Na osnovu člana 2. stav 2. Zakona o izdavanju doplatne poštanske marke („Službeni glasnik RS”, broj 61/05) i člana 17. stav 1. i člana 42. stav 1. Zakona o Vladi („Službeni glasnik RS”, br. 55/05, 71/05-ispravka, 101/07, 65/08, 16/11, 68/12-US, 72/12 i 7/14-US),
Vlada donosi
O IZDAVANJU DOPLATNE POŠTANSKE MARKE
„IZGRADNJA SPOMEN-HRAMA SVETOG SAVE”
Član 1.
Na poštanske pošiljke u unutrašnjem poštanskom saobraćaju, osim na pošiljke novina i časopisa, plaća se doplatna poštanska marka „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save” od 16. juna do 31. avgusta 2014. godine.
Marka iz stava 1. ovog člana izdaje se u tiražu od 7.600.000 komada, u apoenu u visini od 10 dinara.
Član 2.
Sredstva od prodate doplatne poštanske marke iz člana 1. ove uredbe, JP „Pošta Srbije” uplaćuje sedmodnevno na račun propisan za uplatu sredstava ostvarenih prodajom doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save”.
Sredstva iz stava 1. ovog člana namenjuju se Svetom arhijerejskom sinodu Srpske pravoslavne crkve za finansiranje građevinsko-zanatskih radova i radova na uređenju enterijera Spomen-hrama Svetog Save, a koristiće se prema programu koji donosi korisnik tih sredstava, na koji saglasnost daje Vlada.
Član 3.
Način izdavanja doplatne poštanske marke reguliše se ugovorom između korisnika doplatne poštanske marke i preduzeća koje obavlja poslove prodaje doplatne poštanske marke u skladu sa zakonom.
Član 4.
Ova uredba stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srbije”.
05 Broj:
U Beogradu, aprila 2014. godine
V L A D A
PREDSEDNIK Ivica Dačić
O B R A Z L O Ž E NJ E
I. PRAVNI OSNOV ZA DONOŠENJE UREDBE
Pravni osnov za donošenje ove uredbe sadržan je u članu 2. stav 2. Zakona o izdavanju doplatne poštanske marke („Službeni glasnik RS”, broj 61/05), kojim je propisano da bližu namenu, korisnika, način izdavanja, tiraž, visinu apoena i vremenski period izdavanja doplatne marke utvrđuje Vlada.
II. RAZLOZI ZA DONOŠENJE UREDBE
Spomen-hram Svetog Save podignut je na mestu gde su pre pet vekova spaljene mošti Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa, utemeljivača autokefalne srpske pravoslavne crkve i prvog prosvetitelja čije je sveukupno delo i lik od neprocenjivog značaja u istoriji srpske države i srpskog naroda.
Rastko Nemanjić je rođen 1169. godine, kao najmlađi sin velikog srpskog župana Stefana Nemanje i njegove supruge Ane. Zajedno sa starijom braćom, Stefanom i Vukanom, na dvoru u Rasu, dobio je izvanredno obrazovanje. Od rane mladosti pokazivao je ljubav prema knjizi i težio je duhovnom životu, zbog čega je pobegao u Svetu Goru. U osamnastoj godini života je primio monaški čin i dobio monaško ime Sava. Na Svetoj Gori je zajedno sa svojim ocem, koji se zamonašio i pridružio mu se kao monah Simeon u manastiru Vatopedu, obnovio napušteni manastir Hilandar, koji je vizantijski car Aleksije Š predao Srbima u vlasništvo. Manastir Hilandar je sve do XVIII veka bio najveća srpska škola i rasadnik naše duhovnosti, prosvete i kulture.
Nakon četrnaest godina Sava se vratio u Srbiju sa moštima Svetog Simeona Mirotočivog i položio ih je u manastiru Studenici, očevoj zadužbini. Sava je tada imao čin arhimandrita. U Srbiji je mirio svoju braću Stefana i Vukana koji su se zavadili oko vlasti. Potom je radio na crkvenom i kulturnom prosvećivanju srpskog naroda, govorio im o hrišćanskom moralu, ljubavi i milosrđu, radio na organizaciji Crkve (osnivao je eparhije). U svojoj ličnosti je objedinio prosvetitelja, duhovnika, državnika i učitelja.
Na praznik Uspenja Presvete Bogorodice, 15. avgusta 1219. godine, u Nikeji patrijarh Manojlo Saranten, uz saglasnost cara Teodora I Laskarisa hrotonisao je Savu za prvog srpskog arhiepiskopa. Od tada je Srpska pravoslavna crkva autokefalna, i srpski arhiepiskopi mogu da primaju posvećenje od sabora svojih episkopa. Iste godine, na saboru u manastiru Žiči koji je postao sedište samostalne Srpske crkve, Sava je od svojih najboljih učenika izabrao i posvetio nekoliko episkopa i razaslao ih u eparhije širom zemlje. U Srbiji je podigao mnoge crkve, manastire i škole. Pisao je zakone i književna dela. Svojom jakom ličnošću uticao je na sređivanje i snaženje Srbije.
Umro je u Trnovu, u Bugarskoj 12. januara 1236. godine, prilikom povratka sa svog drugog pokloničkog putovanja u Svetu zemlju. Kralj Vladislav je 1237. godine, uz najviše crkveno-državne počasti preneo njegove mošti u manastir Mileševo.
Prisustvo njegovih svetih moštiju imalo je za svakog Srbina izuzetan duhovni, ali i politički značaj, a naročito u vreme turskog ropstva. Ni jedna ličnost kod Srba nije toliko utkana u svest i biće naroda kao ličnost Svetoga Save. Primer za to su ustanici u Banatu sa kraja XVI veka, na čelu sa vršačkim vladikom Teodorom. Na ustaničkom barjaku bila je izvezena ikona Svetog Save. Srbi su ustali protiv tiranije turskih vlasti, ali je ubrzo usledila odmazda. Sinan-paša je njegove mošti, iz manastira Mileševo, podigao i spalio na Vračaru u Beogradu, 1594. godine.
U znak velikog poštovanja svog svetitelja, Srbi ne samo u srpskim zemljama, nego i širom sveta podizali su i podižu mnoge svete hramove. Praznik Svetog Save-Savindan obeležava se 27. januara svake godine, kao školska slava u svim školama u Republici Srbiji.
Srpski narod i Pravoslavna crkva odlučili su da u znak zahvalnosti, podignu veličanstveni Spomen-hram posvećen Svetom Savi upravo na mestu na kome su spaljene njegove svete mošti.
Izgradnja Spomen-hrama, prema projektu arhitekte Bogdana Nestorovića i Aleksandra Deroka, započeta je 1935. godine, i do sada je u više navrata bila prekidana i ponovo nastavljana. Tako je nemačkim napadom Kraljevine Jugoslavije u Drugom svetskom ratu i bombardovanjem Beograda 1941. godine, njegova izgradnja prvi put prekinuta i nastavljena tek posle 44 godine, odnosno 1985. godine. Radovi na Hramu ponovo su prekinuti 1992. godine, a sa novim početkom izgradnje krenulo se posle osam godina, odnosno 2000. godine.
Završetak izgradnje Spomen-hrama Svetog Save predstavlja projekat od javnog interesa od najveće važnosti. Ovaj Spomen-hram, iako radovi na unutrašnjem uređenju još traju, već predstavlja simbol srpskog pravoslavlja, duhovnosti i objekat je od istorijske i kulturne vrednosti koji reprezentuje tradicije i identitet srpskog naroda. Istovremeno, završetak njegove izgradnje, u skladu je sa opredeljenjem društva da se vrši duhovna i kulturna obnova baštine srpskog naroda.
Hram svetog Save je po zapremini prostora najveća pravoslavna crkva na svetu, a po ukupnoj površini osnove od 3.500 kvadratnih metara druga po veličini na svetu, odmah posle ruskog Hrama Hrista spasitelja u Moskvi.
Hram je građen u tzv. srpsko-vizantijskom stilu, sa četiri zvonika postavljenih na visini od 44 metra, iznad kojih se nalazi velika centralna kupola visoka 70 metara, na čijem vrhu se izdiže veliki pozlaćeni krst težak 4.000 kilograma i visok 12 metara.
Visina hrama sa krstom iznosi 82 metara, tako da Spomen-hrama Svetog Save na Vračarskom platou koji se nalazi na nadmorskoj visini od 134 metara, dominira na području većeg dela grada Beograda. Hram može da primi 10.000 vernika istovremeno.
Sa ciljem da se doprinese okončanju građevinsko-zanatskih radova i radova na uređenju enterijera Spomen-hrama Svetog Save i da se za te namene obezbedi značajniji deo sredstava Kancelarija za saradnju s crkvama i verskim zajednicama je dostavila inicijativu, a na predlog Svetog arhijerejskog sinoda Srpske pravoslavne crkve, da se u 2014. godini vrši izdavanje doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save”. Izdavanje ove doplatne poštanske marke je postalo tradicionalno s obzirom da se primenjuje od 1936. godine.
Predlaže se da se doplatna poštanska marka za navedene potrebe izdaje u periodu od 16. juna do 31. avgusta 2014. godine, u tiražu od ukupno 7.600.000 komada, tako da bi se pri vrednosti marke od 10 dinara i prodaje celokupnog tiraža, mogao ostvariti bruto prihod od 76.000.000 dinara.
Na Program korišćenja sredstava koji donosi korisnik sredstava, saglasnost daje Vlada.
Odredbom člana 17. stav 1. Zakona o Vladi, pored ostalog, uređeno je da Vlada kojoj je prestao mandat ne može donositi propise, izuzev ako njihovo donošenje nalažu potrebe države. Kako je potreba države, pored ostalog da finansira, shodno Zakonu o izdavanju doplatne poštanske marke, i objekte od javnog interesa, a da izgradnja Spomen-hrama Svetog Save ima obeležje projekta od najveće važnosti i da Hram predstavlja simbol srpskog pravoslavlja i duhovnosti i da je objekat od istorijske i kulturne vrednosti, koji reprezentuje tradicije i identitet srpskog naroda, pri čemu je njegova izgradnja i u skladu sa opredeljenjem društva da se vrši duhovna i kulturna obnova baštine srpskog naroda, to se predlaže da Vlada usvoji Predlog uredbe o izdavanju doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save”.
III. REŠENJA KOJA SE PREDLAŽU UREDBOM
U članu 1. ove uredbe predviđeno je plaćanje doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save” u periodu od 16. juna do 31. avgusta 2014. godine, u tiražu od 7.600.000 komada, u apoenu u visini od 43,4% od iznosa nominalne vrednosti poštanske marke za pisma težine do 20 grama (koja iznosi 23 dinara), odnosno 10 dinara.
U članu 2. ove uredbe predviđeno je da sredstva od prodate doplatne poštanske marke JP „Pošta Srbije” uplaćuju sedmodnevno na račun propisan za uplatu sredstava ostvarenih prodajom doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save”.
Sredstva po osnovu prodate doplatne poštanske marke namenjuju se Svetom arhijerejskom sinodu Srpske pravoslavne crkve za finansiranje građevinsko-zanatskih radova i radova na uređenju enterijera Spomen-hrama Svetog Save.
Ostvarena sredstva po osnovu prodate doplatne poštanske marke koristiće se prema programu koji donosi korisnik tih sredstava, na koji saglasnost daje Vlada.
U članu 3. ove uredbe predviđeno je da se način izdavanja doplatne poštanske marke reguliše ugovorom između korisnika doplatne poštanske marke i preduzeća koje obavlja poslove prodaje doplatne poštanske marke u skladu sa zakonom.
U članu 4. ove uredbe predviđeno je stupanje na snagu ove uredbe.
IV. SREDSTVA POTREBNA ZA SPROVOĐENJE UREDBE
Sredstva potrebna za sprovođenje ove uredbe obezbediće se iz prihoda koji će se ostvariti prodajom doplatne poštanske marke „Izgradnja Spomen-hrama Svetog Save” u 2014. godini.