najbržeg stepena prenosa. Upravo ova izmena izvršena je u skladu sa Drugom poštanskom direktivom (Direktiva 2002/39/EC). Međutim, član 1. Druge poštanske direktive predviđa ograničenje težine pošiljki koje spadaju u domen rezervisanih poštanskih usluga na 100 grama od 1.1.2003.god. i na 50 grama od 1.1.2006.god. Na pitanje Saveta zašto obrađivač propisa predviđa ograničenje težine pošiljki koje spadaju u domen rezervisanih poštanskih usluga na 100 grama, kada javni operator već ima ekskluzivno pravo obavljanja rezervisanih poštanskih usluga, pa bi ograničenje težine na 50 grama bio put otvaranja slobodne tržišne utakmice drugim operatorima nerezervisanih usluga, što je i jedan od glavnih ciljeva donošenja i implementacije Zakona o poštanskim uslugama, daje se obrazloženje da je razmatrana preporuka Evropske Komisije i da je konstatovano da u Republici Srbiji ne postoji razvijeno tržište poštanskih usluga i da javni poštanski operator nije sproveo proces restrukturiranja koji ima za cilj njegovo osposobljavanje za tržišnu utakmicu.
Određen broj zemalja u Evropskoj Uniji već uveliko primenjuje ograničenje težine na 50 grama, ali su to zemlje koje su ili u potpunosti liberalizovale svoja tržišta poštanskih usluga (kao što su Švedska, Velika Britanija), ili su zemlje koje su imale velikih problema u implementaciji ove odredbe jer javni poštanski operatori nisu bili spremni za takvu vrstu liberalizacije, kao što su Mađarska, Rumunija, Slovenija.
Član 10. Nacrta Zakona (član 24. Zakona) reguliše obavezu javnog poštanskog operatora da računovodstveno prati rezervisane poštanske usluge odvojeno od nerezervisanih poštanskih usluga, da u okviru nerezervisanih poštanskih usluga obezbedi računovodstveno praćenje univerzalnih poštanskih usluga odvojeno od poštanskih usluga koje nisu univerzalne, kao i zabranu subvencionisanja poštanskih usluga koje nisu univerzalne usluge prihodima od rezervisanih poštanskih usluga. Članom 25. Nacrta Zakona (član 96. Zakona) predviđene su kazne za kršenje gore navedenog člana od strane javnog poštanskog operatora. Ova obaveza provajdera univerzalnih usluga, a naročito javnog poštanskog operatora, nije doživela svoje puno ostvarenje čak ni u zemljama u kojima više godina funkcioniše regulatorno telo tipa Agencije za poštanske usluge. U većem broju zemalja ovo predstavlja jedan od osnovnih problema u implementaciji Zakona o poštanskim uslugama.
Savet je predložio da se član 10. Nacrta Zakona dopuni i obavezom javnog poštanskog operatera da periodično izveštava Agenciju za poštanske usluge i, eventualno, nadležnog ministarstvo o vođenju računovodstvenih sistema troškova. Ovo bi bilo i u skladu sa Direktivom 97/67/EC, koja u članu 14. st. 7. predviđa obavezu dostavljanja, na zahtev, detaljnih informacija o računovodstvenim sistemima troškova nacionalnim regulatornim vlastima od strane provajdera univerzalne usluge. Član 76A. Nacrta zakona o izmenama i dopunama Zakona o poštanskim uslugama reguliše da su poštanski operatori i Agencija dužni da na zahtev Ministarstva i/ili Agencije dostavljaju podatke u vezi sa obavljanjem poštanskih usluga u zadatim rokovima. Na sugestiju Saveta da obrađivač propisa nije precizirao da li se ova obaveza poštanskih operatora odnosi i na podatke o vođenju računovodstvenih sistema troškova, daje se obrazloženje da se obaveza dostavljanja podataka odnosi i na računovodstvene sisteme troškova.
Član 10. st. 7. Nacrta zakona reguliše da javni poštanski operator ne može da koristi prihode od rezervisanih poštanskih usluga za subvencionisanje poštanskih usluga koje nisu univerzalna usluga (dakle za usluge dodatne vrednosti). Druga poštanska direktiva EU predviđa da je zabranjeno unakrsno subvencionisanje univerzalnih usluga van rezervisanog sektora iz prihoda od usluga u rezervisanom sektoru. Iz predloženog rešenja obrađivača propisa nameće se zaključak da je moguće subvencionisanje nerezervisanih usluga iz domena univerzalnih iz prihoda od rezervisanih usluga. Obrađivač propisa je na sugestiju Saveta da ovakvo rešenje nije u skladu sa postulatima slobodne konkurencije, na koju se poziva sam obrađivač propisa u članu 20. Zakona o poštanskim uslugama gde reguliše da su sve druge poštanske usluge, koje nisu rezervisane, komercijalni servis gde javni poštanski operator i drugi poštanski operatori konkurišu na tržištu poštanskih usluga i da predloženo rešenje inicira povlašćeni položaj javnog poštanskog operatora u odnosu na ostale poštanske operatore pošto javni poštanski operator ima mogućnost da svoje nerezervisane usluge iz domena univerzalnih subvencioniše prihodima iz rezervisanih usluga, odgovorio da
Obavljanje univerzalne usluge je jedna vrsta problema, ali je njeno finansiranje drugi, veoma značajan problem jer je pitanje da li se iz prihoda ostvarenih od univerzalne usluge mogu pokriti njeni troškovi. U tom smislu je osnovna prepreka bržoj liberalizaciji poštanskog tržišta – pitanje finansiranja univerzalne usluge. Iz tih razloga je izabran model rezervisanog servisa kao način finansiranja univerzalnih poštanskih usluga. Neće doći do faktičkog prelivanja prihoda u deo komercijalnog sektora univerzalnih usluga, već je smisao u smanjenju troškova zbog efekata ekonomije bima.
Član 21. st. 2., i član 66. st. 1., tačka 11. Zakona o poštanskim uslugama regulišu da Agencija za poštanske usluge određuje tarifne stavove za univerzalnu poštansku uslugu. Savet je uvideo da se obrađivač propisa, shodno mogućnosti koju dopuštaju poštanske direktive EU, opredelio da Agencija za poštanske usluge određuje tarifne stavove za univerzalnu poštansku uslugu, međutim postavio je pitanje – da li je razmotrena alternativa da tarifni stavovi (odnosno poštarine) za sve druge poštanske usluge koje ne spadaju u domen rezervisanih poštanskih usluga, već predstavljaju komercijalni servis (kako je regulisano članom 20. Zakona) formiraju sami operatori poštanskih usluga. Savet je mišljenja da je opcija da tarifni stavovi komercijalnog servisa budu formirani od strane samih provajdera tih usluga logična i u skladu sa postulatima slobodne konkurencije. Član 12. Direktive 2002/39/EC predviđa da države članice moraju doneti odluku o primeni jedinstvene tarife na svojoj nacionalnoj teritoriji, ali i da primena jedinstvene tarife ne isključuje pravo provajdera univerzalne usluge da sklapaju individualne ugovore o cenama sa klijentima. Alternativa je da sam provajder poštanskih usluga koje se obavljaju na slobodnom tržištu određuje cene poštanskih usluga. Daje se obrazloženje da tarifni stavovi nisu tarife (poštarine), već samo jedinstvena kategorija za koju svaki poštanski operator utvrđuje cenu.
Član 80. Zakona dopunjen je stavom da se uz zahtev za dodelu odobrenja poštanskom operatoru za obavljanje nerezervisanih poštanskih usluga dostavljaju i dokaz o registraciji za obavljanje delatnosti, dokaz nadležnog organa o ispunjenosti uslova za otpočinjanje obavljanja delatnosti, posebni uslovi za obavljanje poštanskih usluga i drugi dokazi predviđeni zakonom. Savet je ovde postavio pitanje optimalnog regulisanja ulaska na tržište, jer je moguće da se ovakvim rešenjem stvaraju administrativne barijere pri ulasku na tržište, odnosno da se umesto usmeravanja administrativnih aktivnosti na sam nadzor poslovanja poštanskih operatora, aktivnosti usmere na ograničavanje konkurencije propisivanjem visokih zahteva za ulazak na tržište. Daje se obrazloženje da je neophodno utvrditi sposobnost poštanskih operatora za vršenje usluga . Bez gore navedenih zahteva moglo bi da dođe do pojave velikog broja operatora koji ne bi ispunili standarde kvaliteta.
Savet je obrađivaču propisa predložio i sagledavanje, na osnovu raspoloživih podataka, efekata koje će implementacija predloženih rešenja imati na samu ulogu poštanskih usluga u Srbiji, konkurenciju poštanskih operatora na tržištu poštanskih usluga, efekte na samo tržište poštanskih usluga i njegov razvoj, efekte po dostupnost univerzalne poštanske usluge građanima Republike Srbije (naročito onih koji žive u ruralnim područjima),
zaposlenost u sektoru pružanja poštanskih usluga,
kvalitet usluga koje će građani Srbije i privreda dobijati za tarifu koju plaćaju javnom poštanskom operatoru i ostalim operatorima,
efekte na cene koje će građani plaćati za izvršenu uslugu,
dostupnost poštanske mreže .
Daje se sledeća analiza predloženih rešenja:
Predviđa se povećanje zaposlenosti u sektoru poštanskih usluga, zbog povećanja broja poštanskih operatora i razvoja tržišta. Kod javnog poštanskog operatora izvršiće se potrebna racionalizacija koja može prouzrokovati smanjenje zaposlenosti , ali se to pitanje može rešiti prirodnim odlivom i eventualnim prelivanjem zaposlenih.
Uvođenje konkurencije na osnovu predloženih rešenja ima za cilj povećanje kvaliteta pružanja poštanskih usluga. Donošenjem ovog zakona omogućava se da tržišni mehanizmi pospeše povećanje kvaliteta. Pored toga očekuje se pojava i novih poštanskih usluga na tržištu u Republici Srbiji.
Konkurencija će sama po sebi težiti da smanji cene usluga kao način borbe poštanskih operatora za veći udeo na tržištu.
Obaveza države je da javnom poštanskom operatoru nametne obavezu obezbeđenja prihvatljive dostupnosti poštanske mreže za univerzalni servis (dakle i u ruralnim područjima), dok će privatni poštanski operatori sa svojim mrežama dostupnost podići na viši nivo.